JAAHVERSLAG 1991 Bestuur C. Boersma, voorzitter
meer gerechtvaardigd door het museum als zelfstandige het in het verslagjaar opnieuw financiele en administratieve mr H.A. Gohres, secretarissterk gegroeide bezoekerseenheid to laten functioneren. penningmeester aantal. Een begin werd Belangrijk hierbij was de mr H. Haverkamp gemaakt met het wegwerken beslissing om to komen tot de J. de Koning van de achterstand in de colaanstelling van een adminisW.G.J. van Oene lectie-registratie. Een en tratieve kracht. prof. mr J. Reugebrink ander geschiedt in combinatie prof. dr M.P.C.M. van Schenmet de automatisering van de Vrijwilligers delen bestanden. Mevrouw C. Handels-Vermr S. Stoffer Een beleidsplan voor de steegden en de heren E.J.H. mr J.C.J. van Vucht t komende jaren wordt door de Volkmaars, J. Huisman, E.W. conservator voorbereid. Bieze en S. Ruitinga droegen Museumleiding Aan het einde van het verslag- ook in 1991 hun steentje bij drs Loes A. Peeperkorn-van jaar werd het Belastingmuseaan het museum. Zij verrichtDonselaar, conservator um, als gevolg van de herten werkzaamheden voor structurering van de Belasrespectievelijk de fotocollecOpenstelling tingdienst, onder gebracht bij tie, de humorcollectie, de Het museum is gevestigd aan de Belastingdienst/Directie papiergeldcollectie, de collecDouane to Rotterdam. Parklaan 14 to Rotterdam. De tie archief en documentatie en zetel van het bestuur, de facili- Verscheidene sponsors leverhet mededelingenblad 'Belasden een bijdrage aan de vertaire diensten en de bibliotingen en Museum'. Ten theek bevinden zich aan Parkdere groei en bloei van het behoeve van de tentoonstelBelastingmuseum, en wel laan 16. Telefoon 010ling 'Uitgerekend met Kerst4365629. ieder op hun eigen wijze. mis' verrichtte Nicole Meijer, studente kunstgeschiedenis Bestuur Openingstijden aan de Rijksuniversiteit LeiOp 19 april 1991 overleed na Dinsdag tot en met vrijdag den het literatuuronderzoek. een ziekbed van enige maanvan 10.00-17.00 uur; zaterdag Drs Peter van Dijk werkte via den bestuurslid mrJ.C.J. van en zondag van 11.00 tot 17.00 de'Vliegende Brigade'van de Vucht. Zijn wijsheid en bezonuur. Op maandag gesloten. Federatie van Zuid-Hollandse ken oordeel zullen naast zijn De toegang is gratis. musea mee aan de automatiinnemende persoonlijkheid sering van de registratie van Vrienden van het node gemist worden. Tijdens de museumvoorwerpen. museum de Algemeen BestuursvergaBijzonder hoogleraar dering op 9 oktober 1991 Voor een jaarlijkse bijdrage Het benoemen van een bijvan minimaal f 20.- ontvangt werd hij opgevolgd door mr S. Stoffer, die op zijn beurt de zonder hoogleraar met als men: Vereniging voor Belastingweleeropdracht de geschiedenis - periodiek het mededelintenschap vertegenwoordigt. van het belastingrecht, in genblad 'Belastingen en Mr H. Haverkamp Directeur samenwerking met het Museum'; Belastingdienst/Directie Doua- bestuur van de faculteit der - een korting van f 15.- op ne trad toe tot het bestuur. rechtsgeleerdheid van de de Museumjaarkaart; Rijksuniversiteit Leiden werd - een uitnodiging voor bijzonMedewerkers in het afgelopen verslagjaar dere activiteiten. Op 26 oktober overleed huisverder voorbereid. Het streAls vriend van het museum meester P.W. IJzerman. Hij ven is er op gericht in 1992 tot kan men tevens een persoonwerd slechts 50 jaar oud. een benoeming to komen. lijke bijdrage leveren aan het Bewondering was er voor de Deze zal van groot belang zijn verder tot bloei brengen van voor het Belastingmuseum in het museum door zich als vrij- wijze waarop hij zijn ziekte droeg. Jolanda Blom vervult het algemeen en voor de williger aan to melden. Het bibliotheek in het bijzonder. Er correspondentie-adres van de thans de taak van huismeester; eerst als uitzendkracht, zal naar worden gestreefd een Stichting Vrienden van het vervolgens op contractbasis. centrum to stichtenwaar op Belastingmuseum'Prof. dr Pieter van Houten kreeg het nationaal niveau de geschieVan der Poe[' is Parklaan 14afgelopen verslagjaar een den is van de overheidsfinan16, 3016 BB Rotterdam. Het vaste aanstelling. Hij houdt cien in het algemeen en die postgiro-nummer is zich behalve met de publiciteit van de belastingen en het 52.69.909. ook bezig met educatieve, belastingrecht in het bijzonInleiding depot- en registratie-werkder, kan worden bestudeerd. zaamheden. A.J. Carpaij is In de loop van 1991 werd het Gedragslijn museale sinds 1 november werkzaam pand Parklaan 16 geheel ontberoepsethiek in de bibliotheek. ruimd door de Directie RotterIn overleg met de Directie Een gewichtige stap op musedam. Van de beschikbaar Douane, waaronder het Belas- aal gebied was de aanname gekomen vertrekken werd tingmuseum sinds de van de'Gedragslijn voor dankbaar gebruik gemaakt opheffing van de Directie RotMuseale Beroepsethiek' door om het museumgebouw to de Nederlandse Museumverterdam der Rijksbelastingen ontlasten. De uitbreiding van eniging (NMV). de fysieke ruimte ten behoeve ressorteert, werden in 1991 voorbereidingen getroffen om In navolging van de internavan het museum werd to 2
WIJ VAN FINANCIEN
tionale ontwikkelingen werden hierin richtlijnen vastgelegd ten behoeve van museale instellingen en al degenen die daarbij betrokken zijn; hetzij in een betaalde functie of als vrijwilliger. Daarbij onderscheidt men ten eerste de gedragslijn van de instelling, waarbij het gaat om basisprincipes voor het museumbestuur, het verwerven en afstoten van collecties en ten tweede om professioneel gedrag, waarbij de nadruk ligt op de persoonlijke verantwoordelijkheid voor de collecties, ten opzichte van het publiek, de collega's en het museumberoep. Deze gedragslijn is geen w( en er zijn dan ook geen sancties aan verbonden. Gezien de uiteenlopende manieren waarop musea zijn ontstaan en de gevolgen die dit had voor de ontwikkeling van deze instellingen is het echter zinvol gezamenlijk een aantal normen vast to stellen waaraan men zich zou moeten houden als'volwassen' museum. A.A.E. Vels Heijn en W.F.J. Morzer Bruyns, respectievelijk voorzitter ICOM Nederland en voorzitter NMV menen dan ook dat de "...Gedragslijn... zowel binnen als buiten de museumwereld als een 'way of life' [moet] worden beschouwd en als een eerste stap van een bewustwordingsproces dat tot museale normering in Nederland zal kunnen leide^ IUit: 'Gedragslijn voor Mu. ) ale Beroepsethiek', De Neder= landse Museumvereniging en International Council of Museums, Nederland, Amsterdam 1991). Huisvesting Het museumgebouw Parklaan 14 Na de uitwendige'facelift' in 1990 volgde in het verslagjaar een vergelijkbare actie in het museumgebouw zelf. Door de huismeesters werd in samenwerking met verscheidene andere museummedewerkers een programma afgewerkt waarbij alle vitrines en de zich daarin bevindende voorwerpen werden schoongemaakt. De complimenten die regelmatig door bezoekers worden geuit ten aanzien van de propere indruk die het gebouw
maakt, gelden nu ook voor de vitrine-opstelling. Door de extra ruimte die verkregen werd door het beschikbaar komen van het pand Parklaan 16 was het mogelijk op de eerste etage een afzonderlijke video-kamer in to richten. In verband met het belang dat gehecht wordt aan de wisseltentoonstellingen werd besloten de gehele eerste verdieping voor dit doel in gebruik to nemen. De vaste opstelling uit de zo genaamde Napoleonkamer verhuisde naar de tweede etage en werd geintegreerd in de Directe Belastingen-kamer, waarin nu de ontwikkelingen op dit gebied in de 19e en 20ste eeuw to zien zijn.
