Nieuws uit de Hunkerbunker
Wim van den Brink Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam
Lezing PC Sint Hiëronymus Sint-Niklaas, 21 april 2016
Potentiele Belangenverstrengeling Potentiële belangenverstrengeling
Zie hieronder
Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met
Bedrijfsnamen
bedrijven
Sponsoring of onderzoeksgeld
Neurosearch, Alkermes,
Honorarium of andere (financiële) vergoeding
Eli Lilly, Lundbeck, Pfizer, Novartis, Indivior,
Aandeelhouder
Geen
Consultancy
Lundbeck, Novartis, Indivior, Mundipharma, D&A Plarma. Teva, Kinnov, Bioproject
(minder dan 5% van onderzoeksgelden afkomstig van farmaceutische industrie)
Programma • Etiologie verslaving
• Behandeling verslaving • Personalized medicine • Verslaving en psychiatrische comorbiditeit
Etiologie Verslaving
Etiologie Verslaving * Erfelijkheid compulsief internetgebruik * Gewoontevorming bij chronische verslaving *Glutamaat bij (behandeling van) verslaving
Etiologie Verslaving Erfelijkheid compulsief Internetgebruik
Erfelijkheid van Roken en Nicotineverslaving
Experimenteren
Erfelijkheid
Gedeelde Omgeving
Unieke Omgeving
40%
55%
5%
30%
20%
0%
25%
(chromosoom 6, 10, 14) (persoonlijkheid)
Aantal sigaretten
50% (chromosoom 3, 10)
Nicotineverslaving
75%
* Variatie in het experimenteren met (chromosoom 9, 10, 11, 15)alcohol of drugs wordt voornamelijk verklaard door gedeelde omgevingsfactoren, MAAR de kans op verslaving aan alcohol of drugs wordt voornamelijk verklaard door genetische en unieke omgevingsfactoren Vink et al. Behav Genet 2005;35(4):397–406
Erfelijkheidsschattingen volgens tweelingstudies
Type of dependence
80
Heritability
Heritability (% of total variance)
70 60 50
Alcohol
50–70%
Nicotine
50–75%
Cannabis
35–75%
Cocaine
35–80%
40
30 20 10 0
Gokken - Internetgebruik? 40–60%
Heroin Alcoholism
Cannabis Dependence
Nicotine Dependence
Any Illicit Drug use
Agrawal & Lynskey. Addiction 2008;103(7):1069–1081
Erfelijkheid Dwangmatig internetgebruik
Etiologie Verslaving Rol van Gewoontevorming
Alcoholism
Fenotype
Alcoholism spectrum
Sociale steun Inzichtgevende psychotherapie
Conditioning
Endofenotype
Reward deficiency etc
Attentional bias salience
CGT
Disinhibition
Medicatie Neuromodulatie
Conflict monitoring
Candidate genes
Genotype Ooteman et al (2006) adapted from: Gottesman & Gould. Am J Psychiatry 2003;160:636–645
OPRM1 DRD1 COMT GRIN2B GABRA6 DRD2 SERT MAOA CNR1 HTR1B GABRB2 GABRG2
Farmacogenetica
Gen therapie
Alcoholism
Fenotype
Alcoholism spectrum
Conditioning
Endofenotype
Reward deficiency etc
Hyperactief beloningssysteem Deficiënt controlesystem
Attentional bias Salience
I
Disinhibition
Conflict monitoring
Candidate genes
Genotype Ooteman et al (2006) adapted from: Gottesman & Gould. Am J Psychiatry 2003;160:636–645
OPRM1 DRD1 COMT GRIN2B GABRA6 DRD2 SERT MAOA CNR1 HTR1B GABRB2 GABRG2
Neurobiologie van Verslaving Naive Experimenting
Function
Brain structures
Neurotransmitters
Reward deficiency
Ventral tegmental area (VTA) Nucleus accumbens (NAc)
Endorphins (-receptors) Dopamine
Disinhibition Impulsivity
DLPFC ACC
Noradrenalin, 5-HT GABA, glutamate
Binging
Dynorphins (-receptors) Dopamine CRH Glutamate
Abuse
Conditioning Craving
NAc (ventral striatum) Amygdala Thalamus Prefrontal cortex (OFC, ACC)
Attentional bias/ salience
OFC VMPFC
Dopamine
Habit formation
Putamen, Nc caudatus (dorsal striatum)
Withdrawal
Locus coeruleus
