Minima-effectrapportage Gemeente Maastricht De invloed van gemeentelijke maatregelen op de financiële positie van inwoners met lage inkomens
Minima-effectrapportage Gemeente Maastricht De invloed van gemeentelijke maatregelen op de financiële positie van inwoners met lage inkomens
Utrecht, juni 2006 Opdrachtgever: Gemeente Maastricht
Voorwoord Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) is een onafhankelijke stichting. Het NIBUD heeft tot doel particuliere huishoudens inzicht te laten verkrijgen in hun inkomsten en uitgaven, en vaardigheid aan te leren om planmatig met geld om te gaan. Het NIBUD probeert dit doel te bereiken door rechtstreeks voorlichting te geven, zowel via de massamedia als via eigen brochures over diverse budgetonderwerpen, zoals kostgeld en alimentatie. Daarnaast wil het NIBUD hetzelfde doel bereiken via professionals die zich bezighouden met vormen van financiële advisering en voorlichting. Dit zijn functionarissen uit zowel de maatschappelijke hulp- en dienstverlening als het financieel bedrijfsleven, en sectoren van het onderwijs. Het NIBUD ondersteunt deze groepen met eigen publicaties (Budgethandboek, Prijzengids, Rekenprogramma´s) en door deskundigheidsbevordering in de vorm van opleidingen en trainingen. Bij dit alles gaat het NIBUD uit van een standaardmethode van begroten. Dit resulteert in een reeks voorbeeldbegrotingen met referentiecijfers die zijn gebaseerd op empirisch wetenschappelijk onderzoek. Het NIBUD stelt de keuzevrijheid en de eigen verantwoordelijkheid van de huishoudens voorop. Het NIBUD geeft gemeenten meer inzicht in het effect van hun minimabeleid. Door middel van een effectrapportage helpt het NIBUD gemeenten het geld bestemd voor minimabeleid, optimaal te besteden. Deze rapportage is uitgevoerd door het NIBUD, in samenwerking met de gemeente Maastricht. Naast deze rapportage wordt er ook een onderzoek uitgevoerd naar de bekendheid en gebruik van de inkomensondersteunende regelingen in de gemeente Maastricht.
Inhoudsopgave 1. Inleiding...........................................................................................................................4 1.1 Centrale vraag.............................................................................................................4 1.2 Kern minima-effectrapportage .....................................................................................4 1.3 Leeswijzer ...................................................................................................................5 2. Onderzoeksmethode: begrotingen................................................................................7 2.1 Inleiding.......................................................................................................................7 2.2 Basispakket.................................................................................................................7 2.3 Restpakket ..................................................................................................................8 2.4 Inkomsten....................................................................................................................8 2.5 Uitgavensoorten ..........................................................................................................8 2.6 De begrotingen............................................................................................................9 3. Minimabeleid.................................................................................................................10 3.1 Lokaal Minimabeleid..................................................................................................10 3.1.1 Kwijtscheldingsbeleid ..........................................................................................10 3.1.2 Declaratieregelingen ...........................................................................................10 3.1.3 Collectieve ziektekostenverzekering....................................................................11 3.1.4 Tegemoetkoming premie aanvullende verzekering .............................................11 3.1.5 Stichting Stimu-leren ...........................................................................................11 3.1.6 Project Sociale Energiebesparing........................................................................11 3.1.7 Kosten Kinderopvang ..........................................................................................11 3.2 Regelingen met betrekking tot zorgvraag .................................................................11 3.2.1 WVG vergoedingen .............................................................................................12 3.2.2 Kortingsregeling maaltijdvoorziening ...................................................................12 3.2.3 Individuele bijzondere bijstand ............................................................................12 4. Resultaten .....................................................................................................................13 4.1 Vergelijking tussen huishoudens onderling................................................................13 4.1.2 Huishoudsamenstelling .......................................................................................13 4.1.3 Inkomensniveau ..................................................................................................13 4.2 Huishouden met zware zorgvraag .............................................................................15 4.2.1 Huishoudsamenstelling .......................................................................................15 4.2.2 Inkomensniveau ..................................................................................................15 4.3 Gemeente Maastricht vergeleken met gemiddeld Nederland.....................................16 5. Conclusies ....................................................................................................................17
Bijlage 1: Begrotingen Bijlage 2: Resultaten Bijlage 3: Vergeleken met gemiddeld in Nederland Bijlage 4: Inkomsten en landelijke regelingen Bijlage 5: Verantwoording uitgaven
3
1. Inleiding 1.1 Centrale vraag Iedere gemeente beschikt over mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de financiële positie van inwoners met lage inkomens. Dat kan bijvoorbeeld door het kwijtschelden van gemeentelijke heffingen of door bijzondere bijstand. Het is echter niet direct zichtbaar wat in de praktijk de effecten van die maatregelen zijn op het budget van verschillende groepen huishoudens. De centrale vraag van dit onderzoek luidt: Wat is het effect van landelijke en lokale inkomensondersteunende regelingen op de financiële positie van huishoudens met een laag inkomen in de gemeente Maastricht? Bekeken wordt welke groepen huishoudens in de gemeente goed profiteren van de verschillende inkomensondersteunende maatregelen en welke groepen minder goed. Ook maakt deze rapportage een eventuele armoedeval inzichtelijk. Het doel van een minima-effectrapportage is inzicht te geven in de koopkracht van de armste groepen in de gemeente en in de effecten van landelijke en gemeentelijke maatregelen daarop. De resultaten van deze effectrapportage vormen de basis voor de verdere ontwikkeling van het minimabeleid in de Maastricht.
1.2 Kern minima-effectrapportage Een minima-effectrapportage kent drie kerngegevens, te weten huishoudtypen, inkomensniveaus en huren. In overleg met gemeente Maastricht zijn deze gegevens vastgesteld. In deze effectrapportage zijn de volgende standaard huishoudtypen onderzocht: • Alleenstaande van 23 jaar, uitwonend; • Alleenstaande onder de 65 jaar; • Alleenstaande, 65 jaar of ouder; • Eenoudergezin met twee jongere kinderen (3 en 5 jaar); • Eenoudergezin met twee oudere kinderen (14 en 16 jaar); • Echtpaar met twee jongere kinderen (3 en 5 jaar); • Echtpaar met twee oudere kinderen (14 en 16 jaar); • Echtpaar, 65 jaar of ouder.
4
Gemeenten krijgen in 2007 te maken met de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Hoewel de precieze invulling van de WMO nog onduidelijk is, lijkt het erop dat gemeenten gedeelten van het pakket van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten gaan overnemen. In overleg met de gemeente Maastricht is ervoor gekozen om een extra huishoudtype mee te nemen in deze rapportage; te weten •
Alleenstaande van 65 jaar en ouder met een specifieke zorgvraag.
De volgende specificaties van de zorgvraag worden doorberekend: • • • • • • • • •
algehele slijtage hartklachten natriumbeperkt dieet bril gebruik van tafeltje-dek-je 3 uur huishoudelijke verzorging per week 0,5 uur persoonlijke verzorging per week personenalarmering gebruik van Vervoer op Maat
Door het onderzoeken van dit extra huishoudtype kan het huidige gemeentelijk beleid getoetst worden en bovendien kunnen de resultaten uit dit onderzoek dienen als nulmeting om de toekomstige ontwikkelingen rond de WMO adequaat te kunnen volgen. Deze rapportage laat zien welke effecten de landelijke en gemeentelijke maatregelen hebben op de koopkracht van de huishoudtypen bij verschillende inkomensniveaus. Voor elk van de huishoudens worden berekeningen gemaakt bij de volgende inkomens: • netto minimuminkomen (WWB of AOW); • 110% van het netto minimuminkomen; • 120% van het netto minimuminkomen. Het kan vóórkomen dat huishoudens met een inkomen net boven het minimum hiervan minder overhouden dan de huishoudens op het minimum, omdat de eerste groep net buiten de regelingen voor financiële ondersteuning valt. Dit effect, de armoedeval, is in dit rapport inzichtelijk gemaakt. De huur vormt in de meeste huishoudens de hoogste uitgave op de begroting. In deze rapportage worden twee huren meegenomen. Een veel voorkomende huur onder huishoudens met een laag inkomen bedraagt € 365. Er is een andere huur meegenomen voor de alleenstaande van 23 jaar die op zichzelf woont, namelijk € 306. Deze huren zijn in overleg met de gemeente Maastricht vastgesteld.
1.3 Leeswijzer Het rapport is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 2 gaat in op de onderzoeksmethode 5
waarbij tevens de methodiek van begroten staat beschreven. Hoofdstuk 3 geeft een toelichting op de lokale inkomensondersteunende regelingen die worden doorberekend in deze effectrapportage. Vervolgens geeft hoofdstuk 4 de onderzoeksresultaten. Tot slot staan in hoofdstuk 5 de conclusies. De begrotingen met toelichting staan in een aantal bijlagen. Ook wordt in de bijlage meer informatie gegeven over bronnen van de referentiecijfers en de inkomensopbouw.
6
2. Onderzoeksmethode: begrotingen 2.1 Inleiding Om het effect van inkomensondersteunende regelingen op de financiële positie van huishoudens te berekenen, maakt het NIBUD gebruik van begrotingen. Uit deze begrotingen zijn de inkomsten en uitgaven van de huishoudens af te lezen. De begrotingen in deze rapportage zijn gemaakt voor bepaalde huishoudtypen met een bepaald inkomen in een huurwoning. Het zijn begrotingen voor groepen van huishoudens. De bedragen in de begrotingen zijn gemiddelden; in werkelijkheid zal de financiële situatie er in de individuele huishoudens anders uitzien. De begroting laat dus niet zien in hoeverre een individueel huishouden een sluitende begroting heeft. Wel wordt duidelijk in hoeverre een groep huishoudens een sluitende begroting heeft. Bij het opstellen van de begrotingen wordt geen rekening gehouden met schulden, omdat daarover niets algemeens te zeggen valt. Schulden komen echter vaak voor onder huishoudens met lage inkomens. Alle begrotingen zijn maandbegrotingen, waarbij de inkomsten en uitgaven zijn omgerekend naar gemiddelde maandbedragen. In de praktijk kunnen er flinke verschillen zijn tussen de maanden van het jaar. Vakantiegeld wordt bijvoorbeeld jaarlijks uitgekeerd, maar wordt in deze rapportage omgerekend naar een maandelijks bedrag. Het inkomen is in iedere begroting een vast gegeven. De uitgavenkant vullen we in volgens de methode van het basispakket en het restpakket.
