m zaterdag van tot uur

Kwekerij Bastin Nederlandse Plantencollecties Lavandula, Salvia, Santolina, Thymus en Rosmarinus

Aalbeek

Openingstijden

Dit is de eerste catalogus sinds onze verhuizing eind 2000 naar een 300 jaar oude carréboerderij. Aalbeek ligt centraal in het prachtige Zuid-Limburgse heuvelland op 14 km van Maastricht en 14 km van Heerlen. Eindelijk kunnen we ons nu verder ontplooien en hebben we ruimte voor ons brede assortiment. De boerderij ligt op een helling die oploopt van 100 tot 110 meter boven NAP. De tuin en het verkoop gedeelte liggen in terrassen tegen deze helling. De kweekvelden beginnen over de horizon aan het eind van onze eigen weg. De totale oppervlakte is bijna 2 hectare. Het was de bedoeling deze catalogus uit te brengen in 2001. Door het vele werk van de verhuizing en steeds meer activiteiten in de kwekerij is het er vorig jaar niet van gekomen. Er zit maanden werk in het maken van een nieuwe catalogus. We vinden het erg belangrijk de juiste informatie te geven bij planten die nauwelijks ergens anders wordt beschreven.

Maart tot december van dinsdag t/m zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur.

Inleiding Als fijnkweker moet je van alle markten thuis zijn. Hoe maak je een catalogus voor twee jaar? Alles vergt beleid, zo ook deze onderneming. Het is zeker niet de bedoeling klanten te lokken met valse beloftes. Bij het maken van de catalogus gaan we uit van een inventarisatie in het najaar die aan het schrijven vooraf gaat. Het grootste deel van de planten is in grote of kleinere hoeveelheden op voorraad op het moment dat de catalogus verschijnt. De catalogus geldt voor twee jaar, maar het kan voorkomen dat het assortiment met andere planten wordt aangevuld of de planten tijdelijk niet in voorraad zijn. We zijn geen tuincentrum en kopen vrijwel geen planten in. Dat zou ook alleen mogelijk zijn als we braaf het standaard assortiment voeren dat je overal kunt krijgen.Veel van de planten die wij vermeerderen, zijn niet algemeen verkrijgbaar. Dat betekent dus dat wat op is, opnieuw moet worden vermeerderd en daar gaat, afhankelijk van het seizoen, wat tijd overheen. We werken ook niet met kunst- licht, warmte en mest, maar voegen ons naar de seizoenen. Organische bemeste planten gaan iets later groeien dan met kunstmest gedreven planten omdat de beschikbaarheid van organische bemesting voor de planten afhankelijk is van de bodemwarmte.

Voorraad Het wil wel eens gebeuren dat de voorraad op ons verkoopgedeelte niet is aangevuld.Vanuit de voorraad kunnen wij uw boodschappenlijstje toch vaak nog kompleet maken. Er kunnen natuurlijk ook soorten op raken. Meestal zijn die op dat moment al weer in de maak. We streven er naar, maar u begrijpt dat niet alle planten uit deze catalogus doorlopend leverbaar zijn.

Het assortiment Ons sortiment is voortdurend in beweging. Wij vinden het leuk steeds nieuwe soorten te zoeken en te vermeerderen. Het aantal aangeboden soorten van onder andere Lavendel en Salvia in deze lijst is nogal overdreven. Een deel daarvan wordt alleen in kleine aantallen vermeerderd en staat vooral voor de volledigheid in de catalogus. Er zijn ook regelmatig soorten leverbaar die de catalogus net niet hebben gehaald. De prijslijst, die regelmatig wordt aangepast, is actueler dan de catalogus. De laatste nieuwe aanwinsten staan meestal eerst alleen in de prijslijst, voordat ze in de volgende catalogus beschreven worden. Veel nieuwe introducties treft u aan in deze catalogus. Niet alleen binnen onze specialisaties zoals Lavandula en Salvia. Steeds meer worden wij aktief op het gebied van wat wij beschouwen als goede vaste planten. Sommige van deze planten zijn heel nieuwe introducties andere, soms weinig bekende klassiekers, of introducties uit verre oorden. Dit samen wordt een beetje ongelukkig aangeduid als 'bijzondere tuinplanten'. Mediterrane en geurende planten hebben onze bijzondere aandacht. Er werd veel vooruitgang geboekt op het gebied van Salvia, Cistus, Lavendel en Phlomis. De Cistus soorten die we vermeerderen zijn allemaal beproefd op winterhardheid. We hebben dus veel planten voor de zonnige tuin. Pulmonaria en ook Helleborus en veel pioenrozen kunnen in de schaduw staan.

Postorder Dit is niet bedoeld als postorder catalogus. Wij zien u liever zelf planten uitzoeken op de kwekerij.Voor degenen die moeilijk naar ons toe kunnen komen versturen we als service regelmatig planten per post. Het minimum bedrag per bestelling is 25 euro. Daar komen de portokosten en 2,50 euro voor verwerking en inpakken bij. Aanvragen, liefst per e-mail naar: [email protected], of schriftelijk..

Route Aalbeek ligt ongeveer 4 km van de snelweg, net zover als Brunssum, maar dan de andere kant op. Het is heel makkelijk te vinden vooral als u de onderstaande route beschrijving volgt. Vanuit het noorden; volg de A2 tot knooppunt Kerensheide, neem hier de A76 richting Heerlen. Vanaf de snelweg van Eindhoven / Antwerpen (A 76) naar Heerlen / Aken neemt u afslag 5 Nuth-Brunssum. U rijdt dan, door Nuth, Nuth weer uit over de doorgaande weg richting Valkenburg. Bij de afslag naar Schimmert rechts en dan meteen weer rechts is de Nieuwenhuysstraat. De boerderij is goed herkenbaar aan de rode gevel van het woonhuis. Vanaf Maastricht is het het makkelijkst de snelweg naar Heerlen te nemen en dan afslag 4 Hulsberg / Nuth. Na Hulsberg komt het gehucht Aalbeek. U gaat hier links en meteen weer rechts bij de de afslag naar Schimmert. Vanuit België is het meestal het makkelijkst bij Maasmechelen de grens over te steken en op knooppunt Kerensheide Heerlen te kiezen (dat is gewoon rechtdoor) en de bovenstaande route te volgen. Belgen uit het zuiden komen over Luik naar Maastricht en sluiten daar aan de op bovenstaande route uit Maastricht. Informatie over busverbindingen vanuit station Nuth, bel Hermes: 06.9292.

Millieu Het is tegenwoordig een rage om statements te doen om begrip te oogsten voor de belastende activiteiten die je, ondanks je millieubewustzijn, ontplooit. Bijvoorbeeld: onze potjes zijn van gerecycleerd plastic. Maar ze zijn van plastic en als je ze weggooit, belast dat het millieu. Onze potjes en potjes van dezelfde formaten als wij gebruiken kunt u terugbrengen. Ze worden dan opnieuw gebruikt. Wij kunnen alleen niet allerlei verschillende formaten door elkaar aannemen. Wat we niet kunnen gebruiken, moeten we alsnog weggooien. Alle planten hebben een label in hun potje zodat u nog eens kunt opzoeken hoe een plant heet, hoe hoog de plant wordt, in welke kleur ze bloeien, enzovoorts. Deze worden gemaakt van gerecycleerd PET. Dit materiaal is goed brandbaar (bij vuilverbranding) en in ruime mate beschikbaar vanwege de enorme hoeveelheden PET-frisdrankflessen die via statiegeld worden ingeleverd en na een aantal keer spoelen en vullen aan recycling toe zijn. Wij kweken onze planten zonder gebruik van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen.Vooral het gebruik van een organisch bemeste potgrond kost bijna het drievoudige van wat gewone potgrond zou kosten. We zijn van mening dat dat niet alleen het milieu maar ook de kwaliteit van de planten ten goede komt.

Indeling De indeling van de catalogus is gewijzigd ten opzichte van de vorige editie. Maar de gegevens zijn nagenoeg dezelfde gebleven. Zone aanduiding heeft wat extra uitleg nodig. Het gaat hier om de 'USDA hardiness zones' die aangeven in welke gemiddelde minimum temperatuurszone een plant van nature voorkomt. Het betekent niet dat ze nooit meer kou verdragen. Maar het geeft wel een indicatie over de winterhardheid van een plant. Nederland en België liggen grotendeels in zone 8 Zone 1 >-45

2

3

4

5

6

7

8

-45/-40 -40/-34 -34/-29 -29/-23 -23/-17 -17/-12 -12/-7

9

10

-7/-1

-1/+5

De Tuin Meteen het eerste jaar in 2001 zag een groot gedeelte van de tuin er door het gebruik van de volwassen planten uit onze oude tuin al volgroeid uit. Nu zijn er nog steeds wat open plekken die ik hoop in de loop van 2002 te beplanten. De mediterrane border, de vouurborder en de schaduw border zijn helemaal volgroeid.

Geslacht Familie Nederlandse naam Wetenschappelijke naam 'Cultivar' (synoniemen) bloeikleur bloeiperiode hoog cm standplaats zone Beschrijving

Nieuwenhuysstraat 29, 6336 XV Aalbeek/Hulsberg, K.v.K. Hrl: 48973, BTW: 8019.58.544, giro 6857592 telefoon: 045-5231475 fax: 045-5281405, e-mail: [email protected], web: www.bastin.nl

Acanthus Acanthus ‘Jeff Albus’ wit

6-8

Acanthaceae 150

ontdekken en vergeten dan wel eens kritisch naar standvastigheid te kijken. Een voorbeeld hiervan is ‘Pink Fortune’. Hier wordt onterecht meegelift op het succes van ‘Blue Fortune’ op de zelfde manier als sommige namen van lavendel cultivars naar ‘Hidcote Blue’ verwijzen en veel plantennamen verwijzen naar ‘Sissinghurst’.

zon, doorlatend

Spectaculair mooi is deze witte vorm. De bloeiaren van Acanthus stonden model voor een van de meest bekende en meest gekopieerde voortbrengsel van de decoratieve kunst: de Corinthische zuil ornamenten. Acanthus bloeit lang en rijk, als de bloemen uitgebloeid zijn zijn ook de zaaddozen nog zeer decoratief. Met een beetje geluk is dit architectonische hoogstandje leverbaar vanaf eind 2002.

Algemeen kan gesteld worden dat Agastache en met name de NoordAmerikaanse soorten de vorst prima verdragen maar dat een aantal soorten gevoelig zijn voor nattigheid en slakken. Bovendien zijn er soorten die gewoon kortlevend zijn, met name de zaairassen hebben dat euvel.Voorlopig zien we af van de vermeerdering van naar onze ervaringen in de moeilijke Brunssumse klei onvoldoende winterharde Mexicaanse soorten. In de doorlatende klei in Aalbeek gaat het al veel beter.

Acanthus mollis wit, purper

6-8

200

zon, doorlatend

6

Een wat algemenere vorm. Grof donkergroen blad tot 100 x 20 cm, plant 50 cm hoog maar de bloemen kunnen tot 2 meter komen.

Agastache ‘Blackadder’

Acanthus spinosus wit, purper

6-8

lichtblauw 150

zon, doorlatend

Acanthus spinosus heeft het meest fijn gekartelde blad en is iets lager dan de meeste vormen. De hoogte van 150 cm betreft de bloeistengels op maximale hoogte. Ik weet niet goed waar het gerucht vandaan komt dat Acanthus een moeilijke plant is. Ze verdraagt als ze eenmaal goed is aangeslagen alle denkbare omstandigheden: zon, schaduw, droogte, vocht en vorst. Elk stukje wortel dat na verplaatsen van een oude plant achterblijft kan weer uitlopen. Het is een belangrijke mediterrane plant met heerlijk glimmend donkergroen en fijn besneden blad, onontbeerlijk voor architectonisch bewuste tuiniers.

Achillea

blauwpaars

Achillea ‘Feuerland’ 100

zon

2

Een fantastisch verwarmend spektakel. Grootbloemig en ongewoon langbloeiend, alle vuurkleuren komen aan bod, van bruin over warm rood tot oranje geel. Afzender: Ernst Pagels, respect voor deze Noord-Duitse kweker die met ijzersterke introducties op het gebied van onder andere Salvia, Achillea en Miscanthus het assortiment enorm heeft verrijkt. Wij plukken er mede de vruchten van en daar komen verderop in deze lijst nog een heel aantal van aan bod.

6-9

60

zon

oranjerood

2

blauwviolet 80

zon, droog

8

7-9

60

zon, warm, droog

9

7-10

200

zon, droog

Een hybride (nepetoides x rugosa) van Brian Kabbes, die ondanks een grote productie aan nieuwe cultivars ook de kwaliteit van zijn introducties hoog weet te houden. Het beoogde: een grote plant in de stijl van Agastache nepetoides maar dan met bloemen in een meer uitgesproken kleur onderschrijf ik. Een spontane zaailing tussen onze A. nepetoides had nog langere aren en was donkerder maar deze kwam helaas het volgende jaar niet meer terug. Ook het geoogste zaad leverde niets van dien aard op. ‘Hercules’ is een lekker stoere grote plant met lange aren, bovendien steriel dus lang doorbloeiend, en standvastig.Volgens Brian is de plant zo stevig dat je de fiets ertegen kunt zetten. De bloemen zijn niet heel erg opvallend wat gezien de enorme bloeikracht een voordeel zou kunnen zijn.

2

Deze lijkt nogal op ‘Terracotta’ maar is iets roder, kleurvaster en standvastiger. (Onze ervaringen wijken wat dit betreft af van die van Coen Janssen.) Een waanzinnig mooie kleur voor combinaties bij paarse of blauwe bloemen of bij donkerbladige planten zoals ‘Cimicifuga ‘Brunette’. Iedereen wil ze hebben die ze een droog genoeg plekje in de zon kan bieden.

Agastache

zon

Agastache ‘Hercules’

Achillea ‘Walter Funke’ 6-9

130

Mooie hybride van Richard Dufresne, onze Salvia vriend uit de V.S. met mexicaans bloed (A. rupestris x A. coccinea). Fijn gebouwd met smal grijzig blad en lange smalle warm oranjerode bloemen. De hele plant is aromatisch.Vereist een droge standplaats. Misschien klinkt dat wat optimistisch maar er zijn altijd plekjes die wat minder gezegend worden. Als de warmte niet van boven komt moet je zorgen dat ze uit je borders komt. Warme kleuren zijn onze redding in natte zomers.

Een fantastische kleur, in veel borders toepasbaar. Een van de echt rode duizendbladen moet ik zeggen om niet in de discussie: wat is de allerroodste, verstrikt te raken.

oranjerood

7-10

Agastache ‘Firebird’

Achillea millefolium ‘Paprika’ scharlakenrood

zon

‘Blue Fortune’ is gewoon vanwege standvastigheid en de rijke bloei een van de beste vondsten (met dank aan Gert Fortgens, die hem vond toen hij nog bij het Proefstation in Boskoop werkte). ‘Blue Fortune’ is een voorbeeld van goede architectuur en echt een performer: Langer en eerder bloeiend, en beter vast dan wat meestal wordt verkocht als Agastache foeniculum en meestal A. rugosa is, maar ook wat minder aromatisch. ‘Blue Fortune’ is zacht paarsblauw. De aanhoudende bloei wordt veroorzaakt doordat de hybride niet vruchtbaar is, er wordt dus ook geen zaad gevormd. De bloeistengels blijven de hele zomer door vertakken en nieuwe aren maken. In het vroeg voorjaar moeten we er op letten dat grondslakken niet alle uitlopende ogen afknagen.

Asteraceae

6-8

90

Agastache ‘Blue Fortune’

Duizendbad bruinrood

7-9

‘Blackadder’ is een recente introductie van Coen Janssen. De aren zijn spichtig en met name in de kern, de kelkblaadjes en de stengels zeer donker zoals de naam beloofd. Deze zal als het meezit in de loop van 2002 leverbaar zijn.

6

Lamiaceae

Dropplant / Anijshysop Het voornamelijk Amerikaanse kruidengeslacht Agastache, is onze vriend vanwege geur, kleur en textuur. Met sneeuw of rijp zien de dorre stelen er opnieuw prachtig uit in de winter. Dus afknippen mag pas in het vroege voorjaar. Eindeloos worden er nieuwe cultivars benoemd. Met enige terughoudendheid maken wij en onze geliefde colegaebondgenoten ons daar ook schuldig aan. De kunst is het goed te selecteren op gewenste eigenschappen. Onze doelstelling hierbij is: standvastig, donkerbladig en donkere of warme kleuren. U mag er op rekenen dat we kritischer worden naarmate het aantal cultivars van een soort groeit. Het is een voor de siertuin wat laat ontdekt geslacht dat inmiddels de experimentele fase is ontgroeid. We weten dat ze niet echt langlevend zijn en letten daar bij het selecteren van nieuwe cultivars op. Veredelaars zijn nog steeds onder de indruk als ze andere kleurtjes

Agastache ‘Linda’ donker paars

7-10

80

zon, droog

Dit is onze eigen introductie, geselecteerd uit een grote hoeveelheid kruisingen van A. rugosa x A. rupestris. Een verleidelijke, donkerbruine beauty. Een van de mooiste features is het met name in het voorjaar diep donkerbruine fijne blad. De bloemen zijn klein en zitten met velen in ranke aren. Door het paars is wat oranje zichtbaar van een van de ouders: Agastache rupestris het blad heeft ook de vorm en grootte van deze. Het blad is zo donker vanwege de inbreng van Agastache rugosa.

2

Agastache ‘Minaret’ lila-roze

7-10

Alcea 80

zon, droog

Nog een hybride van Brian Kabbes. ‘Minaret’ is een fijn gebouwde zacht lila-roze cultivar die goed uitstoelt en dus ook prima standvastig is. De bloei houdt zeer lang aan.

Alcea ‘Parkallee’ crème-geel

7-9

200

zon

Deze maakte het ontstaan van ‘Hercules’ dus mogelijk. De wildvorm heeft beslist toepassingsmogelijkheden. Dit is een reusachtige en weinig bekende achtergrondplant in het bij bijen en vlinders geliefde geslacht, bloemen heel erg zacht citroengeel, de geur is zwak. De plant wordt snel zeer groot maar is naar onze ervaring nogal kortlevend, reken op niet meer dan 2 of 3 jaar. U kunt uit het zaad zelf nieuwe planten kweken.

8-10

zwart 120

zon

Agastache pringlei ssp. verticillata 8-10

40

zon

Heerlijk sterke lavendelachtige geur, rijkbloeiend met vele bloemstengels en fijne bloemen. Deze plant die enkele jaren geleden onder de naam ‘Monarda Astromontana’ of ‘Agastache austromontana’ en tussenvormen hiervan werd aangeboden is een kleinere ondersoort van Agastache pringlei.

7-9

120

zon

3

Liliaceae / Alliaceae

Allium cernuum

8

lila-roze

90

zon

6-7

40

halfschaduw

6

Een echte oudgediende in ons sortiment, een vaste plant in meer opzichten zou je kunnen zeggen. Prima randplant met sierlijk hangende bloembelletjes aan een gebogen purperen steeltje. De N. Amerikaanse indianen gebruikten deze als bieslook. De smaak houdt het midden tussen gewone bieslook en Chinese bieslook.

Agastache rugosa ‘Korean Zest’ 7-9

rijk

Allium

Kenmerkend is de muntachtige geur, bijen en vlinderplant. Botanisch en geologisch interessant omdat dit de enige soort uit het geslacht is dat buiten Amerika voorkomt, in dit geval Korea (Azie). Kortlevend maar ruim uitzaaiend door de border wat spontaan tuinieren mogelijk maakt. De zaden worden in de winter door vogels uit de aar gegeten.

paars

160

Bieslook

Agastache rugosa paars

7-9

De zwarte stokroos is een boerenplant in edele vorm. Wij zijn blij met deze kleur en zien ook geen enkele reden waarom stokroos-bloemen gevuld moeten zijn. Deze is altijd enkelbloemig. Meestal een kortlevende vaste plant, soms tweejarig. Oranje vlekken op het blad duiden op roest, daar moeten we mee leren leven. Het helpt om de aangetaste bladeren zo veel mogelijk weg te nemen. Liefst staan ze op een luchtige plaats waar het blad snel opdroogt. Wanneer er geen andere kleuren stokroos in uw tuin staan kunt u met het zaad zelf verder kweken. Ze zaaien zich ook wel spontaan uit. Dan worden ze nog mooier dan geplante exemplaren.

Bloemen in etages boven elkaar met een sterke lavendelgeur, vrolijk en uitbundig bloeiend met ijle afstaande bloemen. Komt niet altijd ongeschonden door natte en koude winters. Als Mexicaanse soort is deze wat vorstgevoeliger.

roze, mauve

200

Alcea rosea ‘Nigra’

Agastache pringlei roze, mauve

6-10

Ewald Hügin, de vinder van Sedum ‘Matrona’ uit Freiburg, wist deze roemruchte plant die twee eeuwen geleden in een Duits park ontstond op te sporen. Sindsdien is ze veelbesproken maar weinig aangeboden. Deze vaste stokroos wordt enorm groot en maakt veel stevige nieuwe stelen uit de grond. De bloemen hebben een mystieke crème-gele kleur met een bruine waas. Erg mooi! Helaas pas vanaf eind 2002 leverbaar. Er is wat verwarring over de vraag of dit Malva of Alcea moet heten, vermoedelijk is het een kruising van de twee.

Agastache nepetoides geelgroen

Malvaceae

Stokroos

Allium fistulosum

8

Deze heeft met name in het voorjaar donker bruin spits blad en later korte smalle bloemaren. Een hele leuke plant en niet zo moeilijk als sommige geslachtsgenoten.

wit

6-6

40

zon

5

Een van mijn favorieten in het geslacht. Hoewel van mexicaanse afkomst, niet al te moeilijk op droge grond. Het blad is grijs en heel aromatisch. De roodachtige aren zijn bezet met terracotta kleurige bloemen. Lijkt op ‘Firebird’ maar nog intenser van kleur en standvastiger. Zeer mooi.

Veel gevraagd en derhalve maar opnieuw geïntroduceerde plant die het midden houdt tussen een groente en kruid maar bovendien voor vaste sierplant door kan gaan. Het mag gezien worden als de grofste bieslook met wel 4 cm dikke bladeren die we gebruiken als voorjaarsui en dat vrijwel jaarrond voor heerlijke salades. De bloemen zitten bij elkaar in een witte bol.Vaste groentenplanten doen ons denken aan het ideaal van de permacultuur wat door luie moestuiniers graag wordt bedreven. De echte aanhangers weten dat er meer bij komt kijken, maar waarom niet af en toe een graantje mee pikken?

Agastache ‘Serpentine’

Allium tuberosum

Agastache rupestris oranje

7-9

lilapaars

7-10

60

150

zon, warm, droog

9

zon

wit

Een van de eerste bijdragen van Coen Janssen aan het spervuur van Agastache selecties. Maar wel terecht benoemd in dit geval. Coen haalde nog meer moois uit zijn hoed waar wij ook van vermeerderen. Hij noemde ‘Serpentine’ bij introductie een geschenk uit de tuin, de bloemaren zijn tot 40 cm lang en kronkelen omhoog. De nieuwe stengels vanaf de basis zorgen voor standvastigheid en leveren voortdurend nieuwe bloeiaren. Ook het feit dat de bloemen grotendeels steriel zijn draagt bij aan de lange bloeiperiode. De kleur is heel bruikbaar en ligt in het romantische spectrum waar we wel weg mee weten.

Verbenaceae

6-11

150

zon, vorstvrij

Een geschenk van de goden uit Chili. Dit is mijn kampioen citroengeur. Het blad ruikt meer naar citroen dan citroen naar citroen ruikt. In Frankrijk bekend als Verveine en in theezakjes bij elke supermarkt te koop. Een plant met vele toepassingen: wat dacht u van het blad dopen in de inkt van een liefdevolle brief? Of in een mijmer bad? Ook moet u het blad eens proberen in een met witte wijn in een ovenschaal bereidde visschotel. Dat is apart zeg: ‘poisson dans un bain verveine’! Nog steeds mijn favoriete geur-kuipplant: mooi en lekker.

Ajuga reptans ‘Jugenstihl’ 20

7

Aloysia triphylla (Lippia citriodora)

Lamiaceae

4-6

zon/h.schaduw

Aloysia

Kruipend Zenegroen donkerblauw

35

Citroenverbena wit

Ajuga

8-10

Indrukwekkende najaarsbloeiende sierplant en keukenkruid tegelijk. Het blad is plat en heeft een knoflooksmaak. De stervormige bloemen zijn zuiver wit. Een beetje als bij daslook maar dan sierlijk rechtopstaand op lange stengels. Mooi in grote groepen.

schaduw

Een niet heel indrukwekkende maar zeer makkelijke bodembedekker. De soort is inheems in Nederland en vrij algemeen. Deze selectie van Brian Kabbes heeft purper glimmend blad en is de mooiste zenegroen die wij kennen. 3

Zet ze in ieder geval ergens waar je in het voorbijgaan een blaadje kunt meepakken. De miniscule witte bloempjes in schermen zijn net wolkjes. Als u de uitgebloeide schermen af en toe wegknipt bloeit ze tot de winter door. De plant maakt houtige stengels maar heeft desondanks graag veel mest en water en groeit als ze dat krijgt snel. Regelmatig knippen voorkomt een wat rommelige struikvorm. Kuipplant, koel >-5ºC overwinteren.

Amsonia

Ze gedraagt zich meestal als kortlevende vaste plant. Zet er altijd een aantal bij elkaar voor het effect en goede zaadvorming.

Angelica sylvestris ‘Vicar’s Mead’ zachtroze

Apocynaceae

Blauwe ster 5-7

80

rijk, vochtig

8

Anemone

crème geel

Ranunculaceae

120

halfzon, vocht

halfzon, vocht

zon

Apiaceae

Roodbladig Fluitekruit

Anthriscus sylvestris ‘Ravenswing’ wit

60

kalk, halfzon

Prachtige donkerbruine bladplant met contrasterende rozig witte bloemschermen. In het zelfde genre als Angelica sylvestris ‘Vicar’s Mead’: een inheemse plant met een afwijkende bladkleur. ‘Gewoon’ Fluitekruid is algemeen in het rivierengebied en kan 2 of meerjarig zijn. ‘Ravens’ Wing’ werd in een berm ontdekt in de buurt van Reading door Dr. John Richards een expert in Paardenbloemen van Newcastle University. Wij kregen ons zaad echter van Sharon Illingworth uit Ontario. Bij haar gedragen de planten zich meestal als vaste plant. De zaailingen zijn vrijwel 100 % donker. ‘Ravens’ Wing’ slaat overigens niet op het uiterlijk van de plant maar eert de weduwe van John Raven, schrijver van het boek ‘A Botanist’s Garden’ (1971).

Anemone ‘Königin Charlotte’ 80

50

Anthriscus

6

Over herfst anemonen lopen de meningen nogal uiteen. De een vindt ze moeilijk te houden anderen hebben het over woekeraars. De verschillende ervaringen zijn onafhankelijk van grondsoort. Doorlatende klei is theoretisch het meest geschikt. Als ze goed vertrekken heb je er fantastische klassiekers aan. Jonge planten zijn een beetje vorstgevoelig. Hoewel de verleiding het grootst is als ze bloeien, plant u ze toch het beste in het voorjaar. Ze bloeien wanneer bloemen schaars beginnen te worden.‘Honerine Jobert’ is een beproefde kruising (A. vitifolia x A. hupehensis japonica) uit 1858 met zuiver witte bloemen en donker groen blad.

