Nederlandse automotive toelevering Sterk in export, sterk in innovatie
€
44%
van de totale export
Omvang Nederlandse automotive toelevering
€ 9,2 miljard
88%
bestemd voor export
Automotive-industrie mondiaal: € 1.400 miljard Auto-industrie* wereldwijd: Top-10 landen + Nederland/België naar omzet industrie, 2014 Grote Vier goed voor 55% van de wereldwijde productiewaarde De automotive-industrie is een gigantische bedrijfstak met een wereldwijde omzet van € 1.400 miljard*. Belangrijkste product is de personenauto, waarvan in aantallen veruit de meeste in China worden vervaardigd. Qua omzet is de autoindustrie in de VS de grootste, gevolgd door Duitsland. Met Japan en China erbij zijn deze landen goed voor 55% van de mondiale auto-industrie. Ook de vervaardiging van carrosserieën en auto-onderdelen is een miljarden business met een totale omzet van € 1.300 miljard. China kent hierin een aandeel van 22% en is daarmee naar omzet de grootste producent.
België € 24 mld. / 1,7%
Verenigd Koninkrijk 52 mld. / 3,7%
Nederland € 8 mld. / 0,6% VS € 241 mld. / 17,6%
Zuid-Korea € 63 mld. / 4,5% Duitsland € 239 mld. / 17,0%
Japan € 217 mld. / 11,6%
Frankrijk € 45 mld. / 3,2%
Spanje € 59 mld. / 4,2%
2
China € 132 mld. / 9,4%
Mexico € 54 mld. / 3,8%
Top-10 productie personenauto’s, 2014 1e halfjaar Nederland is een kleine speler in de productie van motorvoertuigen, maar kent wel enkele fabrikanten van bussen (VDL) en vrachtwagens (DAF, Scania). De heropening van Nedcar geeft de productie van auto’s in Nederland weer een gezicht en stimuleert de automotive-toelevering. Daarnaast is ook de aanwezigheid en geplande uitbreiding van Tesla Motors in Tilburg een positief teken aan de wand.
Brazilië € 90 mld. / 6,4%
China
9.708.473
Japan
4.319.949
Duitsland
2.910.867
VS
2.163.319
Z-Korea
2.138.586
India
1.566.564
Brazilië
1.154.081
Spanje
980.566
Mexico
942.402
Rusland
905.387
Bron: Oxford Economics, OICA, ING Economisch Bureau * Het betreft de vervaardiging van personenauto’s, bedrijfs- en vrachtauto’s, bussen (sbi 29.1)
9.708.473
2005
2006
2007
miljard
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Aan:
Toelevering van:
2014 recordjaar voor Nederlandse toeleverende industrie € mld.
0,9
0,9
Auto-onderdelenindustrie
Eindfabricage auto-industrie
Overige industrie (bv. chemie, rubber- en kunststof, metaalbewerking)
Auto-onderdelenindustrie
1,1
1,2
1,1 industrie Overige (bv. chemie, rubber- en kunststof, metaalbewerking)
1,1
Eindfabricage auto-industrie 0,9
■ Export
7,8
8,1
2013
2014
■ Toelevering binnenland
Sterk herstel na crisisjaar 2009 duidt op relatief goede concurrentiepositie De automotive sector was in 2009 één van de zwaarst geraakte sectoren. Een combinatie van vraaguitval en het structureel verlagen van voorraden zorgde voor een omzetterugval van ruim 30% in de toeleverende industrie. Het herstel €was echter sterk en in 2011 werd mld. een omzet gerealiseerd die met € 9 miljard hoger lag dan voor de crisis. Na twee iets 0,9 mindere jaren is de omzet verder toegenomen tot naar schatting € 9,2 0,9miljard in 2014. Veel Nederlandse bedrijven zijn langjarig actief in de automotive-keten, innoveren steeds meer mee met de autofabrikant of eerstelijnstoeleverancier en creëren zo een sterkere 6,5 6,1 concurrentiepositie. Deze bedrijven hebben kunnen profiteren van de groei van de automotive in bovenal Duitsland, maar ook het VK en de VS. 2005
1,1
0,6
Nederlandse toelevering goed voor € 9,2 miljard, waarvan 88% export 7,9 7,4 7,2 6,9 Minder zichtbaar, maar wel degelijk van serieuze omvang in Nederland is de 6,5 Omvang Nederlandse automotive-toelevering € 9,2 miljard 6,7 6,1 vanuit diverse (automotive) toeleverende industrie. Omdat de toelevering plaatsvindt Wat zit er in dit cijfer? 5,2 branches, variërend van rubber- en kunststof tot aan de elektrotechnische industrie en van de chemie tot de metaalsector, is de sector relatief lastig in kaart te brengen. De directe toelevering aan de automotive industrie in 2014 is berekend op € 9,2 miljard*. Dit 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 is inclusief de toelevering aan de auto-onderdelenindustrie (tweedelijns-toeleveranciers, Aan: Toelevering van: zie box). Auto-onderdelenindustrie Eindfabricage auto-industrie
■ Export
1,1
2006
Overige industrie (bv. chemie, rubber- en kunststof, metaalbewerking)
Auto-onderdelenindustrie
Overige industrie (bv. chemie, rubber- en kunststof, metaalbewerking)
1,2
1,1
€ 9,
Eindfabricage auto-industrie
1,1
milja
0,9 0,6
7,9
7,2
6,9
6,7
2
rd
1,
1,1
3
7,
7,4
5,2 2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
■ Toelevering binnenland
Omvang Nederlandse toeleverende industrie aan de automotive binnenland en buitenland (export), 2005-2014 € mld. 0,9
0,9
2005 ■ Export
1,2
6,9
7,2
1,1
0,9 0,6
6,5
6,1
* Berekeningen van ING Economisch Bureau op basis van WIOD (world input output database, EC) en Oxford Economics. ** Daarnaast kent Nederland diverse specialisten op het gebied van automatisering en robotisering van automotive-productie (bv. VDL en AWL Techniek). Deze omzet zit niet in de genoemde € 9,2 miljard, omdat dit voor de autofabrikanten investeringen betreft, geen input voor de productie.
