Time for change? geeft antwoord op pagina 3
04 Dinsdag Maart2008
Werkt bevrijdend. Bondscoach Bert
Nepboeven
Gouden lichting
Jattende acteurs verrassen winkeliers Politiek
Rita heeft tips voor Hillary
02
Natuurlijk is het voor een acteur leuker om in Baantjer te spelen dan bij een bureau voor criminaliteitsbestrijding in dienst te zijn. Maar jatten voor je werk heeft ook wel wat. En je dient er de goede zaak mee. Winkeliers in Apeldoorn lieten zich de afgelopen week beste-
len door acteurs. In een poging wijze lessen te trekken. Maar weinigen slaagden erin de nepboef in de kladden te grijpen. Ze liepen zo naar buiten met de hete waar. ‘Je wordt er ziek van als het ze toch lukt’, verzucht een ‘bestolen’ winkelier. 06
De nieuwe bondscoach Bert van Marwijk maakte in 1997 al indruk op zijn medecursisten Coach Betaald Voetbal. Een echte coach, die zich focust op de kern: Oranje. ‘Bert zal zich niet druk maken om vrouwen-, pupillen- of gehandicaptenvoetbal.’ 24
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
JAMES NACHTWEIJ/MAGNUM/HOLLANDSE HOOGTE
Walvisvaarders gewond ‘De harde aanpak werkt’
Milieuterrorist nummer één Schepen rammen, boterzuur over opvarenden heen kieperen, netten doorsnijden; Paul Watson is weer bezig. Godelief Swank
Paul Watson is een theatrale piraat die alles doet om walvissen te redden. Japan ziet hem als een terrorist. Uit Nederland.
AMSTERDAM
...
Woedend riep Japan gisteren de Nederlandse ambassadeur op het matje. Deze moet in Tokio uitleggen waarom actievoerders van milieuorganisatie Sea Shepherd, waarvan de schepen in Nederland geregistreerd staan, gisteren boterzuur
over Japanse walvisvaarders hebben gegooid. Zeker drie bemanningsleden van het schip Nisshin Maru zouden door het bijtende en stinkende zuur gewond zijn geraakt. De 57-jarige oprichter en leider van Sea Shepherd is niet onder de indruk. Paul Watson heeft ergere din-
gen gedaan om het leven van een walvis te redden. En boterzuur is toch een volstrekt ongevaarlijke stof, eigenlijk niet meer dan een soort verrotte boter, die voor stank en gladheid aan dek zorgt? Met een harpoen op walvissen jagen, dat is pas erg. Maar Japan, dat walvisjacht als deel van
zijn cultuur ziet, laat het er niet bij zitten. De autoriteiten beschuldigen Sea Shepherd en Watson, van oorsprong Canadees, van terrorisme. En ze staan daarin niet alleen. Zelfs milieuorganisaties vinden dat de theatrale zeepiraat – Watson vaart onder een doodshoofdvlag, schrijft gedichten over zijn vriendschap met zeedieren en laat zich fotograferen in militair ogende kledij – wel erg ver gaat in zijn bescherming van zeedieren. Walvisschepen rammen is Watsons favoriete tactiek. Als dat niet werkt, probeert hij hun vaarweg te
versperren met zijn drie schepen, saboteert hij hun vaartuigen als ze in de haven liggen, of laat hij vrijwilligers aan boord klimmen om duidelijk te maken dat de walvisjagers moeten stoppen. Waar Greenpeace keurig een sloep naast een walvisschip parkeert, leuzen schreeuwt en de media opzoekt, kiest Sea Shepherd voor confrontatie en illegaliteit. Watson claimt meerdere schepen tot zinken te hebben gebracht. ‘Een harde aanpak werkt beter’, oordeelt de milieuterrorist. Lees verder op pagina 3
2
Dagblad De Pers
Nieuws
Rita Verdonk Advies aan Hillary Clinton
‘Vecht tot het bittere eind!’ Als Hillary Clinton vannacht de Democratische voorverkiezingen in Ohio en Texas niet wint, is het gedaan met de voormalige first lady. Hoe kan ze nog winnen van Barack Obama? Drie laatste tips van Rita Verdonk, de Hillary van de Lage Landen. Mark Koster AMSTERDAM
...
IJzeren Rita heeft als een van de weinigen het vertrouwen in haar Amerikaanse strijdmakker nog niet opgegeven, meldt ze vanuit haar Haagse werkkamer. Het Kamerlid dat de eerste vrouwelijke premier wil worden, en Hillary hartstochtelijk steunt, voelt wel dat er weinig tijd meer rest om terug te slaan.
1
Rita’s les een: ‘Doorgaan tot het bittere eind.’ Verdonk appelleert aan de vechtlust van Hillary. En niet geheel onterecht. De Clintons staan bekend om hun onvermoeibare gave om niet op te geven. Het duo is eigenlijk het beste in vorm als ze achterstaat, een beetje als Italianen in een voetbalfinale. Bill kwam in 1992 uit een geslagen positie terug in de staat New Hampshire, nadat zijn schuinsmarcheerderij met Gennifer Flowers was uitgekomen. Hij hervond zich toen en noemde zich The Comeback kid. Hillary deed 16 jaar later precies hetzelfde in dezelfde staat, toen ze na een vernedering in Iowa, even menselijk met haar lip trilde en betraand in een koffiehuis opmerkte dat ze klaar was om de presidentiële klus te klaren. De Clinton-ijsberg smolt voor even en de kiezers ook. De pity-vote, de zieligheidsstem, is haar laatste kans, melden sommige politieke
analisten. Anderen wijzen erop haar electorale basis in New Hampshire helemaal niet groeide na haar tranen.
2
Rita’s les twee: ‘Altijd uitstralen dat je de winnaar bent.’ Dat Hillary bij wijze van spreken al in het Witte Huis woont, bleek dezer dagen uit het spotje dat ze de wereld instuurde. We zien slapende kinderen. We horen een telefoon. Het is diep in de nacht. De telefoon rinkelt nog eens. Een zware mannenstem suggereert dreiging. Dan neemt er iemand op: ‘Hillary Clinton.’ Cynische analisten menen dat juist deze onoverwinnelijke houding niet werkt, maar voor Verdonk is tonen van kracht een re-
PETER BOER/HH
torische truc om het volk voor je te winnen. De presidentiële toon moet haar ook van Obama onderscheiden. De senator uit Illinois met zijn Bob de Bouwer-retoriek (‘yes we can’) scoort goed als een zwarte Ronald Reagan, maar heeft geen enkele internationale ervaring, is de boodschap uit het Hillary-kamp. Man Bill zei al spottend dat Obama het ‘grootste sprookje van de eeuw’ verkocht. Hillary is subtieler met haar slogan : ‘President from day one.’ Toch jeukt er iets in deze strategie. Deze week viel er een pijnlijke stilte toen een paar Hillary-adviseurs naar lucht moesten happen, toen een journalist van Slate wilde weten wanneer Hillary nou precies ‘getest’ was in internationale kwesties.
3
Rita’s les drie: ‘Verras ons met een actie waarmee je Obama op het verkeerde been zet.’ Verdonk kwam met een helm de Bouwrai binnenstiefelen en straalde uit: ik ben een van jullie. Hillary probeert het de laatste dagen in Ohio, de witte industriestaat, waar boze en werkloze fabrieksarbeiders jammeren over de globalisering. Hillary probeerde een Rita-actie te engageren door de NAFTA, het vrijhandelsakkoord tussen Amerika, Mexico en Canada, te bekritiseren ten overstaan van de opstandige arbeiders. Verrassend was het zeker. Bill was ooit de architect van dit Noord-Amerikaanse handelshuis waar de achterban nu over mokt. 1
De zieligheidsstem, Clintons laatste kans, zeggen diverse analisten. REUTERS
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................................................................................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...........................
Selectie werkzaamheden: Kerkrade (bus) Wegwerkzaamheden Veolialijnen 21, 25, 29 en 44. Halten Spekshofstraat, Graverstraat 68 en Pleinstraat vervallen. Blaricum (bus) Wegwerkzaamheden Connexxionlijn 117. Halte Boekweitakker vervallen.
Vandaag
Morgen
Maart roert vandaag zijn staart. Het is een vrij onstuimige dag met veel wind en winterse buien. Bij deze buien kan ook onweer voorkomen. De temperatuur blijft hangen tussen 4 graden in de Limburgse heuvels en 7 graden aan de kust. Met de stevige wind uit het noordwesten voelt het koud aan. Een dikke winterjas is, ondanks de naderende lente, niet overbodig.
Een hogedrukgebied krijgt vandaag grip op ons land. De wind draait naar het westen en voert iets zachtere lucht aan. Echt warm wordt het toch nog niet met temperaturen tussen 5 en 8 graden. De dag begint met opklaringen. In de loop van de dag neemt vanuit het noorden de bewolking toe. In de loop van de avond gaat het in het hele land regenen.
Groningen (bus) Wegwerkzaamheden Arrivalijnen 9, 22, 73, 76. Halte Bornholmstraat/Stockholmstraat richting Centraal Station vervallen. Volendam (bus) Herinrichting Christiaan van Abcoudestraat Arriva-lijnen 11, 118 en 614. Halten Stadskantoor, Jan Platstraat, Schoener, Leendert Spaanderlaan en Kraggenburg vervallen. MEER OP: WWW.DEPERS.NL/9292OV ONDERWEG? BEL 0900-9292 (€ 0,70 P/M) OF KIJK OP MOBIEL.9292OV.NL
Dagblad De Pers
Nieuws
Voorverkiezingen
Rhode Island en Vermont doen er niet zo toe, Texas en Ohio wel. Voor zowel Hillary Clinton als Barack Obama zijn de primaries van vandaag van levensbelang.
Vervolg van pagina 1
...
Meat the Truth Engelse versie
De film van Thieme gaat de wereld over Een Engelstalige versie van Meat the Truth, de documentaire van de Partij voor de Dieren, zal vanaf mei in diverse grote steden in de wereld te zien zijn. De film is ‘een aanvulling’ op An Inconvenient Truth, de klimaatfilm van Al Gore. Marcel van Engelen DEN HAAG
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................................................
Argus Nederland bereidt zich voor op Wilders-film
...
Je carrière vaart geven? Kies vandaag nog voor WR. De top voor Financieel Administratief Medewerkers die verder willen komen in het bedrijfsleven. Vanaf dag 1 verdien je 15% meer. Rij je in een sportieve auto zonder eigen bijdrage. Leer je veel bij. En geniet je van een vast contract. Dus heb je minimaal 6 maanden ervaring? Bel gratis 0800 – 876 3666 of meld je aan op wr.nl
AMSTERDAM
Obama-medewerkers rekenen stiekem al op winst in Texas, maar zijn minder zeker van Ohio. De laatste dagen is de senator uit Illinois, die graag de eerste zwarte president van de VS wil worden, vooral bezig met het afweren van Clintons aanvallen. Hij hoopt dat zij vandaag afhaakt. En hij is niet de enige bij de Democraten. De partij ziet zich steeds meer onder druk gezet door de onstuitbare opmars van de Republikein John McCain. De verwachting is dat hij vandaag in alle vier de staten wint van zijn enig overgebleven rivaal Mike Huckabee. Daarmee komt zijn nominatie erg dichtbij. Als de strijd tussen Clinton en Obama nog lang duurt, zou dat schadelijk kunnen zijn voor de partij bij de presidentsverkiezingen in november. Beide Democraten zijn namelijk steeds harder met modder gaan gooien, waardoor de kandidaat die het dan opneemt tegen de gloriërende McCain wel eens te besmeurd zou kunnen zijn. 1
Een walvis veranderde zijn leven
Financieel Administratief Medewerker
Redactie buitenland
Medewerkers van Barack Obama rekenen stiekem al op winst in Texas
Paul Watson Administratief talent, verdien direct 15% meer!
Clintons allerlaatste kans
Wat Clinton betreft is het simpel: ze moet winnen. Het liefst in alle vier de staten, maar zeker in de twee grootste, omdat daar de meeste kiesmannen te halen zijn. Zo niet, dan is de race om de Democratische nominatie voor haar zo goed als voorbij. En dat zou toch wel erg zuur zijn, omdat het er nog niet eens zo lang geleden naar uitzag dat ze de eerste vrouwelijke president van de Verenigde Staten zou worden. In een allerlaatste offensief sloeg ze Obama daarom nog eens om de oren met zijn gebrek aan ervaring op het gebied van buitenlandse politiek en nationale veiligheid. En speciaal voor de kiezers in Ohio kwam ze met een reeks oplossingen voor hun economische problemen.
3
...
Wetenschappers zijn bezig de Nederlandse cijfers van de bio-industrie te vertalen naar de internationale situatie. In april wordt de film opgenomen. Fractieleider Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren praat ook de Engelstalige versie aan elkaar. ‘De internationale versie zal draaien in bioscopen in New York, Londen, Madrid, Brussel, Dresden, Sydney, Sao Paulo en Fortaleza’, zegt Niko Koffeman, voorzitter van het wetenschappelijke bureau van de Partij voor de Dieren, dat de film uitbrengt. ‘De film is ook te zien op filmfestivals. Ik verwacht dat de belangstelling daarna alleen maar groeit.’ De aandacht voor de film sterkt Koffeman in het idee dat de Partij voor de Dieren voorop loopt in een internationale beweging. De partij is wereldwijd de eerste dierenpartij met zetels (twee) in een nationaal parlement. Er bestaan vergelijkbare partijen in Engeland, Duitsland en Ca-
nada. In Oostenrijk en Australië zijn ze in oprichting. In Meat the Truth, in december in Nederland verschenen, wil de Partij voor de Dieren laten zien dat de veehouderij wereldwijd meer bijdraagt aan de opwarming van de aarde dan alle auto’s, vliegtuigen en schepen bij elkaar. Koeien produceren lachgas en methaan, belangrijke broeikasgassen. Ook moeten bossen wijken voor veeteelt. Net als Al Gores film kwam ook Thiemes film onder vuur te liggen: niet alle gebruikte cijfers zouden kloppen. Tegelijk kreeg ze veel bijval: de bio-industrie draagt inderdaad voor een belangrijk deel bij aan de klimaatverandering. 1
Binnenkort wereldwijd in de bios.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................
Van Dale geeft antwoord
Time for change? Net als in andere verkiezingsjaren kenmerken de voorverkiezingen in Amerika zich door een eindeloze herhaling van verkiezingsslogans. Het bekendste motto is ongetwijfeld die van Barack Obama: ‘Change, we can believe in’. Verrassend is de slogan niet, want ‘verandering’ is wel vaker het verkiezingsthema van de oppositie. Ook John F. Kennedy en Bill Clinton gingen ooit met de roep om verandering de verkiezingsstrijd in. Gevleugeld zijn die motto’s nooit geworden. Een verkiezingsmotto dat wel gemeengoed werd, is afkomstig van Bill Clinton. Die voerde in 1992 campagne tegen de zittende president Bush (de vader van de huidige president) met het motto: ‘It’s the economy, stupid!’ Clinton koos daarmee het
Watson gelooft dat walvissen intelligenter zijn dan mensen. Hij kwam tot dit inzicht toen hij in 1975, als medeoprichter van Greenpeace, zich letterlijk tussen een groep walvissen en een Russische harpoenier bevond. Van dichtbij zag hij hoe walvissen met kanonkogels werden doorzeefd. Verstijfd van angst zagen hij en zijn cameraman vervolgens een gewonde mannetjeswalvis op zich afkomen. Net voordat het reusachtige dier hun Zodiac zou rammen, keek het hen aan, wachtte een moment en zakte af naar de diepte om daar te sterven. Watson en de cameraman reageerden na afloop zeer geëmotioneerd. Het stervende walvisoog had volgens hen vol compassie gestaan. Watsons leven was voorgoed veranderd. Toch werd de milieuactivist een paar jaar later uit Greenpeace gegooid. Hij had agressief gereageerd bij een protestactie en bleek het pertinent oneens met de opzet van de milieuorganisatie. Hij startte zijn eigen organisatie. Beroemdheden als Mick Jagger, de Dalai Lama en de Nederlander Rutger Hauer noemden hem ‘bijzonder moedig’. De Postcodeloterij voegde Sea Shepherd onlangs toe aan haar lijst van goede doelen. Maar in al zijn passie en vastberadenheid vergeet de kapitein soms dat hij geen autoriteit heeft. Watson werd in 1986 uit de Internationale Walvisvaartcommissie gegooid omdat hij twee IJslandse schepen tot zinken had gebracht. En dat kwam hem vorig jaar, toen hij met veel bravoure een Japanse walvisvaarder klem had gezet, duur te staan. Sea Shepherd had het Japanse Kaiko Maru omsingeld, met rookbommen bestookt en diens personeel bedreigd. Toen het schip zich uiteindelijk gewonnen gaf, belde Watson trots naar Nieuw-Zeeland en Australië om de illegale walvisvaarder in hun wateren te komen inrekenen. Maar beide landen weigerden. De Australische minister van Milieu, Malcolm Turnbull, noemde de tactiek van Sea Shepherd ‘volstrekt onacceptabel’. Gefrustreerd zocht en kreeg hij vervolgens media-aandacht. Tevreden bereidde hij zijn volgende aanslag voor. ‘Een niet-gewelddadige chemische oorlogsvoering’, noemde hij het. De Nederlandse ambassadeur zal ongetwijfeld andere woorden kiezen. 1
zwakste punt van de Bush-regering, die op veel punten succesvol was, maar er maar niet in slaagde de belabberde economische situatie te verbeteren. Economie, dat was uiteindelijk waar het in de verkiezingsstrijd in 1992 om ging. De slogan werd overigens niet door Clinton zelf bedacht, maar door zijn politieke strateeg, James Carville (1944), die zich baseerde op een po-
pulair motto in de reclamewereld, de zogenaamde KISS-formule: ‘Keep it simple, stupid!’ ‘It’s the economy, stupid!’ leeft nog steeds voort als gevleugeld woord. Dat blijkt onder meer uit het feit dat het motto zich goed leent als bron van toespelingen. Daarbij wordt economy al dan niet schertsend vervangen door een ander woord. Zo lazen we onlangs op internet al dat het nu niet de economie is, domoor, maar ‘It’s change, stupid!’ 1 www. depers.nl/vandale
Modern gevleugeldewoordenboek
Dagblad de Pers
4
De Vier
NEW YORK VOLGENS
KOSTER + JOJANNEKE HET FEESTBEEST
Q&A +1646318XXX
De mythe is waar. ‘Drugs, seks, iedereen was promiscue. O, wat een verschil met nu’
‘New York draait dit jaar om Keith’ Julia Gruen was de it-girl van de jaren tachtig. Samen met kunstenaars Keith Haring en Andy Warhol heerste ze over Studio 54. New York viert dit jaar Harings vijftigste verjaardag die de kunstenaar niet haalde.
...
De lange blonde lokken die Julia Gruen ooit had, hebben plaatsgemaakt voor een korte zwarte coupe. ‘Ik zit hier al 24 jaar.’ Licht verdwaasd loopt de lange voorzitster van de Keith Haring Foundation, die Haring- licenties beheert en aidsorganisaties steunt, door de ruime studio van de in 1990 overleden kunstenaar. Zijn verfspatten kleuren de muur. Gruen heeft het drukker dan ooit. Ze is net terug uit Lyon waar zojuist een grote Haringexpositie geopend is. ‘De vraag naar Keiths werk neemt alleen maar toe. En New York draait dit jaar om hem.’ Gruen groeide op in een ‘artistic milieu’ in het jaren zestig- en zeventig kunstenaarsbolwerk in de Lower Eastside in New York. ‘Mijn ouders waren creatievelingen. Hun vrienden waren Andy Warhol en Willem de Kooning. Wij leefden in The Hamptons toen het nog van de artiesten was.’ Als Warhol haar voordraagt voor een shoot voor het gerenommeerde tijdschrift Interview,
DE HOTSPOT
Julia Gruen: ’Met Andy Warhol liepen we Studio 54 plat.’ RICHARD KOEK
wordt Gruen een van de voorlopers van de tegenwoordige it-girl. ‘Ik was de Lindsay Lohan van die tijd. Ging naar alle nachtclubs, deed alles wat daarbij hoort.’ Toen ze bij Haring solliciteerde om zijn assistent te worden, herkende hij in Gruen onmiddellijk een gelijke. ‘Het was 1984 en hij was
net vanuit de underground artscene richting de elitaire kunstwereld aan het gaan. Dezelfde mensen die hem rond ’88 lieten vallen omdat hij een te breed publiek wilde aanspreken.’ Samen met Warhol liep het duo alle clubs plat. ‘We feestten met Liza Minelli, Bianca Jagger en Madonna. In
het New York van toen, in Studio 54, kon alles. De mythe is waar. Drugs, seks, iedereen was promiscue. O, wat een verschil met nu.’ Toen Haring in 1988 geïnfecteerd bleek ging hij ‘als een gek aan het werk’. ‘Zijn carrière heeft tien jaar geduurd, maar hij heeft meer werk gemaakt dan menig ander kunstenaar in zijn hele leven.’ In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht liet de commerciële Haring geen berg geld na. ‘Ik denk niet dat hij ooit een half miljoen op de bank had. Hij gaf alles uit. Aan reizen, aan kleding, voor hemzelf en anderen. Hij kwam veel in Amsterdam. Het Stedelijk Museum gaf hem een van zijn eerste onemanshows. Door werken van Picasso, Lichtenstein, en Warhol, die Keith had gekregen door ze te ruilen voor eigen werk, te verkopen, ontstond het startkapitaal voor de foundation.’ New York is niet meer de stad van Haring en Gruen. ‘De Lower Eastside was vroeger het meest verpauperde deel van de stad. Inmiddels zijn de kunstenaars door de belachelijke huren Manhattan uitgedreven, dat op deze manier een groot financieel district wordt. Ze worden ook verjaagd uit Brooklyn. En de Hamptons zijn opgegeten door de nieuwe rijken.’ Ze zucht en kijkt neer op de straten van Soho. ‘Doe mij een avondje 54.’ 1
Viervoeters vermenselijkt na 9/11 ‘Een therapeutische massage doet wonderen’
‘Sinds 9/11 zijn de honden in New York onze familie.’ General manager van The Ritzy Canine, Michele O’Connell, glijdt met haar vingers over de halsbanden van Swarovskikristal en parels die liggen uitgestald in de boetiek van een van New Yorks meest gerenommeerde doggyspa’s, -hotels en restaurants. New York kent er velen. ‘Na de aanslag zijn New Yorkers massaal aan de honden gegaan, voor een gevoel van vriendschap, van geborgenheid. New York kan eenzaam zijn.’
