Nieuwsbrief Winter 2012

Nieuwsbrief Winter 2012

en omstreken Organisatie familieleden en directbetrokkenen van psychiatrische patiënten

Postbus 909 – 5600 AX Eindhoven – Tel. (040) 296 77 78 – Fax (040) 261 94 15

Belangrijke telefoonnummers Stichting Labyrint~In Perspectief

Organisatie van familieleden en direct betrokkenen van psychiatrische patiënten. 030-2546803 ma-di-do van 10.00-12.30

pag. 3 Voorwoord voorzitter pag. 4 Naastenbeleid en samen werking

Advies en hulplijn: 0900-2546674 (€ 0,20pm)

Iedere werkdagen tenminste één dagdeel bereikbaar.

pag. 5 Agenda 2013

Patienten vertrouwenspersoon GGZ Zuid-Oost-Brabant

pag. 6 Bijeenkomst familie als bondgenoot

040–2970597 werkdagen van 09.00-16.00 uur

Cliënten belangenbureau

pag. 9 Eigen bijdrage GGZ. & transitie AWBZ - WMO

040-2970618 ma-do van 09.30-12.00 uur

De Centrale Cliëntenraad

pag. 10 Henk Fox: de familie vertrouwens-persoon

040-2970620 werkdagen van 09.30-12.00 uur

Vereniging voor Manisch Depressieven en Betrokkenen

pag. 12 Kerstwens

030-2803030 werkdagen van 10.00-14.00 uur

Lotgenotenlijn, Vereniging voor Manisch-Depressieven en Betrokkenen

pag. 14 Ik stel me voor

0900-5123456 (€ 0,10pm) werkdagen van 09.00-21.00 uur

pag. 14 Van casemanagement naar FACT

GGzE Familie Vertrouwens Persoon

pag. 15 VitalSteps

H. Fox 040-2613700, Email: [email protected]

Lotgenotenlijn depressie, Stg. Pandorra

pag. 16 Persbericht LPGGZ

0900-6120909 (€ 0,05pm) ma-do 13.30-15.30 en 19.00–21.00 uur

pag. 17 Zorg de wijk in

Stichting Borderline

030-2767072 ma 10.30–14.30, wo 11.3015.30, do 10.30-14.30 uur

pag. 18 Over de grens

LSOD Landelijke Stichting Ouders van Drugsgebruikers

pag. 20 Eigen bijdrage in de GGZ

0900-5152244 (€ 0,20pm) werkdagen van 10.00-17.00 uur

Landelijk bureau, Vereniging Ypsilon 088-0002120 werkdagen van 09.00–17.00 uur

Stichting Korrelatie

0900-1450 (€ 0,20pm) werkdagen van 09.00 18.00 uur

2 Labyrint

In Perspectief

hoeft niet. Voor de mensen die met elkaar dieper willen doorpraten zijn er de gespreksgroepen. En dan zijn er de vele contacten in de vorm van adviezen, informatie of gewoon een luisterend oor van onze vrijwilligers op het secretariaat. Een heel flexibele organisatie dus, die in staat is om soepel en snel in te spelen op ontwikkelingen die zich voordoen.

Voorwoord voorzitter Het is al weer enkele maanden geleden dat ik de functie van voorzitter op me nam en ik wil u deelgenoot maken van enkele indrukken die ik opdeed. Natuurlijk had ik wel een beeld van Labyrint~In Perspectief, maar dan als buitenstaander. Nu ik van binnenuit kan kijken vallen mij enkele dingen op.

Wat ook opvalt is de goede relatie met GGzE. Daar zitten overwegend positieve kanten aan. Positief is dat we faciliteiten krijgen, dat wij veel inside information hebben, dat er korte lijnen zijn en dat we samen kunnen optrekken t.a.v. onderwerpen die we gemeenschappelijk hebben. Een mogelijke valkuil zou kunnen dat we gaandeweg onze onafhankelijkheid zouden kunnen verliezen. Gelukkig heb ik dat nog niet geconstateerd en dat bewaken we ook scherp. We mogen ook blij zijn dat het familiebeleid binnen GGzE veel aandacht krijgt. Misschien wel mede dank zij het functioneren van familieorganisaties, is GGzE landelijk een koploper waar het gaat om familiebetrokkenheid. Maar een goed beleid wil lang nog niet altijd zeggen dat in de praktijk ook hiernaar wordt gehandeld. In een grote organisatie als GGzE zijn er grote verschillen in werkwijze en attitude van medewerkers. En op lang niet alle plekken is het nieuwe geluid al voldoende doorgedrongen. Kortom, er is nog veel te doen.

In de eerste plaats stond ik versteld van de power van ‘onze’ kleine organisatie. Het is verbazingwekkend hoeveel vrijwilligers zich inzetten. Daar is ons kantoor, dat fulltime bezet wordt door vrijwilligers o.l.v. onze medebestuurder en vicevoorzitter ‘huisvader’ Jacques Nijenhuis. Dan zijn er de gespreksgroepen o.l.v. vrijwilligers die dit werk al zoveel jaren doen, de nieuwsbrief, de thema-avonden en tenslotte ook de vrijwilligers in het bestuur. Kortom een zeer actief en enthousiast gezelschap dat het levende bewijs is dat onze samenleving niet alleen maar bestaat uit mensen die het ‘eigen ik’ voorop stellen. Oprecht meen ik ook dat Labyrint~In perspectief Eindhoven e.o. wonderwel goed past in het huidige tijdsbeeld. Wij hebben geen organisatiestructuur met leden en ledenvergaderingen etc., geen stroperigheid dus, korte lijnen. Met de thema-avonden hebben wij een ‘aanbod’ waarvan onze achterban al dan niet gebruik kan maken. Er zijn geen verplichtingen. Als het je aanstaat ga je naar zo’n avond toe en misschien kom je nog een keer terug. Maar dat

Tenslotte het ergerlijke rijksbeleid. De beleidsnota’s staan vol van méér eigen 3 Labyrint