9-10

5-9

Geelvrees? Ik kom er nog op terug, dat is uit de tijd. Dit is gewoon een lekker warme kleur die we nodig hebben in ons klimaat. Het is ‘just what the doctor orders’ Planten zoals deze en Tanacetum ‘Sissinghurst’ worden midden in de zomer winterklaar gemaakt. Je knipt ze in juli flink terug terwijl ze nog bloeien. Het zijn zulke enthousiaste bloeiers dat ze vergeten voor zichzelf te zorgen en als ze niet worden teruggezet, ze van onder zwak worden. Na de knip gaan ze lekker uitstoelen en opnieuw bloemen maken.Verder is het een makkelijke plant.

Anemone ‘Honerine Jobert’ 8-10

Asteraceae

Anthemis tinctoria ‘E.C. Buxton’

Japanse Anemoon

roze gevuld

zon, h.schad.

Verfkamille

Een plant met een nogal apart ontwerp; kransbladige stengels uit de grond vormen een boeket bedekt met lieflijke porselein blauwe bloemen in de vorm van kleine sterretjes. Het lijkt wel of ze met een toverstokje werd aangeraakt om de liefelijke bloemen erover te strooien. De plant heeft een aantal jaren nodig om zich goed te ontwikkelen maar vergt vrijwel geen onderhoud.

wit

120

Anthemis

Amsonia tabernaemontana porselein-blauw

7-9

“Wasda?”, zo zou deze plant moeten heten. Want dat is wat we in Brunssum zo vaak hoorden uitroepen terwijl er een vinger naar deze indrukwekkende plant werd uitgestoken. Goede planten trekken dit soort aandacht. Deze in Ierland gevonden vorm van bij ons inheemse Engelwortel heeft bijna zwart blad en is daardoor erg indrukwekkend. Ik geniet er persoonlijk met volle teugen van. Wie er om vroeg kan dat straks ook. Want ze zijn goed en veilig opgepot.

6

Halfgevulde bloemen, roze.

Anemone tomentosa ‘Robustissima’ roze

7-10

100

halfzon, vocht

6

Aquilega

Een sterke soort met een lange bloeitijd die het bij ons erg goed doet. Veel gevraagd vooral als ze in onze borders bloeit. Zachtroze enkele bloemen in schermen.Vormt een uitdijende dichte pol die kan gaan woekeren. Maar dat hoeft geen probleem te zijn. Het blad is van onder behaard.

Aquilegia atrata zwart-violet

9-10

90

halfzon, vocht

6

Een goed standaardras met mooie halfgevulde witte bloemen.

Apiaceae Engelwortel

Angelica gigas donkerpaars

7-9

150

5-6

80

halfschaduw

5

Aquilegia atrata heeft grote buisvormige, bijna zwarte hangende bloemen aan lange stelen. Deze elegante soort komt in het wild voor in de Alpen. Akelei is een vaste plant.....voor een jaar of drie vier, kortlevend dus. Er duurzaam mee tuinieren is mogelijk wanneer we spontane zaailingen een kans geven. Iedereen tuiniert op zijn manier, we hebben geen problemen met tuiniers die kleinschalig werken. Maar misplaatste zuinigheid is een ander verhaal. “Akelei zaait zichzelf uit, dus ik neem er maar een...” dat horen we wel eens. Juist als je planten wil laten verwilderen moet je er voor zorgen dat goed zaad wordt gevormt en kun je het beste met minimaal drie planten beginnen. Ze kunnen inderdaad prima verwilderen en dat vind ik een charmante eigenschap. Er moet nog wel bij worden opgemerkt dat verschillende cultivars onderling flink kruisen. De vorm van de bloem lijkt daarbij een dominante eigenschap terwijl de kleuren varieren. Opvallend is dat ze wanneer ze zichzelf uitzaaien vooral op hun ideale standplaats opkomen namelijk in de overgang tussen zon en schaduw.

Anemone x hybrida ‘Whirlwind’ wit

Ranunculaceae

Akelei

vochtig, rijk

Aparte en terecht veel bewonderde plant. Als ze in onze borders bloeien zijn ze binnen enkele dagen uitverkocht.Veel beter is het, ze in het voor- of najaar te planten. De donkere stengels en diep donkerpurperen bloemen in bolle schermen hebben een aristocratische uitstraling. Ze verschijnen pas nadat de spanning flink werd opgevoerd door dik opzwellende knoppen waar, als uit een doosje in een doosje, steeds weer nieuwe knoppen komen.Vreemd genoeg worden de bloemen vooral door vliegen bezocht wat mij wel eens ongepast lijkt als je bedenkt waar je die allemaal tegenkomt. Sla dus geen acht op de vliegjes. De plant werd onderscheiden met een gouden medaille tijdends het Plantarium in Boskoop 1993.

Aquilegia canadensis geel-rood

5-6

40

halfschaduw

3

Heel afwijkend van de rest vanwege de kleur van de bloemen in geel met rood. Iets later bloeiend en minder hoog dan de andere genoemde soorten. 4

Aquilegia viridiflora chocoladebruin

5-7

Artemisia dracunculus ssp. sativa 40

halfschaduw

niet bloeiend

Een zeer charmant kleinood met groenbewaasde glanzend chocolade bruine bloemen. Ze hebben een subtiele geur die bukken vereist. De meeldraden tekenen mooi af tegen de donkere bloem.

Aquilegia vulgaris var. stellata ‘Nora Barlow’ rood-rose-groen

5-6

90

creme-geel

80

vocht, h. schaduw

halfschaduw

humus, schaduw

7

4

Frisse citroen geur, is de belangrijkste eigenschap van deze alsem. In Belgie wordt er veel naar gevraagd vooral vanwege palingrecepten waarbij dit een van de tot 18 verschillende kruiden is die ze voorschrijven. Snoei houdt de plant jong en verlengt de levensduur. Artemisia abrotanum kan eventueel tot heggetje of als bol worden gesnoeid. Alsem is in te grote hoeveelheden giftig. Drank met absintalsem veroorzaakte vroeger na langdurig gebruik nog wel eens blindheid bij Franse liefhebbers.

Artemisia absinthium ‘Lambrook Mist’ geel

7-9

80

zon

4

Een selektie van de inheemse alsem met zeer zilver blad. Misschien wel de meest zilverbladige plant die we kennen en we kennen er nogal wat! Het blad blijft er in de winter aan. In het voorjaar flink snoeien en eventueel nog een keer in de zomer. Dan blijft de plant mooi vol.

7-9

35

paars-blauw

zon

100

zon

9-11

20

9-10

150

Aster lateriflorius ‘Lady in Black’ wit-roze

9-11

130

zon, h schad.

Aster laterifolius is de laatste bloem die de tuin nog kan voortbrengen. ‘Lady in Black’ heeft mooi bruinrood blad. De talrijke kleine wit-roze bloemen met een wijnrood hartje zijn voor zo laat in het jaar gepast ingetogen, zoals dat hoort. Ze verdragen de eerste vorst en het slechte weer goed. ‘Lady in Black’ werd gevonden door Herman van Beusekom van de voormalige kwekerij de Bloemenhoek.

Artemisia arborescens ‘Powis Castle’ 5-8

Asteraceae

Hier zijn het de hoge zwarte stelen die imponeren samen met de donkerpaarse bloemen en het donkergroene blad. De kleur van de bloemen is eerlijk gezegd voor ons wel net naast wat we eigenlijk willen. Misschien iets te uitbundig dat gele hart, zo laat in het najaar.

Een dwergvormig zilver heestertje dat mooi tussen lavendel en andere mediterrane planten past. Met de hogere vormen zoals ‘Powis Castle’ lopen we het risico dat bij onvoldoende snoeien buurplanten overwoekerd raken. In onze mediterrane border is te zien hoe we dit soort planten toepassen.

geel

zon, halfschaduw

Aster laevis ‘Calliope’

Artemisia arborescens ‘Little Mice’ wit

80

Meest opmerkelijk aan ‘Snow Flurry’ is de liggende groeiwijze. In het late najaar verschijnen er vrij plotseling massaal kleine witte bloemetjes als moest de sneeuw een voorbeeld krijgen hoe zich te gedragen. Asters hebben we vooral vanwege de late bloei. Misschien ook een argument dat moet prikkelen om nog eens in het najaar wat te planten. Echte Aster fanaten zijn we niet hoewel we over de soorten in ons sortiment heel enthousiast kunnen zijn. Het zijn misschien ook wel de krenten uit de pap. De soorten die we aanbieden hebben geen, of weinig last van meeldauw. Dat is zo’n afgang wanneer we, na de hele zomer op de bloemen te hebben gewacht, de plant net voordat het grote moment is aangebroken helemaal te gronde zien gaan. De voortuinen die in het najaar blijken, alleen uit gras met een rand herfstasters te bestaan fascineren mij. Prachtig zijn ze in het najaar, een genot voor de hele straat, maar de rest van het jaar, wachten ze kennelijk gewoon hun beurt af. Is dit altruiisme of een toevallig in het najaar aangelegde tuin met planten die op het moment van aanschaf bloemen lieten zien? Moraal: In een wat grotere tuin zijn flinke pollen Asters prachtig. Neem in overweging of u er de ruimte voor kunt missen tijdends de zomer.

Artemisia abrotanum zon

4-6

Aster ericoides f. prostatus ‘Snow Flurry’

Asteraceae

100

Liliaceae

Aster

Citroenkruid 7-9

5

Herfstaster wit

geel

zon, halfschaduw

Wintergroene pollen met stervormige geurende gele bloemen. De plant is vanwege het lange spitse blad goed bruikbaar als lijnvormig element in mediterrane combinaties. Moet absoluut in de zon.

Dit is een bizarre schaduwplant waar kinderen en volwassenen veel plezier aan beleven. De bloemen vormen een tuiltje met een lange sliert, Het wit met chocolade-bruine tuiltje zit tussen het blad en de sliert steekt boven het blad uit. Deze, tot 25 cm lange, sliert is precies een muizenstaart, heel bijzonder. De plant komt wild voor in Spanje en Italië maar is bij ons prima winterhard. De plant vormt via rhizomen verder kruipende tapijtjes.Voor de humusrijke schaduwborder.

Artemisia

75

Asphodeline lutea geel-groen

25

4

Gele Affodil

Arisarum proboscideum 4-6

7-9

Asphodeline

3

Gewone akelei maar met zwarte bloemen met een witte kroon aan lange stelen. De bloemen openen sierlijk uit spitse knoppen.

bruin-wit

zon

Adel in de soort! Een buitenbeentje, sterk afwijkend van de soort Artemisia ludoviciana . Ik twijfel dan ook een beetje aan de naam. Het goed grijs blijvende blad is fijn gekroest als bij A. ‘Canescens’ de plant is veel meer opgaand, bijna een heester. Heel mooi!

Aquilegia vulgaris ‘William Guiness’ 5-6

170

Artemisia ludoviciana ‘Silver Frost’

Een zeer mooie kleurvariant, de gevulde pompon bloem is donker wijnrood, verder in alles identiek aan ‘Nora Barlow’

zwart

8-10

Het jonge blad van deze uit China afkomstige plant is in het voorjaar purperood. In de nazomer verschijnen hoge lange melkwitte pluimen aan de donkere stelen. Een waardevolle tuinplant met een imposant effect.

creme-geel 90

3

Artemisia lactiflora Guizho Groep

Aquilegia vulgaris var. stellata ‘Ruby Port’ 5-7

zon, warm

halfschaduw

Dit is niet zoals sommigen denken het resultaat van moderne veredeling. Dit ras bestond al in de middeleeuwen onder de toepasselijke naam: Rose Columbine (Akelei roos). De pomponvormige gevulde bloem verkleurt van groen tot rood met wit. Door andere kleuren in te kruisen ontstonden in de afgelopen jaren de andere kleurvarianten. Wanneer u ‘Nora Barlow’ laat kruisen met andere akeleien hebben de zaailingen meestal gevulde bloemen in wisselende kleuren.

wijn-rood

40

Dit is hem, gegarandeerd de echte. De proef om dit vast te stellen is een blaadje op de tong leggen, als het brandt zit het goed! Echte Franse dragon kan niet worden gezaaid. Zaad of goedkope plantjes van de markt zijn meestal Russische dragon, dat is een woekerend onkruid met nauwelijks smaak. Natte winterkou kan Franse dragon laten wegkwijnen.

8

Prachtig zilvergrijs blad. Onmisbaar als vulmateriaal of achtergrondplant bijvoorbeeld voor rozen of lavendel. Waarschijnlijk een hybride van A. arborescens x A. absinthium. Jong houden door regelmatige snoei. Licht giftig, dus nooit in grote hoeveelheden consumeren!

5

Aster lateriflorus ‘Prince’ wit-roze

8-11

50

“misschien wel de beste vaste plant die er is”. Eerlijk gezegd ontgaat mij een beetje waar dat allemaal op gebaseerd is. Er zijn zoveel mooiere planten Maar het is een aardige plant die veel mensen graag schijnen te hebben.

3

Dit is toch nog steeds wel mijn favoriete Aster. Buiten de bloeitijd heeft ‘Prince’ met nog donkerder, bijna zwart blad, een grote troef in de hand. Ook hier dezelfde gepast ingetogen bloemen. ‘Prince’ is veel compacter en lager dan ‘Lady in Black’.

Astrantia

Aster novae-angliae ‘Harrington’s Pink’ zalmroze

8-10

Astrantia ‘Buckland’

150

Dit is de meest zuiver roze herfstaster. De plant werd in Quebec in het wild gevonden door Millard Harrington en naar Engeland geruild voor een zeldzame varen. In 1943 geïntroduceerd en tussentijds voorzien van een Award of Garden Merrit. De plant kan in het najaar wat steun nodig hebben. Minder meeldauw resistent dan andere soorten hier.

zachtroze/groen

9-10

40

Breek me de bek niet open over de naamsverwisselingen die deze plant heeft moeten doormaken. In ieder geval hebben we het hier over een hoog aangeschreven dubbele rode herfstaster. Ideaal voor de border en als snijbloem. Het gele hart is klein en onopvallend. Ook wat meeldauw gevoellig.

9-10

purperrood

150

Aster turbellinus 9-11

oudroze

200

zon, h.schaduw

Ik ben hier dol op. Een beetje diepe border heeft dit soort gigantische planten gewoon nodig. In het najaar maakt deze reuzenaster grote witte schermen die lang mooi blijven. Een groepje veranderd in het najaar in een witte heuvel. Ik geniet daar met volle teugen van. In onze grote tuin zie je ze van verre staan. Maar ook in de kleinere tuin in Brunssum had ze een prima plek naast een boom. Heel betrouwbaar, heel makkelijk en voor Aster belangerijk: geen spoortje meeldauw!

8-10

140

roze

zon, halfschaduw

donkerpurper

6-8

60

zon

5-10

70

zon, rijk, vochtig

Astrantia major ‘Shaggy’ 60

wit

zon, halfschaduw

70

6-9

70

Opvallend grote schotelvormige groen-witte bloemen. Lang en rijk bloeiend. Mag best tussentijds wat teruggeknipt worden. Shaggy’ wordt ook wel verkocht onder de naam: ‘Margery Fish’.

Astrantia maxima ‘Rosea’ oudroze

6-7

60

Grote indrukwekkende oudroze schotels bij deze, maar helaas iets korter van bloei dan de andere.

Aster x frikartii ‘Mönch’ 7-10

zon, h. schaduw

Nog een legendarische plant maar dan met wat meer ervaring in ‘the real world’. Afkomstig uit de tuin van Phyllis Barwood. Een van de beste vaste planten die er op dit moment zijn, Of moet ik zeggen, helemaal in overeenstemming met de tijdgeest. Deze plant roept in onze borders meer dan enige andere reakties van bewondering op. Iedereen wil ze hebben. De bloemen zijn indrukwekkend donkerrood. In verhouding tot de gigantsiche vraag soms beperkt leverbaar.

Kleine bloemen in een perfect getroffen zachte kleurstelling. De bloemen en ook de bouw van de plant lijken op die van A. lateriflorus waar ‘Lovely’ volgens sommigen toe behoort. Wij kregen de plant als Aster vimineus ‘Lovely’ wat weer mooier klinkt.The Gardeners Guide to Growing Asters van Paul Picton vermeldt summier het voorkomen van Aster vimineus ‘Lovely’ in Noord Amerika.

lavendelblauw

70

Astrantia major ‘Ruby Wedding’

Aster vimineus ‘Lovely’ 8-10

6-11

‘Ook een leuke plant’ in verhouding tot de zware concurrentie van ‘Roma’. De bloemen zijn minder opvallend van kleur en kleiner. Door de kortere bloei geen eredivisie.

Selektie van nieuwe soorten voor ons sortiment is soms helemaal niet moeilijk.Tussen een stuk of tien nieuwe soorten werd deze er door iedereen uitgepikt. We kregen ze van onze Franse colega en vriend Antoine Breuvart. De cultivar is verder niet bekend in Nederland, wanneer u hem aantreft bij colega’s hebben wij ze vermoedelijk ter evaluatie aan hen meegegeven.Vasterival is kerngezond tot het late najaar, heeft een heerlijk ijle bloei in een zeer aangename zachtroze kleur aan donkere stelen. Lang en rijkbloeiend met vrij kleine bloemen. Misschien wordt dit wel mijn nieuwe favoriet. De omringende cultivars die er met hun blad tegenaan stonden hadden veel last van meeldauw en liggen nu op de composthoop. Deze heeft nog nooit van meeldauw gehoord.

zachtlila

zon, halfzon

Astrantia major ‘Rosea’

Aster ‘Vasterival’ roze

70

Deze behoeft denk ik weinig uitleg. Hoewel vrijwel nergens verkrijgbaar heeft ze nu al een fantastische reputatie. Een van de beste introducties van onze tijd misschien wel. De reputatie werd bovendien gevoed door nogal mysterieus gedrag van colega’s. We danken het ontstaan aan het brandpunt Hummelo. U wist dus wanneer u op tijd bent ingewijd al lang dat deze Astrantia steriel is en daardoor heel lang en rijk bloeit. En dat ze onovertroffen oudroze grote schotelvormige bloemen heeft. Ik hoef ze helemaal niet aan te prijzen want vanaf juni verkoopt ze zichzelf als we er dan nog hebben, ook aan mensen die er nog nooit van hebben gehoord.Tegen de winter wordt de kleur van de bloemen dieper en nog mooier.

Aster umbellatus 8-11

6-9

Astrantia major ‘Roma’

100

Wilde soort uit Noord Amerika waar ze in droog weiland of open bossen voorkomt. De bloemstelen zijn ca 50 cm lang boven nog eens 50 cm blad. De lintbloemen zijn fijngebouwd en lijken wel op die van ‘Vasterival’. Onze planten zijn uit zaad opgekweekt.

wit

zon, halfzon

Dit zijn de zaailingen van ‘Ruby Wedding’ die normaal gesproken op kleur dienen te worden uitgezocht.Variabel uit zaad dus maar wie de moederplant kent weet dat een beetje minder ook nog heel goed is. Ze mogen het origineel niet al te veel ontlopen.Toch bracht ik ooit uit Engeland een naar later bleek witbloeiende mee. Wij hebben ze in opkweek die misschien in 2002 nog niet wil bloeien. In dat geval graag nog even geduld.Voor de tussentijd hebben we hieronder wat anders klaarstaan.

Deze vormt een mooie in het najaar met bloemen overdekte heuvel. De fijne lichtroze bloemetjes zijn passend voor hun tijd van het jaar. Heerlijk dromerig. Gezond en makkelijk.

violet

70

Astrantia major ‘Claret’

Aster ‘Ochtendgloren’ licht roze

6-9

Nu Astrantia hernieuwde belangstelling geniet gaat zich langzaam aftekenen welke soorten deel mogen nemen aan de eredivisie. ‘Buckland’ wordt alleen door de kenners ondergebracht in die eredivisie.Toegelaten worden alleen die cultivars die zich goed ontwikkelen en goed doorbloeien. De meer algemeen verkrijgbare cultivars vallen met name tegen door hun korte bloeitijd. Astrantia vraagt een goede grond en mag in de zon of halfschaduw staan. De bloemen zijn zeer geschikt als snijbloem en kunnen eventueel ook gedroogd worden.

Aster novi-belgii ‘Royal Ruby rood

Apiaceae

Zeeuws Knoopje

zon, halfschaduw

Hoog aangeschreven, veel bewonderd, een plant met een reputatie: 6

Astrantia maxima ‘Snowstar’ 6

10

Calamintha nepeta ssp. nepeta 70

hemelsblauw

Grote witte bloemen met groene punten aan het eind. Een nieuwe witte kandidaat voor de eredivisie. We hebben er op het moment dat ik dit schrijf nog geen ervaring mee opgedaan.Voorlopig schaars en experimenteel. Kwekersrechtelijk beschermd.

Atropa

Solanaceae

Wolfskers

Atropa belladonna purper, paars

5-7

175

kalk, schaduw

7-11

40

zon, halfschaduw

6

Dit is de meest algemeen bekende Calamintha die in ‘94 vaste plant van het jaar was. Een plant met veel goede eigenschappen zoals: muntgeur, sierlijke, luchtige en langdurige bloei, ongedwongen bossige groei en licht glanzend blad. Er bestaan ook wildvormen met meer behaard blad. In de Pyreneen noemen de mensen dat bergmunt. Ze vormen daar ondergroei in de bossen. Bergmunt en bergtijm zijn eigenlijk dooddoeners voor: dat geurende plantje uit de bergen. De Latino versie is Oregano de La Sierra en heeft ook niets met Origanum te maken. Calamintha is wel een erg veelzijdig kruid. De naam verwijst naar 3 andere kruiden: Mentha, Nepeta enThymus. Botanisch zit het geslacht midden in een vaag gebied tussen Satureja, Acinos, Clinopodium en Melissa, waar soorten regelmatig van geslacht wisselen.

7

Allereerst een waarschuwing de bessen van deze plant zijn zwaar giftig. Zorg dus dat kinderen er niet bij kunnen! Het is een plant met een rijke historie. ‘De naam Atropos verwijst naar de Griekse godin die de schaar hanteerde waarmee de levensdraad werd doorgeknipt. Bella donna duidt op het historisch gebruik in Italie: ‘mooie vrouw’. Het sap van de bessen werd in de ogen gedruppeld. Dat deed de ogen donker glanzen en verwijdde de pupillen. Zo kreeg de ‘bella donna’ sterk aansprekende ogen. Belladonna was, en is nog steeds een plantaardig geneesmiddel met vele toepassingen. Dit mag echter uitsluitend met deskundige begeleiding worden gebruikt. De plant als zodanig is niet alleen historisch waardevol. De purperen klokjes met de daaropvolgende zwarte bessen zien er mooi spannend uit.

Calamintha sylvatica ‘Menthe’ wit

6-9

40

zon, schaduw

Een witte selectie van Brian Kabbes die het midden houdt tussen de grootbloemige ‘Weißer Riese’ en de kleinbloemige ‘White Cloud’ die door Hans Kramer werd gevonden. Een goede aanvulling, hoewel we uiteindelijk vanwege de geringe verschillen zullen moeten besluiten welke witte we gaan aanhouden.

Campanula

Campanulaceae

Klokjesbloem

Berlandiera

Asteraceae

Campanula lactiflora ‘Alba’wit

Groene Ogen

6-8

geel

5-10

50

kalk, grasland

Brachyglottis

lila-roze

5

6-8

120

(h)schaduw, rijk, klei

5

Deze geliefde en vanouds bekende varieteit kan wellicht heel nuttig werk verrichten in uw borders. De zachtroze bloemen steken wat af tegen de donkerdere stelen. Een aanbevolen performer ter aanvulling van het pallet.

Capsicum

Solanaceae

Cayenne, Chili

Asteraceae

Bontbladig Kruiskruid

Capsicum frutescens ‘Peruvian Purple’ paars

Brachyglottis ‘Moira Reid’ 6-9

(h)schaduw, rijk, klei

Campanula lactiflora ‘Loddon Anna’

Voor chocolade geur zijn we hier goed. Die is bij Berlandiera sterker dan bij Cosmos atrosanguineus. Omdat wij echter visueel ingestelde wezens zijn overtuigd de laatste meer door de chocolade bruine kleur van de bloemen. De bloemen van Berlandiera zijn geel met een mooi zilvergroen hart. Berlandiera is zeer gevoelig voor nattigheid in de winter, misschien kan ze het best in pot worden gehouden. Ze is steeds schaars vanwege problematische zaadzetting.

helder geel

120

Als de volgende maar dan in wit.

Berlandiera lyrata

100

zonnig, droog

Bladhoudende heester met leerachtig grijs, bont blad. Je zou kunnen zeggen: de bonte vorm van; Senecio ‘Sunshine’. Die om meer correct te zijn ook Brachyglottis zou moeten worden genoemd. ‘Moira Reid’ is een elegante bladplant met mooi grijs blad dat in het midden crèmekleurige vlekken heeft. Zeer bruikbaar voor mediterrane borders. Bladhoudend tijdends de winter. In het voorjaar licht terug snoeien. De kleine gele straalbloemetjes zijn onbetekenend en dragen niet bij aan de sierwaarde. Moira Read is een bekend tuinierster, bevriend met Margery Fish. Ze tuinierde 66 jaar in Moyclare, Cornwall.

Calamintha

1-12

40

warm, rijk

Dit is vuurwerk. De zwarte pepertjes zijn zo sterk (rijk aan capsaicin) dat een vrucht volstaat om een hele brandweerkazerne in vuur en vlam te krijgen. Het blad is donkerpurper, bijna zwart. Dat maakt het een prachtige potplant waar we pepers van oogsten naar behoefte. Als u de plant in pot houdt kan ze in de winter op de vensterbank in de keuken doorleven. Ze blijft dan bloeien en wanneer u af en toe tegen de bloemen tikt (voor de bestuiving) worden er zelfs dan nog pepers langzaam rijp. In de winter blijft het blad door gebrek aan zonlicht groener. De pepers kunnen aan een draad geregen te drogen worden gehangen voor later gebruik. Ze kunnen ook in olijfolie te trekken worden gezet. Een bodempje op een liter geeft een heel potente olie die maar met mate kan worden gebruikt. Die olie is heerlijk om bij het bakken te gebruiken (verdunnen met pure olijfolie).

Lamiaceae

Bergsteentijm

Carex

Calamintha nepeta ‘Blue Cloud’ paarsblauw

7-11

40

zon

6

In Italië is Calmintha een keukenkruid van betekenis. Dat is bij ons weinig bekend. Wij planten ze voornamelijk vanwege de fijne bloemetjes en de heerlijke muntgeur. ‘Blue Cloud’ is minder blauw dan de naam doet vermoeden, maar zo gaat dat bij plantennamen. ‘Blue Cloud’ heeft dezelfde muntachtige geur en sierlijke luchtige bloei als de andere soorten.