en danijfinanciele steun van de Nederlandse Staatsloterij in Den Haag en dankzij vele bruikleengevers werd voor het eerst een historisch overzicht gegeven van de geschiedenis van de loterijen in het algemeen en van de Staatsloterij in het bijzonder. Met behulp van onder meer twee negentiende eeuwse houten trekkingstrommels en
van het museum; - op 17 september werd het boek 'Daer comet de lotery met trommels en trompetten! Loterijen in de Nederlanden tot 1726', van de hand van Anneke Huisman en Johan Koppenol (Hilversum 1991) gepresenteerd. Dr S. Groenveld, verbonden aan de vakgroep geschiedenis van de Rijksuniversiteit Leiden, bood
Het facilitaire gebouw Parklaan 16 Het ter beschikking komen van het gehele gebouw kreeg in 1991 haar beslag. In de loop van het jaar kwamen eds meer vertrekken vrij, •vervolgens s direct benut to worden ten behoeve van het museum en de bibliotheek. De depot-functie van dit gebouw maakte het noodzakelijk dat een alarminstallatie werd aangelegd. De Rijksgebouwen- dienst zorgde hiervoor. Een andere inbraakwerende voorziening bestond uit het aanbrengen van inbraakwerend folie op de ramen van de begane grond. Bezoekers In totaal 14.551 bezoekers wisten de weg naar het Belastingmuseum to vinden; een stijging van zo'n 25 procent ten opzichte van 1990. Wisseltentoonstellingen Dit gunstige resultaat werd vooral bereikt door de toeger-men naamsbekendheid, op L een gevolg van het actieve publiciteitsbeleid. Goede wisseltentoonstellingen in combinatie met bijzondere evenementen zijn hierbij van groot belang. Illustratief is ongetwijfeld de belangstelling voor de tentoonstelling 'Uitgerekend met Kerstmis' die van 15 november 1991 tot 6 januari 1992 to zien was. Met name Tweede Kerstdag en 27 december vormden een hoogtepunt. Maar liefst 800 mensen bezochten die dagen niet alleen het museum, maar ook de kerststal met Ievende have in de achtertuin. Elck vischt om voordeel. De Staatsloterij en haar voorgangers 26 april 1991 tot en met 27 oktober 1991 In nauwe samenwerking met
Belangrijke aanwinst. Zilveren strooibus met een belastingteken uit 1795.
Grafisch Centrum, Haarlem Fotopersbureau Jos van Leeuwen, Den Haag Nederlandse Staatsloterij, Den Haag De gemeentearchieven van Rotterdam, Den Haag, Bergen op Zoom, Goes, Veere, Vlissingen en Utrecht. Rijwielbelasting, '50 jaar uitgefietst', 1941-1991 2juli 1991 tot en met 1 september 1991 Deze mini-tentoonstelling werd georganiseerd in verband met het feit dat een halve eeuw geleden de fietsbelasting werd afgeschaft. Dat de collectie rijwielbelasting een belangrijke publiekstrekker is, bleek ook dit maal. Vooral oudere bezoekers werden geprikkeld het museum to bezoeken. Men gaf zich over aan herinneringen, waarvan de belangrijkste ongetwijfeld het plaatje met gat was, dat de werklozen onderscheidde van de werkende burgers. Verzamelaars brachten hun plaatjes mee om to laten onderzoeken of men originele of ingenieus vervalste exemplaren bezat. Als gevolg van de publiciteit rond deze expositie ontving het museum verschillende schenkingen. Mevrouw C.A.B. Smit uit Rotterdam bood op 26 november een originele fiets aan, voorzien van een fietsplaatje uit 1941. Th.A.G. Bekker uit Heemstede schonk naast andere plaatjes, het nog ontbrekende rijwielplaatje met gat uit 1924, het eerste jaar van deze belasting. Ter gelegenheid van de tentoonstelling verscheen een herziene uitgave van de brochure 'Het Nederlandse rjjwielbelastingmerk 1924-1941'. Uitgerekend met Kerstmis
in passende kledij gestoken poppen, werd een trekkingsscene uitgebeeld. Door middel van deze voorstelling kreeg het publiek een indruk van de wijze van trekken zoals deze in vroeger eeuwen plaatsvond op marktpleinen en in openbare gebouwen. De aanleiding tot het organiseren van de tentoonstelling lag in de door de Tweede Kamer genomen beslissing de Staatsloterij to verzelfstandigen. Directeur ing. L.A.M. van Gastel was daarom uitgenodigd de opening to verrichten. Bijzondere evenementen die werden georganiseerd om de expositie onder de aandacht van het publiek to brengen waren: - twee maal vond een officiele trekking plaats van de Staatsloterij op de bel-etage
bij deze gelegenheid het eerste exemplaar aan de directeur van de Staatsloterij aan. - een visspel waarbij elke bezoeker'om voordeel kon vischen'; - iedere vijftigste bezoeker ontving gratis een-vijfde staatslot. Bruikleengevers bij deze tentoonstelling waren: Rijksmuseum, Amsterdam Amsterdams Historisch Museum, Amsterdam Historisch Museum, Rotterdam Museum De Vierschaar, Veere Zeeuws Museum, Middelburg Museum voor Zuid- en Noord-Beveland, Goes Gemeentemuseum Het Markiezenhof, Bergen op Zoom Haags Historisch Museum, Den Haag Stichting Nederlands Foto &
WIJ VAN FINANCIEN
16 november 1991 tot en met 5 januari 1992 De opening van deze tentoonstelling werd op 15 november verricht door Alfred E. Dekker, fiscaal-juridisch medewerker bij de Dienst Gemeentelijke Belastingen to Rotterdam en theoloog. Samen met dirigent Kees van Dijk zorgden drie zangers voor de muzikale omlijsting. Centraal thema van de expositie was de relatie tussen de fiscus en de geboorte van Jezus van Nazareth. De belangstelling van de media was bijzonder groot, zowel plaatselijk en regionaal als landelijk. Zoals hiervoor reeds gezegd zorgde de creatie van een kerststal compleet met levende have voor een recorddrukte op 26 en 27 3
december. Een en ander werd mede mogelijk gemaakt door " kinderboerderij 'de Bokkesprong' in Rotterdam. De bouw en inrichting van de kerststal werd mogelijk dankzij financiele steun van de Directie der Rijksbelastingen to Rotterdam die op deze wijze afscheid nam van het Be lasting museum.