Dopamine
Noradrenalin, CRH Glutamate
moderate use
Dependence (craving) Addiction (compulsive use)
Neurobiologie van Verslaving Naive Experimenting
Function
Brain structures
Neurotransmitters
Reward deficiency
Ventral tegmental area (VTA) Nucleus accumbens (NAc)
Endorphins (-receptors) Dopamine
Disinhibition Impulsivity
DLPFC ACC
Noradrenalin, 5-HT GABA, glutamate
Binging
Dynorphins (-receptors) Dopamine CRH Glutamate
Abuse
Conditioning Craving
NAc (ventral striatum) Amygdala Thalamus Prefrontal cortex (OFC, ACC)
Attentional bias/ salience
OFC VMPFC
Dopamine
Habit formation
Putamen, Nc caudatus (dorsal striatum)
Withdrawal
Locus coeruleus
Dopamine
Noradrenalin, CRH Glutamate
moderate use
Dependence (craving) Addiction (compulsive use)
Van geluk naar troost en van impulsiviteit naar compulsiviteit
impulsive
Adapted from Heilig et al., 2010
compulsive
PFC
DS
VS
Social Drinkers OCDS = 1.8
Heavy Drinkers OCDS = 11.5
2013
* HC meer goal-directed learning (vmPFC); AD meer habit-learning (post. putamen) * Binnen groep AD: nog minder goal-directed learning (vmPFC) bij langere duur AD
Etiologie van Verslaving Rol van Glutamaat
Neurobiologie van Verslaving Function
Brain structures
Neurotransmitters
Reward deficiency
Ventral tegmental area (VTA) Nucleus accumbens (NAc)
Endorphins (-receptors) Dopamine
Disinhibition Impulsivity
DLPFC ACC
Noradrenalin, 5-HT GABA, glutamate
Conditioning Craving
NAc (ventral striatum) Amygdala Thalamus Prefrontal cortex (OFC, ACC)
Dynorphins (-receptors) Dopamine CRH Glutamate
Attentional bias/ salience
OFC VMPFC
Dopamine
Habit formation
Putamen, Nc caudatus (dorsal striatum)
Withdrawal
Locus coeruleus
Naive Experimenting moderate use Binging
Dopamine
Noradrenalin, CRH Glutamate
Abuse Dependence (craving) Addiction (compulsive use)
Neurobiologie van Verslaving Naive Experimenting
Function
Brain structures
Neurotransmitters
Reward deficiency
Ventral tegmental area (VTA) Nucleus accumbens (NAc)
eEndorphins (-receptors) Dopamine
Disinhibition Impulsivity
DLPFC ACC
Noradrenalin, 5-HT GABA, glutamate
Binging
Conditioning Craving
NAc (ventral striatum) Amygdala Thalamus Prefrontal cortex (OFC, ACC)
Dynorphins (-receptors) Dopamine CRH Glutamate
Abuse
Attentional bias/ salience
OFC VMPFC
Dopamine
Habit formation
Putamen, Nc caudatus (dorsal striatum)
Withdrawal
Locus coeruleus
Dopamine
Noradrenalin, CRH Glutamate
moderate use
Dependence (craving) Addiction (compulsive use)
Effecten van Glutamaterge Medicijnen (Quintero, 2013)
PFC Amydala Hippocampus
NcAcc
NAC Acamprosate/Memantine
Acamprosate en glutamaatconcentratie ACC
Archives of General Psychiatry, 2010
Effecten van Glutamaterge Medicijnen (Quintero, 2013)
PFC Amydala Hippocampus
NcAcc
NAC Acamprosate/Memantine
normalisering
Voorspellers NAC-geïnduceerde glutamaatverandering
(a) zelfgerapporteerde impulsiviteit (BIS-11) (R²=0.22, p=0.02) (b) baseline (medicatie-naïve) Glu/Cr ratio in de dACC (R²=0.47, p<0.01)
Veelbelovende NAC Pilot Studies:
2007
2010
2011
Effect NAC op glutamaat bij rokers Schulte et al., submittes)
(
Baseline glutamate dACC
NAC dose and dACC glutamate change
Gray et al, 2012 AJP Population: * N=116 cannabis dependent adolescents * Design: * RCT- double-blind * CM+PLA vs. CM+NAC (2400 mg) * Duration: 8 weeks Results: * 60% treatment retention * Primary outcome sign!! OR=2.35 and NNT=7.3 Conclusion: * Very promising!
