niveau 2, 3, 4 thema 5.4
Ergonomie Bedrijfscultuur Arbeidsomstandigheden Wat staat er in de Arbowet? Zitten, staan en tillen RSI
Bedrijfscultuur Veel mensen hebben hun eigen werk en werken op een bepaalde afdeling. Het kan heel gezellig zijn om te werken, maar het belangrijkste blijft natuurlijk dat het werk goed gedaan wordt. Soms is het enorm druk. Maar het komt ook voor dat je wel even tijd hebt voor een praatje. Hoe de mensen met elkaar omgaan op een bedrijf en hoe alles geregeld is, noem je de bedrijfscultuur.
Arbeidsomstandigheden Veel mensen werken acht uur op een dag, vijf dagen in de week. Dat is best lang. Daarom is het heel belangrijk dat ze een goede en veilige plek hebben om op te werken. Veel bedrijven zullen dat uit zichzelf doen. Zij willen dat hun mensen zich prettig voelen op hun werk. Maar niet alle bedrijven denken zo. Sommige zijn er alleen maar op uit om zo veel mogelijk geld te verdienen en vinden de veiligheid van hun werknemers minder belangrijk. Dat is natuurlijk niet goed. Daarom heeft de overheid een wet gemaakt waarin precies staat aan welke eisen een werkplek moet voldoen. Hoe lang achter elkaar iemand bepaald werk mag doen en welke veiligheidsmaatregelen een bedrijf moet nemen en nog veel meer van dat soort zaken. Die wet is de Arbeidsomstandighedenwet, afgekort de Arbowet. Het doel van de Arbowet is te zorgen dat de werknemers een goede en veilige werkplek hebben waardoor ze hun werk op een goede en veilige manier kunnen uitvoeren.
Wat staat er in de Arbowet? In de Arbowet staan de regels waaraan een bedrijf zich moet houden. Medewerkers van de arbo-inspectie controleren of de bedrijven zich aan de wet houden. Verder staan in deze wet de straffen en boetes die bedrijven krijgen als ze zich niet aan de arboregels houden. Alle bedrijven zijn verplicht om elk jaar een plan te maken. In dit plan moet staan hoe het bedrijf de arbeidsomstandigheden wil verbeteren. Dit heet het plan van aanpak. Hieronder zie je voorbeelden van wat er in de Arbowet staat.
Copyright © 2011 Uitgeverij Edu’Actief b.v., Meppel
2
Ergonomie
De inrichting van de arbeidsplaatsen regels voor de inrichting, gezonde omgeving, verplichte vluchtwegen, een vluchtplan bij brand, verplichte BHV-post
Factoren die de werkplek beïnvloeden regels voor de klimaatbeheersing (verwarming en airco), verlichting, geluid, straling, hoeveelheid licht, loopruimte enzovoort
Persoonlijke beschermingsmiddelen l
l
regels voor het dragen van helmen, veiligheidsschoenen, veiligheidsmaskers, veiligheidsjassen, veiligheidshandschoenen enzovoort regels voor het keuren en herkeuren van werknemers.
Bescherming van kwetsbare groepen algemene richtlijnen voor het werken van jeugdigen, zwangere werknemers, (gedeeltelijk) invalide werknemers enzovoort
Lichamelijke belasting regels voor beeldschermwerk, gewichten tillen enzovoort De Arbowet is goed voor iedereen. De werknemers werken veel veiliger en onder gezondere omstandigheden en voelen zich daardoor prettiger. Hierdoor blijven ze minder snel thuis en werken ze dus meer. Dit is weer goed voor de werkgever.
Zitten, staan en tillen In de Arbowet is van alles geregeld over de arbeidsomstandigheden. Maar zelf kun je ook van alles doen om op een gezonde manier te werken. Als je achter een bureau zit, moet je bijvoorbeeld goed letten op de manier waarop je zit. Als je veel staat, zijn er ook dingen waar je op moet letten. De belangrijkste lichaamsbewegingen en lichaamshoudingen bij het werken op kantoor, in de winkel of in het magazijn zijn: l zitten l lopen, staan, hurken l tillen.