2.2 Basispakket Het basispakket omvat alle uitgaven die als noodzakelijk kunnen worden beschouwd. In het basispakket zijn de kosten opgenomen die een huishouden moet maken voor wonen, kleden, voeden, gezondheid, zekerheid (verzekeringen) en informatie (telefoon, kabel en internet). Het pakket wordt in overleg met anderen (bijvoorbeeld de Sociale Alliantie) regelmatig aangepast. Vanaf 2006 maakt een computer met internetaansluiting deel uit van het basispakket voor alle huishoudens. Sinds 2002 is de computer al onderdeel van het basispakket voor gezinnen met kinderen vanaf 6 jaar. Voor iedere kostenpost is een minimumprijs genomen. Zie voor de samenstelling van het basispakket bijlage 5. Naast de noodzakelijke uitgaven van het basispakket zijn er in individuele gevallen moeilijk of niet-vermijdbare uitgaven. Dit zijn uitgaven die voor een bepaald persoon onontkoombaar zijn. Voorbeelden hiervan zijn: afbetaling van een lening, hoge energiekosten door slechte isolatie of dieetkosten.
7
2.3 Restpakket Het bedrag dat overblijft nadat alle uitgaven uit het basispakket zijn gedaan, is bestemd voor vrije bestedingen. Alle vrije bestedingen vormen samen het restpakket. Huishoudens zijn vrij om het restpakket zelf in te vullen. Het geld kan besteed worden aan nieuwe uitgavenposten (vakantie of hobby) of aan extra uitgaven aan posten in het basispakket (extra voeding of kleding). Om meer inzicht te geven in de financiële situatie van verschillende inkomensgroepen, is het restpakket in deze rapportage op drie verschillende manieren ingevuld. De gekozen restpakketten zijn sober want ze omvatten vrij elementaire uitgaven. Vervolgens is berekend wat de kosten van die combinaties zijn voor het betreffende huishouden. In bijlage 5 staan de gekozen restpakketten beschreven. De basispakketten en restpakketten verschillen per huishoudtype op een aantal punten. Een alleenstaande staat immers voor andere kosten dan bijvoorbeeld een gezin met jonge kinderen.
2.4 Inkomsten Bij de verschillende huishoudens zijn begrotingen gemaakt voor drie inkomensniveaus: minimuminkomen: een WWB/AOW-uitkering, 110% van het netto minimuminkomen, en 120% van het netto minimuminkomen. In deze rapportage wordt uitgegaan van het totaal besteedbaar maandinkomen, dat bestaat uit alle inkomsten van het huishouden, zoals netto salarissen, uitkeringen, kortingen op de belasting, huurtoeslag, vakantiegeld en kinderbijslag. In de rapportage wordt ervan uitgegaan dat huishoudens gebruik maken van alle regelingen die op hen van toepassing zijn. Huishoudens komen in aanmerking voor standaard belastingaftrek voor buitengewone uitgaven en eventueel de Tegemoetkoming voor buitengewone uitgaven (TBU). Ieder huishouden mag boven een inkomensafhankelijke drempel een bedrag aan ziektekosten als aftrekpost voor buitengewone uitgaven opvoeren. Huishoudens met een laag inkomen, komen met de inkomensafhankelijke premie al boven de drempel uit. Daardoor kunnen ook huishoudens jonger dan 65 jaar, via deze regeling geld terug krijgen van de belasting. In bijlage 4 staat aanvullende informatie over de gekozen uitgangspunten bij de inkomens.
2.5 Uitgavensoorten In alle begrotingen onderscheidt het NIBUD drie soorten uitgaven: • Vaste lasten Dit zijn uitgaven die regelmatig terugkomen. Er ligt meestal een contract aan ten grondslag. Voorbeelden zijn de huur, energiekosten en verzekeringen. • Reserveringsuitgaven. Dit zijn uitgaven die niet regelmatig voorkomen en waarvan de 8
hoogte vooraf niet precies bekend is. Er moet in principe een bedrag voor gereserveerd worden. Voorbeelden hiervan zijn de kosten voor inventaris en kleding. • Huishoudelijke uitgaven. Dit zijn de steeds terugkerende uitgaven aan voeding, reiniging, persoonlijke verzorging e.d. In deze rapportage wordt gerekend met minimale bedragen die huishoudens nodig hebben om de uitgaven te kunnen betalen. Voor de uitgaven is waar mogelijk uitgegaan van lokale tarieven. Voorbeelden hiervan zijn gemeentelijke heffingen, water, bibliotheek en de kabel. De landelijke bedragen zijn gebaseerd op berekeningen van het NIBUD. Meer informatie over de berekeningen staat in bijlage 5.
2.6 De begrotingen Volgens de methodiek die hierboven staat beschreven, worden de begrotingen opgesteld op basis van het basispakket. Deze staan in bijlage 1. Er resteert dan een bedrag dat kan worden besteed aan een restpakket. De resultaten per restpakket staan in bijlage 2. Deze resultaten geven weer wat de koopkracht is van de huishoudens bij de verschillende inkomensniveaus, rekening houdend met de landelijke en de lokale inkomensondersteunende regelingen. Voor alle standaard huishoudtypen met een inkomen op minimumniveau (de geldende bijstandsnorm) is een vergelijking gemaakt met gemiddeld in Nederland. Deze begrotingen staan in bijlage 3. De uitgaven in het basispakket van huishoudens in gemeente Maastricht worden vergeleken met het betreffende huishoudtype met hetzelfde inkomen. Het kwijtscheldingsbeleid wordt betrokken bij de vergelijking. Er wordt hierbij geen rekening gehouden met overige inkomensondersteunende regelingen in het basispakket die kunnen gelden in andere gemeenten, omdat daar geen gemiddelde voor berekend kan worden.
9
3. Minimabeleid In dit hoofdstuk staan de diverse gemeentelijke regelingen voor inkomensondersteuning van minima beschreven. Als eerste komen de algemene inkomensondersteunende regelingen aan bod, daarna volgt een toelichting op de regelingen die specifiek gelden voor het huishouden met een zorgvraag. Per regeling volgt een korte beschrijving van de belangrijkste kenmerken en voorwaarden.
3.1 Lokaal Minimabeleid 3.1.1 Kwijtscheldingsbeleid De gemeente Maastricht hanteert voor de kwijtschelding een norm van 100% van de grondslag WWB. Dat wil zeggen dat afhankelijk van het vermogen, huishoudens met een inkomen op de geldende bijstandsnorm in principe geen gemeentelijke heffingen hoeven te betalen. Bij een inkomen boven de geldende bijstandsnorm wordt de betalingscapaciteit berekend door het inkomen te verminderen met het norminkomen. Er vindt een correctie plaats voor de eigen uitgaven aan huur en voor ziektekosten (premie basisverzekering en de aanvullende verzekering minus de zorgtoeslag). Van de betalingscapaciteit dient 80% te worden aangewend voor de betaling van de gemeentelijke heffingen. De kwijtschelding geldt voor het rioolrecht gebruiker, de afvalstoffenheffing1 en de hondenbelasting. Het waterschap hanteert voor de kwijtschelding van verontreinigingsheffing en ingezetenenheffing eveneens een percentage van 100% van de grondslag WWB. De gemeente en het waterschap werken niet samen bij het beoordelen van een kwijtscheldingsverzoek. 3.1.2 Declaratieregelingen De gemeente Maastricht heeft twee declaratieregelingen voor huishoudens met een laag inkomen. Declaratieregeling I richt zich op sociale en culturele activiteiten. De vergoeding bedraagt € 91 per jaar voor de aanvrager van een huishouden en € 45 per jaar voor ieder overig gezinslid. De maximale vergoeding wordt bepaald op basis van het aantal personen in een huishouden. De vergoeding is overdraagbaar naar andere gezinsleden. Declaratieregeling II is bestemd voor huishoudens met schoolgaande kinderen. Deze declaratieregeling omvat drie verschillende vergoedingen: • Declaratieregeling II-1, voor de peuterspeelzaal. Deze bedraagt maximaal € 236,36 per kind per jaar voor maximaal twee dagdelen per week. Weinig huishoudens hebben gebruik gemaakt van deze regeling en daarom wordt deze regeling niet meegenomen in dit onderzoek. • Declaratieregeling II-2, kindervakantiewerk en school- of vakantiekamp. Kinderen op de basisschool kunnen deelnemen aan het kindervakantiewerk of een schoolof vakantiekamp. Gezinnen met een laag inkomen kunnen daarvoor een vergoeding krijgen van maximaal € 68 per kind per jaar. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van de daadwerkelijk gemaakte kosten. • Declaratieregeling II-3, ouderbijdrage in het voortgezet onderwijs. Gezinnen met een laag inkomen krijgen hiervoor maximaal € 68 per kind per jaar vergoed. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van de gemaakte kosten. 1
Huishoudens die in aanmerking komen voor gedeeltelijke of volledige kwijtschelding van de gemeentelijke heffingen krijgen gratis afvalzakken van de gemeente.