Carex comans ‘Bronze Form’ beige

7-10

45

4-5

40

zon

Bronskleurig, bladhoudend gras dat uitgroeit tot een een bol van circa 40 cm breed en 30 hoog. In de volle zon wordt het donkerder. Een mooie kleur met veel combinatie mogelijkheden. Bij ons ziet u ze langs een pad van Dolomiet. Ik geniet ook in de winter enorm van de pollen.Tussen grote groepen Geranium of andere planten breken ze dan het saaie groen. In een hoge pot is het ook prachtig. De bloemen gaan dan in 70 cm lange stelen afhangen. Het effect wordt nog mooier wanneer de pot op een verhoging staat of hangt. Sommigen vinden het net een dood gras en lopen er dus minder mee weg.

Calamintha nepeta ssp. braunii ‘Weißer Riese’ wit

Cyperaceae

Zegge

zon, h.schaduw

Lekker romige grootbloemige zuiver witte vorm. Groeit meer in de breedte dan in de hoogte.Verdraagt schaduw goed.

7

Carex comans ‘Frosted Curls’ zilver

4-5

40

soms nogal moeilijk over. En volksnamen, daar doet hij al helemaal niet aan.

zon

De zilveren vorm, van de voorgaande. Recente en begeerlijke nieuwigheid. Kan bruikbaar zijn om in een zilveren border te verwerken. (Kom maar zien.) Vormt bossige polletjes van 30 x 40 cm. De bloemen hebben net als bij ‘Bronze Form’ stelen van 70 cm die over de grond liggen of als de plant op hoogte staat bijvoorbeeld in een pot of op een muur heel leuk gaan hangen.

Cimicifuga Zilverkaars

Cimicifuga simplex ‘Brunette’ room-wit

6-7

60

roodbruin

Lijkt op Carex comans ‘Bronze Form’ maar dan iets groter en grover. De pol wordt ongeveer 60 x 40 cm. Het doorbuigend bronsgroen blad heeft oranje punten en kleurt in de herfst naar levendig roestig oranje. Op een vochtige plek in de zon kleurt het blad het best. Deze zou niet winterhard zijn, maar wij hebben de plant al vele jaren zonder problemen.

Cedronella

Lamiaceae

Meccabalsem 6-7

room-wit 100

Cephalaria

Dipsacaceae

200

Chamaemelum

bordeaux-rood

Asteraceae

5-10

150

zon, vochtig

Wijnrode kogelvormige bloemen op lange stelen uit een fors rozet. Het hoogtepunt van de bloei ligt in het voorjaar maar de hele zomer tot het najaar blijven er bloemen verschijnen. Dit is professioneel bordermateriaal voor gevorderde tuiniers, waar u door de aanschaf van deze dan ook onmiddelijk toe wordt gerekend.Toepassen gaat u ze dan vanwege textuur en kleur. Zet de vooroordelen van u af, deze distel is niet prikkelend niet woekerend en niet uitzaaiend.

Cistus

Asteraceae

Cistaceae

Cistusroos

Loop Kamille

Cistus decumbens

Chamaemelum nobile ‘Treneague’ 5

wit met rode vlek

warm

Chionochloa

Poaceae

Rood Borstelgras

Chionochloa rubra 120

4-5

100

zon

Cistus decumbens heeft witte bloemen met een rode vlek . Inderdaad, we gaan veel meer doen met Cistus. Het sortiment gaat de komende jaren verder toenemen met soorten die nu nog in een experimentele fase verkeren. Cistus is voortreffelijk te combineren met lavendel en andere mediterrane planten. Ze zijn allemaal volledig bladhoudend. Bij de soortenkeus letten we op het volgende: Niet alle soorten zijn winterhard. Een ander aandachtspunt is dat de meeste soorten van nature voorkomen op zeer zure grond zoals wij ze in Nederland nauwelijks kennen. De soorten die we aanbieden zijn geselecteerd op winterhardheid en kalk tolerantie. De meest winterharde soort is Cistus laurifolius. Met deze soort zijn heel veel verschillende kruisingen gemaakt die de winterhardheid van Cistus laurifolius evenaren. Die kruisingen zijn hier ruim vertegenwoordigd. Alle soorten die we hebben staan in onze mediterrane borders. Met een aantal hebben we jarenlange ervaring opgedaan. Cistus geurt heerlijk zwoel, een geur die je in hun natuurlijke omgeving tegemoet komt. Helaas is die geur eigenschap omgekeerd evenredig met winterhardheid zodat we hier consessies moesten doen, maar dat mag de pret niet drukken. Goed werk voor Cistus doet Olivier Filippi uit Mèze (bij Hyères) in Z. Frankrijk. Op zijn kwekerij heeft hij een enorme collectie waar hij bovendien proefveldjes in de bergen mee aanlegt. Wij zijn hem erg dankbaaar voor zijn hulp bij onze soortenkeus.

‘Treneague’ is een niet bloeiende kloon van Roomse Kamille. Hij vormt een zeer compacte platte sterkgeurende zode. Een eigen veldje om met blote voeten te betreden is grote rijkdom die appel-badschuim ver achter zich laat. Bedenk wel dat de reputatie makkelijker dan gras niet helemaal terecht is. ‘Treneague’ moet absoluut zon hebben en liefst een beetje zandige grond. Reken op 7 tot 9 stuks per m2. Met name het eerste jaar moet het onkruid er regelmatig goed tussenuit gewied worden, dat is een heerlijk geurend werkje. Wij maakten er op onze nieuwe kwekerij net als in Brunssum een zodenbank mee rondom een reusachtige fruitboom waarbij je dus op de kamille kunt zitten.

7

humus, koel

Cirsium rivulare ‘Atropurpureum’

zon

De verwantschap met Scabiosa is duidelijk te zien aan de bloemen. Het is een hoge strak omhoog groeiende en stevig uitziende plant met bloemen in een romig zachtgele kleur. Op niet te zware grond komt de plant het best op gang. Dan wordt het een statige plant die zich ook nog eens uitzaait. Onze regionale radio-tuin-vraagbaak, Loek Peeters, heeft vanwege zijn flamboyante alpinopet de bijnaam: ‘grote plathoofd’. Ik moet dan ook steeds aan hem denken als ik de plant zie. Het is ook een plant die hem vanwege het natuurlijk karakter wel zal bevallen.

6

170

Vederdistel

Cephalaria gigantea

geen bloei

8-10

Cirsium

Grote Plathoofd 6-9

humus, koel

Ook een donkere Cimicifuga maar nog weer net iets mooier dan ‘Brunette’ vooral vanwege de glans van het blad. James Compton’ is bovendien iets fijner gebouwd en heeft fijner ingesneden blad, verder lijken ze sterk op elkaar. Nu moet ik u helaas nog lastig vallen met de mededeling dat er kans bestaat dat ‘James Compton’ en ‘Brunette’ in Nederland op grote schaal verwisseld zijn. De discussie hierover is nog gaande.

zon. vorstvrij

Meccabalsem is echt een geurplant. Beslist geen slaande schoonheid hoewel het geveerde blad nog wel iets heeft. Maar de geur is voortreffelijk. In Turkije wordt deze plant onder eet-tafels gezet om muggen te weren. De geur kan worden omschreven als een frisse en toch straffe kamferachtige balsemgeur. Net niet winterhard, verdraagt nachtvorstjes.

citroengeel

170

Cimicifuga simplex ‘James Compton’

Cedronella canariensis roze

8-10

De chocolade bruin-rode bladkleur maakt deze slaande schoonheid zeer begeerlijk.Veel mooier, maar ook lager dan de variabele ‘Atropurpurea’. De lange bloemtrossen dragen sterk zoet geurende roomwitte bloemen. Moet officieel in de schaduw staan, maar u kunt bij ons een ontheffing krijgen om toch in de zon te planten. De ontheffing kost slechts enkele bruine blaadjes af te rekenen na de echt hete zomerdagen. Als bonus krijgt u een iets intensievere bladkleur en wat meer bloei. ‘Brunette’ wordt veel bewonderd in onze borders. Oh ja, probeer er alvast aan te wennen: Cimicifuga is vanwege veranderde botanische inzichten door James Compton in een ander geslacht geplaatst en heet nu dus eigenlijk Actea. Onder die naam gaat u ze straks vinden.

Carex testacea brons

Ranunculaceae

beschut

Alweer een siergras met bronsgroen loof. Wij maken wel veel metaal kleurige planten te gelde zou je bijna gaan denken. Maar het komt door de mediterrane uitstraling waar we zo van houden. Deze komt net als Carex comans uit Nieuw Zeeland. De bloemen zijn onopvallend maar het blad is diep rood-koper kleurig. Oh ja, en doe ons een plezier; oefen de naam eerst even voordat u er naar komt vragen, Roger doet daar 8

Cistus ‘Grayswood Pink’ bleekroze

3-5

Clematis ‘Crepiscule’ 25

zon

hemelsblauw

Ovale grijsgroene bladeren, snel zeer breed uitgroeiend. De eerste bloeier van alle Cistus. Winterhard tot ongeveer -15°C verdraagt neutrale of licht kalkhoudende grond. ‘Grayswood Pink’ werd gevonden als zaailing uit Grieks zaad en is mogelijk een niet geïdentificeerde soort. ‘Grayswood Pink’ wordt vaak verkocht als Cistus parviflorus.

Cistus laurifolius wit

4-6

250

zon

violet-paars

120

zon

Hybride van C. x canescens met C. lauriflius (dat betekent dat er ook C. albidus en C. creticus bloed in zit) gevonden door J. E. Sammons. Groengrijs blad met licht gekrulde rand mooie zachtroze bloemen met een zilveren waas in april. Winterhard tot zeker -15°C verdraagt kalkhoudende grond.

Cistus x argenteus ‘Silver Pink’ zalmroze

5-6

100

crème-roze

100

zon

7-10

400

5-7

800

roomwit

6-7

10000

Clematis ‘Mrs Robert Brydon’

wit

blauw-wit

zon

Mooi en aromatisch blad. Grote witte bloemen. Spontane hybride uit zuid Frankrijk. (C. ladanifer x C. laurifolius) Winterhard tot ongeveer -15°C verdraagt neutrale of licht kalkhoudende grond.

4-6

80

zon

7

De sprookjesachtige op lampionnen lijkende rode knoppen en de rode bloemstengels met zuiver witte bloemen vormen tijdends de bloei de belangrijkste kenmerken. Het donkergroene ruwe blad en de compacte struikvorm geven de plant daarna blijvende waarde.Tot -15°C winterharde kruising van; C. populifolius x salviifolius, zeer mooi! Wij hebben deze al vele jaren in onze tuin.

Cistus x pulverulentus (C. crispus ‘Sunset’) helderroze

5-7

60

zon

wit

300

5

7-9

100

(h.)schaduw/zon

3

7-9

120

(h.)schaduw/zon

3

Om een of andere reden wordt ik steeds weer betoverd door donkerbladige planten. Dit is een van de betere. Purper, bijna zwart blad, met name in het voorjaar. Goed te combineren vanwege sterke architectuur en bladvorm. De bloemen zijn licht geurend.Terugsnijden geeft herbloei en nieuw donker blad. Wij kweken deze uit zaad maar er zijn soms ook gestekte planten leverbaar. Die laatste zal iets duurder uitvallen, informeer bij aankoop welke u heeft, als dat er voor u toe doet.

Bosrank

Clematis ‘Côte d’Azur’ 100

7-10

Clematis recta ‘Purpurea’

Ranunculaceae

6-9

5

Nog een vaste plant clematis. De kleine witte bloemen zijn vrij laat en onopvallend. Het stug grijsgroene blad en de architectuur van de plant vormen de rest van de zomer de attractie.

wit

hyacint-blauw

zon-schaduw

Clematis recta

Grijsgroen blad met een gekrulde rand, breeduitgroeiend. Bloemen helderroze, zeer lange bloeitijd. Goede tuinplant. Dit is een natuurlijke hybride, een spontane kruising ontstaan in Zuid Frankrijk. van C. albidus x C. crispus. In Nederland wordt Cistus x pulverulentus meestal als C. crispus ‘Sunset’ aageboden. Winterhard tot zeker -15°C.Verdraagt neutrale of licht kalkhoudende grond.

Clematis

5

Op de overgang tussen de vaste plant clematis en klimmende soorten treffen we deze en Clematis x jouiniana ‘Preacox’ aan. Ze kunnen zowel liggend over de grond als klimmend in een boom of tegen een muur aangebonden worden toegepast. Het gebruik als bodembedekker is weinig bekend maar erg mooi als overgang tussen vasteplanten en struiken. Of als versiering om wat saaie struiken op te vrolijken. De hoogte wanneer we ze laten klimmen is met 3 meter voor veel tuinen ideaal. De bloemen zijn subtiel en zeer talrijk en zitten in trossen. Ze zijn 3 cm in doorsnede en hebben vier blauw-witte bloemdekbladen die als een sterretje openstaan. Het hart van de bloemen is crème kleurig. Het zijn goede snijbloemen. Clematis ‘Mrs Robert Brydon’ is een kruising van C. virginiana x C. heracleifolia var. davidiana, gekweekt in 1935 door Robert Brydon.

Cistus x hybridus var. corbariensis wit

zon

Deze verloren gewaande Chinese wildvonst van Wilson werd in 1983 herontdekt in een Engelse tuin. De bloemen staan op lange stelen, zijn 5 cm groot en roomwit. Klimt zeer hoog, leuk om een boom in te jagen.

Cistus x cyprius var. off. nf. bicolor 200

5

Clematis montana var. wilsonii

8

Prachtig zuiver witte vorm van de kruising C. albidus x creticus. Deze bloeit lang na.Vormt een compacte struik met een mooie bolvormige gestalte en ovaal groen-grijzig blad.Verdraagt tot -15°C. In onze vorige tuin hebben we er vele jaren plezier van gehad.

4-5

zon-schaduw

Een tamelijk recente introductie (1980), de eerste van de halfgevulde montana hybrides. Klimt zeer hoog. Het crème-roze van de bloemen geeft ongeveer dezelfde indruk als de bloemen van Aquilegia ‘Nora Barlow’. Best in volle zon.

Cistus x canescens f. albus 5-8

5

Clematis montana ‘Marjorie

zon

Hybride van C. x canescens met vermoedelijk C. lauriflius (dus ook hier C. albidus en C. creticus bloed) gevonden door J. E. Sammons . Lijkt sterk op C. argenteus ‘Peggy Sammons’ maar kleiner blad en zalmroze bloemen winterhard tot -15°C voor neutrale of licht kalkhoudende grond.

wit

zon/h.schaduw

Er wordt vaak gevraagd of we ook klimplanten of Clematis hebben.Tot voor kort hadden we alleen de zogenaamde vaste plant Clematis soorten. Daarmee worden niet-klimmende soorten bedoeld geschikt om tussen andere vaste planten te gebruiken. De klimmende soorten uit het gangbare sortiment met grote bloemen en felle kleuren kunnen we minder waarderen. Een aantal wat fijnzinnigere klimmende Clematis kopen we aan. Het sortiment kan daarom snel wisselen, de genoemde soorten geven slechts een indruk van het aanbod. ‘Etoile Violette’: deze AGM winnaar is een goed voorbeeld van onze soortenkeus. De halfknikkende bloemen zijn 7 cm in doorsnede en beginnen met een rode waas om daarna violet-paars te worden. Gevonden in 1885 in Frankrijk door Morel.

Cistus x argenteus ‘Blushing Peggy Sammons’ 4-4

80

Clematis ‘Etoile Violette’ (Vt)

7

Ten noorden van de Seine allom geprezen als de meest winterharde Cistus. Groot, aromatisch donkergroen blad. Bloemen wit met een geel hart.Voor neutrale tot licht kalkhoudende grond.Veel van de winterharde cultivars zijn kruisingen met C. laurifolius.

donkerroze

6-9

Voorheen: Clematis x bonstedtii ‘Crepiscule’. Stevig met rechtopstaande stengels, vraagt soms steun, bloemen lijken wel op die van Hyacinth en zitten in de bladoksels. Mooie vaste plant clematis om tussen andere vaste planten in de border toe te passen. Clematis vormt dan een aangename afwisseling op de gangbare plantbouw en bloeiwijze. Deze is wat bleker dan ‘Côte d’ Azur’

5

Voorheen: Clematis heracleifolia ‘Côte d’Azur’ maar omdat het vermoedelijk toch een hybride is wordt nu heraclefolia helemaal weggelaten. Een van de mooiste vaste plant clematissoorten met prachtig blauwe bloemen. De stengels worden tot 1 m lang maar buigen daarbij flink naar buiten.

Clematis x jouiniana ‘Preacox’ zachtblauw

7-10

300

zon-schaduw

5

Een klimmer die ook als vaste plant kan worden toegepast. Het is dan 9

ook een kruising tussen onze inheemse bosrank en dezelfde vaste plant Clematis als waar Clematis ‘Mrs Robert Brydon’ van afstamt: C. vitalba x C. heracleifolia var. davidiana. Liefst zien we deze liggend worden toegepast, ze wordt dan 50 cm hoog. Klimmend wordt ze tot 3 m hoog. De bloemen zijn klein, talrijk en porseleinblauw. Gevonden rond 1900 in Metz, u weet wel, langs de snelweg naar Zuid-Frankrijk waar de kilometer teller zijn werk begint te doen en we eindelijk snelheid hebben ontwikkeld.Volgende keer wat meer respekt dus, er gebeuren hier ook dingen.

oranje hebben bij ‘Dusky Maiden’ een aristocratisch karakter die de plant naar en hoger plan trekken.Verticale lijnen en vuurwerk in de nazomer. Bij ons al vele jaren probleemloos.

Clematis x triternata ‘Rubromarginata’

Crocosmia ‘Lucifer’

wit-rood

7-9

400

zon-schaduw

Crocosmia ‘Emily McKenzie’ oranje

rood

5

Asteracea

Chocolade Cosmos 6-10

60

vorstvrij

Crambe

onbeduidend

Brassicaceae

200

150

paars

zon

paars

9-10

130

zon, beschut

7

150

zon, beschut

7

6-9

Ranunculaceae 160

zon

Hoge violette ridderspoor uit de groep van de elatum hybrides. Dat zijn die lekker grote joekels met fors ingesneden donkergroen blad en bloemen aan lange dichtbezette aren. Ze vragen wat aandacht, maar als u dat niet er voor over heeft gehad is de kans groot dat u jaloers gaat zijn op iemand die er wel wat moeite voor deed. Wij hebben er nog niet zo veel ervaring mee. Riddersporen dienen direkt na de bloei stevig teruggeknipt te worden. Ze gaan dan nieuwe scheuten vormen en zullen zeker herbloeien. Geef bij het knippen gelijk even een handje organische

Crocosmia ‘Dusky Maiden’ zon, h. schaduw, rijk

6-10

Delphinium Delphinium ‘Christel’

Iridaceae

55

Asteraceae

Er zijn twee types artisjok, paarse spitse knoppen (type ‘Violetta’) en meer afgeplatte groene knoppen. Dat is belangerijk voor culinair gebruik. De makkelijkste recepten zijn bedoeld voor de laatste waar ‘Gros Vert’ het standaard ras van is. Artisjok heeft een droge beschutte standplaats nodig en graag veel mest. In de winter beschermen met stro om het rozet. Ze is niet de makkelijkste groente onder de vaste planten.

violet

8-10

zon-schaduw

Cynara scolymus ‘Gros Vert’

Montbretia bruin-oranje

70

doorlatend, zand, zon

Dit is de echte zeekool. Een siergroente bij uitstek. Het paarsig blad ontspruit in het vroege voorjaar en kroest er vrolijlk op los. In het voorjaar vormt de plant wolken kleine geurende witte bloemetjes met een lila waas. Daarna verschijnen knikkergrote zaadbolletjes die de plant tot het najaar sieren. Als groente is het blad vooral in het voorjaar, gebleekt, een delicatesse. Daartoe dient de uitlopende plant met een omgekeerde bloempot bedekt te worden. In het donker blijft het blad zacht en bleek. Kort koken, met eventueel wat citroen en boter opdienen, dus zo eenvoudig mogelijk.Voor doorlatende grond in de zon.

Crocosmia

5-6

Kardoen is een middeleeuwse groente nauw verwant aan artisjok. De gebleekte stengels worden nog steeds gegeten in Z. Europa. De smaak is vooral bitter. Maar, bitter in de mond maakt het hart gezond. Wanneer u Artisjok als sierplant overweegt raad ik u ten zeerste aan Kardoen te kiezen. Kardoen groeit veel sneller, is beter winterhard en heeft prachtig groot, grijs en mooi besneden blad. De uitstraling is enorm; mediterraan en middeleeuws. Ze staat bij ons erg mooi in de mediterrane border. Iedereen die het zag wilde ze hebben. Na 3 jaar verjongen door scheuren.

Crambe maritima 60

Apiaceae

Cynara cardunculus ‘Cardy’

Lagere soort die op de vorige lijkt maar iets meer ingesneden blad heeft. Last minute aanvulling van het sortiment leverbaar hopelijk vanaf eind 2002.

5-6

5

Kardoen

Crambe juncea

wit

zon, h.schaduw

Cynara

zon

De gigantische wolken kleine witte bloemetjes die u misschien heeft gezien in de tuin van Huys de Dohm komen van dit reuzen gipskruid. Indrukwekkende plant met een bijzondere uitstraling tijdends de bloei. Fors breed uitgroeiend blad.Voor een warme standplaats, bijvoorbeeld tegen een zuidmuur.

5-6

100

Wil de echte Japanse Peterselie opstaan? Ze zijn vaak nogal verwarrend, die volksnamen. Deze mag officieel het meest aanspraak maken op de aanduiding: Japanse Peterselie. Het is dus een Aziatisch keukenkruid ook al zou je dat niet zeggen oordelend naar het prachtige diep donker chocoladebruine blad van deze vorm. Als het alleen om de culinaire eigenschappen zou gaan zou ook de groene vorm kunnen volstaan. Maar dan is de plant veel minder interessant. Het blad smaakt lichtjes naar selder en ik neem af en toe een hapje. De sierwaarde van het blad overstijgt de culinaire waarde. De bloemen zijn onopvallend.

Crambe cordifolia

wit

6-8

Cryptotaenia japonica ‘Atropurpurea’

Zeekool 5-6

8

Witte Kervel, Mitsuba, Japanse Peterselie

8

Terrasplanten die geuren hebben een streepje voor. Wanneer de kleur van de bloemen niet alleen fascinerend maar ook nog eens in overeenstemming met de geur is hebben we te maken een topper. De bloemen zijn donkerbruin-rood en hebben een duidelijke chocolade-vanille geur. Wanneer u de plant wilt overhouden moet ze als kuipplant worden behandeld of met een stenen pot in de grond worden gezet. Dus, vorstvrij overwinteren de plant hoeft geen licht in de winter omdat de plant bovengronds afsterft.

wit

zon, doorlatend

Cryptotaenia

Cosmos atrosanguineus roodbruin

60

De klassieker, een beproefde cultivar.Vroeg bloeiend en hoog, best in de zon of halfschaduw op niet te droge grond. De meestal aangegeven hoogte van 1 meter wordt op onze rijke grond makkelijk met de helft overschreden. Heeft bewezen bij ons een probleemloze tuinplant te zijn. Dit is een van de vurigste planten die we hebben voor de vuurborder. Hoewel deze plant niet echt zeldzaam is, blijken velen er erg hebberig van te worden wanneer ze in volle bloei staat.

Witte stervormige bloemen met wijnrode randen en een sterke meidoorn geur. Erg mooi en rijkbloeiend. Geintroduceerd in 1882 maar nog steeds niet zo bekend als ze verdient te zijn. Kruising van C. flammula x C. viticella ‘Rubra’

Cosmos

7-10

Grote oranje bloemen met rode merken, blad iets bronskleurig maar lang niet zo donker als bij ‘Dusky Maiden’. Lang en laatbloeiende cultivar. Voor zon op niet te droge plek.

8

Een heerlijke combinatie voor gedurfde toepassingen, deze mysterieuze bruin-oranje bloemen met het diep brons-bruine blad. Kleuren hebben een bepaald karakter. Het valt mij soms zwaar aan te geven welke sfeer een bepaalde kleur heeft. Een bevriend kunstenaar begrijpt mij heel goed wanneer ik het hier in moeilijke termen over heb. Want hij verwoorde het als volgt: “Die kleur blauw maar dan in oranje.” De kleuren brons en 10

mest mee. Alle cultivars hebben steun nodig. Het plaatsen van steunen moet een routine zijn net als het terugknippen. Slakken vormen onder omstandigheden een gevaar waar op gelet dient te worden.

voorkomende soort: Digitalis purpurea is tweejarig. Het is een buitenbeentje. Alle andere soorten zijn min of meer vast en houden meer van neutrale of kalkhoudende grond. Dat het vaste planten zijn betekent niet dat ze het geheim van het eeuwige leven kennen. Er is nogal wat verschil in levensduur. Meestal zijn het, om meer precies te zijn, kort levende vaste planten. Drainage en zon verlengen hun levensduur aanzienlijk. De meeste cultivars worden gezaaid en het is niet gebruikelijk ze bloeiend te verkopen. Wij kunnen dan ook alleen achteraf controleren of de beschrijving klopt. Zelf zaad oogsten doen we niet omdat de soorten onderling kunnen kruisen. Het zaad van ‘Gelber Herold’ uit ‘97 leverde mooie goed vertakkende planten op. Maar de bloemen waren niet zuiver geel zoals beloofd door de zaadfirma. Ze waren prachtig mokka kleurig. Ik verwacht dus geen boze klanten. De kleur van deze fantastische sprookjesachtige planten is, moeten we nu vaststellen, mokka of geel.

Delphinium ‘Miss Newton Lees’ zachtblauw

6-8

160

zon

3

Weer een elatum hybride maar nu in zachtblauw tot lila met een zwart hart. Zeer mooi!

Delphinium requienii grijs-blauw

6-8

100

zon

8

Een onmogelijke plant, die toch soms mensen heel gelukkig kan maken. Toen wij ze voor het eerst zagen waren we verbluft vanwege de metaalglans over de hele plant. De kleur van de bloemen is onopvallend grijsblauw, het blad glanzend groen met een blauw-grijze waas. Een erg aansprekende plant voor gevoelige mensen. (u weet wel, dromers die niet van schreeuwers houden) Ook in het wild zeldzaam. Nu komt het probleem: deze tweejarige plant is niet winterhard. Wij hebben soms een klein aantal tweede jaars zaailingen beschikbaar, die dus als eenjarige moeten worden beschouwd.

Digitalis ferruginea ‘Gigantea’ geelbruin

Delphinium ‘Völkerfrieden’ gentiaanblauw

6-7

125

zon

De kruisingen uit de Belladonna groep (D. grandiflorum x D. elatum) waar deze toe behoort zijn over het algemeen wat lager en hebben meer vertakkende stengels. Dat komt door de invloed van D. grandiflorum.Völkerfrieden’ heeft een prachtig gentiaanblauw. Klassieker uit 1942. Niet op tijd aanbinden wordt hier tijdends de onvermijdelijke zomerstorm wat minder afgestraft dan bij de hogere cultivars.