Behandeling van Verslaving * Behandeling Alcoholafhankelijkheid * BehandelingCocaineverslaving * Behandeling Cannabisverslaving * Behandeling Verslaving
Behandeling van Verslaving Alcoholafhankelijkheid
Gecontroleerd drinken met nalmefeen zo-nodig
31
Gecontroleerd drinken met nalmefeen zo-nodig
Nalmefeen zo-nodig wordt goed verdragen, heeft goede behandelretentie (55%) en leidt tot minder drinken ook nog na 1 jaar.
Effect Sizes for Nalmefene Effect Size (Cohen’s d) Nalmefene
HDDs
TAC
ESENSE 1
0.37
0.46
ESENSE 2
0.27
0.25
Alcohol treatment1,2
0.12 to 0.33
Antidepressants3
0.24 to 0.35
Antipsychotics3
0.30 to 0.53
1. Kranzler HR, Van Kirk J. Alcohol Clin Exp Res 2001; 25: 1335-1341. 2. NICE. Alcohol dependence and harmful alcohol use: appendix 17d – pharmacological interventions forest plot. 2011. 3. Leucht. BJP. 2012; 200: 97-106.
Relatieve effectiviteit medicatie Voorbeelden:
Voorbeelden:
0.24 Chemotherapie borstkanker
0.35 Antidepressiva depressie
0.28 Corticosteroiden COPD
0.40 Lithium bipolaire stoornis
0.50 Anihypertensiva hypertensie
0.50 Antipsychotica psychose
0.87 Metformin DM
0.78 Methylfenidaat ADHD
1.39 PPI refluxklachten
0.40 Terugvalmedicatie alcohol
Medicatie tegen terugval In (overmatig) alcoholgebruik
mean 0.45 (95%CI 0.37-0.53)
mean 0.49 (95%CI 0.41-0.57) Leucht et al., British Journal of Psychiatry (2012) 200, 97–106.
Hoge Doseringen Baclofen • Veel casusbeschrijvingen met hoge doseringen • 3 RCTs met lage doseringen (2x pos/1x neg)
• Frankrijk: massaal baclofen HD voorgeschreven • Tot nu toe geen RCT met baclofen HD • Vier studies: Duitsland, Nederland, Frankrijk (2x)
Baclofen HD: Duitse Studie RCT Patienten * N=28 baclofen (30-270; x=180 mg) * N=28 placebo (x=260 mg) Kenmerken baseline: * leeftijd x=46 * 200 gr alcohol/dag * abstinentie: 12 dagen Individuele titratie op bijwerkingen Baclofen HD/placebo 12 weken
Resultaten: * Sterk pos effect op abstinentie (68% vs. 24% NNT=3) * Geen effect of craving * Geen effect op angst, depressie * Geen duidelijk effect van dosis
Hoe zit het met de Nederlandse RCT …… …. en wat is er door de Fransen gevonden?.