10
3.1.3 Kortingsregeling STEPS Gezinnen in de gemeente Maastricht met een inkomen tot en met 110% van het minimum kunnen een tegemoetkoming krijgen voor de peuterspeelzaal in de vorm van een korting. De hoogte van de maximale korting wordt gebaseerd op een inkomensafhankelijke bijdrage. Huishoudens met een netto inkomen tot en met €1334 betalen € 1,59 per dagdeel. 3.1.4 Collectieve ziektekostenverzekering De gemeente Maastricht heeft een collectieve ziektekostenverzekering voor huishoudens met een inkomen tot en met 110% van de geldende bijstandsnorm. De nominale premie van de basisverzekering is € 83,60 per maand. Het pakket bevat een uitgebreide aanvullende ziektekostenverzekering en een basis-tandartsverzekering. De collectieve aanvullende verzekering inclusief de tandartsverzekering kost € 20,04 per maand. 3.1.5 Tegemoetkoming premie aanvullende verzekering De gemeente Maastricht geeft een tegemoetkoming voor de aanvullende ziektekostenverzekering aan personen van 18 jaar en ouder met een inkomen tot en met 110% van de geldende bijstandsnorm. Deze tegemoetkoming bedraagt € 100 per jaar. 3.1.6 Stichting Stimu-leren In de gemeente Maastricht geeft Stichting Stimu-leren gratis gebruikte computers aan bijstandsouders met kinderen tot 18 jaar. De stichting is een particulier initiatief. Veel huishoudens hebben zich al aangemeld voor een gratis computer. Doordat er veel gebruik wordt gemaakt van deze regeling, wordt deze meegenomen in dit onderzoek. 3.1.7 Project Sociale Energiebesparing In de gemeente Maastricht is het project Sociale Energiebesparing opgezet. Het doel van dit project is om energie te besparen door energiebesparende maatregelen aan te brengen. De doelgroep van dit project zijn huishoudens met kinderen tot 18 jaar met een inkomen tot 110% van de WWB en mensen met schulden. Dit project wordt niet meegenomen in deze rapportage, omdat het om een eenmalig project betreft. 3.1.8 Kosten kinderopvang De kosten van de kinderopvang of een gastouderbureau worden door ouders zelf betaald. Ze krijgen hiervoor een bijdrage van het rijk en van de werkgever. Ouders die bijvoorbeeld deelnemen aan een reïntegratietraject, krijgen de werkgeversbijdrage van het rijk. Huishoudens met een laag inkomen betalen dan nog maar een paar procent van de kosten zelf. De gemeente Maastricht vergoedt de resterende kinderopvangkosten uit de individuele bijzondere bijstand.
3.2 Regelingen met betrekking tot zorgvraag Met de invoering van de Wet werk en bijstand, zijn categoriale regelingen sterk teruggedrongen. Voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten zijn nog wel categoriale regelingen mogelijk. Hieronder staan de regelingen van de gemeente Maastricht voor mensen met een zorgvraag zoals gedefinieerd in hoofdstuk 1. 11
3.2.1 WVG-vergoedingen Woonvoorziening Voor noodzakelijke woningaanpassingen is tot een bepaald maximum een volledig dekkende bijdrage via de WVG mogelijk. In de gemeente Maastricht geldt er geen eigen bijdrage voor woonaanpassingen. Vervoervoorziening Inwoners van de gemeente Maastricht kunnen op basis van een medische indicatie gebruik maken van Vervoer op Maat. Hiervoor geldt geen inkomens- en/of vermogenstoets. De kosten voor Vervoer op Maat zijn gelijk aan de niet gereduceerde tarieven van een strippenkaart. 3.2.2 Kortingsregeling maaltijdvoorziening Inwoners van Maastricht die zelf geen maaltijd kunnen bereiden, kunnen gebruik maken van de maaltijdvoorziening. Huishoudens met een laag inkomen krijgen hierop een korting. Deze is afhankelijk van het inkomen en de prijs van de maaltijd. Voor huishoudens met een inkomen tot en met 110% geldt een maximale eigen bijdrage van € 2,09 per maaltijd. 3.2.3 Individuele bijzondere bijstand De volgende kosten voor de zorg worden vergoed uit de bijzondere bijstand: • de bijdrage AWBZ; • de kosten voor sociale alarmering; • de extra dieetkosten; • de extra waskosten. Bij de berekening van de bijzondere bijstand wordt rekening gehouden met het inkomen en het vermogen van het huishouden. Voor huishoudens met een inkomen tot en met 110% van het minimum wordt geen draagkracht verondersteld. Voor huishoudens met een inkomen boven 110% is het draagkrachtpercentage afhankelijk van de kostensoorten. Indien er enkel sprake is van kostensoorten in verband met behoud van zelfstandigheid (bijv. eigen bijdrage huishoudelijke hulp, alarmering) bedraagt het draagkrachtpercentage 15%. Indien er enkel sprake is van kostensoorten die geen verband hebben met behoud van zelfstandigheid, is het draagkrachtpercentage 50%. Indien er sprake is van cumulatie van kostensoorten wordt er gemiddeld, bijvoorbeeld 35%. In deze rapportage is er uitgegaan van 35%.
12
4. Resultaten Dit hoofdstuk bevat de resultaten van het onderzoek. Eerst komen de verschillen tussen de huishoudtypen in de gemeente Maastricht aan bod. Daarna worden de resultaten van het huishoudtype met een zorgvraag besproken. Tot slot volgt een vergelijking tussen de huishoudens met een minimuminkomen in de gemeente Maastricht met het gemiddelde in Nederland.
4.1 Vergelijking tussen huishoudens onderling 4.1.2 Huishoudsamenstelling Bij het opstellen van de begrotingen volgens de methode van het basis- en restpakket blijkt dat voor alle huishoudtypen één of meerdere gekozen restpakketten niet haalbaar zijn. Het echtpaar met oudere kinderen met een laag inkomen heeft in de gemeente Maastricht de slechtste bestedingsmogelijkheden. Dit is overigens ook het beeld dat het NIBUD landelijk ziet. Dit huishoudtype komt er in de meeste minimaeffectrapportages het slechtste van af. Het echtpaar met oudere kinderen is slechter af dan een eenoudergezin met jonge kinderen. Het echtpaar met oudere kinderen komt namelijk niet meer in aanmerking voor de combinatiekorting en de aanvullende combinatiekorting. Ook hebben zij hogere uitgaven aan o.a. voeding, kleding en schoolkosten voor hun kinderen. Het eenoudergezin met jonge kinderen tot en met een inkomen op 110% van het minimum, ontvangt in Maastricht bovendien een vergoeding voor de kinderopvang uit de individuele bijzondere bijstand. In vergelijking met het eenoudergezin met oudere kinderen houdt het echtpaar met oudere kinderen minder over, omdat de extra inkomsten voor een echtpaar de extra kosten van een volwassene niet compenseren. Ook een alleenstaande jonger dan 65 jaar heeft weinig bestedingsmogelijkheden. De alleenstaande van 23 jaar heeft net iets meer te besteden dan de alleenstaande jonger dan 65 jaar. Dit komt doordat de alleenstaande van 23 jaar lagere woonlasten heeft door een andere huur. De alleenstaande jonger dan 65 jaar houdt minder over dan de alleenstaande van 65 jaar en ouder. Dat komt doordat de WWB-uitkering lager is dan de AOW-uitkering en de alleenstaande jonger dan 65 jaar kosten heeft in verband met arbeid. Het echtpaar van 65 jaar en ouder heeft in de gemeente Maastricht de beste bestedingsmogelijkheden. Dat komt doordat de AOW-uitkering hoger is dan de WWB-uitkering en dit huishoudtype geen kosten heeft in verband met arbeid. In vergelijking met een alleenstaande van 65 jaar en ouder heeft het echtpaar ouder dan 65 jaar meer te besteden, omdat zij relatief lagere uitgaven hebben. 4.1.3 Inkomensniveau Voor elk huishoudtype zijn drie inkomensniveaus doorgerekend. Naast het minimuminkomen zijn inkomens van 110% en 120% van het minimum gespecificeerd. Deze percentages zijn ten opzichte van het netto minimuminkomen, inclusief het vakantiegeld en de vaste heffingskortingen die door de Belastingdienst worden 13