Zitten We zitten veel. Niet alleen tijdens het werk, maar ook buiten het werk om: voor de televisie, achter de computer, aan tafel, in de auto of op de fiets. Zittend werken is slecht voor de rug. Om rugklachten te voorkomen, moet je bij het zitten een goede houding aannemen. Een houding die is aangepast aan de bezigheid die je doet. Zittend werk vraagt om een goede stoel met goede stoelinstelling. Er zijn echter meer
Copyright © 2011 Uitgeverij Edu’Actief b.v., Meppel
3
Ergonomie
punten waar je bij het zitten en de zithouding op moet letten: l Zorg voor ondersteuning van billen, bovenbenen, lendenen, rug en voeten. l Steun de bovenbenen zo veel mogelijk op de zitting. l De voorste rand van de zitting mag de knieholten niet raken. l De hoogte van het zitgedeelte moet overeenkomen met de lengte van de onderbenen (het kniegewricht maakt dan een hoek van 90 graden). l Schouderspieren worden ontlast door armsteunen die op de juiste hoogte zijn afgesteld. l Zit altijd rechtop – ga zo ver mogelijk achter op de zitting zitten – zet je voeten stevig op de grond. Bij het zitten aan een bureau of tafel zijn de volgende punten van belang: l Zorg ervoor dat het werkblad iets boven de elleboog zit. l Schuif je stoel zo aan dat je rechtop, met je rug tegen de achterkant, kunt blijven zitten. l Pas de hoogte van het bureau aan als die te hoog of te laag is.
Goed zitten.
Fout zitten.
Goed staan.
Fout staan.
Copyright © 2011 Uitgeverij Edu’Actief b.v., Meppel
4
Ergonomie
Je hebt gelezen dat het bureau waarachter je zit op de goede hoogte moet staan. Je stoel moet je rug goed ondersteunen. Het aanpassen van de werkplek zodat je een gezonde houding kunt aannemen, noemen we ergonomie. Een ergonomische bureaustoel betekent dat die precies op de goede hoogte is afgesteld, je rug goed ondersteunt enzovoort.
Lopen, staan, hurken Bij het werken in de administratie en in het dagelijks leven loop, sta en hurk je veel. Bij het lopen steun je afwisselend op je rechter- en op je linkerbeen. Daarom is het belangrijk dat je goede schoenen draagt die je voeten veel steun geven. Slechte schoenen geven niet alleen voetklachten, je hele lichaam zal er negatief op reageren. Zorg ervoor dat je voeten en beenspieren niet overbelast raken; ga regelmatig even zitten of ga je beenspieren even rekken, strekken en ontspannen. Soms doe je werkzaamheden dicht bij de vloer, je houding daarbij moet afwisselend zijn. Je kunt bukken, hurken en op de knieën zitten. Wissel dit goed af en gebruik kniebeschermers als je veel op je knieën moet werken. Let op! Het is heel onverstandig om in gebukte houding dozen te tillen.
Goed tillen.
Fout tillen.
Tillen Veel rugklachten ontstaan door verkeerd tillen. Je hebt een verkeerde houding, je tilt te zwaar of er is sprake van een combinatie van beide. Een werknemer mag, volgens de arbovoorschriften, zonder hulpmiddelen niet meer dan 25 kilo in één keer tillen. Hoe moet je tillen? Probeer zo veel mogelijk gebruik te maken van hulpmiddelen.
Copyright © 2011 Uitgeverij Edu’Actief b.v., Meppel
5
Ergonomie
Denk aan liften, heftrucks, steekwagens, rolcontainers, pallettrekkers of etagewagens. Als je iets moet oppakken doe het dan zo: l Til zo veel mogelijk met twee personen. l Ga zo dicht mogelijk bij het te tillen voorwerp staan. l Zak door de knieën, til vanuit je knieën, laat je beenspieren het werk doen. l Adem goed in voordat je tilt. l Gebruik altijd twee handen. l Draai niet tijdens het tillen, doe dit pas na het tillen. l Til zware voorwerpen niet hoger dan je middel. Als je een voorwerp iets hoger moet neerleggen, gebruik dan veilige hulpmiddelen als een hefwagentje of een trapje.
RSI De laatste jaren werken steeds meer mensen achter de computer. Sommigen zitten de hele dag achter het beeldscherm. Dat is niet zo goed voor je lichaam. Doordat je stilzit, is de doorbloeding van bijvoorbeeld je arm niet optimaal. Je maakt steeds heel kleine bewegingen met de arm en hand waarmee je de muis bestuurt. Dit kan tot spierbeschadigingen leiden. We noemen dit de ‘muisarm’ of Repetitive Strain Injury (RSI). Je moet daarom nooit te lang achter de computer werken. Tussendoor moet je af en toe goed bewegen.
Copyright © 2011 Uitgeverij Edu’Actief b.v., Meppel
