INzicht nr2-2013 2e.quark8_NVNLP 24-07-13 12:06 Pagina 50
De Tijdlijn van NLP: NLP-ontwikkeling
Frank Janse
NLP & Spiritualiteit
Eric Schneider, een NLP-icoon aan het woord visie op NLP en zijn gevoelde noodzaak om daar-
Deel 2: Godsdienst, religie, zingeving & NLP
resultaat is een open manifest geworden op
Je spreekt over spiritualiteit en religie. Zelf ver-
Arcturus dat inmiddels dertig jaar bestaat, toon-
zijn bevlogen betoog voor een meer ontwikke-
deze niet over religie, integendeel zelfs. Kun je
niet nadrukkelijk op de voorgrond maar degenen
gaande discussie mogelijk te maken, presenteren
Eind tachtiger jaren ontstond een meer spiritueel
gesprek gegaan met Eric Schneider om diens
Robert Dilts met zijn ‘logische niveaus’ de aanzet
in ‘spiritualiteit’ te integreren op te tekenen. Het
gerichte ontwikkelingsstroming in NLP waar
toe geleverd had. In het Nederlandse taalgebied
is de Vlaamse Eric Schneider vanuit zijn instituut
aangevend geweest voor deze insteek. Hij treedt
gebied van NLP & Spiritualiteit. Om Schneider en
lingsgericht NLP te belichten en ook een diep-
die bij Eric Schneider in de NLP-leer zijn geweest
we het integrale interview, gezien de omvang in
zoek van INzicht is Frank Janse, NLP-trainer, in
hierna de delen twee en drie.
lopen zonder uitzondering met hem weg. Op ver-
drie delen. Op verzoek gecombineerd: lees je
wijs je vaak naar ‘God’ in je boeken. Toch gaan
materiële dingen. Ik kan ook Richard Bandler bekijken
als een afgod, als het idool van veel mensen. En in die
zin een geweldig manipulatieve NLP. Terwijl juist
gebruik van NLP je bevrijdt van dat soort controle door
externe input. De oorspronkelijke betekenis van het
woord God is ‘niets anders’ dan het hoogste niveau van
kort toelichten hoe jij God ziet in relatie tot spiri-
bewustzijn dat een mens kan realiseren en waarvan
‘Hetgeen we bij gebrek aan terminologie ‘God’ noemen,
seren, realiseren we onze goddelijkheid. We zijn dus in
tualiteit en religie?
is eigenlijk de ervaring van het hoogste niveau van
bewustzijn en gewaarzijn. Dat zijn ervaringen van eenheid en totale verbondenheid. Het
zijn ervaringen van ‘liefde zijn’ in
plaats van te hebben, ‘vrijheid
die integraal deeluitmaakt. In die zin, als we god reali-
die zin God niet, maar we zijn wel goddelijk. Het
gevaar of lastige van dat soort woorden is dat deze bij
veel mensen meteen een enorme religieuze erfenis
omhoog haalt die hen in hun ontwikkeling blokkeert.
Terwijl god of het goddelijke gezien moet worden als
een ontwikkelingsdoel,
Het is de fascinerende transitie waar het accent begint te verschuiven van het belang van de materie naar het belang van de kwaliteit van aanwezig zijn, bewust zijn. zijn’ in plaats van te hebben. Dus:
‘Zelfzijn’ met een hoofdletter op
het diepste niveau. Die zelfreali-
satie, dat is wat we God noemen of onze goddelijkheid. Dat heeft
niets te maken met de religieuze
God met zijn witte baard op zijn
kun je daarbij komen.’
Het is niet voor niets dat
in het zenboeddhisme
wordt gezegd: ‘If you meet the buddha on the road kill
him.’ Met andere woorden: plaats die Boeddha niet in
een extern kader, want dan stopt alles. ‘Kill him’, want
je bent hem zelf.