uitgekeerd. Soms leidt een hoger inkomen tot een beperktere bestedingsmogelijkheid. Dit komt doordat landelijke regelingen - zoals huurtoeslag - en lokaal beleid - zoals kwijtschelding er niet op voorhand toe leiden dat een huishouden meer te besteden heeft bij een hoger inkomen. Dit gebeurt onder andere wanneer huishoudens vanuit een uitkering uitstromen naar betaald werk. Op dat moment nemen de kosten door werk toe en komen rechten op allerlei inkomensondersteunende regelingen (gedeeltelijk) te vervallen. In dat geval is sprake van een armoedeval. Vóór invulling van het restpakket is er bij de meeste huishoudtypen geen armoedeval zichtbaar. Uitzonderingen hierop vormen het echtpaar met twee jonge kinderen en het echtpaar met twee oudere kinderen. Voor invulling van het restpakket hebben deze huishoudtypes met een inkomen op 120% van het minimum minder te besteden dan met een inkomen op 110% van het minimum. Dat komt hoofdzakelijk doordat deze huishoudens met een inkomen op 120% van het minimum niet meer in aanmerking komen voor kwijtschelding van de heffingen. Bij een inkomen op 110% van het minimum komt dit huishoudtype wel in aanmerking voor kwijtschelding van de heffingen. Ook profiteren deze huishoudtypes op 120% van het minimum niet meer van de lokale inkomensondersteunende regelingen. Deze regelingen gelden namelijk voor huishoudens met een inkomen tot en met 110% van het minimuminkomen. Het echtpaar van 65 jaar en ouder heeft ongeveer hetzelfde te besteden op 120% van het minimum als op 110% van het minimum. Na invulling van het restpakket treedt er bij de volgende huishoudens een armoedeval op: • eenoudergezin met oudere kinderen • echtpaar met twee jonge kinderen • echtpaar met twee oudere kinderen en • echtpaar van 65 jaar en ouder Het eenoudergezin met oudere kinderen heeft bij een inkomen op 110% van het minimum minder te besteden dan bij een inkomen op 100% van het minimum. Dit komt onder andere doordat huishoudens met een inkomen boven het minimum, kosten hebben in verband met werk. Gezinnen met een minimuminkomen krijgen bovendien een gratis gebruikte computer van de Stichting Stimu-leren. Het echtpaar met twee jonge kinderen en het echtpaar met twee oudere kinderen houden bij een inkomen op 120% van het minimum minder over dan bij een inkomen op 110% van het minimum. Deze huishoudtypes houden op 120% van het minimum nagenoeg hetzelfde over dan op 100% van het minimum. Dit komt hoofdzakelijk doordat zij niet meer in aanmerking komen voor verschillende inkomensondersteunende regelingen, zoals de collectieve ziektekostenverzekering, tegemoetkoming premie aanvullende ziektekosten en de declaratieregelingen. Deze inkomenondersteunende regelingen zijn namelijk bestemd voor huishoudens met een inkomen tot en met 110% van het minimum. Bij het echtpaar van 65 jaar en ouder is ook een armoedeval zichtbaar op 120% van het minimum ten opzichte van 110% van het minimum. Voor invulling van het restpakket heeft het echtpaar van 65 jaar en ouder bij beide inkomens al ongeveer dezelfde bestedingsruimte. Dit komt grotendeels doordat dit huishoudtype bij een inkomen op 120% van het minimum niet meer in aanmerking komt voor kwijtschelding van de 14
heffingen. Bij een inkomen op 110% van het minimum krijgt dit huishoudtype nog alle heffingen kwijtgescholden. Na invulling van het restpakket wordt het verschil groter, omdat bij een inkomen op 120% van het minimum het echtpaar van 65 jaar en ouder geen vergoeding meer krijgt uit de declaratieregeling I voor sociale en culturele activiteiten. Deze regeling is bestemd voor huishoudens met een inkomen tot en met 110% van het minimum. Huishoudens die vijf jaar of langer moeten rondkomen van een minimuminkomen, komen in aanmerking voor de Langdurigheidstoeslag. Deze toeslag veroorzaakt voor verschillende huishoudtypen met een inkomen op 110% een armoedeval ten opzichte dezelfde huishoudtypen met een minimuminkomen en recht op de Langdurigheidstoeslag. Het gaat om de volgende huishoudtypen: • alleenstaande van 23 jaar • alleenstaande jonger dan 65 jaar • eenoudergezin met oudere kinderen • echtpaar met jonge kinderen en • echtpaar met oudere kinderen
4.2 Huishouden met zware zorgvraag In deze rapportage is er ook gekeken naar de bestedingsruimte van een alleenstaande van 65 jaar en ouder met een specifieke zorgvraag. Voor de individuele bijzondere bijstand geldt tot een inkomen op 110% van het minimum geen draagkracht. In de gemeente Maastricht geldt voor WVG-voorzieningen geen eigen bijdrage. 4.2.1 Huishoudsamenstelling Een alleenstaande van 65 jaar en ouder met een zorgvraag heeft slechtere bestedingsmogelijkheden dan een alleenstaande van 65 jaar en ouder zonder zorgvraag. Dit wordt veroorzaakt door de extra zorgkosten. Deze werken door in het basispakket van dit huishouden. 4.2.2 Inkomensniveau Bij de alleenstaande van 65 jaar en ouder met een zorgvraag is het verschil in bestedingsmogelijkheden tussen de inkomens op 110% en op 120% van het minimum kleiner, dan bij een alleenstaande ouder dan 65 jaar zonder zorgvaag. Dit komt doordat bij de inkomens boven de 110% van het minimum wel draagkracht wordt verondersteld voor de vergoedingen uit de bijzondere bijstand met betrekking tot zorg. Naast extra kosten van Vervoer op Maat, hebben huishoudens met een inkomen op 120% van het minimum ook extra voedingskosten, dieetkosten en waskosten. Huishoudens met een inkomen op 120% kunnen voor deze extra kosten bijzondere bijstand krijgen. Hierbij geldt wel de draagkrachtberekening. Na invulling van het restpakket houdt de alleenstaande van 65 jaar en ouder met een zorgvraag op 120% van het minimum minder over dan op 110% van het minimum. Dit wordt onder andere veroorzaakt doordat dit huishoudtype bij een inkomen op 120% van het minimum niet meer profiteert van de vergoedingen uit het declaratiefonds I voor sociale en culturele activiteiten.
15
4.3 Gemeente Maastricht vergeleken met gemiddeld Nederland Bij vergelijking van de huishoudens met een minimuminkomen in de gemeente Maastricht met de huishoudens met een minimuminkomen gemiddeld in Nederland vallen de volgende zaken op: De gemeente Maastricht heeft veel regelingen voor huishoudens met een laag inkomen die doorwerken in het basispakket. In vergelijking met gemiddeld in Nederland is de financiële positie van alle huishoudens in Maastricht met een minimum inkomen beter. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de lokale inkomensondersteunende maatregelen. De collectieve ziektekostenverzekering, de tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering en de vergoedingen uit de declaratieregeling II-3 voor de ouderbijdrage dragen in positieve mate bij aan de financiering van het basispakket in Maastricht. Ook de vergoeding uit de individuele bijzondere bijstand voor de kinderopvang, kortingsregeling Steps en het gratis verstrekken van een gebruikte computer door Stichting Stimu-leren werkt gunstig door in het basispakket. Lokale inkomensondersteunende regelingen die gelden in andere gemeenten zijn niet doorberekend in de begrotingen gemiddeld in Nederland omdat daarvoor geen gemiddelde te berekenen is.
16
5. Conclusies Dit hoofdstuk beschrijft, naar aanleiding van de resultaten in het vorige hoofdstuk, de conclusies van deze rapportage. Centraal in deze rapportage staat de vraag: Wat is het effect van landelijke en lokale inkomensondersteunende regelingen op de financiële positie van huishoudens met een laag inkomen in de gemeente Maastricht? In dit onderzoek zijn negen huishoudtypen meegenomen (waarvan 1 huishoudtype met een zorgvraag), twee huren en drie inkomensniveaus. Voor de alleenstaande van 23 jaar is een andere huur meegenomen dan voor de overige onderzochte huishoudtypen. Het effect van landelijke en lokale inkomensondersteunende regelingen wordt in deze rapportage zichtbaar gemaakt in het basispakket en het restpakket. De meeste lokale inkomensondersteunende regelingen gelden in de gemeente Maastricht tot en met inkomens op 110% van het minimum. Voor de individuele bijzondere bijstand geldt tot en met een inkomen op 110% van het minimum geen draagkracht. Uit de resultaten wordt duidelijk dat het echtpaar met oudere kinderen de slechtste bestedingsmogelijkheden heeft in de gemeente Maastricht. Dit is overigens ook het beeld wat het NIBUD landelijk ziet. De beste bestedingsmogelijkheden heeft het echtpaar van 65 jaar en ouder. Soms leidt een hoger inkomen niet tot betere bestedingsmogelijkheden. Dit kan komen doordat inkomensondersteunende regelingen tot een bepaald inkomen kunnen gelden, waardoor een huishoudtype niet meer of deels in aanmerking komt voor een regeling. Ook als mensen doorstromen naar werk kunnen de kosten in verband arbeid ook leiden tot een lager inkomen. In de gemeente Maastricht is een armoedeval zichtbaar bij een aantal huishoudtypen waaronder het echtpaar met jonge kinderen, het echtpaar met oudere kinderen, het echtpaar van 65 jaar en ouder. In deze rapportage is in het kader van de WMO het huishoudtype alleenstaande van 65 jaar en ouder met een specifieke zorgvraag meegenomen. De alleenstaande van 65 jaar en ouder met een zorgvraag heeft minder te besteden dan een alleenstaande van 65 jaar en ouder zonder zorgvraag. Dit wordt veroorzaakt door de extra kosten in verband met zorg. Bij dit huishoudtype treedt er ook een armoedeval op. De gevarieerde lokale inkomensondersteunende regelingen in de gemeente Maastricht zorgen ervoor dat de huishoudens in Maastricht een betere financiële positie hebben dan gemiddeld in Nederland.