6-9

160

roze

zon

100

zon

roomgeel

5

50

zon, droog

6-7

80

zon/h.schaduw, kalk

6-8

80

zon, kalk

Dit is een van de uitgesproken zonaanbidders uit het geslacht. Het totaalbeeld terracotta is de versmelting van bruingevlekte gele bloemen met een oranje zweem en een witte onderlip. Zeer mooie soort, redelijk vast.

Asteraceae

Dianthus ‘Mrs Sinkins’ 5-7

zon, kalk

Digitalis laevigata geel-bruin

wit

150

Deze heeft ook een vertakkende groeiwijze die zich hier meer bij de grond afspeelt. Daardoor is deze ook doorgaans minstens enkele jaren vast. De grote roomgele bloemen hangen aan vertakkende bloeistengels en zijn van binnen bruin geaderd. Kan lang doorbloeien zeker wanneer u de eerste stengels wegneemt. Giftig

Mien Ruys deed rond 1920 erg haar best om deze kruising tot stand te brengen. Duizenden zaailingen werden opgekweekt voordat er een hybride tussen zat. Een tweede generatie hiervan bracht onder andere deze zalmig roze voort met tot 100 cm hoge vertakkende stengels.

Dendranthema

6-9

Digitalis grandiflora (D. ambigua)

Delphinium x ruysii ‘Pink Sensation’ 6-8

zon, kalk

Een sprookjesachtige hybride die uitermate standvastig is. De planten vertakken sterk en maken lange tijd bloeistengels met smalle roze klokken. Als het meezit met het overwinterde stek is deze schaars leverbaar vanaf 2002.

Selectie van Dirk de Winter van kwekerij de Morgen. De bloemen zijn zachtblauw met een witte bij. De naam ‘Wedgewood’ verwijst naar het gelijknamig porselein. Het is een goed herbloeiende cultivar.

roze

180

Digitalis ‘Glory of Roundway’

Delphinium ‘Wedgewood’ porselijn blauw

6-8

Digitalis ferruginea ‘Gigantea’ is zelden echt meerjarig. Dat geldt alleen onder zeer ideale omstandigheden. Maar men moet ze minstens een keer gehad hebben want ze zijn bijzonder spectaculair. Ze doen iets met een tuin, de sprookjesachtige toortsen. Het donkergroen rozet is al mooi en daaruit wordt een hoofdaar met vertakkingen afgevuurd die zich maar heel langzaam aan de zwaartekracht onttrekt. Niet voor consumptie, Digitalis is giftig! Uitzaaien doen ze zelden vanzelf , maar van een plant oogst u miljoenen zaden.

4

En omdat ze zo heerlijk kunnen ruiken nog maar een. De dubbele witte bloem van ‘Mrs. Sinkins’ is zeer sterk geurend. Eetbare bloem, grasachtig grijs-blauw loof.Tijdens een aantal van onze thema weekenden is Mirjam aanwezig om het gebruik van bloemen en kruiden in sap te demonstreren en er van te laten proeven. ‘Mrs Sinkins’ behoort tot haar beste ingrediënten. De bloemblaadjes kunnen ook in salade worden gebruikt.

Digitalis lutea geel

7-9

90

zon, kalk

Lange smalle aren met heel veel kleine citroen-gele bloemen. Redelijk standvastig op doorlatende grond.

Digitalis purperea ‘Suttons Apricot’ Dierama

Iridaceae

perzik-roze

Engel-Hengel

Dierama pulcherrimum magenta-roze

8-10

160

zon, beschut, licht

6-7

paars-rood

6-8

100

zon/h.schaduw, zuur

Watermeloen roze is al jaren onze beknopte weergave van de gevleugelde kleurtypering van Rob Leopold voor deze frisse bijzondere bloemkleur. Ze houden het regelmatig een paar jaar vol en hebben lekker breed hartvormig blad.

Scrophulariaceae

Digitalis ferruginea ‘Gelber Herold’ 180

zon, kalk

Digitalis x mertonensis

Vingerhoedskruid 6-8

40

Ook deze is redelijk vast. Bloemen eerst geel in de knop dan paars met rode plekken, wollige plant vanwege het harig blad.

rood, watermeloen 5-6

geel

halfschaduw, zuur

Digitalis thapsi

8

Toen we dit jaren geleden de eerste keer zagen waren we verslagen, betoverende klokjes bloemen aan ijle stengels uit een pol gras! De engelse naam is: Angels Fishing Rod en vrij vertaald is dat: engel-hengel, een zeer toepasselijke naam. Uit Zuid Afrika, strenge winters verdragen ze niet zonder afdekken goede drainage helpt ook.

Digitalis

120

Hier hebben we een echte tweejarige. Deze mag in de schaduw en zaait zich ook goed uit.Traditionele variëteit voor de cottagetuin in zalm-rose.

zon, kalk

De planten uit dit geslacht worden vaak vaste planten genoemd. De meest bekende, en bij ons wild op zure bosgrond in de schaduw 11

Dipsacus

Dipsacaceae

Echinacea purpurea ‘Rubinstern’

Grote Kaardebol

robijn-rood

Dipsacus (sativus) ‘Spica’ crème-wit

7-8

200

zon

Gekregen van een van onze liefste klanten met voornaam Spica. Het blad heeft een afwijkende golvende rand en de bloemen zijn crème-wit. Gedetermineerd als niet bestaand door Gerard vd Mast, de man met de grootste tuin die we kennen: hij is beheerder bij Natuurmonumenten. Een plant om via zaad te laten verwilderen. Rijke drachtplant voor vlinders.

Echinacea

purperrood

7-9

100

zon, doorlatend

Echinacea purpurea ‘White Swan’ wit

7-9

100

zon

Een zaairas, daarom zijn de planten dus niet helemaal uniform, met name van hoogte. De witte bloemen met een geel-oranje hart hebben een sterke uitstraling. Zeker zo aristocratisch, als de bloem eenvoudig is. Een zeer bruikbare plant voor de volle zon.

Echinacea pallida 80

zon, rijk, doorlatend

Nog een soort die dankzij weefselkweek van de ondergang is gered. Mooie grote heldere schotels zien we hier als bloem. Een van de betere vaste planten.

Asteraceae

7-9

80

Echinacea purpurea ‘The King’

Zonnehoed purper-rood

7-9

Ook een vegetatief vermeerderd ras met intensief, diep-robijnrode bloemen, de bloemblaadjes staan eigenwijs en netjes haaks op de bloembodem.

zon

De bloemen van Echinacea pallida zijn kleiner en eleganter dan die van E. purperea.Verschillen met E. angustifolia zijn kleiner. De bloemblaadjes van E. pallida zijn lang, smal en strak afhangend van de bodem. Echinacea staat wereldwijd op de 1e plaats van de geneeskruiden top 10. De weerstandsverhogende werking is verbluffend. Bij de eerste symptomen innemen voorkomt het daadwerkelijk uitbreken van de griep.Te laat gebruik, wanneer u al griep heeft heeft geen zin. Het preparaat is te koop bij de drogist, haal het in huis! De meningen over welke soort beter werkt en of de velden waar ze voor de medicijn productie staan overwegend met E. pallida, E. purpurea of met E. angustifolia zijn beplant lopen uiteen. Werkzame stof wordt in ieder geval voldoende in alle drie gevonden. Geef ze allemaal een niet al te nat plekje. Op een zonnige open plek leven ze lang.

Echinops

Asteraceae

Kogeldistel

Echinops bannaticus ‘Taplow Blue’ staalblauw

7-9

100

zon

Kogeldistel is een van de emanaties van de onverwacht plooibare familie van de schermbloemigen. Het zijn feitelijk geen distels (die zonder uitzondering in de composietfamilie thuis horen) hoewel ze enkele van hun eigenschappen kopiëren. Woekerende planten komen we in dit geslacht niet tegen evenmin als gevaarlijk pluizende zaaddozen. Deze ‘schijn-distels’ zijn nuttig als textuurplant. De bij ‘Taplow Blue’ vrij dikke, typische kogelronde bloemen zien we weinig bij niet-distels.

Echinacea paradoxa geel

7-10

80

Eryngium

zon, droog

Heel speciaal als plant! Maar dit kan ook worden opgevat als een pesterijtje (een paradox): nu moet de zonnehoed weer zonodig geel. Zijn we al die verwarring na de afsplitsing van Echinacea uit het geslacht Rudbeckia eindelijk na jaren tobben te boven. Komt er een Zonnehoed met gele bloemen! En dan heb ik het nog niet eens over de onverklaarbare geelvrees die in de tuinwereld wijdverbreid is.

Kruisdistel

Eryngium agavifolium wit

7-9

125

zon

Gezaaide planten zijn wat goedkoper dan de gestekte cultivars. Als ze niet uniform aan de hoogste eisen hoeven te voldoen, heeft u een goede keuze aan deze mooie roze snijbloemen op lange stelen.

7-9

70

staal-blauw

zon, rijk, doorlatend

40

metaalblauw

90

50

droog, zon

5

7-8

75

droog, zon

3

zon, rijk, doorlatend

Eryngium variifolium paars-blauw

6-8

45

droog, zon

Tijdends de bloei is dit een plant met twee kanten. Het onderste deel heeft dik donkergroen eirond blad. Aan de bloeistengels en rondom de bloemen metamorfoseert het blad tot lange scherpe metaal kleurige stekels. Dat is erg mooi natuurlijk. De bloemen zijn paars-blauw en kogelrond. Afkomstig uit Marocco, maar bij ons in de zon prima winterhard.

Echinacea purpurea ‘Magnus’ 7-9

6-9

Vormt een bossige plant met leerachtig, hartvormig blad vanuit een rozet. De staalblauwe bloemen verschijnen in ovale aren aan stevige vertakkende stengels.

‘Kim’s Knee High’ werd enkele jaren geleden geïntroduceerd door Kim Hawk’s van Niche Gardens in de VS. Haar selectie is een doorbraak vooral vanwege de zeer compacte vorm (Kim is niet erg groot) en de zeer rijke en langdurige bloei. De eerste bloemen blijven laag op stelen van 20-30 cm. Later worden de stengels wat langer, tot ongeveer 40 cm. Het hart is oranje de bloemblaadjes zijn pittig magenta-roze. Onze planten worden vegetatief vermeerderd.

roze-rood

7

Eryngium planum ‘Fluela’

Echinacea purpurea ‘Kim’s Knee High’ 7-9

droog, zon

Grote diep staalblauwe bloemhoofden met een doornenkroon van schutblad boven mooi getand blauw-grijs wit geaderd blad.

Vegetatief vermeerderd ras (in dit geval uit meristeemcultuur). Rijkbloeiende plant met heel grote bloemen op 70 cm hoge donkere stengels, De bedoeling bij vegetatief vermeerderende cultivars is: meer mooier dan duurder dan de gezaaide rassen, aan u de keus!

magenta

100

Eryngium bourgatii

Echinacea purpurea ‘Augustkönigin” purper roze

7-9

Nog een mooie textuurplant voor droge borders in de tuin. Het lange gladde spits getand blad.Vormt flinke rozetten en lijkt inderdaad op agave-blad zoals de naam aangeeft. De bloeiwijze is een groen-witte bol van 1,5 cm doorsnede op een lange stevige vertakkende steel. Makkelijke plant voor soms een beetje vervreemdende effecten. Prima winterhard en redelijk vocht bestendig.

Echinacea purpurea roze-rood

Apiaceae

Eryngium yuccifolium

zon, rijk, doorlatend

Inmiddels al wat ouder mooi uniform zaairas. Grote bloemen met een intensieve roze-rode kleur. De bloemen hebben bolle harten die ook na het afvallen, of zelfs afplukken van de bloemblaadjes nog als snijbloem worden gebruikt.

wit

6-9

100

droog, zon

4

Lijkt een beetje op E. agavifolium maar met smaller blad en iets kleinere rozetten. Scherp spits blad als yucca maar iets getand, hoofden bolrond tot 2,5 cm.Voor tamelijk droge, zure tot neutrale grond. Groeit van nature in bosranden of prairies.

12

Eupatorium

Asteraceae

Euphorbia characias ‘Humpty Dumpty’

Leverkruid

geelgroen

Eupatorium purpureum ssp. maculatum ‘Riesenschirm’ wijnrood

8-10

175

vocht

Als de volgende maar dan wat lager en met veel grotere schermen. De plant moet een aantal jaren staan voordat zichtbaar wordt wat er mee bedoeld is. Maar dan is het ook een echte blijver die enorm taaie onverwoestbare en diepwortelde pollen maakt. Ik heb een oude E. purpureum verhuisd uit onze oude tuin in Brunssum alleen al het uitspitten vond ik een prestatie.Toen moest de opgesplitste kluit ook nog gekruid worden naar de bus. Zelfs een van de 6 delen was amper te tillen. Deze plant stond dan ook wel al bijna 10 jaar. Hoewel het blad er na de eerste vorst af gaat zijn de stengels in de winter vaak verrassend mooi. We laten ze lekker staan.

groen-geel

200

vochtig

100

vochtig, rijk

5

4

Een mooie Amerikaanse vondst die in een enorm tempo terrein heeft veroverd. De stengels en het blad zijn diep chocoladebruin. Met name in de zon is de bladkleur heel uitgesproken. Maar ik vind zelfs de kleur in de diepe schaduw onder onze kersenboom nog indrukwekkend. De bloemen zijn tamelijk onbeduidende witte knopjes. Knip ze gerust een keer half terug in de zomer het gaat vooral om het prachtige blad.

4-5

40

droog, doorlatend

geelgroen

7

40

droog, doorlatend

geelgroen

50

droog, doorlatend

7

4-7

25

arm, zand

4

5-7

40

zon

7

Euphorbia griffithii ‘Dixter’ oranje

5-7

100

zon, rijk

7

Met oranje bloemen, een van de weinige niet geelgroen bloeiende wolfsmelken. Dit levert een effectvol vrolijk spektakel op vroeg in het jaar. Nadat u zich eerst heeft verwonderd over als speren uit de grond schietende knoppen. Stengels rood, blad kopergroen. Het blad krijgt in het najaar een oranje-rode herfstkleur. Heeft graag rijke grond. AGM

Euphorbia x martinii ‘Ballyrogan’

6

oranje-rood

4-7

75

zon / h. schaduw

Deze nieuweling is ontstaan bij Gary Dunlop in N. Ierland, een van de vermoedlijke ouders is E. characias ‘Green Mantle’. Het blad is smal en donker, in de winter heeft het een diep purperen waas. De bloemen zijn fijngetekend met zwarte knopjes. Mooie cultivar. Nog een keer: knip ze!

Euphorbia characias ‘Black Pearl’ 1-5

droog, doorlatend

Als het om het blad gaat is dit een van de mooiste. Het is met name in het voorjaar bijna onwaarschijnlijk donker, bijna zwart. De gele schermen steken natuurlijk enorm af tegen het blad. Als het blad wat groener wordt kunt u de plant flink terugknippen om nieuw donker blad te krijgen. Ook in de schaduw blijft het blad redelijk donker. Na verloop van enkele jaren kunt u de planten het beste delen en herplanten. Ze kunnen anders wel eens gaan versuffen.

Een hele nette plant is dit vooral in de winter als het donkergroene iets glimmende blad onkreukbaar dit architectureel hoogstandje vorm geeft, groeit breed uit met worteluitlopers.Verdraagt droogte en schaduw.

geelgroen

150

Euphorbia dulcis ‘Chameleon’

Euphorbia amygdaloides var. robbiae 3-6

1-5

Deze lage kruipende soort heeft fijn en donker naaldvormig blad. De bloemen beginnen geelgroen en verkleuren naar lila-rood, de schutbladeren zijn geelgroen. Een van de kleinste in het geslacht die van zich afbijt door flink te woekeren. Wanneer u daar rekening mee houdt hoeft het geen probleem te zijn. Er vormt zich snel een vrij dichte zode die echter buurplanten niet hinderd. Groeit op de armste en moeilijkste plaatsen nog gemakkelijk weg.

‘Wolfsmelk’: refereert dat niet aan het verhaal van Romulus en remulus, die door een wolvin werden opgevoed? Dan zijn we gelijk waar we zijn moeten want het gaat ons om de warme uitstraling van de veelal mediterrane soorten. Ze houden prima blad in de winter, vaak met een rode blos van de kou. Daarna maken ze, met veel gevraagd subtiel groen-geel, deel uit van de eerste bloeigolf in het vroege voorjaar. Het geheim voor de mooiste planten is het tijdig volledig terugknippen van alle soorten als de bloemen nog mooi zijn, in juni. Ze bewijzen hun waardevolle diensten aan de tuin met name in najaar winter en voorjaar. Euphorbia amygdaloides ‘Purpurea’ was een van de eerste die door branche organisaties werd uitgeroepen tot vaste plant van het jaar. Het purper-rode blad blijft jaarrond prachtig gaaf. In het voorjaar verschijnen de groengele bloemen in scherp contrast met het blad. Deze plant heeft bij sommigen de reputatie meeldauw gevoelig te zijn. Wij zagen deze aantasting nog nooit optreden. Mocht het bij u gebeuren, dan de plant flink terugsnijden. Dat is ook het routine-onderhoud, nodig om de plant vol en compact te houden. De beste tijd is aan het eind van het voorjaar na de bloei.

geelgroen

zon, beschut

Euphorbia cyparissias ‘Clarice Howard’

Euphorbia amygdaloides ‘Purpurea’ geelgroen

35

Opgelet! We gingen van hoog naar laag en maken nu een vreugde sprong. Een waarlijk mediterrane tuinplant voor goed doorlatende grond op een zonnige plaats. Bij gunstig weer ontwikkelen de lange bloeistengels zich vanaf januari snel. De dikke bolle schermen kunne in februari al zichtbaar worden. Met 150 cm is dit de reus en volgens velen de mooiste in het geslacht. De groen-gele bloemschermen kunnen tot 30 cm doorsnede worden. Bij langdurige strenge vorst iets beschermen met sparrentakken. Onderscheiden met een Award of Garden Merrit door de RHS. (in het vervolg kort: AGM)

Eupatorium rugosum ‘Chocolate’ 8-10

4-5

Euphorbia characias ssp. wulfenii

Reusachtige statige plant met donkerrode stengels. De wijnrode bloemschermen bekronen de border in een sfeer die past bij de beginnende herfst. Heel mooi achterin de border. De uitgebloeide stengels laten we de hele winter staan om hun mooie silhouet.

wit

zon, kalk

De groei van deze is nog veel meer gedrongen dan de vorige. Het blad is heel sierlijk bolrond. De bloemen hebben zwartbruine honingklieren. Helaas niet de makkelijkste overwinteraar. Het lijkt erop dat deze cultivar vorstgevoeliger is. Onze planten overleefden de zachte winter van 2001 niet in de volle grond.Voorlopig schaars.

geelgroen 8-10

45

Euphorbia characias ‘Potuguese Velvet’

Eupatorium purpureum ssp. maculatum ‘Atropurpureum’ wijnrood

4-5

Een compacte vorm en daarom goed hanteerbaar in de tuin. Het blad is in de winter heel mooi blauw-groen. Erg mooi tussen lavendel en andere mediterrane planten.

7

Euphorbia characias is de meest voorkomende wolfsmelk in het gebied rond de middellandse zee. ‘Black Pearl’ is een mooie vorm, iets compacter dan de soort met zwarte hartjes in de bloemen. Ik had ooit een onmogelijke discussie met een collega die beweerde dat Euphorbia characias zwarte punten heeft en ‘Black Pearl’ juist niet. Helaas hebben enkele toeleveranciers van beworteld stek het hele sortiment Euphorbia overhoop gegooid door de namen van vrijwel alle cultivars te verwisselen. Dat moet de reden zijn waarom we volkomen langs elkaar heen praatten.

Ferula

Apiaceae

Schijnvenkel (Corsicaanse)

Ferula assa-foetida geel

4-6

250

zon, rijk, vast

Eindelijk is het zover, voorjaar 2001 zijn ze opgepot na bijna 2 jaar kiemen in een zaaibak. Als het aantal bezoekers van onze kwekerij dat informeerde naar de beschikbaarheid van deze plant maatgevend is, alleen al bij het aanschouwen van het blad, dan is dit een superplant. Ze heeft er in ieder geval het formaat voor. Maar, nee, zo werkt het niet. U moet maar mooi vinden wat wij ooit mooi vonden. Ik kreeg bijna 10 jaar 13

bloedsuikerspiegel verlagend. Mij is herhaaldelijk op het hart gedrukt dat deze plant bij suikerziekte wonderen verricht. Mocht u hier behoefte aan hebben win dan informatie in bij deskundige kruidkundigen en wijs hen op galigaan als medicijn. Het schijnt nog veel te weinig bekend te zijn hoe goed galigaan kan werken.

geleden een beetje zaad en kweekte een aantal planten op. Nadat ze een jaar of drie hebben gebloeid konden we er mee verder. Reuzenvenkel is een goede omschrijving. Elk jaar worden er meer bladeren gemaakt totdat de plant weer in rust gaat. In een nat jaar kan dat al in de loop van de zomer zijn. Die bladeren zijn zeker 70 cm breed en lang. Het is fijn geveerd , bol, donkergroen, glanzend en erg sierlijk. Als de wortel dan na een aantal jaren voldoende energie heeft vergaard gaat er een stengel 3 meter of meer de lucht in om daar grote gele schermen te maken. ‘Food of the Gods’, ‘Devils Dung’ en ‘Kandaharre Hing’ zijn streeknamen voor de hars die uit de wortels wordt gewonnen. Want Ferula heeft ook medicinale en culinaire betekenis als voortbrenger van Asafetida een harsachtige gom die de wortel voortbrengt als het blad er af wordt gekapt. De hars wordt hard na drogen. In India kent men de hars als “Kandaharre Hing” en wordt deze ondanks de sterke uiengeur en bittere smaak als toekruid gebruikt. Medicinaal zou de hars werken als hersenstimulant, bij astma, bronchitis en andere kwalen.

Filipendula

Galium Galium odoratum wit

Rosaceae

Filipendula rubra ‘Venusta’ 6-8

175

zon, h.schaduw

5-6

30

schaduw

Meidrank zeggen de Walen hiertegen.Vreemd genoeg gebruiken ze het enige Nederlandse woord in hun vocabulaire voor deze plant. De traditie om een heerlijke voorjaarsdrank te maken met het blad en de bloemen van Asperula is daarmee keurig behandeld. Het is bovendien een traditionele (ouderwetse) bodembedekker voor diepe schaduw. Wanneer Asperula wordt gedroogd neemt de heerlijke hooi-geur toe (cumarine). Een bosje aan het beddehoofd helpt bij het inslapen. Maar dat verteld de Nederlandse naam al: Bedstro. Je kunt er ook kussens mee vullen bij serieuze slaaproblemen. Stromatrasjes van kinderen werden er vroeger mee bijgevuld om ze lekker te laten slapen. En in de tuin? Oh ja, een van de makkelijkste woekerende bodembedekkers voor de diepe schaduw. Zet ze maar in vergeten hoekjes onder de struiken.

Spirea roze

Rubiaceae

Lievevrouwebedstro

2

Voor de wat ruimere tuin is dit een ideale achtergrondplant met diep roze pluimen. Er worden vrij snel flinke pollen gevormd die enorme wolken met kleine roze bloemen voortbrengen. Een betrouwbare makkelijke vaste plant met veel impact. Geschikt voor combinaties met grassen, Monarda en Sanguisorba.

Gaura

Oenotheraceae

Prachtkaars, Lindheimer’s Kaars

Gaura lindheimeri ‘Siskiyou Pink’ Foeniculum

Apiaceae

rozerood

Bronzen Venkel

Foeniculum vulgare ‘Rubrum’ geel

7-8

150

zon

Het lijkt wel een thema voor een aparte afdeling: purperkleurig blad heeft sierwaarde! Wellicht is een donkere bladkleur net een accent dat sommige sierplanten uit hun overwegend groene omgeving tilt en spannend maakt. Maar dit is niet alleen een sierplant. Het fijne blad is prima te gebruiken in salades en als vaste plant vervangt venkel de eenjarige dille voor de gemakzoekers onder u. De gele schermen kunnen bovendien ook in de vaas gebruikt worden. Zaait zich rijkelijk uit wanneer u, zoals dat hoort, de uitgebloeide bloemschermen de hele winter laat staan. De ongewenste zaailingen zijn gemakkelijk selektief te verwijderen.

Fragaria

Rosaceae

wit

zon

7-10

80

beschut, warm

Deze vegetatief vermeerderde kloon is geselekteerd op rijke bloei en een meer compacte bouw.Verder als de soort, dus witte vlinders met wat rood op lange slanke stelen. Ze beginnen flink op te vallen als de herfst vordert omdat ze dan het hevigst van alles wat nog bloeit, bloeien. Behandel ze als ‘Siskiyou Pink’,

Fragaria x ananassa ‘Variegata’ wit

Een gewone aardbei maar dan met bont blad. een ideale snelgroeiende bodembedekker voor een wat donkerder plekje. Het crèmebonte blad wordt door velen erg mooi gevonden. Onze vriend Jan-Wim, de aardbeienkweker vindt het maar niks, die zieke planten gooit hij er steeds tussenuit want ze dragen minder vruchten.Tja, het blijft een luxe, sierplant.

Geranium

Geraniaceae

Tuingeranium

Geranium ‘Ann Folkard’ paars-rood

Galega

7-10

70

zon

5

De tuingeraniums vormen de basis van de romantische tuin. Ze zijn betrouwbaar en vragen weinig verzorging. ‘Ann Folkard’ is meteen een bijzonder prachtige plant met veel kleur effect. Het blad loopt geel uit om aan het eind van het voorjaar heel traag groen te worden, de bloemen verkleuren van licht naar donker paars. Groeit breed uit maar wortelt niet verder buiten het hart zoals veel andere tuingeraniums doen. Het is een kruising van G. procurrens x G. psilostemon.

Fabaceae

Galigaan

Geranium ‘Blue Cloud’

Galega officinalis ‘Alba’ 6-8

100

Gaura lindheimeri ‘Whirling Butterflies’

Bontbladige Aardbei

wit

7-10

Weinig mensen kunnen in het najaar deze pakkende combinatie weerstaan van bruinrood blad en donker-roze bloemen.Tot diep in het najaar blijven de bloemen komen. Maar dan zou u ze eigenlijk beter niet planten. Weer en wind kan hun levenskaars danig doen dansen. Het geheim is: winterklaar maken in de zomer! Je moet ze een of meer keren in de zomer terugknippen om ze steviger te maken. In de herfst blijft u er beter vanaf om ze in het voorjaar weer netjes te maken. Het kan gebeuren dat een deel van de plant groen wordt. De mutatie die de eigenschappen van ‘Siskiyou Pink’ bepaalt heeft alleen de buitenste cellaag veranderd. Soms kunnen onderliggende cellen uitgroeien tot scheuten die de eigenschappen van ‘de chimaera’, zoals dat heet, niet hebben. Dat is dan weer de gewone Gaura lindheimeri. Een ander bekend voorbeeld van een chimaera is Lavatera ‘Barnsley’ waar bij te drastisch snoeien Lavatera thuringiaca onderuit komt..