Ontwikkel die Boeddha in jezelf. Je kunt hem beter niet
tegenkomen, want voor je het weet begin je weer iets
buiten je te aanbidden, in plaats van je van binnen te
echter leeggelopen. Biedt dat een kans voor NLP?
onze behoefte aan zingeving in. De kerken zijn Tjeu van den Berk heeft een mooi boek geschreven
kracht afgeef aan iets buiten mij.
over dit onderwerp, genaamd ‘Mystagogie’. Hij
ven door afgoden. Elk idool dat ik
parallel opliep met de mystieke scholen. De essentie
een afgod. Het kan zelfs gaan om
T i j d l i j n
wat voor iedereen toe-
gankelijk is. En met NLP
kunnen zeggen, zo’n soort god is
probeer na te apen gebruik ik als
D e
genwoordigt een hoger
niveau van ontwikkeling
Vroeger vulde religie een belangrijk deel van
In die zin zijn we wij nogal omge-
1 5 / 1
aanbidden, we moeten
hem worden. Hij verte-
schil tussen zo’n god en wat of
puur afgoderij. Omdat ik mijn
j a a r g a n g
Christus en Boeddha.
We moeten Christus niet
ontwikkelen. In die zin is NLP nogal a-godsdienstig.
wie ik ook idealiseer. Dus je zou
I N z i c h t
aanbidden. Hetzelfde
geldt voor symbolen als
troon in de wolken. Dat is puur
extern kader. En er is geen ver-
50
het is niet iets om te
v a n
N L P
-
d e e l
7
beschrijft hierin hoe het Christendom voor de 1e eeuw
van het verhaal is dat het christendom of de ‘gods-
dienst’ je ervaringsgewijs door een ontwikkelingsproces
51
INzicht nr2-2013 2e.quark8_NVNLP 24-07-13 12:06 Pagina 52
De Tijdlijn van NLP: NLP-ontwikkeling
geheimhouding toch wel voor zich-
vanuit bepaalde perspectieven kan het overkomen dat
Hangt het niet vooral af van de intentie waarmee
ervaren wist je toch niet wat het
zegd onhoudbaar, het is maar hoe je het bekijkt. Maar
‘Het hangt af van de intentie, het niveau van de inten-
gaande aspecten van ons leven,
gaan zie je die academici helemaal veranderen. NLP
iemand of in iemand. Dat maakt een wereld van ver-
systemen. Als je het theoretisch bestudeert dan ver-
ers niet begrijpen wat het diepere niveau van NLP is, is
zelf. Want zolang je het niet had
betekende. In die zin blijven de diepzoals zelfrealisatie, door de ervaring
gaan wie wij zijn, altijd een mysterie.
Zelfrealisatie is dus ten volle te erva-
ren, het is kristalhelder en duidelijk,
maar overstijgt elke mentale structuur. Vanuit het denken en vanuit
een mentaal standpunt bekeken blijft
het altijd een mysterie. Vandaar de aanwezigheid van mysteriescholen.
Door die bril bekeken is eigenlijk een
doorgedreven NLP-opleiding, zeker
diegene die NLP gebruiken om dieper bij die ervaring van identiteit te
komen, een moderne uitgave van
een oude mysterieschool.‘
Wordt die ervaring gemist in de kerken?
‘Het is niet voor niets dat de kerken
zijn leeggelopen. Dat komt omdat ze die functie niet vervult, die ervaring
het weinig toevoegt, wetenschappelijk mogelijk zoge-
als ze op een goede manier door de ervaring van NLP
doet dus hetzelfde als wat er gebeurt met spirituele
diep je je slechts in de doctrine. Met die doctrine kun
je akkoord gaan of niet. Dat betekent iets of niets,
meestal betekent het niets. Als je door de ervaring
NLP wordt gebracht?