17
Inhoudsopgave bijlagen Bijlage 1: Begrotingen Bijlage 2: Resultaten Bijlage 3: Vergeleken met gemiddeld in Nederland Bijlage 4: Inkomsten en landelijke regelingen Bijlage 5: Verantwoording uitgaven
18
Bijlage 1: Begrotingen Toelichting bij de begrotingen De huur vormt het uitgangspunt van de begrotingen: begroting 1a gaat uit van een huur van € 306 en de overige begrotingen met nummer 1 gaan uit van een huur van € 365. Vervolgens is bij de gegeven huur het soort huishouden toegevoegd. Zo gaat de begroting 1a over een alleenstaande van 23 jaar die op zichzelf woont. Voor dat huishouden wordt op een rij gezet hoe het budget er bij de verschillende inkomensniveaus uit ziet. In totaal zijn er dus negen begrotingen, waarin steeds de financiële situatie van een bepaald soort huishouden bij verschillende inkomens wordt vergeleken. Regelingen die doorwerken in basispakket Kwijtschelding van heffingen In de begrotingen is de kwijtschelding van de gemeentelijke- en waterschapsheffingen verwerkt bij de heffingsbedragen. Dit wordt aangegeven met • achter het resterende bedrag. De afvalstoffenheffing bestaat uit een jaarlijkse bijdrage en de kosten van restafvalzakken. De kosten van de restafvalzakken zijn afhankelijk van de prijs van een restafvalzak en het gemiddelde gebruik. In deze rapportage is uitgegaan van € 1,03 per restafvalzak. Het gemiddelde gebruik voor een eenpersoonshuishouden is 20 restafvalzakken à 50 liter per jaar en voor een meerpersoonshuishouden ligt het gemiddelde op 40 restafvalzakken à 50 liter per jaar. Collectieve Ziektekostenverzekering Gemeente Maastricht biedt inwoners met een inkomen tot en met 110% van de geldende bijstandsnorm een collectieve ziektekostenverzekering aan. De basisverzekering bedraagt € 83,20 per maand en de aanvullende ziektekosten kost € 20,04. Deze regeling is in de begrotingen gekenmerkt met •• achter het resterende bedrag. Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekosten Inwoners van Maastricht met een inkomen tot en met 110% van de geldende bijstandsnorm en met een aanvullende ziektekostenverzekering, hebben recht op een jaarlijkse tegemoetkoming van € 100. Deze regeling is in de begrotingen gekenmerkt met ••• achter het resterende bedrag. Individuele bijzondere bijstand kinderopvang Huishoudens met jonge kinderen en met een inkomen tot en met 110% van het minimum kunnen de resterende kosten van de kinderopvang vergoed krijgen door de bijzondere bijstand. Voor huishoudens met een inkomen boven de 110% geldt een draagkrachtpercentage van 50%. De vergoeding door de bijzondere bijstand is verwerkt in de post schoolkosten/kinderopvang en wordt gekenmerkt met •••• achter het resterende bedrag. Stichting Steps Gezinnen in de gemeente Maastricht met een inkomen tot en met 110% van het minimum kunnen een tegemoetkoming krijgen voor de peuterspeelzaal in de vorm van een korting. De hoogte van de maximale korting wordt gebaseerd op een 19
inkomensafhankelijke bijdrage. Huishoudens met een netto inkomen tot en met €1334 betalen € 1,59 per dagdeel. Deze regeling is gekenmerkt met •••• achter het resterende bedrag. Declaratieregeling II-3 De tegemoetkoming in de ouderbijdrage van het voortgezet onderwijs voor huishoudens met kinderen met een inkomen tot en met 110% van de geldende bijstandsnorm is verwerkt in de post schoolkosten/kinderopvang. Achter het resterende bedrag staat ••••• vermeld. Stichting Stimu-leren Stichting Stimu-leren verstrekt aan bijstandsouders gratis/gebruikte computers. Deze vergoeding is verwerkt in de post inventaris en achter het resterende bedrag staat •••••• De posten die horen bij een restpakket staan niet in de begrotingen opgenomen: ze zijn met een * gemerkt. De optellingen in de begroting en de restpakketten kunnen soms niet exact kloppend lijken. Dit heeft als oorzaak dat we in het onderzoek rekenen met niet afgeronde bedragen, terwijl de weergave wel in gehele euro´s is weergegeven.
20
HUISHOUDTYPE
Tabel 1a HUUR in € 306 Alleenstaande van 23 jaar (uitwonend) WWB-uitkering 110%
120%
Inkomsten Netto inkomen
841
926
1010
Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
0 0 0 113 30 4 988
0 0 0 113 30 4 1073
0 0 0 79 30 1 1120
306
306
306
62 22 8
62 22 8
62 22 8
5 • 3 4 4 21
17 3 4 4 21
84 •• 12 ••• 2 5 7 0
84 •• 12 ••• 2 5 7 0
88 21 2 5 7 0
13 *
13 *
13 *
Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
* 539
* 554
* 580
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
40 72 17 10 * 139
40 72 17 10 * 139
40 72 17 10 * 139
Huishoudelijke uitgaven Voeding Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
152 * 8 19 * * 18 12 208
152 * 8 19 * * 18 12 208
152 * 8 19 * * 18 12 208
TOTAAL UITGAVEN
886
901
927
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing/reinigingsrecht Rioolrecht Verontreinigingsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET * Cursief • •• •••
0 0 0 0 21
• • • •
103 172 193 Deze posten vallen onder het restpakket Afhankelijk van lokale situatie (2006) Verminderd met de kwijtschelding Collectieve ziektekostenverzekering Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
21
HUISHOUDTYPE Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing/reinigingsrecht Rioolrecht Verontreinigingsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen
Tabel 1b HUUR in € 365 Alleenstaande jonger dan 65 jaar WWB-uitkering 110%
120%
841
926
1010
0 0 0 164 30 4 1039
0 0 0 164 30 4 1123
0 0 0 130 30 1 1171
365
365
365
62 22 8
62 22 8
62 22 8
0 0 0 0 21
• • • •
0 2 0 2 21
• • • •
17 3 4 4 21
84 •• 12 ••• 2 5 7 0
84 •• 12 ••• 2 5 7 0
88 21 2 5 7 0
13 *
13 *
13 *
Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
* 598
* 602
* 639
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
40 72 17 10 * 139
40 72 17 10 * 139
40 72 17 10 * 139
Huishoudelijke uitgaven Voeding Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
152 * 8 19 * * 18 12 208
152 * 8 19 * * 18 12 208
152 * 8 19 * * 18 12 208
TOTAAL UITGAVEN
945
949
986
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET * Cursief • •• •••
95 175 185 Deze posten vallen onder het restpakket Afhankelijk van lokale situatie (2006) Verminderd met de kwijtschelding Collectieve ziektekostenverzekering Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
22
HUISHOUDTYPE
Tabel 1c HUUR in € 365 Alleenstaande 65 jaar en ouder AOW-uitkering
110%
120%
926
1019
1111
0 0 0 166 30 14 1136
0 0 0 166 30 12 1226
0 0 0 129 30 10 1280
365
365
365
68 22 8
68 22 8
68 22 8
17 3 4 4 21
17 3 4 4 21
84 •• 12 ••• 2 6 0 0
84 •• 12 ••• 2 6 0 0
88 21 2 6 0 0
13 *
13 *
13 *
Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
* 600
* 627
* 641
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
40 72 17 10 * 139
40 72 17 10 * 139
40 72 17 10 * 139
Huishoudelijke uitgaven Voeding Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
138 * 8 19 * * 21 9 195
138 * 8 19 * * 21 9 195
138 * 8 19 * * 21 9 195
TOTAAL UITGAVEN
933
961
974
Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing/reinigingsrecht Rioolrecht Verontreinigingsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen
0 0 0 0 21
• • • •
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 203 266 306 * Deze posten vallen onder het restpakket Cursief Afhankelijk van lokale situatie (2006) • Verminderd met de kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
23
HUISHOUDTYPE
Tabel 1d HUUR in € 365 Eenoudergezin, 2 kinderen (3 en 5 jaar) WWB-uitkering 110%
120%
Inkomsten Netto inkomen
1081
1189
1297
Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
77 119 0 164 30 3 1474
140 119 0 164 30 2 1643
140 119 0 153 27 0 1736
365
365
365
79 44 17
79 44 17
79 44 17
16 • 3 12 4 21
19 3 12 4 21
84 •• 12 ••• 3 5 7 22 ••••
84 •• 12 ••• 3 5 7 22 ••••
88 21 3 5 7 48
13 *
13 *
13 *
Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
* 670
* 704
* 747
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
89 75 •••••• 22 18 * 203
89 90 22 18 * 218
89 90 22 18 * 218
Huishoudelijke uitgaven Voeding Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
270 * 13 39 * * 23 35 380
270 * 13 39 * * 23 35 380
270 * 13 39 * * 23 35 380
1253
1302
1345
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing/reinigingsrecht Rioolrecht Verontreinigingsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen
TOTAAL UITGAVEN
0 0 0 0 21
• • • •
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 220 342 391 * Deze posten vallen onder het restpakket Cursief Afhankelijk van lokale situatie (2006) • Verminderd met de kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering •••• Vergoeding uit de individuele bijzondere bijstand/Kortingsregeling Steps •••••• Gratis computer vergoedt door Stichting Stimu-leren
24
HUISHOUDTYPE
Tabel 1e HUUR in € 365 Eenoudergezin, 2 kinderen (14 en 16 jaar) WWB-uitkering 110%
120%
Inkomsten Netto inkomen
1081
1189
1297
Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
77 191 102 164 30 3 1648
77 191 102 164 30 2 1755
77 191 102 164 30 0 1861
365
365
365
79 44 17
79 44 17
79 44 17
16 • 3 12 4 21
19 3 12 4 21
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing/reinigingsrecht Rioolrecht Verontreinigingsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen
0 0 0 0 21
• • • •
84 •• 12 ••• 3 6 7 102 •••••
84 •• 12 ••• 3 6 7 102 •••••
88 21 3 6 7 113
13 *
13 *
13 *
Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
* 751
* 785
* 813
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
98 75 •••••• 22 18 * 212
98 90 22 18 * 227
98 90 22 18 * 227
Huishoudelijke uitgaven Voeding Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
366 * 13 57 * * 26 35 496
366 * 13 57 * * 26 35 496
366 * 13 57 * * 26 35 496
1460
1508
1537
TOTAAL UITGAVEN
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 188 247 324 * Deze posten vallen onder het restpakket Cursief Afhankelijk van lokale situatie (2006) • Verminderd met de kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering ••••• Vergoeding uit declaratieregeling II-3 (ouderbijdrage voortgezet onderwijs) •••••• Gratis computer vergoedt door Stichting Stimu-leren
25
HUISHOUDTYPE
Tabel 1f HUUR in € 365 Echtpaar, 2 kinderen (3 en 5 jaar) WWB-uitkering 110%
120%
Inkomsten Netto inkomen
1201
1321
1441
Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
77 119 0 164 89 12 1662
77 119 0 160 87 11 1775
77 119 0 113 78 8 1836
365
365
365
79 57 22
79 57 22
79 57 22
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing/reinigingsrecht Rioolrecht Verontreinigingsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen
0 0 0 0 21
• • • •
167 •• 23 ••• 3 7 14 22 ••••
0 0 0 0 21
• • • •
167 •• 23 ••• 3 7 14 22 ••••
19 3 12 4 21 176 42 3 7 14 22 ••••
13 *
13 *
13 *
Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
* 792
* 792
* 856
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
113 88 •••••• 22 28 * 251
113 103 22 28 * 266
113 103 22 28 * 266
Huishoudelijke uitgaven Voeding Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
349 * 15 58 * * 26 42 490
349 * 15 58 * * 26 42 490
349 * 15 58 * * 26 42 490
1532
1547
1612
TOTAAL UITGAVEN
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 129 228 224 * Deze posten vallen onder het restpakket Cursief Afhankelijk van lokale situatie (2005) • Verminderd met de kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering •••• Kortingsregeling Steps •••••• Gratis computer vergoedt door Stichting Stimu-leren
26
HUISHOUDTYPE
Tabel 1g HUUR in € 365 Echtpaar, 2 kinderen (14 en 16 jaar) WWB-uitkering 110%
120%
Inkomsten Netto inkomen
1201
1321
1441
Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
77 191 102 164 89 12 1836
77 191 102 164 87 11 1953
77 191 102 113 78 8 2010
365
365
365
79 57 22
79 57 22
79 57 22
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing/reinigingsrecht Rioolrecht Verontreinigingsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen
0 0 0 0 21
• • • •
167 •• 23 ••• 3 8 14 102 •••••
0 0 0 0 21
• • • •
167 •• 23 ••• 3 8 14 102 •••••
19 3 12 4 21 176 42 3 8 14 113
13 *
13 *
13 *
Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
* 874
* 874
* 949
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
122 88 •••••• 22 28 * 259
122 103 22 28 * 274
122 103 22 28 * 274
Huishoudelijke uitgaven Voeding Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
434 * 15 76 * * 28 20 573
434 * 15 76 * * 28 20 573
434 * 15 76 * * 28 20 573
1706
1721
1797
TOTAAL UITGAVEN
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 130 232 213 * Deze posten vallen onder het restpakket Cursief Afhankelijk van lokale situatie (2006) • Verminderd met de kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering ••••• Vergoeding uit declaratieregeling II-3 (ouderbijdrage voortgezet onderwijs) •••••• Gratis computer vergoedt door Stichting Stimu-leren
27
HUISHOUDTYPE Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing/reinigingsrecht Rioolrecht Verontreinigingsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen
Tabel 1i HUUR in € 365 Echtpaar 65 jaar en ouder AOW-uitkering
110%
120%
1278
1406
1534
0 0 0 168 89 28 1563
0 0 0 143 86 27 1662
0 0 0 92 78 26 1730
365
365
365
68 37 12
68 37 12
68 37 12
0 0 0 0 21
• • • •
167 •• 23 ••• 3 9 0 0
0 0 0 0 21
• • • •
167 •• 23 ••• 3 9 0 0
19 3 12 4 21 176 42 3 9 0 0
13 *
13 *
13 *
Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
* 718
* 718
* 783
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
80 83 22 20 * 205
80 83 22 20 * 205
80 83 22 20 * 205
Huishoudelijke uitgaven Voeding Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
266 * 10 38 * * 23 19 356
266 * 10 38 * * 23 19 356
266 * 10 38 * * 23 19 356
1279
1279
1343
TOTAAL UITGAVEN
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 284 383 387 * Deze posten vallen onder het restpakket Cursief Afhankelijk van lokale situatie (2006) • Verminderd met de kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
28
HUISHOUDTYPE Inkomsten Netto inkomen
Tabel 2a HUUR in €365 Alleenstaande 65 jaar en ouder (zware zorgvraag) AOW-uitkering 110% 120% 926
1019
1111
0 0 0 166 30 29 1151
0 0 0 166 30 28 1242
0 0 0 129 30 26 1296
365
365
365
68 22 8
68 22 8
68 22 8
16 • 3 4 4 21
17 3 4 4 21
84 •• 12 ••• 2 6 0 0
84 •• 12 ••• 2 6 0 0
88 21 2 6 0 0
13 *
13 *
13 *
Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
* 600
* 626
* 641
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten (e.b. thuiszorg) Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
40 72 17 10 ** * 139
40 72 17 10 ** * 139
40 72 17 10 ** * 139
Huishoudelijke uitgaven Voeding (maaltijdvoorziening, dieet) Roken Reiniging (extra waskosten) Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen, alarmering) Strippenkaart, fiets (belbus, specialist) TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
140 * 8 19 * * 21 36 223
140 * 8 19 * * 21 36 223
173 * 9 19 * * 21 36 257
TOTAAL UITGAVEN
961
Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing/reinigingsrecht Rioolrecht Verontreinigingsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET * Cursief • •• ••• ** ***
0 0 0 0 21
• • • •
** **
** ***
987
** **
** ***
** **
** ***
1037
189 255 260 Deze posten vallen onder het restpakket Afhankelijk van lokale situatie (2005) Verminderd met de kwijtschelding Collectieve ziektekostenverzekering Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering Tegemoetkoming uit de individuele bijzondere bijstand Tegemoetkoming uit de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG)
29
Bijlage 2: Resultaten In deze bijlage staan de resultaten van de drie verschillende combinaties van het restpakket per type huishouden en inkomen. Zie voor de inhoud van de gekozen restpakketten bijlage 5. Zo is bijvoorbeeld in tabel 3a in de tweede kolom te zien dat een alleenstaande van 23 jaar met een WWB-uitkering € 103 per maand beschikbaar heeft voor het restpakket. Dit bedrag komt uit de begroting van de alleenstaande van 23 jaar. In de tweede regel van tabel 3a is af te lezen dat de totale kosten voor restpakket combinatie A € 223 per maand zijn. Wanneer dit bedrag wordt afgetrokken van het beschikbare bedrag, resteert een negatief saldo van € 120 per maand. Dit is af te lezen in de derde regel bij het saldo. Een huishouden onder de 65 jaar dat 5 jaar of langer een inkomen heeft op bijstandsniveau en geen arbeidsmarktperspectief heeft, ontvangt de langdurigheidstoeslag. De resultaten hiervan zijn af te lezen uit de derde kolom. De declaratieregeling I voor sociale en culturele activiteiten is in het restpakket verwerkt en wordt bij de inkomensniveaus aangegeven met (*). Declaratieregeling II-2 voor kindervakantiewerk en school –vakantiewerk is ook in het restpakket verwerkt en wordt bij de inkomensniveaus aangegeven met (***). Uit tabellen blijkt dat niet elk huishouden zonder meer kan kiezen voor elke combinatie. Het is mogelijk dat het bedrag dat beschikbaar is voor het restpakket, te laag is om een bepaalde combinatie (volledig) te bekostigen. Als het huishouden desondanks toch voor die (te dure) combinatie kiest, ontstaat er dus een tekort op de begroting. Resultaten na invulling van de restpakketten Huur € 306 3 a Huur € 365 3 b t/m h
30
Alleenstaande van 23 jaar (uitwonend) Tabel 3a
WWB (*)
306.00 WWB (*)(**)
110% (*)
120%
103
130
172
193
223 -120
223 -93
286 -115
299 -106
Combinatie B kosten saldo
99 3
99 31
162 9
175 18
Combinatie C kosten saldo
67 35
67 62
131 41
140 53
Huur
Beschikbaar voor het restpakket Combinatie A kosten saldo
(*) (**)
Inclusief bijdrage declaratieregeling I (sociale en culturele aktiviteiten) Inclusief langdurigheidstoeslag
Alleenstaande jonger dan 65 jaar Tabel 3b
WWB (*)
365.00 WWB (*)(**)
110% (*)
120%
95
122
175
185
223 -128
223 -101
286 -112
299 -114
Combinatie B kosten saldo
99 -5
99 23
162 12
175 10
Combinatie C kosten saldo
67 27
67 54
131 44
140 45
Huur
Beschikbaar voor het restpakket Combinatie A kosten saldo
(*) (**)
Inclusief bijdrage declaratieregeling I (sociale en culturele aktiviteiten) Inclusief langdurigheidstoeslag
Alleenstaande 65 jaar en ouder Tabel 3c
365.00
Huur AOW (*)
110% (*)
120%
203
266
306
223 -20
266 0
279 27
Combinatie B kosten saldo
99 103
142 124
155 151
Combinatie C kosten saldo
67 135
110 155
120 186
Beschikbaar voor het restpakket Combinatie A kosten saldo
(*)
Inclusief bijdrage declaratieregeling I (sociale en culturele aktiviteiten)
31
Eenoudergezin 2 jongere kinderen Tabel 3d
Huur
365.00 WWB WWB (*)(***) (*)(**)(***)
Beschikbaar voor het restpakket Combinatie A kosten saldo
110% (*)(***)
120%
220
256
342
391
231 -11
231 24
295 46
323 67
Combinatie B kosten saldo
107 113
107 148
171 170
199 191
Combinatie C kosten saldo
76 144
76 180
140 201
164 226
(*) (**) (***)
Inclusief bijdrage declaratieregeling I (sociale en culturele aktiviteiten) Inclusief langdurigheidstoeslag Inclusief bijdrage declaratieregeling II-2 (kindervakantiewerk en school-vakantiewerk)
Eenoudergezin 2 oudere kinderen Tabel 3e
WWB (*)
365.00 WWB (*)(**)
110% (*)
120%
188
224
247
324
293 -105
293 -69
357 -110
380 -56
Combinatie B kosten saldo
169 19
169 55
233 14
256 68
Combinatie C kosten saldo
137 51
137 86
201 45
221 103
Beschikbaar voor het restpakket Combinatie A kosten saldo
(*) (**)
Huur
Inclusief bijdrage declaratieregeling I (sociale en culturele aktiviteiten) Inclusief langdurigheidstoeslag
32
Echtpaar met 2 jonge kinderen Tabel 3f
Huur
365.00 WWB WWB (*)(***) (*)(**)(***)
110% (*)(***)
120%
129
169
228
224
283 -153
283 -114
347 -120
375 -151
Combinatie B kosten saldo
127 3
127 42
191 36
219 5
Combinatie C kosten saldo
95 34
95 73
160 67
184 40
Beschikbaar voor het restpakket Combinatie A kosten saldo
(*) (**) (***)
Inclusief bijdrage declaratieregeling I (sociale en culturele aktiviteiten) Inclusief langdurigheidstoeslag Inclusief bijdrage declaratieregeling II-2 (kindervakantiewerk en school-vakantiewerk)
Echtpaar met 2 oudere kinderen Tabel 3g
WWB (*)
365.00 WWB (*)(**)
110% (*)
120%
130
170
232
213
344 -214
344 -175
409 -177
432 -218
Combinatie B kosten saldo
188 -58
188 -19
253 -21
276 -62
Combinatie C kosten saldo
156 -26
156 13
221 11
241 -27
Beschikbaar voor het restpakket Combinatie A kosten saldo
(*) (**)
Huur
Inclusief bijdrage declaratieregeling I (sociale en culturele aktiviteiten) Inclusief langdurigheidstoeslag
33
Echtpaar 65 jaar en ouder Tabel 3h
Huur
365.00 AOW (*)
110% (*)
120%
284
383
387
294 -10
339 44
357 29
Combinatie B kosten saldo
138 146
183 200
201 185
Combinatie C kosten saldo
107 177
152 231
166 220
Beschikbaar voor het restpakket Combinatie A kosten saldo
(*)
Inclusief bijdrage declaratieregeling I (sociale en culturele aktiviteiten)
34
Alleenstaande 65 jaar en ouder met zware zorgvraag Tabel 3j
Huur
365.00 AOW (*)
110% (*)
120%
189
255
260
223 -33
286 -31
299 -40
Combinatie B kosten saldo
99 90
162 93
175 84
Combinatie C kosten saldo
67 122
130 124
140 119
Beschikbaar voor het restpakket Combinatie A kosten saldo
(*)
Inclusief bijdrage declaratieregeling I (sociale en culturele aktiviteiten)
35
Bijlage 3: Vergeleken met gemiddeld in Nederland Deze bijlage bevat de begrotingen van huishoudens met een WWB/AOW inkomen in vergelijking tot het gemiddelde in Nederland. Er wordt geen rekening gehouden met inkomensondersteunende regelingen die gelden in andere gemeenten, omdat daar geen gemiddelde voor berekend kan worden. De gemiddelde huur in Nederland bedraagt € 377 per maand (Bron: AEDES).