Douanedistrict Rotterdam Stichting Heemkundige Kring 'De vyer Heertganghen Goirle' Belastingdienst Particulieren/Ondernemingen Breda FIOD douane recherche Arnhem Directie Douane Nederland, Rotterdam (tweemaal) Belastingdienst Particulieren Utrecht Ministerie van Financien,
Den Haag en in het Automatiseringscentrum in Apeldoorn bleven ongewijzigd. De dependance in de bibliotheek van de Erasmus Universiteit in Rotterdam werd in samenhang met de eigen wisseltentoonstellingen twee maal gewijzigd. Er werd respectievelijk aandacht besteed aan de expositie 'Rotterdam legt 't loodje' en 'Elck vischt om
Bruikleengevers bij deze tentoonstelling waren: Bijbelsmuseum, Amsterdam Rijksmuseum Het Koninklijk Penning Kabinet, Leiden Provinciaal Museum G.M. Kam, Nijmegen Gemina Projectgroep, Zaandam Bijbels Openluchtmuseum, Heilig Land Stichting Prentenkabinet van de Rijksuniversiteit Leiden Nationaal Schoolmuseum, Rotterdam A.J. Carpaij, Berkel en Rodenrijs P. de Haas, Zaandam C.J.M. van Kuijen, Haarlem T. van Kuijen, Etten-Leur Nederlands Omroep Bedrijf, Hilversum Gerneente Bibliotheek, Rotterdam Externe tentoonstellingen De verschillende 'reis-exposities' van het Belastingmuseum werden ook in het verslagjaar regelmatig ter beschikking gesteld aan het Ministerie van Financien, in het bijzonder binnen de belastingdienst, en daarbuiten. Bijzondere vermelding verdient de medewerking die het museum verleende ten behoeve van het Internationale Douane-opleidingscongres in het Gouvernementshuis to Maastricht. De tentoonstellingen '400 Jaar Douane' en 'Smokkel 1900-1980', in combinatie met een compleet overzicht van de douane-uniformen zoals deze door de lidstaten van de E.G. sinds 1981 gebruikt worden, werden geexposeerd. Het Belastingmuseum werd bij deze gelegenheid gesponsord door de Belastingdienst/Opleidingen en kon daardoor een aantal etalagefiguren aanschaffen. Verder werden bruiklenen verstrekt aan: Belastingdienst/C.B.R. Apeldoorn Belastingdienst Douanedistrict Heerlen RAI congrescentrum Amsterdam FIOD fiscale recherche Rotterdam 4
Trekking Staatsloterij in het museum.
Directie douane-aangelegenheden, Den Haag Ministerie van Financien, Directoraat-Generaal der Belastingen Den Haag Belastingdienst douane post Westzeedijk Rotterdam Belastingdienst douane post Rijswijk Zuid-Holland. Ter gelegenheid van de uitreiking, voor de eerste maal, van de Uyttenhooven Penning, die op 26 juni 1991 plaatsvond in het Ministerie van Financien, verzorgde het museum een passende expositie. Er werd daarbij onder meer aandacht besteed aan de geschiedenis van de belastingen in de afgelopen 1000 jaar. De dependances van het museum in de hal van het Ministerie van Financien in
voordeel. De Staatsloterij en haar voorgangers'. Public Relations, voorlichting en educatieve dienst Evenals afgelopen jaar leverden De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs en De Nederlandse Federatie van Belastingadviseurs een financiele bijdrage aan het publiciteitsbudget. Om meer informatie to krijgen over de samenstelling van het publiek dat het Belastingmuseum bezoekt, werd in december 1990 gestart met een enquete. De afronding vond plaats in november 1991. Gedurende vier perioden van zes weken werd onderzoek gedaan. De resultaten van deze enquete worden gebruikt bij het vaststellen
WIJ VAN FINANCIEN
van het lange termijn beleid. De eerste resultaten wijzen er op dat de meeste bezoekers afkomstig zijn uit Rotterdam en omgeving, terwijl de meerderheid 55 jaar en ouder is. Het beleid is er op gericht naast de vaste, ook steeds wisselende doelgroepen to benaderen. Deze worden gekozen aan de hand van de onderwerpen van de wisseltentoon- stellingen. Zo werden ter gelegenheid van de expositie 'Rijwielbelasting, '50 Jaar uitgefietst' bladen en tijdschriften uit de vervoersen fietsbranche geinformeerd. Voor de tentoonstelling 'Uitgerekend met Kerstmis' werden tijdschriften met een religieuze signatuur, zoals parochie-bladen, benaderd. Een belangrijk hulpmiddel in de slag om de publiciteit is een goede publieksfolder. Dankzij de bereidwillige medewerking van Moret, Ernst & Young Rotterdam werd het museum in staat gesteld om een nieuwe publieksfolder to laten maken. In samenwerking met mevrouw drs I. Wopereis van Moret, Ernst & Young Rotterdam en grafisch ontwerper M. Boulogne werd een nieuwe, rijk geillustreerde (kleuren)folder geproduceerd. Aan de wensen van het museum, dat het een representatieve folder moest worden die op frisse wijze de rijke, gevarieerde collectie van het museum aan het publiek moest tonen, is geheel voldaan. Door verspreiding van de folder bij V.V.V.'s, de Rotterdamse musea en andere toeristische attracties wordt de potentiele bezoeker gestimuleerd een bezoek to brengen aan het Belastingmuseum. Bij de opening van de tentoonstelling 'Uitgerekend mm', Kerstmis' werd dit nieuwe . ) visitekaartje van het Belastingmuseum feestelijk ten doop gehouden. Een ander initiatief op publicitair gebied ging uit van de Stichting Rotterdamse Museum Kring. Het Belastingmuseum werd verzocht mee to werken aan het tot stand komen van een Rotterdamse Museumkrant. Hierin kregen alle plaatselijke musea de gelegenheid zich to presenteren onder de noemer'Musea aan de Maas'. Tijdens de jaarlijkse UlTmarkt op 31 augustus, waar ook het Belastingmuseum vertegenwoordigd was, werd de krant gratis uitgedeeld aan het theater- en museumminnend publiek. In diezelfde week vonden alle Rotterdamse huishoudens de
krant in hun brievenbus. De krant bleek een dusdanig succes to zijn dat deze in 1992 een vervolg krijgt. Voor spreekbeurten, werkstukken en referaten werd door velen, in het bijzonder scholieren en studenten, een beroep gedaan op de educatieve dienst met verzoeken om documentatie- en illustratiemateriaal. De educatieve dienst verzorgde op 1 februari een gastcollege voor eerstejaars studenten van de afdeling vrijetijdskunde van de Hogeschool Rotterdam & Omstreken. Door de groeiende belangstelling vanuit de media voor het Belastingmuseum is ook de vraag naar illustratie-materiaal gestegen. Een enkel voorbeeld is het program ma 'Ik was een smokkelaar' dat door de Belgische televisie werd vervaardigd en (zelfs twee maal) uitgezonden. Persberichten werden veelal gecom'neerd met foto's. Voor het . %ek'De grens gemarkeerd' van Paul Spapens en Kees van Kemenade werden 56 illustraties geleverd.
