maak kennis met Het College voor examens
College voor Examens 030 – 28 40 700,
[email protected] Postbus 315, 3500 AH Utrecht
www.cve.nl
‘Het is enorm belangrijk dat de focus altijd gericht blijft op de leerling die een examen gaat doen. Die werkelijkheid mag je nooit uit het oog verliezen.’ Yvonne Moerman-Van Heel, lid College voor Examens
Maak kennis met het College voor Examens
www.cve.nl
[email protected]
Honderdduizenden Nederlanders komen jaarlijks in contact met het werk van het College voor Examens (CvE). Per jaar vinden er zo’n 2 miljoen afnames plaats van centrale examens of toetsen, waarvan de helft digitaal. De daarop gebaseerde diploma’s vertegenwoordigen een maatschappelijke waarde die berust op het vertrouwen in de kwaliteit en het niveau van deze examens. Centrale examens zorgen voor één ‘lat’ die in verschillende jaren gelijk is voor alle kandidaten die op hetzelfde niveau examen doen. Het CvE is een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) dat onder de eindverantwoordelijkheid valt van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het College heeft als taak om namens de overheid de kwaliteit van centrale examens te waarborgen en te zorgen voor een vlekkeloze afname van deze examens door scholen en instellingen. Het CvE werkt samen met de ketenpartners Cito, DUO en Bureau ICE. De centrale examens dienen goed aan te sluiten bij de onderwijspraktijk in de verschillende sectoren. Daarvoor stelt het CvE commissies in van docenten die de examens vaststellen, onder voorzitterschap van deskundigen uit het aansluitend vervolg onderwijs. Ook worden regelmatig betrokkenen uit het veld geraadpleegd.
Het CvE als regievoerder
Het CvE is verantwoordelijk voor: Centrale examens VO Jaarlijks nemen rond de tweehonderdduizend kandidaten deel aan de centrale examens voortgezet onderwijs (VO) voor vmbo, havo en vwo. Staatsexamens VO Jaarlijks maken zo’n zesduizend kandidaten gebruik van de mogelijkheid een staatsexamen vmbo, havo of vwo te doen omdat ze om wat voor reden dan ook niet in staat zijn aan het reguliere onderwijs deel te nemen. Staatsexamens NT2 Voor mensen die een andere moedertaal hebben en die op latere leeftijd Nederlands hebben geleerd bestaat de mogelijkheid staatsexamens Nederlands als tweede taal (NT2) af te leggen. Jaarlijks nemen zo’n vijfentwintigduizend kandidaten deel aan een of meer staatsexamens NT2. Centraal ontwikkelde examens mbo De invoering van verplichte centraal ontwikkelde examens Nederlandse taal en rekenen in het mbo is in voorbereiding. De eerste reguliere examens worden in 2014 digitaal afgenomen. Naar verwachting zullen in 2014-2015 honderdvijftigduizend kandidaten op het mbo examen doen in taal en rekenen. Centrale rekentoets VO Om het referentieniveau rekenen te toetsen in het VO is een rekentoets in voorbereiding.
Centrale examens voortgezet onderwijs
www.cve.nl
[email protected]
Centrale examens VO
Jaarlijks nemen rond de tweehonderdduizend kandidaten deel aan de centrale examens voort gezet onderwijs (VO) voor vmbo, havo en vwo. Voor de meeste vakken bestaat het eindexamen uit twee onderdelen: het schoolexamen (SE) en het centraal examen (CE). Het gemiddelde van CE en SE bepaalt het eindcijfer. Het College voor Examens (CvE) heeft de regie over de centrale examens VO en over de rekentoets VO. In het per vak en per schooltype door de minister vastgestelde examenprogramma staat op hoofd lijnen wat de leerlingen moeten kennen en kunnen en welke leerstof in het CE wordt getoetst. Voor ieder centraal examen wordt de leerstof beschreven in de zogeheten syllabus die door het CvE is vast gesteld. Het CvE geeft aan Cito de opdracht om op basis van de syllabus het centraal examen te maken. Cito legt de opgaven vervolgens voor aan een vaststellingscommissie van het CvE, die het centraal examen en de bijbehorende correctie voorschriften vaststelt. DUO is verantwoordelijk voor de distributie van de centrale examens naar de scholen. De afname vindt plaats op de scholen zelf volgens een door het CvE opgesteld rooster. Het CvE bepaalt ook welke hulp middelen bij de centrale examens gebruikt mogen worden. Daarnaast kan het CvE maatwerk leveren in situaties waar een standaard examen niet voldoet.
Hoe komen de cijfers voor centrale examens VO tot stand?
Centrale examens nakijken
De leraar van de kandidaat kijkt het centraal examen als eerste corrector na. Het schriftelijk werk wordt vervolgens, samen met de beoordeling van de eerste corrector, aan de tweede corrector gezonden. Dat is een leraar van een andere school. Die kijkt het werkt ook na. Daarna stellen beide leraren gezamenlijk de score vast.