In deze hondenhemel, die met zijn interieur van kroonluchters en roodfluweel weinig onderdoet voor hotel The Ritz, kunnen viervoeters therapeutische massages krijgen, een permanentje, of gelakte nagels. De honden die overnachten doen dat op designbedjes of voor 175 dollar per nacht in de suite: een ruime kamer uitgerust met oosterse tapijten, loungebed en tv met video. ‘En overdag kunnen de schatjes relaxen op ons dakterras met fontein.’ Gevochten wordt er nooit. ‘Er is altijd iemand bij
de honden, die continu gezellig tegen ze praat. ’s Avonds krijgen ze organische gourmetmaaltijden uit vergulde schalen.’ Het vermenselijken van het huisdier neemt in New York volgens O’Connell alleen maar toe. ‘En dat is toch leuk? We zien het vooral aan de toenemende vraag voor kleding. We verkopen gympjes, waterschoentjes, schotse rokjes, jurkjes, Jackie Kennedy capejes en kristallen haarspelden. Eigenlijk houden we het dus vrij normaal. We houden ook alleen met Halloween een kostuumfeestje.’ 1
ALLARD DE WITTE
‘Woody must be horrified’ New York heeft een nieuwe Woody Allen. Schrijver Simon Rich (23): ‘Ik ben een bangig persoon.’ Je komt vers van Harvard, woonde tot voor kort bij je moeder en bent net als jongste tekstschrijver gecontracteerd door NBCshow Saturday Night Life. ‘Op Harvard was ik hoofdredacteur van het komische Lampoon magazine. De meeste mensen die daarbij hebben gezeten, gaan in Hollywood voor tv of film schrijven.’ Jij bent ook al wezen dineren met de Hollywoodbazen. ‘Ik heb een andere humor. Ik blijf nu nog even hier.’ Je eerste boek ging over mieren. Je nieuwe over kippen. ‘Het is net af, komt in augustus uit. Ik ben een ontzettend bangig persoon. Ik schrijf over alles wat mis kan gaan. Dieren zijn kwetsbaar. Die kippen leven hun leven, maar ze weten niet dat ze geslacht gaan worden. Brrr.’ Je vroegste angst was niet grappig genoeg te zijn. ‘Mijn vader is Frank Rich, een beroemde New York Times-journalist. Mijn broer is eveneens schrijver. Ik maakte van hen de minste en de slechtste grappen tijdens het eten.’
Accessoires maken de hond. REUTERS
Toch ben je gebombardeerd tot de nieuwe Woody Allen. ‘Hopelijk heeft hij het zelf nog niet gehoord. He must be horrified.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Boer zoekt vrouw
H HANS
WIEGEL
et tv-programma Boer zoekt vrouw, waarvan zondagavond de laatste aflevering werd uitgezonden, heeft weken achtereen heel veel kijkers getrokken. Miljoenen. Meer dan welke tv-serie ook. Hoe komt dat? En welke conclusies kun je daaraan verbinden? Het programma is geen soap. Het laat ‘normale’ mensen zien, die met overgave hun werk doen en goed in elkaar zitten. Soms stil, dan weer uitgelaten zijn. Die bezig zijn met hun toekomst. Gewone Hollandse mensen. En dan
ook nog buiten wonen en werken, met dieren omgaan en genieten van de natuur. Ze spelen ook geen rol, ze zijn naturel, ze zijn zichzelf. We keken met plezier. Geen vals sentiment van deze mensen, die op zoek zijn naar een levenspartner. Geen ziekelijk gegluur van de mensen thuis bij de buis. Wat een verschil met al die programma’s die uit zijn op geestelijk ongezonde nieuwsgierigheid. Van die programma’s, zoals de Gouden Kooi, Big Brother, De Bus en hoe ze verder mo-
gen heten. Geschreeuw, geen beschaving, geen niveau. Die programmamakers en de uitzendende omroepen denken dat dit past bij de tijdgeest in het gedrag en het omgaan met elkaar in ons land. Horkerig, agressief, laag bij de grond. De minister-president spreekt veel over normen en waarden. Dat is goed. Nog beter is het – en dat verwachten we ook van onze regering – dat de vertaalslag wordt gemaakt naar beleid en maatregelen die ons land weer gezond en de mensen in het land weer verdraagzaam tegenover elkaar en respectvoller maken. Ik ben ervan overtuigd dat de politicus die van dit alles een hoofdpunt maakt
op grote steun van de kiezers zal kunnen rekenen. Meer nog dan welk kiezersonderzoek dan ook, is de kijkdichtheid en waardering voor het programma Boer zoekt vrouw een graadmeter. Goede, opgewekte, positieve mensen. Mensen, die wat van hun leven willen maken, daarvoor ook durven uitkomen en hun geluk in eigen hand nemen door het te willen delen met een ander. Daar houden miljoenen burgers van. Gelukkig! 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Jumpen met smurfen
Reünie
Soapie Nicolai
Een AH-filiaal in Renkum heeft honderden kinderen opgetrommeld om morgen verkleed als smurfen op bezoek te komen. Onder begeleiding van dj’s Jeckyll & Hyde willen zij een jumprecord neerzetten.
Bij TMF maken vrijdag exvj’s als Renate en Sylvana eenmalig hun comeback..
De aflevering van As the world turns waarin Ruben Nicolai een gastrol speelt, is volgende week vrijdag op RTL 8 te zien. De cabaretier speelde de rol in het kader van het programma Try before you die.
Dagblad De Pers
Binnenland Overlast Irritante piep gaat door merg en been
De Mosquito wint het van elke hangjongere
Peter Middendorp is schrijver/journalist en doet voor De Pers dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..............................................................................
E
UTRECHT
...
dat het hem begon te kwellen, zei hij: ‘Mag mij dit bespaard blijven?’ Ik kreeg er grote ogen van. Ik piepte: ‘Maar mijn hoofdredacteur zei dat ik u juist een keer moest aanspreken als ik u zag!’ ‘Daar is mij niets van bekend,’ zei Kamp. In zijn ogen kon je zien hoe hij over mij dacht. Dat was lang niet fraai. Het gekke was: vanuit zijn optiek bezien, kon ik hem geen ongelijk geven, toch krijg je het vooral met jezelf te doen als je het bij een ander hebt verbruid. ‘Oh’, zei ik, ‘eh, sorry.’ Daarna vroeg ik: ‘Heeft u mijn excuuscolumn misschien gelezen?’ Ik had er achteraan willen zeggen: iedereen vond die toen zo elegant. Maar de heer Kamp schudde zijn hoofd en liep weg, ik wist niet waar naartoe. Ik stond verloren in het midden van het restaurant. Ineens leek ik uit onderdelen te bestaan. Er waren daar ook te veel van. Ik probeerde de boel bij elkaar te houden, keerde terug naar mijn tafel en deed daaraan een tijdlang net alsof ik in een krantje zat te lezen. 1
In Kamps ogen kon je zien hoe hij over mij dacht
Tel je liever schaapjes of geld?
In de Utrechtse Bernadottelaan hangen vijftien Mosquito’s. WIM OSKAM/HH
methode bleek op langere termijn niet opgewassen tegen de Mosquito. Driehonderd hangen er inmiddels in Nederland, verspreid over zestig gemeenten. Van Lekkerkerk tot Almere, van Nijmegen tot Oostvoorne: overal verschijnen juichende evaluatierapporten. Soms blijkt de Mosquito zelfs een uitstekende opvoeder: in Beekbergen beloofde de plaatselijke jeugd plechtig zich voortaan aan de regels te houden als dat piepende ding zou verdwijnen. Missie volbracht. In Kanaleneiland is het zover nog niet, maar de kruispunten zijn in ieder geval leeg. ‘Ja, maar nu gaan ze gewoon aan de overkant hangen’,
zeggen vijf jongeren van een jaar of achttien – ‘Noem ons allemaal maar Karim’ – die de Bernadottelaan trotseren. Het probleem verplaatst zich dus? Nee, zegt Donald van Laar. ‘Door de Mosquito zijn de jongeren verspreid. Ze zijn in kleinere groepjes de straten in gegaan, waar veel meer sociale controle is. Ze gedragen zich nu dus beter, en zijn ook gemakkelijker aanspreekbaar door agenten.’ De politie beaamt de resultaten. Volgens de vijf Karims zijn er desondanks twee grote verliezers: de Kijkshop en Blokker. Lachend: ‘Uit die winkels zijn de laatste tijd alle oordoppen gejat.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................................................
111
Geen moeilijke definities
Toe aan een nieuwe matras? Pro½teer dan nu van een ¾inke korting op SULTAN HEDFORS binnenveringsmatrassen. Je ligt comfortabel op dik HR-foam en extra vulling, en je wordt ontspannen wakker door de pocketvering die je lichaam ondersteunt en volgt. De SULTAN HEDFORS matras is bovendien keerbaar, daardoor blijft hij langer schoon en fris. Kijk voor alle productinformatie op IKEA.nl/HEDFORS
SULTAN HEDFORS binnenveringsmatras. 80×200 cm. 20 cm dik. 601.081.49 Normaal vanaf 149.tijdelijk vanaf
119.-
EIGEN WOORDENBOEK VOOR DE VMBO’ER, MET VEEL PLAATJES Vmbo’ers en mbo’ers hebben voortaan een eigen woordenboek. Het nieuwe woordenboek sluit aan bij het kennisen taalniveau van vmbo’ers en mbo’ers, licht uitgeverij Van Dale toe. Het Van Dale Woordenboek Nederlands voor (v)mbo is sinds gisteren verkrijgbaar. De definities zijn kort en bevatten geen moeilijke woorden en afkortingen. Ook zijn in het boek 650 tekeningen opgenomen die de betekenis van woorden moeten verduidelijken.
Daarnaast staan er veertig kaderteksten in het boek met een toelichting op de woorden. Het lidwoord is bovendien als hulpmiddel opgenomen vóór het trefwoord. Het boek verwijst verder bij het lemma ‘gehad’ naar ‘hebben’ en bij ‘vonden’ naar ‘vinden’. In het hele woordenboek is een groter lettertype gebruikt dan normaal. Overigens laat tegenwoordig zelfs de taalbeheersing van menig universitair student te wensen over.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................
Groen vliegen
Niet kwetsend
Bij KLM kun je nu de CO2-uitstoot van je vlucht compenseren, via projecten van het Wereldnatuurfonds. Dat kost je wel extra geld.
De kreet ‘Zonder uw steun is het humanisme aan de goden overgeleverd’ van het Humanistisch Verbond mág, zegt de Reclame Code Commissie.
20% korting op alle SULTAN HEDFORS binnenveringsmatrassen © Inter IKEA Systems B.V. 2008 K
Voor een gewapende overval aan de Rechthuislaan in Rotterdam op 23 januari zijn gisteren twee jongens van 12 en 15 jaar uit die plaats opgepakt. Ook heeft de Rotterdamse politie enkele andere verdachten gearresteerd voor hun aandeel in gewapende overvallen. Volgens de politie is daarmee tevens een nieuwe overval verijdeld. Twee Rotterdammers van 19 en 23 jaar en een 22-jarige man uit Dordrecht werden aangehouden bij een supermarkt in Rotterdam-Zuid. Een van de verdachten had een vuurwapen bij zich.
Vreemdeling in Den Haag
nkele maanden geleden schreef ik een lelijk stukje over Henk Kamp van de VVD. Het was niet normaal meer hoe lelijk dat stukje was, ver buiten de proporties en de grenzen van het fatsoen. Er is toen een gesprek geweest tussen Henk Kamp en mijn hoofdredacteur. Aan het einde daarvan moest Kamp hebben gezegd: ‘Laat hem mij maar eens aanschieten. Dan drinken we er een kopje koffie op.’ Ik heb deze uitnodiging lang in het achterhoofd gehouden. Vaak zag ik hem ergens lopen of staan, maar telkens was één van ons tweeën net iets anders aan het doen. Bellen. Praten. Haastig een lift instappen. In een restaurant liep hij vorige week langs mijn tafeltje en dacht ik: nu even een grote jongen zijn. Ik stond op, maakte me bekend en zei: ‘Ik heb dat lelijke stukje over u geschreven.’ Henk Kamp hield op met vriendelijk kijken. Zijn stemming daalde tot het nulpunt, en ook daarna was zijn stemming nog in hoog tempo dalende. Toen hij ergens was aangekomen
Marten Blankesteijn
Overvaller van 12 jaar oud ingerekend in Rotterdam
Sorry
Gemeenten maken gebruik van een doeltreffend medicijn tegen hangjongeren. De driehonderdste Mosquito is al in gebruik genomen. ‘Alle oordoppen zijn gejat.’
In de Utrechtse ‘kansenzone’ Kanaleneiland wordt niets aan het toeval overgelaten. Zelfs rond het middaguur, als de bewoners hun boodschappen doen en een enkel groepje jongeren rondslentert, is de Bernadottelaan een no-goarea voor iedereen onder de 25 jaar. Met dank aan de Mosquito, een klein apparaatje met speakers dat vanaf een lantaarnpaal een tergend irritant geluid verspreidt – alleen te horen door jongeren. Alleen in de Bernadottelaan hangen al vijftien machientjes. De hoge, doordringende piep – aan, uit, aan, uit – valt in eerste instantie nauwelijks op, maar elke jongere die langer dan een minuut in de buurt is, wil zo snel mogelijk zijn vingers in zijn oren stoppen en wegrennen. En dat is precies de bedoeling. De Bernadottelaan was, zodra het donker werd, jarenlang het domein van hangjongeren. De politie kreeg veel meldingen van overlast, maar kon daar weinig tegenin brengen, vertelt Donald van Laar van Mosquito-importeur Rhinegroup. ‘In die straat stonden ‘s avonds regelmatig dertig of veertig van die gasten. Daar kunnen twee agenten van een wijkpatrouille niets tegen doen.’ De Mosquito was voor de geplaagde agenten een geschenk uit de hemel, al gaven de jongeren zich niet zomaar gewonnen. Aanvankelijk bleven ze naar de kruispunten komen, maar dan met de harde muziek uit hun mp3-spelers in hun oren. Toen bleek dat dat de communicatie niet echt ten goede kwam, was het tijd voor het volgende plan. Iedereen nam een mobiele telefoon plus headset mee, waardoor er niet meer met elkaar gepraat hoefde te worden: ze konden elkaar bellen terwijl ze bij het kruispunt hingen. Het geluid van de headset kon zo hard dat het irritante gepiep nauwelijks waarneembaar was. En was je even niet in gesprek? Dan zette je gewoon een liedje op. Leuk bedacht, zeker, maar ook die
5
80×200 cm. Normaal 149.- tijdelijk 119.- 90×200 cm. Normaal 159.- tijdelijk 127.20 140x200 cm. Normaal 239.- tijdelijk 191.20 160×200 cm. Normaal 269.- tijdelijk 215.20 180×200 cm. Normaal 299.- tijdelijk 239.20
Deze aanbieding is geldig van ma 25 februari t/m za 8 maart 2008. Lever deze bon in bij de kassa. IKEA.nl 0900-235 45 32 (0.10/min.)
6
Binnenland
Nijmegen ‘We worden neergezet als alcoholisten’
Misdaadpreventie ’Let op de klanten’
Jattende acteurs
Borrelende raadsleden vliegen elkaar in de haren Het voorstel van GroenLinks in Nijmegen om de borrel in het gemeentehuis na de raadsvergadering af te schaffen, leidde tot veel beroering. Inmiddels is er een compromis, maar er is nog steeds niet geborreld met de burger. Alex van der Hulst NIJMEGEN
...
GroenLinks maakt het imago van Nijmegen kapot, volgens oppositiepartijen Nijmegen Nu en de VVD. ‘We hebben al de fietsenhokaffaire gehad’, zegt Ben van Hees, fractievoorzitter van Nijmegen Nu. ‘Mensen krijgen een rode waas voor hun ogen als het GroenLinks-voorstel voor het weren van SUV’s in de stad ter sprake komt en nu staan we dankzij GroenLinks bekend als een stad met een borrelcultuur, het woord alleen al.’ Daar ergert VVD-fractievoorzitter Peter-Paul Leferink op Reinink zich ook aan. ‘Zo zet je 39 raadsleden neer als een stelletje alcoholisten. Het ging om een uurtje borrelen na afloop van de gemeenteraadsvergadering.’ GroenLinks deed het voorstel om de borrel in het gemeentehuis af te schaffen en na de tweewekelijkse vergadering op eigen kosten naar het café te gaan. Het compromis is dat de borrel op het gemeentehuis nog maar één keer in de maand is, dat scheelt 8000 euro.
Het Nijmeegse stadhuis. HENK BRAAM
Van Hees: ‘Ze hadden het ook kunnen inbrengen in het fractievoorzittersoverleg, maar zij maken er gelijk een landelijk persbericht van.’ Boosdoener is Miesjel Spruit die destijds de motie indiende. ‘Ik vind dat je zo juist als stad laat zien dat je bewust met geld om gaat. We hebben dit punt al eerder ingebracht en toen is er niets mee gedaan. Dat iedereen nu juist dit persbericht eruit pikt, kunnen wij ook niet helpen. Als Ben van Hees niet blij is met de aandacht voor het onderwerp, had hij misschien ook niet een persbericht moeten rondsturen dat hij de borrel in het vervolg boycot.’ Daar denkt Van Hees anders over. ‘Het gaat erom dat hier in het Havana aan de Waal oppositie en coalitie elkaar geregeld in de haren vliegen. Dan is het fijn om na afloop stoom af
te blazen en de zaken uit te praten.’ In het café zouden burgers weer een kans hebben om de raadsleden aan te spreken. Want toenmalig burgemeester Guusje ter Horst besloot eind 2006 dat de borrel op het stadhuis niet meer openbaar was. ‘Jammer’, zegt Rob Essers, stadscriticaster en vaste klant op de publieke tribune. ‘Ik heb nog een brief geschreven waarom wij er niet meer bij mochten zijn, maar daar heb ik nooit antwoord op gehad. Volgens mij was het vanwege een drammerig type dat de raadsleden lastig viel.’ Van Hees: ‘Ik zit vaak genoeg in het café en dan word ik ook aangeschoten door burgers, dat hoeft niet per se na de raadsvergadering.’ Leferink op Reinink: ‘En dan zijn er ook nog een hoop raadsleden die niet naar het café willen dat GroenLinks op het oog heeft. Het enige wat ze behaald hebben is een hoop publiciteit, want uiteindelijk is er altijd weer een reden om toch op het gemeentehuis te borrelen.’ Sinds het voorstel voor een halvering van het aantal borrels is aangenomen, is er nog niet geborreld met de burger. Vanwege het vertrek van VVD-raadslid Jolanda van Veluw, die na de fietsenhokaffaire wethouder werd in Heumen, werd de eerste openbare raadsborrel alsnog een afscheidsborrel, gewoon achter gesloten deuren. 1
)2?+5))4?9%2?()?58-1? ?734:)5/+)9)56?(-)?%%2:)<-+?<-.2
Hij komt zonder bril binnen en loopt een minuutje later met een gloednieuwe bril op zijn neus de winkel weer uit. Onopgemerkt. Gelukkig is het een acteur. Lindy Janssen APELDOORN
...
‘Waarom komen jullie ook vandaag, dan sta ik helemaal alleen’, zegt de verkoper van een brillenzaak geïrriteerd. De acteurs Peter (44) en Roelof (36) liepen allebei zonder te betalen met een nieuwe bril op zijn zaak uit. Peter had niet eens een bril op toen hij de winkel binnen wandelde. ‘Ik had gezien dat hij zonder bril binnenkwam en met de zaak uitliep’, zegt de verkoper. ‘Maar ik moet prioriteiten stellen. Ik heb gekozen om bij de klanten te blijven’, zegt hij snel en op hoge toon. De acteurs zijn ingehuurd door Fred Stuij, directeur van een bureau in criminaliteitspreventie. Hij heeft ze op dievenpad gestuurd om het personeel van het Apeldoornse winkelcentrum De Eglantier alert te maken op winkeldiefstal. ‘Het inzetten van nepdieven gebeurt al langer, maar nu werkt een winkelcentrum met 25 winkels mee en dat is uniek in Nederland’, aldus Stuij. Vandaag is het bij vijf van de vijftien bezochte winkels gelukt om iets jatten. ‘Er wordt alleen geprobeerd iets te stelen als het personeel de klant geen aandacht geeft’, aldus Stuij. Als de nepdieven iets hebben gestolen,
gaan ze meteen terug om de verkopers uit te leggen waar ze de volgende keer op moeten letten. Omdat de verkoper van de brillenzaak het te druk heeft voor een nabespreking druipen de acteurs af. ‘Ik geloof er niets van dat hij mij heeft
???!? !?