36
Tabel 7a HUUR 306 Alleenstaande van 23 jaar (uitwonend) WWB-uitkering Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Gemiddeld in Nederland
WWB-uitkering
841 0 0 0 113 30 4 988
841 0 0 0 173 30 3 1047
306
377
62 22 8
62 22 9
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing Rioolrecht Waterzuiveringsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/Kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
13 * * 539
15 * * 624
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
40 72 17 10 * 139
40 72 17 10 * 139
Huishoudelijke uitgaven Voeding en versnaperingen Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
152 * 8 19 * * 18 12 208
152 * 8 19 * * 18 12 208
TOTAAL UITGAVEN
886
971
0 0 0 0 21
• • • •
84 •• 12 ••• 2 5 7 0
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 103 * Deze posten vallen onder het restpakket Cursief Afhankelijk van de gemeentelijke tarieven (2006) • Verminderd met kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
0 0 0 0 21
• • • •
89 17 2 5 7 0
77
37
Tabel 7b
Gemiddeld in Nederland
HUUR 365 Alleenstaande jonger dan 65 jaar WWB-uitkering
WWB-uitkering
Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing Rioolrecht Waterzuiveringsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/Kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
841 0 0 0 164 30 4 1039
841 0 0 0 173 30 3 1047
365
377
62 22 8
62 22 9
0 0 0 0 21
• • • •
84 •• 12 ••• 2 5 7 0
0 0 0 0 21 89 17 2 5 7 0
13 * * 598
15 * * 624
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
40 72 17 10 * 139
40 72 17 10 * 139
Huishoudelijke uitgaven Voeding en versnaperingen Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
152 * 8 19 * * 18 12 208
152 * 8 19 * * 18 12 208
TOTAAL UITGAVEN
945
971
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 95 * Deze posten vallen onder het restpakket Afhankelijk van de gemeentelijke tarieven (2006) Cursief • Verminderd met kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
• • • •
76
38
d
Tabel 7c
Gemiddeld in Nederland
HUUR 365 Alleenstaande 65 jaar en ouder AOW-uitkering
AOW-uitkering
Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
926 0 0 0 166 30 14 1136
926 0 0 0 175 30 13 1144
365
377
68 22 8
68 22 9
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing Rioolrecht Waterzuiveringsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/Kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
13 * * 600
15 * * 625
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
40 72 17 10 * 139
40 72 17 10 * 139
Huishoudelijke uitgaven Voeding en versnaperingen Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
138 * 8 19 * * 21 9 195
138 * 8 19 * * 21 9 195
TOTAAL UITGAVEN
933
959
0 0 0 0 21
• • • •
84 •• 12 ••• 2 6 0 0
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 203 * Deze posten vallen onder het restpakket Cursief Afhankelijk van de gemeentelijke tarieven (2006) • Verminderd met kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
0 0 0 0 21
• • • •
89 17 2 6 0 0
185
39
Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing Rioolrecht Waterzuiveringsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/Kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
Tabel 7d
Gemiddeld in Nederland
HUUR 365 Eenoudergezin, twee kinderen (3 en 5 jaar) WWB-uitkering
WWB-uitkering
1081 77 119 0 164 30 3 1474
1081 77 119 0 174 30 2 1483
365
377
79 44 17
79 44 19
0 0 0 0 21
• • • •
84 •• 12 ••• 3 5 7 22
0 0 0 0 21 89 17 3 5 7 22
13 * * 670
15 * * 697
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
89 75 22 18 * 203
89 90 22 18 * 218
Huishoudelijke uitgaven Voeding en versnaperingen Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
270 * 13 39 * * 23 35 380
270 * 13 39 * * 28 35 385
1253
1300
TOTAAL UITGAVEN BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET * Cursief • •• •••
220 Deze posten vallen onder het restpakket Afhankelijk van de gemeentelijke tarieven (2006) Verminderd met kwijtschelding Collectieve ziektekostenverzekering Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
• • • •
183
40
Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing Rioolrecht Waterzuiveringsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/Kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
Tabel 7e
Gemiddeld in Nederland
HUUR 365 Eenoudergezin, twee kinderen (14 en 16 jaar) WWB-uitkering
WWB-uitkering
1081 77 191 102 164 30 3 1648
1081 77 191 102 173 30 2 1656
365
377
79 44 17
79 44 19
0 0 0 0 21
• • • •
0 0 0 0 21
84 •• 12 ••• 3 6 7 102 ••••
89 17 3 6 7 113
13 * * 751
15 * * 790
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
98 75 22 18 * 212
98 90 22 18 * 227
Huishoudelijke uitgaven Voeding en versnaperingen Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
366 * 13 57 * * 26 35 496
366 * 13 57 * * 28 35 498
1460
1515
TOTAAL UITGAVEN BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET * Cursief • •• ••• ••••
• • • •
188 141 Deze posten vallen onder het restpakket Afhankelijk van de gemeentelijke tarieven (2006) Verminderd met kwijtschelding Collectieve ziektekostenverzekering Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering Vergoeding uit declaratieregeling II-3 (ouderbijdrage voortgezet onderwijs)
41
Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing Rioolrecht Waterzuiveringsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/Kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
Tabel 7f
Gemiddeld in Nederland
HUUR 365 Echtpaar, twee kinderen (3 en 5 jaar) WWB-uitkering
WWB-uitkering
1201 77 119 0 164 89 12 1662
1201 77 119 0 173 89 9 1668
365
377
79 57 22
79 57 23
0 0 0 0 21
• • • •
0 0 0 0 21
167 •• 23 ••• 3 7 14 22
177 34 3 7 14 22
13 * * 792
15 * * 828
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
113 88 22 28 * 251
113 103 22 28 * 266
Huishoudelijke uitgaven Voeding en versnaperingen Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
349 * 15 58 * * 26 42 490
349 * 15 58 * * 26 42 490
1532
1583
TOTAAL UITGAVEN
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 129 * Deze posten vallen onder het restpakket Cursief Afhankelijk van de gemeentelijke tarieven (2006) • Verminderd met kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
• • • •
84
42
Tabel 7g
Gemiddeld in Nederland
HUUR 365 Echtpaar, twee kinderen (14 en 16 jaar) WWB-uitkering
WWB-uitkering
Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing Rioolrecht Waterzuiveringsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/Kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
1201 77 191 102 164 89 12 1836
1201 77 191 102 173 89 9 1842
365
377
79 57 22
79 57 23
0 0 0 0 21
• • • •
0 0 0 0 21
167 •• 23 ••• 3 8 14 102 ••••
177 34 3 8 14 113
13 * * 874
15 * * 921
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
122 88 22 28 * 259
122 103 22 28 * 274
Huishoudelijke uitgaven Voeding en versnaperingen Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
434 * 15 76 * * 28 20 573
434 * 15 76 * * 28 20 573
1706
1768
TOTAAL UITGAVEN
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 130 * Deze posten vallen onder het restpakket Afhankelijk van de gemeentelijke tarieven (2006) Cursief • Verminderd met kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
• • • •
74
43
Tabel 7h
Gemiddeld in Nederland
HUUR 365 Echtpaar 65 jaar en ouder AOW-uitkering
AOW-uitkering
Inkomsten Netto inkomen Heffingskortingen via VT Kinderbijslag Tegemoetkoming schoolkosten Huurtoeslag Zorgtoeslag Buitengewone Uitgaven/TBU TOTAAL INKOMSTEN
Vaste lasten Huur/hypotheek Energie Gas Elektriciteit (-/- REB vermindering) Water Heffingen Afvalstoffenheffing Rioolrecht Waterzuiveringsheffing Ingezetenenheffing Telefoon en internet Verzekeringen Basisverzekering Aanvullende zorgverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Inboedelverzekering Begrafenis/crematieverzekering Schoolkosten/Kinderopvang Contributies en Abonnementen Kabel Overige contributies/abonnementen Vervoer TOTAAL VASTE LASTEN
1278 0 0 0 168 89 28 1563
1278 0 0 0 177 89 27 1571
365
377
68 37 12
68 37 14
0 0 0 0 21
• • • •
0 0 0 0 21
167 •• 23 ••• 3 9 0 0
177 34 3 9 0 0
13 * * 718
15 * * 755
Reserveringsuitgaven Kleding en schoeisel Inventaris Onderhoud huis en tuin Extra ziektekosten Recreatie TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
80 83 22 20 * 205
80 83 22 20 * 205
Huishoudelijke uitgaven Voeding en versnaperingen Roken Reiniging Persoonlijke verzorging Huisdier Zakgeld Diversen (postzegels, bloemen) Strippenkaart, fiets TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
266 * 10 38 * * 23 19 356
266 * 10 38 * * 23 19 356
1279
1316
TOTAAL UITGAVEN
BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKE 284 * Deze posten vallen onder het restpakket Afhankelijk van de gemeentelijke tarieven (2006) Cursief • Verminderd met kwijtschelding •• Collectieve ziektekostenverzekering ••• Tegemoetkoming premie aanvullende ziektekostenverzekering
• • • •
255
44
Bijlage 4: Inkomsten 1. Inkomsten Het inkomen in de begrotingen is inclusief vakantietoeslag, de heffingskortingen die op de loonstrook staan (bijvoorbeeld de algemene heffingskorting en de arbeidskorting). De heffingskortingen die via de voorlopige teruggaaf moeten worden aangevraagd (bijvoorbeeld de kinderkorting en de combinatiekorting) worden daarna bij het inkomen geteld. Het uitgangspunt is dat huishoudens alle kortingen waar ze recht op hebben ook daadwerkelijk aanvragen. 2. Landelijke regelingen Langdurigheidstoeslag Sinds 2004 bestaat de landelijke regeling langdurigheidstoeslag. Huishoudens (onder de 65 jaar) die 5 jaar of langer moeten rondkomen van een minimuminkomen en geen arbeidsmarktperspectief hebben, komen hiervoor in aanmerking. Jaarlijks krijgen gehuwden € 473, éénoudergezinnen € 425 en alleenstaanden € 331. In dit onderzoek vergelijken we huishoudens die in aanmerking komen voor de toeslag met de huishoudens die hier geen recht op hebben. In de tabellen 3 en 4 van bijlage 2 is de langdurigheidstoeslag verwerkt.