Nederlandse Baclofen RCT Efficacy and safety of high-dose baclofen for the treatment of alcohol dependence: A multicentre, randomised, double-blind controlled trial Esther Beraha, Elske Salemink, Anneke Goudriaan,, Abraham Bakker, David de Jong, Natasha Smits, Jan Willem Zwart, Dick van Geest, Pieter Bodewits, Tom Schiphof, Harma Defourny, Mirjam van Tricht, Wim van den Brink*, Reinout Wiers* submitted
Studie: RCT: dubbelblind N=481 patiënten met alcoholafhankelijkheid gescreend N=157 patiënten met alcoholafhankelijkheid gerandomiseerd * N=58 HD baclofen max 150 mg; gem. 93.6 mg; N=9 (15.5%) met 150 mg * N=31 LD baclofen max 30 mg * N=62 Placebo Alle patiënten krijgen ook TAU, inclusief detox + CBT Alcoholconsumptie op baseline: gemiddeld 140 gr/dag
Resultaten NL LD/HD Baclofen RCT Drop-out (%)
Time to relapse (days)
Relapse (%)
Abstinence (%)
HD baclofen
25
62.5
27.5
62,5
LD baclofen
10
65.3
20.0
65.0
Placebo
2
59.9
25.0
65.9
P=0.0281
P=0.813
P=0.819
P=0.947
HD baclofen
14
79.3
50.0
43.1
LD baclofen
26
76,4
48.4
41.9
Placebo
15
77.7
46.8
46.8
P=0.297
P=0.982
P=0.939
P=0.879
High Dose Phase (70 days)
Significance Complete Medication Period (112 days)
Significance
In HD group, survival was associated with baclofen dose (HR=0.99; p=0.022) and mean dose in
relapsed group was lower (84.8 mg) than in abstinent group (102.4 mg)
Mogelijke verklaringen geen effect in NL RCT Relatively low baclofen dose (mean 94 mg vs. 180 mg) • Within HD group, those with higher doses do better! • BUT: it is not easy to obtain high doses (270180; 15094) • BUT: positive effects reported on low doses baclofen Relatively high levels of psychosocial support • In German study very little psychosocial support with high relapse rates in placebo group compared to ours (70% vs. 25%) • Ceiling effect in our study: little room for improvement Patient population characteristics • Patients were drinking less than in German study (140 vs. 200 gr/day)
HD baclofen probably not for primary care and not (yet) as routine Tx What about the French studies: ESBRA/ISBRA Berlin 2016
Smartphone Nazorg
Nazorg voor 349 patiënten met alcoholafhankelijkheid na klinische behandeling * randomisatie nazorg: 8 maanden TAU vs. 8 maanden TAU+A-CHESS
* follow-up 4 maanden * uitkomst: risky drinking days (4-5 glazen binnen 2 uur) laatste 30 dagen A-CHESS = Addiction-Comprehensive Health Enhancement Support System
Smartphone Nazorg
Nazorg met TAU+A-CHESS leidt tov van TAU tot significante vermindering aantal “risky drinking days” (1.39 vs. 2.75; p=0.003) en tot grotere kans op continue abstinentie (51.9% vs. 39.6%, NNT=8, p=0.03)
Behandeling van Verslaving Cocaine-afhankelijkheid
Catch Studie Nederland
Topiramaat: slechte therapietrouw, niet effectief
Modafinil: slechte therapietrouw, mogelijk effectief Crack-Cocaineverslaving: RCTs met topiramaat, modafinil en SR dexamfetamine
Dexamfetamine SR (60 mg) bij Cocainefafhankelijke HAT patienten
2016
Opmerkelijk: zeer goede therapietrouw: dexamfetanine SR 89%; placebo 89%
Onderzoeksgroep HAT patiënten met cocaine-afhankelijkheid
49 jaar, 22 jaar heroïneverslaafd, 4-5 jaar in HAT, 24 dagen cocaine/maand
Effecten dexamfetamine SR
* Forse afname zelfgerapporteerd cocainegebruik (d=0.58-0.77; NNT=4.3) * Significante afname in percentage positieve urines (d=0.31) * Geen effect op craving, gebruik van andere middelen of criminaliteit