? ?)856903)5?1)7? ?&)(5-.9)2 ? ?%7-32%0)?5%2',)'32+5)66)2?1)7? 9%/-2,38()0-./)?)2?'%55-=5)+)5-',7)?:35/6,346 ?)2?+5337?%%27%0?&)(5-.*645)6)27%7-)6 ?475)()26?9%2?3%?-'/?? -132?)2?)0%; #??!??! ?!??? "
!?! !?>#!?#??!?? !?$#
Binnenland
voeden winkeliers op
Technologie
Nepvogel vliegt ongezien Novum AMSTERDAM
... leuk als de acteurs iets jatten. Maar ze vinden het goed dat we dit doen omdat ze daardoor alerter worden.’ Dat zegt ook Michael Joffer van een warenhuis. Bij hem is een doosje lego door de nepdieven gestolen. ‘We hielden hem in de gaten omdat hij ons telkens aankeek, maar verloren hem toch uit het oog. Nu zijn we weer even wakker geschud.’
‘Hè shit, ik hoopte dat het bij mij niet zou lukken’, zegt ze balend
Nepdieven houden de winkeliers alert. MAARTEN HARTMAN/HH
opgemerkt’, aldus Peter. ‘Hij weet zich gewoon geen houding te geven.’ Jos Diependal, voorzitter van ondernemingsvereniging De Eglantier, begrijpt het wel. ‘We zijn nu zo alert op winkeldiefstal en dan word je er ziek van als het toch lukt.’
Sinds het begin van de maand gaat Stuij met acteurs op pad in wisselende samenstellingen om te kijken of de training die de ondernemers en het personeel bij hem hebben gevolgd, effect heeft gehad. ‘De meeste winkeliers vinden het natuurlijk niet
De verkoopster van een kledingzaak baalde ook zichtbaar toen het een acteur lukte een vest in een geprepareerde tas mee te nemen. ‘Hè shit, ik hoopte dat het bij mij niet zou lukken’, zegt ze herhaaldelijk. De acteurs bespreken waar ze de volgende keer op moet letten. Intussen glipt Stuij weg en loopt met een shirt de winkel uit. De detectiepoortjes gillen niet. Hij wil de verkoopster er nog even op wijzen dat ze tijdens de bespreking ook op de binnenkomende klanten moet letten. ‘Hulpmiddelen als detectiepoortjes werken niet. De dieven weten dit gemakkelijk te omzeilen’, aldus Stuij. ‘Daarom is het zo belangrijk de klant aandacht te geven.’ 1
7
Groepen mensen kunnen voortaan worden bestudeerd met een vliegtuigje dat eruitziet als een zwaluw. Studenten van de Technische Universiteit Delft en de Wageningen Universiteit ontwikkelden de RoboSwift die gisteren zijn eerste vlucht maakte. Het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) subsidieert de ontwikkeling van het vliegtuigje. Het KLPD wil de zwaluw inzetten bij ongelukken, demonstraties, handhaving en opsporing. Het toestel is volgens de universiteiten ‘zeer wendbaar en onopval-
lend’. De RoboSwift is niet alleen bedoeld om de politie bij te staan. De studenten willen het vliegtuigje ook gebruiken om vogels van heel dichtbij te observeren, zodat nieuw biologisch onderzoek mogelijk wordt. De studenten nemen volgende week deel aan een internationale wedstrijd voor innovatieve vliegtuigen in India. De studenten baseerden hun project op eerdere bevindingen over de vliegeigenschappen van de gierzwaluw. Toen werd ontdekt dat de gierzwaluw in zijn leven een afstand vliegt vergelijkbaar aan vijf keer heen en terug naar de maan. Het beest kan zevenduizend kilometer onafgebroken vliegen. 1
Amsterdam
Zo ontruimd, zo gekraakt Redactie binnenland AMSTERDAM
...
Het pand aan de Amsterdamse Spuistraat 227 is zondag opnieuw gekraakt. Dat meldt de activistische site indymedia.nl. Volgens de krakers stond het pand leeg. De politie kon gisteren nog niets bevestigen. Vorige week dinsdag verwijderde de mobiele eenheid krakers uit het pand nadat die er enkele uren daarvoor met veel geweld waren ingetrokken. Dat was de tweede keer dat het pand werd gekraakt. Twee antikraakbewoners werden daarbij volgens de politie met honkbalknuppels en hockeysticks geslagen. Bij de
ontruiming werd de ME met ijzeren moeren beschoten. De politie kon gisteravond niets bevestigen over een eventuele nieuwe kraak. ‘Er is een motoragent langs geweest. Er hangt wel een spandoek dat het weer gekraakt is, maar hij heeft niemand binnen aangetroffen’, zegt een woordvoerder. ‘Ik kan het me ook niet voorstellen, want de vloeren zijn eruit, de plafonds en zelfs het sanitair is weg.’ Dat laatste klopt zeker, want de krakers hebben foto’s daarvan op het web gezet. Ze zijn dus wél binnen geweest. De politiewoordvoerder gelooft niet dat ze er blijven. ‘Dat wordt een koude nacht.’ 1
') ""')! """"$ #%" $$ !!("""!""" "% "$# !$" $ $!% "! " "#!& " "#""% !$!""&"" #""&% %" "')! ""!""% " $ "$')
')!!
') "
')$
minuten of sms’jes per maand voor:
minuten of sms’jes per maand voor:
minuten of sms’jes per maand voor:
8
Dagblad De Pers
Buitenland
VS Carol Yu studeert op Harvard, maar wil werken in China
Iets terugdoen voor China Verslaggevers zoeken naar de zon- en schaduwkanten van de globalisering, met de Chinese expansie als rode draad. Looking for Mr Li, in samenwerking met de VPRO en de Wereldomroep.
Servië Sombor lacht de spanning weg
Tolerantie Serviërs en Albanezen zijn als water en vuur, zo heet het. Maar in het stadje Sombor gaat het eigenlijk best redelijk.
Hans Jaap Melissen BOSTON
...
Mariëtte van Beek
Ze was veertien toen ze voor het eerst in de Verenigde Staten kwam, voor een zomerkamp. Toen al wist ze dat ze ooit aan een Amerikaanse topuniversiteit wou studeren. Carol Yu (25) kijkt haar studentenkamer aan de Universiteit van Harvard, bij Boston, rond. ‘Ik voelde mij er thuis. Ik zag dat de Amerikaanse manier van lesgeven veel beter bij mij past dan de Chinese.’ Volgens Yu daagt het Chinese onderwijs te weinig uit en is er niet genoeg ruimte voor individuele expressie. ‘Om de kans op toelating tot Harvard te vergroten, wilde ik de laatste twee jaar van de middelbare school in de VS doen. Maar mijn ouders zagen dat niet zitten. Ze wilden hun enige kind liever dichtbij zich houden.’ Een rijke oom, die bereid was alles te betalen, overtuigde hen van het nut. ‘Maar toen ik in Amerika kwam, bleek op het adres van mijn highschool een vervallen kerk te staan met één leslokaal. Ik was in een
SOMBOR
...
Zo’n 10 procent van de buitenlandse studenten op Harvard is Chinees.
soort oplichting terechtgekomen.’ Ze stapte, 16 jaar oud, met een familievriend in de auto en klopte letterlijk overal aan. Nergens was ze welkom. ‘Maar toen stopten we bij een meisjeskostschool. Een non deed open, ze was het hoofd van de school. Ze zei dat ze altijd had gehoopt op leerlingen zoals ik. Ik had geluk.’ Inmiddels studeert Carol Yu aan Harvards Kennedy School of Government, een gerenommeerd instituut dat al veel bekende namen afleverde. ‘Ban Ki-moon, de secretaris-generaal van de VN, heeft hier gestudeerd.’ Hoogleraar Internationale Betrekkingen Tony Saich vertelt het met enige trots. Ook laat hij de foto’s zien in zijn studeerkamer: Saich schudt daarop de handen van de Chinese premier en andere hooggeplaatste Chinezen. Saich is directeur van het Harvard University Asia Center. Op Harvard maken Chinezen zo’n 10 procent uit van de circa 4.000 buitenlandse studenten. In zestien jaar is hun aandeel met meer dan 80 pro-
cent gestegen. De VS gaven vorig jaar een record van rond de 50.000 visa aan Chinezen die een studie volgen of meedoen aan een uitwisseling. Carol Yu weet dat ze een a-typische Chinese is. ‘Ik kom niet uit een rijk gezin. Toen ik een baby was, ontbrak zelfs het geld voor melkpoeder.’ Ze is dan ook dankbaar voor alles en wil wat terug doen. ‘Ik wil bij de Chinese overheid gaan werken. Ik weet dat ik met mijn opgedane kennis wellicht terechtkom tussen mensen die heel anders denken. Maar ik hoop er van binnenuit iets te veranderen.’ Volgens Saich is Yu een uitzondering. De meeste Chinezen willen bij een internationaal bedrijf werken of bij de Wereldbank of de VN. ‘Een baan bij de Chinese overheid is om twee redenen niet aantrekkelijk. Het levert vaak geen hoog salaris op en het is maar de vraag of je er carrière maakt op basis van je kunnen.’ 1 www.lookingformrli.nl voor de wekelijkse wedstrijd waar je een Mr. Li Tshirt of een iPod mee kunt winnen.
EEN NIEUWE WERELD BIEDT NIEUWE KANSEN
Het is vroeg in de ochtend en bij de Kosovaarse bakker op het Svetog Djordja-plein in Sombor is het druk. Mannen en vrouwen ontbijten er met burek, bladerdeeg met hartige vulling, kinderen komen onderweg naar school een stokbroodje halen. Kosovaren bezitten 90 procent van alle bakkerszaken in Sombor, een stad in het noordwesten van Servië. Het gaat ze nog steeds goed, ondanks de omstreden onafhankelijkheid van Kosovo, de provincie die iets meer dan twee weken geleden
‘Wij zijn gewend met twintig bevolkingsgroepen samen te leven’ nog van Servië was. Er sneuvelde weliswaar een enkel raam en plots zaten er Bojkot!-stickers op winkelruiten, werden er muren beklad met teksten tegen de onafhankelijkheid. Een Servische bakker zag zijn kans schoon en deelde gratis brood uit voor de deur van zijn concurrent. Maar daar bleef het verder bij. ‘Wij reageren niet zoals de Serviërs in Belgrado’, legt de jonge onderwijzeres Branka uit, ‘omdat we gewend zijn met twintig verschillende bevolkingsgroepen samen te leven. De bakkers zijn Albanese moslims, maar ze wonen al heel lang hier, ze horen bij ons leven in Vojvodina. De kinderen krijgen in de zomer ijs van ze.’ De bewoners van Sombor voeren graag hun diverse afkomst en tolerantie op als verklaring voor de relatieve rust in hun Vojvodina, die andere min of meer autonome provincie in Servië. Algemeen worden acties zoals die tegen de Kosovaren afgekeurd. Ze zijn het werk van een kleine groep nationalisten in Sombor. Enkele avonden achtereen hield een vijftigtal jonge mannen een protestmars naar het plein voor het stadhuis, zwaaiend met Servische vlaggen en Kocobo=Srbija-leuzen scanderend. Politiemannen in auto’s hielden hen scherp
in de gaten. ‘Acties van kleine kinderen’, is het oordeel van Victor, een oudere pensionhouder van Hongaars-Kroatische afkomst. Net als de meeste voorbijgangers keek hij even toe en liep toen weer door. De afkeuring van agressieve acties doet niet af aan de gelatenheid van de meerderheid van zowel Serviërs als niet-Serviërs in Sombor over hun ‘slinkende land’. De meesten weten zich geen raad met de situatie. Ook voor de Kroatisch-Servische poppenmaakster Helena is dat zo: ‘In gezelschap lachen we onze spanning weg. Er is heel veel gebeurd in onze levens en we zijn wel wat gewend, maar wanneer stopt het eens? Wat we niet voor mogelijk hielden, het verlies van Kosovo, is realiteit geworden, en we kunnen er niets tegen doen. De
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Kinderpolitiek
HET AFRIKA CERTIFICAAT
CHINA GAAT EEN-KIND-BELEID MOGELIJK HERZIEN
BELEG NU IN HET CONTINENT VOL RENDEMENTSKANSEN
China gaat misschien zijn één-kindbeleid herzien. Met het beleid is China er de afgelopen dertig jaar in geslaagd de bevolkingsgroei af te remmen, maar critici stellen dat het heeft geleid tot gedwongen abortussen, sterilisaties en een overschot aan mannen want veel Chinezen pleegden abortus als bleek dat het om een meisje ging. Bovendien baart de vergrijzing ook in China grote zorgen. De voorspelling is dat er 280 miljoen Chinese 60-plussers
De economische groei van Afrika ligt al jaren ver boven het wereldgemiddelde. Het continent profiteert van stijgende grondstofprijzen en China en India investeren miljarden. Profiteer met het Afrika Certificaat van dit continent vol rendementskansen. Ga voor de kansen, kosten en risico’s naar wereldwijdrendement.nl/afrika. Koop het Afrika Certificaat nu via uw bank of online broker (ISIN-code: NL0006184418).
zullen zijn de komende tien jaar. Zonder het één-kindbeleid zouden er volgens de regering vierhonderd miljoen meer Chinezen zijn geweest, bovenop de 1,3 miljard die het land nu al telt. Echtparen in de Chinese steden mogen volgens de regels maar één kind grootbrengen, paren op het platteland twee. Misschien komt daar verandering in. Maar de regering waarschuwt nu al: niet alle regels worden afgeschaft.
GA NAAR WWW.WERELDWIJDRENDEMENT.NL/AFRIKA .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Van harte! De waarde van uw belegging kan fluctueren. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.
Khaled Hosseini wordt 43. De Afghaan schreef de zeer succesvolle romans De Vliegeraar en Duizend Schitterende Zonnen. De eerste werd onlangs verfilmd.
Dagblad De Pers
Buitenland
in slinkend land
9
Oost-Europa
Minder Russisch gas voor Oekraïne Novum/AP AMSTERDAM
...
Het Russische aardgasbedrijf Gazprom heeft gisteren de gastoevoer naar Oekraïne met een kwart verminderd. Reden is een conflict over de uitstaande schuld van het land. Andere Europese afnemers zouden hier volgens Gazprom niets van moeten merken. Toch beschuldigde het bedrijf Oekraïne er meteen al van gas af te tappen uit de leidingen die over Oekraïens grondgebied naar het Westen lopen. Oekraïne importeert ook gas uit Centraal-Azië. Het wordt aangevoerd door leidingen die allemaal door Gazprom gecontroleerd worden.
Gazprom zegt dat ongeveer een kwart van het door Oekraïne geïmporteerde gas van Russische herkomst is. Het bedrijf had Oekraïne tot gisterochtend de tijd gegeven om documenten over de betaling van openstaande rekeningen en toekomstige leveranties te ondertekenen. De pro-Westerse Oekraïense president Viktor Joesjenko meent dat de schulden zijn geregeld met een akkoord dat hij in februari met zijn Russische ambtgenoot Poetin sloot. Gazprom stelt echter dat de betalingen alleen de gasleveranties van 2007 betroffen, niet die van voorafgaande jaren. Een Oekraïense delegatie reist deze week voor onderhandelingen over de kwestie naar Moskou. 1
Verkiezingen Rusland
Medvedev haalt zeventig procent Novum/AP AMSTERDAM
...
Dmitri Medvedev heeft zoals verwacht de Russische presidentsverkiezingen overtuigend gewonnen. Hij heeft ruim zeventig procent van de stemmen gekregen. Medvedev (42) wordt vrijdag beëdigd. De opkomst bedroeg bijna zeventig procent. De communistische kandidaat Gennadi Zjoeganov, die achttien procent van de stemmen kreeg, gaat de uitslag aanvechten. Hij beschikt naar eigen zeggen over een flinke lijst met onregelmatigheden bij de stembureaus. Een onafhanke-
lijke groep Russische verkiezingswaarnemers, Golos, ontving een groot aantal klachten over onregelmatigheden, waaronder ‘schaamteloze pogingen om kiezers te beïnvloeden en om te kopen’. Rusland heeft maar een klein aantal waarnemers bij de verkiezingen toegelaten. Dat sterkt het Westen in zijn opvatting dat Rusland onder Poetin veel democratische verworvenheden heeft ingeleverd. Het Kremlin trekt zich daar weinig van aan. ‘Dit zijn vrije en democratische verkiezingen na een vrije en democratische campagne’, zei een woordvoerder. 1
Vrouwenrechten
Iraanse activiste mag land niet uit In Sombor zijn de twintig verschillende bevolkingsgroepen wel wat gewend. HH
Novum/AP AMSTERDAM
‘In Sombor heeft tolerantie ook een economische dimensie’ regering kan niets doen. Wie zullen de volgenden zijn die een stuk van Servië opeisen?’ Als de discussie verder gaat, komen toch ook in Sombor oud zeer en spanningen tussen groepen naar boven. De Hongaren vormen een sterke minderheid in sommige dorpen in Vojvodina, en in een stad als Subotica vlakbij de Hongaarse grens is de organisatie van het openbare leven meer op hen afgesteld. Veel bewegwijzering is in het Hongaars en Hongaarse
kinderen kunnen op school de eigen taal leren. Een aantal van hen spreekt ook op latere leeftijd nog geen woord Servisch. ‘Waarom laat de Servische regering dat toe?’, vraagt Helena zich af. ‘Straks gebeurt er wat er in Kosovo gebeurde: mensen huren je huis, ze worden sterker en gaan dan met je huis aan de haal.’ Ze realiseert zich dat de situatie in Kosovo totaal anders is dan in Vojvodina, maar haar vergelijking tekent de wanhoop en angst. Terug bij de Kosovaarse bakkers is het moeilijk om hun mening over de situatie in Sombor te horen. Geen Albanese, maar Servische meisjes bedienen de klanten in hun winkels. Wijzend op de boycot-stickers geven ze aan dat ze die difficult vinden: hun baan zou met een boycot op het spel
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..............................................................................
Islamabad
PAKISTAANSE JURISTEN WEER SLAAGS MET DE POLITIE De Pakistaanse politie heeft gisteren traangas afgevuurd op ongeveer tweehonderd juristen die bij de woning van de geschorste opperrechter Iftikhar Mohammed Chaudhry demonstreerden. Chaudhry en zijn gezin staan sinds november op last van president Musharraf onder huisarrest. De betogers waren naar de woning getrokken op grond van onjuiste berichten dat het huisarrest was opgeheven. Woedend gooiden ze blik-
ken traangas terug naar de politie. Musharraf riep destijds de noodtoestand uit en plaatste meerdere rechters onder huisarrest om te voorkomen dat het hooggerechtshof zijn herverkiezing tot president ongeldig zou verklaren. De noodtoestand is inmiddels opgeheven, maar de juristen en hun gezinsleden zitten nog vast. Zondag hief de regering het huisarrest op van een medestander van Chaudhry, Aitzaz Ahsan.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
And in the right corner.... Kazumi Izaki, een 44-jarige moeder van twee kinderen, is sinds een paar dagen officieel de oudste bokser van Japan. ‘Ik wil mijn kinderen laten zien dat je nooit moet opgeven.’
komen te staan. Pensionhouder Victor maakt zich er druk om: ‘De economische situatie is een ramp in dit gebied, fabrieken zijn gesloten en de traditionele landbouw rendeert niet meer. De werkloosheid en armoede zijn enorm. Dát zijn de grootste problemen voor de man in de straat. Waarom denk je dat Serviërs anders voor honderd euro in de maand voor Kosovaren werken?’ In Sombor heeft tolerantie ook een economische dimensie. 1 Persoonsnamen zijn veranderd.
...
De Iraanse vrouwenrechtenactiviste Parvin Ardalan mag niet naar Zweden om de Olof Palme-prijs in ontvangst te nemen. Vlak voordat ze op het vliegtuig zou stappen, kreeg ze te horen dat ze Iran niet uit mag. Ardalan kreeg de Palme-prijs, omdat ze er volgens de jury in is geslaagd de eis van gelijke rechten voor mannen en vrouwen tot een centraal onderdeel te maken van de strijd voor democratie in Iran. Iraanse activisten zeggen dat de rege-
ring de rechten die Iraanse vrouwen de afgelopen jaren hebben verworven, probeert terug te draaien. Ardalan werd in 2006 met tientallen andere vrouwen opgepakt wegens deelname aan een demonstratie voor gelijke rechten in Teheran. Ze werd tot drie jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens het in gevaar brengen van de nationale veiligheid. Omdat ze in beroep is gegaan, is ze nog op vrije voeten. Volgens Ardalan hebben de autoriteiten de nog lopende rechtszaak als reden aangevoerd om haar te verbieden het land te verlaten. 1
Dagblad De Pers
10
Economie
Verbouwplannen? Kies voor de
verbouwingshypotheek lijk: Nu tijde jaar vast bij 5 of 10
van DSB Bank
t(FFOUBYBUJFLPTUFO t(FFOOPUBSJTLPTUFO t(FFOBGTMVJUQSPWJTJF
www.dsbbank.nl
0900 0575
(lokaal tarief)
Vraag naar de voorwaarden.
