Mind Speller kan gedachten lezen

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

04-2010

INGENIEURSMAGAZINE

Mind Speller kan gedachten lezen

VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 48, nummer 04, april 2010 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor ANTWERPEN X- P2A8632

Verkeerscentrum houdt wegennet in de gaten Nog te veel gezond weefsel wordt bestraald Peter Leyman over Voka

Commentaar I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw Lid van World Federation of Engineering Organisations (WFEO) van de UNESCO. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.)

De VIK verwent haar bestuursleden

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem HOOFDREDACTEUR Ing. Noël Lagast MSc EINDREDACTIE Luc Vander Elst REDACTIERAAD Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01 Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN rek.nr.: 406-0098501-56 € 61,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden € 34,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden € 17,00 voor studenten-industrieel ingenieur € 78,00 voor leden woonachtig in het buitenland

De Vlaamse Ingenieurskamer is een actieve ledenvereniging van en voor ingenieurs. Voor haar werking doet ze een beroep op een schare van actieve, geëngageerde ingenieurs die zich voortdurend onbaatzuchtig inzetten voor hun vereniging. Daarom wil VIK al die bestuursleden met hun partners op zaterdag 8 mei verwennen tijdens de VIK-kaderdag. De maatschappij evolueert en VIK speelt daarop in met een vernieuwde aanpak. Vandaar dat we dit jaar besloten af te stappen van de traditionele kaderweekendformule. We kiezen resoluut voor een namiddagprogramma op zaterdag 8 mei dat we afsluiten met een spetterende barbecue in de vooravond. Zo willen we inspelen op de drukke weekendagenda's van onze jongere bestuursleden. Bij Verbeke Foundation in Kemzeke verwelkomen we elk bestuurslid met zijn of haar partner op een toast van onze voorzitter, Rik Jaeken. Over de grenzen van de VIKgeledingen heen leren we elkaar beter kennen tijdens de interactieve wandeling door klimaat en kunst, onder begeleiding van 6 ervaren gidsen. Als kers op de taart hebben we, exclusief voor VIK, Dixie Dansercoer uitgenodigd met een uitvoerig geïllustreerde lezing over de ecologische gevolgen van de klimaatsverandering. Deze ontspannende en leerrijke namiddag sluiten we af met een unieke wereldbarbecue. Graag verwelkomen wij ook alle VIK-leden met hun partners die hun collegabestuursleden graag persoonlijk leren kennen. Om budgettaire redenen moeten we ons beperken tot maximaal 200 deelnemers. Snel inschrijven op www.vik.be/exclusief is dus de boodschap. Voor de liefhebbers organiseren onze collega's van afdeling Waasland op zondagmorgen 9 mei ook nog een havenrondrit onder professionele begeleiding van de ervaren havengids, collega Paul De Schepper. De havenrondrit ronden we mooi af met een broodjeslunch in het Hof Van Keulen. Ik wil alvast de voorzitter van afdeling Waasland, collega Gert Van der Sypt, bedanken voor de inspanningen om met zijn team deze kaderdag minutieus voor te bereiden.

€ 580,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers

Ing. Paul BERTELS MSc Gedelegeerd bestuurder VIK

€ 280,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers DRUKKERIJ & LAY-OUT Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95 Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. COVER Mind Speller © K.U.Leuven

VIK-EVENT rond KLIMAAT EN KUNST Exclusief: Dixie Dansercoer geeft lezing voor VIK Zaterdag 8 mei 2010 Meer info pagina 34 in deze I-mag

3

I-mag april 2010

Inhoud Commentaar De VIK verwent haar bestuursleden . . . . . . . . . . . . . . . . .

Inhoudstafel .........................................

03 04

Big Brother op Vlaamse snelwegen Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Mind Speller: schrijven met je hersenen Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nog te veel gezond weefsel wordt bestraald Centrum Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

In de kijker: De Gavers Afdeling Kempen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nieuws van de afdelingen ..............................................................

Young potential weekend Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Voka is staalkaart van Vlaams economisch landschap Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nationaal VIK-event: Dixie Dansercoer exclusief voor VIK Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Activiteiten van de studiegroepen Studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VIP-days 2010: van ERP naar shopfloor Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

MS Project: werken met het softwarepakket Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Business-to-businessmarketing Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

REACH voor downstreamusers Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Persoonlijk organiseren met Outlook Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Cursusagenda Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Fellow bouwmanager Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

I-mag april 2010

4

05 10 16 17 18 29 30 34 38 42 44 44 45 45 46 48

technologie TECHNOLOGIE

Big Brother op Vlaamse snelwegen Vlaams Verkeerscentrum monitort, meet en stuurt verkeersstroom

Camera’s en variabele verkeersborden voor vlotter en veiliger verkeer.

ANTWERPEN. Rijdt u wel eens met de wagen over de ring rond Antwerpen of de aansluitende snelwegen? Dan hebt u zeker al eens de variabele signalisatieborden gezien die aangeven dat er zich ergens een ongeval heeft voorgedaan en hoeveel file er daardoor op uw route staat. Het Verkeerscentrum Vlaanderen verzorgt die informatie vanuit zijn uitvalsbasis boven de Craeybeckxtunnel. Wij spraken met directeur-ingenieur Sven Geerts en ICT-verantwoordelijke ir. Kristof Smet.

Welke verkeersassen volgt het Verkeerscentrum op? “Het Verkeerscentrum is in 2000 gestart en focuste eerst op Antwerpen,” zegt Sven Geerts. “Ondertussen hebben we een masterplan dat heel Vlaanderen zal dekken, verdeeld in drie grote sectoren: Antwerpen, Gent voor Oost- en WestVlaanderen en de regio rond Brussel. De

verbreding van de R0, de ring rond Brussel. Het is nog te vroeg om te investeren, maar we zijn wel al aan de voorbereiding bezig en daarom doen we een aantal randprojecten. Zo maken we van de geplande heraanleg van de E40 tussen Bertem en Sterrebeek gebruik om daar al telematica aan te brengen.” Hoe pakken jullie de verkeersstroom aan die gewestgrenzen overschrijdt?

uitbouw van onze telematica in heel Vlaanderen hangt natuurlijk af van de financiële middelen die we ter beschikking krijgen.” “In Antwerpen zijn we op koers. We zijn nu één jaar bezig aan de uitbouw van ons netwerk rond Gent, dat over twee jaar klaar moet zijn. Brussel komt er zeker ook aan, maar dat is nog niet aan de orde. Er blijven nog enkele onbekenden, zoals de

5

“We hebben goede contacten met de collega’s van het Brussels Gewest, die vorig jaar al een aantal variabele borden hebben geplaatst. De afspraak is dat wij daar info mogen op plaatsen vanuit ons gewest en omgekeerd. Die grensoverschrijdende regelingen hebben we bijvoorbeeld ook met Nederland en Duitsland; voor het crossbordermanagement – als we bijvoorbeeld het verkeer tussen Antwerpen en Rotterdam moeten omleiden – zijn goede afspraken gemaakt. Hetzelfde met Wallo-

I-mag april 2010

“ Op zeer regelmatige plaatsen in de snelwegen zitten zogenaamde detectielussen. Dat zijn de lussen die uitgeslepen zijn uit het wegdek. Die registreren de voertuigen die erover rijden en geven veel informatie over de intensiteit en de snelheid van het verkeer en de bezettingsgraad van de snelwegen.”

nië, dat dicht bij Namen zijn Centre Perex heeft, waarmee wij volop informatie uitwisselen.” Focussen jullie alleen op de snelwegen? “Onze eerste focus is het verkeer te sturen over de grote snelwegen in de Vlaamse ruit Antwerpen-Gent-BrusselLummen en de vertakkingen. Dat doen we met de variabele tekstborden. Nadien concentreren we ons op filestaartbeveiliging in zones waar veel ongevallen gebeuren. Daarvoor gebruiken we onder meer rijstrooksignalisatie: borden die de variabele snelheid boven elke rijstrook weergeven. Die staan al in en rond Antwerpen en gaan nu stilaan ook naar Gent. Wanneer we het ‘dynamisch verkeersmanagement’ op de snelwegen hebben uitgebouwd, verleggen we onze ambitie om ook op het onderliggend dragend wegennet actief te worden.” Proberen jullie de automobilisten ook tot alternatief vervoer te motiveren?

“De Vlaamse overheid pakt de mobiliteitsproblematiek aan vanuit verschillende domeinen zoals het aanleggen van missing links, het promoten van openbaar vervoer, het begeleiden van bedrijven bij de opmaak van vervoersplannen, enz. Ook de multimodale benadering van de verkeersstromen staat hoog op de lijst en in dat kader ondernemen we de eerste stappen. We hebben ondertussen in de Antwerpse agglomeratie enkele borden gezet die ‘park and ride-informatie’ geven: dat is een voorzichtige start naar het onderliggende verkeersnet en naar andere partners, zoals de Lijn Daarnaast is er nu een prille samenwerking met Slimweg, een overheidsorganisatie die mensen op een verstandigere manier wil begeleiden naar bepaalde aantrekkingspunten, zoals Planckendael. Wij wisselen onderling informatie uit over geplande wegenwerken en grote manifestaties die een impact hebben op de verkeersdoorstroming en communiceren daarover via onze websites.” Hoe houden jullie de beleidsmakers in het vizier? “We volgen de mobiliteitsproblematiek nauwlettend op, niet alleen de beleidsbeslissingen in onze buurlanden, maar ook de technologische evolutie. We proberen de zienswijze van de bevoegde instanties op alle niveaus mee te sturen. Op Vlaams niveau hebben we dagelijks contacten met de bevoegde ministers en met de andere administraties die te maken hebben met verkeer en

Detectielus in het wegdek. I-mag april 2010

6

Wat is het Verkeerscentrum Vlaanderen? Het Verkeercentrum is een overheidsdienst die thuishoort bij het ministerie van Mobiliteit en Openbare Werken en beleidsondersteunend werk doet voor de bevoegde ministers en voor organisaties, zoals de Lijn of de NMBS. Grosso modo heeft het Verkeerscentrum drie opdrachten: Het traffic control center monitort het verkeer met camera’s en detectielussen. Vanuit die waarnemingen worden variabele signalisatieborden aangestuurd. Die dienst is continu bemand en werkt nauw samen met de federale en soms ook met de lokale politie. De verkeersmonitoring is voor heel Vlaanderen in uitbouw. De eerste jaren lag de focus vooral op Antwerpen. Nu wordt volop gewerkt aan de uitbouw van een verkeerscentrum Gent voor Oost- en West-Vlaanderen. Later zou Brussel moeten volgen. Het verkeersinformatiecentrum is een afgeleid product van het traffic control center. Alle gegevens die binnenkomen, worden verwerkt tot verkeersinformatie en verstuurd naar verschillende kanalen, zoals andere verkeerscentra in Nederland of Wallonië of naar navigatietoestellen in de wagens. Die push gebeurt zo goed als automatisch vanuit het Verkeerscentrum. Tot slot bouwt het Verkeerscentrum een groot kenniscentrum uit. De gegevens worden verzameld in een datawarehouse dat gebruikt wordt om studies en verkeersmodellering te doen. DVE

TECHNOLOGIE

Tiental ingenieurs Het Verkeerscentrum heeft een zestigtal mensen in dienst, van wie twintig operatoren in full continu dienst. De rest is meestal van niveau A (universitair geschoold). Onder hen een tiental ingenieurs. Acht IT’ers en analisten werken specifiek aan het datawarehouse en de

softwareontwikkeling. Voor bepaalde expertise doet het Verkeerscentrum een beroep op externen. Sven Geerts is in 1994 afgestudeerd aan de VUB als werktuigkundig-elektrotechnisch ingenieur. Hij begon zijn loopbaan in de private sector en stapte in 1999 over naar de overheid. Hij is een van de medeoprichters van het Verkeerscentrum en kijkt nu als directeur-ingenieur toe op de

beleidsmatige invulling van de dienst. Kristof Smet is in 1995 afgestudeerd in Gent als elektrotechnisch ingenieur en begon in 2003 bij het Verkeerscentrum. Hij kijkt er als ICT-verantwoordelijke toe op de websites, de outputkanalen, het datawarehouse met de meetgegevens, de logging en de ontwikkeling van operatortoepassingen. DVE

den met de verkeersdoorstroming op verschillende punten van het wegennet. Daarnaast bouwen we aan een netwerk van ALPR-camera’s: ‘Automatic license plate recognition’. Het doel is die mee in te zetten om reistijden te verifiëren.” “Tot slot maken we nog altijd nuttig gebruik van de praatpaaloproepen die binnenkomen. Tegenwoordig zijn het vooral buitenlandse chauffeurs, die de Belgische noodnummers via de gsm niet kennen. Europa dringt er sterk op aan dat er een soort e-call zou komen in de wagens; een nooddrukknop in de wagen, die je positiebepaling meteen weergeeft en een aantal sensoren in werking stelt, zodat die bijvoorbeeld ook de toestand van je wagen meegeeft in je noodoproep. Dat snufje komt zeker binnenkort op de markt.”

Met variabele tekstborden wordt het verkeer gestuurd.

mobiliteit. Op het Europees niveau geven we onze standpunten weer via de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de Europese Unie. Ook het komend Belgisch EU-voorzitterschap zullen we aanwenden om een aantal relevante mobiliteitsaspecten hoog op de agenda te plaatsen. Momenteel gaat onze bijzondere aandacht naar de opmaak van een Europees ‘ITS-action plan’. ITS staat voor Intelligent Traffic System. Dat zal onder meer de uitwisseling van verkeersdata tussen de overheidsdiensten en private partijen definiëren om Europese verkeersstromen en hulpverstrekking op een genormaliseerde manier te organiseren.”

Technologie Via welke kanalen vergaren jullie je informatie? “Op zeer regelmatige plaatsen in de snelwegen zitten zogenaamde detectielussen,” pikt Kristof Smet in. “Dat zijn de lus-

sen die uitgeslepen zijn uit het wegdek. Die registreren de voertuigen die erover rijden en geven veel informatie over de intensiteit en de snelheid van het verkeer en de bezettingsgraad van de snelwegen. Die gegevens worden aangevuld door de continue stroom van beelden die binnenkomen via ongeveer zeshonderd camera’s langs de snelwegen. De helft van die camera’s kunnen onze operatoren in het Verkeerscentrum 360 graden draaien. De andere zijn gekoppeld aan beeldverwerkingsmodules, waarmee ‘Automatic incident detection’ mogelijk is. Zij geven autonoom een signaal, als een voertuig gestopt is.” “Daarnaast werken we zeer nauw samen met de politie. In het Verkeerscentrum is er dag en nacht een afvaardiging van de Federale Politie die informatie uitwisselt met verkeerspolitiepatrouilles.” “Met de data, afkomstig van onze meetsystemen, kunnen we ook reistijden van A naar B berekenen op basis van specifieke algoritmes die onder meer rekening hou-

7

“ Europa dringt er sterk op aan dat er een soort e-call zou komen in de wagens; een nooddrukknop in de wagen, die je positiebepaling meteen weergeeft en een aantal sensoren in werking stelt, zodat die bijvoorbeeld ook de toestand van je wagen meegeeft in je noodoproep. Dat snufje komt zeker binnenkort op de markt.” Welke zijn de nieuwe technologieën? “We kijken met interesse naar nieuwe technologie, zoals het inwinnen van ‘floating car data’ en ‘coöperatieve systemen’ die het mogelijk maken om data uit te wisselen tussen voertuigen onderling en tussen voertuigen en vaste infrastructuur. In dat kader nemen we deel aan verschillende Europese onderzoeksprogramma’s, zoals CVIS, waarin een platform werd ontwikkeld waarmee toepassingen ‘on the fly’ kunnen worden gedownload in wagens en waarmee bijvoorbeeld verkeerslichten zeer interactief kunnen communiceren.”

I-mag april 2010

TECHNOLOGIE

Directeur-ingenieur Sven Geerts (links) en ICT-verantwoordelijke ir. Kristof Smet op hun werkplek.

Komen die camerabeelden intussen draadloos toe bij jullie? “Neen. De beelden worden verzonden via een netwerk van glasvezelkabels. Langs alle snelwegen ligt een heel uitgebreid glasvezelnetwerk, waar wij al ons materiaal door sturen. Tot op heden worden de camerabeelden nog punt-tot-punt, al dan niet via frequency division multiplexing doorgestuurd, maar we zijn nu bezig met de ontwikkeling van een digitaal cameranetwerk.” “Een belangrijke uitdaging voor de toekomst is om te voorzien in de nodige accommodatie, zodra we van de snelwegen af gaan en naar het lokale verkeersnetwerk afzakken. We beginnen met sommige projecten al ‘in the cloud’ te werken, zoals bij wegenwerken waar het wegdekoppervlak wordt weggeschraapt en dus ook onze detectielussen verdwenen zijn. Dan moeten we wel via andere kanalen werken. We proberen meer en meer mobiele systemen in te zetten, zoals mobiele camera’s die hun beelden draadloos doorgeven.”

privéorganisaties, zoals Touring Mobilis, krijgen ze en ook de verkeersredacties van de VRT en Joe. In samenwerking met de VRT zorgen we voor het ‘Radio data signal – traffic message channel’ (rdstmc), dat verkeersinfo gecodeerd via een radiosignaal doorgeeft aan de autoradio of aan een navigatiesysteem. In Vlaanderen gaat dat signaal mee met Radio 2 en met Joe.” “Daarnaast hebben we nog een standaard outputkanaal dat alle verkeersinfo bevat in een xml-bestand dat door serviceproviders kan worden afgenomen om verkeersinfo door te geven aan een bepaald publiek. Aan al die outputkanalen hebben we weinig manueel werk, omdat onze binnenkomende realtime data automatisch gestuurd worden, maar voor bepaalde evenementen zetten we een miniredactie op die overlegt met de organisatie, de verkeersstromen bespreekt en er specifiek rond communiceert over verwachte hinder, mogelijke alternatieven, enzovoort.” www.verkeerscentrum.be Mobiele site: www.filebeeld.be

Hoe stellen jullie die informatie weer ter beschikking van het grote publiek? “We verspreiden die informatie opnieuw via onze website of onze mobiele site. Ook

I-mag april 2010

Tekst: Dirk VANDER ELST Foto’s: Dirk VANDER ELST en VERKEERSCENTRUM VLAANDEREN

8

Rekeningrijden “In het huidige regeerakkoord staat dat rekeningrijden voor vrachtwagens wordt ingevoerd in 2013,” zegt Sven Geerts. “In dat kader deden wij tijdens de vorige legislatuur al voorbereidend onderzoek naar de invoering ervan. Wij berekenen via allerlei modellen het effect van dat rekeningrijden, als bepaalde maatregelen al dan niet worden genomen. Welke gevolgen heeft rekeningrijden voor het onderliggende verkeersnet qua sluipverkeer, als je het alleen invoert op de snelwegen? Hoeveel verkeer zal er meer of minder zijn, als bepaalde tarieven toegepast worden?“ DVE

samenleving

Schrijven met je hersenen Mind Speller van prof. dr. Marc Van Hulle biedt heel wat toepassingsmogelijkheden

LEUVEN. De Mind Speller. Het team van professor en industrieel en burgerlijk ingenieur Marc Van Hulle pakt uit met een toestel dat hersengolven kan ontleden. Voor het eerst sinds lang begaf ik mij met gemengde gevoelens naar een interview. Professor Van Hulle had mij immers

laten verstaan dat ‘een test tot de mogelijkheden

behoorde’ en je ‘gedachten laten lezen’ is nu niet echt de meest geruststellende gedachte. Als er iets is dat een mens alleen kan koesteren, dan zijn het wel zijn eigen diepste gedachten. Dit interview had daarom tegelijk iets van sciencefiction en big brother. Professor Van Hulle en zijn team waren er in elk geval klaar voor: met de ‘badmuts’ in de aanslag.