komt gelmatig voor dat twee of meer rondleiders nodig zijn bij het verwerken van een dergelijke groep. Aparte vermelding verdient het Jeugdvakantiepaspoort. Dit werd in 1991 voor de zesde maal verstrekt aan de leerlingen van het basisonderwijs in Rotterdam. Het Belastingmuseum deed voor de tweede maal mee. De kinde-
Veel tijd werd gestoken in het verzorgen van rondleidingen. In totaal vonden 162 rondleidingen plaats; 92 daarvan werden in onderwijsverband gegeven. Daaronder bevonden zich 29 groepen die voor het educatieve project 'Van Berevel tot Dwangbevel' kwamen. Dit is speciaal vervaardigd voor de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs. De overige 70 groepen waren van uiteenlopende aard en samenstelling. Bijzondere vermelding verdient de diplomauitreiking door de Stichting Praktijkdiploma Salaris AdmiTrekking Staatsloterij in het Belastingmuseum nistratie op 29 mei en 10 sep^mber. Via het EG douane k Nisselingsproject Matheus ren moesten een smokkelroubezochten douaniers uit verte door het museum volgen schillende lidstaten het musealvorens een stempel in het um. paspoort werd gegeven. Mr A.M. Elias van de RijksuniDankzij de 40 min of meer versiteit to Leiden bezocht in educatieve evenementen die het kader van het door hem in het door de gemeente Rotverzorgde college geschiedeterdam verstrekte paspoort nis van het belastingrecht met zijn opgenomen krijgt de 60 studenten het museum. jeugd gedurende de zes Met ingang van 1991 werd de weken durende zomervakanprijs per rondleiding vertie de kans de stad to verkenhoogd tot f 25.-. Hiervan uitnen; 2.231 deelnemers wisten gezonderd zijn groepen uit de weg naar het museum to het onderwijs en vanuit de vinden. Belastingdienst. De belangDe educatieve dienst werkte stelling heeft niet geleden voorts mee aan de verschilonder deze prijsstijging. Het lende evenementen die weraantal rondleidingen bleef den verzorgd om de wisselnagenoeg gelijk. Er is echter tentoonstellingen op to luisteeen tendens to bespeuren dat ren. Tijdens de tentoonstelling de omvang van de groepen 'Rotterdam legt 't loodje', die die een rondleiding aanvratot 1 april to zien was, werd gen groeit. Dit geldt vooral een demonstratie van speurvoor het basisonderwijs. Het honden georganiseerd in de
tuin van het museum. Op 27 maart toonde hondegeleider W. Sipman samen met zijn speurhond Tess aan 150 bezoekers hoe verdovende middelen kunnen worden opgespoord met behulp van de fijne neus. Evenals voorgaande jaren verleende de audio-visuele dienst in Utrecht steun bij het
in het geautomatiseerde bestand opgenomen. Deze voortgang stemt tot tevredenheid. De controle- en correctiewerkzaamheden moeten echter binnen het museum gebeuren. Een arbeidsintensieve bezigheid die niet alleen accuratesse, maar meestal ook kennis van zaken vereist. De 'Vliegende Brigade' van de Federatie van Musea in ZuidHolland bood de helpende hand in de persoon van de kunsthistoricus drs P. van Dijk die zich vanaf 1 september voor een periode van zes maanden gedurende twee dagen in de week beschikbaar stelde voor het museum. Behalve met controle op en correctie van de ingevoerde gegevens hield hij zich bezig met onderzoek naar de terugzoekmogelijkheden van reeds ingevoerde gegevens. Dit was noodzakelijk omdat bij de gebruikte software een thesaurus ontbrak. W. van Es ontving als medecoordinator van de Q&A PCgebruikersgroep Regio-West van de sectie SIMIN van de Nederlandse Museumvereniging de gebruikersgroep twee maal in het Belastingmuseum. Bij die gelegenheid worden ervaringen op automatiseringsgebied uitgewisseld en (registratie)problemen besproken door collega's uit de museumwereld. Allen gebruiken hetzelfde Q&A software pakket en de daarvoor ontwikkelde applicaties. Deze bijeenkomsten bleken een waardevol hulpmiddel op weg naar een efficiente registratie van museumvoorwerpen.