LAAGSTE RENTES AFLOSSINGSVRIJE HYPOTHEKEN
5 jr NHG
Provider
Hypotheek
SNS bank ING Bank ABN AMRO Fortis Bank Postbank Rabobank DSB Bank De Hypotheker Eigen Huis De Hyp.shop MoneYou Avéro Achmea
SNS Budget Hypotheek Aflosvrij 4,25 Hypotheek met Renteopties 4,5 Budget hypotheek 4,55 RenteVoordeel Aflossingsvrije Hyp. 4,65 VoordeelPlus Hypotheek 4,2 VoordeelHypotheek 4,2 Aflossingsvrije hypotheek nvt Optimaal Maatwerk Voordeel 4,2 FBTO Aflossingsvrije Hypotheek 4,4 FLEXXTRA 2 4,3 Compleet+ hypotheek 4,3 VoordeelRente Aflossingsvrije Hypotheek
5 jr 125% EW
10 jr NHG
4,65 4,9 5,05 5,15 nvt nvt 4,35 4,6 4,7 4,7 4,7 4,45
10 jr 125% EW
4,7 4,9 4,85 4,75 4,7 nvt nvt 4,7 4,7 4,7 4,7 4,75
5,1 5,3 5,35 5,25 nvt nvt 4,65 5,1 5 5,1 5,1 4,75
Getoond worden de aflossingsvrije hypotheken van de grootbanken plus de 20 producten met de laagste rentes voor een lening van 5 jaar tot 125% van de Executiewaarde, vervolgens de laagste rente voor 10 jaar tot 125%.
DOORLOPEND KREDIET
PERSOONLIJKE LENING
Aanbieder
< €5.000 < € 10.000 < € 25.000
Aanbieder
< € 2.500 < € 5.000 < € 10.000
Delta Lloyd Lenen.nl ** De Hypotheker Directa DSB Bank Freo Ohra FBTO KredietDirect** The RB of Scot. ABN Amro** Fortis Bank SNS Bank Rabobank Postbank
nvt 10,6 nvt 7,9 nvt nvt 7,25 7,3 8,3 8,7 8,6 10,3 10 10,8 12,2
Kruidvat Becam ** KredietDirect** Directa DSB Bank OHRA Crediam** Eurofintus ** DHB bank Fortis Bank De IJssel ** SNS Regio Bank SNS Bank Postbank Rabobank
5,9 10,6 6,7 7,9 nvt 7,6 9,5 nvt 8,9 10,2 nvt 10,3 9,7 11,2 11
6,5 6,6 6,9 6,9 6,9 7,2 7,25 7,3 7,7 7,9 8,6 9,5 10 10,5 10,9
6,5 6,4 6,9 6,9 6,9 7,2 6,95 7,3 7,3 7,5 8,1 8,7 9,1 9,6 9,9
5,9 6,6 6,7 6,9 6,9 7,6 7,9 8,7 8,9 9,4 9,4 9,7 9,7 10,5 10,7
5,9 6,4 7,3 6,5 6,9 7,2 7,5 8,7 8,9 8,8 9,4 8,8 9 9,6 9,8
Getoond worden de 10 laagste tarieven gesorteerd op een PL voor 3 jaar voor 10.000 euro + de tarieven van de grootbanken. ** Tarief afhankelijk van doel lening en/of risicoprofiel aanvrager. Getoond worden de laagste tarieven.
Frank Hauwert, directeur van Fenedex, is niet zenuwachtig maar wel bezorgd. ROGER DOHMEN/HH
Internationale handel Dreigende boycot
Ook exporteurs maken zich al druk om Wilders Nederland handelt nauwelijks met radicale moslimlanden. Toch maken Nederlandse exporteurs zich zorgen over Wilders’ film ‘Fitna’. Petra van Alten AMSTERDAM
DAGELIJKS OPVRAAGBARE SPAARREKENINGEN Bank
Rekening
€ 10.000
The Economy Bank N.V. Akbank Akbank Amsterdam Trade Bank Credit Europe Bank SNS Bank Yapi Kredi Bank DHB Bank Garantibank International DHB Bank Rabobank ABN AMRO Fortis Bank Postbank ING Bank
TEB Ster Spaarrekening AK Internet Spaarrekening AK Spaarrekening ATB Internet Spaarrekening Credit Europe Top-Interest rekening Jaarsparen YKB Euro-Plus Spaarrekening DHB S@veOnline Gouden Internet Rekening DHB VoorSpoedrekening Rabo Telesparen Internet Spaarrekening E-Spaarrekening Internetspaarrekening Internet Sparen
4,6 4,55 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5 4,25 4,1 4 2,8 2,6 2,5 2,5 2,4
Getoond worden de 9 hoogste tarieven + de tarieven van de grootbanken van rekeningen zonder beperkende voorwaarden en een 1e inleg van 100 euro of minder. Peildatum: 3 maart 2008 Bron: MoneyView Research
...
Tien miljard euro. Dat is ongeveer de omvang van de handel die onder druk kan komen te staan als belangrijke moslimlanden Nederland zouden boycotten. De totale Nederlandse export bedraagt circa 319 miljard euro. Importeren doen we voor 285 miljard. Frank Hauwert, directeur van de particuliere ledenorganisatie voor internationale ondernemers Fenedex, maakt zich zorgen over de film van Wilders. ‘Als de film aanleiding geeft tot repercussies, dan lopen we
miljarden aan directe exportinkomsten mis. Wij willen dat Wilders afziet van zijn film. Hij kan niet alle verantwoordelijkheden op zich nemen van alle gevolgen die daaruit voortvloeien. Hij misbruikt de vrijheid van meningsuiting voor zijn ideologie. Steeds maar weer voeden en telkens maar weer agressie opwekken, dat is een superslechte zaak.’ Hauwert heeft er het afgelopen weekend niet van geslapen. Allemaal heeft hij ze aan de telefoon gehad: van VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes tot de directeur van een kleine exportonderneming. ‘Dat ene vingertje van Wilders wordt niet breed gedragen door de samenleving. Een mens die coûte que coûte uit is op herrie in de tent, op confrontatie, die energieën losmaakt die niet beheersbaar zijn. We hebben
#!$!
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
"#$%%%#
Veiling in VS
TE KOOP: CAPE SUPERMAN Samsung D900i. 0,!& Van' Voor
!
Simply Closer
het steeds maar over eurootjes, mensenlevens zijn zoveel meer waard. Wij hebben op ons netvlies mensen die rellen veroorzaken, Nederlandse ambassades of ondernemingen bestormen. Dat is een nachtmerrie. Ook voor de handel. Gelukkig is het Nederlandse bedrijfsleven tamelijk flexibel.’ De film heeft een impact in landen als Saudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Soedan, Egypte, Iran en Libië. Landen die geen indrukwekkende handelscijfers met Nederland tonen. Toch sidderen we als wij hun protesten zien. Hauwert: ‘Eind november 2007 was er al bezorgdheid bij onze leden. De Denen zijn er echt op achteruitgegaan door de rellen om hun Mohammed-cartoons. Hoeveel, weet ik niet. Maar neem maar van mij aan dat het fundamenteel was.’ ‘Voorzitter Wientjes van VNONCW heeft zelf een oproep gedaan: breng deze film niet uit. Dat is helemaal niet laf, het getuigt eerder van realiteitszin.’ 1
De Amerikaanse zakenman Anthony Pugliese verkoopt zijn collectie ‘popitems’, waaronder Supermans cape, de zweep van Indiana Jones en de pruik van Elisabeth Taylor uit de film Cleopatra. Het gaat in totaal om 850 items. Pugliese wil zijn geld investeren in plantenkassen. De veiling zal naar schatting zo’n 5 miljoen dollar opleveren. Liefhebbers zullen voor de cape naar schatting tussen de 60 en 90 miljoen dollar ophoesten.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Koukleumen !!$!%!
In 2007 zat de Nederlander gemiddeld 33 minuten zonder stroom, in de kou.
Economie
Autobouwer
Al overladen met taken
Spyker nog steeds diep in het rood
Belastingdienst zegt eindelijk nee
Redactie economie AMSTERDAM
...
Sportwagenfabrikant Spyker boekt na de verkoop van het Formule 1team een verlies van 67,3 miljoen euro over de eerste negen maanden van 2007. De autoproducent maakte de voorlopige cijfers gisteren bekend in een persbericht. Het verlies op het F1-team was 36,1 miljoen euro. Het operationeel verlies kwam uit op 13,9 miljoen. Daarnaast waren er nogal wat advocaten en consultants die hun uren bij het bedrijf declareerden. Samen met de herfinanciering was Spyker hieraan in de eerste negen maanden van vorig jaar 12,5 miljoen euro kwijt. Het bedrijfsresultaat in diezelfde periode kwam uit op een verlies van 24,5 miljoen euro. De onderneming meldt dat er nog steeds geen definitieve overeenkomst is met Orange India, de koper van het F1-team. ‘Een aantal zaken met een – naar onze verwachting – relatief gering financieel belang staat nog open’, zo meldt Spyker. Het bedrijf geeft nog geen verwachting voor het totale resultaat over 2007. Eerst moet bekeken worden of sprake is van uitzonderlijke waardeverminderingsverliezen. 1
Nog meer taken, dat zou dweilen met de kraan open zijn voor de nummer één blunderorganisatie van 2008. Remco Tomesen AMSTERDAM
...
De politieke baas van de belastingdienst, staatssecretaris Jan Kees de Jager (Financiën) waarschuwt alvast dat zijn fiscus de kilometerheffing (invoering: over drie jaar) en de voorgenomen Bosbelasting (geplande invoerdatum: 2011) niet kan uitvoeren. De belastingdienst is niet in staat om nog meer ingewikkelde taken erbij te krijgen, zei De Jager tegen De Telegraaf. De grote problemen waar de dienst mee te kampen heeft, en die vorige week wel weer eens heel pijnlijk publiekelijk aan het licht kwamen
toen duidelijk werd dat 730.000 elektronische belastingformulieren waren kwijtgeraakt, zijn namelijk voor een groot deel te danken aan een opeenstapeling van nieuwe taken. Tot 2003 was er weinig aan de hand bij de fiscus. De dienst stond zelfs bekend als een van de best lopende overheidsorganisaties. Maar de opeenvolgende kabinetten-Balkenende overlaadden de fiscus met nieuwe taken. Een greep: het uitbetalen van zorg- en huurtoeslagen, het heffen en innen van werknemersverzekeringen ( WW, WAO, ZW), de elektronische aangifte voor ondernemers, de invoering van de persoonlijke DigiD-code en de vooringevulde aangifte inkomstenbelasting. Voor al die taken was nieuwe software nodig die verbonden moest worden met het bestaande softwaresysteem van de belastingdienst én die
De Jagers belastingdienst kan er geen werk meer bij hebben. WFA
van andere uitvoeringsorganisaties, zoals het UWV. Dit zou goed hebben kunnen gaan, maar de dienst moest bezuinigen. Met minder mensen moest de fiscus door politieke druk in een vaak erg korte tijd extra regelingen invoeren. Bovendien zat de belastingdienst een groot deel van deze periode midden in een omstreden reorganisatie. Het gevolg: een ongekende reeks blunders en fouten. Veel problemen hadden voorkomen kunnen worden als de top van
de belastingdienst en De Jager en zijn voorgangers eerder nee hadden gezegd tegen opgelegde taken. Softwarebouwers bij de belastingdienst riepen jaren geleden al dat de opeenstapeling van regelingen volledig uit de hand dreigde te lopen. De Rekenkamer kwam eind vorig jaar ook met een waarschuwing. De Jager houdt echter nu pas zijn poot stijf, en vraagt de Tweede Kamer verder om terughoudend te zijn met het bedenken van nieuwe wetten en regels. 1
Beleggen
Goud en zilver zijn peperduur Redactie economie AMSTERDAM
...
Kredietcrisis, zwakke dollar, kwakkelende aandelen- en obligatiemarkt en oplopende inflatie. Het zijn geen gouden tijden voor beleggers. Of toch? Zoals wel vaker in economisch barre tijden of op zijn minst de dreiging daarvan, vluchten beleggers massaal in goud. En dat is ook nu het geval. De prijs van het edelmetaal tikte gisteren een nieuw recordniveau aan, nadat de dollar een nieuw dieptepunt had bereikt. De goudfuture voor levering in april steeg tot een niveau van 991 dollar. Ook andere grondstoffen vormen een aantrekkelijk alternatief voor de zwakke dollar. Op de New York Mercantile Exchange tikte gisteren de oliefuture voor levering van ruwe olie in april een hoogste niveau aan van 103,82 dollar. Daarnaast bereikte ook de zilverprijs het hoogste peil in 27 jaar. 1
Beleggen in Afrikaans groeipotentieel Afrika is een dynamisch continent dat volop in ontwikkeling is. Vooral de versnelling van de economische groei en de verbeterde politieke situatie van veel landen zorgen ervoor dat het continent nu één van de meest opwindende ‘frontier markets’ is. Het aantal landen dat voor u als belegger interessant is, is nu groter dan ooit. En het nieuwe beleggingsfonds Intereffekt Emerging Africa biedt u een unieke investeringsmogelijkheid. POSITIEVE SIGNALEN
PROFESSIONEEL EN DESKUNDIG BEHEER
De gemiddelde economische groei van het Afrikaanse continent bedroeg de afgelopen
De beleggingsfondsen van Intereffekt Investment Funds N.V. worden beheerd door
jaren meer dan 5% per jaar. Dat is hoger dan het wereldwijde gemiddelde. Voor 2008
TRUSTUS Capital Management B.V. in Joure. Op dit moment beheert deze organisatie
voorspelt het Internationaal Monetaire Fonds zelfs 6,5% groei. Niet alleen door de
vier beursgenoteerde fondsen:
sterke vraag naar olie en andere grondstoffen, maar vooral door structurele ontwikke-
• • • •
lingen die er mogelijk voor zorgen dat deze ‘frontier markets’ binnen een aantal jaren
Intereffekt India Warrants (geïntroduceerd in mei 2007) Intereffekt China Warrants (winnaar van een FD/Morningstar Award over 2006)
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
behoren tot de nieuwe ‘emerging markets’. Daarnaast zijn de Afrikaanse markten
Stop abonnement
Opname van Afrika in uw beleggingsportefeuille kan dan ook zorgen voor een betere
GENOEG VAN SMS-DIENSTEN
risicospreiding.
Vijf redenen om te beleggen in Intereffekt Emerging Africa:
NIEUW AANDELENFONDS
1. Profiteer van de ontwikkeling van een continent met een hogere economische
Mobiele telefoonbezitters kunnen zich binnenkort via een online register gemakkelijker afmelden voor sms-abonnementen. Consumenten melden zich daar aan en ontvangen binnen drie dagen geen ongewenste smsjes meer. Dit staat in een concept ‘Gedragscode SMS-Dienstverlening’, opgesteld door sms-aanbieders en telecomproviders. Mensen kennen de voorwaarden en kosten van smsdiensten vaak slecht.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
Ice Ice baby Het aantal ijssalons in Nederland is in de afgelopen tien jaar verdubbeld tot 540.
historisch gezien minder gevoelig voor internationale ontwikkelingen (kredietcrisis).
Intereffekt Emerging Africa belegt in eerste instantie in beursgenoteerde aandelen in de regio’s Noord-Afrika en Sub-Sahara Afrika (de landen ten zuiden van de Sahara). Er wordt niet alleen geïnvesteerd in Egypte, Marokko en Nigeria, maar ook in Bots-
Intereffekt Japanse Warrants (winnaar van een FD/Morningstar Award over 2005) Intereffekt Japanse Aandelen
groei dan het wereldwijde gemiddelde 2. Bereik een betere risicospreiding van uw effectenportefeuille, doordat de correlatie historisch gezien laag is
wana, Ghana, Kenia, Mauritius, Senegal en Tunesië. Zuid-Afrika maakt in principe
3. Profiteer van deskundig beheer door professionals
geen onderdeel uit van de portefeuille.
4. Schrijf eenvoudig in zonder kosten via uw eigen bank of broker 5. Verhandelen van uw aandelen kan elke beursdag via uw eigen bank of broker
TIJDELIJK KOSTELOOS INSCHRIJVEN De emissie staat open van 3 t/m 28 maart 2008 (15.00 uur). De uitgifteprijs is 20,-
PRESENTATIES EN MEER INFORMATIE
per aandeel. Tijdens de emissieperiode kunt u bij elke bank en broker kosteloos in-
Tijdens de emissieperiode worden op diverse plaatsen in het land presentaties ge-
schrijven op de aandelen Intereffekt Emerging Africa. Vanaf 31 maart 2008 is het
houden, die gratis toegankelijk zijn. Voor meer informatie en aanmelding kijkt u op
fonds iedere beursdag verhandelbaar via elke bank en broker.
de website: www.intereffektfunds.nl.
Intereffekt Emerging Africa Sewei 2 Postbus 138, 8500 AC Joure
Voor de voorwaarden van het fonds verwijzen wij u naar het prospectus en naar de financiële bijsluiter. Deze documenten zijn verkrijgbaar via de website en via het hiernaast vermelde adres. Toelating tot de notering op Euronext is aangevraagd. De Beheerder van Intereffekt Emerging Africa heeft voor dit fonds een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten in het kader van de Wet financieel toezicht. De TER (Total Expense Ratio) van Intereffekt Emerging Africa is voor 2008 begroot op 2,58%. Bij aan- en verkopen (na emissie) worden kosten in rekening gebracht.
T 0513 - 48 22 22 F 0513 - 41 63 65
E
[email protected] I www.intereffektfunds.nl
11
Een stap vooruit Al generaties lang werkt ABP voor miljoenen Nederlanders aan een duurzaam pensioen. We deden dat tot dusver als één organisatie. Maar dit verandert. Met ingang van 1 maart 2008 heeft Stichting Pensioenfonds ABP een zelfstandige uitvoeringsorganisatie: APG, Algemene Pensioen Groep. APG verzorgt voortaan voor ABP de pensioenadministratie, het vermogensbeheer en de communicatie met de deelnemers, gepensioneerden en werkgevers in onze bedrijfstak. Elco Brinkman - voorzitter van het bestuur van ABP zegt over de nieuwe organisatie: ‘de oprichting van APG sluit aan bij de nieuwe Pensioenwet en biedt extra mogelijkheden om onze dienstverlening verder uit te bouwen. Zo kunnen we ons samen inzetten om onze
deelnemers en gepensioneerden te helpen bij hun pensioenkeuzes en pensioenvragen. Ook ondersteunen we onze werkgevers zo beter bij het uitleggen van de pensioentoezegging aan hun werknemers. Bij APG ligt de uitvoering in vertrouwde handen. Er werken immers dezelfde mensen die de pensioenregeling van ABP altijd al hebben verzorgd. Zij staan borg voor een solide uitvoering. U blijft ons in de nieuwe situatie overigens gewoon tegenkomen. Want in onze communicatie blijven we als vanouds de vertrouwde naam ABP gebruiken.’ Wilt u meer weten? Ga dan naar www.abp.nl of bel met onze klantenservice: 045 579 60 70. Het bestuur van ABP
Economie
13
Beleggen Geen effecten subprime en onrustige beurzen
Forse winstsprong BinckBank Het gaat goed bij online-beleggersbank Binck. Het bedrijf zette over 2007 een recordwinst in de boeken en is ook dit jaar alweer goed begonnen. Edward Deiters AMSTERDAM
...
Onder meer het turbulente beursklimaat zorgde ervoor dat computerbeleggers fors meer transacties deden. Mede daardoor heeft BinckBank een uitstekend jaar achter de rug. De online-bank boekte in 2007 een nettowinst van 32,2 miljoen euro, een stijging van 34 procent ten opzichte van 2006. De online-effectenbank voor particuliere beleggers zag een grote toestroom van nieuwe rekeninghouders, flink meer transacties en een enorme stijging van het beheerde vermogen. En dan zijn in de resultaten nog niet eens de cijfers van Alex verwerkt: de gezworen concurrent die Binck-
Bank vorig jaar overnam van Rabobank. Het beheerde vermogen van BinckBank steeg van 2,7 miljard euro eind 2006 naar 3,7 miljard euro in 2007. Inclusief Alex bedraagt het totale beheerde vermogen zelfs 8,2 miljard euro. Het aantal rekeninghouders steeg, exclusief Alex, in het afgelopen jaar van 54.100 naar 79.900. Het totaal aantal BinckBank- en Alex-rekeninghouders bedroeg eind 2007 zo’n 207.000. De totale inkomsten stegen in het afgelopen jaar met 48,2 procent naar 69,7 miljoen. De lasten namen met ruim 80 procent toe en kwamen uit op 34,4 miljoen. ‘Het onrustige beursklimaat in verband met de subprime crisis in de tweede helft van 2007, heeft geen negatieve gevolgen gehad voor onze groei en resultaat’, aldus bestuurvoorzitter Thierry Schaap in een toelichting. Hij is optimistisch over de toekomst. ‘Ondanks de grillige
marktomstandigheden in 2008 heeft de groei bij BinckBank zich de eerste twee maanden van dit jaar doorgezet. Wij zijn en blijven positief over de verdere ontwikkeling en groei van BinckBank.’ Schaap meldde overigens dat zijn bank in de eerste twee maanden van 2008 ook alweer veel nieuwe rekeninghouders had verwelkomd. Verder leidde de groei van de Belgische activiteiten in 2007 volgens de online-bank tot een winstgevend onderdeel in slechts anderhalf jaar. De geplande Franse activiteiten waren vorig jaar al in een vergevorderd stadium, maar werden uitgesteld tot medio 2008 in verband met de overnameperikelen rond Alex, waarvoor Binck een bedrag in contanten neertelt ter hoogte van circa 387 miljoen euro. De merken Alex en Binck blijven overigens beide bestaan omdat de klantprofielen van beide bedrijven nogal afwijken. 1
Beleggers deden online in 2007 fors meer transacties. HOLLANDSE HOOGTE
Beurs Beurs vandaag 25 jaar AEX
873 kaarsjes AEX De AEX is 25 jaar geworden en trakteert in totaal op 872,9% koerswinst. Hoe de nationale index nog 25 jaar kan voortbestaan in een steeds internationalere beurswereld. AMSTERDAM
...