120

licht-blauw

normaal

5-7

35

zon, h. schaduw

Deze groeit niet erg snel maar bedekt met haar platliggende stengels uiteindelijk wel bijna een vierkante meter per plant. De zachte wolkige bloei is bijzonder rijk en bestaat uit grote schaalvormige bleek-blauwe

Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar deze zuiver witte vorm boven de gewone galigaan die een beetje onbestemd tweekleurig is. Het is een hoge vlinderbloemige plant. Medicinaal werkt galligaan zweetdrijvend, en 14

Geranium phaeum ‘Mourning Widow’

bloemen. Het blad is fijn ingesneden. Na de hoofdbloei flink terug knippen zorgt voor bladverversing en herbloei in het najaar.

zwart

Geranium clarkei ‘Kashmir White’ wit

6-8

60

zon

7

Grote rechtopstaande witte bloemen met lila aders. Makkelijke en groeikrachtige plant die zichzelf helemaal geeft tijdens de bloeiperiode. Herbloei is uitgesloten maar de hoofdbloei laat ook geen in te lossen schulden openstaan. Knippen na de bloei geeft snel weer mooi jong blad.

zwart-purper

60

De zalm-roze bloemen zijn wat zachter van kleur dan bij de soort, alsof er een scheutje room aan is toegevoegd. Een grote plant en snelle groeier. Deze wil graag doorbloeien op voorwaarde dat u in de zomer wat bloemen offert en de plant tot de grond terugsnijdt.

5-7

40

5-8

80

zon

5

Geranium phaeum var. lividum ‘Majus’ lilaroze

5-6

80

zon

5

Een vorm van de weduwe met grotere bloemen in een grijzig lila. Iets luchtiger zou je kunnen zeggen en zeker niet in de rouw.

Geranium ‘Johnson’s Blue’ blauw

h. schaduw

Deze stond dus jaren geleden mooi te zijn in een van onze borders en werd al veel gevraagd terwijl wij nog bezig waren onze scepsis ten aanzien van ‘de weduwe’ kwijt te raken. ‘Samobor’ is een hoofdstuk apart. Het grote blad met een diep bruinrode boog erover behoort jaarrond tot de mooiste bladvormen onder de geraniums. Doet het goed in halfschaduw.

‘Kashmir White’

6-9 5

130

Geranium phaeum ‘Samobor’

Geranium endressii ‘Wargrave Pink’ zalm-roze zon

5-8

Elk jaar hebben we iets nieuws op proef in de tuin en vraagt iedereen er ons gek naar als de proef geslaagd is. Enkele jaren geleden was dat dus o.a. Geranium phaeum ‘Samobor’. Op dezelfde plaats stond het jaar daarop Geranium phaeum ‘Mourning Widow’. Eindelijk kon ik ‘Samobor’ uit voorraad leveren. Maar plotseling moest men de nieuwe ‘Mourning Widow’ hebben. Beide zijn zeer goede planten en misschien stonden ze ook wel op een goede plek. ‘Mourning Widow’ is extra donker van bloem, extra lang bloeiend en extra hoog, dus een zeer begeerlijke weduwe.

zon

9

Geranium ‘Philippe Vapelle’

Probleemloze makkelijk inzetbare, rijk en lang bloeiende blauwe plant. In de winter is het blad er helemaal af. Dat betekent dat de plant zich dus in het voorjaar een hele nieuwe garderobe aanmeet.

blauw

6-7

40

zon

Een van mijn favoriete nieuwe geraniums. Het fijngeveerde blad weeft snel en vrolijk tussen andere planten. De bloemen zijn groot, blauw met een licht hartje en licht geaderd.

Heeft iets groener blad dan G. renardii maar wel de mooie ronde ruwe en gerimpelde bladvorm. Philippe Vapelle’ heeft grote diepblauwe bloemen en is rijkbloeiend. Het is een kruising van G. renardii x G. platypetalum, gemaakt door Yvan Louette, de lopende rozen encyclopedie.Voor deze heb ik hem persoonlijk bedankt. “En eh, oh ja,Yvan, nog bedankt.......!” Hij heeft zijn proefvelden voor rozen en geraniumkruisingen ingericht in de tuinen van het gemeentehuis van Chaumont-Gistoux waar hij als ambtenaar werkt. Chaumont-Gistoux ligt in “Terre Franche”, een gebied in Waals Brabant dat steeds onafhankelijk bleef terwijl het Bisdom Luik de omliggenbde streek bestuurde. ‘Terre Franche’ heet ook de Geranium van de zelfde kruisings ouders als ‘Philippe Vapelle’ het verschil tussen beide is niet erg groot. We kregen van Yvan ook nog een zeer mooie roze trosroos: ‘Petite de Terre Franche’. Onze lieve vrienden en huistraiteurs: Claude en Miryam Pohlig, wonen ook in ChaumontGistoux.

Geranium nodosum

Geranium pratense ‘Plenum Coeruleum’

Geranium macrorrhizum ‘Velebit’ roze

5-6

30

Geranium macrorrhizum is vooral aantrekkelijk vanwege de heerlijke geur van het blad.Verder zijn het stoere bodembedekkers voor elke standplaats. In de herfst kleurt het blad rood. Na enkele jaren graag eens na de bloei terugknippen tot de grond. Dit voorkomt dat ze stelten gaan maken.

Geranium ‘Nimbus’ blauwpaars

lila-mauve

6-9

6-9

40

40

zon, schaduw

zon

6

violet-blauw

Een zeer natuurlijk aandoende plant, ze is dan ook 100 % wild. Kleine zachtroze tompetvormige bloemetjes en rood aangelopen stelen. Kan prima in de schaduw.

Geranium ‘Patricia’ karmijn roze

6-11

100

zon

5

Ideale plant die helemaal bovenaan staat in de competitie voor beste geranium introductie van de afgelopen jaren. Combineert de bloeikracht van endressi met de indrukwekkende bloemen van psilostemon. De kruising tussen G. endressi en G. psilostemon quadrateerd bovendien de groeikracht. Op zichzelf staand is de plant 60 cm hoog maar bij ons groeit ze tot meer dan 120 cm tegen buurplanten omhoog. De bloemen zijn magenta met een stervormig zwart hart.Terugsnijden is niet nodig de plant herbloeit niet, ze bloeit gewoon volop door. In de winter sterft het blad langzaam af om in het voorjaar weer uit mooie rode knoppen te voorschijn te komen.

5-6

60

80

Geranium pratense ‘Plenum Violaceum’ paarsblauw, gevuld

6-9

80

Als de vorige maar dan met wat stevigere en donkerdere pomponnen in violet-paars. Het zijn net roosjes.

Geranium pratense ‘Splish Splash’ blauwwit

6-8

70

zon / h. schaduw

Al vele jaren vraag ik mij af waarom Geranium pratense ‘Striatum’ zo weinig gekweekt wordt. Het is een bijzonder leuke vorm met witte bloemen die blauw gestreept en gespikkeld zijn. Nu is er dan ook een cultivar, die voor zover ik kan beoordelen niet afwijkt van de volgende.

Geranium phaeum ‘Album’ wit

6-9

Klassiek bij gratie van de kenners, want je ziet ze niet veel deze pomponnetjes. De bloemen zijn gevuld en staan op vrij lange stelen. De bloemen hebben iets Viktoriaans aristocratisch. De flodderige pomponnetjes zijn violet-blauw met een vleugje rood. Ze vraagt wat meer aandacht dan de gemiddelde Geranium. Zorg dat ze vrij staan van andere planten. Ze kunnen meeldauw krijgen. In dat geval moeten ze stevig teruggeknipt worden voor herstel.

schaduw / zon

Gebruiken veranderen, zo gaan ook weduwes lang niet altijd meer in het zwart. De witte vorm is, denken wij, goed bruikbaar voor een schaduw plek waar de soort van nature thuishoort. Ze mogen ook wel in de zon. Knippen geeft wel eens herbloei.

Geranium pratense ‘Striatum’ hemelsblauw

6-8

70

zon

5

Dezelfde wit met blauw gestreepte bloemen dus, erg leuk. Geranium prantense groeit van nature in droge gras bermen. Ik zag ze in Engeland. Dat betekent: niet te gek rijk en niet te natte standplaats graag.

15

hevig. Knippen levert geen herbloei. Maar dat is vrij normaal voor bosplanten zoals deze.

Geranium pratense ‘Victor Reiter’ lila-blauw 6-8

40

zon

Deze werden vorig jaar uit onze bakken geplunderd. Nog voor ze maar aan bloeien konden denken. We begrijpen waarom. Het handvormig geveerde blad is diep donkerbruin tot paars-bruin en heel erg sprekend. Een topplant. Misschien moeten we nog eens herzien wat onze favoriete bladplanten zijn.

Geranium versicolor zacht-roze

Geranium psilostemon magenta

6-8

120

zon

5

Plantaardig vuurwerk aan grote planten met fel gekleurde bloemen die door het donkere hart en de aders zeer sprekend zijn. Als stevig rechtopstaande, min of meer solitaire plant is ze op haar mooist. Dit bereikt u het best in de volle zon. Ik heb ze met succes tussen een laagblijvende smeerwortel geplant die na de bloei door de Geranium wordt overgroeid. De Geranium heeft er steun aan en Symphytum azureum zorgt voor bloemen spektakel op een in het voorjaar anders kale plek.

6-9

40

roze-wit

30

25

zon

30

zon

7-8

50

5

Geranium x oxonianum ‘Claridge Druce’

Geranium ‘Sirak’

Geranium x oxonianum ‘Phoebe Noble’

6-7

50

zon, h.schaduw

5

zon

Eindelijk een minder miskende topplant. Deze is zelfs zo algemeen dat de snobs er hun neus voor ophalen. De makkelijkste bloeier en groeier van alle Geranium sanguineum varianten. Wellicht de mooiste G. sanguineum en dus terecht zeer veel toegepast. Grote bleekroze bloemen met donker roze aders, zeer lang bloeiend.

roze

5

5

Hardgroeiende, grote pollen van 60 cm hoog, 5 cm grote schotelvormige bloemen in een heftig violet blauw met donkere aders, vrij kort maar krachtig bloeiend. Het blad is ook na de bloei nog een aangenaam onderdeel van een border. Op geen enkele manier is deze tot herbloei te bewegen. Dit eisen van de plant zou ook ondankbaar zijn na een dergelijke heftige bloei.

zon

zon/schaduw, droog

5-8

blauw

Geranium sanguineum var. striatum 6-8

30

Geranium x magnificum

‘Glenluce’ valt op door de relatief grote bloemen voor de soort.

roze

5-8

Hetzelfde geurende blad met herfstkleur. ‘St Ola’ heeft wat grotere bloemen dan ‘Biokovo’ en overlappende bloemblaadjes.

5

Geranium sanguineum ‘Glenluce’ 6-9

6

Geranium x cantabrigiense ‘St Ola’

Geranium sanguineum is een pure performance plant: ze behoort tot de beste bloeiers onder de geraniums, ze bedekt de bodem goed en doet waar ze voor gemaakt is: bloeien. Deze witte vorm is dus een zeer bruikbare tuinplant.

mauve-lila

zon, halfschaduw

Sterk aangenaam geurend ingesneden blad met een mooie rode herfstkleur. ‘Biokovo’ maakt grote plakken bovengronds aanwortelende uitlopers. Een kruising van G. macrorhizum x G. dalmaticum

wit zon/schaduw, droog

45

Geranium x cantabrigiense ‘Biokovo’

Geranium sanguineum ‘Album’ wit

6-9

Een beetje een wilde plant met talrijke trechtervormige bijna witte bloemetjes. De bloemen hebben heel fijne magenta adertjes. Het vijftallig ingesneden blad blijft ‘s winters vrijwel volledig gaaf. Een natuurlijk aandoende prettige, rustige sfeerplant. De kruising G. x oxonianum bevat bloed van G. versicolor.

roze

6-10

70

zon/schaduw, droog

5

Doorbloeiend in fris roze met een wit hart boven donker ingesneden blad. Kruising van G. endressi x G. versicolor. Na de hoofdbloei diep terugsnijden voor prima herbloei. Wij noemen dit kort: knipgeraniums.

roze-rood

9

6-9

40

zon/schaduw

5

Recente introductie in Zuid Rusland waar ze in het wild werd gevonden door de liefhebber, Dr. Simon. Lijkt op G. x magnificum maar dan met roze geaderde bloemen, forse sterke plant, zeer mooi.

De meest rode en meest opvallende bloemen van alle G. x oxonianum vinden we bij deze Canadese cultivar. Het is eerlijk gezegd een beetje signaalrood, pas er mee op! De kleur neigt vanuit felroze naar rood.

Geranium ‘Spinners’

Geranium x oxonianum ‘Sherwood’

paars-blauw

4-7

80

zon

zacht-roze

5

6-10

60

zon/schaduw, droog

5

Spinners’ heeft diep ingesneden blad, hoge stengels tot 90 cm en diep paarsblauwe bloemen. Na de bloei terugsnijden, geeft geen herbloei maar wel mooi fris nieuw blad. Combineren met bijvoorbeeld Artemisia ‘Lambrook Silver’ voor wat steun.

Lijkt op ‘Thurstonianum’ maar misschien nog iets langer en rijker bloeiend met semi dubbele zachtroze bloemen. Snelle groeier, vormt grote pollen met lichtgroen blad. Een topper!

Geranium ‘Sue Crûg’

rood-paars

rozerood

6-9

40

Geranium x oxonianum ‘Thurstonianum’

Het lijkt wel of er een leger veredelaars in de weer is met als missie: vernieuw het hele Geranium sortiment. Dit komt allemaal van liefhebbers, gespecialiseerde kwekers of door toeval tot stand. In dit geval was Crûg Farm de gelukkige vinder. Iets om trots op te zijn. De bloemen zijn groot en aansprekend met zeer duidelijke aders. Ze bloeit zeer lang en opvallend en heeft prettig gevormd blad. De kruisingsouders zijn: G. ‘Salomé’ x G. oxonianum.

5-6

80

80

5

Rosaceae

Gillenia trifoliata zon

wit

6-7

120

halfschaduw, vocht

Een statement van distinctie, deze zachte maar toch bijna struikvormende plant uit de rozenfamilie met witte ster-vormige bloemetjes, en rode stelen. Geneeskruid van N. Amerikaanse indianen die de wortels in september verzamelen.

Geranium sylvaticum ‘Amy Doncaster’ 5-6

zon/schaduw

Gillenia

Witte bloemen voor het bos in mei. Ze lachen je vanuit het donker aan en bloeien precies de meimaand.

blauw met wit

70

Gillenia

Geranium sylvaticum ‘Album’ wit

7-9

Bloemen met heel smalle bloemblaadjes en dus heel afwijkend.Vanwege deze rood-paarse bloemblaadjes lijken de bloemen net sterretjes. Het donkergroene blad is soms paars-bruin gevlekt. ‘Thurstonianum’ kan tussendoor ook semi dubbele bloemen maken.Vormt snel grote pollen. Knippen!

zon, schaduw

schaduw / zon

Ook al een van de allerblauwste Geraniums, een kleur die ze maar net niet halen, deze zit er erg dicht bij. Ze zijn erg vroeg en daardoor ook erg verleidelijk op momenten dat het op kwekerijen erg druk is. De bloei duurt bijna op de dag een maand, van 1 tot eind mei en is erg

16

Hedera

Araliacea

nauw verwant aan Cistus. Je kan het zien als een miniatuur Cistus. Ze moeten in de volle zon anders worden ze slap en bloeien weinig.

Peterselie Klimop

Helianthus ‘Lemon Queen’

Hedera helix ‘Parsley Crested’ groen

50

zon / schaduw

citroen-geel

5

Helenium

175

zon

Helichrysum

Asteraceae

Asteraceae

Kerrieplant

Zonnekruid

Helichrysum italicum

Helenium ‘Baudirektor Linne’ donker bruinrood

8-10

Makkelijk, sterk, groot, maar niet opvallend, snelgroeiend, laatbloeiend, betrouwbaar en niet woekerend. Het is toch niet weer die geelvrees die u tegenhoudt? Deze is citroengeel, moet kunnen. Een vaste zonnebloem met heel veel kleine bloemen.

Gezien onze achtergrond als kruidenkwekerij mag men van ons verwachten peterselie te leveren. Mag het dan ook Peterselie Klimop zijn? Een van de mooiste bladvormen in Klimop. Het blad is kroessig gekruld. De plant is compact en sterk vertakkend. Niet voor consumptie!

7-11

100

geel

zon

7-9

40

zon, beschut

8

We zijn van het zonnekruid gaan houden na de eerste kennismaking met ‘Moerheim Beauty’ jaren geleden. Als echte tuinsnobs waren we aanvankelijk sceptisch over deze ouderwetse plant. Maar er is veel nieuws onder de zon. Ze zijn wat lager en hebben nieuwe warme kleuren die zeer bruikbaar zijn in hedendaagse tuinen. Baudirektor Linne’ is zeer donker bruinrood en lang doorbloeiend in het najaar. Helenium is erg makkelijk en bloeit op onze rijke vochthoudende grond goed door tot het late najaar. Na enkele jaren moeten de planten een keer gedeeld worden om een nieuwe groei explosie te veroorzaken. Combineer ze met grassen, roodbladige planten zoals Cimicifuga, dieppaarse bloemen van Salvia’s of stoere planten zoals Eupatorium. Als u wilt weten welke buren in onze tuin in Brunssum er zo’n spektakel van maakten: ‘Cimicifuga ‘Brunette’ of ‘James Compton’ en Salvia ‘Indigo Spires’.

De smalle grijze blaadjes hebben een warme kerrie-achtige geur. Kerrieplant kan als vervanging voor kerrie worden gebruikt, maar echte kerrie is een kruidenmengsel dat hier niets mee te maken heeft, puur toeval dus die geur. Snoeibaar in bolvorm. Het zijn bladhoudende mediterrane heestertjes. Het zeer zilveren blad maakt mooie bolletjes als u ze zo snoeit.

Helenium ‘Indianersommer’

creme-geel

bronsrood

7-11

10

100

Helichrysum italicum ‘Dartington’ zwavelgeel

140

geel-groen

90

zon, rijk

150

zon, rijk

Helenium ‘Rubinzwerg’ 7-11

120

zon, rijk

groen halfzon, kalk

150

zon, rijk

Om het verhaal kompleet te maken ook nog een gele.

Helianthemum

Cistaceae

Zonneroosje

Helianthemum ‘Supreme’ donkerrood

5-10

25

2-6

75

zon, kalk

7

2-3 6

50

Een leuke plant met vrij kleine, groene bloemen. Lijkt op H. odorus. Het verschil is ter herkennen aan de fijne zilverachtige haartjes aan de onderkant van het blad bij Helleborus cyclophyllus. De bloemen kunnen naar zwarte bessen geuren. Deze is bladverliezend, ze kunnen aan het eind van de zomer al afsterven. Het blad is rond gevuld met meestal 7 hoofdsegmenten de buitenste 2 daarvan zijn verdeeld in 11 blaadjes (in het wild 8-25). De bloemen hebben een doorsnede van 5-6 cm, klassieke groeiplaats: de berg Parnassus in Griekenland.

Helenium ‘Zimbelstern’ 7-11

Ranunculaceae

Helleborus cyclophyllus

Alweer een dwerg, van 120 cm dit keer. Meer bruin dan de vorige, rijkbloeiend.

geel

8

Enorme plant met schotelvormige groen-gele bloemen en getand blad. De meest heesterachtige, dus vertakkende, in het geslacht staat graag zonnig en warm. Het zijn kalkvrienden! Brokjes fijngestampte mergel in het plantgat geven Helleborus een zorgeloos bestaan. Schaduwplant is een beetje een onzinnige kreet voor Helleborus.Veel soorten nemen dankbaar genoegen met schaduw. Maar deze staat toch veel liever in de volle zon.

Een wat minder makkelijke maar zeer goed van kleur. De meest rode van het stel zeer mooi!

bruin-rood

zon, droog

Helleborus argutifolius

Helenium ‘Rubinkuppel’ 7-11

50

zon

Heerlijke klassieker, bloeit eindeloos door in een vrolijke warme kleur en is betrouwbaar onder alle weersomstandigheden. Als deze onschuldige feestelijke bloemenzee niet een van uw jeugdherinneringen is zorg dan dat ze het wordt in uw tweede jeugd.

roodbruin

7-9

Helleborus

Helenium ‘Moerheim Beauty’ 7-11

8

Oosters Nieskruid

Een wat hogere onder de nieuwe cultivars, de oude waren nog veel hoger. ‘Karneol’ is oranjebruin.

oranje-rood

zon, beschut

Winterharde mediterrane plant met poederwit grijs blad en crèmekleurige bloemen. De wildvorm is vaak onder olijfbomen te vinden. deze is voldoende winterhard voor ons klimaat. Lijkt op Helichrysum italicum maar is wat slordiger gebouwd.

Indian

Helenium ‘Karneol’ 7-11

30

Helichrysum stoechas ‘White Barn’

Summer is een magisch begrip in de VS. Het slaat een opleving van de zomer in het najaar, ondersteund door de kleuren explosies veroorzaakt door herfstkleuren van met name Esdoorns. De bloemen van deze zijn koperachtig bronsrood.

oranjebruin

7-9

Een zeer compacte vorm van de kerrieplant met een wat zuurdere geur dan de originele kerrieplant. Het blad is net gepoetst, dus glimmend zilver.

zon

Helleborus dumetorum

Deze heet ook wel ‘ Red Orient’, veel klanten vragen om rode planten. We realiseerden ons dat er niet zoveel vaste planten zijn in die kleur. Alleen al daarom dit zonneroosje; voor uw kleurenpalet en het onze. Het is een klein grijsbladig bladhoudend heestertje met de hele zomer kleine bloemetjes die een beetje op roosjes lijken. Helianthemum is

groen

2-3

30

halfzon, kalk

6

Naar onze mening, een van de mooiste wildvormen, zelden in tuinen aangetroffen. Kleine groene bloemen. Ook deze is bladverliezend. Het

17

blad is smal en heeft drie ongedeelde hoofdblaadjes. De buitenste 3 zijn verdeeld in 3 of 4 segmenten. Bloemen 2,5-4 cm doorsnede en daarmee de kleinste van alle soorten, groen, knikkend en niet geurend. Het blad is vaak bruin-roodachtig bij het uitlopen. De zwarte orientalis hybrides hebben vaak dumetorum bloed Dat uit zich onder andere door bladverlies tijdends de winter.

de belangrijkste soort voor de tuin waar veel plezier aan is te beleven. De donkere, bijna zwarte zijn veel gevraagd en daarom heel snel uitverkocht. De verkoop start op 1 maart. Helleborus x orientalis is een makkelijke plant die lang leeft. In het najaar krijgen ze bij vochtig weer zwarte vlekken op het blad. Het aangetaste blad moet dan weggeknipt worden want de ‘blackspot’ kan de bloemstengels aantasten en dan heeft u wonder fraaie bloemen. Ik vind het blad in de winter erg mooi en laat zo veel mogelijk gezond blad aan de plant. Maar u kunt ook straffeloos gewoon in het najaar alle blad wegnemen.

Helleborus foetidus Wester Flisk Group geel-groen m.rood 2-4

60

zon, kalk

Deze selektie is een stuk spannender dan de gangbare Helleborus foetidus. Het roodbewaasde donkere blad en de rode stengels zorgen voor een nog groter contrast met de groene bloemen. Helleborus foetidus is tijdends de bloei als het ware gedeeld.Van onder diep donkergroen en van boven fris groen. Zeer mooie plant. Ze staat in onze mediterrane border tussen lavendels en rozemarijn. De bloeitijd is erg variabel. Na de bloei flink snoeien, best tot de grond.

Hemerocallis Daglelie

Hemerocallis ‘Beppie’ geel m. bruin

1-4

25

halfzon, kalk

7

Witte bloemen en donkergroen leerachtig blad. Erg mooi wanneer ze gezond blijft, maar dat blijkt niet altijd makkelijk. Als u ze plant, plant ze droog en zonnig, liefst op een verhoging zodat ze droog staan. Ze zijn erg leuk bij de kerstversiering wanneer ze zijn geforceerd om rond de kerst te bloeien. Zo treft u ze dan aan bij de bloemist. Dit is de bij tuincentra meest verkochte soort en dat vind ik niet helemaal terecht. De orientalis hybrides geven veel meer voldoening omdat de planten zo veel makkelijker groeien en gezond blijven. Als u wit wilt, overweeg dan een witte orientalis uit te zoeken tijdends de bloeitijd in maart.

Helleborus odorus groengeel

2-4

35

roodbruin

Helleborus orientalis ssp. abchasicus ‘Early Purple’

roze/licht-paars

12-3

30

50

rood

geel

7-9

75

warm, humus, vocht

4

6-8

70

warm, humus, vocht

6-8

60

warm, humus, vocht

Kleine citroen-gele bloemen op donkere stelen. De bloemen zijn van buiten dun bruin gestreept.

Hemerocallis ‘Crimson Pirate’ donkerrood

1-halfzon, kalk 7

oranjerood gevuld

warm, humus, vocht

7-9

80

warm, humus, vocht

Een dubbele als rariteit. De bloemen van dubbelbloemige cultivars zijn licht giftig, dus niet eetbaar!

1-on, beschut 7

Hemerocallis middendorffii oranjegeel

5-6

70

warm, humus, vocht

Donker gele tot oranje bloemen. Bijzonder aan deze is dat er in de herfst een tweede bloei mogelijk is. Daarvoor dienen ze aan de groei te worden gehouden door bemesting en regelmatig scheuren.

Helleborus orientalis halfzon, kalk

70

Hemerocallis ‘Double Firecracker’

Een wat kleinere vorm van de voorgaande met zilverachtig blad met een rode zweem. De bloemen zijn meestal wat roder en ook kleiner. Zeer mooi. Super zeldzaam.

40

6-8

Vurig zuiver rood! Het hartje, diep in de bloem is een beetje geelgroen. Deze werd genoteerd als een van de allerbeste rode toen ik een proefveldje met Hemerocallis cultivars bezocht. De bloemen kunnen ook van deze door salade of dienen als eetbaar bekertje voor bijvoorbeeld garnalen coctail of ijs.

Helleborus thibetanus (rode vorm)

2-4

4

Hemerocallis ‘Corky’

6

Lijkt wat op H. x orientalis, maar met gezaagd blad. De bloemen gaan wit open en worden meestal romig roze met donkere aders.Veel beter dan wat orientalis in dit spectrum te bieden heeft. Zeer rijk en vroeg bloeiend ruim voor het hoogtepunt van orientalis. Het blad sterft al aan het eind van de zomer af om na de bloei weer volop te verschijnen. Nog zeer zelden aangeboden in Nederland.

wit-roze/ purper

warm, humus, vocht

We zochten echt rode planten voor onze vuurborder en we vonden dit. Als je echt kritisch kijkt zijn winterharde echt rode bloemen nogal zeldzaam. Hemerocallis hoewel niet sophisticated en verboden voor tuindames van standing biedt deze mogelijkheden die wij graag aangrijpen.