In Perspectief

is meegenomen. Dit is een belangrijke stap vooruit. Maar nu de uitvoering nog. De verschillende onderdelen van GGzE krijgen nu de opdracht om het uitvoeringsplan in hun centrum te vertalen in concrete maatregelen. 2013 wordt dus wat dit betreft een belangrijk jaar. In het overleg met de directie trekken wij regelmatig aan de bel, samen met Ypsilon. Wij zijn daarnaast bezig met een serie gesprekken met de managers van de verschillende centra om hen aan te sporennu echt werk te maken van het naastenbeleid binnen hun centrum.

verantwoordelijkheid voor de cliënt en familie. Maar worden die cliënt en familie ook gefaciliteerd om hun rol waar te maken ? Ik heb er nog niets van gezien ! In plaats daarvan worden juist anti-maatregelen genomen, zoals het om zeep helpen van het PGB. Ik pleit ervoor om niet teveel naar overheden e.d. te kijken maar vooral uit te blijven gaan van onze eigen kracht als familieorganisatie en de dingen blijven doen die wij zelf belangrijk vinden. Ik wens ons daarbij veel sterkte toe. Paul Schalken Voorzitter

Familie-ervaringsdeskundigheid (FED) Dit is een fenomeen in ontwikkeling. In het Uitvoeringsplan Naastenbeleid staat dat de centra Naasten-ervaringsdeskundigen kunnen aanstellen die als ambassadeurs actief zijn. Zij zullen de hulpverleners op de werkvloer bij de les gaan houden. Wij hopen dat de centra daadwerkelijk gebruik gaan maken van deze mogelijkheid. Er is inmiddels ook een initiatief voor een opleiding tot ervaringsdeskundige. Wij staan hier positief tegenover, mits goede afspraken worden gemaakt met GGzE over de inzet van deze mensen nadat ze zijn opgeleid. Wij hebben het initiatief genomen om in een werkgroep samen met Ypsilon een gezamenlijk visie op familie-ervaringsdeskundigheid op te stellen. Het is belangrijk dat ook mensen van Labyrint/IP deelnemen aan deze opleiding. Wij zijn blij dat Rob Hendriks inmiddels het spits heeft afgebeten.

Naastenbeleid en samenwerking In ons bestuur praten wij over veel onderwerpen. Ik wil u in deze nieuwsbrief graag meenemen in het naastenbeleid en de samenwerking met Ypsilon. Er is veel gebeurd. Zo is er een Familie Vertrouwens Persoon (FVP) gekomen (voorlopig in de persoon van Henk Fox). Bovendien heeft de GGzE een programmamanager Naastenbeleid gekregen, Giel Verhaegh. We zijn heel blij met hen: zij zijn bondgenoten om het Naastenbeleid in de GGzE-organisatie te verbeteren. De visie van GGzE op het naastenbeleid is inmiddels door de RvB vastgesteld. Wij hebben als Labyrint/IP hieraan meegewerkt en veel van onze inbreng 4 Labyrint

In Perspectief

AGENDA 2013 17 januari

Autisme bij ouderen (Grijze Generaal)

14 maart

Borderline en automutilatie (zelfbeschadiging)

23 mei

WMO en PGDB

12 september

Depressie bij Jeugd

21 november

Psychiatrie en Erfelijkheid

Alle thema-avonden zijn op een donderdagavond van 20.00 tot 22.00 uur op het terrein van “De Grote Beek” in het conferentiecentrum van de GGzE, Boschdijk 771 in Eindhoven, tenzij anders vermeld. M.i.v. 1 mei 2012 is Henk Fox aangesteld als Familie Vertrouwens Persoon bij GGzE. Henk Fox is bereikbaar op Tel. 040-2613700 en E-mail: [email protected] De heer Fox is er voor familie en naastbetrokkenen die compleet vastlopen met professionals en geen gehoor vinden voor hun problemen.

Samenwerking met Ypsilon Wij hebben altijd open gestaan voor samenwerking van onze organisaties. In de praktijk viel dat niet altijd mee. Er liggen vanuit het verleden wel enkele blokkades. Onlangs heeft GGzE in de persoon van Giel Verhaegh de beide familieorganisaties benaderd om hen aan te sporen tot een verdergaande vorm van samenwerking. Wij hebben daar positief op gereageerd, maar zitten nog met vragen. Ook vinden wij de tijd nog niet rijp voor samengaan/ fuseren. Voordat samengaan aan de orde kan zijn, moeten we eerst maar eens proberen met elkaar samen te

werken. Ik heb met de voorzitter van Ypsilon daarover gesproken. Zij is net als wij positief gestemd. We hebben afgesproken om begin volgend jaar met de besturen eens een dag op de hei te gaan zitten om de samenwerking te bespreken en te kijken welke samenwerkingsvorm daarvoor passend zou zijn. Wordt dus vervolgd. Tenslotte dank ik u allen voor uw steun en inzet in het voorbije jaar en wens ik u prettige feestdagen! Paul Schalken Voorzitter 5 Labyrint

In Perspectief

Het is 07.45 uur als ik de straat uitrijd. Ik ben al anderhalf uur op maar eigenlijk net wakker aan het worden. Ik hoop dat mijn medeweggebruikers wél goed wakker zijn. Het is nog vroeg en ik heb een drukke dag voor de boeg. Tijdens het rijden gaan mijn gedachten als vanzelf terug naar de vorige bijeenkomst bij ZIN in Vught. Dat is alweer tweeëneenhalf jaar geleden. Er is sindsdien heel veel gebeurd en dus is het de hoogste tijd weer bij elkaar te komen.

nieuwde kennismaking met “oude” bekenden. Iets later dan gepland heet Jos iedereen welkom en legt hij uit wat de bedoeling is van deze dag. Hij vertelt wat FAB voor hem betekend heeft. Hij heeft geleerd zijn ervaringen op papier te zetten en deze te gebruiken als lesmateriaal. Zo kwam hij er achter dat het niet zíjn schuld was dat zijn zoons zo’n aandoening hadden en dat die conclusie wordt ondersteund door wetenschappelijke onderzoeken. Ook was hij zich niet bewust van alle verschillende rollen die hij heeft. Het is een verhaal over herstel en Jos geeft als boodschap mee: Er is altijd hoop!!! Henk komt naar voren en vertelt over alle activiteiten die FAB de afgelopen tijd heeft ondernomen.