Bravo, AEX. In uw 25-jarig bestaan hebt u voldaan aan de sigarendoosformule op de beurs, dat aandelen op lange termijn 7 à 8 procent per jaar opleveren. In 1983 was de eerste indexstand 100 (45,38 in euro’s). Met een slotstand van 441,48 gisteren betekent dat een koerswinst van 872,9 procent over die 25 jaar, oftewel gemiddeld 9,5 procent per jaar – exclusief dividendrendement.
Globalisering, euro, uitverkoop aan fondsen… Er zijn genoeg redenen om te bedenken waarom de index over 25 jaar niet meer bestaat, maar er zijn ook kansen. Niet voor niets kiezen bedrijven als Arcelor Mittal en andere multinationals Nederland als vestigingsplaats. Als ons land kan blijven concurreren op gebied van beurskosten en fiscale stroomlijning, kan de AEX over 25 jaar zelfs grote namen herbergen.
Hollands Glorie-index Gazprom na een overname van Shell? De Chinese verzekeraar Ping An, die nu al een belang in Fortis heeft? Of misschien wel de grote staatbeleggingsfondsen die aan invloed winnen, de Sovereign Wealth Funds. Met pensioengiganten als
ABP en PGGM en al die banken heeft Nederland ten slotte al eeuwen ervaring met beleggen in het groot. De AEX kan ook een soort sectorindex worden van bedrijfstakken waar Nederland in excelleert. Met name in de offshore (Fugro, SBM Offshore), de baggerbusiness (Boskalis, Van Oord) en in de chipsector (ASML, ASMI) heeft Nederland toonaangevende bedrijven. Veel van die fondsen staan nu nog niet eens in de hoofdindex, maar over 25 jaar… Wie weet houden we na de uittocht van de global players dan wel een echte Hollands Glorie-index over.
AEX 4295 Welke bedrijven staan tegen die tijd zeker nog in de index? Shell, al dan niet in gefuseerde vorm? Ook Unile-
ver maakt een kans, als er geen private equity-partij opduikt in al die tijd. ASML, want ze is wereldleider op haar gebied en die positie komt nog niet in gevaar. Heineken, want met de familie heeft het bedrijf een honkvaste aandeelhouder, waardoor het risico van op opkopen laag is. Wie niet? TomTom is iets te veel een one trick pony om over 25 jaar nog een glansrol te vervullen, zo lijkt het nu. KPN is tegen die tijd allang opge-
gaan in een Europese grootmacht en TNT vindt aansluiting bij Fed Ex of een andere distributiereus. Arcelor Mittal heeft dan ongetwijfeld een andere fiscale oplossing bedacht en elders haar heil gezocht. Mocht de graadmeter blijven voortbestaan en zich precies zo ontwikkelen als in de afgelopen 25 jaar, dan opent ze op 4 maart 2033 in vergelijking met nu 872,9 procent hoger op 4295. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................................................................................................................................ ......................................
Vreemde eenden 111
Regels zijn regels, maar het doet gek aan dat Tele Atlas vandaag in de AEX debuteert. Hoe lang, want het bedrijf TomTom biedt op het fonds. Dat geldt niet voor vastgoedfonds Corio, hoewel puriteinen tegen vastgoedfondsen in de index zijn. Dit zijn namelijk geen bedrijven, maar beleggingsfondsen met louter een vastgoedportefeuille. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... .......................................
Het Panel
STELLING: ER IS ER ÉÉN JARIG 111
Hoera, de AEX is vandaag jarig. De index mag vandaag 25 kaarsjes uitblazen. In 1983 werd de AEX in het leven geroepen, om onder meer een mooie afspiegeling te zijn van de Nederlandse economie en beurs. De AEX is een begrip geworden, maar wordt de graadmeter ook ooit 50? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP WWW.DEPERS.NL
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Oh nee
Profiteren
50 of 50
AD VAN TIGGELEN (AANDELENSTRATEEG ING)
CORNÉ VAN ZEIJL (FONDSMANAGER SNS)
CEES SMIT (VERMOGENSBEHEERDER TODAY’S)
111
111
111
‘Dat is onwaarschijnlijk. Tegen die tijd hebben we een pan-Euro(pese) beurs. Het bedrijfsleven en financiële markten globaliseren in hoog tempo en beurzen moeten volgen. Kleinere, lokale beurzen krijgen minder hoofdnoteringen krijgen. Daarnaast krijgen smalle indices steeds meer last van al die fusies en overnames.’ 1
‘Ik gun iedereen zijn Abraham, maar de AEX verliest onderweg zoveel armen en benen dat de kans niet groot is. Over 25 jaar is Europa zoveel Europeser geworden dat we dan de Stoxx 50 als graadmeter aanhouden. Tot die tijd zijn de nodige fusies en overnames en daar kunnen AEX-beleggers van profiteren.’ 1
‘50 jaar of een indexstand van 50...? Zwartkijkers voorzien inderdaad AEX 15, maar dit lijkt mij geen reëel scenario. Wat 50 jaar betreft, denk ik dat de AEX die leeftijd ook wel haalt. De index wordt alleen minder belangrijk, gezien de leegloop op de Nederlandse kapitaalmarkt.’ 1
Dagblad De Pers
14
Cultuur
Tamtam Vijf jongerenversies van 'Angels in America'
Zweetvoeten en insomnia Amsterdamse scholieren brengen deze week tijdens theaterfestival Tamtam vijf eigen versies van het vijf uur durende aids-drama Angels in America, dat zaterdag in première gaat bij Toneelgroep Amsterdam. Robbert van Heuven AMSTERDAM
...
‘Hoe heet deze voorstelling ook al weer?’, vraagt regisseur Erik Willems, terwijl hij het juiste muziekje uit zijn laptop probeert te toveren. De middelbare scholieren in het repetitielokaal slaken een zucht. ‘Nou ben je al vanaf november met ons bezig en weet je nog niet hoe de voorstelling heet.' Al snel is de concentratie terug en begint het oefenen van scène 9 van Ik heb… iets weer van voren af aan. Ik heb... iets is gemaakt door leerlingen van het Amsterdams Lyceum en het Montessori Lyceum en is een van de vijf voorstellingen die Toneelgroep Amsterdam organiseert samen met zes middelbare scholen uit heel Amsterdam, van vwo tot vmbo. Onder leiding van theaterdocenten is al maanden met de jongeren gerepeteerd. In sommige gevallen hebben deze ook de decors en de kostuums gemaakt. Maar de slagroom op de taart blijft toch dat de voorstelling deze week in een echt theater wordt gepresenteerd tijdens Tamtam.
Kille buitenwereld Angels in America is nu niet bepaald de gemakkelijkste kost. Tony Kushner schreef het tweeluik in 1992. Het gaat over hoe verschillende aidspatiënten zich moeten verhouden tot de kille buitenwereld tijdens het Reagan-tijdperk in de Verenigde Staten. Het stuk is een aanklacht tegen de onmenselijkheid van een samenleving die zegt op normen en waarden gebaseerd te zijn. Een sterke aanklacht, zowel inhoudelijk als qua vorm: Kushner won
er de Pulitzerprijs mee. ‘Het is wel echt een grote mensenstuk’, geeft theaterdocent Willems toe voor de repetitie. ‘Het staat in eerste instantie ver van de jongeren af.’ Daarom maakte hij met Maartje Ghijsen een bewerking die beter aansluit bij de belevingswereld van jongeren. Ze gingen uit van het idee dat iedereen wel ‘iets’ heeft dat consequenties heeft voor hoe je met de buitenwereld omgaat. Dat kunnen zweetvoeten zijn, of eenzaamheid, maar ook het besef dat je homoseksueel bent. Zoals aids in het origineel.
Herkenbare problemen Louisa el Hamdi (20), Joost Hoebe (16) en Eva Geestman (17) die in deze versie van Angels in America spelen, herkennen de problemen waar hun personages mee zitten. Joost: ‘Zo is er een personage dat niet kan slapen, omdat ze zoveel ideeën in haar hoofd heeft, of iemand die bang is dat de wereld vergaat. Dat zijn toch wel bekende dingen.’ Willems: ‘De voorstelling moet wel echt over henzelf gaan. Natuurlijk hebben wij als regisseurs ook wel een artistieke noodzaak, maar uiteindelijk gaat het over hen. Dat is voor mij ook de meerwaarde van dit project. Bovendien hebben deze jongeren iets wat volwassen acteurs kwijtraken: transparantie en eigenheid.’ Transparant of niet: de groep werpt zich tijdens deze repetitie professioneel op zijn scène, al stopt Willems steeds om ze even opnieuw te laten beginnen, of om de ‘acteurs’ een aanwijzing te geven. ‘Kun je dat iets feller zeggen? Je bent nu echt heel boos.’ De jongeren denken enthousiast mee, stellen vragen, verbeteren elkaar en ook Willems. Tijdens de repetitie blijkt ook dat Ik heb… iets de zware onderwerpen niet schuwt: kanker, eenzaamheid, de dood, ze komen alle aan bod. Het
De acteurs die deze week in verschillende theaters in Amsterdam schitteren. JASPER ZWARTJES
slot van de scène waarin een van de personages sterft, maakt, ondanks het tl-licht in het repetitielokaal, nu al indruk. De concentratie wordt al-
leen even verstoord als een betekenisvol bedoelde stilte ruw doorbroken wordt door een opera-uithaal in een naburige repetitieruimte.
“54% zal vooral online een nieuwe auto kopen als er korting wordt gegeven.”
Een van de uiteindelijke doelen van dit project is jongeren te interesseren voor de kunstvorm theater. Louisa, Eva en Joost denken dat het werkt. Eva: ‘Je weet nu hoeveel werk er in zo’n voorstelling zit, hoe het gemaakt wordt. Daardoor raak je absoluut geinteresseerd.’ Maar ze gingen alle drie toch al graag naar theater. Joost: ‘Anders dan bij film, heb je nauwelijks speciale effecten. Je mag het als toeschouwer zelf doen.’ Eva vult geestdriftig aan: ‘Zelfs als je weet hoe het gemaakt wordt, heeft theater iets magisch.’ 1 De voorstellingen zijn deze week te zien in diverse Amsterdamse theaters. Kijk op www.toneelgroepamsterdam. nl/tamtam
Bron: directauto.nl, oktober 2007
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................... ...............................................................................
RECENSIE | CIRCUS
LUCHTIGE TRADITIE Robbert van Heuven
...
Als theaterrecensent naar het circus gaan, is toch een wat wonderlijke ervaring. Ben ik meestal met honderdvijftig anderen te vinden in een theaterzaaltje, nu zit ik met tweeduizend mensen in een tent te kijken naar Varekai van Cirque du Soleil. Cirque du Soleil heeft inmiddels een flinke naam opgebouwd met voorstellin-
gen die naar eigen zeggen het midden houden tussen circus en theater. In Varekai wordt het verhaal verteld van Icarus die zijn vleugels verliest en in een bos vol wonderlijke wezens terechtkomt. Het verhaaltje is vooral een aanleiding voor clownerie, acrobatiek en zeer spectaculaire luchtacts. De waanzinnige, kleurrijke kostuums, de sfeervolle muziek, het uitgekiende licht en decor; het golft en kolkt dat het een lieve lust is. Al suggereert Cirque du Soleil graag anders, met theater heeft het allemaal weinig te maken. Daarvoor is het theatraal te weinig uitgewerkt. Varekai is vooral traditioneel circus in een luchtig dramatisch
jasje. Maar indrukwekkend zijn die circusacts dan weer wel. Gaan www.varekai.nl
RECENSIE | THEATER
WEINIG VAART EN VEEL TE VEEL OEVERLOOS GELEUTER Robbert van Heuven
...
En dan ben je opeens eind veertig en heb je nog steeds niet dat kind en dat geluk waar je vroeger van droomde. Terwijl die jonge kennissen wel ultiem gelukkig zijn met kleine Floor. In Naar Schotland van het Nationale Toneel worstelen Jean en Christine met hun dromen, met elkaar maar vooral met zichzelf. Er zitten heus wel een paar
mooie en spannende momenten in de voorstelling, maar hij blijft toch vooral hangen in oeverloos geleuter. Daardoor komt er nergens vaart, laat staan leven in - ondanks overmatig (en onnodig) gebruik van video en special effects. Dat is allemaal maar ruis, die afleidt van het prachtige thema. Niet gaan www.hnt.nl
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ................................................................................ ..........................................................
Ere wie ere...
There will be blood
Keelpijn
Freek de Jonge en Mies Bouwman openen 17 maart het Amsterdams Kleinkunstfestival met een eerbetoon aan zangeres Liesbeth List.
De nieuwste film van Paul Thomas Anderson, bekend van Magnolia, heeft het beter gedaan dan zijn vorige films. In één weekend bracht There Will Be Blood in Nederland 86.464 euro in het laatje.
Het optreden van Veldhuis en Kemper in Carré ging gisteren niet door, omdat Veldhuis zijn stem kwijt is. Ze gaan 19 mei in de herkansing.
Dagblad De Pers
Perspectief
15
VANDAAG: BOEKEN
Schurk met ’n hart
Buiten spelen
Moordwijf Simone
De film Little Caesar was in 1930 een enorme kaskraker. Voor het eerst werd het publiek uitgedaagd mee te leven met een gangster: het slechte karakter had menselijke trekjes. Een must voor wie wil weten waar latere gangsterfilms de mosterd vandaan haalden. 16
Nelleke Noordervliet gaat het liefst even boodschappen doen als ze goed op dreef is met schrijven. Een ander opvallend trekje is dat ze in slaap valt als ze zich passages woordelijk probeert te herinneren. Dat zal de lezer met haar boek Snijpunt niet overkomen.
Dat iemand een moord pleegt, kan ze zich eigenlijk niet voorstellen. Voor haar boeken maakt het niet uit, want thrillerauteur Simone van der Vlugt is razend populair. De Pers ging bij haar thuis op visite en sprak haar over het nieuwe spannende boek Blauw water. 18
18
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Vis krijgt een gezicht Sergio Herman en Wim Vandamme maken van een gewoon gebakken visje een platvis met een verhaal in hun kookboek Vis in de pan. uP17 HOLLANDSE HOOGTE
16
Perspectief
Herkansing
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................
De leugens van de hoogleraar Nieuwe boeken verdwijnen steeds sneller uit de boekhandel. De Pers geeft literaire winkeldochters na zes maanden een herkansing. Judith Hornman AMSTERDAM
...
Ze denkt even na, begint dan langs de kasten te lopen en staat stil bij Perlmann’s zwijgen. Typisch een boek dat een nieuwe kans verdient, vindt Trude Gerritsma, boekhoofd bij de zelfstandige boekhandel De Omslag in Delft. Ze snapt er niets van dat dit werk van Pascal Mercier zo ongeveer achter in de kast is beland. Terwijl zijn latere werk De Nachttrein naar Lissabon een literaire aardbeving veroorzaakte. Pas na dat succes werd ook het debuut van de Zwitser in het Nederlands vertaald. ‘Zo’n prachtig boek!’, roept Gerritsma uit. ‘Echt veel mooier dan De Nachttrein. Het is een heel spannend verhaal over een arrogante hoogleraar die verstrikt raakt in zijn eigen leugens. Mercier heeft een prachtig literaire stijl, heel verhalend. We hebben hem ook in onze top-10 gezet toen hij vorig jaar aan het einde van de zomer uitkwam. Dat is een plank in de winkel met tips van de mensen die hier werken. We zijn met z’n vijven, maar aangezien ik het opperhoofd ben, mag ik wel veto’s uitspreken. Weg met de democratie!’, legt Gerritsma lachend uit. Over wat de mogelijke verklaring zou zijn voor de tegenvallende verkoop en aandacht in de media, moet ze in gebreke blijven. ‘De auteur is echt bekend, het verhaal is goed. Maar volgens mij is het nergens besproken en ik lees verschillende grote kranten. Nee, als ik wist waarom het niet is opgepikt, was ik rijk.’ 1 Boekhandel De Omslag Wijnhaven 16, Delft www.deomslagdelft.nl Pascal Mercier, Perlmann’s Zwijgen, uitgeverij Wereldbibliotheek
Graphic novel Eisensteins ouders overleefden Auschwitz
‘Ik heb hun schaduwen zelf in Bernice Eisenstein schreef en tekende een boek over haar leven als kind van twee overlevenden van Auschwitz. Een interview aan de hand van boekfragmenten.
mogelijk woorden. Ik zocht naar een poëzie die hen waardig was en die de schrijver in staat stelt te schrijven. Woorden die eerlijk proeven als je ze over je tong laat gaan.’
Arjan Terpstra
Holocaust is een drug en ik leef in een opiumkit. ‘In het boek zit veel humor. Als je maar op één manier naar de situatie van mijn ouders kijkt, zie je niets. Als je alleen de ellende beschrijft, mis je de echte tragedie. Pas als je tussen de tranen door ook iemands karakter ziet, zijn cultuur, de idiotie van de hele situatie, begrijp je iets van het hele plaatje. De holocaust en de nasleep zijn een duizelingwekkende achtbaan van alle denkbare emoties.’
AMSTERDAM
...
Ik kan mijn vader niet meer vertellen dat ik geleerd heb dat zijn woedeuitbarstingen en het tonen van genegenheid bij hem een en hetzelfde waren. ‘Het ging mij er meer om zijn intensiteit vast te leggen dan hem letterlijk te portretteren. Mijn ouders waren geen praters, zoals die hele generatie niet sprak over wat er gebeurd was of welke last zij er nog van hadden. Veel van wat ik schrijf, hebben zij nooit gezegd of begrepen. Ik heb hun schaduwen zelf moeten invullen.’ ‘De intentie was mijn gevoelens ten opzichte van mijn ouders te destilleren in taal, met gebruik van zo weinig
Ik was acht jaar oud toen ik het dagboek van Anne Frank las, stopte met verstoppertje spelen en begon te zoeken naar het goede in de mens. ‘Boeken zijn de beste plek om eerlijk-
heid te vinden. Binnen de Shoa-business is wonderschone literatuur ontstaan. Het kwade heeft op de een of andere manier een verbeterd inzicht in de mens losgemaakt. Het is ook een literatuur in beweging, niemand heeft het vandaag nog over ‘total evil’, het codewoord in de jaren zestig. We zijn niet zo ver gevorderd, in tijd, en toch verdwijnt de generatie die de kampen heeft meegemaakt al achter de horizon van de geschiedenis, bij de dinosaurussen en de Romeinen.’ ‘Natuurlijk is dit ook weer een boek tegen het vergeten. Tekenen en schrijven zijn voor mij het blijven hangen in belangrijke gevoelens. Elke tekening in het boek had iets van het joodse gebruik om een steen op een graf achter te laten. Je zegt daarmee: ik ben hier nu voor jou. Het boek is een verlengstuk van mijn gevoelens.’ Waar deed het mijn vader aan denken als hij John Wayne en Montgomery
“Als u direct weet welke nieuwe auto u wilt, krijgt u ook direct de scherpste prijs.” directkorting.
Clift hun kudde zag opdrijven over de filmprairies? Waar ging mijn vader heen als hij weggaloppeerde door het Wilde Westen? ‘Het beeld dat ik van hem had, van een volwassen man die het liefst op de bank cowboyfilms kijkt, heeft zich in mijn fantasie ontwikkeld tot mijn vader die als sheriff met rinkelende sporen en een davidsster als badge Auschwitz binnenloopt om het kwaad uit te wissen. De westerns hielpen hem zijn balans in de wereld te hervinden. Door mijn vader als sheriff neer te zetten, eer ik zijn – en mijn moeders – heldenmoed om na Auschwitz weer open te staan voor liefde. Dat is voor mij het meest indrukwekkende bewijs van overleven.’ 1 Bernice Eisenstein Ik was een kind van holocaust overlevers. Uitgeverij De Bezige Bij. Tekeningen uit het boek zijn vanaf vrijdag te zien in het Joods Historisch Museum, zie www.jhm.nl.
Perspectief
17
Culinair Recepten, wijn en imposante foto’s
Film-noir Misdadiger met een hart
Vader van alle Vis krijgt een gezicht cinecriminelen ...
96 langs vismarkt La Marée, onderdeel van het Franse Rungis, de grootste markt van Europa. Ook dit artikel zit vol met interessante weetjes. Door de diverse reportages, interviews en recepten in dit boek blijft
Geneviève van Velzen AMSTERDAM
Als Little Caesar werd Edward Robinson in 1930 een superster in Hollywood. Zijn rol als keiharde gangster met een hart werd het voorbeeld van generaties filmacteurs. Dirk Koppes AMSTERDAM
...