tie, en de plaatsing van de intentie: ligt die buiten
schil. Een van de bewijzen die aangeeft dat veel NLP-
de wijze waarop met opleidingen wordt omgegaan. Een
week Practitioner en een week Master, nog een week
en je bent trainer. Dat is te idioot om los te lopen! Dat
gaat krijgt de doctrine pas betekenis. Dan weet je wer-
gaat volkomen voorbij aan de mogelijkheden van NLP
zijn eigen geschriften: ‘Ze zijn als stro in de wind’. Voor
zou kunnen zijn op instrumenteel niveau. Een echte
kelijk waarover het gaat. Thomas van Aquino zei over iemand die niet door de ervaring is gegaan met een
hoger bewustzijn betekent het niets. Voor iemand die
niet door de ervaring is gegaan van NLP betekent NLP
niets. En omdat gedurende een lange periode NLP is
onderwezen op het ‘betekenisloze’ niveau heeft NLP
nog altijd zo’n slechte naam. Het is logisch dat er dan
bij de goegemeente een instinctieve weerstand ont-
en wat NLP is. Men bereikt zelfs nog niet eens wat NLP
trainerstraining impliceert dat de potentiële trainer
door een serieus proces van ontwikkeling moet gaan.
Een dergelijke ontwikkeling vraagt tijd. Hij moet bij-
voorbeeld de mogelijkheid hebben gehad om verschil-
lende groepen te volgen, om te begrijpen hoe een
groep door een ontwikkelingsproces gaat. Dat betekent
dat een goede trainersopleiding toch minstens twee á
staat. Dat is overigens maar goed ook. Want je krijgt
drie jaar duurt. Alleen al door de wijze waarop met
betekenis van het woord.
stuk van NLP veroordeeld tot betekenisloosheid. Het is
anders een puur manipulatief systeem in de slechtste
Wanneer men dan zegt dat NLP manipulatie is, kun je alleen maar zeggen dat het waar is.’
trainersopleidingen wordt omgegaan wordt een groot
niet meer dan mentaal wat technische spelletjes spe-
len.’
wordt niet meer gegeven. Het blijft
hangen op het niveau van een doctri-
ne. Mensen zijn niet op zoek naar iets waarin ze moeten geloven.
Mensen zoeken naar een transformerende ervaring. De schandalen heb-
ben ook niet meegewerkt, de integri-
teit is weggevallen. Doordat de ervaring er niet meer is, blijft alleen de
buitenkant nog over. Ze zitten nog in
een ontwikkelingsniveau dat pre-
rationeel is, gebaseerd op angst.
Terwijl deze tijd een omslag nodig
heeft naar puur spiritualiteit. De reli-
gie moet eruit, de focus moet volle-
dig gericht zijn op het ontwikkelings-
proces. De oudere mysteriescholen
deden eigenlijk niet anders dan wat
leidde. Dus heel dat proces van begeleiding van ont-
er gebeurt in een goede NLP-ervaring: mensen door
en geheimhouding. Want wat is een geheim? Datgene
van integratie. En door die integratie krijgen zoge-
wikkeling zat daarin. Ook de symboliek van mysterie
wat je niet open en bloot kunt leggen omdat anderen
het niet kunnen begrijpen omdat ze de ervaring niet
een ervaring coachen die leidt tot een hogere niveau
naamde religieuze begrippen pas inhoud. Het leuke is
dat dit niet alleen voor religieuze termen geldt. Bij NLP
hebben. Er werd letterlijk niet veel over gesproken,
geldt exact hetzelfde. Wanneer je kijkt naar academici
banaliseer je deze. Dus in die zin was geheimhouding
gaat het bijna altijd over mensen die NLP theoretisch
want door te veel te praten over een diepere ervaring
een bescherming van kwaliteit. Anderzijds zorgt die
52
die kritiek op NLP hadden, of nog steeds hebben, dan hebben bestudeerd. Ze kennen alleen de doctrine en
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 5 / 1
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
7
53
INzicht nr2-2013 2e.quark8_NVNLP 24-07-13 12:06 Pagina 54
De Tijdlijn van NLP: NLP-ontwikkeling
‘Neem bijvoorbeeld een techniek als ‘timeline’. Dat
Deel 3: Zingevingvraagstukken, Onderwijs en Bewustzijnsontplooiing & NLP
spoor te zetten. Maar dat kan alleen maar als de trai-
Toch heeft NLP, met alles wat het te bieden
mind-integration’ of existentieel bewustzijn heeft ont-
wijs.