Eerst ga ik twee mannen ophalen in ’s-Hertogenbosch. Zij zijn nieuw in ons project en zullen voor het eerst een bijeenkomst van Familie als Bondgenoot meemaken. Aangezien ik vrijwel langs hun woonplaats rijd, heb ik beloofd hen op te pikken. Bij aankomst in Eindhoven valt me het verschil op tussen de serene rust bij ZIN en de drukke bouwput van de Grote Beek; hier wordt gewerkt!!! Binnen ook. Jos en Bram zijn druk bezig om de beamer gebruiksklaar te krijgen. De beamer heeft de hik en die blijkt niet op te lossen. Ik ga eerst maar eens een kopje koffie pakken met een overheerlijk gebakje. Met dank aan Jos die dat geregeld heeft. Dan ga ik meehelpen de tafels en stoelen te verslepen om iets van een sfeer te creëren. Heel langzaam druppelen de mensen binnen en er volgt een her-

Zo is er in Delft een groep familieleden en professionals opgeleid door ons. Deze groep begint binnenkort zelf met het geven van modules 1 en 2. Dit alles onder de bezielende leiding van Doreen Visser, die dit heeft mogelijk gemaakt. Hierover later in dit stukje meer. In maart van dit jaar is een aantal mensen uit de projectleiding bij REHAB ’92 in Zeist geweest. We hebben daar informatie gegeven over FAB, aan een groep docenten van REHAB ’92. Het is de bedoeling dat binnenkort het omgekeerde gaat gebeuren, namelijk dat zij komen vertellen wat REHAB ’92 doet. Bij een jubileumcongres van REHAB’92 heeft FAB workshops verzorgd. Orbis Sittard heeft gevraagd of we daar een cursus willen geven. De SLKF (Stichting Landelijke Koepelorganisatie Familieraden) is enthousiast over het gedachtegoed van FAB en wil

BIJEENKOMST FAMILIE ALS BONDGENOOT 14 SEPTEMBER 2012. EEN IMPRESSIE.

6 Labyrint

In Perspectief

het in 3 regio’s implementeren. Hiervoor zijn 3 subsidies aangevraagd waarvan er 2 reeds zijn toegekend. Over de derde wordt nog onderhandeld. Zo lang FAB geen stichting is, is het moeilijk om sommige zaken, zoals subsidie aanvragen etc., zelf te regelen. Daarom is besloten dat we een eigen stichting oprichten. Binnen een paar weken is die stichting een feit.

“up to date” zijn, en of ze aansluiten bij de modules. Hiervoor nemen we in de toekomst contact op met iedereen. Dan is het de beurt aan ondergetekende. Ik vertel dat we in de gelukkige omstandigheid zijn dat we voor het eerst beschikken over een aantal nieuwe cliëntervaringsdeskundigen, die enthousiast willen meewerken. Eind vorig jaar ben ik, om persoonlijke redenen, gestopt met mijn werk voor de projectleiding. Nadat Jos op zijn knieën ging om me terug te vragen ben ik ook door de, gammele, knieën gegaan en zodoende ben ik weer terug. Ik ben blij met de samenstelling van de projectleiding zoals hij nu is. Ik vraag of Henk even naar voren wil komen en vertel dat we vorig jaar, na zijn pensionering bij de GGZe, hebben toegezegd dat hij een apart afscheid zou krijgen van FAB.

Henk legt uit wat de reden is waarom er in het afgelopen jaar zo weinig les is gegeven. De bezuinigingen bij de instellingen hebben er bijvoorbeeld toe geleid dat er een groot aantal cursussen is geannuleerd. Ook intern is er veel veranderd. Jean Knooren is met pensioen gegaan waardoor het contact met de Fontys is verwaterd. De bedoeling is dat Giel Verhaegh dit contact gaat herstellen. Hetzelfde probleem hadden we toen Paul Schalken met pensioen ging. Er is nu geen contact meer met de PRVMZ. De samenstelling van de projectleiding werd, mede hierdoor, nogal scheef getrokken. Omdat er, binnen de projectleiding, verschil van mening was over het beleid is een aantal mensen uit de projectleiding gestapt. Nu is de samenstelling van de projectleiding evenredig verdeeld, nl. 2 professionals, 2 familie-ervaringsdeskundigen en 2 cliëntervaringsdeskundigen. We willen nieuwe familieleden/naastbetrokkenen gaan opleiden en Henk vraagt of iedereen in zijn of haar omgeving wil kijken of ze iemand kennen die hiervoor geschikt zou zijn.

Omdat toen niet helemaal duidelijk was óf, en wát Henk nog zou gaan betekenen voor FAB, hebben we toen al “gecollecteerd” bij alle betrokkenen en hebben we een mooi bedrag opgehaald. Dat afscheid zou in september plaatsvinden. Gelukkig is er toen geen jaartal bij gezegd! Ik overhandig Henk het afscheidscadeau, een mooi bronzen beeld, alleen onder de voorwaarde dat hij geen afscheid neemt. Dat heeft hij beloofd en daar is iedereen erg gelukkig mee. (Hoewel het beeld ook erg mooi zou staan in míjn kast!) Ook krijgt hij een bos bloemen voor zijn vrouw; want zij ziet hem nog minder dan vóór zijn pensionering. Ik geef het woord aan Bram Berkvens,

Ook willen we evalueren of alle ervaringsverhalen zoals die er nu zijn, nog 7

Labyrint

In Perspectief

de nieuwe cliëntervaringsdeskundige in de projectleiding. Bram stelt zich voor en vertelt waarom hij ervoor heeft gekozen deel uit te maken van de projectleiding van FAB. Sinds zijn werk bij het ACT team, wordt hij geraakt door de onmacht en zorg van ouders voor hun kind en ziet hij het belang van samenwerking. Het deed hem ook nadenken over de verstandhouding met zijn ouders tijdens zijn ziekte.

Belangrijk vindt hij ook dat er aandacht komt voor kinderen van…, (KOP kinderen) dat zou kunnen onder de paraplu van het naastbetrokkenen beleid. Doreen komt aan het woord. Zij geeft aan hoe ze volledig buiten de behandeling van haar zoon werd gehouden en zij vond dat het anders moest kunnen. Na een kadermeeting in Utrecht waar FAB een presentatie gaf werd ze enthousiast en wist ze dat dit de verandering kon zijn die ze voor ogen had. Ze benaderde de leden van FAB en binnen 6 weken was er een bijeenkomst bij Parnassia in Den Haag geregeld. De bal is gaan rollen. Familieleden zijn opgeleid en in oktober start het pilotproject van FAB-west.