‘R-I-C-O, je spreekt met Little Caesar!’, schreeuwt Edward G. Robinson in de telefoon. Hollywood luisterde en bezorgde de kleine acteur supersterrenstatus. De kunstzinnige Roemeense immigrant kreeg bekendheid met het spelen van keiharde gangsters met een klein hartje. De film Little Caesar doorbrak het patroon dat de kijker de misdadiger alleen als schurk ziet. Door deze kashit uit 1930 kon de bioscoopbezoeker zich identificeren met een crimineel. De rol van Little Caesar (klein mannetje dat zich een weg omhoog
schiet in de georganiseerde misdaad) is duidelijk gebaseerd op Al Capone. Vanaf het begin is Little Caesar erop gericht om er strak en goed gekleed bij te lopen. Geld is daarbij een noodzaak, het eigenlijke doel is macht, veel macht. Toch blijft Caesar ondanks zijn wreedheid een gekwelde ziel, die oprecht verbaasd is als hij wordt neergeschoten. Is het bekijken van deze voorloper van de film-noir nog de moeite waard? Wie wil weten waar The Godfather en al die andere maffiafilms de mosterd haalden, mag Little Caesar niet overslaan. Op de dvd staan leuke extra’s die de film in zijn historische context plaatsen: studio Warner Bros was in die tijd in pulp-films die toch een zekere sociale boodschap hadden. Maar uiteindelijk blijf je kijken door de fascinerende verschijning van Cesare Enrico Bandello (Robinson), die van begin tot eind van het scherm spat. 1
In het kookboek Vis in de Pan willen chefkoks Sergio Herman en Wim Vandamme de ultieme harmonieuze liefde tussen een goed glas wijn en een goed visgerecht promoten. En dat lukt aardig. Vis in de Pan bevat meer dan alleen de receptjes voor een milkshake van Oostendse oesters, wat kleine inktvisjes in tempura, of scheermessen met een lichte sesamvinaigrette. Wijn is zichtbaar een essentieel onderdeel van dit kookboek. Bij elk gerecht staan minimaal vijf wijnen aanbevolen. Van een flesje Pouilly Fumé bij gebakken zonnevis tot een Argentijnse Trivento Chardonnay bij een gegrilde zeetong met Thaise limoen. Bij wijnsuggesties en recepturen blijft het niet. De Vlaamse schrijver Marc Declercq heeft naast Vandamme en Herman ook garnalenvisser Cyriel de Grootte aan de tand gevoeld over zijn fascinatie voor vis en schaaldieren. De garnalenvisser annex culinair chauvinist babbelt twee pagina’s lang boeiend over zijn vissersbestaan en zijn geliefde dikke garnalen. De Grootte: ‘Als de wind uit het noord-
Dik water is de perfecte omgeving voor lekkere dikke garnalen
Elke vis krijgt een verhaal. TONY LE DUC
oosten komt, wrijven we in onze handen. Dan warrelt het water door de turbulentie op en komen voedingsstoffen vrij.’ Dik water noemt hij het water dat de perfecte omgeving is voor zijn lekkere, dikke garnalen. Fijn bijkomend feit in het boek: journalist Declercq gaat op bladzijde
een op de graat gebakken tarbot niet ‘gewoon een gebakken visje’, maar een platvis met een verhaal. Vis in de Pan is een aanwinst voor iedere moderne gastronoom en wijnliefhebber die op zoek is naar een mix tussen een koffietafelboek en een kookboek. De verhouding tussen recepten en artikelen is vrij eerlijk verdeeld, 60/40. Let op: laat je niet afschrikken door de imposante fotografie. Doorzettingsvermogen en geduld zijn tijdens de bereiding de essentiële ingrediënten. 1 Sergio Herman en Wim Vandamme, Vis in de pan, uitg. Lannoo
Recensie Portret Franse president
moeten vullen’ Vooroordelen over
ADSLwinkel.nl®
Sarkozy kloppen! Mark van Assen AMSTERDAM
...
Sarkozy op bezoek in Bretagne, vlak voor de Franse presidentsverkiezingen vorig jaar. Hij is met zijn gevolg in een coördinatiepunt van de kustwacht en het bevalt hem niets. ‘Van wie komt dit achterlijke idee? Wat kunnen mij de Bretons in godsnaam schelen? Ga ik daar met tien eikels naar een kaart zitten staren!’ Yasmine Reza tekende in Dageraad, avond of nacht tientallen van dit soort hilarische situaties op. Ze liep letterlijk een jaar mee met Sarkozy en kreeg van hem de vrije hand, voornamelijk uit een soort ijdel eigenbelang: groot staatsman geeft zich bloot aan mooie schrijfster. Reza wisselt korte indrukken en observaties af met persoonlijke over-
Het Net ADSL Surfen & Bellen
peinzingen. Soms verliest ze zich in onbegrijpelijk filosofisch gewauwel (‘Genoegens die aan de tijd ontstolen zijn, zoals alle genoegens’), maar al met al maakt ze een fascinerend portret van een machtig politicus. En wat blijkt? Alle vooroordelen over Sarkozy zijn waar! Hij is opvliegend, charmant, gedreven, ijdel, nietsontziend, flirterig en machtsbelust. De ideale politicus, zou je zeggen. En ondanks zijn veelbesproken privéleven is hij ook de vader die intens geniet van een stille omhelzing met zijn zoons. Sarkozy is uiteindelijk ook maar een gewoon mens. Al denkt hij daar zelf soms anders over: ‘Als ik niet bestond, zou ik uitgevonden moeten worden!’ 1 Yasmine Reza: Dageraad, avond of nacht; literair portret van een machtig man, Uitgeverij Meulenhoff.
• gratis draadloos modem • voordelig bellen • incl. kosten KPN-abonnement • géén jaarcontract, dus nergens aan vastzitten eerste nden 6 maa
95 19, 5
29,9
p/mnd
GRATIS DVD-pakket met 6 geweldige titels! actie Exclusieve SLwinkel.nl alléén bij AD
Gewoon.
Alléén bij ADSLwinkel.nl ® of bel 030 - 27 198 27
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................................................................................................................................................................
RAMSJ DEZE WEEK 111
Allemaal geboefte
Terrorisme is zo oud als de wereld, maar de terrorist blijft fascineren. Deze bundel beschrijft verschillende beroemde ‘gevallen’, van de leden van Rot e A r m e e Fraktion, die dertig jaar geleden
West-Duitsland onveilig maakten, tot Osama bin Laden. Van hun eerste schreden op het pad van het geweld tot hun ondergang. John van den Heuvel (red.), Terroristen, 5,00 euro. 111
Culturen in beeld
Volkenkundigen verzamelen tijdens hun actieve loopbaan vaak enorme collecties foto- en filmmateriaal. Voor persoonlijk gebruik, want in hun wetenschappelijke publicaties kunnen ze
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
dit niet of nauwelijks kwijt. Na hun overlijden komt dit materiaal meestal in handen van de familie, die er vervolgens geen raad mee weet. Josef Franz Thiel verzamelde deze collecties voor het Museum voor Volkenkunde van Frankfurt am Main. Dit (Duitstalige) fotoboek biedt een overzicht van dit inmiddels unieke beeldmateriaal. Eva Raabe, Herbert Wagner, Kulturen im Bild, 9,95 euro. 111
Landschappen zonder verleden
Wetenschappers in de defensie- en ruimtevaartindustrie hebben geavan-
software ook, maar dan om landschappen te creëren en te transformeren, gebaseerd op schilderijen van meesters als Cézanne en Dali. Of op basis van opnamen van zijn eigen lichaamsdelen. Het resultaat zijn fantastische, volstrekt nieuwe landschappen die afkomstig lijken van de meest wonderlijke planeten. Joan Fontcuberta, Landscapes without memory, 9,95 euro. ceerde software ontwikkeld om tweedimensionale opnamen te transformeren tot driedimensionale landschappen, waarin zij als het ware rond kunnen lopen. De Spaanse kunstenaar Joan Fontcuberta gebruikt dezelfde
Boeken gesignaleerd bij Boekhandel Steven Sterk, Servetstraat, Utrecht: 030-2340580. Deze en andere ramsjtitels zijn ook verkrijgbaar bij Selexyzboekwinkels.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................................................ ..........................................................
Eindelijk terug
Boekhandelbeleid.be
In vertaling
10.000 boeken die door de nazi’s werden geplunderd, worden terugbezorgd aan de joodse eigenaars meldt The Jewish Chronicle.
De adviseur voor het letterenbeleid van de Vlaamse minister van Cultuur wil nog dit voorjaar komen tot een kwaliteitslabel voor boekhandels en eisen waaraan bepaalde winkels moeten voldoen.
Bruidsvlucht, de debuutroman van Marieke van der Pol die inmiddels verfilmd is, is ook verkocht aan Engeland en Australië.
18
Perspectief
De Zwarte Doos
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Boodschappen doen als beloning Hoe haalt de schrijver het boek uit zijn hersens? Wordt de Zwarte Doos geopend met drank, discipline of engelengeduld? De Pers vraagt spraakmakende auteurs naar hun succesformule en kraakt de code.
Word je beter als je zo lang boeken schrijft als u? ‘Je herkent de valkuilen steeds eerder. Echte blunders nemen daardoor af. Verder durf ik technisch veel meer dan in mijn eerste boeken. De structuren worden complexer. Bij In de naam van de vader (1993), bijvoorbeeld, heb ik voor het eerst veel hooi op mijn vork genomen.’
Vandaag: Nelleke Noordervliet (1945). Onlangs verscheen haar veel geprezen roman Snijpunt bij uitgeverij Augustus.
De arbeidsvreugde neemt daarmee ook toe?
Hans van Willigenburg
...
Ochtend- of avondschrijver? ‘Ochtendschrijver. Na het slapen is je kop lekker leeg. Dat geeft ruimte om je in te leven, dingen te bevatten, conflicten helder door te denken. Later op de dag wordt het voller in je hoofd en neemt de focus onherroepelijk af.’
Na de ochtend bent u vrij? ‘Na tweeën is het schrijven voorbij. Maar niet het werken. Als het boek op gang is, blijft het bij je.’
JEROEN OELEMANS/HH
En wat gaat u buiten dan ‘spelen’? ‘Niks bijzonders. Meestal ga ik de boodschappen doen. Dat lijkt banaal, maar boodschappen doen in de wetenschap dat je boek die dag is opgeschoten, kan héél, héél prettig zijn. Zeker als je terugkomt, het naleest en nog steeds denkt: zo, dát staat!’
‘Dat niet. Je kunt het zelfs omdraaien en zeggen: de onbevangenheid slijt. Na een x-aantal boeken ben je echt schrijver, word je door het publiek als zodanig gezien en gaat ‘reputatie’ een rol spelen.’
Welke rol? ‘De drang naar perfectie wordt erdoor aangemoedigd, denk ik. Schaven tot je een ons weegt. Net als een slijper met zijn diamant doet.’
U bent zeer productief. Wat is uw geheim?
Houden uw boeken u eigenlijk wel eens uit de slaap?
‘Ik geloof niet in geheimen. Ik heb, zoals veel schrijvers, een archief met systeemkaartjes. Op die kaartjes staan ideeën die ik nog wil uitwerken.’
‘Integendeel. Soms ga ik in bed liggen, probeer ik pas geschreven passages woordelijk na te vertellen en doezel ik daarbij weg.’
Waarom doet u dat?
Na het ene boek pakt u gewoon het volgende kaartje?
Waarom moeten mensen ‘Snijpunt’ lezen? Eén zin!
‘Het enige wat ik kan bedenken, is dat er een beloningsgedachte achter zit. ‘Omdat het goed gaat, mag je buiten gaan spelen.’ Zoiets…’
‘Je moet wel trek hebben in het idee. Maar zo’n archief is handig. Als ik verzoeken krijg van kranten of tijdschriften blader ik door die kaartjes.
‘Het is spannend en stemt tot nadenken, wat wil je nog meer?’ 1
Heeft u speciale rituelen? ‘Niet dat ik weet. Het enige dat misschien vreemd is, is dat ik de neiging heb af te breken in wat men tegenwoordig ‘flow’ noemt.’
Simone van der Vlugt Niks met moordenaars
‘Je moet wel ziek De thriller Blauw water van Simone van der Vlugt kwam direct binnen op de vierde plaats in de bestsellerlijst. De schrijfster zelf heeft niet zoveel op met moordenaars. Judith Hornman ALKMAAR
...
Vrijdagmiddag, drie uur. De buitenwijk van Alkmaar waar de populaire thrillerschrijfster Simone van der Vlugt woont, ligt er verlaten bij. In de verte klinkt een autoalarm, een leeg chipszakje waait ritselend over de grond. Zelfs van deze met woonerven doorspekte jarenzeventigwijk gaat een dreiging uit na het lezen van Van der Vlugts nieuwste psychologische thriller Blauw water. Daarin wordt hoofdpersoon Lisa opeens geconfronteerd met een ontsnapte tbs’er die haar huis binnendringt en haar en haar dochter gijzelt. Het kan zomaar gebeuren, ook in Alkmaar. Hoewel haar boeken er vol mee zitten, lijkt Van der Vlugt in ieder geval niet achtervolgd te worden door demonen van moordenaars en verkrachters. ‘Ik kan me dus écht niet voorstellen dat je iemand vermoordt’, legt ze uit. ‘Daar moet je toch wel een verwrongen geest voor hebben. Daarom schrijf ik ook vanuit het slachtofferperspectief, dat kan ik me een stuk beter voorstellen. En verder moet je gewoon accepteren dat er gekke mensen zijn.’ Monter schenkt ze een kop thee in. Een schaaltje Bastognekoeken staat klaar op tafel, een vrolijk
kwispelend hondje ligt naast de bank. Van der Vlugt is heel precies als het de waarschijnlijkheid van het verhaal betreft. ‘Als ik besluit een verhaallijn te maken van een vrouw die in de auto verdwaalt door de dichte mist, moet ze natuurlijk wel een reden hebben om op onbekend terrein te zijn. Alles moet kloppen, het is een soort puzzel.’ Die technische benadering is haar gebruikelijke werkwijze. ‘Tijdens het schrijven van mijn eerdere boek Schaduwzuster hield ik bijvoorbeeld weekkalenders bij van de karakters, met al die verhaallijnen was het vrij lastig. Blauw water heeft
Perspectief
19
....................................................................
zijn om te moorden’
Poëzie ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Gedicht van de week Desideratum
maar twee lijnen, ik wilde het strak houden. De eindjes had ik dus vrij snel aan elkaar geknoopt: binnen drie maanden was ik klaar met schrijven. Het is dan ook veel dunner dan wat lezers gewend zijn, maar ze vergeten dat het boek daarom ook goedkoper is. Dat telt ook mee toch?’, stelt ze lachend. Thrillers zijn niet de eerste liefde van Van der Vlugt. Ze schrijft al jaren met succes historische jeugdromans, maar een historische roman voor volwassenen publiceren bleek lastiger. ‘Uitgevers zagen er toch niet zo’n heil in. Toen ik een boek van Nicci French las, dacht ik: iets wat zo leuk is om te lezen, is vast ook zo leuk om te schrijven. Toen kwam ik op het thrillerpad terecht.’ Dat vereiste wel een nieuwe benadering. ‘Bij historische romans doe ik veel research, maar voor mijn thrillers moet ik het ergens anders vandaan halen. Zo’n ontsnapte tbs’er, dat had ik van een nieuwsbericht op televisie. Ik merk wel dat ik niet de enige ben die dat heeft opgepikt, de tbs’ers zijn erg in opmars.’ Maar van der Vlugt werkt niet alleen met directe aanleidingen. ‘Ik wilde al heel lang schrijven over een vrouw die in coma ligt. Ik had al fragmenten liggen, die hoefde ik voor Blauw water ook nauwelijks te herschrijven. Coma is coma tenslotte. Daar ga je echt niet de mist mee in.’ Simone van der Vlugt, Blauw water, Uitgeverij Anthos.
Er woont een beest in mij dat Desiderius heet en zich van tijd tot tijd een engel wenst die in zijn plaats welwillend ouder wordt, die zorg draagt voor elk sprekend vlees, van dragqueens en boerinnen houdt, caissières van de Spar en astronauten. Het is min twintig in mijn leven: ik ben gevestigd in mezelf als in een diepvriesvak. Trekt dan uiteindelijk een engel bij mij in en wordt hij door mijn Desiderius ontkleed, moet hij zo naakt als lucht, in een volkomen vleesloosheid, naast soepvlees, ossentong en dameshart. Luuk Gruwez, uit: Lagerwal, Arbeiderspers, 2008
Chrétien Breukers
...
Nieuwe bundel Luuk Gruwez
‘De tbs’ers zijn erg in opmars.’ MERLIJN DOOMERNIK/HH
RECENSIE | THRILLER
www.arbeiderspers.nl
Grensverleggende klopjacht op pedo de klopjacht op een perverse pedo had kunnen zijn, wordt in zijn handen een zenuwslopende roman over iemand die steeds meer grenzen verlegt om een kind te redden. Het moment dat Abby haar man Lucas aanspoort een verdachte met meer dan gewoonlijke drang te ondervragen, zorgt voor een koortsachtig hoogtepunt. De snelle ontknoping is dan een beetje een anticlimax. Desondanks zorgen de ondervragingsspelletjes van Lucas voor pakkende pagina’s. 1
Dirk Koppes
...
Als een 8-jarig meisje verdwijnt, wordt psychiater Paul Lucas erbij geroepen om het vastgelopen politieonderzoek te ondersteunen. En om zijn gestrande huwelijk te redden, want zijn vrouw Abby heeft als sociaal werkster met slachtoffer Danielle te maken gehad. Daardoor staat Lucas vanaf de eerste pagina enorm onder druk om het meisje te vinden. Binnen 24 uur, anders is de kans dat ze het overleeft minimaal. Schrijver Roderick Anscombe werpt in De Bekentenis (uitg. Sijthoff) de ene na de andere psychologische barrière op die Lucas moet overwinnen. Wat een standaardthriller over
ECHT EEN BOEK VOOR MEISJES Hanne Poorthuis (8 jr) 111
Jan Eijkelboom overleden Op 27 februari overleed dichter en vertaler Jan Eijkelboom. Hij was bijna 82 jaar oud. Dordrecht benoemde hem in 1991 tot ereburger. Weer tien jaar later werd hij stadsdichter voor het leven. Naast C. Buddingh’, de andere beroemde dichtende ereburger van Dordt, zal Eijkelboom een plek krijgen in de literaire eregalerij van deze havenstad. Maar ook buiten de stadsgrenzen zal hij voortleven. Zijn beroemdste dichtregel – Wat blijft komt nooit terug – heeft al de status van klassieker. Wie dit citaat in de openbare ruimte wil bekijken, kan dat
www.epibreren.com/stadsdichter/ dordrecht.html
Graf Jotie T’Hooft Jotie T’Hooft, de Vlaamse cult-dichter, stierf in 1977, nog maar net 21 jaar oud. Hij ligt begraven op het kerkhof van het Vlaamse stadje Oudenaarde. Zijn weduwe, Ingrid Weverbergh, heeft een petitie van 1.000 handtekeningen aan het stadsbestuur van Oudenaarde overhandigd in de hoop te voorkomen dat T’Hoofts graf wordt geruimd als zij er niet meer is. Verder wil ze dat het graf een beschermde status krijgt, zodat het tot in de verre toekomst als monument behouden blijft. Het stadsbestuur zou het beheer van het graf moeten overnemen, meent Weverbergh. Tom Lanoye, Herman Brusselmans, Stijn Meuris (Monza) en Bert Anciaux (Vlaams minister van Cultuur) horen bij de ondertekenaars. http://www.jotiepoezieprijs.be/graf
Bungalow Bukowski monument Vorige week berichtten we dat de ‘modest bungalow’ in Los Angeles waar Charles Bukowski tussen 1963 en 1972 woonde misschien tot monument zou worden verklaard. Dat is inmiddels gebeurd. Niet iedereen stond erbij te juichen. Bukowski’s weduwe Linda Lee zei: ‘Hij is niet iemand wiens ego postuum veel ruimte in beslag neemt.’ www.iht.com
Lezen, want zenuwslopend.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................................................................................................
RECENSIE | KINDERBOEK
Luuk Gruwez (1953) schrijft poëzie die direct aanspreekt. Dat zou heel wat van zijn collega’s tot voorbeeld kunnen strekken. Gruwez brengt zijn poëzie niet als verzameling loze slimmigheden of als een cursus lezertje pesten. Gruwez biedt ons nu al negen bundels lang ontroerende poëzie. Een woord dat in een kwade reuk staat, bij sommige beroepslezers, maar toch is dat de enig juiste kwalificatie voor Gruwez’ werk: het is ontroerend. Gruwez heeft bovendien de sympathieke gewoonte om elke nieuwe bundel te voorzien van een klassiek gedicht in spe (zoals Sourdine uit Een huis om dakloos in te zijn en Dikke mensen uit Dikke mensen – met de prachtige regels Hun buik is buitenland waarin zij wonen, / aldoor verlangend naar de slankste tailles / die hen doen watertanden als gebak.). Deze bundel bevat bovenstaande Desidiratum.
doen in Dordrecht, waar het op de kademuren van het Damiatebolwerk is te lezen. Kees Fens schreef in zijn in memoriam voor de Volkskrant: ‘De taal heeft het bij hem goed gehad.’ Dat gaat niet meer weg.