Bijwerkingen dexamfetamine SR slaapproblemen meest frequent (34% vs.9%), maar leiden niet tot staken van de behandeling lichte toename hartfrequentie gering stijging (ns) onderdruk geen gewichtsverlies
Effecten van Glutamaterge Medicijnen (Quintero, 2013)
PFC Amydala Hippocampus
NcAcc
Ketamine
NAC Acamprosate/Memantine
Ketamine en Cocaïneverslaving
Ketamine en Cocaïneverslaving
* Cross-over studie: 8 cocaïneverslaafden en 3 i.v. injecties gescheiden door 48 uur: ketamine 41 mg/kg (K1) ; ketamine 71 mg/kg (K2); lorazepam 2 mg (LZP) * Ketamine i.v. leidt tot sterke toename van motivatie voor verandering (p=0.012) en duidelijke vermindering van cocaïnecraving (p=0.012). Ketamine = NMDA receptor antagonist that normalizes glutamate levels in ACC
Enzymatische eliminatie van Cocaine
Gezonde vrijwilligers: ex vivo cocaine catalytisch effect
Recreatieve cocaine gebruikers: in vivo catalytisch effect, vermindering cocaine high en wens gebruik voor 4-5 dagen
PNAS, 2016
In mice: Compared to Albu-CocH1(TV-1380)
CocH3-Fc(M3) has *longer half life *higher catalytic activity
In humans: Expected full protection
Behandeling van Verslaving Cannabisverslaving
Gray et al, 2012( Am J Psychiatry) Population: * N=116 cannabis dependent adolescents * Design: * RCT- double-blind * CM+PLA vs. CM+NAC (2400 mg) * Duration: 8 weeks Results: * 60% treatment retention * Primary outcome sign!! OR=2.35 and NNT=7.3 * Secondary outcomes ns! •Conclusion: * Very promising!
Cannabisafhankelijkheid: CBT of MDFT
2011
Overall CBT even effect als MDFT bij behandeling adolescenten met cannabisafhankelijkheid
2012
Bij jonge adolescenten (13-16) met CD/ODD/depressie werkt MDFT beter dan CBT, maar bij oudere adolescenten (17-18) zonder CD/ODD/depressie werkt CBT beter dan MDFT
2012
Vermindering aantal dagen cannabisgebruik/3 maanden
verslechtering
50 40
CBT
MDFT
30 20 10 0 -10 -20 -30 -40
MDFT
m 17
-1 8
ge en
w el -1 8 17
ge en -1 6 13
CBT
co
co
m co
co w el -1 6 13
VOORKEUR
m
-50
m
verbetering
CBT
CBT
Behandeling van Verslaving SUD
Mindfulness Nazorg
N=286 SUD patiënten (15% alleen alcohol; 85% polydruggebruik) voor nazorg na 1 maand klinische of 3 maanden intensieve ambulante behandeling * randomisatie nazorg: 8 weken TAU (12 stappen), RP of MBRP * follow-up 12 maanden
Mindfulness Nazorg
* RP en MBRP leiden tot minder snelle terugval dan TAU * MBRP leidt tot betere lange termijn uitkomsten dan TAU en RP!!
Personalized Medicine
Personalized Medicine Alcohol Afhankelijkheid
2014
MAAR …………………..
No effect of 50 mg NTX No modification of the effect of NTX by OPRM1
?????
Topiramaat
Topiramate and GRK1 HDDs per week
Abstinence days/week
42%
43%
15%
Modafinil en Alcoholverslaving Vraag: Effect modafinil bij AD en interactie met baseline impulsiviteit Methode: * RCT in 83 patienten met alcoholafhankelijkheid * 10 weken modafinil (200mg) vs Pl Resultaten: * Geen verschil in drop-out * Geen sign effect op alcohol * Vermindering impulsiviteit * Pos effect in hoog inpulsieven * Neg effect in laag impulsieven
* In patiënten met slechte response inhibitie (impulsief) leidde modafinil tot minder terugval (p=0.022) en toename van aantal abstinente dagen (p=0.066). * In patiënten met goede response inhibitie (niet impulsief) leidde modafinil tot meer terugval (p=0.003) en afname van aantal abstinente dagen (P=0.002)
Personalized Pharmacotherapy: Alcohol Dependence
Treatment goal
Abstinence
First choice
Second choice
Acamprosate (anxiety, withdrawal, GATA4)
Disulfiram (partner)
Naltrexone??