Kun je wat voorbeelden geven van die betekenis-
loosheid?
heeft het potentieel om iemands leven volledig op het
ner in kwestie op zijn minst een niveau van ‘body-
wikkeld. Hoe kan een trainer anderen een nieuwe exis-
tentiële betekenis meegeven of laten ontdekken, wanneer hij zelf geen benul heeft waarover het gaat? Dus
dan wordt ‘timeline’ toegepast als een effectieve tech-
niek om wat problemen op te lossen, maar zonder fun-
damenteel ontwikkelingsperspectief. Een ander voor-
‘Het is spijtig genoeg geen vanzelfsprekendheid. Omdat
Bij organisaties zie je een verschuiving van vaar-
zen informatie overdragen is. Het doel van die informa-
van persoonlijke ontwikkeling. Vult het bedrijfs-
het onderwijs nog altijd met het idee zit dat onderwij-
tieoverdracht is overigens beantwoorden aan de noden van de industrie. Kinderen worden van jongs af aan
opgeleid om te passen in een economisch systeem. Ze
dat het al getraind wordt is mijn ervaring dat het
kinderen en jongeren stap voor stap leren de diep-
het trainen niet begrijpen waarover het gaat. Als je de
je voor dat iemand van achttien een visionaire logica
structuur niet begrijpt, en ook niet door hebt dat een
vullen. Het is puur ‘slavenbewustzijn’. Stel je voor dat
gaandere mentale structuren meester te worden. Stel kan ontwikkelen, mogelijk al een stukje ‘body-mind-
criteriumspin de essentie van spirituele ontwikkeling
integratie’ realiseert. Dat iemand op die leeftijd al
die ontwikkeling in die structuur vervat zitten, ga je
leven is. Dat iemand op z’n achttiende al heeft geleerd
vertegenwoordigt en alle belangrijke voorwaarden tot
het nooit serieus kunnen trainen. Dan blijft het een
techniekje zoals ‘collapsing anchors’. Terwijl het iets is
begrijpt, niet alleen mentaal, wat de betekenis van het wat de betekenis is van relaties, van opvoeding, kinderen krijgen enzovoort. Iemand die zo van school zou
dat je leven helemaal kan veranderen. Maar ja, dat
komen heeft een totaal ander leven dan studenten die
doorleeft heeft. En daardoor weet waarover hij het
leven in eigen hand te nemen. Ze zijn volledig afhan-
impliceert een trainer of een coach die dat proces
heeft. Om dat te kunnen is een academische vooroplei-
ding geen enkele garantie.
in het kader van geschiedenis zou kunnen toepassen
daaruit begrijpen waarover het gaat. Bij hen zit dat
weten hoe ze van de geschiedenis moeten leren. Hoe
daar in vele gevallen de beste NLP-ers. NLP is een sys-
worden.’
hun eigen kracht geplaatst worden, in een duidelijk
zingevingperspectief. Maar het moet gebaseerd zijn op
leven de behoefte aan zingeving in?
inzicht in hoe de wereld in elkaar zit.’
en anderzijds een multinational zoals Johnson &
Bedrijven moeten winst maken voor hun aandeel-
lende pijlers. De eerste pijler is spiritualiteit en wordt
gie in relatie tot het stellen van dergelijke zake-
‘Het is gek om te zien dat enerzijds de kerk leeg loopt,
Johnson het personeel een opleiding geeft op verschil-
zelfs als dusdanig benoemd. Het is wel duidelijk waar
de behoefte zit, en hoe de kerk dit heeft verwaarloosd.
En dat een multinational een oorspronkelijk religieuze
functie begint te vervullen. Bedrijven zijn ook bereid
hierin te investeren, omdat ze weten dat het blijvend
is. Het is een duurzame ontwikkeling. Als je op die
manier een opleiding krijgt en je wordt in die behoefte
aan zingeving erkent, waarom zou je dan als werkne-
mer ergens anders naartoe gaan? Je creëert als bedrijf
houders. Hoe zie jij morele intelligentie en ecololijke doelen?