Helleborus thibetanus

wit-roze

80

Hemerocallis ‘Chicago Apache’

Helleborus caucasicus is een ongeldige naam voor het originele orientalis type met groenig witte bloemen. Makkelijke planten die net als de andere soorten veel kalk wensen.

wit-roze

7-9

F.W. Childs, 1967, rozeachtig met een groene keel, middelvroeg tot laat, welriekend!

halfzon, kalk

halfzon, kalk

4

Hemerocallis ‘Catherine Woodbery’

Helleborus orientalis subsp. orientalis 2-3

warm, humus, vocht

Wat is warmer dan geel: roodbruin. Dat is warmer geweest en alweer af aan het koelen.

Deze wordt ook wel aangeduid als: H. atrorubens Hortensis. De term: ‘Hortensis’ betekent meestal, onjuiste, maar zeer ingeburgerde naam. Er is verwarring over de juiste naam van deze temeer omdat er verschillende vormen onder deze naam in omloop zijn. De onze is vegetatief vermeerderd van wat vermoedelijk ‘Early Purple’ moet heten. De bloemen zijn purper van buiten en groen van binnen. Het is een van de vroegste soorten. Meestal verschijnen de bloemen al vanaf december.

wit

50

Hemerocallis ‘Black Prince’

halfzon, schaduw, kalk

Liggend op de grond in het vochtige gras en diep inhaleren, dan ruikt u het misschien: de bessen geur van de groengele bloemen. De intensiteit verschilt van plant tot plant. Bladverliezend in de winter. Mooie liefhebbers soort met licht zilver donzig blad.

purper

7-9

Kleinbloemige cultivar met groen-gele bloemen. Hemerocallis is in Amerika een rage met elk jaar een grote oogst aan nieuwe cultivars. Voor Engelse tuinen zijn ze eigenlijk wat vulgair. Amerikanen zijn in de ogen van de Engelsen dan ook barbaren. Wij vinden het makkelijke dankbare planten en bovendien erg leuk vanwege de eetbare bloemen. De bloemen zijn trompet-, of frietzak- (om het vulgair te houden) vormig. Het blad is lancet vormig, voor wie ze nog niet kende. De bloemen blijven maar 1 dag open, vandaar de Nederlandse naam. Elke dag gaan nieuwe bloemen open. Behalve de bloemen kunnen ook de knoppen gesmoord of gebakken worden gegeten. Als u weet dat ze maar een dag mee gaan zal het oogsten minder moeite kosten. Alle bloemen zijn eetbaar behalve die van de dubelbloemige soorten. En ik heb me laten vertellen dat ze zelfs een oppeppende werking hebben.

Helleborus niger wit

Hemerocallidaceae

6

Verschillende kleuren (wit, roze, purper, zwart), met en zonder vlekken of gevulde bloemen. Elke plant is uniek. Ze hebben persoonlijkheid. Het beste koopt u ze bloeiend om uit te zoeken welke kleur u heeft. Het is 18

Hemerocallis ‘Pandora’s Box’ crème/.bruin-rood

6-7

60

Heuchera ‘Plum Pudding’ warm, humus, vocht

groen-bruin

Een van de meer bekende onder de fameuze cultivars. En dat is een hele prestatie gezien het aantal cultivars dat er is. ‘Pandora’s Box’ is sterk geurend en heeft tweekleurige bloemen: crème met een donker-roodbruin hart.

crème-wit 5-6

70

zon, halfschaduw

Hemerocallis ‘Purple Waters’ 6-8

70

warm, humus, vocht

groen

zon, schaduw

Cannabidacea

7-8

700

zon

5

‘Aureus’ is een siervorm van hop met goud-geel blad dat in het najaar iets groener wordt als de plant grote gouden bellen krijgt. Een van de mooistse geelbladige klimplanten. Het blad is weinig gevoellig voor zonnebrand. Hop sterft in de winter tot de grond af. Een aantal oude stengels laten we dan zitten zodat de nieuwe scheuten die vanaf januari uitlopen daar weer omheen kunnen ranken.

Saxifragaceae

40

60

Humulus lupulus ‘Aureus’

Heuchera ‘Beauty Colour’ 6-9

4

Hop

Purperklokje roze

5-8

Humulus

4

Het zoeken naar de blauwste Hemerocallis gaat door. Ooit maakte ik een foutje in de catalogus: de feloranje ‘Bejewelled’ kreeg per ongeluk blauw als bloeikleur in het daarvoor bestemde hokje. De plant vond gretig aftrek, totdat we het foutje ontdekten. Helaas, blauw in daglelies is een onbereikbaar doel, maar over rood naar lila leunen we er een beetje tegenaan.

Heuchera

zon, schaduw

Groot rond blad dat mooi horizontaal naar buiten staat en erg donker (donkerder dan ‘Ebony & Ivory’). Het blad heeft bobbels wat het weer een beetje wolkig maakt. Een van onze favorieten.

Nog een rode. De beste kleur voor deze bloemen, naar mijn mening.

lilarood

75

Heuchera ‘Velvet Night’

Hemerocallis ‘Pardon Me’ donkerrood

5-8

Introductie van Dan Heims uit 1996. Heel diep purper-rood, glanzend blad, iets gekroest.

Humulus lupulus ‘Nugget’ zon, schaduw

4

groen

7-8

700

zon

5

Prijswinnaar op het Plantarium ‘98, het donker purperen blad in de vorm van cumulus wolkjes is licht zilver en brons gevlekt. Blad met verschillende kleuren dus. Heuchera met groen blad zegt me niets. Misschien moet ik dat nog leren waarderen. Maar de rood en bruinbladige vormen zien er heel spannend uit. Het blad blijft er in de winter ook grotendeels aan. Sterker nog, ze groeien zelfs een beetje door in de winter. De bloemen zijn klein en staan ijl op lange stelen, aardig, maar niet noodzakelijk voor de schoonheid van de planten. Wij zien ze vooral als bladplanten. Ze komen het best tot hun recht in wat grotere groepen. Heuchera is geschikt voor elke standplaats maar heeft wel graag wat humus. Het zijn makkelijke planten. De enige natuurlijke vijand is de taxus kever waarvan de larven de wortels van Heuchera flink kunnen aantasten. De larven zijn krom, 1 cm lang en crème kleurig met een donker kopje. Een luxe probleem is, dat vanwege de grote belangstelling, er net als bij Hemerocallis, een niet aflatende stroom nieuwe cultivars, met name uit Amerika, op ons af komt. Wij blijven ons best doen een goede gevarieerde selectie hier uit te maken. De aangegeven hoogte betreft het blad, de ijle bloemen steken daar dus flink bovenuit.

Amerikaans ras, voor productie van bier bellen. Sterke groeier, het rijkst aan bitterstoffen van de bekende cultivars (de grondstof voor bier). Bevat 12-13% alpha-zuur. De cultivar met de grootste bellen.

Heuchera ‘Cappucchino’

Kleine donkergele bloemen boven purperrood blad. Na de bloei verschijnen er prachtige zwarte bessen. Het blad blijft er in een zachte winter vrijwel ongeschonden aan, heel mooi. In het voorjaar tot de grond terug knippen.Toen we ze enkele jaren geleden begonnen te vermeerderen heb ik het uitgangsmateriaal regelmatig terug moeten dragen naar de opkweek waar deze illegaal, want nog niet verkoop klaar, waren weg gehaald door liefhebbers. Dat zegt eigenlijk wel genoeg, een plant die hebberig maakt.Voor zon of schaduw. Dit is niet de medicinale vorm.

wit

5-8

30

zon, schaduw

Hyoscyamus Bilzekruid

Hyoscyamus niger vuilgeel, violetgeaderd

zon, schaduw

Hypericum

geel

4

4

40

35

50

zon, schaduw, kalk

Lamiaceae

Hyssopus officinalis zon, schaduw

4

paarsblauw

zon, schaduw

7-9

60

zon

Waar de bijbel spreekt van Arosa me Hyssopi, vertaald als: besprenkel mij met hyssop, was waarschijnlijk in het origineel sprake van een Origanum soort. Maar daar werd in veel gevallen vroeger weer een vorm van Bonekruid mee bedoeld. Het verleden is rekbaar vooral als er flink aan vertaald wordt. Het maakt goed duidelijk hoe handig internationaal geldige wetenschappelijke plantennamen zijn. Honingbijen en andere insekten laven zich onveranderd graag aan deze rijkbloeiende sierlijke plant. Hyssop is een middeleeuws kruid met een typische zuiverende geur. De bloemen zijn paarsblauw als bij lavendel. Ze moeten goed gesnoeid worden anders worden ze makkelijk kaal van onder. Hyssop trekt dus bijen en andere insekten aan een rijkbloeiende sierlijke plant. Medicinaal werkt hyssop tegen hoofdpijn. als je geen hoofdpijn hebt wordt ze er juist door opgewekt. Gebruik Hyssop met mate.

Heuchera ‘Ebony & Ivory’ 5-9

7-9

Hyssop

Een terecht wereldwijd zeer goed ontvangen cultivar. Gekroest en golvend chocolade roodbruin blad met een kastanjekleurige onderkant. Onopvallende kleine groen-witte bloemetjes in purperen aren op stevige stelen.

wit

Guttifereae

Hyssopus

Heuchera ‘Chocolate Ruffles’ 5-7

zon

Hypericum androsaemum ‘Albury Purple’

Purper blad met een zachte zilveren waas. Bossige compacte plant. De Amerikaanse winner, Dan Heims over deze telg: “Like the early morning sun reflecting off the snow-covered Cascade Mountains in the Northwest, this hybrid positively glows.”

groenig-wit

60

Hertshooi, Sint Janskruid

Heuchera ‘Cascade Dawn’ 40

6-10

Een leuke eenjarige voor de nieuwsgierigen onder ons. Bijzondere bloem met donkerpaarse aders. De zaden zitten in een doosje aan de plant met een dekseltje dat opengaat wanneer ze rijp zijn. Pas op, flink giftig!

‘Cappucchino’ heeft het meest bruine blad van allemaal. Dat blad is bovendien elegant gekroest en niet erg groot.

6-7

Solanaceae

4

Een nieuwe gooi naar de titel: mooiste van allemaal. Zeer donker blad, rijkbloeiend, met opvallende witte bloemen. Het bijna zwarte blad en de witte bloemen vormen een prachtig contrast.

19

Hyssopus officinalis f. albus wit

7-9

60

Iris sibirica ‘Ruby Wine’ zon, kalk

bruinrood

De witte vorm.

Hyssopus officinalis ssp. aristatus diepblauw

7-9

30

roodpaars

Inula

zon

Iris

geel

Iris ‘Black Swan’ zon

Zwarte knoppen die diep donkerpaarse bloemen voortbrengen. Een zeer mooie grootbloemige Lis. ‘Black Swan’ is een germanica hybride. De wortel van germanica moet net boven de grond uitsteken en bakken in de zon voor het beste resultaat. Nattigheid is niet hun favoriete element. Iris heeft een korte bloei periode. Waneer u ze gebruikt, gebruik ze dan ook vanwege de vertikale lijnen. Het zijn archetypische bloemen die soms verborgen, meestal romantische gevoelens los kunnen maken. Bedenk: zonder Iris, geen tuinen van Monet.

40

100

6-8

Kniphofia ‘Light Of The World’

zon/h.schad.

bleek-oranje

6-10

droog, vochtig

zon, warm

8

Kniphofia ‘Nancy’s Red’ rood

7-10

60

zon, warm

8

De roodste die er is: het wordt wel eens vaker gezegd. Maar als u deze ziet klinkt dat heel aannemelijk.

droog, zon

zon/h.schaduw

60

Elegante lichtend bleek-oranje bloemen in langzaam op kleur komende aren vanaf juni. Grasachtig blad met een bleke midrib, makkelijk op een warme zonnige plek. Misschien zijn we in zuid-Limburg een beetje bevoorrecht als meest mediterrane provincie van het land. Wat hier prima gaat kan op plekken in het verre oosten van het land wel eens problemen opleveren. Profiteer ervan met dit soort exotische planten! Het zijn de minder gangbare cultivars die we hier met enige trots aanbieden.

groen-geel

6-10

90

zon, warm

8

De grootste van het stel. Groene vuurpijlen die naar crème-geel verkleuren. Goed winterhard, makkelijke en snel groeiende plant. Geslaagde vertikale architectuur met een zachtere bloemkleur. Uit Z. Afrika.

4

Makkelijker dan Iris germanica want Iris sibirica mag meer nattigheid hebben. De bloemen zijn kleiner en talrijker. Ze heeft veel meer en smaller blad. Liefst een koele vochtige standplaats maar ze neemt genoegen met elke plek en grondsoort (bij voorkeur lichtzuur). ‘Blue King’ is een goede blauwe.

Lamium

Lamiaceae

Netel

Iris sibirica ‘Blue Moon’ helder gentiaanblauw6-7

zon-halfschaduw

Liliaceae

Iris sibirica ‘Blue King’ 60

160

Kniphofia

Kniphofia ‘Percy’s Pride’

5-6

5

Malvaceae

Deze Germanica heeft grote witte bloemen met lila aders.

blauw

vochtig, schaduw

Vuurpijl

Iris ‘Mrs. Horace Darwin’ 80

120

zon/h.schad., vocht

Glimmend donkergroen afgerond blad en onopvallende witblauwe bloemen. De sierwaarde ontleent de plant vooral aan de oranje bessen in het najaar.

5-6

Hydrangeaceae

Helder witte bloemen verspreid door de struik-achtige plant. Het blad lijkt in de verte op dat van wijnranken.Verwant aan Lavatera maar wat subtieler door de verspreide bloemen. Een echte vulplant voor met name de wat grotere natuurlijke tuin. Stelt geen speciale eisen.

Iris foetidissima

wit met lila aders

9-10

wit

Heerlijk zacht is de combinatie van het grijze blad met de wolkachtige bloemen in wit met een lavendelblauwe waas en lichtgele plekken. Orris, het poeder uit de gedroogde wortel geurt als viooltjes. Deze Lis wordt daarom grootschalig gekweekt voor de parfumindustrie, met name in Italie. De plant kent ook medicinale en culinaire toepassingen.

60

4

Kitaibela vitifolia

Iris ‘Florentina’

7-8

zon/h.schad.

Kitaibelia

Echte zwarte bloemen fijner van textuur dan de Germanica’s. zeer mooi! Iris chrysographes heeft soms een dun geel netwerk op de onderkant.

wit-blauw

70

Kitaibelia

Iris chrysographes ‘Black Form’

5-7

5-6

Mooie laatbloeier, uit de familie van de Hortensia met grote belvormige bloemen laat in het jaar en blad dat lijkt op dat van de Plataan. De bloemen zijn donkergeel en dikvlezig. Moet absoluut in de schaduw staan op rijke grond. Makkelijke plant. Soms maken ze een valse start wanneer een late nachtvorst het jonge blad aantast. Dat is geen probleem, ze komen terug!

Iridaceae

100

4

Kirengeshoma palmata

Lis

hemelsblauw

zon/h.schad.

Japanse Wasbloem

6

Grote plant met bloemen die met hun smalle afhangende bloemblaadjes veel sierlijker zijn dan die van I. helenium. De bloemblaadjes beelden leuk zonnestraaltjes uit. Blad tot 25 cm lang.

5-6

90

Kirengeshoma

Inula magnifica

zwart

5-6

Dit is het soort Lila dat tot stand komt door het mengen van roze en blauw.

Asteraceae

200

4

Iris sibirica ‘Sparkling Rosé’

Alant

donker purperviolet 5-6

zon/h.schaduw

Paars met een snufje rood erdoor gemengd, C. Mc Ewen 1973.

lilaroze

7-10

60

Iris sibirica ‘Ruffled Velvet’

zon, kalk

Compacte vorm van gewone Hyssop, sierlijk met intens donkere blauwe bloemen. Wat vorstgevoelliger dan de gewone Hyssop dus pas snoeien in het voorjaar. Op een zonnige plek prima te houden. Deze werd veel verward met lavendel in onze mediterrane border.

geel

6-7

Eindelijk hebben we ook een bruinrode sibirica om het gamma compleet te maken.

70

zon/h.schaduw

Lamium orvala

4

‘Blue Moon’ is veel zachter blauw dan ‘Blue King’.Verder lijken ze op elkaar.

bordeauxrood

5-6

50

zon, h.schad.

6

De mooiste dovenetel tot nu toe bij mij bekend. Prima plant zonder speciale eisen met vroeg indrukwekkende grote bloemen in een moeilijk te definiëren kleur. Geschikt voor verwildering in grote tuinen, stevige bossige plant, groot glanzend donkergroen netel blad. Mooi met 20

Lavandula angustifolia ‘Bleue Velours Charles’

Geranium phaeum ‘Mourning Widow’ en Heuchera vanwege de bij elkaar passende kleuren.

Laurus

paars

Lauraceae

Laurier

Laurus nobilis wit

3-3

200

donker violet-blauw 6-8

licht-paars

zon

licht-paars

50

zon, kalk

6-7

60

zon

5

6-7

40

zon, kalk

Een zeer compact groeiende vrij recente introductie. Ideaal voor snoeiluie lieden want deze kan een aantal jaren zonder snoeien toch mooi vol blijven. Dat wil niet zeggen dat u deze van mij niet hoeft te snoeien. Dit is juist de ideale kans om een perfect onderhouden plant te hebben. Kleur: vrij licht.

5

Lavandula angustifolia ‘Cedar Blue’ licht-paars

6-7

40

zon

5

Elegant “ground hugging” zou ik deze willen noemen. De takken liggen als het ware op de grond. Blijft mooi vol, ook in de winter. Goede varieteit voor culinaire toepassingen, met wijdopen bloemen.

Lavandula angustifolia ‘Dwarf Blue’ violetpaars

6-7

50

zon

5

Ontstaan voor 1911, vrij donker van bloem, laag maar niet erg compact. Standaardras. Geschikt voor lage heggetjes.

Lavandula angustifolia ‘Folgate’ licht-paars

6-7

65

zon

5

Snel rechtop groeiend en daarom geschikt voor heggen en als snijbloem. Kan herbloeien in een goede zomer. Grijsgroen blad, licht lavendelpaarse bloemen die ver opengaan. Introductie: Engeland voor 1933, Linn Chilvers.

Lavandula angustifolia ‘Heacham Blue’ licht-paars-blauw

6-7

70

zon

5

Bossige, vrij hoge varieteit, Midden blauw-paars van kleur. Open van bouw. Geschikt voor heggen. Oudere selectie van Norfolk Lavender.

Lavandula angustifolia ‘Hidcote’ diep-blauwpaars

6-7

60

zon

5

Zowel bloemen als calyx zijn zeer donker. De plant is bloeiend ongeveer 60 cm hoog, zeer geschikt voor kleine heggetjes. Dit is de volgens velen mooist bloeiende compacte en donkere selektie van L. angustifolia. De bloemen houden hun kleur ook na drogen. Gevonden door Major Lawrence Johnston (1871-1911) in ‘Hidcote Manor’, Gloucestershire, Engeland. In 1999 kwamen we terug uit Engeland met een plant die door Susyn Andrews van Kew was gedetermineerd als ‘true’ ‘Hidcote Blue’. Deze dient nu als referentieplant. Als u een goede beurt wilt maken op onze kwekerij vraagt u nu eens niet naar deze, want wij kunnen de vraag niet bijhouden ondanks een enorme productie.Vragen naar ‘Hidcote’ gaat zo: “Ik zoek een lage en heel donkerblauwe lavendel.”

Lavandula angustifolia ‘Imperial Gem’ donker-paars

Lavandula angustifolia ‘Ashdown Forest’ 6-8

zon, kalk

Lavandula angustifolia ‘Brabants Lust’

Het gaat zeer goed met onze Nederlandse Plantencollectie voor Lavendel. Dankzij internationale uitwisseling van stek en informatie groeit de collectie snel. Op het moment dat ik dit schrijf telt ze circa 175 verschillende taxa, zoals dat zo mooi heet. Met trots introduceren we ook in deze catalogus weer een flink aantal nieuwe. Sommige werden op het laatste moment nog ingevoerd. Niet alles is opgepot, dus er kan nog het een en ander mis gaan. De bijna 100 hier genoemde soorten zijn ook nooit allemaal tegelijk leverbaar. In ieder geval streven we er naar in juli tijdends de lavendeldagen zoveel mogelijk soorten voorrradig te hebben. In de loop van dit jaar hopen we ook een begin te maken met de aanleg van 1200 m2 proefveld waar zaailingen van winterharde lavendels in rijen komen te staan. Bij onze introductie van Lavandula angustifolia ‘Alba’ in ‘99 zal iedereen hebben geroepen; “Dat hebben wij al jaren!” Maar hier zit een addertje onder het gras. Alles wat tot nu toe onder deze naam werd aangeboden en alle andere witte klonen (ook ‘Edelweis’) behalve ‘Nana Alba’, zijn L. x intermedia ‘Alba’. De missing link, een gewone witte angustifolia kloon, was al sinds de 18e eeuw verloren geraakt. Dankzij selektiewerk van de inmiddels gepensioneerde Martin Tustin is er nu dus weer een. Inmiddels hebben we ook materiaal aan stekbedrijven afgegeven. Het zal een ‘partage des aux’ worden. Welke kwekers gaan straks de juiste naamgeving hanteren? Met die naamgeving is nogal wat mis.Veel soorten worden verkeerd benaamd zo zal verderop duidelijk worden. Het snoeien van lavendel, de tuinvraag bij uitstek, die ons jaarrond wordt gesteld: in de zomer , na de bloei, alleen de bloemen en de topjes. (L. angustifolia graag op 11 augustus om 11.00 uur, voor de sloddervossen en twijfelaars.) De plant moet voor de winter nog iets aangroeien. Dan heeft u de hele winter mooi grijze bollen in de border. Na de winter als de strengste vorst voorbij is in maart volgt de hoofdsnoei. Snoei dan ongeveer 1/3 van de toppen af als de planten net weer beginnen te groeien. Snoei nooit alle blad van de planten. Zonder blad kunnen ze niet meer uitlopen.Verwilderde, gestrekte planten kunt u het beste in etappes terugzetten. Knip bij planten die van onder kaal zijn regelmatig de toppen zo ver mogelijk terug. Afhankelijk van de weersomstandigheden kunnen de meeste soorten herbloeien. Bij de cultivars die deze neiging meer dan andere hebben is dit apart vermeld. Wanneer ze goed blijven bloeien kunt u de najaarssnoei uitstellen of alleen de uitgebloeide bloemen wegknippen. Bemesten slechts met mate in het vroege voorjaar. Zorg vooral voor veel kalk en magnesium bij alle soorten behalve L. stoechas.

licht-blauw

40

Iets vroeger bloeiende selectie, met dikke bloeiaren, grijs-wollig blad, Schotland 1913, door mevr. Dunnington aan E.A. Bowles en door hem weer aan Amos Perry gegeven die de cultivar introduceerde. Deze schijnt in Nederland vaak te worden verkocht als ‘Munstead’.

Lavandula angustifolia ‘Alba’ 40

5

Lavandula angustifolia ‘Bowles Early’

Lamiaceae

6-7

zon

Mooie bossige rijkbloeiende, vrij compacte en lage plant met donkere blauwe bloemen.

Lavendel wit

50

Lavandula angustifolia ‘Blue River’

zon, vorstvrij

De echte laurier, iedereen kent deze mooie statige wintergroene struik. Het verse blad is veel lekkerder dan het gedroogde uit de supermarkt. Wij hebben bovendien een extra smaakvolle selectie en gebruiken deze bij alle mediterrane gerechten waar tomaat in voorkomt. Het blad wordt dan gekreukt, niet gesneden. Men oogste stengeltopjes liever dan steeds blad te plukken.Voortdurend blad plukken put de plant uit.Van toppen wordt ze juist voller. Laurier zet men meestal in een grote pot. Wanneer u bereid bent vorstbeschermende maatregelen te nemen, zoals afdekken met een doek tijdends de strengste vorst, kan het ook lukken op een beschutte plek in de volle grond.

Lavandula

6-7

Introductie van Catherine Couttolenc van Jardin des Lavandes in Sault (Karel is haar zoon), ‘striking’ vanwege de tweekleurigheid in de poezelige aar: Donkere calyx en lichte bloemen. Zeer mooi, maar helaas voorlopig schaars.

7-8

70

zon

5

Lijkt in kleur en habitus op ‘Hidcote’ maar is iets hoger, het blad is iets zilverkleuriger en de bloemstengels zijn iets meer vertakkend, de plant is wat mooier van bouw. Wij denken dat deze beter is. Met dank aan Norfolk Lavender (eind jaren 80).

5

Uit een magische tuin in het land van Winnie de Poeh.Vroegbloeiende zeer mooie bossige compacte plant met grotere bloemen dan ‘Cedar Blue’ maar in dezelfde lichtblauwe kleur, introductie: na 1980.

21

Lavandula angustifolia ‘Irene Doyle’ violet-blauw

6-7

50

tureel erfgoed. Echte ‘Munstead’ lijkt sterk op ‘Hidcote’ is zeer donker en compact, bloeiend slechts 38 cm hoog!

5

Elegante groeiwijze, grote aansprekende bloemen. Staat ook wel bekend als de “two seasons lavender”. Geïntroduceerd door Thomas De Baggio, van Earthworks, Arlington,Virginia in 1983. ‘Irene Doyle’ herbloeit in september. Bloeiende planten zijn met 50 cm vrij laag. De corolla is donker violet, de calyx licht groen.

Lavandula angustifolia ‘Nana Alba’ wit

Lavandula angustifolia ‘Jean Davis’ roze

6-7

65

zon

5

Bossige planten, de bloemen beginnen wit en worden dan roze. Bloeiende planten zijn ca 65 cm hoog.

Lavandula angustifolia ‘Little Lady’ (Batlad) zachtpaarsblauw

6-7

40

zon, kalk

Een van de vele recente introducties. Wij zijn heel blij met deze reeks nieuwe compacte lavendels. ‘Little Lady’ is zeer geschikt voor lage heggetjes of om in potten te houden. Door kwekersrecht beschermd.

6-7

30

violet-blauw

zon, kalk

55

zon, kalk

roze

5

lavendel-paars 65

zon, kalk

Lavandula angustifolia ‘Middachten’ 6-7

60

zon, kalk

zon, kalk

5

6-7

65

zon

5

6-7

45

zon

5

Nog een kandidaat om ‘Hidcote’ van de troon te stoten. Met zeer donkerpaarse bloemen. Het verschil zit in de veel langere bloeiaren. De plant is grijsbladig en compact. De bloemstengels zijn lang en recht. De bloemen behouden hun kleur zeer goed na drogen, ‘Royal Purple’ is dus bij uitstek geschikt voor droogboeketjes. Sinds juni 2001 is deze goed leverbaar. Dit was de eerste introductie van Norfolk Lavender in 1944. Vreemd genoeg begint deze goede cultivar nu pas aan een opmars door snel aan populariteit te winnen. Kwekersrechtelijk beschermd.

Lange losse aren aan lange stelen met donkere knoppen en lichtend violette bloemen. (hence the name, dus maar weer)

zacht violet-blauw

65

Lavandula angustifolia ‘Royal Purple’

Lavandula angustifolia ‘Lumière des Alpes’ 6-7

6-8

Opgaande, zacht roze lavendel. De bloemen beginnen wit als bij de andere roze vormen. De plant is midden hoog, bossig, met groen blad. Vrij lange aren (5-9 cm). In de herfst en winter krijgt het blad een rode waas.Vermoedelijk is ook dit niet de originele ‘Rosea’ die voor 1937 werd geïntroduceerd.