De Mind Speller ziet er op dit moment nog redelijk ‘onheilspellend’ uit: een badmuts met noppen en elektroden, enkele chips die zo uit een toestel lijken gehaald te zijn, een ‘kastje’ met Imec erop en een laptop. Adrien Combaz en Nikolay Manyakov van het team van professor Van Hulle wachten mij op bij het apparaat. De derde medewerker, Nikolay Chumerin, is er niet bij. Professor dr. Marc Van Hulle geeft eerst de uitleg. Met de Mind Speller moeten mensen opnieuw kunnen communiceren, die dat nu niet meer kunnen. Omdat ze verlamd zijn, zich in coma bevinden, een hersen- of een ander trauma hebben opgelopen of lijden aan een irreversibele ziekte, zoals bijvoorbeeld ALS. “Als mensen nog kunnen communiceren door bijvoorbeeld te typen met handen of voeten, dan is ons toestel niet aangewezen, want het gaat nu nog zeer traag en het vergt concentratie. Het is dus vooral nuttig, als er geen andere communicatiemogelijkheden meer zijn. In Wit-Rusland hebben we al enkele patiënten getest. We hebben dus al bewezen dat het echt wel werkt. Dit jaar willen we ook in Leuven een degelijke patiëntenstudie uitvoeren. We hebben inmiddels de ethische goed-

keuring in Leuven gekregen, in samenwerking met prof. Vincent Thijs van de ‘Stroke unit’ en prof. Ann Goeleven van de afdeling Experimentele Oto-rino-laryngologie.”

Badmuts De proefpersoon krijgt een soort van badmuts op het hoofd met elektroden, waarna een gel in de elektroden wordt ingespoten. Het toestel moet zich eerst een tijdje aanpassen aan je hersenen. Na die aanpassingsperiode kun je beginnen te schrijven met je gedachten. Op een scherm staan 36 karakters. Je concentreert je op het karakter dat je wil schrijven en telkens als dat oplicht, tel je in gedachten. Tot het 20 keer is opgelicht. Daarna verschijnt de letter, het cijfer of het leesteken in het midden van het

scherm en verhuist het naar boven, waar je je woord vormt. Zo kun je dus – uitsluitend met je hersenen – woorden en zinnen maken. Ik ben al een beetje gerustgesteld, want je laat dus alleen maar die gedachten lezen die je zelf kwijt wil.

De apparatuur is hoogtechnologisch, maar komt nu nog chaotisch over. Op termijn moet alles worden ingewerkt in een diadeem. I-mag april 2010

10

SAMENLEVING

Met de Mind Speller moeten mensen opnieuw kunnen communiceren, die dat nu niet meer kunnen. Omdat ze verlamd zijn, zich in coma bevinden, een hersen- of een ander trauma hebben opgelopen of lijden aan een irreversibele ziekte, zoals bijvoorbeeld ALS.

Tgcs gs maggs

Prof. dr. Van Hulle: “Deze badmuts met actieve elektroden heeft al het voordeel dat we niet meer moeten krabben op de hoofdhuid, zoals bij passieve elektroden. Dat is soms pijnlijk en onaangenaam. Zo zijn we bij de actieve elektroden beland en bij de commerciële toepassing van de Acticap van Brain Products. Daarbij is er al een voorversterker geïntegreerd in de elektrode. Je kunt bijna direct beginnen te werken: elektroden opklikken, gel spuiten en als de rode ledlichtjes op de voorversterkers groen oplichten, is de impedantie ok en kun je beginnen te werken. Dat is al een heel stuk sneller en makkelijker, maar we willen nog verder gaan.”

Diadeem De elektronica die nu wordt gebruikt, lijkt nogal chaotisch en rudimentair. Maar de mogelijkheden voor verbetering en commercialisering zijn sterk aanwezig. In het Imec-doosje blijkt een relatief kleine EEGversterker te zitten. Het zijn de AA-batterijen die in het doosje de meeste ruimte innemen. De versterker communiceert draadloos met een usb-stickontvanger. De signalen worden naar de computer gestuurd, die het scherm aanstuurt. “Alles kan ook op bijvoorbeeld een pda, een personal digital assistent. Het kan allemaal volledig draadloos en draagbaar.

11

Toegegeven: het ligt aan mij. Ik wou ‘This is magic’ schrijven met mijn hersenen. Als je de titel van dit kadertje bekijkt, dan is me dat dus niet helemaal gelukt. Maar reken maar even na: ik had toch 8 van de 13 karakters correct, want je moet natuurlijk ook de spaties bijtellen. Nadat het toestel zich had aangepast aan mijn brein, mocht ik proberen een zelfgekozen woord of zin te schrijven. En het gaf echt wel een kick, als die eerste letter er ook echt wordt uitgehaald. Waarschijnlijk door de euforie daarover heb ik me te weinig geconcentreerd op de volgende letters. Want dat is wel een gegeven: je moet geconcentreerd je karakters blijven selecteren. En als proefpersoon na een interview en voor allerlei andere activiteiten, durven je gedachten al eens afdwalen. Mensen die verlamd zijn, hebben doorgaans minder activiteiten gepland en zullen zich dus beter kunnen concentreren op hun communicatie. Prof. dr. Van Hulle: “Je hebt zeker een motivatiecomponent. Bij gemotiveerde mensen haalden we zeer goede resultaten: 75 tot 100% correctheid voor mensen met serieuze aandoeningen. We hebben ooit iemand getest die eerst nul procent had, omdat hij kennelijk niet gemotiveerd was. Toen hij later terugkwam, was hij wel gemotiveerd en haalde hij wel een goede score. Het is dus zeker ook een kwestie van motivatie.” LVE

I-mag april 2010

Prof. dr. Marc Van Hulle haalde eerst het diploma van ingenieur

“ Ik zou dat toestel graag over twee jaar op de markt brengen als een diadeem, waar heel de elektronica die hier nu op tafel ligt, in verdwenen is en helemaal ingebouwd zit, want die apparatuur schrikt nu nog te zeer af.”

Prof. dr. Marc Van Hulle

Momenteel willen we eerst van die natte elektrodes af. Droogelektrodetechnologie zal nog meer comfort bieden, omdat je dan geen gel meer nodig hebt. Daarnaast willen we alle apparatuur die hier ligt, integreren in een diadeem, een soort van dunne koptelefoon waar de hele elektronica, de bedrading, de elektroden en de radio in zitten. Bij Imec werken ze aan een nieuwe radio met een Bluetooth-gebaseerd bidirectioneel radioprotocol. Je zult dus gelijktijdig kunnen zenden en ontvangen.” Samen met Groep T en Imec heeft het team van Van Hulle een project ingediend bij het IWT, het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Techniek. Via een Tetra-project zou professor Van Hulle zijn Mind Speller graag willen rijp maken voor commercialisatie. “Zonder bijkomende fondsen komen we er niet. Ik zou dat toestel graag over twee jaar op de markt brengen als dat diadeem, want de apparatuur schrikt nu nog te zeer af. Zo’n diadeem moet een soort ‘gladde constructie’ worden. Dat zal hopelijk meer aanvaarding losweken bij de mensen. Vier studenten van de Artesis-hogeschool in Antwerpen, een designhogeschool, zijn met zeer veel enthousiasme bezig om er ook iets aantrekkelijks van te maken. Ze

I-mag april 2010

hebben een soort van quadrilleontwerp gemaakt in melkglas met led-verlichting. Het diadeem zou heel dun zijn en volledig autonoom kunnen werken. En dat soort draagbare, oplaadbare apparatuur bestaat nu wereldwijd nog niet.”

Ethiek Met de Mind Speller kun je dus effectief ‘mind spellen’: via hersengolven uitlezen waar je aandacht aan geeft op een scherm. “We leggen een slim paradigma aan, waardoor we eigenlijk te weten komen naar welk karakter je aan het kijken bent doordat er hersengolven worden gegenereerd, telkens als dat karakter oplicht. De computer capteert en decodeert die hersengolven. Het hele systeem is volledig adaptief: het past zich aan het subject aan. Dat is een van de grote voordelen van onze aanpak.” Gedachten lezen komt nogal ‘freaky’ over en er rijzen ook ethische vragen. Het toestel zou nog voor enige commotie kunnen zorgen. “Het ligt gevoelig, omdat sommige patiënten niet in staat zijn vooraf hun goedkeu-

12

Marc Van Hulle heeft al een mooie palmares. Hij studeerde in 1982 af als industrieel ingenieur elektromechanica aan de KHLim. Daarna volgde hij in Leuven een bijkomend programma voor burgerlijk ingenieur elektrotechniek-werktuigkunde, optie micro-elektronica. Daarop begon Marc Van Hulle aan zijn doctoraat dat hij in 1990 behaalde. In tussentijd studeerde hij ook nog economie en behaalde hij een ‘master of business administration’ (MBA). In 1990 kreeg hij een postdoctoraal mandaat van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek en kon hij zich nog een jaar voort bekwamen aan het MIT in Boston. Hij bleef bij het onderzoek en begon in 1994 als lector bij de K.U.Leuven. Nu is hij al enkele jaren gewoon hoogleraar. Ondertussen haalde hij nog twee doctoraten binnen voor zijn inspanningen en zijn werk. Eentje daarvan was een speciaal doctoraat, uitgereikt door de technische universiteit van Kopenhagen. En inmiddels is hij alweer genomineerd voor een eredoctoraat. LVE

ring te geven. Mensen met zulke zware aandoeningen zijn afhankelijk van anderen. We hebben op dit moment ethische goedkeuring om volwassenen en volwassen patiënten te testen. Kinderen laten we er op dit moment wat buiten. Dat ligt natuurlijk nog gevoeliger. Sinds we in de pers verschenen met onze Mind Speller, krijg ik veel mails van ouders – soms echt schrijnende situaties – die mij vragen om toch iets voor hun kind te doen. Maar zolang we geen mensen met dat soort reacties hebben getest, kunnen we geen enkele belofte maken. Dat zou ook niet verantwoord zijn. Anderzijds voel ik aan dat het maatschappelijk belang van dit project zeer groot is. Maatschappelijk gezien wordt dit wellicht het belangrijkste

SAMENLEVING

Dr. Nikolay Manyakov

werk uit heel mijn carrière. Ik heb al van alles gedaan, maar niets heeft ooit zo geresoneerd in de maatschappij als dit.”

doctoraat de ‘error potential’: een potentiaal in je hersenen bij een handeling, die je niet wou of waar je de intentie niet voor had.

voor mensen die fysiek geen handtekening meer kunnen zetten. Er zijn enorm veel toepassingsmogelijkheden, zodra dit toestel uit de labosfeer kan worden gehaald.”

Mogelijkheden Waar de Mind Speller nu in eerste instantie mikt op medische en communicatietoepassingen, zijn de mogelijkheden op langere termijn veel breder en vrijwel eindeloos. “Denken we maar aan de gamingwereld, een veel grotere markt dan de medische. Maar ook in productieomgevingen zijn er veel toepassingsmogelijkheden. In situaties waarbij beide handen geïmmobiliseerd zijn, kun je niets meer doen: je hebt geen enkele controle meer, je kunt geen order meer opvolgen, enz. Met dit apparaat zou je nog een communicatieapparaat hebben dat draadloos en veilig is. Er zijn heel veel industriële en kritische toepassingen mogelijk: spuitcabines, luchtverkeersleiding, transport, bank en financiën. Door gewoon aan een aantal dingen te denken zou je iets kunnen gaan uitvoeren.” Het toestel kan verschillende soorten signalen of paradigma’s capteren. Adrien Combaz onderzoekt in het kader van zijn

Waar de Mind Speller nu in eerste instantie mikt op medische en communicatietoepassingen, zijn de mogelijkheden op langere termijn veel breder en vrijwel eindeloos. “Daarmee zou je dus automatisch een fout kunnen detecteren. Stel dat er op de werkvloer iets verkeerds zou gebeuren, dan zou je met dat potentiaal die fout sneller kunnen detecteren en sneller kunnen ingrijpen dan wanneer je manueel zou ingrijpen. Ook op het vlak van aandacht zijn er nog veel mogelijkheden: het apparaat kan immers nagaan of iemand aandachtig is. Een nuttige toepassing voor wie een apparaat bedient, luchtverkeersleiders, vrachtwagenchauffeurs, enz. Het apparaat zou ook hun emotionele toestand kunnen detecteren. Een andere toepassing is de biometrie. EEG-golven zijn voor iedereen uniek en dus zou je ze als een soort vingerafdruk kunnen gebruiken voor bijvoorbeeld identificatie of autorisatie. Denk maar aan bankverrichtingen

Beangstigend “Ook marketingtoepassingen behoren tot de mogelijkheden. Je zou de emotie kunnen detecteren bij het tonen van een product. Zo kun je afleiden welke producten jouw voorkeur wegdragen en welke niet. Door zo een heleboel producten te scannen heb je heel snel een marketingprofiel. Ook gamers zouden hier echt wel op kicken. Het zou immers sneller gaan dan wat ze ooit zelfs handmatig kunnen antwoorden.” Gedachten lezen komt wel heel dicht in de privacysfeer van mensen. Het klinkt allemaal een beetje beangstigend, big brotherachtig. “Zoals het hier nu staat, is het niet echt big brother. Je doet zelf de selectie en je behoudt de controle.. Als je niet naar het scherm kijkt, gebeurt er niks.” Tekst: Luc VANDER ELST Foto’s: K.U.LEUVEN

Adrien Combaz tijdens een test met de Mind Speller met een journalist van de RTBf als proefpersoon. 13

I-mag april 2010

centra

“Nog te veel gezond weefsel wordt bestraald” Ing. Griet D’hollander MSc onderzoekt bestralingen longtumoren ZELE. Ing. Griet D’hollander MSc is een van de zes studenten die in 2009 afstudeerde als master in de Industriële Wetenschappen, Nucleaire Technologie aan de XIOS-hogeschool in Diepenbeek. In haar eindwerk onderzocht ze aan het UZ Brussel hoe de bestralingsnauwkeurigheid bij longtumoren vergroot kan worden. Want laat dit duidelijk zijn: hoe minder stralen een patiënt binnenkrijgt, hoe beter. Anders gezegd: de patiënt is erbij gebaat om zo weinig mogelijk gezond weefsel te laten bestralen. En dat is nu net wat Griet D’hollander onderzocht.

Ing. Griet D’hollander MSc

Externe merkers.

Hoe komt een afstuderende achttienjarige op het idee om nucleaire technologie te gaan studeren? “Ik heb wetenschappen-wiskunde gestudeerd en toen we met de klas in het begin van het laatste jaar de kerncentrale van Doel bezochten, was ik meteen verkocht. Ik vroeg wat je moest gestudeerd hebben om er te kunnen werken en ik kreeg als antwoord: ingenieur. Ik had ook een leuke leerkracht fysica, die boeiend over onder meer alfa-, beta- en gammastralen kon vertellen. Het fascineerde me hoe stralen door het menselijk lichaam konden gera-

I-mag april 2010

ken. Ik heb dan ook niet getwijfeld om meteen voor de XIOS-hogeschool te kiezen, de enige school die die opleiding aanbiedt. Ik had de eerste twee jaar hier in Gent kunnen volgen, maar ik heb meteen voor Hasselt gekozen, een goede beslissing.” Al heel snel wist je dat je iets rond bestraling van tumoren wilde doen. Dat vertaalde zich in je keuze van je stageplaats en je eindwerk? “Klopt. Ik was de enige studente die zijn bachelorproef al koos met het oog op het

14

eindwerk. De hogeschool onderhoudt goede contacten met de bedrijfswereld en in mijn geval met het UZ Brussel. Ze is er als het ware kind aan huis. Mijn bachelorproef was al een voorbereiding op mijn masterproef. Ik had al een groot gedeelte van de literatuurstudie na het derde jaar achter de rug. Ik heb dan nog wel een klein onderzoekje moeten doen, dat niet gelinkt was aan mijn masterproef. Maar in augustus kon ik meteen beginnen aan mijn acht weken stage in het UZ Brussel bij de dienst radiotherapie. Ook de vrijdagen waren tijdens het masterjaar vrijgehouden om nog stage te lopen. Dat was niet echt verplicht, maar je voelde dat de docenten het op die manier apprecieerden. Ook mijn herfst-, krokus- en kerstvakantie heb ik aan het eindwerk in het UZ gespendeerd. Ik kon er gebruikmaken van het toestel, maar alleen als er geen patiënten waren: voor en na de uren, tijdens de middagpauze, en zo meer.”

“ Toen ik in de kerncentrale van Doel vroeg wat je moest studeren om er te kunnen werken, kreeg ik als antwoord: ingenieur!”

ONDERWIJS

Kun je het onderwerp van je masterproef in eenvoudige taal beschrijven? “Ik onderzocht de bestraling van longtumoren. Een tumor in je longen beweegt altijd mee met je ademhaling. Dat impliceert dat je door die ademhalingsbewegingen eigenlijk een grotere stralingsbundel nodig hebt dan strikt noodzakelijk voor de eigenlijke tumor. Als de tumor niet zou bewegen, dan is het in principe voldoende om een paar millimeters rond de tumor mee te bestralen. Maar door die ademhalingsbewegingen naar boven en naar beneden moet er een grotere zone bestraald worden. Daardoor wordt ook te veel gezond weefsel bestraald. Mijn stage en mijn thesis waren erop gericht om uit te zoeken hoe we die stralingszone konden reduceren. Daar zijn verschillende technieken voor, maar ik heb me toegelegd op één techniek, namelijk de gating of de ademhalingssynchronisatie. Die techniek registreert je ademhalingssignaal en de straling wordt geactiveerd op het ideale moment van de ademhaling, om een zo klein mogelijke stralingszone te kunnen bereiken. Uiteraard spelen de grootte van de tumor en de algemene conditie van de patiënt daarbij een belangrijke rol. Anders gezegd: dat verschilt van patiënt tot patiënt. Ik moest nagaan of de software die afstanden wel correct berekent, zodat in de praktijk rekening kan worden gehouden met die fout. Ik heb een zogenaamd fantoom gebruikt, een machine die het ademhalingssignaal nabootst en die de bewegingen van de tumor via een interne merker simuleert.”