Tilly is aan de beurt. Zij verzorgt de planning van de cursussen. Zij moet kijken welke mensen er in de betreffende modules kunnen optreden, wie beschikbaar is etc. Dat is een enorm ingewikkeld karwei en een hele hoop werk. Haar betrokkenheid bij FAB is groot omdat drie van haar zoons te maken hebben (gehad) met de psychiatrie. Het stokje wordt doorgegeven aan Giel. Hij vertelt dat hij door zijn ongeluk is gaan beseffen hoe belangrijk de familie en naastbetrokkenen zijn geweest voor zijn herstel. Meewerken aan FAB was een logisch gevolg.

Omdat de projectleiding vermoedt dat er nogal wat vragen zijn onder alle aanwezigen, worden er kaartjes uitgedeeld waarop men één vraag mag formuleren. Een aantal vragen wordt nu beantwoord, de rest wordt zo veel mogelijk via de website beantwoord. Wanneer ben je ervaringsdeskundig? Voor cliënten is er een opleiding, is er ook zoiets voor familie? Henk legt uit dat er in oktober 2012 een cursus start voor familieleden om ervaringsdeskundigheid te ontwikkelen. Hoe bouw je een netwerk op? - klankbordgroepen - psycho-educatiegroepen Kunnen de modules opgenomen worden in reguliere opleidingen? Jean Knooren heeft er destijds voor gezorgd dat de kennismakingsmodule gegeven werd aan studenten van de Fontys Hogeschool. Dit was een succes. Helaas bleek het maar eenmalig te

Giel haalt een gezegde aan dat luidt: Heiligen worden in eigen parochie niet altijd geëerd. Wijzend op het feit dat FAB min of meer geboren is in de GGZe maar dat deze instelling nauwelijks belangstelling heeft voor dit succesvolle project. Aan Giel de taak om dit te veranderen. Wel is er inmiddels een convenant getekend tussen de GGZe en Fontys over naastbetrokkenheid en samenwerking aan herstel. Op 21 september 2012 is er een symposium over dit onderwerp. 8 Labyrint

In Perspectief

groep in onze samenleving buitengemeen gepakt wordt. Achter de schermen wordt er hard gewerkt om toch deze maatregel definitief van tafel te krijgen. In de laatste vergadering van de Raad van Advies Zorgkantoor ZuidoostBrabant is ook de nakende transitie AWBZ – WMO besproken. Luisterend naar de vertegenwoordigers van de gemeenten in deze regio werd helder dat ook hierin fors gesneden gaat worden. Enerzijds omdat gemeenten minder geld krijgen dan er tot nu toe werd toegekend en anderzijds omdat gemeenten prioriteiten anders gaan leggen. Als voorbeeld dient b.v. de dagbesteding. Gemeenten denken na of zij de rekening van taxi’s of busjes moeten betalen, die deelnemers van huis naar dagbestedingplekken vervoeren en weer terug. Ook de dagbesteding zelf, zoals zorgboerderijen e.d., staat ter discussie. Dat wordt nog een behoorlijk ‘robbertje vechten’ om hier een passend antwoord op te vinden. In Eindhoven is al een hele tijd een discussie gevoerd omtrent het opheffen van de gratis bus voor ouderen en jongeren tot 12 jaar. Volgens de gemeente is daar geen financiering voor daar Eindhoven ook fors moet bezuinigen de komende jaren. Er kwam veel protest tegen dit voornemen. Voornamelijk uit de hoek van de ouderen, die bang waren door dit beleid te vereenzamen omdat zij niet meer de deur uit zouden kunnen. Plots was er een oplossing gevonden. Hiep Hiep Hoera !!! Uit de WMO-pot wordt het hiervoor benodigde bedrag van ruim € 800.000.-- gehaald om de gratis bus te financieren. Fijn dat er een op-

zijn. Wel is de kennismakingsmodule opgenomen in de beroepsopleiding van de GGZe. Dan is het tijd voor de lunch. De broodjes vinden gretig aftrek en er wordt door iedereen nagepraat. Twee studenten van de theaterschool verzorgen een intermezzo dat helaas niet door iedereen begrepen wordt. Misschien was de “Fred Kaps” act toch beter geweest. Na de lunch zou er een vrije inloop zijn door o.a. studenten van de Fontys, zij hadden gelegenheid om kennis te maken met ons project en de mensen erachter. Jammer genoeg kwam er niemand opdagen. Waarom is niet bekend. Langzaamaan vertrok iedereen en ik ging “mijn mannen” opzoeken om ook te vertrekken. Onderweg naar ‘s-Hertogenbosch werd er nog druk nagepraat over alle indrukken en ik merkte dat het enthousiasme om mee te werken aan de cursussen groot is. “Mijn mannen” en ik waren moe maar voldaan!! Jacqueline Melman- de Rijcke

Eigen bijdrage ggz.& Transitie AWBZ - WMO In 2013 gaan er in ‘Zorgland’ een aantal zaken ingrijpend veranderen. De eerder ingevoerde en later weer afgevoerde ‘eigen bijdrage ggz’ komt weer tevoorschijn. Een door ons verafschuwde maatregel die tegelijk inconsequent en discriminerend is. In de Haagse politiek wil men maar niet begrijpen dat hiermee een van de meest kwetsbare 9

Labyrint

In Perspectief

tot de leefsituatie van de cliënt: hoe is de verhouding van iemand met zijn naastbetrokkenen, heeft hij vrienden; hoe woont de cliënt; welke opleiding heeft hij gevolgd of heeft hij juist niet kunnen volgen vanwege de problemen; wat doet hij overdag, heeft hij werk?

lossing is voor het ontstane probleem, maar wel gefinancierd uit het verkeerde potje. Straks komt er iemand met een gerechtvaardigde vraag maar kan die niet worden toegekend omdat er geen geld meer is. Allemaal in de gratis bus. Er wordt niet goed nagedacht over de gevolgen van dit soort maatregelen. Het WMO-geld was nog niet geoormerkt moet men gedacht hebben. Dan maar naar de ‘gratis bussen voor ouderen en jeugd’.