1,1
2006
2007
2008
■ Toelevering binnenland
2009
7,9
6,7
5,2 2010
1,1
2011
7,4
2012
2013
1,1
1,1
7,8
8,1
2014
Duitsland veruit belangrijkste afnemer
44% van de export bestemd voor Duitse markt Door de omvang en nabijheid zijn de ogen van veel bedrijven gericht op de Duitse automotive-markt. De toeleverende industrie haalt 44% van de exportomzet uit dat land bij grote klanten als Volkswagen, BMW en Daimler. Voor sommige toeleverende branches is dit nog hoger. Van de chemie producten binnen de automotive toelevering gaat 60% naar de Duitse markt.
Exportaandeel in Nederlandse automotive-toelevering naar land, 2014
Overig 21%
Mooie groei in Duitsland stuwt Nederlandse toelevering Binnen Europa presteert met name de Duitse auto-industrie de laatste jaren sterk. De Nederlandse toeleverindustrie heeft hiervan ook geprofiteerd, wat de totale omzet heeft gestuwd. In 2014 is naar schatting voor € 3,6 miljard geleverd aan de Duitse auto(onderdelen)industrie. Ten opzichte van vijf jaar geleden heeft de Nederlandse toeleversector haar positie in Duitsland heel licht verbeterd. Het aandeel in de import van de Duitse automotive industrie is circa 4%. Veel West-Europese landen hebben aandeel verloren aan Oost-Europa. In dat licht kenmerkt de marginale verbetering van het Nederlands aandeel de waardevolle rol die de Nederlandse toeleverindustrie richting Duitsland speelt.
Polen
Duitsland
44%
2% 2% 3%
Italië China Frankrijk
4% 5%
VS
4
8%
België
10%
Ten slotte is na de crisis van 2009 de toelevering naar de VS sterk gegroeid. Ook voor de komende jaren liggen hier nog kansen voor groei.
VK
Ontwikkeling export Nederlandse automotive-toelevering, vijf belangrijkste afzetlanden, index 2008=100 200
200
150
150
100
100
50
2008
2009
2010
2011
50
2012 2008
2013 2009
2014 2010
2011
2012
2013
2014
Bron: berekeningen ING Economisch Bureau o.b.v. WIOD (world input output database, EC) en Oxford Economics.