‘Morele intelligentie is gelijk aan de ontwikkeling van
een diepgaand ecologisch bewustzijn. Dat betekent dat
je in alles wat je doet ervoor zorgt dat je optreedt met
het algemeen belang voor ogen. Maar algemeen belang
betekent niet opoffering, want dan ben je niet bezig
met het algemeen belang. Dan ben je bezig met het
belang van de anderen, niet dat van jezelf. Dus ecolo-
gisch bewustzijn gaat over het belang van jezelf en de
echter niet op te wachten. Men wil geen mensen die
minder ze weten, hoe meer ze gemanipuleerd kunnen
eigen handen geeft. En dat zou op die manier zo vroeg
Docenten hebben toch ook behoefte aan zinge-
de basisschool.’
onderwijs?
mogelijk getraind en onderwezen moeten worden op
ligentie betekent hoe dan ook ‘kassa’. Dat krijg je niet
met goedkope ‘tips en tricks’. De mensen moeten in
om kinderen te leren historisch te denken. Dat is
natuurlijk iets heel anders. Daar zit de maatschappij
teem dat de dynamiek van onze ontwikkeling terug in
toond met onderzoek, dat de productiviteit stijgt met
20% tot 40%. Dus ‘body-mind-integration’ of hartintel-
tijd gaat op aan geschiedenislessen, terwijl je NLP zelfs
een transformatie te gaan heb je geen academische
intellectuele ego ook niet in de weg. Daardoor heb je
is wel, zoals het Heartmath1 Instituut heeft aange-
en ontwikkeld, volgestouwd met informatie die al passé
nig academische vooropleiding. Ze stelden zich wel
opleiding nodig. Je moet alleen doorvoelen en van
om zou je dan ergens anders naartoe gaan? Het gevolg
kelijk van hun omgeving. Ze zijn onvoldoende gevormd
is op het moment dat het ze aangeboden wordt. De
open om door een transformatie te gaan. En om door
digheidstrainingen naar trainingen op het gebied
een stuk loyaliteit. Als mensen kunnen zien dat je
leven meer betekenis kan krijgen door het werk, waar-
nu uit school komen. Die zijn niets eens in staat hun
Het is wel vaker gebeurd dat de beste NLP-coaches,
zoals ik ze ken, in veel gevallen mensen zijn met wei-
van jongeren in meesterschap over zingeving. Dat is
precies wat NLP doet, en NLP gaat er zelfs aan voorbij.‘
worden opgeleid om de portemonnee van een ander te
meestal verkeerd getraind wordt. Omdat degene die
de depressie in. Ze worden door het systeem niet
ondersteund, noch voor zichzelf, noch in het opleiden
heeft, geen structurele plek in het basisonder-
beeld vinden we in de criteriumhiërarchie zoals ontwik-
keld in de criteriumspin door Anné Linden. Voor zover
‘Die docenten zijn ook slachtoffer. Velen hebben moeite
hun eigen werk betekenis te geven. Zij gaan als docent
ving? Dat zou zich toch moeten vertalen in het
NLP doet dus hetzelfde als wat er gebeurt met spirituele systemen: als je het slechts theoretisch bestudeert dan verdiep je je slechts in de doctrine. Pas als je door de ervaring gaat, krijgt de doctrine betekenis. 54
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 5 / 1
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
7
55
INzicht nr2-2013 2e.quark8_NVNLP 24-07-13 12:06 Pagina 56
De Tijdlijn van NLP: NLP-ontwikkeling
Maar mensen willen nu zingeving, niet later. En er is een enorm aanbod, met een bescheiden plaats voor NLP. Moet de NLP-gemeenschap meer aan haar PR doen?
altijd de NLP van dertig jaar geleden. Er zijn een paar
het terrein waar ze zich op richten een duurzaam of
geven, en daardoor spreken over een ‘vooruitgang’ in
blijvende kwaliteitsverbetering met zich meebrengen.