realiseren van video-programma's ter ondersteuning van de tentoonstellingen. Collectie Registratie, depot; beheer en behoud In het vorige verslagjaar werd reeds melding gemaakt van de werkgroep automatisering die zich bezig houdt met de automatisering van de registratie van de museumcollectie. Het invoeren van de gegevens op de inventariskaarten in de personal computer werd ter hand genomen door de dames E. van Steenoven en A. Vink, beiden verbonden aan de Inspectie der Rijksbelastingen to Brielle. Op 31 december waren circa 4.000 van de in totaal 12.000 geinventariseerde museumvoorwerpen
WIJ VAN FINANCIEN
Het wegwerken van achterstanden in registratie en het automatiseren van deze gegevens vergt veel tijd en geduld. Werd hierboven ingegaan op de automatisering, hieronder wordt aandacht besteed aan de registratie-achterstand en depot-omstandigheden. Als gevolg van een nijpend gebrek aan ruimte was de depot-situatie in het museumgebouw sinds jaar en dag een punt van zorg. In afwachting van de inrichting van een definitief centraal depot op de zolderverdieping van Parklaan 16 werden dankbaar de vrij gekomen kamers op de eerste etage in gebruik genomen als registratiekamer en tijdelijk depot. In augustus werd een wekelijkse registratie-dag ingesteld waarbij in veel gevallen nog niet geregistreerde objecten werden geinspecteerd, schoongemaakt en voorzien van een inventarisnummer. Na deze beknopte 5
registratie, een uitgebreide beschrijving volgt in een later stadium, worden de voorwerpen in het tijdelijke depot ondergebracht. De inrichting van het definitieve depot is in voorbereiding. Deze ruimte moet aan verschillende voorwaarden voldoen, zoals een juiste isolatie, luchtvochtigheid, temperatuur, inrichting en verlichting. Een en ander dient to gebeuren in overleg met het Bureau Huisvesting van de Belastingdienst en de Rijksgebouwendienst. Een tweede tijdelijk depot, eveneens op de eerste verdieping van Parklaan 16, werd ingericht voor de collectie schilderijen. Restaurator A. Khaknegar hield zich hiermee bezig. Van een groot aantal schilderijen is een dossier aangelegd met documentatie. Alle werden op inventarisnummer gecontroleerd. Dit gebeurde ook ten aanzien van de staat waarin de collectie zich bevindt. Twee schilderijen werden gereed gemaakt om to worden verdoekt. Het gaat om 'De Cijnspenning' en 'De Trouwdag'. De restauratie van het portret van Anna van Brunswyk, echtgenote van Prins Willem IV werd afgesloten. Aan een aantal schilderijen werd klein restauratiewerk verricht. Er zijn contacten met restauratie-atelier Verhey in Bathmen en M. de Man van museum Prinsenhof in Delft. Ervaring werd opgedaan met nieuwe technieken en restauratie-methoden. Ter gelegenheid van het afscheid van W.G.J. van Oene als directeur der Rijksbelastingen to Rotterdam maakte A. Khaknegar, die tevens kunstschilder is, op verzoek van bestuur en medewerkers een schilderij van het pand Parklaan 9. Het werd op 24 mei aangeboden. Een belangrijk registratie- en restauratieproject waarmee het Belastingmuseum in 1991 is gestart, bevindt zich op het gebied van de (gietijzeren) rijkswapenborden. Ook in dit geval hangt het initiatief hiertoe samen met plannen voor een wisseltentoonstelling (1993). Vanaf het begin van de vorige eeuw moesten de douanekantoren herkenbaar zijn aan een wapenschild voorstellende het rijkswapen. De uitvoering van het rijkswapen is voor de eerste keer in 1815 door Koning Willem I vastgesteld en in 1907 onder Koningin Wilhelmina gewijzigd. Op ad 6
hoc-basis was het museum al een aantal jaren geleden begonnen met de registratie van wapenborden die werden aangeboden ter restauratie. Van een structurele aanpak was nog geen sprake. De reorganisatie van de dienst der Douane en het binnenkort verdwijnen van douanekantoren aan de binnengrenzen, vormden de aanleiding dit
den tot het laten vergulden en schilderen van de wapenborden in de museumwerkplaats. In totaal zijn 92 wapenborden gemeld. Zeven exemplaren werden aan het museum overgedragen voor een andere bestemming. Zij konden onder meer dienst doen als ruilobject voor enkele unieke uitvoeringen die werden aangetroffen in Weert, Terneuzen
verre deze collectie specifiek is voor de Belastingdienst. Voor zover dit niet het geval mocht zijn, zal gezocht worden naar een passende lokatie, waar de bewaaromstandigheden beter zullen zijn en waar de collectie beter tot haar recht zal komen. Hiertoe zijn contacten gelegd met het Scryption, museum voor schrift- en kantoortechniek in Tilburg en enkele specialisten op het jonge terrein van de geschiedenis van de automatisering. De Stichting Moret Groep Collectie die een collectie historische hulpmiddelen in de administratie in haar bezit heeft verleent eveneens haar medewerking aan het zoeken naar een goede landelijke aanpak van dit verzamelterrein. Een belangrijke verbetering op het gebied van beheer en behoud betekende de aanschaf van klimaatbeheersings-apparatuur. Voor de eerste etage van het museum gebouw, waar de wisselten- Ctoonstellingen worden gehouden, werden twee luchtbevochtigers en een zelfde aantal luchtontvochtigers gekocht. Aan een belangrijke voorwaarde, het zo veel mogelijk constant houden van de luchtvochtigheid, werd op deze wijze voldaan. Gekozen werd voor plaatsing in de wisseltentoonstellingsruimten omdat door aan deze museale eisen to voldoen het mogelijk is bijzonder kwetsbare museale voorwerpen in bruikleen to verkrijgen. Uitbreiding van de klimaatbeheersings-apparatuur is dringend noodzakelijk ten behoeve van de overige afdelingen in het museum.
Echt en vals rijwielmerk 1925 (aanwinsten 1991).
project to starten. Het verzamelbeleid met betrekking tot deze 'visitekaartjes' van de dienst is er op gericht van iedere in de afgelopen twee eeuwen gemaakte varieteit tenminste een exemplaar op to nemen. Door schenking en ruiling is inmiddels al een gevarieerd bestand opgebouwd. Om inzicht to krijgen in mogelijke aanwezige zeldzame exemplaren en een totale registratie to bewerkstelligen werd in overleg met de directeur Douane op 9 april 1991 een brief gezonden naar de hoofden van de Douane-districten. In deze brief werd gevraagd alle in het district aanwezige wapenborden op to geven en een aantal vragen to beantwoorden. Tevens werd de mogelijkheid gebo-
en Ter Apel. Etappegewijs worden alle wapenborden geregistreerd, genummerd, gefotografeerd en gerestaureerd. In 1991 zijn 14 wapenborden, een recordaantal, opnieuw verguld en geschilderd. Extra aandacht werd besteed aan de collectie automatisering van de Belastingdienst die zich in het automatiseringscentrum in Apeldoorn bevindt. Een aantal voorwerpen is tentoongesteld in publieksruimten. Het restant is elders opgeslagen. In verband met het streven naar een doelgericht verzamelbeleid, ook op dit gebied, werd besloten om in samenwerking met de leden van de Museumcommissie Apeldoorn, to bezien in hoe-
WIJ VAN FINANCIEN
Verzamelen Bijzondere aanwinsten Professor dr T. Blokland en mevrouw W.J. BloklandGrooters uit Naarden maakten het financieel mogelijk dat de Stichting Belastingmuseum tot aankoop van een fraaie zilveren strooibus kon overgaan. Op 1 november 1991 werd tijdens een feestelijke bijeenkomst in het museum de strooibus officieel overgedragen aan mr H.A. Gohres als vertegenwoordiger van het bestuur. De vroeg 18de eeuwse Haarlemse strooibus werd aangekocht vanwege het 'belastingteken' uit 1795, de letter S van de stad Delft. Met dit fiscale keurteken is een belangrijke hiaat in de collectie Waarborg van het museum opgevuld. Tot het einde van het jaar werd de aanwinst in een afzonderlijke
vitrine aan het publiek getoond. Van de erven Lieftinck ontving de Stichting Belastingmuseum in langdurig bruikleen enkele plak- en fotoboeken van hun vader, oud Minister van Financien Pieter Lieftinck. Deze door hemzelf bijgehouden herinneringen aan zijn publieke loopbaan betekenen een interessante aanvulling op de collectie Lieftinck. In de toekomst zal ongetwijfeld gebruik gemaakt worden van deze albums.