Langgerekte aren met licht-roze bloemen. Midden hoge bossige planten met vrij groen blad. Goed van geur. Introductie van voor 1950 door Thomas Carlile, UK.

blauw-violet

5

Lavandula angustifolia ‘Rosea’

Lavandula angustifolia ‘Loddon Pink’ 6-7

zon, kalk

Nieuw voor 2002.Voor olieproductie of voor de sier, in groepen of in heggen. Lange (7-10 cm) onderbroken aren met violette bloemen en zeer donkere knoppen. Heel mooi, helaas voorlopig schaars. Deze werd in de jaren 90 vanuit Frankrijk ingevoerd in Nieuw Zeeland en daar door Peter Smale benoemd.

Nog een eigenwijze introductie. Deze voegt zeker een nieuwe dimensie toe aan het sortiment, welliswaar bijna in 2d want “Little Lottie blijft zeer laag. De kleur is ook anders dan alle andere. Het is, the softest pink available, onder de lavendels. Door kwekersrecht beschermd.Vreemd genoeg kunnen de planten, ook al zijn ze gestekt soms reverteren naar paarsblauw. Dat komt zelden voor, maar het gebeurt.

roze

25

Lavandula angustifolia ‘Pacific Blue’

Lavandula angustifolia ‘Little Lottie’ (Clarmo) roze

6-7

Zuiver wit, zeer compact, nauwelijks groter dan 25 cm in bloei, zelfs zeer oude planten blijven zo laag, ‘Nana Alba’ is moelijk te vermeerderen vanwege de trage groei en daardoor waarschijnlijk weinig verkrijgbaar. Goed winterhard, maar vochtgevoelig en geen liefhebber van woekerende buurplanten. Een plaats in de rotstuin is daarom aan te bevelen. Ook mooi in een pot.Volle zon is een absoluut vereiste.

5

Nederlands erfgoed geïntroduceerd door Moerheim en afkomstig van Kasteel Middachten in Rheden voor 1923. Licht van bloemkleur. Heeft de reputatie een tamelijk vochtgevoellige cultivar te zijn.

Lavandula angustifolia ‘Silver Blue’ donkerblauw

Lavandula angustifolia ‘Miss Katherine’

6-9

50

zon, kalk

5

Dit is de donkerste roze winterharde lavendel. De bloemen in langgerekte aren hebben als ze open gaan een donker sterretje.Vrij hoog en bossig. Goed sluitend grijs blad. De struik heeft een mooie vorm. Een van onze favorieten. Door kwekersrecht beschermd. Geïntroduceerd door Norfolk Lavender.

Nieuw voor 2002 en vooralsnog beperkt leverbaar. De meest grijze L. angustifolia die er is. De diep donkere bloemen vormen een scherp contrast met het lichtend grijze blad. Een cultivar met heel veel impact. Deze gaat u onthouden als u hem heeft zien bloeien. Dat was goed te merken aan de enorme respons op deze fantastische plant in bloei in onze borders. Maanden later werd er nog naar gevraagd. In 2001 hield de rijke bloei tot oktober aan.

Lavandula angustifolia ‘Miss Muffet’ (Scholmis)

Lavandula angustifolia ‘Sophia’

lila blauw

violet-paars

donker-roze

7-8

6-8

70

25

zon, kalk

5

zon, kalk

Deze nieuwe introductie is de allerlaagste: de limbo kampioene. Lager dan 25 cm lijkt op dit moment onmogelijk. Behalve als het ‘Nana Alba’ heet (zie onder). Grijsgroen blad, lila blauwe bloemen. Heel erg leuk en apart bovendien. Gevonden door Joan Schoffield uit Suffolk. Door kwekersrecht beschermd.

Lavandula angustifolia ‘Munstead’ paars

6-7

60

6-8

50

zon, kalk

5

Nog een nieuwe die veel aandacht trok. Deze zal op z’n vroegst vanaf eind 2002 of later leverbaar zijn. Ook hier merken we hoezeer kleurcontrast in de aar in de smaak valt. De knoppen zijn zeer donker bijna zwart-paars, de bloemen lichter violet-paars.Vrij lage plant met grijsgroen blad.

Lavandula buchii zon, kalk

5

blauw

Volwassen planten worden ca 60 cm hoog, knoppen paarsig, bloemen groot en levendig blauw. Bloeit goed door, meestal de hele zomer. Gevonden door Gertrud Jekyll en in 1916 geïntroduceerd door Barr. Onmiddellijk en ‘ever since’ viel de cultivar in de prijzen. Het is vrijwel zeker dat we tegenwoordig de echte ‘Munstead’ niet meer kennen. Er zijn minstens 2 klonen in omloop misschien wel veel meer door regelmatig uit zaad gekweekte planten. Cultivars moeten uit stek worden vermeerderd.Teveel kwekers denken nog dat cultivars uit zaad kunnen worden vermeerderd en bedreigen daarmee het voortbestaan van het cul

7-9

80

vorstvrij, zon, droog

Soort van de Canarische eilanden,Tenerife, om precies te zijn. Met sterk geveerd zilver en heel smal, bijna naaldvormig blad en midden blauwe bloemen. Weinig geurend. De aar is duidelijk spiraalvormig. Kan jaarrond bloeien en doet dat dan op zeer lang vertakkende stelen. Bij ons niet winterhard dus bedoeld voor in potten die binnen overwinteren.Tot 1996 werd deze plant beschouwd als een ondersoort van Lavandula pinnata.

22

Lavandula canariensis lavendelblauw

6-11

150

zon, vorstvrij

of deze spichtige plant alleen maar bloeistengels maakt die nooit af komen. De bloei is bleek en weinig opvallend. De geur is ook niet uitgesproken indrukwekkend. De plant is vooral botanisch en economisch van betekenis als ouder van de belangrijke intermedia hybrides die zo veel worden gebruikt voor de productie van lavendelolie.

9

Deze lavendel heeft kantachtig blad met ver daarboven uitstekende bloemaartjes en citroengeur. De elegante bloemen kunnen vrijwel jaarrond verschijnen. Geschikt als potplant, ook vanwege de geur.Tot 150 cm hoog, maar met de juiste snoei houden we ze kleiner dan 100 cm. Bedoeld voor potten, niet winterhard.

Lavandula multifida donkerpaars

Lavandula dentata ‘Linda Ligon’ licht-blauw

6-10

100

>-6°C, zon, droog

9

Dit was de eerste bontbladige lavendel! Inmiddels komen er meer en meer beschikbaar. Leuk als kuipplant in een pot. De crèmekleurige vlekjes zijn onregelmatig een beetje slordig verdeeld over het blad. De langerekte bloeiaren worden jaarrond aangelegd maar komen alleen bij voldoende warmte tot ontwikkeling.’Linda Ligon’ werd gevonden door Tom DeBaggio in de VS. Lavandula dentata is meer en anders geparfumeerd dan ‘gewone lavendel’, heeft ingesneden blad en is doorbloeiend. Ook zonder bloemen zijn de planten antrekkelijk vanwege het mooie getande blad. Ze wordt in Frankrijk ook wel Lavande des 4 saisons genoemd. Tandlavendel verdraagt tot -6°C, is dus niet winterhard maar zeer geschikt als kuipplant.

6-10

100

paarsblauw

100

zon, vorstvrij

7-9

70

vorstvrij, zon, droog

7-9

45

zon, beschut

7

Een hele mooie lage witgrijze hybride, laatbloeiend, sterk grijs-viltig behaard. Bossige en volle plant. Korte aren met donkere bloemen. ‘Richard Gray’ is een kruising van L. latifolia en L. lanata, is prima winterhard maar vraagt wel een droge zonnige plaats. Gevonden in de jaren 80, in Kew, Royal Botanic Gardens, UK.

9

Lavandula dentata ‘Royal Crown’ 6-10

7

Lavandula ‘Richard Gray’

De droomversie van Lavandula dentata. De plant is ijler, ranker en de bloemen zijn nog pastelkleuriger.

hemelsblauw/kuif

zon, vorstvrij

Heel fijn wildvormpje uit Afrika, een botanische rariteit. Zelden te koop, maar in ieder geval wel te zien op onze kwekerij, ‘ter leringe ende vermaack’.

donker paars zon, vorstvrij

60

Lavandula pubescens

Lavandula dentata ‘Monet’ pastel-blauw

3-9

Deze lavendel ruikt curieus genoeg sterk naar bonekruid, en is culinair ook te gebruiken als vervanging daarvoor. De hele zomer doorbloeiend met diep blauwpaarse bloemetjes in vertakkende aren en snel uitgroeiend tot een bossige plant, dus prima geschikt als eenjarige. Diep ingesneden blad, aren 2-7cm, er zijn meer en minder behaarde vormen in omloop.Verdraagt geen vorst.

9

Lavandula rotundifolia

Een selektie uit de wildvorm met sprekende hemelsblauwe bloemen. Het kroontje dat ze allemaal hebben is hier ook mooi blauw.

blauw

7-9

70

vorstvrij, zon, droog

Lavandula dentata var. candicans ‘Silver Form’

Zeer afwijkende ronde bladvorm met kleine kartels rondom. De citroenachtige geur is ook niet alledaags.Te zien in onze collectie, alleen sporadisch te koop. Niet winterhard.

hemelsblauw/kuif 9

Lavandula ‘Sawyers’

6-10

80

zon, > -10°C

Candicans betekent witachtig. Planten met deze toevoeging zijn meestal fijn behaard. Die haartjes zijn van nature bedoeld als isolatie om de plant tegen hitte en grote temperatuurverschillen te beschermen maar werken ook als bescherming tegen kou. Het blad van ‘Silver Form’ is gestoffeerd met een soort zilver-wit velours. Het is de meest zilveren selectie van Lavandula dentata var. candicans. De bloemen zijn dikker dan bij Lavandula dentata en dieper van kleur. Een bijzonder mooie plant. Prachtig in potten en eventueel met bedekking op een beschutte plaats buiten te houden.

donker-paars

7-9

45

zon, beschut

paars/oudroze kuif 5-9

8

Lavandula lanata x dentata ‘Goodwin Creek Grey’ 7-9

70

>-7°C, zon, droog

Deze, een heel andere lanata kruising was een van de mooiste introducties van ‘99 voor het terras. Lijkt op L. x allardii maar is veel grijzer en wolliger, korter en makkelijker bloeiend. Heerlijk van geur, zacht en sierlijk gekarteld volledig grijs blad. Een email van een Amerikaanse die de sneeuw er af had geklopt waar de plant na -8°C helemaal gaaf onderuit kwam geeft aan dat ‘Goodwin Creek Grey’ best wat kan hebben. Dat zal te maken hebben met de beschermende haartjes. Introductie van Jim en Dotti Becker die in Oregon een kwekerij hebben: Goodwin Creek Gardens.

Lavandula latifolia (L. spica) paars

5-6

50

zon

zon

7

80

zon, lichtzuur

8

Wat zal ik doen? Dit is in feite een hybride met Lavandula stoechas ssp. pedunculata bloed. Dat betekent dat we eigenlijk Lavandula ‘Avenue Bellevue’ moeten schrijven. Om duidelijk te maken bij welke groep deze en andere cultivars horen voegen we ‘stoechas’ er maar weer even tussen. En..... we hebben het sterke vermoeden dat ‘Avenue Bellevue’ identiek is aan ‘Avonview’. Degene die weet en verzwijgt dat deze alleen werd herdoopt om via kwekersrecht geld te scheppen dient zich diep te schamen. Maar het blijft een zeer mooie forse plant met grote vlaggen in fel paars. Lavandula stoechas noemen wij kuiflavendel (ook wel vlinderlavendel) vanwege de toef gekleurd blad boven op de bloeiaar. Dit verlengt en verhoogt de sierwaarde van de bloemen aanzienlijk. Ze zijn erg mooi in de tuin of in een pot.Van nature groeien ze op zure grond in Zuid Frankrijk aan de kust tussen Hyeres en Nice en in Spanje en Portugal. Daarom heet L. stoechas ook wel Lavande d’Hyeres. In de zure vegetatie waar L. stoechas in thuis hoort treffen we vaak naast kuiflavendel Myrtus communis en Cistus soorten aan. L. angustifolia en latifolia zijn juist kalkminnend ze groeien dus van nature nooit naast L. stoechas. Uitzondering op deze tweesplitsing vormt de bij ons wellicht bekendste L. stoechas ssp. pedunculata (ook wel ‘Papillon’ genoemd) en de hybrides met L. viridis. Deze zijn redelijk kalk tolerant.Vanwege de in ons land overwegend neutrale grond kunnen wij veel meer soorten lavendel houden dan in de gemiddelde Zuid-Franse tuin mogelijk zou zijn. Wij bezochten twee collecties in Frankrijk, die de grootste moeite hadden stoechas in leven te houden op de kalkrijke grond. De verschillen tussen kalkgrond en zure grond zijn daar veel extremer dan hier. De winterhardheid van L. stoechas is wat minder dan die van de klassieke lavendels. Strenge winters kunnen problematisch zijn. Ze doorstaan de meeste

Lanate is latijn voor wol, we kunnen dus spreken van wollige lavendel. Deze komt in het wild alleen in Spanje voor, het blad is zeer grijs en blijft laag bij de grond. De bloemen zijn heel donker paars aan lange stelen. Een mooie plant die bij ons helaas net niet betrouwbaar winterhard is. Wij kweken ze slechts heel beperkt voor verzamelaars en als patio potplant. De kruisingen van lanata met angustifolia zijn wel winterhard en bijna net zo effectvol: ‘Sawyers’, ‘Richard Gray’ en ‘Pastor’s Pride’.

licht-blauw

60

Lavandula stoechas ‘Avenue Bellevue’

Lavandula lanata roze, violet

7-8

Mijn favoriete kruising van L. angustifolia met lanata. Poederwit, zo grijs is het blad.Vormt een stevige bossige plant met lange bloemstelen en donkere bloemen. De aren zijn erg typisch taps toelopend, dus dik van onder en spits van boven en zitten op lange ranke stelen wat de plant elegant maakt.

7

Wilde lavendel die in Frankrijk tot 600 m hoogte voorkomt. Op grotere hoogte groeit L. angustifolia. De laatste verdraagt meer kou. Het lijkt wel 23

van onze winters wel maar gebruik ze niet als heggetjes. Als er gaten in vallen is dat tobben. Een beetje vocht en lichte schaduw worden wel verdragen. Ze bloeien zeer vroeg en na een lichte snoei zullen ze redelijk tot goed herbloeien. Er wordt met name in Australie en Nieuw Zeeland driftig gekruist met Lavandula stoechas en Lavandula viridis. In deze catalogus staan veel nieuwe introducties die daar vandaan komen. Opmerkelijk is dat er van nature helemaal geen lavendels voorkomen. De productie van etherische olie van lavendel is er al bijna een traditie aan het worden. Frankrijk is daar niet blij mee.

Lavandula stoechas ssp. pedunculata (‘Papillon’)

Lavandula stoechas ’Avonview’

Lavandula stoechas ssp. pedunculata ‘Willow Vale’

paars/oudroze kuif 5-9

80

zon, lichtzuur

paars, roze kuif

8

donker-paars

Identiek aan de voorgaande dus, naar onze mening. ’Avonview’ werd benaamd door Ross King in Nieuw Zeeland, begin jaren 90.

5-10

40

zon, lichtzuur

wit

70

zon, lichtzuur

8

Ook wel meer treffend ‘Blue Lace’ genoemd. De blauwste onder de kuiflavendels. De vlaggetjes zijn hier zacht waterig pastelblauw.Voor een licht-zure of neutrale standplaats. Weer een zeer recente introductie.

5-10

80

violet-blauw, zon, lichtzuur

8

Lavandula stoechas ‘Purple Ribbon’ 5-10

80

zon, lichtzuur

paars, rode vlag

70

zon, lichtzuur

8

Misschien wel de mooiste donker paarse stoechas cultivar die er is. De vlaggen zijn donker violet. Ook dit zal een hybride zijn van L. stoechas x L. viridis. Het harige groene blad duidt daar op. Gevonden door Marilyn en Ian Wightman in Nieuw Zeeland in de jaren 90. De grote overtocht maakte deze plant nog maar recent zodat we deze nu pas voor het eerst aanbieden.

Lavandula stoechas ‘Rocky Road’ paars, roze vlag

4-9

50

zon, lichtzuur

En nog een zeer recente introductie uit Nieuw Zeeland (1994, Wayne Horrobin en Sarah Hodge). Rocky Road’ is laag, wat een goede eigenschap is voor een stoechas. De aren zijn vrij kort en dik en hebben brede, wat uitstaande, opvallend felle roze-violette vlaggetjes en donker purperpaarse bloemen. Een vrolijke plant.

5-9

100

8

4-9

40

zon, lichtzuur

8

5-9

70

zon, lichtzuur

5-9

80

zon, lichtzuur

8

Lavandula stoechas x viridis ‘Marshwood’ paars, roze vlag

5-9

60

zon, beschut

8

De imposante vlaggen van deze hebben een vervreemdende, een beetje sprookjesachtige oud-roze kleur. Heel mooi en apart! De bloemen vallen niet zo erg op hieronder en zijn donker paars-blauw. Forse groeier met grijsgroen blad. Geschikt als potplant. Uitgebloeide bloemen eruit knippen stimuleert de herbloei sterk. Eveneens een introductie, eind jaren 80 door Geoff en Adair Genge en ook uit Nieuw Zeeland alweer dus.

Lavandula stoechas ‘Summerset Mist’ violetblauw

zon, lichtzuur

Het wereldwijde succes van deze en de volgende hebben flink wat van de bovenstaande nieuwe introducties teweeg gebracht. Helmsdale is ook wel een zeer goede en afwijkede cultivar vanwege het mysterieuze donkerbruin in de bloemen. Het is een hybride van L. viridis x L. stoechas. De bloemen zijn donkerbruin-wijnroood de vlag is iets lichter van kleur. Robuuste en indrukwekkende plant. Sterk aromatisch grijsgroen blad. Dead headen (uitgebloeide bloemen eruit) zorgt voor voortdurende bloei. Ook geschikt om als kuipplant te houden. Introductie, eind jaren 80 door Geoff en Adair Genge uit Nieuw Zeeland alweer. Geoff liet mij in een e-mail weten dat het zaad van deze en de tweede in de ranglijst van meest succesvolle cultivars: ‘Marshwood’, uit dezelfde aar afkomstig was. Is dat niet opmerkelijk?

Lavandula stoechas ‘Regal Splendour’ 5-10

50

Lavandula stoechas x viridis ‘Helmsdale’

8

De bloemen van deze zijn donker paars, de grote opvallende vlaggen zijn roze. Forse plant, vermoedelijk een hybride van L. stoechas x L. viridis.

paars, lila vlag

5-7

Het contrast en de kleur van de vlag zijn spectaculair. De bloemen zijn licht violet-blauw, de vlag is wit met een vleugje oranje. Al met al een mooi oplichtend effect. Deze maakt deel uit van een hele reeks ‘Callico cultivars’ die begin jaren 90 reeds werd geïntroduceerd door Leone en Rex Young uit Niew Zeeland.

Heel apart is deze vanwege de witte vlaggen met groene aders. Die vallen meer op dan de paars-roze bloemetjes.Vrij grote bossige plant met groen blad. Nieuw voor 2002!

paars, roze vlag

‘

Lavandula stoechas ‘Willowbridge Calico’

Lavandula stoechas ‘Pippa White’ lila-paars, vlag wit

8

Een heerlijke compacte zuiver wit bloeiende plant die in volle bloei niet te versmaden is. Ze bloeit zeer vroeg en als ze een beetje wordt beschermd tegen de regen spectaculair smetteloos wit. Bloeit zeer lang wanneer uitgebloeide bloemen worden weggenomen. Als u ze in pot houdt kunt u ze bij veel regen makkelijker laten schuilen. U kunt ze ook na een regenperiode licht terugknippen voor latere herbloei. ‘Snowman’ wijkt voorzover we nu kunnen beoordelen niet of nauwelijks af van de wildvorm Lavandula stoechas ssp. stoechas f. leucantha. Deze blijkt voor ons goed winterhard en kennelijk ook kalktolerant. Wat ik tot nu toe aangeboden zag als Lavandula stoechas ‘Alba’ was zonder uitzondering de groene Lavandula viridis en heeft hier dus weinig mee te maken.

Lavandula stoechas ‘Lavender Lace’ 5-10

zon, lichtzuur

Lavandula stoechas ssp. stoechas f. leucantha ‘Snowman’

8

Dat is hem dan, de rode lavendel waar we eerst jaren geruchten over hoorden. Het bleek er een te zijn die we onder de naam ‘Kew Pink’ ook al jaren in de kollektie hadden. Zo zie je maar hoe planten veranderen wanneer hun naam veranderd. Lichtgroen blad, bloemen rood en vlaggen roze. Nogal gevoelig voor botrytis onder koude vochtige omstandigheden. In de zomer bijzonder mooi. Deze werd in het wild gevonden ergens midden in Spanje. Houdt van zuur!

paarsblauw

70

Selektie van voor 1930 uit Australie, (New South Wales) Vorm van L. stoechas pedunculata met donkerdere iets gekrulde vlaggen en grijsgroen blad. Bij ons al jaren probleemloos in de volle grond.

Lavandula stoechas ‘Kew Red’ roze-rood

5-7

Papillon’ is een mooie rechtopgroeiende kloon met lange licht-paars-roze vlaggen. Wijkt niet af van de wildvorm en kan dus voortaan beter Lavandula stoechas ssp. pedunculata genoemd worden. Sterk aromatisch dun smal blad.Velen kennen deze. Het was de eerste kuiflavendel die op grote schaal aangeboden werd. Sommigen denken nog steeds dat het de enige is. U weet wel beter nu u deze catalogus in handen heeft. AGM onderscheiden.

zon, lichtzuur

‘Somerset Mist’ vormt een hoge plant met helder groen blad. De vlaggetjes zijn groenig pastelroze de bloemen diep violetblauw. Rick Wortelboer deed fantastisch werk met het samenstellen van de handige ‘Plantenvinder voor de lage landen’. Hoewel ik vol bewondering over zijn werk ben hebben we in de totstandkoming soms heftige discussies gevoerd over plantennamen met name waar het onze collecties betrof. Dit was er een van.Volgens Rick is het ‘Summerset Mist’ maar de herkomst bewijst anders. Ze werd eind jaren 80 bij Somerset Downs gevonden als een van de eerste stoechas cultivars (lees: viridis kruisingen) in subtielere kleuren.

Lavandula stoechas x viridis ‘Saint Brelade’ wijnrood

7-9

60

zon, lichtzuur

Een beetje vreemde combinatie van donkerpaarse bloemen met geaderde groenroze vlaggen erboven. Introductie uit ‘95 van Jersey Lavenders.

Lavandula tenuisecta lila-paars

1-12

100

vorstvrij, zon

Het groen blad van deze zeer zeldzame wildvorm is het fijnst ingesneden van alle soorten. Filigrain is hier het woord voor. Jaarrond bloemen op 24

Lavandula x intermedia ‘Bogong’

lange stelen. Een botanische soort niet echt bedoeld voor de verkoop. Maar leuk om een keer gezien te hebben. Sporadisch leverbaar dus.

helder violet

Lavandula viridis groen-wit

6-7

50

zon, beschut, lichtzuur

9

Geurt heel lichtjes naar citroen, net genoeg om er een volksnaam aan op te hangen. Die wordt bovendien bevestigd door de door velen zeer bewonderde groene bloemen en groene vlaggen. Niet alle jaren winterhard, zet er zeker geen heggetjes van!

5-7

70

violet-blauw zon, beschut, lichtzuur

9

120

violet-blauw

zon

120

wit

100

violet-blauw

zon,vorstvrij.

80

zon

6

7-10

70

zon

5

zon

7-9

80

zon, kalk

Lavandula x intermedia ‘Goldburg’ (Burgoldeen)

7

zachtblauw

8-9

70

zon, droog

Gevonden door v.d. Burg, Nederland. Hier mogen we trots op zijn, eindelijk weer een Nederlandse lavendel van wereldformaat. De naam is goed gekozen zeker wanneer we bedenken dat de direkte concurrent ‘Silver Edge’ heet. Het blad heeft dus een crème-gele rand. Deze bladkleur is goed bruikbaar in een mediterrane beplanting. Bloeien doet deze wat moeilijker maar de sierwaarde van het blad compenseert dat ruim. Het is een bonte spurt van ‘Vera’ wat vermoedelijk dus ‘Dutch’ is geweest. Helaas blijkt de plant nogal gevoelig voor nattigheid waardoor ze zelden de winter overleeft.

Lavandula x intermedia ‘Alba’ 7-10

80

Een recente op mooi grijs blad geselecteerde cultivar van Huntington Botanical Gardens, zeer grijs blad dus en dicht van groeiwijze, met lange taps toelopende bloeiaren. Zeer geschikt ook voor heggetjes.

Dit is een prachtige potplant met grijs filigrain, varenachtig blad waarboven op lange stelen de hele zomer en zelfs in de winter, donker paarse bloemen verschijnen. Kruising van L. pinnata x L. canariensis, niet winterhard.

wit

8-9

Lavandula x intermedia ‘Fred Bouten’ zon

Lavandula x christiania 3-9

5

Duidelijk fijner en compacter van bouw dan Lavandula x intermedia ‘Alba’. Met name de eerste jaren. In de bloemen is soms op een charmante manier nog een vleugje porselein blauw te zien, vooral bij kouder weer. Het blauw is kennelijk vluchtig, dit komt ook bij andere planten, zoals penstemon voor.

Iets compacter, veel meer rechtop groeiend en minder getand dan de voorgaande kloon.

donkerpaars

zon

Lavandula x intermedia ‘Edelweiß’

Lavandula x allardii ‘African Pride’ 7-10

75

De meest gangbare cultivar geïntroduceerd voor 1923. Forse grijze bossige plant. Produceert veel etherische olie maar deze heeft veel kamfer wat geen goede eigenschap is. Groot lang (tot 7 cm) en breed grijs blad, lijkt verder sterk op ‘Grappenhall’ behalve dat het blad in de winter iets groener wordt. Dit is geen beste bloeier. In Nederland wordt Dutch soms foutief ‘Spica’ of ‘Vera’ genoemd. ‘Dutch Group’ duidt erop dat er verschillende op elkaar lijkende klonen onder deze naam in omloop zijn.

In vergetelheid geraakte hybride (L. latifolia x L. dentata) uit de vorige eeuw. De snelst groeiende lavendel ter wereld. Dat is geen hormoon-, maar een genetische kwestie. Breed driehoekig grijs getand blad. Lange stengels en aren met relatief kleine bleekblauwe bloemetjes. Als de planten te rijk staan komen ze moeilijk in bloei. Ook niet bloeiend heel mooi in een kuip vanwege het grote grijze driehoekige en getande sterkgeurende grijze blad. Er zijn een aantal klonen in omloop, de onze is vermoedelijk kloon B.

lichtblauw-paars

7-9

Lavandula x intermedia Dutch Group

Lavandula x allardii 7-10

zon, droog

Vermoedelijk een synoniem voor ‘Grosso’. Lage cultivar uit Nieuw Zeeland , compacte donkere aren op lange stelen. Bloeistengel van oude planten vertakt, geur iets afwijkend.