Normering
Examens kunnen niet ieder jaar precies even moeilijk zijn. Daar wordt bij de normering rekening mee gehouden. Daarbij worden de analyses gebruikt die Cito opstelt op basis van de scores die de correctoren hebben toegekend. Bij de normering weegt het CvE ook de reacties mee van docenten, vakverenigingen en van het LAKS (Landelijk Aktie Komitee Scholieren). De normering moet ervoor zorgen dat de prestatie om een voldoende te halen voor het centrale examen van jaar op jaar en van tijdvak op tijdvak gelijk is.
Examenlijn
Gedurende de centraalexamenperiode (april tot juli) stelt het CvE een examenlijn in. De examenlijn is bedoeld voor vragen van docenten en examensecretarissen over de centrale examens en de regels daaromheen. Leerlingen met vragen of klachten worden verwezen naar het LAKS. Meer informatie? Informatie over regelgeving, de examenprogramma’s, de syllabi en de centrale examens van voorgaande jaren zijn te vinden op www.examenblad.nl.
Staatsexamens voortgezet onderwijs
www.cve.nl
[email protected]
Staatsexamens VO
Niet iedereen is in staat om aan het reguliere voortgezet onderwijs deel te nemen en examens af te leggen. Voor wie dat om een of andere reden niet lukt, bestaat de mogelijkheid staatsexamen te doen. Dit kan voor elk vak op vmbo-, havo- en vwo-niveau. Een kandidaat kan per jaar in één of meer vakken examen afleggen, waarvoor hij een gewaarmerkte cijferlijst krijgt. Zo kan hij het behalen van een diploma over een aantal jaren spreiden. Een diploma dat behaald is bij de staatsexamens is gelijkwaardig aan een diploma van een reguliere school en heeft dezelfde maatschappelijke waarde. Jaarlijks maken zo’n zesduizend kandidaten gebruik van de mogelijkheid om staatsexamens af te leggen. Het College voor Examens (CvE) is verantwoordelijk voor de afname van de staats examens voortgezet onderwijs (VO) en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens.
Hoe zien de staatsexamens voortgezet onderwijs eruit? Twee onderdelen
Een staatsexamen bestaat uit twee onderdelen: – het centraal (schriftelijk) examen. Dit is identiek aan het centraal examen op reguliere scholen en wordt op hetzelfde moment afgenomen (mei/juni). – een college-examen. Dit is te vergelijken met de school examens in het reguliere onderwijs. Het bestaat meestal uit een mondeling examen, soms aangevuld met een schriftelijk onderdeel.
Voor wie zijn de staatsexamens VO?
Deze staatsexamens VO zijn bedoeld voor: – kandidaten die zich individueel op een examen voorbereiden (vroegtijdige schoolverlaters, (chronisch) zieke leerlingen, ouderen, gedetineerden, topsporters); – leerlingen van scholen voor voortgezet speciaal onderwijs (vso); – leerlingen van scholen die geen examenlicentie hebben, zoals een aantal particuliere scholen.
Waar kan een staatsexamen worden afgelegd?
De staatsexamens VO worden afgenomen op diverse locaties, verspreid over het land. De individuele kandidaat kan zijn voorkeur uitspreken voor een van die locaties. Op scholen voor voortgezet speciaal onderwijs komt een staatsexamencommissie de staatsexamens afnemen, evenals in jeugdinrichtingen en gevangenissen. In bijzondere gevallen worden ook op andere locaties staatsexamens georganiseerd. Wat omstandigheden betreft is maatwerk voor de kandidaat het motto. Aan de exameneisen wordt echter niet getornd. Meer informatie? Kandidaten, scholen en instellingen kunnen voor de voorwaarden voor deelname aan de staatsexamens VO en alle overige praktische informatie terecht op: www.duo.nl > Staatsexamens.
Staatsexamens nederlands als tweede taal
www.cve.nl
[email protected]
Staatsexamens NT2
De staatsexamens Nederlands als tweede taal (NT2) zijn examens Nederlands voor mensen die een andere moedertaal hebben en die op latere leeftijd Nederlands hebben geleerd. Met het behalen van de staatsexamens NT2 kunnen zij laten zien dat ze de Nederlandse taal voldoende beheersen om in Nederland te kunnen werken of studeren. De staatsexamens NT2 bestaan sinds 1992. Sinds de start heeft inmiddels bijna een kwart miljoen anderstalige (jong-)volwassenen deel genomen aan de staatsexamens NT2. Het College voor Examens (CvE) is verantwoordelijk voor de organisatie en de ontwikkeling van de staatsexamens NT2. De opgaven worden gemaakt door Cito en Bureau ICE. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) organiseert de afname van de staatsexamens NT2. Het Steunpunt Staatsexamens NT2/ITTA biedt informatie en advies over de examens.
Hoe zien de staatsexamens NT2 eruit?