belaFrgrijke stap gezet. Met de komst van A.J. Carpaij is de bezetting uitgebreid tot twee vaste krachten. Automatisering kreeg ook binnen de bibliotheek in 1991 de nodige aandacht. Stagiaire mevrouw G. Rose van de Haagse Hogeschool, studierichting Bibliotheek, Documentatie en Informatiewetenschap (BDI), kreeg opdracht
invoer en bij de raadpleging van het catalogusbestand. Ook dit jaar kreeg de bibliotheek veel aandacht van bezoekers (onderzoekers en studenten) en werd de bibliotheek verrijkt met schenkingen en aankopen. Een belangrijke aanvulling is het in langdurig bruikleen verkrijgen van de zo genaamde Adriani-collectie. Het Internationaal
Evenals voorgaande jaren ontving de Stichting Belastingmuseum ook dit verslagjaar opnieuw een donatie van het Uyttenhooven-Doyenfonds. Een andere (collectievormende) taak van A. Khaknegar is het schilderen van belastinggebouwen die momenteel door de Belastingdienst zijn of ^-`'orden verlaten in verband )et de herstructurering van de dienst. Bij de start van dit project in 1990 werd besloten karakteristieke gebouwen, die gedurende vele jaren het gezicht van de Belastingdienst in een bepaalde plaats of streek bepaalden, to laten schilderen. Voorlopig is een geografische beperking ingesteld. Er zijn, ook ten behoeve van de documentatie, foto's gemaakt van gebouwen in Gouda, Delft en Rotterdam. Geschilderd zijn inmiddels de panden Parklaan 9 in Rotterdam en 'de Blauwe Aanslag' aan het Buitenom in Den Haag. Met dit initiatief wordt een traditie in stand gehouden waarbij bijzondere belastinggebouwen aan de schilderijencollectie worden toegevoegd. historische waarde zal met jaren toenemen. Het is de tiedoeling medio jaren 90 een tentoonstelling to wijden aan de huisvesting van de Belastingdienst. De verhuizing van het Centraal Belastinggebouw van de Puntegaalstraat naar de Kop van Zuid vormt in dat geval een goede aanleiding. Bibliotheek In verband met de plannen om de bibliotheek van de Stichting Belastingmuseum binnen afzienbare tijd to ontwikkelen tot een goed toegankelijke wetenschappelijke bibliotheek die op nationaal niveau bekend moet worden als de centrale bibliotheek op het gebied van de geschiedenis van de overheidsfinancien in het algemeen en van de belastingen en het belastingrecht in het bijzonder, is een
or
Kerststal met kribbe in tuin van het museum. Tentoonst(
een software-onderzoek to doen voor de bibliotheek. De resultaten van dit afstudeerproject hebben bijgedragen tot de discussie over de automatisering van de bibliotheek. Het rapport biedt vergelijkingsmateriaal ten aanzien van diverse software-pakketten voor automatisering van kleine bibliotheken. Aan het eind van het verslagjaar werd ook de bibliotheek verrijkt met een personal computer. Er is een begin gemaakt met het invoeren van de tot heden gehanteerde trefwoorden. Deze lijst zal geleidelijk uitgroeien tot een gecontroleerde trefwoordenlijst. Bij de straks via de computer verlopende bibliografische ontsluiting zal deze gesystematiseerde lijst zijn diensten bewijzen bij de
door de uitbreiding met het pand Parklaan 16. Stichting Vrienden van het Belastingmuseum In samenwerking met het bureau Reprografie van de Belastingdienst to Apeldoorn is het tijdschrift 'Belastingen en Museum' voor de vrienden en de leden van de Werkgroep Geschiedenis van de Overheidsfinancien driemaal verschenen. Reacties van lezers hebben uitgewezen dat de nieuwe opzet wordt gewaardeerd. De hierin opgenomen lijst van verkrijgbare publicaties, veelal tegen gereduceerde 'vriendenprijs', sorteert een duidelijk effect gezien de verwerkte bestellingen in 1991. Koplopers hierbij waren de boeken 'De grens gemarkeerd' en 'Fiscale cartoons en causerieen'. De Stichting Vrienden van het Belastingmuseum 'Prof. dr Van der Poel' maakte de aankoop mogelijk van 248 tekeningen voor het illustreren van fiscale artikelen in 'Elseviers Weekblad' van de hand van Henk Gijsbers. Zij verschenen tussen 1977 en 1985. De serie vormt een humoristisch commentaar op de belastingontwikkelingen in genoemde periode. Deze aanwinst betekent een welkome aanvulling op de collectie fiscale humor, die van oudsher een prominente plaats inneernt binnen de totale collectie. De eerder genoemde aanschaf van klimaatbeheersingsapparatuurwerd mogelijk gemaakt door de Sichting Vrienden van het Belastingmuseum. Een overzicht van schenkers en aanwinsten is op aanvraag bij het museum verkrijgbaar.