Kortom: een cliënt heeft psychische problemen maar is meer dan zijn psychische problemen. Hij is op de eerste plaats mens met wensen en behoeftes zoals elke mens die heeft. Ik ben hoofd geweest van de volwassenenzorg van de RIAGG en manager van het circuit voor mensen met complexe en langdurige hulpvragen. Mijn affiniteit ligt bij mensen met ernstige psychische problemen en hun naasten. Ooit (in de vijftigerjaren) is gedacht dat familieleden (de moeder) de oorzaak zijn van de psychische problemen van hun naaste. Het heeft jaren geduurd dat familieleden niet langer werden gezien als veroorzakers van de psychische problemen van hun naaste. Integendeel: familieleden hebben de sleutel in handen voor oplossingen van de psychische problemen van hun naaste. En het zijn mensen, die zelf veel ellende meemaken doordat niet alleen de cliënt maar ook diens naasten onderhevig zijn aan de ernstige psychische problemen.

Jacques Nijenhuis Lid Raad van Advies Zorgkantoor Zuidoost Brabant

Henk Fox: De familievertrouwenspersoon Ik zal het voorstellen kort houden en meer ingaan op de functie van familievertouwenspersoon, die ik vanaf april 2012 invulling geef voor GGzE. Bij GGzE en bij voorlopers van GGzE heb ik ruim 35 jaren gewerkt. Opgeleid als psycholoog heb ik bij diverse onderdelen van GGzE gewerkt in diverse functies. Begin jaren 80 heb ik in Antwerpen de driejarige opleiding gevolgd voor systementherapeut. Ik pik deze opleiding er uit om duidelijk te maken, dat ik de problematiek van cliënten steeds zie in relatie

In de loop van de jaren ben ik zelf steeds meer gaan begrijpen van de ingewikkeldheid van psychische problemen en van de invloed die psychische problemen ook op naasten hebben. Ik heb hierin veel samengewerkt met fa10

Labyrint

In Perspectief

zeggen, dat in alle organisaties voor GGZ en verslavingszorg een fvp in dienst komt.

milieorganisaties, met familieleden, en met cliënten en cliëntenorganisaties. De laatste jaren heel intensief in Familie als Bondgenoot. Het project waarin familieleden, cliënten en professionals samen lesgeven aan hulpverleners. Met als doel om aan hulpverleners te leren anders om te gaan met cliënten en hun naasten. De ervaringen van familieleden zijn een belangrijk onderdeel van de kennisoverdracht. Bij GGzE vond men, dat ik de organisatie GGzE goed kende en dat ik de situatie van familieleden van cliënten goed ken. Vandaar dat ik na mijn pensionering bij GGzE gevraagd ben om familievertrouwenspersoon (fvp) te worden van GGzE. En tevens de weg voor te bereiden voor een opvolger. Ik ben actief als fvp vanaf 1 april 2012.

Wat doet de familievertrouwenspersoon? • De fvp is er voor familieleden (naastbetrokkenen) van een naaste in de GGZ. Onder familielid wordt verstaan: partner, kind, ouder, broer, zus, vriend of vriendin • Deze naastbetrokkenen hebben vragen over de situatie van hun naaste waarvoor zij niet terecht kunnen bij de begeleider, het behandelteam of behandelaar van hun naaste • De fvp steunt familieleden bij het leggen en onderhouden van contact met hulpverleners, behandelaars en managers van GGzE. Doel is een goede samenwerking te bewerkstelligen tussen familieleden, hulpverlener en cliënt • In de folder van de landelijke stichting fvp wordt vaak gesproken over familieleden van een cliënt, die in behandeling is bij de betreffende GGZ. Ik word regelmatig benaderd door mensen van wie hun familielid geen (of nog geen contact) heeft met de GGzE

De familievertrouwenspersoon De functie familievertrouwenspersoon is een functie in ontwikkeling. In steeds meer organisaties van geestelijke gezondheidszorg en in de verslavingszorg is een fvp aangesteld. Niet bij álle GGZ instellingen in Nederland en ook niet bij psychiatrische afdelingen van algemene ziekenhuizen (PAAZ afdelingen). Het is een parttime functie. Voor GGzE wordt gedacht aan een functie van 12 uren per week. Er zijn fvp’en werkzaam, die voor een aantal instellingen werkzaam zijn. Er is een landelijke koepelorganisatie, de landelijke stichting familievertrouwenspersoon (lsfvp). De meeste fvp’s in Nederland kennen elkaar. De landelijke koepel organiseert scholing voor de fvp’s, themabijeenkomsten, intervisie. En zet zich in dat er een landelijke dekking komt dat wil

Binnen het GGzE is een familievertrouwenspersoon nu ongeveer 2 jaar actief. De positie van de FVP moet je plaatsen in de context van een breder familiebeleid dat GGzE heeft ontwikkeld of Lees verder op pagina 14

11 Labyrint

In Perspectief

Namens het bestuur en alle medewerkers van Stichting Labyrint~In Perspectief Eindhoven e.o. Wensen wij u sfeervolle en prettige kerstdagen. Een voorspoedig maar vooral gezond 2013 Jacques Nijenhuis

13 Labyrint

In Perspectief

Stichting Labyrint In Perspectief Eindhoven zet zich in voor alle familieleden, betrokkenen en vrienden van psychiatrische patiënten, ongeacht de aard van de relatie en/of het ziektebeeld van de patiënt. De stichting organiseert o.a. thema avonden waar ik me ook voor mag inzetten. Ook krijg ik tijdens mijn stage de ruimte om op het terrein te snuffelen bij alle afdelingen van de GGzE. Hierdoor hoop ik mijn kennis te verbreden en ervaringen op te doen. Ik heb er in ieder geval heel veel zin in en wie weet tot ziens.

Vervolg van pagina 11

voornemens is te gaan ontwikkelen op belangrijke thema’s in het omgaan met naasten. De functie van fvp past in het nieuwe familiebeleid van GGzE. Triadische samenwerking dat wil zeggen samenwerking tussen cliënt, familie en hulpverlener is de kern van het familiebeleid van GGzE. De familievertrouwenspersoon kan terugvallen op gangbaar beleid of naar gangbare opvattingen over de manier waarop GGzE omgaat met naasten. Vanaf april tot begin november hebben familieleden van ongeveer 40 cliënten een beroep gedaan op de familievertrouwenspersoon voor GGzE. Vijftien van hen hadden geen banden met GGzE of soms met geen enkele GGZ organisatie contact. De procedure om een opvolger voor mij aan te trekken loopt op dit moment. Als deze in dienst komt zal ik mijn best ervoor doen hem of haar goed in te werken.