Tegemoetkoming buitengewone uitgaven (TBU) Ziektekosten zijn als buitengewone uitgaven aftrekbaar van de inkomstenbelasting. Wie een laag inkomen heeft, kon hoge ziektekosten echter nooit volledig als aftrekpost verzilveren. Door de Tegemoetkoming buitengewone uitgaven bestaat voor deze groep de mogelijkheid om (een deel van) de aftrekposten toch uitbetaald te krijgen. Naast bovenstaande inkomsten wordt ook rekening gehouden met de huurtoeslag, zorgtoeslag, de kinderbijslag en de Tegemoetkoming schoolkosten.
45
Bijlage 5: Verantwoording uitgaven 1. Uitgaven algemeen Het NIBUD gebruikt diverse bronnen voor de referentiecijfers. Hieronder volgt een korte weergave van keuzes en bronnen uitgesplitst naar het basis- en restpakket. Eerst worden de standaardposten beschreven uit basispakket en restpakket. Verderop in deze bijlage staan de uitgangspunten beschreven van de alleenstaande van 65 jaar of ouder met een specifieke zorgvraag. 1.1 Basispakket Huur: De gemeente Maastricht heeft voor twee huren gekozen. Een veel voorkomende gemiddelde huur voor huishoudens met een laag inkomen bedraagt € 365. Voor de alleenstaande van 23 jaar die op zichzelf woont, geldt een andere huur, namelijk € 306. Energie: Dit is 90% van de prijs van gemiddeld gebruik naar huishoudtype met een opslag voor huishoudens van 65 jaar of ouder. Daarbij hanteren we de prijs van het gemiddelde verbruik. Heffingen. Dit zijn gemeentelijke en waterschapsheffingen van de gemeente Maastricht verminderd met eventuele kwijtschelding. Telefoon, kabel en internet. Hierin zit een bedrag voor bellen. De goedkoopste manier is via een mobiele telefoon. Daarnaast heeft ieder huishouden een kabelaansluiting Ook een internetaansluiting via de kabel zit inbegrepen in deze post. Zorgverzekering:Voor huishoudens met een inkomen tot 110% is gekozen voor de collectieve basis- en aanvullende verzekering. Deze verzekering kent een uitgebreide tandartsverzekering. Voor huishoudens tot 120% is gekozen voor de basisverzekering (€ 88) en uitgebreide aanvullende verzekering en basis tand (samen € 21) van de grootste regionale verzekeraar,niet collectief. Overige verzekeringen. Dit betreft een aansprakelijkheidsverzekering, een inboedelverzekering en voor volwassenen in huishoudens onder de 65 jaar een uitvaartverzekering. Schoolkosten: Bedragen op basis van NIBUD-onderzoek. Mediaanbedragen exclusief reiskosten. Kinderopvang: Kosten inclusief de vergoeding van het rijk en die via de bijzondere bijstand. Kleding. Bedragen gebaseerd op het NIBUD-basispakket voor kleding. Inventaris en onderhoud: Bedragen zijn gebaseerd op het NIBUD-basispakket voor inventaris en onderhoud. 46
Niet-vergoede ziektekosten. In het basispakket zitten kosten die elk huishouden heeft. Dit betreft de huisapotheek: pleisters, aspirines e.d. Voeding. Bedragen die zijn gebaseerd op het dieet van het Voedingscentrum en prijzen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Reiniging. Een bedrag per huishouden en een bedrag per persoon op basis van NIBUD-onderzoek. Persoonlijke verzorging. Een bedrag per persoon op basis van NIBUD-onderzoek Diversen. Een bedrag per huishouden en een bedrag per persoon voor diverse uitgaven. Strippenkaart en fiets. Voor ieder lid van het huishouden de kosten van een fiets en één strippenkaart. 1.2 Restpakket In dit onderzoek zijn drie combinaties van restpakketten doorberekend: het meest uitgebreide en duurste pakket A, een iets goedkopere combinatie B en het minst uitgebreide en goedkoopste pakket C. De onderstaande tabel geeft aan wat in welk pakket zit. • • • • • • • • • •
(openbaar) vervoer lidmaatschap van een sport- of hobbyclub lidmaatschap en gebruik van de bibliotheek een krant zakgeld (voor de kinderen) recreatie één tijdschrift huisdier één roker extra kleding (voor de volwassenen)
A X X X X X X X X X X
B X X X X X X X X
C X X X X X X
Openbaar vervoer. In de restpakketten zijn voor de huishoudens met een WWB-uitkering geen extra kosten voor vervoer opgenomen. In de huishoudens waarbij iemand werkt is een extra bedrag voor het openbaar vervoer opgenomen, namelijk de kosten voor woonwerkverkeer. Sport of hobbyclub. Voor ieder lid van het huishouden van 5 jaar of ouder, zijn de kosten van één sport- of hobbyclub meegenomen. De gehanteerde jaarbedragen zijn gebaseerd op de landelijke bedragen. De vergoeding uit declaratieregeling I voor sociale en culturele activiteiten is in deze post verrekend. Lidmaatschap bibliotheek. Voor ieder lid van het huishouden zijn de maandelijkse kosten van een jaarabonnement van de lokale bibliotheek opgenomen.
47
Krant. Dit zijn de maandkosten van een abonnement op een regionaal dagblad. Zakgeld kinderen. Deze bedragen komen uit het reguliere onderzoek van het NIBUD. Recreatie. Voor deze post is een bedrag opgenomen dat gelijk is aan het vakantiegeld van het betreffende huishouden. Tijdschrift. Voor deze post is een gemiddeld maandbedrag voor een abonnement meegenomen. Huisdier. Dit zijn de gemiddelde maandkosten voor een hond inclusief de hondenbelasting. De kwijtschelding is hierin berekend voor hondenbelasting. Roken. Het betreft hier de uitgaven per maand gebaseerd op een gemiddelde roker. Extra kleding. Voor de volwassenen in het huishouden is een extra bedrag opgenomen voor kleding gebaseerd op de minimale kledingpakketten van het NIBUD.
2. Uitgangspunten 65-plussers met zorgvraag 2.1 Basispakket Extra ziektekosten In deze post zit de eigen bijdrage AWBZ. De eigen bijdrage wordt vergoed uit de individuele bijzondere bijstand. Sociale alarmering De eigen bijdrage voor sociale alarmering wordt vergoed uit de individuele bijzondere bijstand. Vervoer Voor het huishouden met een zorgvraag is uitgegaan van het tarief van € 0,45 per zone en 12 noodzakelijke zones per maand. Daarnaast vier keer per jaar naar de specialist tegen het normale tarief. Voeding Maaltijdvoorziening en de dieetkosten zijn verwerkt in de post voeding. Maaltijdvoorziening en de dieetkosten worden naar draagkracht vergoed uit de individuele bijzondere bijstand. Extra waskosten De extra waskosten zijn verwerkt in de post reiniging. 2.2 Restpakket Extra vervoer Uitgegaan van 40 recreatieve zones per maand à € 0,45.
48
49