VS
VS
Auto-industrie belangrijk voor tal van branches
Metaalsector realiseert € 2,3 miljard omzet als automotive toeleverancier Zoals eerder aangegeven, wordt de automotive-sector beleverd door een veelheid aan branches. Uiteraard de onderdelenindustrie, maar daarnaast ontleent de bijvoorbeeld de metaalsector een omzet van ruim € 2,3 miljard aan de automotive-sector. De chemie (denk aan de autolak of kunststof onderdelen zoals dashboards) en elektronica-industrie (zoals sensoren of navigatie) realiseren ruim een miljard euro omzet. De rubber- en kunststofindustrie (waaronder de autobandenindustrie) behalen ook vele honderden miljoenen euro’s omzet in de automotive keten. De afgelopen jaren zijn de aandelen van de branches in de toelevering vrij constant gebleven. Innovatie (bijvoorbeeld lichtgewicht materialen) en meer elektronica zou in de toekomst enige verschuiving kunnen opleveren. Nog zuiniger en meer verbonden Toeleveranciers spelen een kritieke rol in het verder verbeteren van de (vracht)auto. Bij trucks heeft CO2-reductie de volle aandacht, nadat de afgelopen jaren meer focus lag op het terugbrengen van stikstof en roetuitstoot. Reductie van CO2-uitstoot zal voornamelijk moeten komen uit verdere brandstofbesparing. Via betere aerodynamica is daar nog winst te behalen. Regelgeving is verruimd, waardoor bijvoorbeeld spoilers mogen worden geplaatst. Voor toeleveranciers liggen er innovatiekansen door gebruik van andere vormen of materialen (kunststoffen/metalen). Verdere toepassing van elektronica zet nog altijd in hoog tempo door. Steeds slimmere board-computers volgen een groot aantal ‘prestatie-indicatoren’ op het gebied van efficiency en planning en kunnen zelf ‘bijsturen’. Ook bij de personenauto is high-tech het sleutelbegrip. Auto’s raken steeds voller met (veiligheids)systemen met als uiteindelijk doel de zelfrijdende auto. Auto’s gaan in toenemende mate online. De bestuurder is hierdoor continu connected. Het dashboard-scherm gaat steeds meer lijken op een tablet. Een verbinding met derden maakt het mogelijk dat data over de auto breder beschikbaar is. Dit kan helpen bij after-sales, waarbij beter getimed onderhoud of vervanging van onderdelen plaats vindt. In de wereld van de ‘connected car’ liggen nadrukkelijk kansen voor het innovatieve Nederlands high-tech cluster. Ten slotte blijven de ontwikkeling van nieuwe aandrijfsystemen (hybride, elektro, waterstof), en nieuwe materialen (aluminium, carbon) belangrijke en kansrijke ontwikkelingen voor toeleveranciers.
Toeleverende industrie naar branche, 2014, miljoenen euro’s
Overig 517
Chemie 1173 Rubber en kunststof 791
Autoonderdelenindustrie
3341 5
2307 (Basis)metaal 1113 Elektrotechnische industrie
Exportkansen door toenemende uitbesteding, vooral in Westerse landen
Azië vereist lokale vestiging De automotive loopt voorop in de uitbestedingstrend. In de afgelopen decennia zijn fabrikanten getransformeerd tot bedrijven die zich nog hoofdzakelijk toeleggen op productontwikkeling, marketing en eventueel assemblage. Deze uitbesteding betekent voor China en Japan echter vooral meer binnenlands inkopen. Een Nederlands bedrijf dat serieus wil groeien in de Aziatische automotive keten zal lokaal moeten produceren. Voor Westerse landen ligt dit anders. Zowel Duitsland, de VS als het VK haalt een aanzienlijk deel van de inkoop uit het buitenland. In de volgende fase van uitbesteding is productinnovatie aan de beurt. In toenemende mate ligt de verantwoordelijkheid voor innovatie bij de toeleveranciers. De Nederlandse automotive toelevering, met een hoog innovatief karakter en sterk in high-tech, kan hiervan profiteren.
Hoeveel wordt (buitenlands) ingekocht door de transportmiddelenindustrie*?
Ten slotte behoort de mondiale automotive industrie tot de grootste investeerders in R&D. Volkswagen spendeert het meest met ruim € 10 miljard. Ook technologie-giganten als Google investeren aanzienlijke bedragen in de ontwikkeling van auto’s. Los van de kansen die dit individuele bedrijven biedt, is het voor de Nederlandse kenniseconomie van grote waarde om hier verdere aansluiting bij te vinden.
Verwachte omzetontwikkeling auto-industrie*** diverse landen in 2015?
>5% Westerse landen
Aandeel inkoop producten en diensten in omzet
2-5%
VK
Forse groei Frankrijk
65%
Lichte groei
*
Cijfers alleen beschikbaar voor gehele transportmiddelenindustrie ** Meest recente cijfers *** Eindfabrikanten (sbi 29.1)
2011**
1995
2011
33%
45%
78%
24%
39%
73%
24%
34%
14%
25%
Lichte krimp
68%
76%
Forse krimp
Duitsland
63%
VS
72%
78%
Zuid-Korea
69%
76%
13%
13%
China
73%
80%
9%
8%
Japan
74%
76%
2%
6%
2-5%
>5%
Azië
>5%
2-5% (Vrijwel) stabiel
Forse groei Bron: WIOD, ING Economisch Bureau
1995
(Vrijwel) stabiel
Aandeel import in inkoop
Lichte krimp
Forse krimp
Lichte groei
2-5%
>5%
6
Disclaimer De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de uit oefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Deze publicatie is louter informatief en mag niet worden beschouwd als advies. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede voor druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V. geregistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De tekst is afgesloten op 15 januari 2015.
7
Meer weten? Kijk op ING.nl/kennis Of neem contact op met: Jurjen Witteveen ING Economisch Bureau 06 83 63 57 86 Marinus van der Meer Sectormanager Automotive 06 50 69 25 95 Arnold Koning Sectormanager Industrie 06 52 31 46 05