Deze week heb ik Meiden zijn gek… op jongens (uitg. Unieboek) gelezen. Het is leuk en zielig tegelijk. Het gaat over Nikki. Haar vader is net dood en ze moet verhuizen en naar een nieuwe school. Daar wordt ze gepest door een meisje Saartje. Zij vindt het stom dat Nikki meedoet met voetbal. En dat ze te veel omgaat met jongens. Dat is onzin en dat weet Nikki ook wel. Daarom pest ze een beetje terug. En Nikki moet oefenen voor een show op school. De hele school komt kijken, dus het mag niet fout gaan. Ze schrijft een rap over haar vader. De hele klas weet nog niet dat haar vader dood is. Zo wil ze duidelijk maken dat het thuis niet heel leuk is. Omdat Nikki
en haar moeder steeds heel veel aan haar dode vader moeten denken. Door de rap realiseren de klasgenoten zich dat ze niet aardig tegen Nikki zijn geweest. Het is een echt meidenboek. Het gaat het meest over meisjes. Jongens zullen het niet leuk vinden om te weten waar de meisjes aan denken. Als je acht bent kun je het lezen, maar ook als je twaalf bent. Eigenlijk is het dus een beetje een levensverhaal, maar het wordt toch spannend. Het is een goeie combinatie. Het is van Marion van de Coolwijk, van wie ik nu ook een ander boek aan het lezen ben. De Olijke Tweeling, vijftig jaar. Ook een leuk boek. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... .......................................
Groots boek
Onder de hamer:
Het fotoboek Bhutan: A Visual Odyssey Across the Last Himalayan Kingdom is het grootste boek ter wereld (1,52 bij 2,13 meter, 112 pagina’s en 60 kilo). Nu te zien in De National Library of Scotland.
Op 2 april, een pagina van Dickens’ Pickwick Papers, bij Christie’s NY.
09
dagen
chappen We tellen af tot de Europese Kampioens internationale Zwemmen in Eindhoven! Hét grootste . sportevenement dit jaar in Nederland
Zorg dat je erbij bent!
Tickets en info:
www.ekzwemmen2008.nl
Dagblad De Pers
20
Media
Formatweekend SBS laat buitenstaanders ideeën uitwerken
Dagje brainstormen Hollands Next Top Reporter en de WisselQuiz. Fictieve namen (de concurrentie leest altijd mee) van programma’s die misschien ooit op tv te zien zijn. Ze kwamen langs tijdens een dag brainstormen bij SBS. Floor van Dijck AMSTERDAM
De cast van Mad men, dat zich afspeelt op een reclamebureau in de sixties.
Televisie
Mad men: opvolger van de Sopranos? Maarten Bloem AMSTERDAM
...
Er komt weer kwaliteitsdrama onze kant op, dat wil zeggen naar de BBC. Op het tweede net van de ‘Beeb’ begint vanavond het eerste seizoen van Mad men. De serie over een reclamebureau in New York tijdens de jaren zestig ging er in de Verenigde Staten al vandoor met twee Golden Globes. Dat zegt op zich nog niet zo veel, veel interessanter is de jubeltoon waarmee critici de serie hebben verwelkomd: ‘De opvolger van de Sopranos’ schreeuwt menig recensie. Ook al draait het in Mad men niet om de maffia en speelt het zich af in een ander tijdsgewricht, er zijn parallellen. Ook in Mad men bevinden de hoofdrol-
spelers zich in een psychologisch spinnenweb tussen sterk neergezette karakters. Dát er overeenkomsten zijn, is niet zo vreemd. De bedenker van de serie, Matthew Weiner, schreef drie jaar lang mee aan de Sopranos. Een baantje dat hij van bedenker David Chase kreeg toen Weiner hem in 2000 een proefaflevering van Mad men liet zien. Chase probeerde de serie nog te pluggen bij de zender van de Sopranos, HBO. Die hadden geen belangstelling, maar geven nu toe dat ze een fout hebben gemaakt. De serie wordt nu uitgezonden door het kleine kabelstation AMC, dat al een tweede seizoen heeft besteld. 1 BBC2, 0.20
...
De locatie: een zaal in het Amsterdamse Hotel Arena. De aanwezigen: een bont gezelschap, met onder anderen een financieel directeur van een bekend reclamebureau, een grafisch ontwerper, de directeur van een hippe Rotterdamse uitgaansgelegenheid en een journaliste van De Pers. Het doel: een fris succesvol internationaal televisieformat, zeg maar de nieuwe Big Brother. Brainstation is een idee van het internationale moederbedrijf van televisiezender SBS en werd dit weekend voor het eerst in Nederland georganiseerd. Zeven teams van creatieve mensen die niet direct met tv bezig zijn, worden uitgedaagd een programmaformat te maken en te presenteren. De beste drie formats winnen een geldprijs en worden gepresenteerd op een congres in Berlijn, tussen alle Brainstation-uitkomsten van Europa. Een echte tv-uitdaging dus en een kijkje in de keuken van de kraamkamer van de televisiezender. De teams leverden vijf ideeën aan, waarvan de SBS-bobo’s er uiteindelijk twee selecteerden waarmee we aan de slag gaan. Maar eerst volgt een spoedcursus format-schrijven. Aan
Gewichtsverliesshow De Afvallers: voorbeeld van een goed format. SBS/ELVIN
de hand van de succesvolle gewichtsverliesshow De Afvallers legt programmaleider van Veronica Alphons Martens uit hoe een goed format in elkaar zit, hoe je het uitwerkt. ‘Een origineel idee is nog geen goed programma’, wrijft hij ons in.
Mijn team bedenkt een soort internationale realityshow. Tijdens de brainstormsessie worden we geholpen door ieder half uur wisselende experts uit de praktijk. Helaas leest de concurrentie mee, dus wat het uiteindelijk is geworden, komt ooit wel
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
Nederland 1
17.00 17:01 17:06 17:09 17:20 17:25 17:50 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25
17.00 Nijntje en haar vriendjes Ischa speelt met plakband Charlie & Lola Kasper een puppy Sesamstraat CDA EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo Intensive Care
20.00 20:00 20:30 21:05 21:45
17:00 17:10 17:35 18:25 18:50 19:20 19:55
20.00 20:25 20:50 21:15
NOS Journaal Blik op de weg Missers! Opsporing verzocht Zedenpolitie Pauw & Witteman NOS Journaal
22:00 22:15 22:50 23:25 00:15 01:05 01:40
Nederland 3
17.00 NOS Journaal Soeterbeeck MAX & Loretta That’s the question Man bijt hond Vroege vogels Rail away Netwerk Per ongeluk Het elfde uur
22.00
22.00 22:30 23:00 23:55
Nederland 2
17:15 17:20 17:21 17:30 17:48 18:00 18:25 18:45 19:00 19:21 19:30
NOS Journaal Nova/Den Haag vandaag ´t Zal je maar gebeuren NCRV Dokument: Vaarwel vmbo In Europa Nova/Den Haag vandaag Netwerk/Man bijt hond/ EénVandaag
21:35
RTL 5
17.00 NOS Jeugdjournaal.nl Ch!pz Dance Xper!enz Mr. Bean, the animated series Kika & Bob SudoKidz SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal ONM NOS Journaal De wereld draait door
20.00 20:15
RTL 4 17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55
17.00 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer
20.00 20:00 20:30 21:30
Goede tijden, slechte tijden TV Makelaar Mijn tent is top
22.00 UEFA Champions League, voorbeschouwing AC Milan Arsenal en aansluitend de wedstrijd UEFA Champions League, wedstrijdanalyse en 2e helft
22:30 23:30 23:40 23:45
Gordon Ramsay: Oorlog in de keuken! RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard
17:45 18:30 19:00 19:30
Jensen! The king of Queens Dharma & Greg De Gouden Kooi
20.00 20:00 20:30 21:30
PostcodeLoterij: Deal or no deal CSI: Miami Life
22.00 22:30 23:15 23:45 00:15
Jensen! De Gouden Kooi PostcodeLoterij: Deal or no deal The king of Queens
22.00 22:40
UEFA Champions League, nabeschouwing Wedstrijd Mijn tent is top, 21.30 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
RTL 7
RTL 8
17.00 18:00 18:55 19:50
The A-Team Law & order De Pfaffs
17:00 17:30 18:20 19:10
Archangel
20.00
20.00 20:30
20:00 20:30
22.00 22:50 23:50
SBS 6
17.00
Mayday mayday RTL Poker: World Poker Tour
Everybody loves Raymond Oprah Winfrey show Dr. Phil EHBO: Eerste Hulp Bij Opvoeden
17:35 18:30 19:00 19:20
As the world turns Oprah Winfrey show RTL Nieuws
Unfaithful, 20.30 uur
20:00 20:30 21:30
Monk Medisch centrum Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie
17:20 17:45 18:40 19:35
17.00 Will & Grace Gilmore girls Charmed McLeod’s daughters
20.00 Trauma centrum House Murder investigation
22.00 22:30 22:45 22:50 23:15 23:45
Veronica
17.00
20.00 The nanny Unfaithful
22.00 22:40 23:30 00:20
Net 5
17.00
Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Tienermoeders De opvoedpolitie
20:30 21:25
Desperate housewives Dirt
22.00 22:25 23:20 00:15
17:10 17:31 18:00 18:30 18:55 19:25 19:55
20.00 20:30
Law & Order: Special Victims Unit Law & Order: Criminal intent NET 5 Doc: De Walton-meerling: Zes meisjes van 18
Totally spies Kim Possible Seinfeld 3rd Rock from the sun Friends Spin city Joey The naked gun 2 1/2: The smell of fear
22.00 22:10 23:45 00:10 01:15 02:00
Mafia! Punk’d Late night poker Ace 2 & Masters Nachtprogrammering: Late night Poker after dark
Dagblad De Pers
Media
21
Reality
bij SBS
RTL sluit eind mei De Gouden Kooi af Mediaredactie AMSTERDAM
... eindredacteur van onder meer de eerste reeks Boer zoekt Vrouw, helpt verder het idee uit te werken en hij ziet het al helemaal voor zich. Het maken van een tv-format heeft nogal wat voeten in de aarde. Alles moet enorm uitgebreid op papier worden gezet, stukje voor stukje, aflevering voor aflevering. Wie presenteert het? Hoe lang worden de uitzendingen? En hoeveel komen er? Zaterdagmiddag vijf uur is het uur van de waarheid. Ieder team presenteert zijn idee; een spelshow in een hotelsetting, verschillende nieuwe
‘Een origineel idee is nog geen goed programma’, wrijft hij ons in
ROY BEUSKER
Aan al het treiteren, schelden en smijten komt een eind. De realityserie De Gouden Kooi, die eigenlijk jaren had moeten duren, stopt op donderdag 22 mei. Het programma, dat 700.000 kijkers per dag trekt, begon op 1 oktober 2006 op Talpa. Tien kandidaten werden ‘oneindig gevangen in luxe’ in een villa in het Gooi. Op 22 mei zal de laatst overgebleven bewoner in een avondvullend programma de kapitale villa als winaar verlaten. RTL5-programmadirecteur Remko
van Westerloo zegt dat het programma ‘het genre reallife soap opnieuw heeft gedefinieerd’. John de Mol en Talpa Content komen volgens hem met een waardige opvolger. De huidige vijf bewoners moeten de komende twee maanden alles op alles zetten om de hoofdprijs (1 miljoen +1.000 euro per dag) in de wacht te slepen. Daarmee keert De Gouden Kooi de grootste hoofdprijs uit in de geschiedenis van reality-tv. De winnaar mag de villa niet houden, zoals bij aanvang werd gezegd. Later werd bepaald dat die prijs pas na twee jaar Gouden Kooi te winnen zou zijn. 1
Radio
538 gaat met geld smijten Mediaredactie AMSTERDAM
langs op de buis. ‘Helemaal kut’, vindt SBS-medewerker Martijn de werktitel van ons programma, terwijl we daar zo blij mee waren. Maar het idee kan hij waarderen. We veranderen de titel en brainstormen verder. Ton Lankreijer,
quizzen, een spannend actieprogramma. En dan is het onze beurt. Ondanks een chaotische presentatie zien de tv-producenten brood in onze show. Met een brede glimlach nemen we de tweede prijs in ontvangst. Nu maar hopen dat de Berlijnse bonzen happen. Taco Rijssemus, directeur van het productiebureau van SBS, terugkijkend op de resultaten van de Brainstation. ‘Het is verfrissend om te zien hoe mensen van buiten de televisiewereld tegen nieuwe formats aankijken en hoe ver ze in zo’n korte tijd kunnen komen tot een programmavoorstel. Volgend jaar zeker weer.‘ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... .......................................
Eén
17.00 Vrolijk Vlaanderen Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond
20.00 20:05 20:10 20:40 21:30
Het weer Thuis Kinderen van Dewindt Eén wereld: De ontwaakpil
22.00 22:05 22:50 23:11 23:12 23:15 23:40 00:00
Pas op uw hoofd. Radio 538 laat het morgen, op 05-03-08, letterlijk geld regenen. De dj’s van de commerciële radiozender vliegen dan in een helikopter over Nederland en laten op verschillende locaties gekleurde ballen gevuld met geld vallen. Elk uur wordt op de radiozender bekendgemaakt waar de ballen worden gegooid. De radiozender zal een totaalbedrag van 65.000 euro aan de actie spenderen. Naast ballen in de kleuren paars en groen zullen gouden ballen uit de lucht vallen waar een bedrag van 538 euro in zit. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... ....................................... .....................................
Canvas
17.00 17:05 17:35 18:00 18:10 18:35 19:00 19:40
...
De laatste show Het journaal laat KENO-uitslagen Het weer Third rock from the sun De rode loper Man bijt hond
17:05 17:30 17:40 17:55 18:05 18:15 18:30 18:50 19:10 19:25 19:35
Aladdin in het Disney festival Miss BG De ongelofelijke avonturen van Kika & Bob Go IV Karrewiet Spring Zo is er maar één cup W817 Zap Jr. High Karrewiet Lizzie McGuire
20.00 20:00 20:40 21:10 21:40
Terzake Pulling Antarctica In Europa
22.00 22:15 22:20 23:05
Lux Earth - The power of the planet Phara
+ UITGELICHT+
Het gesprek
UEFA Champions League AC Milan-Arsenal Ned3, 20.15
17.00
Dirt Dramaserie rond roddelblad Net5, 21.25
20.00
Mijn tent is top Stellen strijden om een restaurant te winnen RTL4, 21.30
22.00
Zedenpolitie Reallife docusoap over de Amsterdamse zedenpolitie Ned1, 22.30
17:30 18:00 19:00 20:00 20:30 21:30 22:00 23:00 00:00 00:30
Comedy Central
20.00 Een politiek gesprek FC het gesprek Het gesprek van de dag
20:00 20:25 20:50 21:15 21:40
Het beste uit een politiek gesprek Een duurzaam gesprek Een politiek gesprek
22.00
Pitchtalk Het gesprek van de dag Het beste uit een politiek gesprek Een duurzaam gesprek
Dokument: Vaarwel vmbo De onorthodoxe leraar Ruud en zijn vmbo-klas worden gevolgd Ned2, 23.25
22:05 22:30 22:55 23:20 23:45 00:10 00:35 01:00 01:30 02:00 05:00
That 70’s Show Family guy 8 Simple rules The Fresh Prince of Bel Air South Park Frasier Family guy That 70’s Show 8 Simple rules Naked & funny Frasier South Park The Fresh Prince of Bel Air That 70’s Show Nachtprogrammering Dora
The Fresh Prince of Bel Air, 21.15 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
BBC 1
BBC 2
17.00
17.00 17:10 17:35 18:00 18:15 19:00 19:30
Best of friends Blue Peter Newsround The weakest link Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht
20.00 20:00 20:30 20:57 21:00
The One show EastEnders Nieuws en regionaal nieuws Holby City
22.00 22:00 23:00 23:25 23:35 00:25 00:55 02:45 02:50
Hotel Babylon Nieuws, regionaal nieuws en weerbericht Regionaal nieuws Imagine Film 2008 Man dancin’ Weerbericht Sign zone
17:30 18:15 19:00 19:30
Ready steady cook Recipe for success Eggheads Brainbox challenge
20.00 20:00 20:30 21:00 21:30
This world Wainwright’s walks An island parish Johnny’s new Kingdom
22.00 22:00 22:50 23:00 23:30 00:15 00:20 01:10 03:00 05:00
Horizon Coast Mock the week... Again Newsnight Weerbericht Mad men BBC News 24 Spin Techno
ARD
ZDF
17.00
17.00
17:00 17:15 19:20 19:50 19:55
Tagesschau um fünf Sportschau live: Schansspringen Das Quiz mit Jörg Pilawa, quiz Das Wetter im Ersten Börse im Ersten
17:00 17:15 17:45 18:00 19:00 19:20 19:25
Tagesschau Um Himmels Willen In aller Freundschaft Plusminus
20.00
20.00 20:00 20:15 21:05 21:50
22.00 22:15 22:43 22:45 00:00 00:20 02:05
Tagesthemen Das Wetter im Ersten Menschen bei Maischberger Nachtmagazin Mitternachtsspitzen Tagesschau
20:15 21:00 21:45
Discovery Channel
17.00 heute - Wetter hallo deutschland Leute heute SOKO Wien heute Weerbericht Die Rosenheim-Cops Ein jahr mit der Queen Frontal 21 heute-journal
22.00 22:12 22:15 23:00 00:15 00:30 00:35 02:15 02:20
Weerbericht Neues aus der Anstalt Johannes B. Kerner heute nacht Neu im Kino Ab ins Paradies: Die Heimat außerhalb der Heimat heute Neues aus der Anstalt
17:05 18:00 18:30 19:00
FutureCar: The extremes How it’s made How do they do it?: Helicopter/ Luxury yachts/Ball park Mythbusters: Firearms folklore
20.00 20:00 21:00
Dirty jobs: Chimney sweeper Extreme engineering: Hurricaneproof homes
22.00 22:00 23:00 01:00 01:55
Mega builders: Ice hotel Biker build-off: Billy Lane vs Mike Brown Perfect disaster: Super tornado Oil, sweat and rigs
Dagblad De Pers
22
Puzzel
1
ZWEEDS RAADSEL: chanteerbaar stad in Engeland
stemming
3
4
5
6
hoofddeksel vordering
puntig staafje
ieder
2
7
CRYPTOGRAM 1
OPLOSSINGEN VAN GISTEREN
2
3
insect
4
5
1 6
moeraspalm soort rietgras
Engels bier wijnmaat
vreemde titel mannelijk dier
5 windvlaag
varkensbout
4
9 10 salonmeubel
tijding
7
vorstentitel
11
wijnsoort sportartikel
2
zangstem
HORIZONTAAL: 1. Eigenzinnig opschrift in de krant? (8); 4. Proefdieren (8); 6. Groep panden voor de studie (4); 8. Water en vuur(werk); 9. Het land waar de Engelsen moesten vertrekken (4); 10. Wilde schop als vluchtmogelijkheid (8); 11. Roeien op de fiets (8).
indianentent
employé
3 gesteente
6
7
8
VERTICAAL: 1. Weefsel ter tafel brengen (6); 2. Het zit erin, zo wordt ons verzekerd (6); 3. Vruchten die pijn doen (7); 5. Die lange is geen vriend van de groentekweker (7); 6. Een hapje stelt weinig voor (6); 7. Als vatenmaker knoeien (6).
kerkgebruik
BRAINSNACK®
SUMBRERO®
4
16
22 17
10
12
13
3
23
30
Verplaats vier borden zó dat er een vierkant ontstaat met aan elke zijde vier borden.
5
SUDOKU 1 3
9 9
7
6
SUDOKU
3
8
2
1
8
2 7 5 4 6 8 3 1 9
6 4 9 3 5 1 8 2 7
9 1 4 5 7 2 6 3 8
5 2 6 9 8 3 7 4 1
7 8 3 6 1 4 2 9 5
4 9 7 8 3 6 1 5 2
1 6 8 2 4 5 9 7 3
3 5 2 1 9 7 4 8 6
6 8 2 3 4 1 7 9 5
1 5 4 7 9 8 3 2 6
7 3 9 5 6 2 4 1 8
5 4 8 2 7 6 1 3 9
2 7 1 9 3 5 8 6 4
3 9 6 1 8 4 5 7 2
8 6 7 4 1 9 2 5 3
4 1 5 6 2 3 9 8 7
9 2 3 8 5 7 6 4 1
8 9 2 4 Optische illusie 7 Het geel is overal even 5 helder, maar als je de afstand tussen je ogen en 1 de krant verandert lijkt de 6 3 geeltint mee te verande-
3 5 1 8 6 9 4 2 7
7 6 4 1 3 2 9 8 5
4 3 9 7 5 6 2 1 8
5 2 8 3 4 1 7 9 6
1 7 6 2 9 8 5 3 4
6 1 3 5 2 7 8 4 9
2 4 5 9 8 3 6 7 1
9 8 7 6 1 4 3 5 2
ren.
5
4
3
Kakuro® van gisteren
Bij onderstaande kakuro® vormen de getallen in de zwarte 1 3 8 9 driehoekjes de som van cijfers 2 1 6 3 van 1 tot en met 9, die hori5 8 9 7 zontaal of verticaal in de aangrenzende vakjes worden inge2 1 4 8 vuld. De Sumbrero® links is 4 5 1 3 een drieweg-kakuro® waarbij de getallen in de driehoekjes Sumbrero® van gisteren de som vormen van cijfers, die verticaal of diagonaal in de aangrenzende witte vakjes 5 4 1 moeten worden ingevuld. De 0 2 8 9 doet helemaal niet mee. Per 3 3 8 som mag elk cijfer maar één 1 1 7 keer voorkomen. Dus bijvoorbeeld: 4=1+3 of 3+1, maar niet 0+4, 4+0 of 2+2.