“ Een tumor is niet goed zichtbaar, dus krijgt de patiënt een interne merker ingeplant die heel kort bij de tumor ligt en veel beter zichtbaar is op de röntgenfoto’s.” “Een tumor is op zich niet goed zichtbaar en dus brengt men bij de patiënt zo’n interne merker in, die heel kort bij de tumor ligt en veel beter zichtbaar is op de röntgenfoto’s. En nu moet ik even technisch worden: het fantoom bleek niet zo accuraat als we gewild hadden. Het bewoog niet constant genoeg. Ik heb dan een meetlatje in de machine ingebracht dat goed zichtbaar was op de foto’s. Zo kon ik handmatig op de foto’s aflezen waar de interne merker zich bevond op het moment dat de foto’s genomen werden, wat ook staat voor het moment waarop er

bestraald wordt. Zo konden we mijn berekeningen met die van de software vergelijken. Uiteraard hield dat werken met een meetlatje ook al een foutmarge in: mijn resultaten zijn dus niet voor honderd procent betrouwbaar. Ze geven wel een goede indicatie. Uiteindelijk heb ik berekend dat er een foutmarge van een halve millimeter op zat.”

Detectie via een camerasysteem.

ik opnieuw kernfysica en stralingsbescherming.”

Stralingsdeskundige Wil dat zeggen dat de software moet geoptimaliseerd worden om de bestralingszone nog te kunnen reduceren? “Het UZ vond die halve millimeter in principe nog acceptabel. De veiligheidsmarges bij bestralingstoestellen zijn sowieso al heel hoog. Die halve millimeter vonden ze dus nog oké.” Gebeurt er verder nog iets met de resultaten van je onderzoek? “We hebben geconstateerd dat de marge van straling in wezen heel groot is. De veiligheidsmarge van de straling ligt zo hoog dat nog veel gezond weefsel wordt bestraald. Op basis van mijn studie kan het UZ Brussel nu werk maken van het gaandeweg verkleinen van die bestralingsmarge. Maar daar houdt mijn rol uiteraard op. Het is nu aan het UZ Brussel om te zien wat ze verder nog kunnen realiseren.” Je studeert nog voort voor burgerlijk ingenieur? Is je fascinatie voor nucleaire technologie een beetje afgenomen? “Integendeel. Ik zit nu in het eerste masterjaar burgerlijk ingenieur met de optie biomedische ingenieurstechnieken. Bij die optie hoef je geen schakeljaar te volgen. Als het lukt, haal ik na twee jaar mijn masterdiploma. Ik heb nu ook gekozen voor de medische kant van nucleaire technieken. Dat ligt perfect in het verlengde van mijn vorige studie. Ik heb mijn keuzevakken daartoe speciaal gekozen. Vakken als radiotherapie voor het bestralen van kankers en radiologie voor het nemen van foto’s, passen perfect in mijn opleiding nucleaire technologie. En binnenkort krijg

15

Met andere woorden: je hebt je droom om in de kerncentrale van Doel aan de slag te gaan, inmiddels opgeborgen? “Eigenlijk wel, ja (lacht). Als ik mijn master haal, kan ik ook het certificaat van stralingsdeskundige krijgen. Dat is een certificaat van de overheid, uitgereikt door het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC). Daarmee kun je aan de slag in alle bedrijven met nucleaire activiteiten, dus ook in ziekenhuizen, waar je dan de verantwoordelijkheid krijgt over, bijvoorbeeld, de dienst radiotherapie. Of ik een job in een ziekenhuis ambieer? Misschien wel. Met dat FANC-certificaat kun je dan de planning opstellen voor de patiënten die bestraald moeten worden: hoe groot moet de straling zijn, vanuit welke hoeken wordt er best bestraald, hoe kun je vitale organen bij de bestraling vermijden, dat soort dingen. Uiteraard behoudt de arts de eindverantwoordelijkheid, maar jij stelt wel het dossier samen. Maar een job in de nucleaire industrie zie ik ook wel zitten. Aan de slag gaan in een bedrijf dat al die toestellen vervaardigt, lijkt me ook boeiend.” Ben je nooit bang dat je zelf te veel straling binnenkrijgt? “Nee, zeker niet. Op de hogeschool hadden we een aantal labovakken met nucleaire bronnetjes. We moesten dan een dosimeter dragen die de straling mat. Elke maand werden de resultaten uitgelezen. Welnu, de straling was zelfs te laag om te kunnen gemeten worden.”

Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE Foto’s: UZ BRUSSEL en Wilfried VANDEN BOSSCHE

I-mag april 2010

afdelingen ACTIVITEIT IN DE KIJKER

>

OST-VLAANDEREN

WATERPRODUCTIECENTRUM DE GAVERS donderdag 22 april 2010 niet-opgeloste stoffen, zoals bacteriën en virussen, worden tegengehouden. De ultrafiltratie-eenheid is de eerste grootschalige toepassing van membraantechnologie bij de VMW. De VMW onderzoekt het procédé al sedert meer dan tien jaar, eerst in samenwerking met andere waterleidingbedrijven en VITO (SVW-onderzoek), later in een semi-industriële proefinstallatie in Kluizen. Uit dat onderzoek bleek dat een kleine dosis vlokmiddel vóór ultrafiltratie de waterkwaliteit verbetert (minder organische stoffen) en de vervuiling van de membranen aanzienlijk beperkt. Er werd een reinigingsprocedure ontwikkeld met chemicaliën die geen aanleiding geven tot schadelijke (gechloreerde) nevenproducten.

Ultrafiltratie-eenheid zorgt voor hogere productiecapaciteit in De Gavers. De Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) is het belangrijkste drinkwaterbedrijf in Vlaanderen. Meer dan 1.500 medewerkers zijn dagelijks in de weer om via een netwerk van ruim 30.000 kilometer leidingen water te leveren aan 170 gemeenten in Oost- en WestVlaanderen, Vlaams-Brabant en Limburg. In het waterproductiecentrum De Gavers wordt Scheldewater uit het kanaal Bossuit-Kortrijk opgepompt. Na een voorbehandeling, voornamelijk voor de verwijdering van ammonium en fosfaat, wordt het water gestockeerd in de Gavervijver. Vandaaruit wordt het teruggepompt naar het behandelingsstation. Zo maakt men maximaal gebruik van natuurlijke zuiveringsprocessen in het kanaal en in de Gavervijver en kan men kostenefficiënt drinkwater produceren uit Scheldewater. Daar waar vroeger vlokkenfiltratie werd gebruikt, maakt de nieuwe installatie voornamelijk gebruik van ultrafiltratie om het water te zuiveren.

In 1995 begon het waterproductiecentrum De Gavers met een productie van 15.000 m³/dag. Sinds 2005 wordt 25.000 m³/dag geproduceerd. Met de indienststelling van een ultrafiltratieinstallatie in parallel met de bestaande vlokkenfilters wordt de productie verhoogd met 7.000 m³/dag tot 32.000 m³/dag. Het bijkomende volume wordt gebruikt voor levering aan de industrie, ter vervanging van grondwater dat uit de (bedreigde) Sokkel werd opgepompt. Uiteindelijke wil men een capaciteit van 50.000 m³/dag bereiken. De vlokkenfiltratie zal dan volledig vervangen zijn door ultrafiltratie en de vlokkenfilters kunnen dan worden ingezet bij de voorbehandeling.

Vleugje geschiedenis

• PROGRAMMA

De VMM ontwikkelde begin de jaren ’90 zelf de technologieën voor de verwijdering van ammonium (nitrificatie) en de drielaagsvlokkenfilters. Vlokkenfiltratie met drielaagsfilters wordt zowel bij de voorbehandeling voor fosfaatverwijdering als bij de nabehandeling als hoofdzuiveringsstap gebruikt. Maar de nieuwe installatie gebruikt nu dus ultrafiltratie in plaats van vlokkenfiltratie als hoofdzuiveringsstap. Daarbij wordt het water niet langer door een filterbed, maar door een poreus membraan gestuurd. De poriën van dat membraan zijn zo nauw dat alleen opgeloste stoffen erdoor kunnen. Alle ongewenste

17.45 uur: korte toelichting met • voorstelling VMW (video) en • geschiedenis van het WPC De Gavers 18.30 uur: rondleiding in het waterproductiecentrum

• PRAKTISCH Plaats: De Gavers, Beneluxlaan 100, Harelbeke. Datum: donderdag 22 april 2010 van 17.30 uur tot 20 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 10 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBOVL10410.

17

I-mag april 2010

afdelingen

ANTWERPEN 29-apr-10 30-mei-10 30-mei-10 11-jun-10

• PRAKTISCH Plaats: vertrek en aankomst aan het VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: zondag 30 mei 2010. Inschrijven ter plaatste tussen 9 en 14 uur. Kostprijs: 2 euro per persoon, kinderen jonger dan 16 jaar gratis (ter plaatse te betalen). Inbegrepen: verzekering, versnapering onderweg, gratis drankje en dessert. Referte: SAAWN10510.

Bezoek Vondelmolen, Lebbeke, 16 uur Bezoek stad Lier, 14 uur De VIK fietst en Wommelgem fietst mee, Wommelgem, 9 uur Regionale ledenvergadering

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Vondelmolen

Lier

donderdag 29 april 2010

zondag 30 mei 2010

Na de Eerste Wereldoorloog begon Vondelmolen met de industriële vervaardiging van beschuit, peperkoek en speculaas. Na WO II volgden de automatisatie en de modernisering. Vanaf de jaren ’60 stegen marktaandeel, omzet en export van Vondelmolen gestaag. De overname van Couque Dinant in 1984 en Smets-Lido maakte van Vondelmolen de grootste producent van peperkoek in België en een top-vijfspeler in Europa, met ongeveer 50% export.

Lier, sympathieke en schilderachtige stad aan de Nete, gaat prat op een rijke geschiedenis. De stad kende in de 13de en 14de eeuw voorspoedige tijden. In 1212 kreeg Lier stadsrechten en dat wordt over twee jaar uitbundig gevierd. De vesten en de gevangenentoren zijn getuigen van de stadsomwallingen uit de vroege middeleeuwen. De lakenhalle, het belfort en de Sint-Gummaruskerk stammen alle uit de bloeiende 14de eeuw. De kerk is een fraai en gaaf voorbeeld van Brabantse gotiek. Natuurlijk maken we ook een wandeling door het bekende begijnhof, gesticht in 1258 en nu een van de 13 begijnhoven, die de Unesco als werelderfgoed erkende. Het telde ooit zowat 300 begijnen en vandaag is het een bijzonder aantrekkelijke leefomgeving die nog altijd een eigen sfeer uitstraalt.

De vijfde generatie van de familie Borms bereidt Vondelmolen voor op de toekomst: nieuwe producten in het gamma en handige formaten. Vondelmolen plaatste zonnepanelen, sorteert doorgedreven afval en schakelde over op aardgas. Productieproces en voedselveiligheid zijn HACCP-, IFS- en GMP-gecertificeerd. www.vondelmolen.be

Volledige tekst met programma in I-mag maart en op www.vik.be.

Volledige tekst in I-mag februari en op www.vik.be.

• PRAKTISCH

• PRAKTISCH

Plaats: Stadhuis, Grote Markt, Lier. Datum: zondag 30 mei 2010: samenkomen om 13.45 uur, begin 14 uur, einde 16 uur. Kostprijs: 3 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 4 euro. Bedrag vooraf te betalen op rek. nr. 414-3146851-13 van de VIK-afdeling Antwerpen met de vermelding ‘bezoek stad Lier’. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: CAAWN10510.

Plaats: Vondelmolen, Dendermondsesteenweg 208, Lebbeke. Datum: donderdag 29 april 2010 om 16 uur stipt. Kostprijs: 3 euro per persoon, voor VIK-leden en niet-leden; kinderen vanaf 12 jaar welkom. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 19 april 2010. Eerst inschrijven, daarna betaling doen op rekening nummer 414-3146851-13 van de VIK-afdeling Antwerpen, met de vermelding ‘Vondelmolen’. Referte: BBAWN10410..

KEMPEN

De VIK fietst! zondag 30 mei 2010

22-apr-10 6-mei-10 24-mei-10 16-jun-10

De VIK-afdeling Antwerpen, de gemeente Wommelgem en de familiale fietsclub ‘vzw De Wommeltjes’ organiseren op zondag 30 mei 2010 samen een fietstocht voor het hele gezin. Verken met het hele gezin Wommelgem en omstreken en geniet van het vele groen en de rustige wegen in de buurt. U kunt kiezen uit 3 verschillende routes met afstanden van (bij benadering) 20, 40 of 60 km. U kunt starten tussen 9 en 14 uur.

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Financial engineering donderdag 15 april 2010

NIEUW: Fietstocht 20 km wordt een fietszoektocht met talrijke prijzen voor de winnaars. Prijsuitreiking om 17.30 uur in het VIK-huis.

Vermogensbescherming in tijden van economische crisis Wie durft nog te stellen dat hij of zij immuun is voor de gevolgen van de economische crisis? Herstructureringen bij

Vorig jaar noteerden we 248 deelnemers!

I-mag april 2010

Bezoek veiling Sint-Katelljne-Waver, 14 uur Lezing: 'Financial engineering', Turnhout, 19.30 uur Familiewandeling, Geel, 10 uur Bezoek renovatie en nieuwbouw St-Elisabethziekenhuis, Turnhout, 14 uur

18

ACTIVITEITEN

ondernemingen, harde tijden en een bitse concurrentiestrijd kom je niet door zonder kleerscheuren. Je bent begaan met de mogelijke persoonlijke gevolgen, want de bouwstenen van je nabije toekomst blijken plotseling broos te zijn. Een doordachte vermogensopbouw is meer dan ooit nodig: wat je al hebt opgebouwd, wil je vrijwaren van alle mogelijke financiële en fiscale gevaren. Benut je voldoende de optimalisatiemogelijkheden die de overheid aanreikt? Ken je de omvang van je wettelijk pensioen? Volstaan de inspanningen voor het spreekwoordelijk appeltje voor de dorst? Bescherm je voldoende je volledige vermogen?

andere vierdewereldorganisaties. ’s Middags moeten alle koelcellen leeg zijn voor de aanvoer van een nieuwe oogst. Flandria-groenten zijn van topkwaliteit en worden milieuvriendelijk geteeld. Kwaliteitscontroles en analyses garanderen dat. Producenten die na die analyses groen licht krijgen, mogen aan de veiling leveren. Het keurmerk Flandria, dat sinds 1995 gevoerd wordt door alle Belgische veilingen, is daardoor in heel Europa uitgegroeid tot dé referentie voor kwaliteitsgroenten. De groenten worden met zorg verpakt en zijn daardoor ook makkelijker te verhandelen en beter beschermd tijdens het transport. De veiling beschikt over de modernste verpakkingsafdeling van Europa en een volautomatische kistenwasserij. Ze bezorgt de tuinders herbruikbare kisten en verpakkingsmaterialen. De kistenwasserij kan per uur 20.000 kisten automatisch wassen en stapelen. 70% van de verkoop wordt uitgevoerd naar Europese landen, de Verenigde Staten en Japan. De overige 30% is voor Belgische consumptie. Op topdagen rijden 1.000 vrachtwagens af en aan en verdelen 200 gemotiveerde personeelsleden zo’n 4.000 ton groenten – ongeveer 10 miljoen stuks – via de laadbruggen van de Mechelse Veilingen.

Met deze presentatie willen we je wakker schudden. Praten over geld, pensioen, successie, belastingen, schenkingen, vennootschappen, structuren, verzekeringen, onroerend inkomen is geen overbodige luxe. Volledige tekst in I-mag februari en op www.vik.be.

Legumex Convenience in Sint-Katelijne-Waver werd opgericht in 1958 als een van Europa’s eerste verwerkingsbedrijven van verse groenten. Vandaag levert Univeg Legumex Convenience vanuit haar state-of-the-art en 8.000 m² productiefaciliteit meer dan 700 referenties aan retail, catering en industrie.

• PRAKTISCH Plaats: Confederatie van de Bouw, Parklaan 44, Turnhout. Datum: donderdag 15 april 2010 om 19.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOKPN10410.

Na een uiteenzetting over de werking van de veiling bezoeken we de verkoopszaal en de productafdeling. Daarna volgt een voorstelling van het bedrijf Univeg en een presentatie van Legumex Convenience. We ronden af met een rondleiding met zicht op de productieruimten. Eind bezoek is gepland rond 17.30 uur.

Mechelse Veilingen donderdag 22 april 2010

www.mechelseveilingen.be , www.univeg.com Mechelse Veilingen en Univeg Legumex Convenience

Volledige tekst in I-mag februari en op www.vik.be.

De Mechelse Veilingen is de grootste veiling van Europa. Jaarlijks worden er 260.000 ton groenten verhandeld, waaronder 120.000 ton tomaten. De Mechelse Veilingen organiseren en controleren het volledige doorloopproces van aanlevering door tuinders tot aflevering aan kopers. Kwaliteit, voedselveiligheid en efficiëntie staan daarbij steeds centraal. Certificatie voor ISO 90001:2000, IFS, BRC, Gids voor groothandel, Q&S op veilingniveau en Globalgap en Gids voor teler op telerniveau zijn daarbij belangrijke elementen.

• PRAKTISCH Plaats:Veiling Mechelen, Mechelsesteenweg 120, Sint-Katelijne-Waver. Datum: donderdag 22 april 2010 van 14 tot 16 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBKPN10410.

De dagverse groenten worden gekeurd en daarna korte tijd in ideale omstandigheden bewaard in de koelruimte. De volgende ochtend worden de producten per kwaliteitsblok op de veilingklok verkocht. Wat niet verkocht is wordt verdeeld aan sociale instellingen, zoals de voedselbanken en

Familiewandeling Pinkstermaandag 24 mei 2010 Zoals elk jaar organiseert de VIK-afdeling Kempen op tweede pinksterdag een familiewandeling. Dit jaar bezoeken we het waardevol natuurgebied Zammelsbroek. Een ervaren gids begeleidt ons daarbij. Het natuurgebied Zammelsbroek omvat de brede vallei van de Grote Nete in de Geelse gehuchten Oosterlo en Zammel.

19

I-mag april 2010

Het is 350 ha groot en sluit aan bij het Trichelbroek op het grondgebied van Laakdal. Samen vormen die een van de grootste natuurcomplexen van de provincie Antwerpen. Het landschap is zeer gevarieerd van open tot gesloten, van agrarisch tot moeras. Het Zammelsbroek is vooral bekend om zijn groot aantal broedende vogelsoorten, zoals rietgors, bosrietzanger, kleine karekiet, blauwborst en vele andere.

uiterste om jezelf en je team te beschermen. Gewapend met een verfpistool, beschermd met een veiligheidsmasker en voorzien van speciale kledij kan je de strijd aangaan.

• PRAKTISCH Plaats: Samenkomst tankstation Lukoil, Rue de Champles 32, Bierges. Datum: zondag 18 april 2010 om 12.30 uur. Kostprijs: 15 euro voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 25 euro. Inbegrepen: huur semiautomatische paintballmarker, veiligheidsmasker, 100 verfballetjes, beschermende kledij (uitgezonderd schoenen en handschoenen), begeleiding. Extra verfballetjes: 5 euro per 100. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SALBG10410. Maximum 20 deelnemers.

Omdat het landschap drassig is, zijn laarzen vereist.

• PRAKTISCH Plaats: Vertrek aan café 't Vissershuis, Veerleseweg 34, Geel: op de weg van Veerle naar Zammel, nabij de brug over de Nete. Datum: Pinkstermaandag 24 mei 2010 om 10 uur stipt. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SAKPN10510.