Belasting Documentatie Bureau (IBDB) in Amsterdam bood namens de erven Adriani deze persoonlijke bibliotheek van de eerste hoogleraar in het fiscaal recht aan. De Rotterdamse Museumkring De Rotterdamse Museumkring organiseerde dit jaar vijf bijeenkomsten in een van de betrokken musea. Als gastmuseum werd op 16 januari de spits afgebeten door het Belastingmuseum. Op de parterre van Parklaan 16 ontving de conservator ruim 50 collega's uit de Rotterdamse museumwereld. In haar toespraak schonk zij aandacht aan het museum in relatie tot de stad Rotterdam en aan de plannen voor de nabije toekomst, die mogelijk worden
WIJ VAN FINANCIEN
Foto's Belastingmuseum
7
JAARVERSLAG 1991 STICI=G BELASTINGMUSEUM PROF DR. VAN DER POEL
Lijst van personen die een schenking deden, in volgorde van binnenkomst
kwartier, Alkmaar A.C. van Onzen, Belastingdienst Ondernemingen Zoetermeer J. Huisman, Rotterdam
E.J.H. Volkmaars, Dirksland P. Fortuin, Inspecteur Vennootschapsbelasting Rotterdam Mw. Gerberij, Douane Alkmaar
C.J.M. de Neeve, Ouddorp R. Visser, Civiele Dienst Automatisering Apeldoorn D.H. Dingshoff, Douanepost Leeuwarden C. Boersma, Directeur-Generaal der Belastingen, Den Haag J.C. van Biggelaar, Philips International By, Eindhoven H. Lenders, Rotterdam H. Bevens, Roermond A. de Leeuw, Tilburg Koninklijk Nederlands Leger- en Wapenmuseum, Delft J. Smits, Geldrop T.J. Schutler, Rotterdam Drs H. Mock, Muiderberg M. van der Werf-Bouricius, Amstelveen Prof. dr T. Blokland en W.J. Blokland-G rooters, Naarden
H. Gosler, Rijksaccountantsdienst Breda H. Hartendorp, Dienstcommissie Rotterdam R. van Scherpenzeel, Dienstcommissie Rotterdam A.J. Sauer, Vlissingen J. van Grootheest, Museon Den Haag
G. Westerhuis, Belastingdienst Particulieren Kampen J.R. Sikkens, Den Haag R.H.A. Terlouw, Centraal Belastinggebouw Rotterdam J.B.A. ten Hoope, Alkmaar S. Ruitinga, Voorburg P.J. Wijle, Amsterdam Mw. Van Marle-Grave, Oldemarkt A.G. Bekker, Heemstede
B.W. Mastenbroek-Van den Berg, Dronten
J. Norton, Etten Leur P. Wilbers, Valkenswaard
Drs H. van Bodegraven, Directie Douaneaangelegenheden, Den Haag N. Bakker, Douane Harmonie Nederland, Rotterdam C.A.B. Smit, Rotterdam
W.J. van Lanschot Hubrecht, Breda P. van Geldere, Imspectie Invoerrechten & Accijnzen Terneuzen M. Salimans, Haarlem
J.W. Copier, Inspectie Omzetbelasting Dordrecht
E.L.M van Arnhem, Douane Surveillance Dienst Rotterdam Mr
J. Kool, Maassluis
Van de Zwaan, Douane Surveillance Dienst Rotterdam Mr H.M. Gohres, Heemstede R.D. de Lang, Douane Rotterdam B. Terhel, Directie Rotterdam J. Streef, Capelle aan de IJssel G. Nugteren, Belastingdienst Zuid Rotterdam T.H. Jansen, Inspecteur Directe Belastingen Amersfoort J. Dierdorp, Directie Douane Rotterdam E. Everts, Den Haag G. Nieman, Rotterdam
ArA.G. Bekker, Heemstede G. Vermeulen, Tiel Dr L.M. Koenraad, Den Bosch C.J.S. Witkamp, Arnhem A. Lenders, Geldrop Mr M.C. Smit-van Donselaar, Ontvangkantoor Rijksbelastingen Zeist G. de Koning, Rotterdam J.G. Witting, Douanepost Oldenzaal H.A.M. Eering, Den Haag A.J. Groenendijk, Douane District Venlo A. van de Birk, Tariefcommissie, Amsterdam B.J. van Nierop, Personeelsbond Ministerie van Financien, Alphen a.d. Rijn P. van Houten Sr., Zaandijk H.W.O. Salari, Belastingdienst Particulieren/Ondernemingen Alkmaar D.G. de Koff, Belastingdienst Particulieren/Ondernemingen Dordrecht F. Booy, Gorinchem Ir. W.J.A. Smit, Vinkeveen Belastingdienst Terneuzen J. Everhardus, Den Helder A.Th. Tetteroo Ministerie van Financien Den Haag Belastingdienst Particulieren Groningen, vestiging Delfzijl J.B.H.J. van Dort, Belastingdienst Particulieren Eindhoven Terence Hines, Chappaqua, USA E.F. Bosma, Groningen B.K. Dijkstra, Belastingdienst Particulieren Roosendaal
G. Geelhoed, Inspectie Invoerrechten & Accijnzen Rijswijk
M. Boon, Publex Stadsmeubilair, Amsterdam Prof. Dr M.P.C.M. van Schendelen, Rotterdam J.A. De Kramer, Haarlem H.P. Hager, San Jose, USA E. Cannegieter, Orewa, NIEUW ZEELAND F.C. Derks, Douane Leiden A. Kamps, Doorwerth A.D. de Ruiter, Rotterdam
J.E. Vrouwenfelder, Wateringen J.P. Reijnhoudt, Spijkenisse J. Scholten, Directie Ondernemingen Noord Zwolle C.M. van der Sman, Rijksbelasting Brielle J.U. Dijkmeijer, Belastingdienst Particulieren Leeuwarden T.H. Roelofs, Deventer G. Udink, Belastingdienst Particulieren Doetinchem K. Slaatje, Douane Apeldoorn Stichting Geschiedenis van de Overheidsfinancien, Rotterdam J. Drost, Rijswijk P.C. van Maris, Zoetermeer J.G. Witting, Douane Oldenzaal T. Arkema, Douane Groningen H.P. Kapers, Bennekom J. Cohen & Zoon, Rotterdam G. Kleijwegt, Rotterdam M.M. van Woerkom-Kossen, Den Helder W.A.A. Westerhuis, Venlo S.A. Lokers, Geervliet W.G.J. van Oene, Woerden PR-afdeling Directie Douane Rotterdam P. van Houten, Rotterdam D. Zeelenberg, Rotterdam L.A.M. Giebels, Hoogheemraadschap Rijnland, Leiden Drs G.C. Broersen, Belastingdienst Opleidingen, Utrecht W. Niesschaat, Hoogheemraadschap Noord-Holland Noorder-
Lijst van aanwinsten in volgorde van binnenkomst * koperen legitimatiepenning FIOD * bundel tariefoverzichten motorrijtuigen 1957-1989 * 248 fiscale tekeningen van Henk Gijsbers * divers materiaal m.b.t. ambtelijke loopbaan T.J. Sikkens * dossier controlerapporten Rijksaccountantsdienst Rotterdam * pagina uit Panorama m.b.t. Rijwielbelasting 1924 * douaneloodjes uit diverse landen * geillustreerd blad uitgereikt bij 40-jarig ambtsjubileum van Louise van Klaveren * rijwielplaatje 1932/33, 1929/30, 1938/39, 1940/41.
WIJ VAN FINANCIEN
* aardenwerken asbak met de tekst "om de poen is 't al to doen" Heeft betrekking op minister P. Lieftinck.