13
10
17
SUDOKU
8 3 1 7 2 9 5 6 4
Kakuro® & Sumbrero®
3
10
Cryptogram HORIZONTAAL: 1. Garantie; 4. klaproos; 6. blik; 8. capsule; 9. lama; 10. natellen; 11. dirigent. VERTICAAL: 1. Gekwel; 2. alpaca; 3. troepen; 5. spuiter; 6. beslag; 7. kornet. Zweeds -k-p-a-lalmachtig -eer-arme wenen-ais -f-les-test-belet -tuk-nero fotomodel -fut-rank COMFORT
9 5
6
1
7
9
4
1 5
3
5
8
2
9
1
2
4 8
5
4
9
6
16
3
27
23
34
16
2
7
4
7
KAKURO®
16
3
5
1
5
5
17
4
17 13
2 14
8
6 7
7 6
3 3
4 4
8
3
9
2
9
6
5
4
7
6
Voorbeeld:
+
=
Bij onderstaande opgave zijn de letters van een woord in twee stukken gesplitst. De gedeelten in reeks A zijn in de juiste volgorde blijven staan, de afgesplitste delen staan in reeks B door elkaar. Doel van dit spel is de afbeeldingen uit reeks B in te kleuren in de afbeeldingen uit reeks A, zodat de vier letters dan samen een woord vormen. Welk woord is dat? Hierboven staan de letters van het alfabet afgebeeld zoals ze in dit spel gebruikt worden.
© Puzzelland Opl. vorige: A1/B7 A2/B4 A3/B3 A4/B9 A5/B1 A6/B2 A7/B6 A8/B5 A9/B8
6
3
6
2
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
LETTERMATCH - 20
9
8
5 2
4
3
8 1
1
5 4
8 8
13
1
16
17
3
10
9 7
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
LEZERS
COLUMN
[email protected]
Contact Marjan Klaver
...
Ik: ‘Hé vriendin X, wat ontzettend leuk om je weer eens te zien!’ X: ‘Ja, gezellig, weer even bijpraten. Leuk kroegje. Zullen we aan de gintonic? Hoe is het met jou? Had ik je al verteld dat ik weer aan mijn enkelbanden ben geopereerd?’ Ik: ‘Ja, dat had je gekrabbeld op Hyves. Ik ben blij voor je dat je nu weer wat eleganter kunt lopen. Had ik je al verteld dat ik weer in De Pers heb gestaan met een column?’ X: ‘Ja, dat las ik op je website. Kicken man. En wist je al dat de ruzie met mijn collega weer bijgelegd is?’ Ik: ‘Ja, dat had je op msn verteld. Gelukkig maar. Trouwens, wij hebben een nieuwe cavia, zo’n pluizenbol.’
X: ‘Daar heb je een foto van gemaild. Het is inderdaad een schatje. Ik heb gisteren trouwens ontzettend gave laarzen gekocht.’ Ik: ‘Ja, dat weet ik. Dat heb je gesms’t.’ Even stil. X: ‘Nou, volgens mij hebben we elkaar niets meer te vertellen. Ik ga maar weer eens.’ Ik: ‘Oké, groetjes maar weer.’ Als ik thuis kom, pak ik een glas wijn en ga nog even mijn mails checken. Hé, vriendin X is online, even horen of ze goed is aangekomen. Ze antwoordt: ‘Ja hoor en weet je wie ik onder weg tegen ben gekomen? T., je weet wel, die onwijs knappe gozer van mijn vorige werk. Het is nog steeds een enorme hunk en hij heeft gevraagd of ik mor-
gen met hem wil eten. Gaaf hè! O ja, en op mijn antwoordapparaat stond een berichtje van G. Hij heeft spijt van die opmerking en vraagt of ik een keer een borrel met hem wil drinken. En die afschuwelijke lekkage is ook nog steeds niet opgelost. Mijn keuken stond weer blank toen ik thuis kwam.’ Anderhalf uur later sluiten we msn af. Hè, weer lekker bijgekletst. 1
Dagblad De Pers
Sport
Simon Kuper op dinsdag
VOETBAL
De bejaarden van AC Milan drentelen wat rond op een trainingsveld in de heuvels bij het Comomeer. Een grijze man in een blauw pak en een blauwe trenchcoat kijkt met een sigaret in zijn mond toe. Deze roker kan toch niet aan het hoofd staan van het beste medische team in de voetbalwereld? Toch is het zo.
Ronaldo niet.’ Maar, voegde hij er aan toe, er is geen samenhang tussen het lopen van kilometers en het winnen van wedstrijden. ‘Er is wel een samenhang tussen de hoeveelheid sprints en het winnen van de wedstrijd.’ Sommige spelers zijn eerder moe dan andere. Ronaldo is een sprinter en heeft veel wit spierweefsel. ‘Die spieren worden afgebroken tijdens de wedstrijd,’ zei Tognaccini, dus was Ronaldo aan het eind uitgeput. Maar Massimo Oddo, een werkpaard met meer rood spierweefsel, was nauwelijks moe. Elke man had dan ook een andere vorm van training nodig. De methodes van het Lab zijn geheim. Vraag Tognaccini om de werking van een bepaald apparaat uit te leggen en hij zegt: ‘Nee’.
MILAAN
...
Jean Pierre Meersseman, de Belgische directeur van het Milan Lab, heeft misschien wel het geheim van de eeuwige jeugd ontdekt. Zijn Lab heeft er de hand in gehad dat Milan wereld- en Europees kampioen is geworden. Donderdag zal Milan, in de tweede ronde van de Champions League, de titel verdedigen tegen de jochies van Arsenal. ‘Het is zelfs zo’, grinnikt Meersseman terwijl we gaan zitten, ’dat we gisteren een wedstrijd speelden waarbij de gemiddelde leeftijd 33 jaar was. We hebben het oudste team in Europa.’ Hij is vol lof over de eeuwige aanvoerder van Milan, Paolo Maldini. ‘Hij is bijna 40, maar hij liep dat joch dat gisteren tegen hem moest spelen er iedere keer uit; hij was veel sterker. Hij zit dicht tegen perfectie aan.’ Wat is de maximum leeftijd voor een voetballer van topniveau? ‘Ik denk zo rond de 40. Vroeger was het op zijn hoogst 34.’ Weer grinnikt hij zachtjes. Het Milan Lab begon in 2002. Milan had net 40 miljoen euro uitgegeven aan transfer- en salariskosten om Real Madrids Fernando Redondo te contracteren. Redondo’s lichaam leek in perfecte staat. Toen klapte het in elkaar. Milan nam zich voor om nooit meer 40 miljoen op deze manier weg te gooien. Het Lab werd opgericht om het aantal blessures te verkleinen. ‘Als je de kans op blessures kunt voorspellen’, zegt Meersseman, ‘kun je de spelers stoppen voor ze gewond raken.’ Het Lab ontdekte dat het simpelweg bestuderen van een sprong van een speler met een zekerheid van 70 procent kan voorspellen of hij gewond zal raken. Over iedere speler verzamelden ze miljoenen gegevens op de computer. Meersseman pocht: ‘De hoeveelheid spontaan ontstane blessures is met 90 procent teruggebracht, vergeleken met de afgelopen vijf jaar. Dat is toch interessant. We hebben 92 procent minder medicatie nodig dan in de vorige jaren.’ Jammer genoeg kreeg Ronaldo, een paar dagen na ons
23
Er is geen samenhang tussen kilometers lopen en winnen AC Milans Gattuso, Kaká en Cafu (van links naar rechts) maken de meeste meters per duel.
PICS UNITED
Eeuwig spelen door geheim lab gesprek, een blessure die hem zijn carrière wel eens kan kosten. Met spelers die eeuwig door kunnen spelen hoeft Milan bijna nooit iemand te kopen. Maar als dat toch gebeurt, wordt het Lab dan geraad-
Een sprong kan voorspellen of een speler gewond zal raken of niet pleegd? ‘Zeker weten,’ zegt Meersseman. ‘De laatste handtekening op het contract, vóór de grote baas tekent, is de mijne. Ik heb ook al heel wat keren nee gezegd en ik kan wel zeggen dat
het in al die gevallen’, hij denkt even na, ‘ja, al die gevallen niet goed met de speler is gegaan daarna.’ Om welke redenen spreekt hij een veto uit over een speler? ‘In principe als ze afwijkingen vertonen in hun looppatroon of de manier waarop ze springen. Maar we hebben soms ook spelers gecontracteerd als alle anderen zeiden: ‘Niet doen, hij is aan het eind van zijn krachten. Ik kan wel een naam noemen: Cafu. Dat was vijf jaar geleden. Hij is hier nog steeds. Omdat wij zagen dat zijn probleem opgelost kon worden.’ Nadat ze afgerekend hadden met blessures, richtte het Lab zich op de perfectionering van de spelers van Milan. Iedere speler was anders, dus hadden ze allemaal een ander pro-
gramma nodig. Clarence Seedorf mocht bijvoorbeeld bepaalde spieren niet meer trainen omdat die al op het gewenste maximum zaten. ‘Ronaldo’, zegt Meersseman, ‘kan situaties zo snel inschatten en ernaar handelen, dat is gewoon verbazend.’ Het Lab gelooft nu eigenlijk dat deze ‘zintuiglijke waarneming’ de belangrijkste kwaliteit in het voetballen is. Na mijn ontmoeting met Meersseman ging ik langs bij Daniele Tognaccini, de belangrijkste atletiekcoach van Milan, en zelf een lange, slanke superman. Tognaccini vertelde me dat de gemiddelde speler van Milan zo’n 10-11 kilometer per wedstrijd rende. Wie liep er het meest? Kaká, Rino Gattuso en Cafu antwoordde Tognaccini. Hij lachte: ‘Nee,
Andere clubs, zei Meersseman, ‘grijpen terug op het medische model. Dat is het probleem dus. In de medische wereld richt je je op ziekte. Hier hebben we te maken met extreem gezonde mensen.’ En het Lab is nog maar net begonnen. Nieuwe partner Microsoft is de software van het Lab aan het verbeteren. De Universiteit van Leuven helpt om de training te perfectioneren. ‘Laat ik even een moment nemen om dat beter uit te leggen’, zei Meersseman. ‘Wij proberen een systeem te ontwerpen dat bijvoorbeeld zegt: ‘Nu moet je 100 meter rennen, dan moet je 43 seconden rust nemen en dan weer 80 meter rennen en dan 1 minuut en 2 seconden stoppen en dan weer 61 meter rennen.’ We proberen dit te bereiken met rekenkundige voorspellingen.’ Informatie delen met andere clubs? Vergeet het maar. Als het Lab zijn geheimen zou verkopen aan consumenten over de hele wereld, zouden facelifts en antirimpelcrèmes overbodig worden. Dit zou wel eens de redding van de Italiaanse economie kunnen zijn. 1
Simon Kuper (1969) is sportjournalist. Hij schreef voor The Observer en The Guardian, is auteur van bekroonde boeken over voetbal en werkt nu voor The Financial Times.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Ping en pong
V FLORIS JAN
BOVELANDER
erheugend nieuws van de internationale tafeltennisbond (ITTF) deze week. Die heeft de aanzet gegeven om het landje-hoppen van internationale topsporters in te dammen. Om de exodus van Chinees talent te bestrijden en eigenlijk om de rest van de wereld nog een kans te geven, heeft de ITTF besloten om voor spelers tot 21 jaar een wachttijd van drie tot zeven jaar op te leggen om van nationaliteit te veranderen. Voor oudere spelers is het helemaal niet meer mogelijk om op een
WK of wereldbeker uit te komen voor een ander land. Goed nieuws, reageerde ik enthousiast. De internationale sportershandel irriteert mij al jaren. De Azerbeidzjaanse hockeyploeg vloog tijdens het EK vijf Koreaanse toppers is. Zij waren toevallig allemaal op dezelfde dag met een Azeri getrouwd, gezien hun opeenvolgende paspoortnummers. Iedereen heeft inmiddels wel zijn eigen Keniaanse en Ethiopische lopers. Elk land kan medailles en topsport kopen. De beste vijftig tafeltennissers hebben
vrijwel allemaal Chinese roots, de beste zes Europese speelsters zijn van Chinese komaf. Nog even zo doorgaan, dacht de ITTF, en het WK is niet meer dan een groot Chinees kampioenschap. Eens Chinees, altijd Chinees, zeggen ze nu bij de bond. Mooi besluit, maar kan dat zomaar? Sporters reizen veel dus de kans dat ze ergens anders in de wereld verliefd worden is een stuk groter dan als Center Parcs je jaarlijkse uitje is. Er ontstaan veel relaties onder de atleten, soms uitmondend in een huwelijk. Zo trouwde een teamgenoot van mij met een Duitse international en trouwde de Keniaanse Hilda Kibet met marathonloper Hugo van der Broek. Hilda
loopt nu met haar Keniaanse bloed en vezels alle Nederlanders op grote achterstand en laat weinig Olympische hoop over voor de rest. De vraag is of we hier iets aan kunnen, moeten en mogen doen. Mogen wij haar als Nederlandse weigeren om onder de Nederlandse vlag te sporten? Heeft zij bij de inburgering het Wilhelmus voor niets uit haar hoofd geleerd? Zal ik juichen als ze op het podium staat of zijn mijn gedachten bij thuisblijvers als Merel de Knegt en haar collega’s die naar de Spelen hadden gekund als Hilda niet voor Hugo was gevallen? Ik weet het niet. De discussie is in ieder geval geopend, en Ping en Pong blijven Chinees. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... ............................................................................... uitgever: Cornelis van den Berg Dagblad De Pers wordt in een aantal plaatsen dagelijks Anthony Fokkerweg 61
[email protected] hoofdredacteur: Ben Rogmans bezorgd door Interlanden. Ontvangt u dagelijks De Pers en 1059 CP Amsterdam
[email protected] adjunct-hoofdredacteuren: heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 (lokaal Een uitgave van tel: 020 - 3460560
[email protected] Mountain Media BV fax: 020 - 3460596 Frank Poorthuis, Dirk Koppes tarief) of kijk op www.bezorgingdepers.nl
Sport
24
Bondscoach Collega’s uit cursus Coach Betaald Voetbal van 1997 over Van Marwijk
Knapste jongen van de klas Aankomend bondscoach Bert van Marwijk (55) stamt uit een gouden lichting van de cursus Coach Betaald Voetbal. Zijn klasgenoten uit 1997 zijn lovend over ‘hun’ bondscoach Bert. ‘Zijn ideeën sloten toen al naadloos aan bij die van Zeist.’
Brugge wel, ik kwam er vaak zat. We deden niets vreemds, hoor. Het was gewoon gezellig. Lekker over voetbal kletsen. Ik ga jou niet vertellen wat wij daar verder allemaal deden.’
Robert Maaskant (39) Trainer MVV ‘Bert is sinds die tijd niets veranderd. Hij is een rustige, weloverwogen man, met heel veel humor als hij eenmaal los is. Wij schelen nogal in leeftijd, dus ik ging meer om met Jan de Jonge en Gertjan Verbeek, terwijl hij bij de groep uit Deventer hoorde: Hennie Spijkerman, Martin Koopman en Jan van Staa.
Geert Jan Hahn Remco Janssen AMSTERDAM
...
Van Marwijk, coach van Feyenoord, had als oefenmeester van amateurclub SV Meerssen Ernie Brandts (NAC Breda), Gertjan Verbeek (SC Heerenveen), Andries Jonker (Willem II) en Robert Maaskant (MVV) naast zich in de bankjes zitten. Ook Jan van Staa (hoofdscout bij FC Twente), Peter Boeve (Omniworld), Jan de Jonge (De Graafschap), Hennie Spijkerman (assistent bij Ajax) en Martin Koopman (assistent bij Roda JC), behoren tot die ‘gouden lichting‘ van 1997.
PICS UNITED
PROSHOTS
Andries Jonker (45) Trainer van Willem II ‘Bert en ik waren slapies tijdens de cursus. Ik kende hem niet persoonlijk, alleen als voetballer. De eerste dag van de cursus werden de sleutels verdeeld. We keken elkaar aan, zo van: ‘Wij gaan bij elkaar op de kamer.’ Ik weet nog dat we naar onze kamer gingen en Bert ging op bed zitten om een sjaggie te draaien. Ik keek hem aan. ‘Wil je dat liever niet?’, vroeg hij aan mij. Ik zei: ‘Nee, liever niet.’ ‘Nou, als jij dat liever niet hebt, dan doe ik het toch niet?’ ‘Die eerste avond hebben we heel veel over voetbal gepraat, hij was toen amateurtrainer bij Meerssen. Het bleek dat hij veel op intuïtie deed, maar dat zijn ideeën toen al naadloos
‘Met zulke goede collega-cursisten, moet het met Bert wel goedkomen’ Ik vind Bert een prima keuze van de KNVB. Een bondscoach moet iemand zijn die rustig is, wat meegemaakt heeft en een man zijn die goed kan omgaan met de spanning die bij het vak hoort. Je kunt het namelijk nooit voor iedereen goed doen. Ik denk dat Bert vooral in zijn periode bij Dortmund bewezen heeft dat hij dát in zich heeft.’
PICS UNITED
PICS UNITED
PICS UNITED
Met de klok mee: ‘klasgenoten’ Van Marwijk, Brandts, De Jonge, Maaskant en Jonker.
aansloten op die van Zeist. Ik werkte bij Barcelona samen met Louis van Gaal. Dat was iemand met een brede interesse en een centrale
functie toen hij bondscoach was. In tegenstelling tot Bert, die zich niet druk maakt om vrouwen-, pupillenof gehandicaptenvoetbal. Daar is
pen Europese Kampioenschap
niks mis mee, het zijn gewoon totaal verschillende types. ’
Ernie Brandts (52) Trainer van NAC Breda ‘Leuk toch, dat hij bondscoach wordt? Zat er al aan te komen, natuurlijk. Ik denk dat hij als trainer een goede organisatie weet neer te zetten. Hij zorgt dat spelers hun taken uitvoeren, zit er bovenop, zodat de spelers strijd leveren. Verder is hij vrij rustig. Doet geen gekke dingen. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Ik weet nog dat ik via de opleiding stage met hem liep in België, bij het Club Brugge van Hugo Broos. We waren met z’n vieren: Peter Boeve (nu trainer van Omniworld, red.), Dick de Boer, Bert en ik. Ik heb geweldig veel plezier gehad daar, ik vond het maar wat gezellig met die gasten. Na de stage gingen we altijd even stappen, met een biertje erbij. Ik kende
Gertjan Verbeek (45) Trainer van SC Heerenveen ‘Ik heb Van Marwijk als collega hoog zitten. Hij is een aimabele man, met verstand van zaken. Hij vond toen op de cursus zelf dat hij als trainer pas laat een kans kreeg in het betaald voetbal. Bert was op de cursus een van de ouderen, samen met Dick de Boer (nu 59 en assistent bij Vitesse, red.). Dat zag hij zelf als een nadeel. Maar dat heeft hij goed weten om te zetten in een voordeel. Hij heeft inmiddels ook de nodige ervaring opgedaan, zowel nationaal als internationaal. Er zijn niet zoveel andere trainers die aan het profiel van bondscoach kunnen voldoen, hij wel. Daarom is het logisch dat de KNVB bij hem uitkomt. En daarbij: met zulke goede medecursisten, moet het wel goedkomen met Bert. Nee, ik ben nog niet benaderd door Feyenoord als zijn opvolger. (Grinnikend) Ik zag een onbekend nummer en dacht: ik bel maar even terug. Straks is het Peter Bosz (technisch directeur van Feyenoord, red.). Helaas, het was De Pers maar.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... ......................................
...
Cruijff betreurt ontslag directeur Fontein
Zorg dat je erbij bent!
Tickets en info:
www.ekzwemmen2008.nl
Johan Cruijff is het niet eens met het ontslag van algemeen directeur Maarten Fontein van Ajax. Hij vindt het jammer ‘dat het de club niet is gelukt om de interne problemen over de competitie heen te tillen’. Dat schreef Cruijff, die twee weken geleden een functie bij Ajax kreeg toebedeeld, gisteren in zijn column in De Telegraaf. Cruijff steunde Fontein eerder al openlijk en ook Marco van Basten, de nieuwe coach van Ajax, gaf aan dat hij de omgang met de algemeen directeur tijdens de onderhandelingen over zijn contract als prettig had ervaren. Cruijff
geeft in zijn column bovendien aan dat de strubbelingen bij de Amsterdamse club niet goed zijn voor het team. 111
Federer mag na een ronde in Dubai al naar huis Andy Murray heeft in de eerste ronde van het ATP-toernooi van Dubai voor een grote verrassing gezorgd. De Schot was in de eerste ronde te sterk voor de nummer één van de wereld Roger Federer. De Zwitser kwam in de Verenigde Arabische Emiraten voor het eerst sinds zijn verloren halve finale op de Australian Open weer in actie. Dat duurde drie sets: 6-7, 6-3, 6-4.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Weer een internationaal topevenement... Met grote vreugde werd het persbericht verspreid, het is de Nederlandse Jeu de Boulesbond eindelijk gelukt. Deze zomer heeft het Europees Jeugdkampioenschap Petanque plaats in Nieuwegein.