Verkeerswisselaar Lummen dinsdag 27 april 2010 Het klaverblad in Lummen wordt heraangelegd, omdat het een gevaarlijk en achterhaald verkeersconcept is, dat veel ongevallen, files en economische verliezen veroorzaakt. Er is een veel betere oplossing om de autostrades E314 en E313 met elkaar te kruisen: de verkeersturbine. Bij een verkeersturbine rijdt u meteen het complex op. U volgt de gewenste bestemming en u kunt gewoon doorrijden. Waar u vroeger moest stoppen voor een gevaarlijke kruising, rijdt u nu gewoon over of onder een brug in de richting van uw keuze. U moet dus geen rekening meer houden met verkeer uit of naar een andere richting, zoals vandaag op het klaverblad.

LIMBURG 6-apr-10 18-apr-10 27-apr-10 3-mei-10 18-mei-10 29-mei-10 30-mei-10 27-jun-10 22-aug-10 15-sep-10 21-okt-10

Bezoek NAVO-basis, Geilenkirche (D), 8.15 uur Paintball, Bierges, 12.30 uur Bezoek werf verkeerswisselaar, Lummen, 13.30 uur Workshop: assertief communiceren Lezing: Solliciteren met voorsprong, Diepenbeek, 19.45 uur 2° VIK-quiz, Kuringen Zomeropera 'Il barbiere di Siviglia', Bilzen, 20.15 uur 20° editie fiets- en wandeldag, Diepenbeek, 07 uur Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten, Hasselt, 14.30 uur 3-daagse uitstap naar Nederland en Duitsland (tot en met 17 september) VIK-Space, Hangar 58, Domein Bokrijk, Genk, 19 uur

In het najaar 2006 begonnen de voorbereidende werkzaamheden, wat resulteerde in een nieuw op- en afrittencomplex 28 bis ter hoogte van de industriezone Zolder-Lummen op de E313. Op 18 mei 2008 begonnen de eigenlijke werken aan de wisselaar. Ze lopen ten einde in 2012. Er wordt gebouwd volgens een uniek en vernieuwend werfconcept. In plaats van de autosnelwegen lange tijd te versperren met een werf óp de rijbaan, blijven de wegen zo lang mogelijk open en wordt er gebouwd naast en boven de weg. Zodra een brugelement klaar is, wordt het zo snel mogelijk geïnstalleerd in de nieuwe turbine. Zo duren de werken in totaal iets langer, maar blijft de verkeershinder beperkt.

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Paintballtornooi VIK versus K VIV zondag 18 april 2010 Op zondag 18 april organiseert het VIK-jongerenteam Limburg een paintballtornooi tegen de K VIV, de ingenieursvereniging van de burgerlijke ingenieurs.

Het totale project werd goedgekeurd en zal de Vlaamse Regering naar schatting ongeveer 40 miljoen euro kosten.

Heb je zin in een spannende namiddag waarin tactisch inzicht, creativiteit, vechtlust, doorzettingsvermogen, teamgeest, reactievermogen en koelbloedigheid centraal staan? Doe dan mee aan ons jaarlijks paintballtornooi! De spanning die wordt gecreëerd tussen de deelnemende teams, is sterk adrenalineverhogend. Wetende dat het ergste wat je kan overkomen slechts een verfspatje is, ga je tot het

I-mag april 2010

Op 27 april krijgt u een unieke gelegenheid om de werf te bezoeken en kennis te maken met het vernieuwende werfconcept. www.klaverbladlummen.be

20

ACTIVITEITEN

• PRAKTISCH

ware identiteit en de rijkdom van de graaf niet kennen. Zijn oude vriend Figaro, de plaatselijke barbier en klusjesman, staat bekend staat om zijn aandeel in vele amoureuze intriges en zal hem helpen om voorbij Rosina’s voogd, dokter Bartolo, en diens vriend, Don Basilio, tevens Rosina’s muziekleraar, te geraken. Maar de list om als dronken soldaat onderdak bij dokter Bartolo te vragen, mislukt en eindigt in complete chaos en absolute verwarring.

Plaats: Werf verkeerswisselaar Lummen (E313-E314). Te bereiken via complexen 25 (Halen) of 26 (Lummen-Centrum) van de E314 richting Genk. Voorbij de brug van de E313 is er een opening in de vangrails. Datum: dinsdag 27 april 2010 om 13.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat tot uiterlijk vrijdag 23 april 2010. Veiligheid: iedereen zorgt voor een helm en veiligheidsvestje en aangepast schoeisel. Bij regenweer best laarzen meebrengen. Maximum 30 deelnemers. Referte: BBLBG20410.

Een tweede plan brengt de graaf, vermomd als muziekleraar, bij dokter Bartolo’s deur. Hij moet de zogenaamd zieke Don Basilio vervangen. De graaf kan Rosina inlichten over een ontsnappingsplan, maar het duurt niet lang voor Bartolo het bedrog ontdekt en alles weer misloopt. Hij besluit de huwelijksschat van Rosina veilig te stellen en ontbiedt de notaris om het huwelijk tussen hem en Rosina nog diezelfde avond te laten bezegelen.

Solliciteren met voorsprong

Dankzij de handige Figaro verschijnen graaf Almaviva en Rosina voor de notaris en huwen zij met elkaar. Dokter Bartolo arriveert te laat om dat te verhinderen en kan zich enkel neerleggen bij de situatie. Hij ziet zich genoodzaakt om deel te nemen aan de finale, waarin allen het geluk en de eeuwige trouw van het koppel bezingen.

maandag 18 mei 2010 Insel heeft op vijftien jaar tijd een database met 70.000 profielen van ingenieurs en technische bachelors opgebouwd. Kandidaten een job bezorgen, waarin ze zich zowel als mens als professioneel kunnen ontplooien, is de basis voor tevreden klanten. Insel legt een sterke link tussen de humanresourcesafdeling van een bedrijf en de ingenieurs. Alle consultants hebben zelf als ingenieur op de werkvloer gestaan en hebben een pak levenservaring. Daardoor kunnen ze de verwachtingen van beide partijen goed op elkaar afstemmen.

De ‘Barbier van Alden Biesen’ zal baden in een kleurrijke seventies-look, de periode van gekke kapsels, exuberante mode, lossere contacten, het zoeken naar liefde, schoonheidsidealen, pasteltinten en meeslepende muziek. Het kasteel van Alden Biesen wordt omgetoverd tot een kleurrijk Spaans plein, volbloemen en geuren. Alle elementen zijn dus aanwezig om van deze ‘Barbiere’ een echt Spaans feest te maken en de toeschouwer mee te slepen in deze onweerstaanbare opera buffo.

Ingenieurs vinden bij Insel een veilige thuishaven. Als iemand zich bij hen aanbiedt, vertrekken ze vanuit de persoonlijkheid van de kandidaat. Tijdens het eerste gesprek polsen ze onbevooroordeeld naar zijn technische bagage en achtergrond. Dat gebeurt op een natuurlijke manier, bijvoorbeeld door over iemands interesses te praten, eerder dan met een vastgelegd vragenschema. Om de informatie operationeel te maken, positioneren ze de kandidaat vervolgens op de Insel-matrix.

• PRAKTISCH Plaats: Landcommanderij Alden Biesen, Kasteelstraat 6, Bilzen. Datum: zondag 30 mei 2010 om 20.15 uur. Kostprijs: een ticket kost 35 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat en te bevestigen door overschrijving van het juiste bedrag op rekening 451-8527851-34 van de VIK-afdeling Limburg in Hasselt. Gereserveerde tickets moeten worden betaald en kunnen niet worden geannuleerd. U kunt wel zelf in vervanging voorzien. Referte: CALBG10510.

Deze en andere punten worden behandeld tijdens de lezing.

• PRAKTISCH Plaats: Katholieke hogeschool Limburg, Universitaire Campus, Diepenbeek. Datum: dinsdag 18 mei 2010 om 19.45 uur. Spreker: Ing. Jan Polet, Insel. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner en studenten ingenieur; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOLBG10410.

Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten 2010 zondag 22 augustus 2010 In augustus 2010 viert Hasselt weer de zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten met als thema ‘Tijd ons gegeven’. De Virga Jessefeesten bestaan al sedert 1682 en elk ‘zevende jaar’ – zo noemt de Hasselaar zijn feesten – is een jaar van dankbaarheid, inzet, vernieuwd geloof en vertrouwen in de toekomst.

Zomeropera: Il barbiere di Siviglia zondag 30 mei 2010 Al voor de zesde keer bieden wij u de kans om op de binnenkoer van het kasteel Alden Biesen in Bilzen een opera bij te wonen. Dit jaar staat Il barbiere di Siviglia van Rossini op het programma.

Ook dit ‘zevende jaar’ wordt het stadscentrum van Hasselt weer omgetoverd in een sprookjesachtig decor, waarin de ommegang – het hoofdgebeuren van de feesten – in volle luister kan uittrekken op zondagen 15, 22 en 29 augustus.

Graaf Almaviva komt in de Spaanse stad Sevilla aan om het hart van de mooie Rosina te veroveren. Zij mag evenwel de

21

I-mag april 2010

Maar niet enkel de ommegang is een must. Gedurende de hele feestperiode, van 13 tot 29 augustus, is het vooral ’s avonds goed toeven in de Limburgse hoofdstad. De straten zijn dan feestelijk bebloemd, bevlagd en versierd. Talloze taferelen beelden het leven van Maria of de wonderen van de Virga Jesse uit. De avondverlichting tovert alles om tot een feest voor het oog.

geproduceerd, aan de stad Groningen en aan de scheepswerf Meyer in Papenburg, waar cruiseschepen worden gebouwd. De eerste dag gaan we naar Harlingen, in de omgeving van Leeuwarden. In het Friese dorpje heeft het studiebureau Wetsus een proefinstallatie gebouwd, waar elektrische stroom wordt geproduceerd op basis van elektrodialyse van zoet water van het Harinxmakanaal met zout water van de Waddenzee. Men beweert dat het met de techniek van omgekeerde osmose mogelijk is 1kW per m3 zoet water te produceren! Ligt een nieuwe mogelijkheid om de CO2-productie ernstig te verminderen in het verschiet?

In die periode is Hasselt ook het centrum van cultureel leven. Heel wat tentoonstellingen, een beiaard- en orgelfestival, optredens van heel wat muziekensembles in straten en pleinen en de prachtig bebloemde kerken en monumenten maken Hasselt in augustus tot een trekpleister.

De tweede dag staat Groningen op het programma. Met een stadsgids verkennen we de stad en is er tijd om zelf de mooie hoekjes (en winkels?) te bezoeken.

De VIK-Afdeling Limburg nodigt de VIK-leden, samen met hun familieleden en vrienden, uit tot het bijwonen van de grote Mariale ommegang vanaf de tribune en een geleid bezoek aan de feestelijk versierde stad Hasselt op zondag 22 augustus 2010.

Papenburg in Duitsland doen we de derde dag aan. We gaan daar naar de scheepswerf Meyer waar cruiseschepen voor reders wereldwijd worden gebouwd.

• PROGRAMMA 14.30 uur: Samenkomst aan het Kolonel Dusartplein. 15.00 uur: Virga Jesseommegang op voorbehouden tribuneplaatsen op het Kolonel Dusartplein. 16.30 uur: Limburgse vlaai met koffie. 17.30 uur: Stadswandeling onder begeleiding van een gediplomeerde gids. 19.00 uur: Einde van het namiddagprogramma. Facultatief avondprogramma: 19.15 uur: Licht avondmaal. 20.30 uur: Bijwonen van het Virga-Jessespel in het Cultureel Centrum.

We hebben hier de gelegenheid om niet enkel de werf, maar ook een cruiseschip in opbouw zelf te bezoeken.

• PRAKTISCH Plaats: van woensdag 15 tot vrijdag 17 september 2010. Tijdens de reis betaalt ieder zijn hotelkosten en uitgaven. De algemene uitgaven worden gedeeld door het aantal deelnemers. We ramen de uitgaven op 300 euro. Maximaal 27 deelnemers. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat tot 30 april en met betaling van een voorschot van 100 euro per persoon op rekening 451-8527851-34 van de VIK-afdeling Limburg met de vermelding ‘reis Nederland en Duitsland’ (noodzakelijk om de concrete reservaties in de hotels te kunnen maken). Het transport is voorzien met minibusjes van 9 personen. Referte: RELBG10910.

Meer info: www.virgajessefeesten.be of het secretariaat Virga Jessefeesten 2010, e-mail: [email protected], tel. 011 23 37 62.

• PRAKTISCH Plaats: Kolonel Dusartplein, Hasselt. Datum: zondag 22 augustus 2010 om 14.30 uur. Kostprijs: 20 euro per persoon voor het namiddagprogramma (tribuneplaats, koffietafel en begeleide wandeling); 35 euro per persoon extra voor het facultatief avondprogramma (avondmaal + 1 consumptie en het bijwonen van het Virga Jessespel). Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 1 juli 2010 en tegelijkertijd het desbetreffende bedrag betalen op rekeningnummer 451-8527851-34 van de VIK-Afdeling Limburg in Hasselt met vermelding ‘Virga Jessefeesten - ... personen + gekozen formule’. Referte: CALBG10810.

MECHELEN 25-apr-10 5-jun-10 11-okt-10

Bezoek Centraal Station, Antwerpen, 14.30 uur Huifkartocht, Lier, 10.30 uur Presentatie over PV-installaties, St.Katelijne-Waver, 18.30 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Noord-Nederland en Duitsland

Vernieuwd station Antwerpen-Centraal

van woensdag 15 tot vrijdag 17 september 2010

zondag 25 april 2010

Driedaagse uitstap

Op zondag 25 april spreken we af in Antwerpen-Centraal, niveau +1. We bezoeken Antwerpen-Centraal (oud en nieuw), wandelen door de tunnel, springen even binnen in het

De VIK-afdeling Limburg organiseert een bezoek aan de demonstratiesite in Harlingen, waar blauwe stroom wordt

I-mag april 2010

22

ACTIVITEITEN

NOORD-WEST-VLAANDEREN

seinhuis van Antwerpen-Berchem, rijden met de trein (gratis) terug naar Antwerpen-Centraal en beklimmen dan de koepel. Afsluiten doen we om 18 uur. Voor de wandeling door de tunnel moet elke deelnemer een fluo vestje dragen (veiligheid op het spoornet). Stevige schoenen zijn te verkiezen en de dames dragen best een (lange) broek.

24-apr-10 18-mei-10 4-jun-10

• PRAKTISCH

23-sep-10 14-okt-10

Plaats: Centraal-Station, Astridplein, Antwerpen. Datum: zondag 25 april 2010 om 14.30 uur. Kostprijs: 10 euro per persoon. Eerst inschrijven, daarna betalen op rek. nr. 414-0369551-17 van KVIM. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat of via www.kvim.be. Referte: BBMLN10410. Maximum 40 deelnemers.

Stadswandeling + boottochtje Brugse Reien, Brugge, 13.45 uur Bezoek POVLT, Beitem, 18.30 uur Belgica onderzoeksschip Zeebrugge, Zeebrugge, 9,30 uur Bezoek IRS, Deinze Bezoek Green Bridge, Oostende

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Brugge: stadswandeling en boottocht zaterdag 24 april 2010 Op zaterdag 24 april verwent de VIK-afdeling Noord-WestVlaanderen u opnieuw met een namiddagje Brugge.

Huifkartocht

De wandeling ‘Geuzen en papen’ is er eentje voor wie van geschiedenis houdt. U komt in de turbulente zestiende eeuw terecht: de periode van de Spaanse overheersing. Het is de bloedige bladzijde van de Inquisitie, de kerkelijke banvloeken en de terechtstellingen. U wandelt langs merktekens van die revolutionaire tijd en de acteurs van die Nieuwe Tijd worden besproken. Na de wandeling lessen we onze dorst in een taverne en daarna ronden we de namiddag af met een boottochtje op de Brugse Reien. De rondvaart van een halfuur biedt je enkele fantastische uitzichten op de belangrijkste bezienswaardigheden van Brugge. Je krijgt aspecten van Brugge voorgeschoteld, die je te voet nooit te zien krijgt. Een ontspannen manier om adembenemende indrukken van Brugge in je op te nemen.

zaterdag 5 juni 2010 Na een voorstelling van de paardenmelkerij Brabanderhof in Lier volgt een rondleiding. We ronden af met een broodmaaltijd met wit/grof brood, koffiekoeken en vijf soorten beleg, koffie en thee, alles ‘à volonté’. Met huifkarren rijden wij naar Boechout, waar de molenaar ons opwacht in de prachtig gerestaureerde windmolen. Hij zet de molen in werking, zodat het gezelschap een beeld krijgt van de verwerking van het graan tot bloem. Daarna doorkruisen we de Lierse polder en doen we het Ringenhof, de Waterschranshoeve, het Liers begijnhof en het stadscentrum aan met onderweg wat ludieke uitleg over de bezienswaardigheden. Na een geleid bezoek aan de Zimmertoren testen we enkele bierproevertjes in café ‘De Refuge’: Caves, Liter van Pallieter, Sint-Gummarus, … met een beetje bekwame uitleg over de biertjes door de uitbaatster. Voor wie geen bier lust: 1 Lierse koffie met Liers vlaaiken of 2 gewone frisof warme dranken. Rond 18 uur ronden we onze dagtrip af in het Brabanderhof.

• PROGRAMMA 14.00 uur: start wandeling ‘Geuzen en papen’, begeleid door gediplomeerde gids 16.00 uur: dorst lessen in een taverne 17.00 uur: boottochtje op de Brugse Reien

• PRAKTISCH Plaats: samenkomst ingang Concertgebouw Brugge, ‘t Zand 34, Brugge. Datum: zaterdag 24 april 2010 om 13.45 uur. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden en familie; niet-leden betalen 20 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: CANWV10410. Maximum 25 deelnemers.

Volledige tekst in I-mag maart en op www.vik.be.

• PRAKTISCH Plaats: Brabanderhof, paardenmelkerij, Maaikenenveld 66, Lier (plan + info zie www.paardenmelk.be). Datum: zaterdag 5 juni 2010 om 10.30 uur. Kostprijs: 35 euro per persoon voor VIK-leden, KVIM-leden en VAM-leden; niet-leden betalen 40 euro. Betalen bij de inschrijving op rekeningnummer 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen, met vermelding van de referte. Alle inschrijvingen en betalingen vóór 1 mei 2010. Latere inschrijvingen/betalingen worden niet aanvaard. Minimum 10 deelnemers; maximum 30. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat en daarna betalen op de hiervoor vermelde rekening. Referte: CAMLN10610.

POVLT dinsdag 18 mei 2010 Voor de complexe problematiek van energievoorziening en klimaatwijziging heeft Europa zichzelf ambitieuze doelstellingen opgelegd: de zogenaamde 20-20-20-doelstellingen. Het is nu al duidelijk dat in Vlaanderen biomassa een heel

23

I-mag april 2010

De BMM werkt volgens modellering, monitoring en management. Om de veranderingen te kunnen voorspellen maakt men op basis van de metingen rekenmodellen aan, die verder worden verfijnd en uitgebreid. Beslissingen over bijvoorbeeld zandwinning of visvangst kunnen dan steunen op die kennis.

belangrijke rol zal spelen bij het invullen van de doelstellingen inzake hernieuwbare energie. Anaerobe vergisting is een technologie voor productie van warmte en elektriciteit op basis van afval, mest en energiegewassen. Momenteel zijn in Vlaanderen een dertigtal vergistingsinstallaties operationeel en er zijn er ongeveer evenveel in aanbouw.