Third choice Baclofen (anxiety, withdrawal)
(GHB??)
(ASPD, FH+, OPRM1)
Naltrexone#
Reduced-risk drinking #
off-label
Modafinil
(ASPD, FH+, OPRM1)
Topiramate
(impulsivity)
Nalmefene
(GRIK1, PTSD?)
Varenicline
(dysphoria??)
(smoking?)
Verslaving en Comorbiditeit
Verslaving en Comorbiditeit Verslaving en ADHD
Verslaving en ADHD Prevalentie
DAD, 2012
29 studies: 6,689 subjects (4,054 adolescents and 2,635 adults) Overall prevalence adult ADHD in SUD = 23.1% (95% CI: 19.4 - 27.2%)
AGP, 2003
?
ADHD
General Genetic Structure of Common Mental Disorders
Psychol Med 2014
Heritability: * h2ADHD = .38, h2AUD = .50 Phemotypic correlation ADHD-AUD:
* r=.30 Causality phenotypic correlation: * 91% explaine by genetic factors
* 9% explained by non-shared environment
Addiction and ADHD: Epidemiology and Treatment
2012
23% of treatment seeking SUD patients meet criteria for adult ADHD
2011
Stimulant Tx (60-90 mg MPH) has almost no effect op ADHD and SUD
WHY NOT?
Neurobiology of Tx
2013
54 mg MPH-OROS p.o results in lower striatal DAT occupancy in COC+ADHD compared to ADHD patients
2014
0.5 mg/kg i.v. MPH results in less striatal dopamine release in cocaine dependent compared to HCs
Solution: higher stimulant doses needed for Tx ADHD+SUD patients?
Higher dosis of MPH in SUD + ADHD
Addiction. 2014 Mar;109(3):440-9
MPH vs Placebo: Changes in ADHD Sx ADHD responders (>30% Sx↓) * Placebo + CBT
= 27%
* MPH-OROS + CBT = 75% (NNT=2; p=0.012)
∆ CGI
Placebo + CBT
(p=0.688)
MPH-OROS +CBT
(p=0.039)
MPH vs Placebo: Changes in drug use (cannabis,benzo’s, opioiden)
Placebo +CBT: 14% amph free urines MPH-OROS + CBT: 23% amph free urines (p=0.019)
Placebo +CBT: 29% drug free urines MPH-OROS + CBT: 44% drug free urines ( p=0.019)
Not only amphetamine substitution
Safety and Tolerability high doses MPH
Adverse events generally mild and as expected; 2/27 patients stopped MPH due to high blood pressure
Robust doses of dexamphetamine XR 60mg/day
80mg/day
Integrated CBT?