Rachèl van den Broek Stagiaire

Van casemanagement naar FACT In de komende maanden worden de casemanagementteams omgebouwd tot FACTteams. De belangrijkste v e ra n d e r i n g is dat er in de FACT- teamsin ieder geval in Eindhoven- ook medewerkers van de verslavingszorg (Novadic-Kentron) werkzaam zijn. Daarnaast worden de FACT -teams gehuisvest in panden die dichter in de buurt liggen

Henk Fox Familievertrouwens-persoon

Ik stel me voor Hallo, Mijn naam is Rachèl van den Broek. Ik volg momenteel de opleiding Sociale Studies bij Fontys Hogeschool Eindhoven. Ik ben eerstejaars en ga dit schooljaar stage lopen vanaf november 2012 tot en met juli 2013. Ik krijg de eer om stage te mogen lopen bij stichting Labyrint in Perspectief. De 14 Labyrint

In Perspectief

van cliënten die zorg krijgen vanuit deze teams.

een grotere verantwoordelijkheid bij gemeentes voor ondersteuning van burgers met een handicap. Kortom een tijd van veel veranderingen waarin we elkaar nodig hebben om toekomstbestendige voorzieningen te realiseren.

Voor een beperkt aantal cliënten betekent dit naast een verandering van casemanager soms ook de wisseling van psychiater. Bij de samenstelling van deze FACT- teams wordt rekening gehouden worden met het uitgangspunt dat zo min mogelijk cliënten last hebben van deze veranderingen van hulpverleners.

Sjaak Roza Zie ook artikel: Wijkgericht blz. 17

Sinds juni dit jaar is er bij wijze van proef al een FACT-team actief in Stratum/Tongelre. De ervaringen die hiermee worden opgedaan worden uiteraard gebruikt bij de verdere opbouw van de andere teams. Er komen 4 FACT teams in Eindhoven en 3 teams verdeeld over de regio. Voor alle teams is inmiddels ook huisvesting gevonden, veelal in combinatie met andere zorgpartners. De FACT- teams gaan nauw samenwerken met de Wijteams in Eindhoven. Dit zijn teams die op buurtniveau actief zijn en veelal de eerste aanspreekpunten zijn als burgers in de buurt steun zoeken bij problemen. In deze WIJ teams zijn medewerkers van verschillende zorg/welzijnsorganisaties actief, ook vanuit de GGzE. Deze teams staan onder regie van de gemeente. In de regio vinden soortgelijke ontwikkelingen plaats. Alle genoemde veranderingen kunnen gezien worden als reactie op grote veranderingen in de maatschappij: minder groei van de GGZ, meer eigen verantwoordelijkheid, meer nadruk op ambulante zorg, meer samenwerken met andere partners,

Wil je aan de slag met je gezondheid dan is VitalSteps iets voor jou! Graag zou ik ons project ‘VitalSteps– Gezonde leefstijl coaching’ onder de aandacht willen brengen. Momenteel zijn wij voor dit project op zoek naar mensen die aan de slag willen om hun gezondheid te verbeteren. In dit project ontwikkelt de GGzE een programma met een aantal regionale partners. Het gezonde leefstijlprogramma is gericht op ambulante cliënten van GGzE met een verhoogd risico op het ontwikkelen van hart,- en vaatziekten. Het programma bestaat uit: • groepscursus bewustwording en intrinsieke motivatietraining Health4U, • beweegprogramma dat zoveel mogelijk aansluit op het dagelijkse patroon via Topsupport, • voedingsadvies via Zuidzorg. 15 Labyrint

In Perspectief

•

maakten de onderhandelaars nog bekend dat de eigen bijdrage in de ggz zou worden afgeschaft. Nu blijkt deze via een achterdeur toch weer terug te komen. Weliswaar in een andere vorm, maar het effect is opnieuw discriminerend en stigmatiserend. Het Landelijk Platform GGz laat de rechtszaak tegen de Nederlandse Staat over de eigen bijdrage dan ook doorgaan. Tegemoetkoming wordt willekeurig Ook langs andere weg dreigen ggz-cliënten financieel te worden aangepakt. Het nieuwe kabinet schaft de tegemoetkomingsregelingen voor (chronisch) zieken af. In plaats daarvan krijgen gemeenten extra middelen voor het bieden van compensatie. Per saldo vindt hier een forse bezuiniging plaats. Bovendien ontstaat er rechtsongelijkheid wanneer gemeenten gaan bepalen wie in aanmerking komen voor een tegemoetkoming en zo ja, hoe hoog die tegemoetkoming dan mag zijn.

zelfstandig sporten in een sportschool met coaching via Topsupport. Bij dit programma maken wij ook gebruik van e-coaching via een online platform Vitalsteps.

Meer informatie over het project op onze website: http://www.ggze.nl/medisch-centrum/vitalsteps. Het project wordt gefinancierd door ZonMW. Aan deelname zijn geen kosten verbonden, behalve voor de sportschool waar een korting mogelijk is. Wij zijn momenteel speciaal op zoek naar mensen die interesse hebben in de module beweging, voeding of sportschool. Wil je meer weten neem dan contact met mij op: Spike Ebbing Projectleider VitalSteps GGzE Medisch Centrum [email protected] mobiel nr. 06-51000350

Afspraken doorkruist Op een aantal punten doorkruist het regeerakkoord lopende afspraken in het veld. In het bestuurlijk akkoordggz is een groei van 2,5% afgesproken. Die wordt nu eenzijdig teruggedraaid naar 2%. In het bestuurlijk akkoord is ook afgesproken dat er een onderzoek zou plaatsvinden naar voor- en nadelen van een overheveling van de gehele langdurige-ggz naar de zorgver-zekeringswet (ZVW). Het nieuwe kabinet wacht dat onderzoek niet af, maar beslist nu al tot overheveling. Het LPGGz wil eerst garanties dat de kwaliteit van de langdurige intramurale zorg ge-

PERSBERICHT LPGGZ Utrecht, 1 november 2012 Rechtszaak patiëntenkoepel-ggz gaat door vanwege regeerakkoord. Het nieuwe regeerakkoord is een grote teleurstelling voor cliënten en familie in de ggz. Enkele weken geleden 16 Labyrint

In Perspectief

waarborgd blijft en dat cliënten kunnen rekenen op voldoende begeleiding en dagbesteding. Advies inzake overheveling jeugd-ggz genegeerd De overheveling van de jeugd-ggz naar gemeenten gaat, als het aan de nieuwe coalitie ligt, gewoon door. Uit niets blijkt dat de onderhandelaars kennis hebben genomen van een recent rapport in opdracht van het ministerie van VWS, waarin de risico’s van deze overheveling zijn benoemd.