Door zijn polyvalente karakter, speciale uitrusting en veelzijdige oceanografische instrumentatie werkt de Belgica ook nauw samen met buitenlandse teams in het kader van Europese onderzoeksprogramma's.

Op het Provinciaal onderzoeks- en voorlichtingscentrum voor de land- en tuinbouw, het POVLT, kunnen we een demo vergistingsinstallatie bekijken. Het bezoek aan die installatie begint met een algemene introductie rond vergisting in Vlaamse en Europese context, de procestechnologie en het wetgevend en regulerend kader. Vervolgens kunt u die kennis toetsen aan de praktijk bij het bezoek aan de demonstratieinstallatie.

www.mumm.ac.be

• PRAKTISCH Plaats: Marinebasis Zeebrugge, Graaf Jansdijk 1, Zeebrugge. http://www.mumm.ac.be/NL/Contact/location-belgica.php. Parking mogelijk links van het hekken. Datum: vrijdag 4 juni 2010 van 9.30 uur tot 12 uur. Aanmelden met identiteitskaart aan wachtlokaal. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot donderdag 13 mei 2010; van elke deelnemende persoon naam en identiteitskaartnummer opgeven; wie met de wagenkomt, geeft type en nummerplaat op. Geef bij voorkeur ook een gsm-nummer op om de coördinatie ter plaatse te vergemakkelijken. Vermits de Belgica aangemeerd is in de marinebasis Zeebrugge is fotograferen strikt beperkt tot de Belgica zelf. Maximum 30 deelnemers. Referte: BBNWV10610.

• PRAKTISCH Plaats: POVLT, Ieperseweg 87, Rumbeke (Beitem). Datum: dinsdag 18 mei 2010 om 18.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBNWV10510.

Onderzoeksschip Belgica Zeebrugge vrijdag 4 juni 2010 Het oceanografisch onderzoeksschip Belgica bestaat 25 jaar. De Belgica is voor 2010 vol gepland en vereist veel en strikte coördinatie. De VIK krijgt de kans om dat internationaal gerenommeerd schip onder deskundige begeleiding te bezoeken. Een unieke kans! De Belgica houdt toezicht op de kwaliteit van de Noordzee. Met het oog daarop zamelt het voortdurend allerhande gegevens in over de biologische, chemische, fysische, geologische en hydrodynamische processen die er zich afspelen. Het schip is een varend laboratorium voor de onderzoekers van onze universitaire instellingen en wetenschappelijke instituten bij hun zoektocht om de structuur en de werking van het ecosysteem van de Noordzee beter te begrijpen.

OOST-VLAANDEREN 12-apr-10 22-apr-10 4-mei-10 10-mei-10 29-mei-10 7-jun-10 25-jun-10 4-sep-10 16-okt-10

Het oceanografisch onderzoeksschip Belgica is eigendom van de Belgische staat en ressorteert onder het Federaal Wetenschapsbeleid. De Beheerseenheid van het Mathematisch Model van de Noordzee en het Schelde-estuarium (BMM) beheert het schip en zijn wetenschappelijke uitrusting. De BMM staat ook in voor de planning en de organisatie van de wetenschappelijke campagnes op zee. De Belgische marine levert de bemanning, zorgt voor de operationele uitbating en voor de meerplaats in Zeebrugge, de thuishaven van de Belgica.

I-mag april 2010

Bestuursvergadering + voordracht Statische elektriciteit, Gent, 20 uur Bezoek WPC De Gavers, Harelbeke, 17.30 uur Bezoek Ganda Ham, Destelbergen, 13.45 uur Lezing 'Groen licht', Gent, 20 uur VIK-Sailing, Nieuwpoort, 9 uur Bestuursvergadering + voordracht energie deel 2, Gent, 20 uur Regionale ledenvergadering, Gent, 19 uur Familiedag, Beervelde, 13 uur Dinerparty, Zwijnaarde, 19 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Ganda Ham dinsdag 4 mei 2010 Productie Ganda Ham stoelt op artisanale traditie. Voor de productie van de natuurlijk gedroogde Ganda Ham, gebruikt men maar drie ingrediënten: varkensvlees, zeezout en... tijd. Er worden geen nitriet, smaak- of kleurstoffen toe-

24

ACTIVITEITEN

gevoegd. Het ambachtelijk proces van het droogzouten en de natuurlijke rijping hebben een specifiek en rijk aroma als resultaat.

Wie inschrijft, heeft, net als vorig jaar een aangename dag voor de boeg. Bijkomende informatie kunt u krijgen bij het organiserende VIK-lid, Ing. Guy Van Beneden - [email protected] - 0479 70 34 40.

Het productieproces is volledig geënt op de traditionele methode van de varkenshouders: eerste zouting en tweede zouting, daarna ontzouten, wassen en rijpen, dan drogen, smouten en tot slot afwassen en ontbenen. Na dat proces kan de Ganda Ham met 100% kwaliteitsgarantie zijn weg vinden naar de fijnproevers.

• PRAKTISCH Plaats: VVW, Watersportlaan 11, Nieuwpoort. Datum: zaterdag 29 mei 2010 om 9 uur. Kostprijs: 70 euro per persoon. Inbegrepen: koffie, croissant, broodjeslunch, drank aan boord, haventaksen, havenelektriciteit en eventuele motoruren. Bedrag te betalen vóór 8 mei 2010 op rekeningnummer 443-0628601-50 van de VIKafdeling Oost-Vlaanderen met vermelding van aantal personen en de referentie ‘VIK-sailing 2010’. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SAOVL10510.

Na de rondleiding met gids en vakkundige uitleg in het bedrijf volgt een drankje en een degustatie van de Ganda Ham. Elke bezoeker krijgt een receptenfiche mee en uiteraard is er ook mogelijkheid om ham aan te kopen.

WAASLAND

• PRAKTISCH Plaats: Ganda Ham, Haenhoutstraat 210, Destelbergen. Datum: dinsdag 4 mei 2010 om 13.45 uur. Kostprijs: 4 euro voor VIK-leden en partner, niet-leden betalen 10 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBOVL10510.

29-mei-10 6-jun-10

Geleide historische stadswandeling, Hulst, 14.30 uur Kajakken, Moervaart, Wachtebeke, 14 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Historische stadswandeling Hulst (Nl)

VIK-Sailing

zaterdag 29 mei 2010

zaterdag 29 mei 2010 Op zaterdag 29 mei 2010 verwent de VIK-afdeling Waasland u met een namiddagje Hulst. Hulst is een eeuwenoude vestingstad. De nederzetting bestond al rond het jaar 1000. De Vlaamse graaf Philips van den Elzas verleende in 1180 al stadsrechten en handelsprivileges aan Hulst. Die voorrechten hebben een grote invloed gehad op de latere bloei van Hulst.

Op zaterdag 29 mei 2010 trekken we erop uit voor een eendaagse zeiltocht op de Noordzee. VIK-Sailing wordt georganiseerd in samenwerking met de bekende professionele chartermaatschappij ‘North Sea Sailing’ met als thuishaven Nieuwpoort. Wij verwachten u bij de VVW, Watersportlaan 11 in Nieuwpoort uiterlijk om 9 uur. De club is gemakkelijk te herkennen aan de witte piramide. De pontons van de VVW worden geïdentificeerd met letters. Elke ligplaats op een ponton heeft een nummer. De vaste plaatsen zijn H 29 (Aquavit) en H 15 (Beluga). Door omstandigheden kunnen de boten tijdelijk een andere ligplaats hebben. Informeer eventueel op de website www.northseasailing.be over de juiste ligplaats.

Tussen 1460 en 1480 werd Hulst versterkt met vestingen. Door de ligging t.o.v. de vaarweg over de Schelde naar Antwerpen speelde de vesting een belangrijke rol, vooral gedurende de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Precies rond Hulst wisselde de overheersing zo vaak. Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) begon men met de aanleg van de verdedigingswerken, volgens het ‘tracé italienne’, ook wel Oud-Nederlands Stelsel genoemd, zoals die tot vandaag nog vrijwel geheel intact zijn gebleven. Daarmee is Hulst een van de fraaiste voorbeelden van Oud-Nederlandse vestingbouwkunst gebleven.

• PROGRAMMA 9.00 uur: 10.00 uur: 12.30 uur: 17.00 uur: 17.30 uur: 18.00 uur: 19.00 uur:

ontvangst met koffie en croissant. Crewindeling en briefing. trossen los. lunch op zee. binnenvaren havengeul. ontschepen en schoonmaken. debriefing in de bar. facultatief: etentje voor de ‘hongerigen’ op eigen kosten in het VVW.

Gedurende zowat anderhalf uur leidt een gids ons langs een deel van de omwalling naar het overblijfsel van de land- en waterpoort uit 1506 en naar de stadsmolen (1792). We passeren langs de fraaiste monumenten, zoals basiliek (14de eeuw) en stadhuis (1534). Na de wandeling kunnen we bij een drankje uitblazen op een van de caféterrasjes rond de markt.

• PRAKTISCH

Het uitvaaruur (10 uur) is nog niet gegarandeerd, omdat de baggerwerken in Nieuwpoort nog aan de gang zijn. Meer nieuws daarover wellicht in volgende I-mag.

Plaats: Voorkant VVV-kantoor, Steenstraat 37, Hulst. Datum: zaterdag 29 mei 2010 van 14.30 uur tot 16.30 uur.

25

I-mag april 2010

ACTIVITEITEN

Kostprijs: 5 euro voor leden, niet-leden betalen 7 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Parkeermogelijkheden: 's Gravenhofplein, in de bolwerken, Havenfort en Stationsplein (op wandelafstand buiten de binnenstad). Maximum 25 deelnemers. Referte: CAWLD10510.

Culinair etentje met etiquettecursus vrijdag 16 april 2010 Na enkele succesvolle edities, waar Yvette Verbeerst ons de afgelopen jaren veel heeft bijgeleerd qua etiquette, wordt het tijd voor verandering. Ook dit jaar bieden we u een culinair etentje aan met als hoofddoel uw kennis omtrent tafelmanieren bij te schaven. Niemand minder dan butler Mathieu Barbe neemt deze taak op zich en dompelt ons gedurende een verfijnd diner onder in de wereld van de etiquette.

Kajaktocht op Moervaart en Zuidlede zondag 6 juni 2010

Mathieu Barbe heeft meer dan 14 jaar ervaring in de horeca in verschillende sectoren. De mooiste werkervaring deed hij op als maître d’hôtel op een luxecruiseschip van de rederij Seabourn. Na twee jaar op zee gebruikte hij die onvergetelijke ervaring als uitstekende referentie voor een butlercursus aan de prestigieuze Yvor Spencer Butler School in Londen, waar hij na drie intensieve maanden cursus afstudeerde. Met deze fantastische ervaringen en opleidingen als bagage keerde Mathieu terug naar België en begon onmiddellijk met het eventbureau Major Events.

De VIK-afdeling Waasland organiseert een kajaktocht van maximum 2 uur over een afstand van 8,5 km. Onze kajaktocht begint aan het ‘Kano- & kajakcenter’ aan de Kalvebrug in Wachtebeke en we varen op de Moervaart langs het poldergebied tot in Mendonk. Gedurende de tocht varen we door een prachtige groene omgeving met op de rechteroever het natuurreservaat ‘De Reepkens’. Volledige tekst in I-mag maart en op www.vik.be.

Mathieu zal ons tijdens een verfijnd driegangenmenu alle geheimen uit de doeken doen over hoe je je nu best wel en niet gedraagt aan tafel. Op het einde van de avond weet je dus of je een echte gentleman of lady bent, of het nog kunt worden. Denk eraan: je krijgt nooit een tweede kans om een goede eerste indruk te maken!

• PRAKTISCH Plaats: Verhuurpunt kano & kajakcenter, Kalvebrug 1, Wachtebeke. Datum: zondag 6 juni 2010 van 14 tot 17 uur. Kostprijs: 10 euro voor leden, niet-leden betalen 15 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. De deelnemers moeten ouder zijn dan 15 jaar en kunnen zwemmen. Inschrijven is mogelijk tot uiterlijk 28 mei 2010. Uw inschrijving is pas geldig, als het verschuldigde bedrag gestort is op rekeningnummer 401-2538961-04 van de VIKafdeling Waasland met vermelding van het aantal personen. Maximum aantal deelnemers: 24. Referte: SAWLD10610.

Inbegrepen in de prijs: presentatie op flatscreen-tv, een volledige cursus met fotomateriaal, een verfijnd menu met 2 glazen cava, 4 hapjes, hoofdgerecht aan tafel, dessert, 2 glazen witte of rode wijn, water op tafel. Extra wijn en drank zijn niet inbegrepen. Een gezellige sfeer wel! Het menu was op het moment van druk nog niet beschikbaar. Voor meer informatie daaromtrent verwijzen we naar de VIKwebsite. Graag verwelkomen wij u! Opgelet: plaatsen zijn beperkt!

• PRAKTISCH Plaats: Colliemolenhoeve, Colliemolenstraat 40, Oostnieuwkerke. Datum: vrijdag 16 april 2010 om 20 uur. Kostprijs: 55 euro voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 65 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat en dit uiterlijk tegen 7 april 2010 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen op 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Na inschrijven sturen we per kerende het rekeningnummer, waarop je zo snel mogelijk stort met als mededeling ‘etiquette + naam + aantal personen’. Pas na ontvangst van de storting is je inschrijving geldig!! Maximum 30 personen. Referte: CAZWV10410.

ZUID-WEST-VLAANDEREN 16-apr-10 26-apr-10

1-mei-10 1-jun-10 19-jun-10 10-jul-10 12-dec-10

Culinair etentje met etiquette, Oostnieuwkerke, 20 uur Infosessie geothermie, Diepsonderingen en funderingsadvies H. Verbeke, Sint-Eloois-winkel, 18.30 uur Zweefvliegen, Prouvy, Frankrijk (reservedatum 29/05/10) Bezoek Mirom, Roeselare, 18 uur Stadsbezoek Diksmuide en omstreken met de fiets 'Het Waterfront', Diksmuide, 14 uur Barbecue 10de Ingenieurshappening met 'De nieuwe snaar', Wevelgem, 19.30 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

I-mag april 2010

26

ACTIVITEITEN

Infosessie geothermie

Supporters zijn toegelaten. Gelieve eigen lunchpakket te voorzien.

maandag 26 april 2010

• PRAKTISCH

Onze aardbol is een onuitputtelijke bron van energie, maar in Vlaanderen heb je een warmtepomp nodig om warmte op een voldoende hoge temperatuur uit de bodem te halen en zo rechtstreeks aan te sluiten op het individueel verwarmingssysteem van de woning. De warmtepomp kan warmte op een relatief lage temperatuur benutten voor toepassingen op een hogere temperatuur. Die temperatuur kan worden gebruikt om uw volledige woning te verwarmen en voldoende sanitair warm water te leveren. Om meer vertrouwd te raken met een dergelijk energiezuinig warmtepompsysteem nodigt H. Verbeke u uit op een infosessie. Diepsonderingen en funderingsadvies ‘H. Verbeke’ is sinds 1973 een vaste waarde voor grondonderzoek.

Plaats: Avenue Marc Lefrancq, 59121 Prouvy, Frankrijk. Datum: zaterdag 1 mei 2010 (reservedatum: zaterdag 29 mei 2010). Om lange wachttijden te vermijden, zal iedereen na inschrijving een startuur ontvangen. De eerste vluchten starten om 10 - 10.30 uur. Kostprijs: 50 euro voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 60 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot woensdag 21 april 2010 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Na inschrijven sturen we per kerende het rekeningnummer waarop je zo snel mogelijk het juiste bedrag stort met als mededeling ‘Zweefvliegen + aantal personen’. Bij inschrijving vragen wij eveneens uw gsm-nummer mee te delen. Zweefvliegen is heel afhankelijk van het weer en dus bestaat de kans dat de activiteit moet worden afgelast. Uw gsm-nummer is dus van belang om u daarvan tijdig op de hoogte te kunnen brengen. Referte: SAZWV10510. Maximum 20 personen!!

Volledige tekst in I-mag maart en op www.vik.be.

• PRAKTISCH Plaats:Diepsonderingen en funderingsadvies H. Verbeke, ’t Lindeke 13, Sint-Eloois-winkel. Datum: maandag 26 april 2010 om 18.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot woensdag 21 april met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Referte: BBZWV10410.

MIROM dinsdag 1 juni 2010 Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone before…” willen wij, VIKjongeren Zuid-West-Vlaanderen, onze aandacht vestigen op bedrijven in de streek. Voor dit bedrijfsbezoek gaan we naar Mirom in Roeselare.

Zweefvliegen zaterdag 1 mei 2010 Heb je altijd al eens willen vliegen als een vogel, vrij zwevend door de lucht? Dan moet je zeker langskomen op deze activiteit van de VIK-jongeren Zuid-West-Vlaanderen in Valenciennes (Noord-Frankrijk).

Mirom, milieuzorg Roeselare en Menen, is een samenwerkingsverband tussen de intercommunales van Roeselare en Menen. Mirom Roeselare staat in voor de restafvalverwerking, voor de tuinafvalophaling, de coördinatie van sensibiliserende projecten en de verdeling van de afvalzakken.

U neemt plaats in een tweezitter zweefvliegtuig bij een ervaren piloot en wordt daarna met een motorvliegtuig opgesleept tot minimaal 500 meter. Zodra het zweefvliegtuig losgekoppeld is, verdwijnen de geluiden van het motorvliegtuig. U hoort enkel nog de wind, u ervaart hoe het zou zijn om als een vogel door de lucht te kunnen zweven. Proef van een boeiende en spectaculaire recreatiesport die ook voor jou toegankelijker is dan je zou denken.

Tijdens dit bezoek concentreren we ons vooral op de energieoptimalisatie (ORC-proces). Via de ORC-installatie zet Mirom Roeselare de beschikbare restwarmte om in elektriciteit. Het gaat om een installatie met een nominaal vermogen van 3.000 kWe. In juni 2007 is men gestart met de bouw van de nieuwe fabriek. Het project is uniek in België. Alle grote energiecentrales produceren elektriciteit via een rankine cyclus op basis van water en stoom. Bij een ORC-installatie wordt het water vervangen door een specifieke vloeistof (organisch), waardoor restwarmte met een temperatuur van slechts 180°C omgezet wordt naar elektriciteit. Voor die elektriciteitsproductie is naast de verbrandingsinstallatie een gebouw neergezet waar de condensor, de turbine en de alternator zich bevinden. Naast dat nieuwe gebouw staan elf luchtbatterijen die ervoor zorgen dat de dure vloeistof afgekoeld wordt, zodat hij opnieuw kan worden gebruikt. De turbine heeft een vermogen van 3 megawatt. Zo zal Mirom Roeselare voorzien in groene energie voor eigen gebruik en voor het elektriciteitsnet. Vanaf april 2008 wordt in Roeselare

De duur van de vlucht is sterk afhankelijk van hoeveel thermiek er op dat ogenblik is. Bij uiterst slecht weer kan het zijn dat er niet gevlogen wordt. We hopen dus dat de weergoden ons gunstig gezind zijn, zodat iedereen kan genieten van deze unieke belevenis. Tot dan!