De rest schakelt zichzelf hoe dan ook uit. Dus het heeft
geen zin om daar tegenin te gaan. Ze trekken toch die
mensen aan met het bewustzijn om te denken dat ze
dat nodig hebben. En de beste manier om erachter te
komen dat je iets niet nodig hebt, is door de ervaring
te gaan dat je het niet nodig hebt. Dus in die zin wer-
Ecologisch bewustzijn gaat over het belang van jezelf en de ander, zodanig dat er op alle niveaus sprake is van een ‘win-win’. ken die methodieken en dergelijke prima. Waarom zou
‘win-win’. Door modern wetenschappelijk onderzoek
dat hieruit voortvloeit, doe een ander niet aan wat je
niet wilt dat een ander jou aandoet. En doe je zelf niet
wordt duidelijk dat het niet alleen gaat over ik en de
aan wat je een ander niet aan zou willen doen. Op
dat in de omgeving van een gezonder mens de bloe-
dwingt tot bewustzijn, en ten derde: boontje komt om
ander, maar ook over ik en het andere. Het is gebleken
men mooier bloeien, dieren gezonder zijn en er minder
ziekte is. Dus ten aanzien van de omgeving waarin we
steeds diepere niveaus van gewaar zijn, want dat zijn loontje.‘
leven hebben we een enorme verantwoordelijkheid.’
In het kader van bedrijven tekent zich een zelfde twee-
Alleen met technieken en ‘mentaal jongleren’
MVO en duurzaamheid adopteren als een trucje, het
komen we er dus niet?
‘’Nee, we moeten ons ontwikkelen. Ecologisch bewust-
zijn is doordrongen van het feit dat boontje om zijn
loontje komt. Waardoor we moeten leren denken op
langere termijn. In welke wereld willen we dat onze
kleinkinderen leven? In functie daarvan moeten we dus
keuzes maken, zowel individueel als collectief.
deling af in technieken en proces. Je hebt bedrijven die gebruiken als ‘window dressing’. En je hebt bedrijven
die daar tot in de wortel van het bedrijf mee bezig zijn.
56
ving. Het is aan jezelf je niet te laten afleiden door een
gebrek aan ontwikkeling of de onhandigheid van ande-
ren. De mate waarin je geneigd bent je daarmee bezig
te houden zegt dat iets over je eigen angsten. Terwijl
het slechts een ‘part of the game’ is. Wanneer je op
een goede manier in je schoenen staat weet je dat
maar één ding belangrijk is: focussen op je eigen kwa-
kunnen verliezen, zowel individueel als collectief.
tie van NLP in een andere context. Bij dooront-
op lange termijn wilt winnen, moet je op korte termijn
Dat houd je op het spoor en maakt het mogelijk om
hele boel. Let op: ‘be responsable’. Een tweede punt
len; het is wat het is. Het enige dat je moet doen is de
weg openleggen naar verder duurzame betekenisge-
Als ik kijk naar de doorontwikkeling van NLP, dan
terugvindt, overal ter wereld in dezelfde woorden: alles
is één. Met andere woorden, het is één groot holo-
ten. Dus je hebt ook geen reden om dat te veroorde-
het misschien moeilijk hebben, dat is meestal zo. Als je
Vandaar dat op lange termijn zingeving zo belangrijk
gram. Als je ergens iets verandert, dan verandert de
ten waar ze moeten zitten. Daar hangt geen oordeel
op, want wie weet hoe lang wij daar zelf hebben geze-
liteit, de rest is decor.‘
Combineer dat met de inzichten van kwantumfysica en
je krijgt de oude voorschriften die je in elke traditie
je daar dus een probleem van maken? Die mensen zit-
Die laatste zullen de juiste beloning innen, zij zullen
daar de vruchten van plukken. In het begin zullen ze
is, want dat is het wat zorgt dat je georiënteerd blijft.
gaat het veelal over de toepassing van de essen-
zelfs nauwelijks iets toegevoegd. Het is ‘oude wijn in
nieuwe zakken’. Neem bijvoorbeeld een techniek als
EMDR2, dat is zo’n typisch voorbeeld. Eigenlijk is dat
niet meer dan een Practitionertechniek waar een pro-
fessioneel sausje overheen is gegoten. Er is een soort
van elitair kader op geplakt. Terwijl het eigenlijk iets is
dat iedereen zou moeten kunnen leren. En liefst zo
snel mogelijk in het kader van de kwaliteit van leven
en samenleven. Dat wordt dan door een paar
(pseudo-)professionelen angstvallig bewaakt. Dit bete-
kent maar één ding: angst, gebrek aan ontwikkeling,
gebrek aan inzicht, geen enkele relatie met ontwikke-
lingsdynamiek, bescherming van het eigen hachje, van het eigen ego, enzovoort. Want je moet ook EMDR-
specialist zijn, anders mag je er niet bij. Te gek om los te lopen. De meeste van de toepassingen van NLP zijn
eigenlijk niet meer dan een vercommercialisering. Het
wordt iedere keer anders genoemd, maar in essentie is
het iedere keer hetzelfde.’