Het LPGGz vreest voor het recht op zorg en de kwaliteit van zorg voor jeugdigen met psychische problemen. Bovendien zullen nieuwe schotten ontstaan, onder meer tussen somatische en psychische zorg en tussen jeugdigen ónder en bóven de 18 jaar. Het LPGGz ziet meer heil in betere en meer verplichtende samenwerking tussen jeugd-ggz en overige jeugdzorg dan in een stelseloplossing.

Zorg de wijk in Zowel de overheid als mede de zorgverzekeraars, staan op het standpunt dat de zorg dichter bij de mensen moet worden gebracht. In de afbeelding ziet u hoe de gemeenten en zorgverzekeraars dit zien. Dit zou afwijkend kunnen zijn van het beeld dat het GGzE heeft.

(F)ACT Basis ggz

17 Labyrint

In Perspectief

baretvoorstelling bezoekt verlangt op zijn minst dat zijn lachspieren gestreeld worden. Is cabaret over een zwaarwichtig onderwerp als Borderline daarom niet kies, of juist wel? De theatermakers Arno Setz en Ferry Asselbergs hebben daarop een antwoord gegeven. Op een integere, respectvolle manier gaven zij in theater De Schalm in Veldhoven vorm aan een voorstelling over de Borderline persoonlijkheidsstoornis. De voorstelling vond op 6 oktober plaats op initiatief van de GGzE en Labyrint in Perspectief Eindhoven e.o., en werd bezocht door liefst 340 belangstellenden. Conclusie na het zien van de voorstelling: Cabaret kan een succesvolle artistieke vorm zijn om een ingrijpende stoornis als Borderline in het licht te zetten. Dat is de verdienste van Setz en Asselbergs, die zich voorafgaande aan hun voorstellingen naar eigen zeggen zes maanden lang verdiepten in de wereld van borderliners en hun omgeving. Hun voorstelling ‘Over de grens’ ontroert, provoceert, werkt op de lachspieren en stemt tot nadenken; alle emoties die mensen met Borderline en hun familie ook ondergaan. De beide theatermakers lieten in De Schalm zien hoe goed ze hun huiswerk hadden gedaan. Ook hadden ze veel aandacht voor de naasten van mensen met een Borderline-stoornis. De forumdiscussie na de voorstelling was bij tijd en wijle heel heftig. Zij liet zien hoe ingrijpend Borderline ingrijpt in het leven van de betrokkenen en hun naasten.

De wijzigingen die op komst zijn in de GGZ: Wijzigingen in 2013 • Eigen bijdrage 2e lijn vervalt • Eigen bijdrage 1e lijn tot 2014 • Versterking 1e lijns GGZ • POH (psychiatrisch ondersteuner huisartsen) ≠ SPV. Ook psychologen, psychiaters, etc. kunnen huisarts in 2013 ondersteunen • CVZ scherpt pakket aan > Groene, grijze en rode dbc’s Plannen 2014 • Nieuwe prestaties voor de 1e lijn • In plaats van consulten, trajecten • Nazorg mogelijk in de 1e lijn • Harmonisering Eigen bijdrage in de ggz

Jacques Nijenhuis Lid adviesraad GGZ UVIT (zorgverzekeraars)

‘Over de grens’: respectvol cabaret over Borderline Pret met cabaret. Zo heet een wekelijks radioprogramma van de ERVO, de Eindhovense Regionale Verplegingsomroep, die ook in de Grote Beek te beluisteren is. Cabaret is pret, vermaak. Wie een ca-

lees verder op pagina 20

18 Labyrint

In Perspectief

AUTISME bij ouderen Bij GGz Eindhoven wordt veel aandacht besteed aan deze aandoening bij ouderen. Hoe kan ik als familie of naastbetrokkene hierbij helpen of betrokken worden.

Lezing door mevr. Drs. H. Kaanders, Gezondheidspsycholoog en Hr. J. Otten, Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige Centrum Ouderenpsychiatrie GGzE, tevens een ervaringsdeskundige Voor direct betrokken partners, ouders, kinderen, broers, zussen, vrienden van mensen die te maken hebben met een psychiatrische ziekte en zij die vanuit hun professie geïnteresseerd zijn.

Datum: Tijd: Kosten: Plaats:

Donderdagavond 17 januari 2013 20.00 – 22.00 uur (zaal open 19.30 uur) € 3,50 inclusief koffie / thee Let op !!! Deze keer in De Grijze Generaal Winston Churchilllaan 75; 5623 KW Eindhoven Parkeren bij WC Woensel of onder gebouw.

Plaats bespreken via tel.nr. 040-2613788/89; of e-mail [email protected] Graag naam- adres, tel.nr. en e-mail opgeven (i.v.m. beschikbare zitruimte).

Labyrint~In Perspectief Eindhoven en omstreken

19

Cabaretvoorstelling

Vervolg van pagina 18

Onbegrip en vertwijfeling gaan hand in hand. De rol van de hulpverlening kwam daarbij ter sprake, en niet altijd in positieve zin. Gelukkig kozen Setz en Asselbergs in hun voorstelling ook voor lichtvoetigheid; misschien juist om een balans te vinden. Gezien de reacties van de aanwezigen is dat meer dan gelukt. Wie de voorstelling (nogmaals) wil zien, kan terecht op Youtube.