27

I-mag april 2010

ACTIVITEITEN

uit 1 kg afval gemiddeld 0,45 KWh warmte en 0,25 KWh elektriciteit geproduceerd.

Tiende ingenieurshappening zondag 12 december 2010

Tijdens dit bedrijfsbezoek krijgt u een korte schets van het bedrijf, gevolgd door een rondleiding.

Op zondagavond 12 december 2010 organiseren de regionale West-Vlaamse afdelingen van de Vlaamse Ingenieurskamer en de Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging, K VIV, samen de tiende Ingenieurshappening. Die vindt zoals elk jaar plaats in het Cultureel Centrum ‘De Guldenberg’ in Wevelgem. Beide verenigingen nodigen de sponsors en alle aanwezigen na de voorstelling uit voor een champagnereceptie met hapjes.

• PRAKTISCH Plaats: Mirom Roeselare, Oostnieuwkerksesteenweg 121, Roeselare. Datum: dinsdag 1 juni 2010 om 18 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot maandag 24 mei 2010 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen op 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Gelieve bij inschrijving bedrijf en functie mee te delen. Maximum 50 deelnemers. Referte: BBZWV10606.

Voor deze jubileumhappening staat niemand minder dan De Nieuwe Snaar op het programma met de voorstelling Foor 11. Sinds 1982 exploreert De Nieuwe Snaar via ongeziene muziektheatrale wegen en een hoogstpersoonlijke poëtische benadering de gelaagdheid van de veelzijdige realiteit. De achterzijde daarvan bleef tot op heden echter braakliggend terrein. In de voorstelling Foor 11 verschijnen er vier eigenzinnige figuren die elk op hun manier de marge van het bestaan – hun bestaan, ons bestaan – zullen bezingen, bevragen en misschien zelfs verfoeien. Een kleurrijk instrumentarium, confronterende beelden, straffe verhalen, krachtige liederen, onverwachte situaties en statements en zoveel meer zot geweld om het publiek via humor en ontroering, via slapstick en melancholie nog eens stevig onder handen te nemen! Weerom een nieuwe stap in het verrassende universum van De Nieuwe Snaar. “Wie nie waagt, nie wint!”

Diksmuide en omstreken met de fiets zaterdag 19 juni 2010 De jongeren van Zuid-West-Vlaanderen kiezen dit jaar voor de thematische fietstocht ‘Het Waterfront’ in Diksmuide. We vertrekken op de Markt van Diksmuide voor een fietstocht van 25 km langs het IJzerfront (ongeveer 3 uur fietsen). Vier jaar lang werd tijdens de Eerste Wereldoorlog langs de oevers van de IJzer keihard gevochten voor elke meter. Onder begeleiding van een gids ontdekken we enkele van de voornaamste plaatsen langs dit front, maar er wordt ook af en toe stilgestaan bij minder bekende, maar daarom niet minder indrukwekkende plaatsjes. Tijdens de fietstocht bezoeken we zowel de Belgische als de Duitse kant van het front. Onderweg komen we dan ook af en toe een Belgische en een Duitse soldaat tegen die ons vertelt over zijn belevenissen aan het front.

www.denieuwesnaar.be

• PRAKTISCH Plaats: Cultureel Centrum Guldenberg, Acacialaan 1, Wevelgem. Datum: zondag 12 december 2010 om 19.30 uur. Kostprijs: 15 euro per persoon voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 20 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Uw bestelling van kaarten beschouwen wij als definitief na ontvangst van het verschuldigde bedrag op het rekeningnummer 743-028488409 of 466-5561799-24 van de VIK-afdeling Zuid-WestVlaanderen. Referte: CAZWV11210.

Krijgt u uw fiets niet ter plaatse? Geen nood, u kunt een fiets huren bij: • Fietsen Catrysse, Kaaskerkestraat 56a, Diksmuide, tel. 051 50 46 70. • ’t Buitenbeentje, Vaarstraat 1, Diksmuide, tel. 051 50 46 27 – 0495 57 62 47. • Fietsen Versyck (mountainbikes), Kon. Albertstraat 46, Diksmuide, tel. 051 50 20 16.

• PRAKTISCH Plaats: Dienst Toerisme, Markt, Diksmuide Datum: zaterdag 19 juni 2010 om 13.45 uur. Fietstocht start om 14 uur. Kostprijs: 4 euro voor VIK-leden; niet-leden betalen 6 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot woensdag 16 juni met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Na inschrijven sturen we per kerende het rekeningnummer waarop je zo snel mogelijk het juiste bedrag stort met als mededeling ‘Fietstocht + naam + aantal personen’. Referte: SAZWV10610.

I-mag april 2010

28

netwerk

Young potential weekend van 23 tot 25 april in Blankenberge De VIK en K VIV-jongeren organiseren samen het ‘Young potential weekend’. Jong, beloftevol en dynamisch? Ontplooi maximaal je kwaliteiten en ontmoet gelijkgestemden! Het ‘Young potential weekend’ biedt je ruim twee dagen aan workshops, netwerking en wie weet... een bijzondere jobopportuniteit!

Programma vrijdag (optioneel) Vanaf 18 uur: aankomst – broodjesmaaltijd – lounge zaterdag 9 uur: openingszitting 10 uur: eerste workshop 13 uur: broodjesmaaltijd 15 uur: tweede workshop 19 uur: sneukeltocht in Brugge

zondag 9.30 uur: 12.30 uur: 14.00 uur: 16.30 uur:

derde workshop broodjesmaaltijd wereldhandelsspel einde

Doorlopend zijn er contactmogelijkheden met de deelnemende bedrijven.

Workshop sessie 1 • Strength-based management (Alcatel-Lucent) • Carrièremanagement (Ingrid Ghys) • Communiceren met impact (Greet Pipijn) • Getting things done (Johan D’Haeseleer) • Company-fit (Insel) Workshop sessie 2 • Strength-based management (Alcatel-Lucent) • Conflictcommunicatie (Greet Pipijn) • Je boodschap aanstekelijk maken (Johan D’Haeseleer) • Loonsonderhandeling (Ingrid Ghys) • Job-fit (Insel) Workshop sessie 3 • Strength-based management (Alcatel-Lucent) • Vergadertechnieken (Rik Moons) • Succesvol onderhandelen (Pim Van Dijck) • Netwerking (Nico Deblauwe) • Boss-fit (Insel)

Deelnameprijs: 80 euro + 10 euro, als je vanaf vrijdagavond komt. Inbegrepen in de prijs: twee overnachtingen in de Duinse Polders in Blankenberge (bij betaling van 90 euro), alle maaltijden, drie workshops en twee netwerkactiviteiten. Meer informatie vind je op: http://www.youngpotentialweekend.be.

29

I-mag april 2010

netwerk

“Voka is staalkaart van Vlaams economisch landschap.” Peter Leyman wil alliantie tussen VEV en Kamers van Koophandel nog beter structureren ANTWERPEN. In vorige nummers van I-mag stelden we u al Unizo, de SERV en Agoria voor. De volgende in de reeks is Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, in een vorig leven nog twee organisaties, die toen bekendstonden als het VEV – het Vlaams Economisch Verbond – en de Kamers van Koophandel. Die twee vorige organisatievormen goed doen samenwerken binnen Voka is een van de uitdagingen voor Peter Leyman, sedert eind vorig jaar gedelegeerd bestuurder van Voka in opvolging van Philippe Muyters, toen die Vlaams minister werd. We spraken met Peter Leyman en Joost Germis, directeur ondernemingsrelaties, over Voka, Vlaanderen, het ondernemersklimaat en andere ‘hot items’.

“ Wij vertegenwoordigen niet puur de belangen van de ondernemingen. Onze werking staat in het teken van welvaart en welzijn voor Vlaanderen. Wij zijn maatschappelijk ingebed en kijken dus niet puur naar de belangen van onze leden. We relateren dat altijd aan de vraag: is dat iets waar Vlaanderen baat bij heeft?”

Met ruim 16.000 ondernemingen als lid vertegenwoordigt Voka ruim tweederde van de toegevoegde waarde en van de private werkgelegenheid in Vlaanderen. Achter die 16.000 ondernemingen gaan meer dan 910.000 werknemers, gespreid over ruim 26 sectoren, schuil. Het woord Voka blijkt geen letterwoord te zijn. Peter Leyman: “In 2003 sloten het VEV en de acht Kamers van Koophandel een alliantieprotocol, waarbij ze toen een vorm van samenwerking definieerden. Om die alliantie een gezicht te geven is voor dat letterwoord Voka gekozen. Voor elke letter kun je wel enkele mogelijkheden bedenken, maar er is geen vast begrip verbonden aan elk van de letters. Onze werking berust voornamelijk op drie pijlers: netwerking, belangenbehartiging en dienstverlening.”

Pijlers Joost Germis: “Wij werken crosssectoraal over heel Vlaanderen en Brussel. In ons netwerk zitten niet alleen de hele groten, zoals Belgacom of BASF, maar ook starters en alles wat daartussenin zit. Zo krijg je een heel goede staalkaart van het Vlaams economisch landschap. Niet al onze leden maken even intensief gebruik van onze drie pijlers. Sommigen zijn vooral lid voor de netwerking, anderen vinden de dienstverlening belangrijker.” Peter Leyman: “Die drie pijlers zijn voor ons even belangrijk, maar het hangt natuurlijk van het moment af. Bij een congres bijvoorbeeld zal netwerking veel belangrijker zijn, terwijl we zuiver aan belangenbehartiging doen, als we een werkgelegenheids- en investeringsplan sluiten met de sociale partners.” Om zijn drie pijlers afdoend te kunnen ondersteunen heeft Voka een uitgebreid kenniscentrum uitgebouwd. Dat kenniscentrum ontwikkelt visies, standpunten en acties die gestoeld zijn op wetenschappelijk onderzoek. Het maakt prognoses over maatschappelijke evoluties en het analyseert de sociaaleconomische omgeving op macro- en microniveau. Het kenniscentrum buigt zich zo onder meer over arbeidsmarkt en gezondheidszorg, talent, competentieontwikkeling, loon- en arbeidsvoorwaarden, innovatie, milieu en energie, ruimtelijke ordening, mobiliteit en infrastructuur, fiscaliteit, pensioenen of internationaal ondernemen. Het is maar een greep uit de competenties waarover het kenPeter Leyman, gedelegeerd bestuurder van Voka. I-mag april 2010

30

niscentrum beschikt. De analyses van het kenniscentrum zijn de basis voor de strategie die Voka wil volgen en de standpunten die de organisatie inneemt.

Vorming Voka etaleert voor zijn aangesloten leden een heel gamma van diensten. Belangrijk daarbij zijn de opleidingen en de permanente vorming. Leyman: “De overheid heeft een aantal opleidingen en documenten aan Voka uitbesteed, zoals bijvoorbeeld de oorsprongscertificaten. Onze vorming is erop gericht om iemand in zijn operationele functie bij zijn bedrijf vooruit te helpen. Daar horen ook de lerende netwerken bij. Van managementassistent tot CEO brengen we groepen bij elkaar die van elkaar snel kunnen leren. We beschikken over een heel breed scala aan dienstenactiviteiten.” Germis: “Dat kadert allemaal in onze missie. Wij vertegenwoordigen niet puur de belangen van de ondernemingen. Onze werking staat in het teken van welvaart en welzijn voor Vlaanderen. Wij zijn maatschappelijk ingebed en kijken dus niet puur naar de belangen van onze leden. We relateren dat altijd aan de vraag: is dat iets waar Vlaanderen baat bij heeft?”

Lobbywerk Leyman: “Wij hebben een hoge graad van competentie over de verschillende bevoegdheden die de Vlaamse overheid heeft. Ons kenniscentrum heeft ook tentakels naar andere kenniscentra. Daar worden heel wat studies gemaakt in het belang van de ondernemingen en vaak ook op vraag van de bedrijven zelf. Die gebruiken we dan in onze relatie met de overheid en bij ons lobbywerk.” De werking van Voka is in principe gericht op Vlaams niveau. Leyman: “Via onze Kamers van Koophandel zitten we ook in een netwerk met de provincies en de gemeenten. Rond fiscaliteit bijvoorbeeld gebruiken we de Voka-kamers om tot op gemeentelijk niveau benchmarks te doen. Zo kunnen we de gemeenten onder andere aanspreken op hun hoge ondernemingslasten. Anderzijds hebben we via het Vleva – het Vlaams-Europees verbindingsagentschap - ook tot op Europees niveau een link. Waar mogelijk, proberen we dus ook Europese dossiers te beïnvloeden. Of we proberen minstens allianties aan te gaan op dat niveau om daar invloed te krijgen. Maar onze focus, onze corebusiness, ligt op Vlaams niveau. We werken op alle niveaus waar het belang van de onderneming speelt.”

Ingenieurs Hoe moeten we de ingenieur in heel dat verhaal zien? Heeft Voka een speciale relatie met ingenieurs of ingenieursorganisaties? Leyman: “Voka maakt daar geen onderscheid in. Elk lid is een lid. We focussen ons niet op een bepaald segment of een bepaalde sector. We hebben ooit al een paar keer met ingenieursverenigingen samengewerkt op projectbasis, bijvoorbeeld bij de organisatie van specifieke symposia. Maar we focussen niet alleen op ingenieurs. We focussen net zo goed op managementassistenten of CEO’s. Onze werking is niet gerelateerd aan de opleiding, maar aan de functie in het bedrijf. We gaan voor alle functies, omdat we horizontaal werken in tegenstelling tot de sectoren, die verticaal werken. Peter Leyman is nog maar enkele maanden gedelegeerd bestuurder van Voka. Hij wil de organisatie in eerste instantie een eigen identiteit geven. “Er is het voorbije jaar heel wat gebeurd binnen Voka: de alliantie, de samenwerking tussen VEV en de Kamers, de sectoren die erbij kwamen, enz. Soms geeft mij dat het gevoel dat de eigen identiteit van het VEV wat verloren gaat. Ik wil die identiteit binnen dat breed kader teruggeven, alles opnieuw een duidelijke structuur geven en zeer precies definiëren, zodat onze mensen opnieuw weten waarvoor we staan en waarvoor we gaan. Dat proces is het embryonale stadium voorbij, maar het is nog niet veel verder dan dat. Het gaat natuurlijk om negen entiteiten, elk met een eigen geschiedenis die soms tot tweehonderd jaar teruggaat, met hun eigenheid, met hun structuren, met hun raden van bestuur, enz. Ik wil iedereen aan boord houden en zo ver mogelijk varen. Ik wil de interne samenwerking versterken en daar zijn kansen voor. We zijn niet gebaat met een versnippering van het werkgeversveld. Daar wil ik aan werken in verstandhouding: mensen achter hetzelfde standpunt krijgen, hen ervan overtuigen dat ‘change’ meer kansen en voordelen biedt. Dat is niet evident en dat vraagt tijd.”

Vlaamse ambities Naast een duidelijke doelstelling op organisatieniveau heeft Peter Leyman ook ambities op Vlaams niveau. Leyman: “Voka heeft een krachtige band met de Vlaamse overheid, maar we moeten altijd wat balanceren: leggen we onze prioriteiten bij de overheid of bij onze bedrijven? Dat moet in balans zijn. Voor mij persoonlijk ligt de balans nu een beetje te veel bij de overheid, terwijl het tenslotte onze leden-bedrijven zijn die ons betalen. Dat mogen we De kenniscel is cruciaal voor de werking van Voka. 31

I-mag april 2010

nooit vergeten. We worden toch wel heel vaak opgeëist door onze overheid. Dat geeft wel een goed gevoel, want dat betekent dat we op de kaart staan. Maar nogmaals: onze bedrijven vragen ook waar voor hun geld.” Germis: “Onze lobbyfunctie klinkt onze leden nogal abstract in de oren. We steken daar veel tijd in en dat levert ook effectief resultaten op voor onze bedrijven, maar we vertalen dat werk en die resultaten nog te weinig naar onze leden. Lobbywerk is een langetermijninspanning en het vergt het vertrouwen van onze leden om dat te mogen doen. Maar lidmaatschap van Voka levert natuurlijk ook andere meerwaarden op, zoals vorming, opleidingen, netwerken. Daar hebben onze leden echt rechtstreekse toegevoegde waarde.” Waar wil u over tien jaar staan met Voka? Leyman: “Wij streven heel duidelijk meer bevoegdheden na voor Vlaanderen. Dat wil ik met Voka echt mee realiseren. We stellen duidelijk vast dat we in het economisch klimaat in dit land met twee verschillende snelheden draaien en met twee verschillende doelstellingen. Dus moeten we daar ook naar handelen, hoe moeilijk dat misschien ook is of zal zijn. De aanpak van de gezondheidszorg of van de werkloosheid is totaal uiteenlopend in Vlaanderen en in Wallonië. We kunnen daar niet onderuit. Als Vlaanderen meer bevoegdheden krijgt, dan verbreedt dat automatisch ook de verantwoordelijkheid en de werking van Voka. Voorts wil ik Voka en de alliantie een nog breder maatschappelijk draagvlak geven. Op termijn moeten we de rol van het VBO op Vlaams niveau kunnen overnemen, maar dat hangt ook weer samen met die bredere bevoegdheden op Vlaams niveau. Daarbij moeten we de gangmaker zijn, de vertegenwoordigersfederatie, de spreekbuis van de werkgevers.”

Meer bevoegdheden Als Vlaanderen meer bevoegdheden krijgt, zal dat het werk van Voka niet vergemakkelijken, maar eerder complexer maken. Leyman: “Inderdaad. We zijn georganiseerd volgens de bevoegdheden die Vlaanderen nu heeft. Als we op dezelfde manier blijven denken, dan moeten we ons kenniswerk uitbreiden: in koppen, in competenties of in de breedte van de organisatie. Dat is één zaak, maar aan de andere kant heb je dan het niveau van de professionele onderhandelingen, die nu nog altijd op federaal niveau plaatsvinden

I-mag april 2010

met de groep van tien, waar wij op dit ogenblik nog geen deel van uitmaken. Binnen de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen zitten wij nu mee aan tafel om over een beperkt bevoegdhedenpakket akkoorden af te sluiten. Op het ogenblik dat Vlaanderen meer bevoegdheden krijgt, kunnen wij over een veel vollediger pakket bevoegdheden onderhandelen.” Hoe ziet Voka een succesvol Vlaams bedrijf van de toekomst? “Dat is een eerder generalistische vraag en dus niet zo evident om op te antwoorden. We moeten onze bedrijven binnen een nieuw soort economisch weefsel positioneren: een weefsel dat gemondialiseerd is en waarin we moeten vaststellen dat de kosten voor onze bedrijven nog altijd schandalig hoog zijn. Een weefsel dat eigenlijk merkt dat dit maar een kleine markt is in een internationale context. En daar moeten we dan weer vaststellen dat er zich jammer genoeg veel beslissingssterkte buiten onze regio bevindt. Binnen dat weefsel moeten we onze bedrijven gaan herpositioneren. Een focus op groenere energie is vrij evident. Wij focussen ons op het verwitten, vergroenen en verblauwen van de economie. Een cruciaal aspect van de toekomst ligt nu zeker in alles wat met groene energie te maken heeft. Dat is een tendens die zich in de hele industriële wereld doorzet.”