Hoe blijf jij je ontwikkelen, wat zijn jouw inspira-
tiebronnen?
‘Mijn belangrijkste inspiratie is de studie van de esote-
rie. Vooral dan in eerste instantie de westerse, zoals je
die terugvindt in de oorspronkelijke vrijmetselarij en de
mystieke ordes in het westen, die nu nog bestaan trou-
wens. Maar ook zij zijn bij de vorm blijven hangen en
zijn de inhoud kwijt, op enkele uitzonderingen na.
Daarnaast bestudeer ik de klassieke oude mysterie-
scholen, vooral uit Egypte. En de Kabbalah die naar
mijn gevoel de uiteindelijke synthese vertegenwoordigt
en een structuur van de kosmos blootlegt die overeen-
komt met de modernste wetenschappelijke bevindin-
gen. En waarbij het dan de mogelijkheden geeft om
ons als mens door de transformerende ervaring te
laten gaan en te laten groeien. NLP sluit trouwens
Indische yogafilosofie en meditatiepraktijken. Vooral
‘Dat zie je vooral in de context van business NLP. Het
1 5 / 1
de eerste generatie werkte met dezelfde NLP. In essen-
tie is er weinig tot niets veranderd. Principieel is er
Ondertussen wordt er gesproken over verschil-
de uitgelezen structuur voor.’
j a a r g a n g
NLP, maar dat potentieel is er altijd geweest. Er is nu
al een vierde generatie NLP. Dat zal wel zo zijn, maar
naadloos aan bij de Kabbalah.
aanpassen of toevoegen aan het systeem.
lende generaties NLP. Hoe kijk jij naar die ont-
I N z i c h t
andere accenten, we kunnen het een andere naam
wikkeling zou je naar mijn mening iets moeten
voorbij de beperking te kijken naar de blijvende winst
later. Zowel individueel als collectief. NLP is daar dus
Men spreekt dan over een ander systeem, maar het is
niets nieuws. De NLP die nu wordt getraind is nog
‘Ik ben geneigd te zeggen dat de enige benaderingen
die stand houden en steek houden, diegene zijn die op
ander, zodanig dat er op alle niveaus sprake is van een
wordt voor een deel vertaald naar een andere context.
Het krijgt een andere titel, maar het is nog altijd NLP.
wikkelingen?
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
7
Een andere belangrijke inspiratiebron is de oosterse
daarin dan de hogere tantra, die puur meditatief is en
niets met seksualiteit te maken heeft. Ook belangrijke
stukken uit het taoïsme die zeer nauw aansluiten bij
57
INzicht nr2-2013 2e.quark8_NVNLP 24-07-13 12:06 Pagina 58
De Tijdlijn van NLP: NLP-ontwikkeling
het belang van de materie naar het belang van de
kwaliteit van aanwezig zijn, bewust zijn. Door te blij-
ven ontwikkelen groeit er nog altijd flexibiliteit in mijn
formuleringsmogelijkheden. Daarmee kan ik meer blij-
ven aansluiten bij andere mensen. Daarnaast fasci-
neert het me te kunnen volgen hoe het ontwikkelings-
proces bezig is door te zetten.‘
Dank je wel, Eric voor dit bijzonder inspirerende gesprek!