* diverse zwart-wit groepsfoto's van belastingambtenaren * hondenpenning Etten-Leur 1990 * loterijpenning Muiden 1697
* penning met de beeltenis van A.P. de Cranvell • penning met opschrift "10e penning van Alva ongedaan gemaakt" * penning met beeltenis van Prins Maurits 1968 • diverse foto's van een illegale stokerij St Oederode • diverse foto's van een belgische smokkelauto * toegangsbewijs voor spoorwegen en perrons voor ontvanger der Registratie en Domeinen to Woerden 1908 * idem, IJsselstein 1924 * toplicht en heklicht ms Schierling • kaart van de Westerschelde 1905 * testset verdovende middelen * 2 slangeleren damestasjes * 2 wijnflessen met documentatie (accijns) * mobilofoon gebruikt door de douane
* diverse kraaienpoten * Olympia telmachine * map vaartuiggegevens "Zeevalk" incl. algemeen plan • diverse stalen douanestempels
• STOP DOUANE bord uit personenauto * marifoon * broodpenning 1880 * 2 kleurenfoto's "Sarrieshut" Haren (Gr.) * plattegrond Belastinggebouw Amersfoort, 39 paspoorten, 14 stempels, sleutels, copiebrieven en publicatie (WO II). * kinderpop • blikken sigaretten doosje Turmac met banderolle 1926 • houten sigarenkistje H.G.F. Wolf met banderolle 1922 * houten sigarenkistje Koningin Wilhelmina * honderibelasting aff iche Amsterdam * bonkaarten en documentatie proefdistributie's-Hertogenbosch 1990 * 2 carnavalMuntbiljetten, 2 toneelmuntbiljetten en 2 reclamemuntbiljetten * loterijprent watersnood 1861 * publicatie "vergelijking van de voornaamste imposten in Holland, Utrecht en Friesland 1786" * publicatie "Het verward Frieslandt..." 1749 * rekenpenning Middelburg 1579 * foto met Amerikaans fiscaal zegel 19e eeuw * fiscaal zegel uit VS zgn. Lockseal * 4 fiscale cartoons uit Nieuw-Zeelandse bladen * 1 houten peilstok Heineken Bierbrouwerij * 8 zwart-wit foto's betreffende de zoutaccijns * 2 documenten betreffende de patentbelasting * Boek, Naamwijzer der Stad Rotterdam 1796 * Voorraadbus met o.a. het rijkswapen * diverse fiscale publicaties 1927-77 * dossier fiscale correspondentie Brielle 1912-75 * 5 brievenregisters inspectie Leeuwarden * orderboek stationnement Laagschpaal * Register van Verlengingen Doetichem 1871-1956 * Dossier modelzegels tabaksaccijns 1949-87 * 5 Kauri-schelpjes * rubberen Douane-stempels van secties Amsterdam * dossier met surveillancekaarten N.O.Groningen
* kwitantie met zegel * plakbandhouder * 2 franse rijwielplaatjes 1925 en 1937 * verordeningsblad 1940 * 2 metalen pennen met opschrift Belastingdienst Douane * 3 kunststof fineliners met opschrift Douane Rotterdam * Lieftinck affiche 14 sept 1991 * brief van Van der Poel met terugblik over de oorlogsjaren (1945) * zilveren strooibus met belastingteken * pakje "Voortrekkers" rooktabak met banderolle * pakje "Shot" shag met banderolle * proces-verbaal van waterijking en roeiing 1856 * heren- en dames-uniform Douane Harmonie * damesrijwiel met rijwielplaatje 1940-41 * dossier fiscale publicatie inspectie invoerrechten en accijnsen Dordrecht * dossier inzake deviezensmokkel,fraude etc. * opgave van schepen voor lossing van lading
* 2 ordners met correspondentie over de Kon. Ned. Gist- en Spiritusfabriek Delft * handleiding voor het aanbrengen van een verzegeling * rijwielplaatje 1924 met gat * copie wettekst kledingbesluit 1868 * boek "Uit het oogpunt eener goede policie..." 1992 * boek "Het kaartspelen gemakkelijk gemaakt" 1817 * boek "Petits jeux de salons et patiences" ca. 1930 * 2 foto-albums inspectie Arnhem en directie Breda * gouache douaneschip Argus * douanevlag * 2 foto's van gezelschappen * 2 tabakszegels en een aansteker met fiscaalzegel Argentinie * set VVV-geschenkbonnen * diverse muntbiljetten van bedrijven, lnden, carnavalsverenigingen e.d. * fiscaal zegel, omzetbelasting 1935 * 4 doosjes potlodem "Rijkseigendom" * suikermetingsinstrument * stempels en inklaringdocumenten PTT Oldenzaal * ontheffing bedrijfsbelasting 1894/5
* douanevlag * correspondentieregisters tariefcommissie 1920-60 * belastingpenning Washington VS * 7 orderboeken Kop Noord-Holland Invoerrechten en accijnsen * handleiding voor telmachines Burroughs 1939 * collectie rekeningen met omzetzegel Houthandel v/h J. Oortgysen & Zoon * collectie kwitanties idem * 1 ex. Katholieke Illustratie 1938 * 2 blanco accijnskwitantieboekjes * dossier correspondentie invoerrechten en accijsen Groningen * serie facturen met omzetbelastingzegel 1930-40 * collectie fiscale zegels uit de VS * groepsfoto afscheid K.Bosma ca. 1950 Amsterdam * zakboekje Administratie der Directe Belastingen * aanstellingskaart * legitimatiekaart Ned. Beheersinstituut * 8 aanslagbiljetten inkomstenbelasting * dossier correspondentie Bergen op Zoom
* foto Douane Harmonie * dossier aanslagbiljetten 1934-58 * vals rijwielbelastingmerk 1925 * pet A.M. model * 2 blauwdrukken ms Albatros * sigarettendoosje Kup-Koy met fiscaalzegel * brochure toeristische smokkelroute Zeeuws-Vlaanderen * huurcontract met "Cleyn segel" 1786 * kwitantie voor voldoening van de heff ing op bezittingen 1800 Nijmegen * dossier met portret gravures, foto's, een perkamenten acte met fiscaal zegel, brieven en documentatie over het Belastingmuseum. * roeistok in foudraal * herenpantalon, 2 zwarte jassen en 1 jaquetjas met vest * portret van Jan Evenhuis * foto van Krijn van den Helm * groepsfoto personeel inspectie invoerrechten en accijnsen Leeuwarden 1920 * 6 afschriften deposito-rekening met kwitantiezegel
In langdurige bruikleen werd ontvangen vier plakboeken uit de nalatenschap van mr P. Lieftinck (1902-1989), minister van Financien 1945-52. De plakboeken bevatten cartoons, foto's, krantenknipsels en correspondentie.
WIJ VAN FINANCIEN