Knelpuntberoepen Krijgen we in Vlaanderen geen probleem met knelpuntberoepen, zoals bijvoorbeeld ingenieurs? Hypothekeert dat op termijn niet onze mogelijkheden inzake – bijvoorbeeld – innovatie? Leyman: “Daar zullen we zwaar moeten over nadenken. Innovatie is leuk, als je het hier kunt doen, maar je zit bij manier van spreken op een milliseconde van Indië. Bedrijven besteden hun boekhouding tegenwoordig al uit in het buitenland. We moeten daar leren mee leven. Een ander aspect is dat van de knelpuntberoepen en de vaststelling dat er enerzijds nog heel veel werkzoekenden zijn en anderzijds heel veel knelpuntberoepen. Daar ligt een taak voor de VDAB om die twee te gaan matchen. Wij zijn daarbij partner om daar een meer activerend beleid te voeren. De klemtoon moet wel liggen op activerend. We moeten niet alleen maar omscholen, als iemand zich aandient. Neen, we gaan hem actief zoeken en omscholen. Ook dat is weer zo’n voorbeeld: in Vlaanderen zijn we daarmee bezig; in Wallonië laat men die mensen rustig zitten.” Germis: “Aan knelpuntberoepen zit er ook

32

een keerzijde: in de samenleving zijn er knelpuntgroepen, die niet aan de arbeidsmarkt kunnen deelnemen. In onze toekomstvisie zien we voldoende bedrijven, waar mensen kunnen instromen in de arbeidsmarkt. DHL is een typisch voorbeeld van zo’n bedrijf, waar mensen gemakkelijk kunnen instromen in de arbeidsmarkt: zeer lage eisen en de mensen ter plaatse opleiden en vormen. Vijftigplussers, allochtonen, gehandicapten: die groepen moeten we ook actiever zien te betrekken. Voka doet daar ook inspanningen voor met bijvoorbeeld het jobkanaal. Dat is een belangrijk thema dat we ter harte willen nemen. Dat heeft voor een stuk ook te maken met matching: als we die knelpuntberoepen kunnen matchen met groepen in de samenleving die het moeilijk hebben om aan de arbeidsmarkt deel te nemen, dan zou dat misschien een stuk van de oplossing kunnen zijn?” Leyman: “Een ander alternatief – maar dan moeten we goed weten of we daar klaar voor zijn – is een nieuwe golf van migratie. Gerichte, specifieke migratie om die knelpuntberoepen op te vullen. Daar moeten we ons zeer over beraden. Het zou in elk geval passen in dat plaatje van internationalisering en mondialisering. En laat ons niet vergeten dat het onderwijs ook een grote rol te spelen heeft. Want ook over de koppeling tussen onderwijs en arbeidsmarkt lig ik wakker. Het onderwijs moet op de voet volgen wat er op de arbeidsmarkt aan het gebeuren is en daar zeer gepast en flexibel kunnen en willen op inspelen.” Tekst: Luc VANDER ELST Foto: VOKA

“ Een ander alternatief – maar dan moeten we goed weten of we daar klaar voor zijn – is een nieuwe golf van migratie. Gerichte, specifieke migratie om die knelpuntberoepen op te vullen. Daar moeten we ons zeer over beraden. Het zou in elk geval passen in dat plaatje van internationalisering en mondialisering.”

netwerk

DIXIE DANSERCOER EXCLUSIEF OP VIK-KADERDAG 8 MEI 2010 PROGRAMMA KADERDAG 13.00 uur: 13.30 uur: 14.15 uur: 14.30 uur:

verwelkoming. bestuursvergadering. toast door de voorzitter. interactieve wandeling door klimaat en kunst, onder begeleiding van gids. 17.00 uur: Dixie Dansercoer exclusief voor de VIK-leden. 18.30 uur: unieke wereldbarbecue. 22.00 uur: einde kaderdag. Overnachting (in optie) voor deelnemers aan zondagprogramma.

(ANT)ARCTIC MATTERS! Van expeditie tot exhibitie: 12 containers, 8 kunstenaars, 1 poolreiziger. Een adembenemend project over de ecologische gevolgen van de klimaatverandering!

DE POOLEXPEDITIES Van de ontdekkingsreis met de Belgica in 1897 tot de hedendaagse expedities in het poolijs: Verbeke Foundation presenteert samen met het Belgica-genootschap een symbiose tussen kunst en wetenschap.

INTERACTIEVE WANDELING Acht binnen- en buitenlandse kunstenaars werkten samen aan een originele en ongeziene kijk op de ruige poolgebieden, waarin de mens slechts moeizaam kan overleven. Vaardige gidsen leiden ons door deze wervelende tentoonstelling.

DIXIE DANSERCOER EXCLUSIEF VOOR VIK! Poolreiziger en mede-organisator van (Ant)Arctic Matters, Dixie Dansercoer, geeft speciaal voor onze ingenieurs een boeiende, uitvoerig geïllustreerde lezing. Op maat van onze ingenieurs met voorbeelden en beeldmateriaal van alle ontwikkelingen: ontwerp en design, testing, hightech, ...

UNIEKE WERELDBARBECUE We ronden deze unieke ervaring af met een gezellige wereldbarbecue: gerechten uit verschillende windstreken strelen uw tong.

I-mag april 2010

34

Loopt um r a w k o o e d r o o v polen?

Poolreiziger en medeorganisator van (Ant)Arctic matters, Dixie Dansercoer, geeft speciaal voor onze ingenieurs een boeiende, uitvoerig geïllustreerde lezing. Op maat van onze ingenieurs met voorbeelden en beeldmateriaal van alle ontwikkelingen: ontwerp en design, testing, hightech, ... Bent u begaan of engageert u zich voor een beter klimaat? De VIK nodigt alle ingenieurs uit met hun partner voor dit unieke event bij Verbeke Foundation in Kemzeke!

PRAKTISCH

Verwentarie f voor bestuursleden

Plaats: Verbeke Foundation, Westakker, Kemzeke (Stekene) Datum: zaterdag 8 mei 2010 vanaf 14.15 uur met mogelijkheid te koppelen aan havenbezoek op zondag 9 mei 2010. Inschrijving vereist: www.vik.be/exclusief (uiterlijk tot 3 mei 2010) Kosten voor deelneming: korting bestuursleden: zie website; andere VIK-leden en partner: 65 euro. Kosten voor overnachting met ontbijt zijn ten laste van de deelnemers. Het aantal deelnemers voor de zaterdagactiviteit is beperkt tot 200 personen, aan het zondagprogramma kunnen slechts 50 personen deelnemen.

WEEKENDFORMULE zondag 9 mei 2010 10.00 uur: samenkomst in het Hof Van Keulen, Fabriekstraat 59, Beveren-Kallo. 10.30 uur: vertrek met autocar voor rondrit in de Antwerpse haven op Linkeroever onder leiding van een havengids. Wij bekijken: - de Kallosluis, - de Schelde vanaf de ingang van de vaargeul naar de Kallosluis, - de ingang van het Deurganckdok (een getijdedok), - de containerterminals van DP World en PSA, wij bezoeken het dorp Doel met zicht op de kerncentrale en de polder, via het Doeldok en het Verrebroekdok en het logistiek gedeelte van de haven rijden wij terug naar het Hof Van Keulen in Kallo. 13.00 uur: broodmaaltijd in Hof Van Keulen. 14.00 uur: einde. Deelnemers kaderdag hebben voorrang op inschrijven zondagprogramma.

Deurganckdok

Fort Liefkenshoek

Kallosluis

35

I-mag april 2010

studiegroepen

BEDRIJFSBELEID

Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt een inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED20410.

Brown paper session dinsdag 20 april 2010 Uw (administratieve) processen aan de muur: een creatieve brainstorm die veel te weinig wordt gebruikt. Om processen in uw bedrijf te analyseren of de ideale werkmethode te ontdekken is inzicht in die processen belangrijk. Een ‘brown paper session’ is hier een voor de hand liggende werkvorm en wordt vooral ingezet, als meerdere individuen moeten samenwerken om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Een ‘brown paper session’ kan worden gebruikt voor zowel administratieve als productieprocessen.

Lean manufacturing dinsdag 18 mei 2010 ICT-ondersteund door Mumett Bedrijven en instellingen die het Lean-principe in hun vaandel voeren, passen heel wat methodes toe om resultaatverbeteringen te bereiken: Kaizen, 5S, SMED, JIT, TPM, TQM… Ook standaardisering van de werkmethodes zorgt voor kwaliteitsverbetering.

Tijdens deze avond zullen we ‘brown paper’ faciliteren rond een algemeen thema en daarna ingaan op de aandachtspunten om een ‘brown paper session’ in te zetten.

• PRAKTISCH

Om een ‘slanke productie’ te realiseren doet men vaak een beroep op eigen specialisten uit het middenkader of externe experts. Hier wordt essentiële kennis gegenereerd. Om al die verworven knowhow permanent beschikbaar te houden en integraal toe te passen in het bedrijf biedt de industriële elearningtool Mumett uitkomst.

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 20 april 2010 om 20 uur. Spreker: Ivo Bols, Core Business Office. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt een inschrijving alleen kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang van de activiteit. Anders is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED10410.

Mumett is een programmageheel van 3 modules, auteurs-, instructeurs- en traineemodule, waarmee bedrijven hun kennis op een flexibele en gebruiksvriendelijke wijze kunnen opslaan in lesvorm. • Via de centrale server kent de instructeur de lespakketten toe aan de cursisten. Dankzij het ingebouwde ‘learning management system’ wordt het heel eenvoudig om de leertrajecten op te volgen. De instructeur toetst af of de aangereikte leerstof inderdaad begrepen werd en kan desgewenst een certificaat bezorgen.

ERP-selectie: waar ligt de focus? donderdag 22 april 2010 Veel bedrijven maken een grote fout bij de selectie van hun ERP-software. Maar hoe pakt u die selectie dan best aan, want ze is van vitaal belang voor uw organisatie? De keuze en toepassing doet een bedrijf bij voorkeur niet vaak. Ervaring zult u er dus niet zo snel in krijgen.

• De methodologie en schermopbouw van Mumett steunen daarbij op de trainingsmethode die erop gericht is om systematisch en zelfstandig vaardigheden aan te leren. De instructeur wordt minimaal belast en neemt een coachende rol aan.

• Welke functionaliteiten heb ik nodig? • Wie moet ik betrekken bij mijn keuze? • Wat zijn mijn huidige pijnpunten, wat zijn de valkuilen?

Wilt u de meerwaarde van Mumett leren kennen, kom dan naar de voordracht op dinsdag 18 mei 2010. Rik Vanden Berk, industrieel ingenieur en zaakvoerder van Vectes Europe, zal aan de hand van getuigenissen uit de praktijk een zicht geven op de mogelijkheden en toepassingen van deze rendabele elearningtool. Lesonderwerpen zoals 3D-meettechnieken – gemaakt door de navorsers van de K.U.Leuven, faculteit ingenieurswetenschappen, en Campus De Nayer in SintKatelijne-Waver, komen samen met andere industriële toepassingen aan bod.

Tijdens deze lezing beantwoordt Mark Peeters, leading consultant bij Qurius Belgium, de vragen die u zich vooraf moet stellen om niet het zoveelste slachtoffer te worden van een mislukte ERP-toepassing.

Mark Peeters

Heeft u een specifieke vraag die u graag behandeld wil zien op de lezing? Stel ze hier: [email protected]

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 18 mei 2010 om 20 uur. Spreker: Ing. Rik Vanden Berk MSc (Vectes). Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 22 april 2010 om 20 uur. Spreker: Mark Peeters, Qurius Belgium.

I-mag april 2010

38

ACTIVITEITEN

PIPING EN LASTECHNIEKEN

een inschrijving kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang van de activiteit. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED10510.

Sonorcontrol dinsdag 27 april 2010 Sonorcontrol is actief in alles wat met lawaaibeheersing te maken heeft. Heel recent is een fullscale akoestisch labo in gebruik genomen met meetfaciliteiten die tot de top in België behoren. De bedoeling is om via co-engineering samen met de klanten oplossingen te zoeken voor hun geluidsproblemen.

ELEKTRICITEIT Datacenters en de datacentermarkt donderdag 29 april 2010

Werkmethode: • Toestellen of producten van klanten worden in een akoestische kamer geplaatst. • Geluidsparameters worden opgemeten. • Rapportering en overleg met de klant (co-engineering) • Innovatieve oplossingen aanbieden in de vorm van rapporten of akoestische producten.

Vanparijs-Maes is een engineering- & contractingbureau, gespecialiseerd in energietoepassingen (opwekking, distributie en beveiliging van elektrische energie) en studie van speciale technieken in gebouwen met vooral kritische toepassingen. Niet alleen voor industriële toepassingen, maar ook en vooral in de telecom- en ICT-sector voor de uitrusting van datacenters, computers en serverrooms. Dat alles rekening houdend met de specifieke vereisten, eigen aan de sector.

Naast eindproducten (machines en toestellen) doet Sonorcontrol ook onderzoek op grondstoffen (glas, steen, kunststoffen,…) en halffabrikaten (bouwproducten) en helpt het bedrijven bij hun zoektocht naar betere producten. Het reikt hun ook oplossingen aan om te voldoen aan de wetgeving.

Vanparijs-Maes kan optreden als consultant en in een eerste fase van een project de nodige assistentie verlenen op het gebied van siteselectie en/of een (FMECA)-audit uitvoeren in uw bestaande datacenters. Tevens hebben zij een jarenlange ervaring in engineering- en projectmanagement van technische infrastructuurwerken: elektriciteit, HVAC, bekabeling, security, branddetectie en -bestrijding, enz. Indien gewenst, kunnen zij nog een stap verder gaan en als contractor instaan voor de turnkey-uitvoering van een project. Belangrijk is dat zij steeds werken in nauw overleg met onze klanten en, mede dankzij hun onafhankelijkheid van leveranciers en merken, steeds de best beschikbare oplossing kunnen aanbieden. Algemeen:

Technisch:

Volledige tekst in I-mag maart en op www.vik.be.

• PRAKTISCH Plaats: Sonorcontrol nv, Diksmuidsesteenweg 17, Hooglede. Datum: dinsdag 27 april 2010 om 20 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden; 5 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 15 euro voor niet-leden. Broodjes aangeboden door de firma. Gelieve het verschuldigde bedrag, na uw inschrijving, te betalen op rekening 406-0098502-57van VIK Vorming met referentie ‘bezoek Sonorlab 27.04.2010’. U kunt een inschrijving alleen kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang van de activiteit. Anders is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBPPL10410.

• • • • • •

Wie is VMI? Datacenters en de datacentermarkt Datacentertrends Business case Bouwkundig Technieken - Tier levels - Elektrisch - HVAC - Security - IT/Fiber • Green Datacenter • Synergie gebouw – IT – technieken

MEET- EN REGELTECHNIEKEN

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 29 april 2010 om 19.30 uur. Sprekers: Dieter Backx & Patrick Steegmans (Vanparijs - Maes). Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt een inschrijving kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang van de activiteit. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOELE10410.

Rodax donderdag 29 april 2010 Rodax ontwerpt en fabriceert temperatuursensoren voor de chemie, de petrochemie, de energiemarkt en de farmaceutische industrie. Zij exporteren die producten wereldwijd bij klanten, zoals Shell, Esso/Exxon, BP, Total, BASF, Bayer, KPE, Q8, Electrabel, Nuon, EON, enz.

39

I-mag april 2010

Over de trainer Gunnar Michielssen geeft al 10 jaar trainingen over bedrijfscommunicatie. Hij studeerde rechten en economie en adviseert bedrijven over efficiënte communicatiecultuur. Zijn handelsmerk: de inhoud is ernstig, de verpakking fun. Zie ook www.gunnarmichielssen.be

Naast de traditionele montages specialiseert Rodax zich in het ontwerp en on-site installeren van fornuisthermokoppels en reactormultipointmetingen.

• PRAKTISCH Plaats: Rodax nv, Santvoortbeekstraat 33, Anwerpen. Datum: donderdag 29 april 2010 om 14 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden; 5 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 15 euro voor niet-leden. Na uw inschrijving schrijft u het verschuldigde bedrag over op rekeningnummer 406-0098502-57 van VIK Vorming met als omschrijving “Rodax’. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBREG10410.

• PRAKTISCH Plaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94, Berchem. Datum: dinsdag 28 september 2010 om 20 uur, verwelkoming vanaf 19.30 uur. Na de lezing receptie en netwerking tot 23 uur. Spreker: Gunnar Michielssen. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Annuleren van een inschrijving kan kosteloos tot 48 uur voor de activiteit. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOTCM10910.

TECHNISCH-COMMERCIEEL Afkicken van e-mail dinsdag 28 september 2010 Hoeveel e-mails belanden er dagelijks in uw ‘postvak in’?

Juist reageren om je doel te bereiken… dinsdag 23 november 2010

Tussen al die elektronische berichten zitten hoogstwaarschijnlijk veel onnodige en slordig geschreven boodschappen. Bovendien forwarden en cc’en we er duchtig op Gunnar Michielssen los. Wie vindt nog de tijd om al die ‘lastpost’ grondig en geconcentreerd te verwerken? Wie ergert zich nooit aan de stortvloed van overbodige berichten?

Hoe emotionele intelligentie je kan helpen effectief af te stemmen en verbinding te maken met verschillende persoonlijkheden. • Het is voor mij zo helder als pompwater en toch begrijpen ze het niet! • Het is toch de evidentie zelf! Waarom doen ze het dan niet? • Wat ik ook doe, ik krijg niet de gewenste reactie. • Bepaalde mensen slagen er steeds in hun scherpe kantjes te laten zien. • Hoe moet ik hem/haar benaderen, opdat hij/zij doet wat ik verwacht?

Afkicken van e-mail is een korte en krachtige sessie, waarmee Gunnar Michielssen u helpt om de e-mailcultuur, waar nodig, bij te sturen. Bij uzelf, maar misschien ook bij uw collega’s en uw hele bedrijf. In nauwelijks twee uur leert u dit communicatiemiddel tactischer in te zetten, zodat de productiviteit op het werk sterk stijgt. Zo ontdekt u onder meer: • hoe u de hoeveelheid verzonden mails in één dag met 20% vermindert; • waarom cc en forward niet altijd goede ideeën zijn en wanneer u die functies absoluut moet vermijden; • hoe uw collega’s psychologisch gedwongen worden om alsmaar meer te mailen en sneller te reageren; • hoe elektronische non-berichten als een boemerang terugkeren; • waarom niemand uw mails leest maar hooguit scant en hoe u daar best rekening mee houdt; • hoe u uw onderwerpregels meer punch geeft met 5 simpele tips.

Gedachten die bij iedereen wel eens door het hoofd flitsen. Zij hebben te maken met hoe we naar dingen kijken, de perceptie, en wat we ermee doen, ons voorkeurgedrag. Inzicht krijgen in de manier van waarnemen en in het voorkeurgedrag van ons en anderen (de persoonlijkheid), helpt om effectief te leren afstemmen en verbinding te maken. Dat doen we om: • met de mensen voor en met wie we werken sneller en betere resultaten bereiken. • de mensen die we leiden en aansturen beter te coachen om het beste van zichzelf te geven. • ons gedrag optimaal bij te sturen tijdens interacties met anderen in situaties van begroeten, communiceren in het algemeen, feedback geven, leiding geven, verkopen, timemanagement, ...