NLP. Ook het boeddhisme natuurlijk, maar het belang-
rijkste accent ligt toch, voor mij althans, in de
Kabbalah en de westerse christelijke mystiek. Veel
mensen zijn in het oosten gaan zoeken wat je ook
evengoed in het westen vindt, en soms zelfs beter uit-
gewerkt. Die mystiek sluit aan bij de modernste
research op het vlak van bewustzijnsontwikkeling of
psychologische ontwikkeling. Daarnaast volg ik baan-
brekend onderzoek op het vlak van genezing en ont-
wikkeling. Wetenschappelijke onderzoekers zoals bijvoorbeeld Bruce Lipton, doen ontdekkingen die ver
voorbijgaan aan de conventionele wetenschap. Zij
geven in de rand aan wat later de hoofdtoon zal uitma-
ken op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Tot
Een week Practitioner en een week Master, nog één week en je bent NLP-trainer? Dat gaat volkomen voorbij aan de mogelijkheden van NLP en wat NLP is. ting bij de esoterie die ook meer en meer zijn beslag
bewustzijnsontplooiing.’
bewustzijn. Het is bewustzijn dat de materie dwingt tot
Wat maakt dat je al deze tradities en onderzoe-
manifesteren in de materie. We leven op een keerpunt
rende transitie die wij, of althans diegenen die ervoor
58
http://www.arcturus.be
Frank Janse is werkzaam als manager, trainer, coach en schrijver. Hij schreef het boek ‘De zin van jouw bestaan’, waarin hij NLP in verband bracht met ego-ontwikkeling, verlichting, advaita en nondualiteit. Hij is oprichter van uitgeverij Bewust Zijn en geeft boeken uit op het gebied van NLP, persoonlijke ontwikkeling, bewustwording en spiritualiteit, waaronder een herschrijving en uitgave in 2012 van ‘Naar het hart van communicatie’ (Schneider, Eric, 2001). Hij is de auteur van De zin van jouw bestaan (2012). Voor meer info en contact:
www.uitgeverijbewust-zijn.nl
in de geschiedenis waarin we die accentverschuiving
het leven. Wat lopen we hier te doen op deze planeet?
Zijn we kosmische vergissingen of zit er wel degelijk
van Steve & Connirae Andreas en bestaat sinds eind jaren
complexere vormen die groter bewustzijn kunnen
meemaken, van het materialisme terug naar de priori-
een intentie achter? Ik vind ook steeds meer aanslui-
stressstoornis (PTSS). Deze therapie is ontwikkeld door
Francine Shapiro vanuit de NLP ‘Eye Movement Integration’
dus niet de ontwikkeling van de materie die leidt tot
‘Vanuit dezelfde motivatie die ik al aangaf. Ik probeer
anderen te helpen met de vraag naar de betekenis van
is een therapeutische interventietechniek die voornamelijk
wordt toegepast bij mensen met een posttraumatische
ling en schepping mogelijk maakt. En dat de materie
slechts een effect is, niet de stuwende factor. Het is
ken blijvend bestudeert?
Voor meer info en contact met Eric Schneider:
bewustzijn de sturende factor is, die groei, ontwikke-
slot bestudeer ik ook onderwerpen als kwantumfysica,
voor zover het implicaties heeft op het vlak van
1 Zie www.heartmath.nl
2 Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)
'80.
Eric Schneider is psycholoog, filosoof en internationaal trainer NLP. Na het bestuderen van diverse therapeutische benaderingen (onder meer Rogeriaanse therapie, Gestalt en Rebirthing) richtte hij zich vooral op NLP. Hij is al meer dan 30 jaar actief in de wereld van NLP en treedt al meer dan 25 jaar op als international gecertificeerd NLPtrainer vanuit zijn instituut Arcturus waar hij zowel NLP-opleidingen als Transpersoonlijke Coaching en Counseling (TCC) verzorgt. Daarnaast is Eric Schneider werkzaam als therapeut, coach en consultant voor bedrijven en particulieren en auteur*.
krijgt in wetenschappelijk research. Daaruit blijkt dat
* Naar het hart van de communicatie, (2001) en Het slui-
ten van de cirkel (2004)
teit van bewustzijn. En dat is een ongelooflijk fascine-
open staan, allemaal maken in ons eigen leven. Het is
de transitie waar het accent begint te verschuiven van
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 5 / 1
Eric Schneider
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
7
Frank Janse
59