2013
2015
Verslaving en Comorbiditeit Verslaving en PTSD
Farmacotherapie PTSS-SUD 2012
• • • • • • • •
Nauwelijks goede studies beschikbaar SSRIs: geen aanwijzingen voor effectiviteit (sertraline?) Antipsychotica: zwakke aanwijzingen voor effectiviteit quetiapine Anti-epileptica: topiramaat aanwijzingen voor effect op alcohol-gebruik en PTSS symptomen, incl. vermindering nachtmerries Diversen: naltrexon en disulfiram hebben effect op drinken en methadon op gebruik van heroine, maar geen effect op PTSD Diversen: acamprosaat, baclofen?? Benzodiazepines: niet effectief en mogelijk verslavend TCA’s: cave suidicaliteit
RCT Topiramaat (2014)
• 1e RCT onder 30 mannelijke veteranen met AUD en PTSD • Topiramaat 300mg/dag versus placebo (12 weken) • Geen baseline verschillen leeftijd 50 jaar percentage HDD: 65% baseline CAPS 75
Topiramaat heeft gunstig effect op percentage drinking days, craving en PCL-arousal
Probleem: * Meeste PTSS interventies werken niet/nauwelijks tegen nachtmerries en insomnia * Insomina ook bekend als risicofactor bij terugval in gebruik bij SUD (Brower, 2003) Eerste stap: verbetering slaap
Probleem: Nachtmerries/insomnia 2012
Psychotherapie • non-exposure interventies waarschijnlijk niet effectief • exposure interventies (plus relaxatie) mogelijk wel effectief Farmacotherapie • meeste aanwijzingen voor effectiviteit bij prazosine* en topiramaat • enige aanwijzing voor effectiviteit van quetiapine en duloxetine (SNRI) • mogelijke effectiviteit van gabapentin (ook bij alcohol: Guglielmo, 2012) • geen aanwijzingen effectiviteit SSRIs (cave –verdere- slaapverstoring) • geen effectiviteit van benzodiazepines * Prazosine (Minipress®) mogelijk effectief in behandeling alcoholafhankelijkheid (Simpson, 2009)
Trauma, PTSD en EMDR EMDR • 12 vrouwelijke verslaafden met PTSD
2014
• 7/12 seksueel misbruik 4/12 lichamelijk misbruik 1/12 emotioneel misbruik
• geen baseline verschillen leeftijd 29 jaar duur PTSD 20 jaar 10/12 in MMT • TAU vs TAU + 8 x EMDR
Gunstig effect of EMDR op traumasymptomen, angst en depressie Geen effect EMDR of middelengebruik/verslavingsernst Beperkingen: alleen vrouwen, geen blindering, geen between group test
Verslaving en Comorbiditeit Verslaving en Schizofrenie
Behandeling Schizofrenie + cannabisgebruik 2005
Klassieke antipsychotica lijken te leiden tot meer craving en meer gebruik, terwijl atypische antipsychotica lijken te te leiden
tot minder craving en minder gebruik, maar geen gerandomiseerde studies beschikbaar.
2014
RCT waarbij risperidone (3,5 mg) en clozapine (350mg) bij patiënten met schizofrenie en CUD direct worden vergeleken op aandachtsbias en craving * Aandachtsbias gemeten met gewone en cannabis Stroop *Hersenactivatie gemeten met T3 fMRI in relevante RIOs
clozapine tov risperidone: lage DRD2 binding, snelle DRD2 dissociatie, hoge D1/D2 bindingsratio
Gedragseffecten
=
=
=
Geen verschillen in cannabis-accuracy tussen de medicatiegroepen Clozapine verlaagt reactietijd cannabis-stimuli en risperidone heeft geen effect! Clozapine verlaagd aandachtsbias voor cannabis
Hersenactivatie en craving
Clozapine geeft grotere vermindering van insula-activiteit voor cannabis tov neutrale woorden dan risperidone en de vermindering in insula-activiteit hangt significant samen met vermindering van cannabis-craving (r=.53)
quetiapine
Verslaving en Comorbiditeit Verslaving en Bipolaire Stoornis
Behandeling cocaineverslaving bij bipolaire stoornis
AJP, 2015
NNT=7
NNT=11
NNT=44
Conclusies
Conclusies • Gedragsverslavingen gaan steeds meer op gewone verslavingen lijken • Glutamaat wordt steeds belantgrijker bij het denken over verslaving. • Er zijn veel nieuwe farmacologische en psychologische experimenten met hoopvolle resultaten, zelfs bij cocaineverslaving • Personalized medicine is in zicht bij de behandeling van patiënten met een (alcohol) verslaving • Onderzoek naar (de behandeling) van comorbide stoornissen is nog beperkt, maar er is duidelijk vooruitgang
Dank U voor Uw aandacht
[email protected]