Feiten over afkicken van e-mail: • meer dan 7.500 deelnemers sinds begin 2008; • het meest succesvolle bedrijfsseminar in Vlaanderen en Nederland; • quotering door deelnemers: inhoud: 88% overal: 88% docent: 92 %

I-mag april 2010

Kristien Rogier

Insights discovery is een uiterst pragmatisch typologiemodel, gebaseerd op de theorie van Carl Gustav Jung, de ver-

40

ACTIVITEITEN

maarde psycholoog. Deze in de praktijk makkelijk toepasbare tool kan de basis vormen voor al de trainings- en coachtrajecten. Het model geeft inzicht in je eigen gedragsvoorkeuren en in die van anderen. Kristien Rogier is geaccrediteerd licentiehouder en practitioner van Insights Discovery®. In haar dienstverlening streeft zij met inpare | empowering people to success een aantal waarden na. www.inpare.be

• PRAKTISCH Plaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94, Antwerpen. Datum: dinsdag 23 november 2010 om 20 uur, verwelkoming vanaf 19.30 uur. Na de lezing receptie en netwerking tot 23 uur. Spreker: Kristien Rogier, zaakvoerder - consultant – trainer – coach. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt een inschrijving kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang van de activiteit. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOTCM11110.

AGENDA BIJEENKOMSTEN Studiegroep Bedrijfsbeleid 20-apr-10 Lezing: Brown paper session, uw (administratieve) processen aan de muur, VIK-huis, 20 uur 22-apr-10 Lezing: ERP-selectie, waar ligt de focus?, VIK-huis, 20 uur 18-mei-10 Lezing: Lean manufacturing ICT ondersteund door Mumett, VIK-huis, 20 uur Studiegroep Elektriciteit 29-apr-10: Datacenters en de datacentermarkt, VIK-huis, 19.30 uur Studiegroep Kunststoffen 22-apr-10: Business speeddating, Diepenbeek, 20 uur Studiegroep Piping, pijpleidingen en lastechnieken 27-apr-10 Bedrijfsbezoek Sonorcontrol nv, Hooglede, 20 uur 7-sep-10: Stuurgroepvergadering VIK-huis 19.30 uur Studiegroep Regeltechniek 29-apr-10 Bedrijfsbezoek Rodax nv, Anwerpen, 14 uur 4-mei-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 1-jun-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur Studiegroep Technisch-commercieel 28-sep-10 Afkicken van e-mail: snel naar een nieuwe e-mailcultuur, Antwerpen, 20 uur 23-nov-10 Lezing: Hoe juist reageren om je doel te bereiken, Antwerpen, 20 uur

VIK V orming VIK V orming

2de editie van de

VIK ‘Industrial practice days’ “Van ERP naar shopfloor” op donderdag 22 april en donderdag 29 april in Ter Elst, Edegem In deze editie van de VIK Industrial practice (VIP) days wordt de link gelegd tussen ‘processcontrol’ enerzijds en bedrijfsadministratiesystemen anderzijds. Zijn in de meeste ondernemingen de beide uitersten – ERP en processcontrol - al wel aanwe-

zig, dan is in vele gevallen de communicatie tussen beide nog gering of onbestaande. Het symposium ‘Van ERP naar shopfloor’ wil daarop een antwoord, een methode van aanpak, een bestpracticewerkwijze geven.

Programma - donderdag 22 april van 8.30 tot 17 uur • ISA 95 als communicatienorm tussen uw ERP en de shopfloor Drs. Bianca Scholten, TASK24 lid ISA 95-commissie • Kanttekeningen bij de levels van ISA 95 - Ing. Hendrik Loobuyck Adentra • Standaardsoftware of maatsoftware? - ir. Wim De Bruyn, R&D MES Departement Bedrijfsinformatie & ICT, Hogeschool Gent • Case: Brouwerij Martens: van ‘sensor’ tot ‘boardroom’ Paul Bloemen, Brouwerij Martens • Scheduling in MES-systemen - Paul Verstraete, MESware nv • Case: Scheduling in een SAP-omgeving Ing. Connie Vanhoof, Janssen Pharmaceutica • Case: Tendensen in logistieke automatisering - Gerard Paulussen, Intrion • Netwerkdrink Programma - donderdag 29 april van 8.30 tot 17 uur • Opstellen van MES-gebruikerseisen met behulp van ISA 95 en selectie van MES-leverancier(s) - dr. ir. Erna Noordkamp, TASK 24 • Werkmethode met betrekking tot de toepassing van een MES-traject Bart Demaegdt, Siemens • Receptmanagement: hoe recepten en andere masterdata beheren in een farmaceutische omgeving? - Annouck Aenspeck, Janssen Pharmaceutica • Case: Productie en magazijn integreren in uw IT-omgeving Ing. Jurgen Gouwy, De Clercq Solutions • Case: Smart dashboards voor procesmonitoring en procesoptimalisatie Ing. Filip Bruggeman, Novotek • Case: MES toegepast in de tankterminalwereld Wim Tindemans, Egemin Automation • Wat na de afwerking van een MES-project? - Ing. Hendrik Loobuyck, Adentra • Netwerkdrink

Doelgroep Leidinggevenden in productiebedrijven (bedrijfsleiders, productiemanagers, logistieke managers, plantmanagers, IT-managers) en ook al wie te maken heeft met industriële automatisering en/of met de verbetering van processen (ingenieurs, productieleiders, systeemintegrators, projectmanagers, ICT-medewerkers). Parallel met de lezingen vindt er een minibeurs plaats waar leveranciers hun producten en diensten op het vlak van MES-automatisering tonen.

Meer informatie of inschrijven? Kijk op de website: www.vik.be/VIP. Neem contact op met VIK Vorming: [email protected] 03 259 11 06 Herentalsebaan 643 2160 Wommelgem

VIK V orming VIK V orming

Symposium accentueert ‘manufacturing excellence’ • • • •

Hoe zo’n automatiseringsproject gepast aanpakken? Kan de productiescheduling automatisch verlopen? Welke data zijn nodig en wat kan men eruit afleiden? Levert de investering wel de aangehaalde opbrengsten op? Dit tweedaags symposium biedt u daarop een antwoord.

Industriële ondernemingen moeten voortdurend opboksen tegen sterke internationale concurrentie. De efficiëntie van hun productieprocessen en hun logistieke activiteiten zijn essentieel om rendabel te blijven. Almaar meer productiebedrijven worden zich bewust van de noodzaak om te kunnen beschikken over een geheel van volledig geïntegreerde systemen. Industriële communicatie is in die context de laatste 10 jaar dan ook een belangrijk item geworden.

Belangrijk is dat men kan steunen op standaarden. Daarom is de rode draad door het symposium de ISA-95-standaard. ISA-95 is de industriestandaard om bedrijfsprocessen op de productievloer en de uitwisseling van data tussen ERP en de werkvloer te beschrijven. Door bij een MES-project met ISA95 te starten hanteert men een universele taal die het wederzijds begrip over de bedrijfsprocessen en de gevraagde functionaliteit sterk verbetert.

Die integratie begint met de elektronische productiesturingen zoals plc’s en microcontrollers over een gepaste HMI (‘human machine interface’) naar een supervisie- en alarmsysteem, zoals de huidige Scada-toepassingen om te eindigen in het ERPsysteem (‘enterprise resource planning’). Het komt er met andere woorden eigenlijk op neer dat industriële communicatie overgaat van werkvloermanagement over plantmanagement naar businessmanagement.

Tijdens het symposium komt die problematiek aan bod. Cases, voornamelijk uit de voedingsnijverheid en de farmaceutica, zullen het geheel verduidelijken.

De voorbije jaren is er al veel geïnvesteerd in ERP-systemen en in procesautomatisering. Daardoor is de kloof tussen beide alsmaar duidelijker geworden. Om het in ISA-terminologie te zeggen: om de ‘processcontrollayer’ efficiënt te laten samenwerken met de ‘business planning & logistics’ is een tussenlaag noodzakelijk: de ‘manufacturing operations & controllaag’. In die middenlaag moet men MES – manufacturing execution systems - situeren. Die zorgen voor de informatie om de activiteiten van order tot afgeleverd product te optimaliseren. Gebruikmakend van recente en accurate data zal een MES productieactiviteiten initiëren, leiden, erop reageren en rapporteren.

VIP-DAYS 2010 Van ERP naar shopfloor Deelnemersbijdrage (excl. Btw)

Wat kunt u verwachten?

Twee dagen:

• leden: 425 euro • niet-leden: 500 euro

Eén dag:

• leden: 225 euro • niet-leden: 265 euro

Inbegrepen in de deelnameprijs: lunch, syllabus met hand-outs.

In de praktijk ziet men dat ERP-leveranciers steeds meer met het procesniveau communiceren en dat anderzijds DCS-systemen ‘hogere’ functies aanbieden.

VIK Vorming is een erkend opleidingsverstrekker. U kunt uw factuur dus voldoen met werknemerscheques of via kmo-portefeuille.

Voor de gebruiker, u dus, wordt het er zeker niet duidelijker op. • Welke richting moet hij uit? • Met wie moet hij in zee gaan?

43

I-mag april 2010

VIK V orming VIK V orming

MS Project: werken met het softwarepakket vanaf donderdag 20 mei 2010 • • • •

De training toont de deelnemer de tools die in het pakket MS Project voorhanden zijn en hoe ze gebruikt kunnen worden voor planningsdoeleinden.

• PROGRAMMA • Projecttaken invoeren • Resources inbrengen

Een project opvolgen Views en rapporten aanmaken MS Project als bedrijfstool Nieuw in de laatste MS Project-releases (er wordt gewerkt met MS Project 2007)

Docent: Ing. Karel De Wever MSc, M.E.S

• PRAKTISCH donderdag 20 en 27 mei 2010, telkens van 9 tot 17 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/node/545 of [email protected] of 03 259 11 06.

Business-to-businessmarketing vrijdag 30 april 2010 • • • • • • • • •

Wilt u voortaan kunnen meespreken met uw commercieel directeur of marketingmanager? Wilt u uw plaats in het strategisch marketingproces van uw bedrijf kennen? Dan is deze cursus een prima kennismaking voor u. Er worden inzichten aangereikt, het vakjargon wordt toegelicht, elementaire begrippen worden geïllustreerd met praktijkvoorbeelden.

• • • • • • •

PROGRAMMA De marketingomgeving Marktsegmentatie en positionering De marketingmix Product Prijs Distributie Promotie Business-to-business versus business-to-consumer (afgeleide vraag) Prijsbepaling (rendementsanalyse) Productbeleid en -ontwikkeling Assortimentsbeleid Productlevenscyclus Kwaliteit Relatiemarketing Marketing in een internationale context

Docent: Handelsingenieur Johan Vanhaverbeke is managing partner van Marketing Training & Consulting, actief in Interim Management, Advies en Consulting. Hij heeft diverse commerciële functies uitgeoefend en heeft meerdere jaren ervaring als organisatieadviseur rond verkoop en marketing, strategie en veranderingsmanagement.

• PRAKTISCH vrijdag 30 april 2010 van 14 tot 21 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/node/1788 of [email protected] of 03 259 11 06.

I-mag april 2010

44

VIK V orming VIK V orming

REACH voor downstreamusers donderdag 29 april 2010 Deze opleiding geeft een stand van zaken van REACH en verheldert de verplichtingen als downstreamgebruiker. Na de opleiding heeft u een duidelijke kijk over hoe u zich moet organiseren om REACH te integreren in uw bedrijf.

• Handhaving: hoe te documenteren, welke handhaving is

• • • • • •

Aanpak: Combinatie van theorie met voorbeelden uit de praktijk. Deelnemers kunnen vooraf vragen doorsturen. Die zullen in de mate van het mogelijke aan bod komen tijdens de opleiding.

mogelijk?

• Afsluitende enquête om te peilen naar onderwerpen in het kader van REACH/CLP waarrond meer info gewenst is

PROGRAMMA

Waarom REACH en wat is de stand van zaken? Wat is de impact voor de downstreamgebruiker? Voorbeelden grijze zones preparaat/artikel. Gepreregistreerd uit voorzorg en wat nu? Consequenties van import van stoffen, preparaten en voorwerpen. • Wat zijn kandidaat-lijststoffen? Communicatieverplichtingen naar industriële gebruikers en consumenten. • Uw gebruiken aan uw leveranciers communiceren: hoe en wanneer? • Veiligheidsinformatiebladen (VIB), chemisch veiligheidsrapport en uitbreiding VIB met blootstellingsscenario’s.

Docent: Saskia Walraedt, VLARIP-projectleider, Essenscia.

• PRAKTISCH donderdag 29 april 2010, van 9 tot 17 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/node/1783 of [email protected] of 03 259 11 06.

Persoonlijk organiseren met Outlook vanaf donderdag 20 mei 2010 Tijdens deze cursus leert u inzien dat er betere en snellere manieren zijn om uw persoonlijke organisatie te optimaliseren. Bovendien krijgt u inzicht in verscheidene ‘genius shortcuts’, waarbij u dankzij het gebruik van slimme technologische hulpmiddelen en geavanceerde opties binnen Outlook elke dag een significante tijdswinst geniet.

Leerdoelen • Stilstaan bij uw huidige persoonlijke organisatie en manier van werken met Outlook • Optimaliseren binnen Outlook • Efficiënter omgaan met je tijd • 100 e-mails kunnen schrijven in 1 uur Docent: Bert Verdonck is een inspirerende coach, buitengewone lifehacker en creatieve geest. Naast het delen van kennis via workshops, trainingen en coaching, schrijft hij ook blogs en boeken. Internationaal wordt hij regelmatig als keynote spreker gevraagd om mensen te helpen hun efficiëntie een uitzonderlijke stimulans te geven. Als oprichter van ‘Genius Shortcuts’ bespaarde hij al duizenden mensen minstens twee uur werk per dag. Bert heeft een achtergrond in internettechnologie, biometrie en communicatie. Hij studeerde af aan de Universiteit Antwerpen als handelsingenieur in de beleidsinformatica.

• PROGRAMMA • Persoonlijke organisatie • Meer of minder structuren en folders gebruiken? • Organiseer en automatiseer. • Onmiddellijk rendement met slimme Outlook-opties. • Hoe 100 e-mails in 1 uur schrijven? • Sneller organiseren & herplannen van vergaderingen met meerdere deelnemers

• Contactbeheer optimaliseren met Outlook

• PRAKTISCH donderdag 20 en 27 mei 2010, telkens van 9 tot 17 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/outlook of [email protected] of 03 259 11 06.

Wat maakt deze opleiding anders? • Onmiddellijke, praktische toepasbaarheid. • Het delen van ervaring en bruikbare methodes. • Gegarandeerde tijdswinst.

45

I-mag maart 2010

VIK V orming VIK V orming

Cursusagenda voorjaar 2010 CURSUS

STARTDATUM

EINDDATUM

UREN

20/04/2010

04/05/2010

A

AANTAL LEDENLEDENTARIEF SESSIES* TARIEF ONDERW. & OVERH.

TECHNOLOGIE Praktische invulling van EC7 bij het ontwerp van ondiepe en diepe funderingen

3

390

330

Geluid in en onderhoud van ventilatiesystemen

20/04/2010

04/05/2010

A

3

390

330

Industriële koeltechnieken: gevorderden

21/04/2010

19/05/2010

A

5

580

490

Stoom in de bedrijfsomgeving

22/04/2010

28/04/2010

D!

10

1500

NVT

Chemische procesengineering

23/04/2010

11/06/2010

N!

7

910

770

EEx

04/05/2010

04/05/2010

N!

1

220

190

Betonbouw 3

12/05/2010

16/06/2010

N

6

710

600

Atex-richtlijn

25/05/2010

25/05/2010

N!

1

220

190

Probleemoplossende technieken NIEUW

20/04/2010

04/05/2010

N

3

490

420

In bedrijf stellen van nieuwe procesinstallaties

21/04/2010

05/05/2010

N

3

390

330

BEDRIJFSKUNDE

Workshop procesveiligheid en veranderingswerken (MOC)

21/04/2010

27/05/2010

D

6

1090

930

Bedrijfsmanagement

23/04/2010

25/06/2010

N + A!

18

1320

1150

Financieel beleid

21/04/2010

02/06/2010

N+A!

14

1210

1030

Intern auditor voor ISO 17020: 2004 - ISO 17025:2005

28/04/2010

05/05/2010

D

4

620

530

REACH voor downstreamusers NIEUW

29/04/2010

29/04/2010

D

2

340

290

Business-to-business marketing

30/04/2010

30/04/2010

N + A!

2

340

290

MS Project

20/05/2010

27/05/2010

D

4

680

580

Introductie Lean manufacturing en value stream mapping

21/05/2010

28/05/2010

D

4

650

550

Contractenbeheer

04/06/2010

04/06/2010

N + A!

2

340

290

IPMA-D projectmanagement certificatie: begeleiding en voorbereiding

08/06/2010

15/06/2010

D

2

650

550

Humanresourcesmanagement

11/06/2010

11/06/2010

N + A!

2

340

290

Effectief leidinggeven - medewerkers coachen - teammanagement

20/04/2010

30/11/2010

A

17

1650

1400

Effectief leidinggeven

27/05/2010

28/05/2010

A

7

820

700

Focusmanagement

20/04/2010

20/04/2010

D

2

230

200

Timemanagement

28/04/2010

28/04/2010

D

2

380

320

Persoonlijke organisatie met Outlook NIEUW

25/05/2010

25/05/2010

D

2

230

200

VAARDIGHEDEN

tarieven geldig tot 31.07.2010 * 1 sessie = 3 uur

I-mag april 2010

* = Gent D = dagcursus van 9 tot 17 uur V = Voormiddagcursus van 9 tot 12 uur N = namiddagcursus van 14 tot 17 uur

46

A = avondcursus van 19 tot 22 uur ! = aangepaste uren kijk op website NVT = niet van toepassing

VIK V orming VIK V orming

Fellow

bouwmanager

15de promotie

Bouwmanager bundelt technologie, management en bedrijfseconomische knowhow in een polyvalent programma. Docenten uit de bouwsector analyseren met u de productie (-werf) en andere functies vanuit een managementbenadering. Ze tonen u hoe die bijdragen om de concurrentiekracht van uw bouwonderneming te verbeteren en bespreken de raakvlakken en interacties met andere ondernemingsfuncties. Er wordt ook speciale aandacht besteed aan de aparte aanpak van een PPS-project (publiek-private samenwerking).

Meer informatie? Dit programma loopt in samenwerking met de Vlaamse Confederatie Bouw en de hogeschool voor Wetenschap en Kunst (De Nayer) en SintLucas.

Praktisch De cursus begint op 10 september 2010. De lessen, 60 sessies, vinden plaats op vrijdag van 19 tot 22 uur en op zaterdag van 9 tot 12 uur in het VIK-huis in Wommelgem.

Kijk op de website

www.vik.be/fbm Of neem contact op met VIK Vorming: 03 259 11 06 of [email protected]

VIK Vorming - Herentalsebaan 643 - 2160 Wommelgem