Werk

groep T op Pu riade GG blieksd zE org aniseeen ag 6eenoextra kostenpost EIGEN BIJDRAGE IN DE GGZ met r ktobmet een kleintinGGZ grens vooral voor mensen Over de e r komen is dit een hard gelag. Jack van Eekelen, freelance journalist

Cabaretvoorstelling baretvoorstelling borderline Compensatie mogelijk over als men aan bij- Het is reeds langer bekend dat Eindho-

ven voor mensen die voor bijzondere standsnorm voldoet. Er is het laatste half jaar veel verwarring ontstaan over bijstand in aanmerking komen in deze Absurde scènes, ontroerende liedjes en aangrijpende hulp biedt. We hebben onderzocht of de begin 2012 ingevoerde eigen bijmonologen voeren het publiek mee in de wereldandere van SRE-gemeentes hier in hetdrage in de GGZ. Na de val van het kazelfde beleid voeren. De bijstandsnormensen metzag borderline en hun naasten. binet het er naar uit dat die met men zagen er in 2012 (overzicht van de ingang van 2013 zou worden afgeschaft. Nu de 2012 rook rondom het nieuwe website van de gemeente Eindhoven) Zaterdag 6 oktober als volgt uit: (zie tabel) kabinet is opgetrokken blijkt dit toch De Schalm, Meiveld 3 in Veldhoven niet het geval te zijn. Het landelijke Van 14.30 – 17.30 uur Uit het genoemde onderzoek blijkt dat platform GGZ heeft dan ook besloten om een rechtszaak over dit onderwerp nagenoeg alle SRE-gemeentes een compensatie kennen voor mensen Kaarten voor de voorstelling à 5,50 euro alsnog door te zetten. Wanneer diezijn met een inkomen dat aan de bijdient is nog (ma niet t/m bekend. r) vanaf 16 augustus vrij 10.00 - 16.00 uur) standsnorm voldoet. Bij de meeste geverkrijgbaar aan de gastbalie in de centrale hal van meentes is de GGZ bijdrage Vooralsnog zitten mensen die een beDe Grijze Generaal, Winston Churchilllaan 75 in opgenomen in het sociaal beleidsplan. roep doen op ambulante tweede lijns Eindhoven of via De Schalm (040) 253 35 78 of Er zijn enkele gemeentes die hier geen

Informatiem persoonlijkhei arkt dsstoornissen vanaf 13.30 u ur

[email protected] 20

Labyrint

In Perspectief

16.00 uur

Netto maandinkomen (inclusief vakantiegeld) 100%-norm

110%-norm

120%-norm

Leeftijd: 21-65 jaar

WWB en LDT MB en CZG

Individuele Bijzondere bijstand

Alleenstaande

€ 935,81

€ 1.029,39

€ 1.122,97

Alleenstaande ouder

€ 1.203,18

€ 1.323,50

€ 1.443,82

Echtpaar/gezin

€ 1.336,87

€ 1.470,56

€ 1.604,24

€ 1.026,66

€ 1.129,36

€ 1.231,99

Leeftijd: vanaf 65 jaar Alleenstaande Alleenstaande ouder

€ 1.291,99

€ 1.421,19

€ 1.550,39

Echtpaar/gezin

€ 1.413,13

€ 1.554,44

€ 1.695,76

WWB: Wet Werk en bijstand LDT: Langdurigheidstoeslag MB: Meedoenbijdrage CZG: Collectieve Zorgverzekering Gemeente specifiek beleid hebben geformuleerd maar waar de compensatie afhangt van de persoonlijke omstandigheden. Dit zijn de gemeentes Veldhoven, Someren en Son&Breugel. De volgende gemeentes hebben zonder meer positief gereageerd Asten, Bergeijk, Best, Bladel, Cranendonck, Deurne, Eersel, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, HeezeLeende, Helmond, Laarbeek, Nuenen, Oirschot, Reusel-de Mierden, Valkenswaard, Waalre.

bijdrage wordt geconfronteerd en u denkt voor compensatie in aanmerking te komen, hier meteen werk van te maken. Veel mensen zijn niet zo snel geneigd om bij de bijstand aan te kloppen. Sta er bij stil dat het een burgerrecht is als u door omstandigheden genoodzaakt bent om bij de gemeente financiële hulp te vragen. Ook is het goed om te weten dat het om aantoonbare kosten dient te gaan. Een voorwaarde is dat het betrekking heeft op geïndiceerde tweede lijns zorg (doorverwijzing door bijvoorbeeld de huisarts).

Er zijn wel grote verschillen tussen de gemeentes als het gaat over het tijdstip van aanvragen. Zo zijn er gemeentes die tot volgend jaar april, kosten gemaakt in 2012 vergoeden. Er zijn ook gemeentes waarbij je meteen moet aankloppen zodra je weet dat je een probleem hebt, zoals het betalen van de eigen bijdrage. Een dringend advies is dan ook om, zodra u met de eigen

Jan Peerlings, secretaris Labyrint~In Perspectief Eindhoven e.o.

21 Labyrint

In Perspectief

22 Labyrint

In Perspectief

  Voorzitter:

Bestuur van Stichting Labyrint~In Perspectief Eindhoven e.o. Paul Schalken

Vice-voorzitter:

Jacques Nijenhuis, Algemeen Coördinator

Secretaris:

Kantoor en Coördinator Thema-avonden Jan Peerlings

Penningmeester:

Rien van Tilburg AA

Coördinator Gespreksgroepen: Ineke Nieuwenhuizen   Bestuurslid:

  Cees Kooijman Adviezen Harry de Mulder Adviezen

Volg Labyrint~In Perspectief Eindhoven en Omgeving ook via de Social Media

Via de pagina op de Labyrint ~In Perspectief website: http://www.labyrint-ip-ehv.nl/pages/nieuws/social-media.php

23 Labyrint

In Perspectief

www.labyrint-ip-ehv.nl

De Thema-avonden in het conferentiecentrum De Grote Beek

Deelname € 3.50 (incl. koffie en thee) i.v.m. de beschikbare plaatsruimte dient uvooraf te reserveren T (040) 261 37 88, E [email protected] Dit met vermelding van naam, adres, telnr., e-mail-adres en aantal deelnemers.

De gespreksgroepen

Deelname € 30.- (voor 10 avonden). Alleen inschrijven via: T. 040 261 37 88, E. [email protected]

24 Labyrint

In Perspectief