Twee examenprogramma’s
Werken en studeren kan op verschillende niveaus. Bij verschil lende functioneringsniveaus worden verschillende eisen gesteld aan de taalvaardigheid. De staatsexamens NT2 bestaan uit twee examenprogramma’s waarvan er één moet worden gekozen: Programma I of Programma II. Programma I toetst of iemand voldoende Nederlands beheerst voor een baan op mbo-niveau of om een beroepsopleiding op dit niveau te volgen. Programma II toetst of iemand voldoende Nederlands beheerst voor een baan of opleiding op hbo- of universitair niveau. Afhankelijk van het eigen opleidingsniveau, doet iemand examen in Programma I óf II. Een hoger opgeleide die op eigen niveau wil functioneren in werk of opleiding, hoeft dus niet eerst Programma I te doen.
Examenonderdelen
Een examenprogramma bestaat uit vier onderdelen: Lezen, Luisteren, Schrijven en Spreken. De examenonderdelen Spreken en Luisteren worden digitaal afgenomen. Voor het onderdeel Lezen staan de teksten in een boekje, maar antwoordt de kan didaat op de computer. Sinds 1 januari 2013 maken kandidaten van beide programma’s ook een deel van het schrijfexamen op de computer. Uiteindelijk zal het schrijfexamen in zijn geheel digitaal worden geëxamineerd.
Uitslag examen
Meer informatie en aanmelding – www.staatsexamensnt2.nl: op deze site staat een voorlichtingsfilm waarin alle stappen van het staatsexamen NT2 worden uitgelegd. – Aanmelding kandidaten staatsexamens NT2 verloopt via DUO: www.duo.nl > Particulier > Examens > NT2.
Ongeveer vijf weken na het examen is de uitslag bekend. Er zijn twee uitslagen mogelijk: ‘voldoende’ of ‘onvoldoende’. Als een kandidaat voor alle vier onderdelen (Lezen, Luisteren, Schrijven en Spreken) is geslaagd, ontvangt hij het Diploma NT2. Als hij niet voor alle vier onderdelen is geslaagd, dan krijgt hij een certi ficaat voor elk behaald onderdeel. Een certificaat blijft onbeperkt geldig. Als de kandidaat later de andere onderdelen haalt, kan hij de (vier) certificaten bij DUO inwisselen voor het Diploma NT2.
Centrale examens taal en rekenen mbo
www.cve.nl
[email protected]
Centrale examens taal en rekenen mbo
In het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) worden centraal ontwikkelde examens (COE) Nederlandse taal en rekenen ingevoerd voor alle mbo-studenten die na 1 augustus 2010 met een mbo-opleiding zijn gestart. Aanleiding voor de introductie van deze examens in het mbo is de zorg over de kwaliteit van het onderwijs in Nederland. Deze zorg heeft in 2010 geleid tot het Besluit referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen. Daarin is vastgelegd wat leerlingen in opeenvolgende fasen van het onderwijs, waar onder het mbo, moeten kennen en kunnen aan basisvaardigheden taal en rekenen. Het College voor Examens (CvE) is verantwoordelijk voor de uitvoering van de centrale examinering in het mbo. Dit houdt in dat het CvE zorgt voor een landelijk vastgesteld, centraal examen, met een landelijk vastgestelde centrale normering en landelijk geldende regels voor het afnemen van deze examens (afnamecondities). Voor het mbo zijn er voor taal en rekenen twee referentieniveaus van toepassing: het niveau 2F voor mbo-opleidingen op niveau 2 en 3 en het niveau 3F voor opleidingen op niveau 4. Om de flexibiliteit in de afname te vergroten, worden de examens in het mbo digitaal afgenomen. Op die manier kunnen scholen zelf, in meerdere afnameperiodes per jaar, examens inplannen.
Examens taal en rekenen in het mbo
Zorgvuldige invoering
Centrale examinering is nieuw voor mbo-instellingen. Een goede voorbereiding en een stapsgewijze invoering in samenwerking met de instellingen is dan ook van groot belang voor een geslaagde invoering. Voorafgaand aan de verplichte invoering worden daarom pilotexamens afgenomen om de examens te testen en na evaluaties bij te stellen, en om de techniek van digitale afname te toetsen. Onder regie en verantwoordelijkheid van het CvE bedenkt Cito, samen met toetsenmakers uit het mbo-veld, de opgaven voor de centraal ontwikkelde examens Nederlandse taal en rekenen. Speciale vaststellingscommissies stellen de examens uiteindelijk vast door te bepalen welke opgaven in de examens gebruikt moeten worden en in welke samenstelling. Het CvE werkt rondom de invoering van deze examens samen met verschillende partijen. Het Steunpunt taal en rekenen mbo verzorgt de informatievoorziening rondom de invoering, sector raden als de MBO Raad zijn nauw betrokken bij de invoering en de afstemming met de onderwijspraktijk in het mbo. OCW fungeert als opdrachtgever en uiteindelijk verantwoor delijke voor dit traject. Meer informatie? – www.cve.nl > Onderwerpen > Taal en rekenen mbo – www.steunpunttaalenrekenenmbo.nl