Super zeldzaam is deze bontbladige kuiflavendel. De planten die bij ons staan behoren tot de eerste in heel Europa. Opgaande groeiwijze en niet al te hoog met 60 tot 70 cm. De crèmekleurige wat krullende bladrand houdt goed stand. De plant reverteert dus niet naar groen zoals dat netjes heet. De schutbladen in de bloeiaar zijn wit wat verder nergens voorkomt en bijdraagt aan de sierwaarde van de aar. Een zeer opmerkelijke plant. Gevonden in 1991 in Nieuw Zeeland door Wayne Horrobin en Sarah Hodge. Niet een erg makkelijke plant vermoedelijk leverbaar in kleine aantalen vanaf eind 2002.

lichtblauw

100

Lavandula x intermedia ‘Dilly Dilly’

Lavandula viridis ‘Silver Ghost’ groen-wit

7-9

Grote rijkbloeiende mid donkere hybride met, tot 36 cm lange bloeistengels. De aren zijn ook lang (6-10 cm), het blad is groen.Vanwege de uniforme, strakke habitus is ‘Bogong’ zeer geschikt voor grotere groepen. De herkomst is onduidelijk, hoewel geïntroduceerd en benaamd in Australie is ‘Bogong’ vermoedelijk een stek van een oude plant, in het Engelse Mitcham.

5

Opgaand groeiende witte lavendel die bijna altijd als L. angustifolia ‘Alba’ wordt verkocht (meer uitleg bij L. a. ‘Alba’). L. x int. ‘Alba’ is een mooie aromatische plant. Ze blijft tot het najaar herbloeien. Streng snoeien, met name in het voorjaar om te voorkomen dat de plant kaal wordt van onder. Witte lavandin duikt onder zeker 6 verschillende cultivar namen op terwijl er slechts 2 verschillende klonen zijn volgens mijn waarnemingen. Lavandula x intermedia is de kruising van L. latifolia x L. angustifolia. We komen ze veel tegen in tuinen maar ook op de Franse lavendelvelden (hierover meer bij L. x int. ‘Grosso’) De kruising komt in het wild voor waar vegetaties van L. angustifolia en L. latifolia aan elkaar grenzen. Ze kan vlnr.: L. latifolia, L. x intermedia, L. angustifolia zich zelf vanwege een oneven chromosomenaantal niet voortplanten. Ze vormen geen zaad en bloeien daardoor ook langer door. De kou maakt er in een keer een eind aan, als uw snoeischaar dat niet al deed zoals het eigenlijk hoort.

Lavandula x intermedia ‘Grappenhall’ paars-blauw

8-10

90

zon

5

Donkere corolla, en lichtgroen met paarse calyx dus totaal indruk: bleek blauw. Robuuste plant, wordt snel groot. Lang breed en grijs blad. Geïntroduceerd door Clibran, Altricham, Engeland rond 1902.

Lavandula x intermedia ‘Grey Hedge’ donker violet

7-9

100

zon, droog

Door de compacte groei en het prachtige grijze blad, zeer geschikt als forse haag. Weinig zijstengels bij de bloemen en vrij kleine konische aren aan lange stelen. De corrolla is donker, de calyx is licht van kleur met een violette zweem, totaalindruk: bleeklila.

Lavandula x intermedia ‘Grosso’ paars

7-9

75

zon

6

De belangrijkste lavendel op meer dan 2/3 van de zuidfranse productie velden. Heeft sinds de introductie door Msr. Grosso in 1972 (Frankrijk) stormachtig terrein veroverd mede door de enorme uitval onder andere rassen als gevolg van het ‘virus’ dat een ware slachting aanrichtte. Jonge planten hebben fijn blad en groeien traag. De plant blijft laag, maar maakt uiteindelijk een mooi rond heuveltje met vertakkende bloeistelen. Rijk 25

bloemen. Struikvormig en in zachte winters bladhoudend, bloemen wit met een roze-rood hart, verkleurend naar zacht-roze. Er is een probleempje, deze chimaera houdt het na een paar jaar van explosieve groei en bloei voor gezien. En moet daarna worden vervangen. Reserveer dus 1 Euro per jaar vanaf het moment van aanschaf om de plant tijdig te kunnen vervangen. Zo lang mogelijk jong houden door tactische snoei en bemesting. Dan volstaan 0,83 Euro wellicht voor de jaarlijkse vervangings reserve. Heel mooi Nederland!

aan etherische olie met een zoete kamfer geur. Halfuitgebloeid oogsten voor olie.Vanwege de donkere aren jong geoogst ook geschikt als droogbloemen. Buurplanten en bodem beïnvloeden de kwaliteit van de olie.

Lavandula x intermedia ‘Hidcote Giant’ blauw

7-9

80

zon, droog

Bossige, vrij dikke bloemaren, grijs-groen blad. De donkere calyx en wat lichtere corolla maken samen een donkere aar. In knop is deze nog wat

‘Blushing Bride’

donkerder en daardoor is deze ook heel geschikt om te drogen voor de bloemen open gaan. Het is een van de donkerste lavandins. Geïntroduceerd in 1958. Zeer goede plant.

wit m. donkerroze

Lavandula x intermedia ‘Impress Purple’ paars

7-9

80

zon

5

Indrukwekkende plant met lange vertakkende bloeistengels en compacte aren met donker violette bloemen. Een van de donkerste lavandins. Ook heel geschikt voor droogboeketten. Mogelijk identiek aan ‘Arabian Nights’. De plant komt oorspronkelijk uit Frankrijk maar werd in Nieuw Zeeland benaamd door Peter Smale.

7-9

90

zon

150

zon, h.schaduw

‘Bredon Springs’ roze-rood

6-10

180

zon, h.schaduw

Wij vinden deze nogal aanwezig, niet alleen vanwege de intensieve kleur maar ook omdat de plant zo onverwoestbaar en snelgroeiend is. De strengste winters komt deze nog met glimmend blad door, dus volledig bladhoudend. De kleur is hoewel erg aanwezig goed en bruikbaar in een verantwoorde tuin. Lang en rijk bloeiend.

Lavandula x intermedia ‘Lullingstone Castle’ bleek-paars

6-10

Dit is een van de sucesvollere pogingen ‘Barnsley’ te verbeteren. Ze lijken op elkaar, dus wit met een donker hart. De oude bloemen bij ‘Blushing Bride’ verkleuren echter niet naar roze wat een goede eigenschap is. ‘Blushing Bride’ groeit wat minder krachtig en blijft ook iets lager. De levensduur lijkt ons ook wat langer.

5

Een van mijn favorieten vanwege het fijne zeer grijze blad. Opgerichte groei, lange aren met bleekpaarse bloemen. Lijkt wat op ‘Grey Hedge’ maar heeft veel langere en meer vertakkende bloeiaren. Gevonden door Hopley’s in Engeland begin jaren 90. Geschikt voor heggetjes of als solitair.

Lavatera ‘Grey Beauty’ wit-roze

5-10

150

zon

Een van de snelst groeiende grote grijze lavandins. Geïntroduceerd voor 1930 door Kruidenkwekerij Seal in Engeland. Zeer grote plant, de grootste onder de lavandins.

Prachtig volledig zilver blad met de bloemen van ‘Barnsley’. Werkelijk overweldigend vind ik ze persoonlijk. We kregen de plant vanwege de gelijkenis van de bloemen onder de logische naam: ‘Silver Barnsley’. Ze werden door ons ook onder die naam verkocht. Dirk de Winter (kwekerij de Morgen) die de plant introduceerde was hier niet blij mee, hij had ze ‘Grey Beauty’ genoemd vandaar deze wijziging. Graag wat beschut planten deze.

Lavandula x intermedia ‘Silver Dwarf’

Lavatera ‘Lilac Lady’

Lavandula x intermedia Old English Group licht-paars

zachtblauw

7-9

6-9

110

60

zon

5

zon, kalk

bleek-paars

5

Lavandula x intermedia ‘Staudenhochzeit’ wit

7-9

40

zon, kalk

Een nieuwe Duitse cultivar. We hebben nog niet gezien wat het moet worden maar zijn er wel al van aan het vermeerderen. Dit op voorspraak van onze Duitse colega Werner Simon waar de plant vandaan komt.

7-8

80

200

zon

8

Lavatera ‘Lucy in the Sky’ mauve blauw

7-9

170

zon

Ook dit is een blauwe afkomstig van Werner Simon. Beschrijven kan ik ze nog niet. Het is op het moment dat ik dit schrijf nog onduidelijk of ze beter is dan Lilac Lady’. Leverbaar hopelijk vanaf eind ‘02

Lavandula x intermedia ‘Walberton’s Silver Edge’ (Walvera) baluw-violet

6-11

Een doorbraak binnen het geslacht: ‘Lilac Lady’ bloeit lavendel-blauw tegen een achtergrond van zachtgrijs blad.Voor mij is dit een verheffende combinatie. Wellicht minder opvallend dan ‘Barnsley’ of ‘Bredon Springs’ maar heel overtuigend. Een van de toppers uit ons sortiment en niet alleen vanwege de hoogte! Let op, ‘Lilac Lady’ is wel gevoellig voor natte kou en bloeit wat minder rijk.

Een, voor lavandin, zeer kompacte en rijkbloeiende plant. De eerste en makkelijkst bloeiende van het hele stel. Het blad is mooi grijs.

zon, kalk

Met enthousiasme nam ik kennis van de lancering van deze, de eerste winterharde bontbladige lavendel. Kort daarna verscheen ‘Goldburg’ die er sterk op lijkt, de een is zeg maar goudgerand, en de ander zilvergerand. ‘Walberton’ heeft korte, vrij dikke aren. Het blad is wat meer zilver dan dat van ‘Goldburg’. Geschikt voor heggetjes en in mediterrane borders. Wij zijn erg opgewonden over de vele nieuwe introducties in deze catalogus. Maar het houdt niet op. In de loop van 2002 en 2003 zullen voortdurend nieuwe cultivars worden toegevoegd. Een aantal namen die nog in de pijplijn zitten: L. angustifolia ‘Violetta’, ‘Merle’, ‘Nikita, Souris’, ‘Aquarelle’, ‘Backhouse Nana’, L. stoechas ‘Devonshire Dumpling’, ‘Sugar Plum’, ‘Raycott’, L. x intermedia ‘Scottish Cottage’, ‘Yuulong’, ‘Oka Murasaki’ en vele anderen.

Lavatera ‘Pink Frills’ roze

7-10

150

zon

8

Crêpepapieren propjes rose bloemen die half in de knop blijven maken een soort botanisch grapje dat in weinig borders zal misstaan.Vooral omdat dit wordt gesophisticeerd door het grijze blad.

Lavatera ‘White Angel’ wit

6-10

130

zon

8

Een lage witte die in de winter tot de grond afsterft.

Lavatera ‘White Satin’ wit

6-10

130

8

En nog een vrij lage witte maar dan struikvormig.

Lavatera

Malvaceae Levisticum

Lavatera

Lavatera ‘Barnsley’ wit-roze

6-10

Apiaceae

Lavas / Maggiplant 170

Levisticum officinale

zon, h.schaduw

Omstreeks 1985 gevonden in Barnsley door R.Verey. In relatief korte tijd heeft ‘Barnsley’ de status van bekende klassieke tuinplant verworven. Een plant die de lat voor Lavatera een stuk hoger heeft gelegd, Ze groeit zeer snel en al kort na het planten heeft u een onweerstaanbare zee van

groen-geel

6-8

150

zon

Braaf soepenkruid van vroeger. Plantaardige bouilon. De planten moeten voor gebruik zo lang mogelijk van de bloei worden gehouden door bemesting en regelmatig terugsnijden. Maggieplant heeft een sterke 26

Mentha ‘Jokka’

smaak die snel overheerst. Een echt keukenkruid maar ach, als de bloeistengel eenmaal omhoogschiet is dat ook best aardig.

Linaria

lichtroze

Scrophulasiaceae

Vlasleeuwenbek 5-7

15

roze

zon

Linaria purpurea ‘Canon J.Went’ 7-10

120

zon

Lysimachia

blauw

Primulaceae

Lysimachia ciliata ‘Firecracker’ 100

vocht

4

roze

Malvaceae

lichtpaars 80

rijk, zon

3

Malva sylvestris mauritanica 7-9

100

zon

5

Paarse bloemen met donkere aders, makkelijke eenvoudige plant met impact

Melissa

roze

zon/h.schaduw

4

Geelbladige melisse overtuigd meer met haar citroengeur dan groene. Ze is mooi als bladsierplant maar ook erg goed in de keuken te gebruiken. Als we topjes voor decoratie op het bord gebruiken is de gele vorm natuurlijk veel leuker. In de felle zon kan het blad verbranden, kies dus liever een plekje in de halfschaduw. De plant kan het beste regelmatig flink teruggeknipt worden dan komt er weer fris nieuw blad aan. De bloemen zijn niet bijzonder mooi, het gaat vooral om het blad. Lekker voor kalmerende kruidenthee of bij frisse desserts. Mag ook door salades verwerkt worden.

7-8

80

zon, h.schaduw

rose h.schaduw

roze schaduw

0,5

zon droog

6

7-8

80

zon, h.schaduw

3

6-9

40

zon,

8-9 7

90

half-

Mentha suaveolens ‘Variegata’ roze h.schaduw

7-8 6

40

zon,

De bekende bonte munt. Met groot rond licht behaard bont blad. De appel die wij er in ruiken is duidelijk een ‘Granny Smith’. Prima weefplant, vanwege het mooie blad. Pas dan wel een beetje op met zwakke buren. Ook goed in potten te houden. Culinair is deze alleen verwerkt in bijvoorbeeld sappen of als decoratie van schotels te gebruiken vanwege het harige blad.

Mentha cervina ‘Alba’ 25

6-9

Geel-groen grijsachtig blad, typische geur met een vleugje citroen.

4

Lamiaceae

7-9

7

Mentha suaveolens ssp. timija

Cervina Munt wit

zon, h.schaduw, vochtig, rijk

Een hele fijngebouwde uitvoering van wollige munt. Lekker van geur en mooi.

Het onregelmatig bont gevlekte blad van deze kan ook van pas komen, zowel in de tuin als in de keuken.

Mentha

5

Mentha suaveolens ‘Mobillei’

Melissa officinalis ‘Variegata’ wit

7-8

zon, h.schaduw

Cervina munt heeft heel ander blad dan we van muntsoorten gewend zijn. Het is langwerpig, smal en puntig. De geur is heerlijk pepermuntachtig. Bloemen zitten mooi in kransjes om de stengels.

27

Mentha spicata

80

6

De beste standaard munt voor alle zoete toepassingen zoals thee en dessert. De geur is zeer zoet en zacht. Licht gekruld, vrij rond blad.

Melissa officinalis ‘All Gold’ 7-8

zon, h.schaduw

Mentha spicata ‘Moroccan’

Lamiaceae

Citroenmelisse wit

80

Helemaal platgroeiende munt met miniscule fijne blaadjes en bloemen. De sterke en heerlijk frisse pepermuntgeur vraagt er om hier iets mee te doen waarbij je de plant kunt aanraken om de geur vrij te maken. De bloemetjes zijn heel klein (1 mm) in volle bloei zie je alleen een roze waas over de plant tot je van heel dichtbij de bloemetjes ontdekt. Wij zetten ze graag in een platte pot op de tuintafel als ruikertje een rotstuin is ook een mooie plek. De herkomst is erg zuidelijk en daarom is zon een vereiste. Bij strenge vorst kunnen de plantjes wel eens helemaal afsterven maar in het voorjaar komen ze vrijwel zeker uit het zaad terug.

Zeer rijkbloeiende eenvoudige en robuuste plant in wolken zuiver wit, diep ingesneden blad.

paars

7-8

Mentha requienii

Malva moschata ‘Alba’ 6-9

zon, h.schaduw

Kruipende munt met een frisse pepermuntgeur.Verdraagt lichte betreding. Het blad is glimmend frisgroen. Niet voor intensief culinair of medicinaal gebruik vanwege de gifstof pulegon die abortus kan veroorzaken. Gebruik ze als geurplant om een plekje mee op te frissen. Je zou het een bodembedekker kunnen noemen. Er worden snel grote plekken bedekt.

Malva wit

80

Mentha pulegium

Wonderlijke combinatie van diep chocoladebruin blad met gele bloemetjes. Met name het contrast is spectaculair. Alleen het donkere blad heeft al voldoende sierwaarde. In het vroege voorjaar ziet dat er al heel spannend uit. Flink woekerende plant. Maar u haalt makkelijk weg wat te veel is. Houdt van veel vocht.

Malva

7-8

Deze is niet bedoeld voor culinair gebruik. Het blad is daar te harig voor. Vanwege het grijze blad samen met de bloemen is dit een van de mooiste siervormen van munt. Het blad is grijs en de bloemen zitten in aren als bij buddlejia. Erg mooi in volle bloei en ook in het voorjaar vanwege het frisse grijze blad. De geur is niet erg sterk. Woekert snel dus oppassen met buurplanten die daar gevoelig voor zijn.

Wederik 7-8

3

Mentha longifolia Buddleia Mint Group

Hoge, roze leeuwenbek. Eindeloos voortgebrachte romantische kleine bloemetjes in aren.Veel bewonderd in onze borders. Kortlevende vaste plant die zichzelf rijkelijk uitzaait.

geel

zon, h.schaduw

Een rondbladige munt met lekker fris geurend glad blad. In de verte is daar wat van bergamot en citroen in aanwezig.Voor alle toepassingen, zoals in vruchtensap, bij dessert en thee.

Erg lang bloeiend met een miniscuul bloemetje. Leuk voor in de border.

lichtroze

70

Mentha ‘Lemon Bergamot’

Linaria ‘Antique Silver’ lila-rose

6-8

Een spontane hybride van Mentha suaveolens vooral bedoeld als siervorm bovendien geschikt als snijbloem. ‘Jokka’ heeft grijzig blad en is zoetgeurend.

Mentha verona blauw

7-8

Mertensia 80

Schelpenmunt heeft glanzend rond, ja, schelpachtig blad. De geur is wat vreemd ik kan niet anders dan constateren dat ze ruikt naar diesel.

Mertensia virginica marine-blauw

Mentha x gracilis ‘Variegata’ roze

7-9

40

zon, halfschaduw

6

80

zon, h.schaduw

3

80

wit

80

geel

zon, h.schaduw

80

zon, h.schaduw

80

zon, h.schaduw

zilverroze 4

zilverrood

200

rijk, vochtig, zon

250

rijk, vochtig, zon

Een van de grootste met zeer lang blad.V-vormige struik met grote van rood naar zilver verbloeiende pluimen. Ook dit is een Pagels selectie.

40

Miscanthus sinensis ‘Kleine Silberspinne’ Mentha x villosa var. alopecuroides

80

8-10

Miscanthus sinensis ‘Große Fontäne’

zilverroze

9-11

140

zon, h.schaduw

Vrij kleine Pagels selectie met een zilveren waas, ook op het blad. De uiteindelijke hoogte wordt pas na een aantal jaren bereikt.

Miscanthus sinensis var. purpurascens roodbruin

9-10

150

halfzon

Deze heeft tegen het eind van de zomer naar purperrrood verkleurend blad. Dat geeft de plant naast de architectonische lijnvormige inbreng in de border extra sierwaarde.

Miscanthus transmorrisonensis

Mentha x piperita ‘Senior’ 7-8

Poaceae

Deze hoge grassen zijn naar onze mening een hoofdingrediënt in de herfstborder. In het najaar zijn ze het mooist als de bloemen nog vers zijn. De pluimen hebben dan een bruin-roze kleur. De hele winter blijven de pluimen vorm geven aan de tuin. Ze zijn dan bleek beige en hangen elegant te wiegen in de wind. Met rijp zijn ze sierlijk wit.Terugsnijden doen we pas in het voorjaar tegen eind maart als ze weer gaan groeien. ‘Flamingo’ heeft mooie roze pluimen die lang hun kleur behouden. De plant vormt een elegante losse pluim. Het is naar onze smaak een van de mooiste selecties van Ernst Pagels.

3

Een hele fijne uitvoering van pepermunt, lekker fris van geur en mooi. Het blad doet vermoeden dat we hier met een kruising tussen pepermunt en wollige munt van doen hebben. De naam zou dan veranderd moeten worden. U komt het beste maar eens snuffelen tussen onze voorraad om de munt te vinden die bij u past.

lichtpaars

vocht, halfschaduw

Miscanthus sinensis ‘Flamingo’

Mentha x piperita ‘Reverchonii’ 6-9

60

Miscanthus

De sterkste pepermunt. Donkergroen blad, paarse stengel. In voorjaar is het blad diep donkerpaars van onder. Zo sterk aromatisch dat ie tranen trekt bij de oogst!

rose zon, h.schaduw

5-6

Chinees riet

Mentha x piperita ‘Nigra’ 7-8

Poaceae

6

Ook van Eau de Colognemunt bestaan verschillende vormen. Dit is voor mij de hoofdvorm met de zuiverste en aangenaamste geur. Het glanzende ronde blad is heerlijk fris en apart geparfumeerd. Het is de eerste munt die na de winter uitloopt. Donkergroen vlezig blad.Vers geoogste bloemen blijven lang mooi en geurig zelfs in droogboeket.

lichtpaars

7

Helemaal geel is dit gras. Heerlijk om licht te brengen in de duisternis. Leuk als contrast naast roodbladige planten. Kan in vochtige schaduw. Het blad blijft er ook in de winter aan.Tegen het eind van de zomer kan het blad wat groener worden.

Mentha x piperita f. citrata ‘Eau de Cologne’ 7-8

zon, halfsch, arm

Milium effusum ‘Aureum’

Dit is de chocolade geurende. Dus ruikt deze in de verte naar chocolade. Bovendien is het blad in het voorjaar wat bruin van kleur. Een variëteit uit Amerika

lichtpaars

50

Bosgierstgras

6

Mentha x piperita f. citrata ‘Chocolate’ 7-8

5-6

Een wat ielig plantje met een aangename maggie-geur en fijn donkergroen filigrain blad. De bloemen in schermen, hebben soms een paarse zweem.

Uit Engeland namen we deze mee. We hebben nu heel verwarrend twee chocolade munten. Deze is niet een chocolade geurende maar een echte pepermunt die bedoeld is voor combinatie met chocolade. De geur en smaak lijken dan ook op die van de vulling van ‘After Eight’ chocolaatjes.

roze

Apiaceae

Milium zon, h.schaduw

3

Meum athamanticum

Mentha x piperita ‘Chocolate’ 7-8

schaduw

Bergvenkel

Pepermunt heeft die scherpe muntsmaak die voor de gelijknamige pastilles wordt gebruikt. De geur is zo sterk dat deze bijna tranen kan verwekken bij intensief contact. Het blad is met name in het voorjaar donker. Zeer geschikt bij dessert en voor thee. ‘Black Spearmint’ lijkt op ‘Nigra’ maar is wat minder donkerbladig en iets minder sterk, verder weinig verschil.

roze

50

Meum

Mentha x piperita ‘Black Spearmint’ 7-8

4-5

Het prachtig grijsblauwe blad schiet meteen na de winter de grond uit gevolgd door aandoenlijke hangende bloemetjes. In marine blauw tot roze. De plant is erg betrouwbaar hoewel het er eerst niet op lijkt. In de zomer sterft het blad plotseling af en verdwijnt ze onder de grond om plaats te maken voor andere planten. In het volgende voorjaar komt ze weer even krachtig op.Voor een koele vochtige plaats in de schaduw.

Een mooie vorm met een sterk fruitige geur en een lichte gember smaak. Door ons graag in vruchtensap gebruikt. In Vlaanderen is het een voornaam ingredient bij de bereiding van paling. Het bont gevlekte blad heeft vooral als de planten plotseling hard gaan groeien zeker sierwaarde. Kruising van M. arvensis x M. spicata.

lichtpaars

Boraginaceae

Blauwe Mertensia

zon, h.schaduw

bruinrood zon, h.schaduw

3

7-10

200

rijk, vochtig, zon

Vroegbloeiende soort met roodbruine pluimen aan mooie lange stelen. Voor rijke vochtige plekken liefst in de zon. Het smalle glanzende blad dat tot iets over de helft van de hoogte komt blijft in zachte winters groen. Deze zaait zich bij ons uit, dat is niet problematisch, wat te veel is is makkelijk te verwijderen.

Donkergroen blad en paarse stengel, in het voorjaar is het blad paars van onder. De echte pepermunt niet te scherp niet te mild.

28

Molinia caerulea ssp. arundinacea ‘Fontäne’

Monarda ‘Mohawk’

goudgeel

lilapaars

7-8

200

zon, h. schaduw

Ook deze heeft lange bloeistengels die ver boven het loof uitsteken. Ze vormen een fontijn met luchtige bruine aren die lang na de bloei sierwaarde behouden.

Molopospermum

zalm-roze

200

zon, droog

6

Grote architectonische schermbloemige plant met lang breeduitstaand, puntig, varen-achtig blad. Ook de zaadschermen met dikke gele zaden hebben na de rijkelijke witte bloei nog sierwaarde. Sterk aromatisch, mogelijk giftig. U leert deze naam van buiten, refereert er terloops aan in het voorbijgaan tijdends een tuinrondgang. Niemand zal de naam herhalen om er lastige vragen over te stellen en u hebt uw pleit gewonnen: uw plantenkennis is verbluffend! Heeft u pech: ze kennen de plant, dan legt u uit waarom schermbloemigen zo onmisbaar zijn vanwege hun karakteristieke textuur. “Deze plant,” voert u aan, “is het bladmoes geworden archetype der Apiaceae.”

Monarda

lila-roze

100

wit vocht, doorlatend, zon

130

vocht, doorlatend, zon

130

vocht, doorlatend, zon

vocht, doorlatend, zon

80

vocht, doorlatend, zon

7-9

140

vocht, doorlatend, zon

4

Een van de beste onder de moderne cultivars. Hoog, donkerpaars en lang doorbloeiend. Een van de meest meeldauw resistente.

Monarda ‘Violetta’ purper lila

6-8

120

vocht, doorlatend, zon

Een nieuwe in een zeer mooie Violette kleur.

Myrrhis

Apiaceae

Roomse Kervel

Myrrhis odorata wit

4-10

70

(half)schaduw

Een edel keukenkruid waar wat misverstanden omheen bestaan. Dit is niet de echte kervel waar de soep van gemaakt zou moeten worden. Roomse kervel heeft een dropachtige smaak. Er kan wel soep van worden gemaakt als u maar weet dat dat dan geen ‘echte‘ kervelsoep is. Roomse Kervel is als vaste plant veel makkelijker en onderhouds armer. Het is een statige plant die sterk op een varen lijkt. U kunt naar hartelust snijden de plant verdraagt dat goed. Uiteindelijk gaan ze dan toch bloeien met wollige witte schermen. Ze doet het prima op elke plek als het maar een beetje vochtig is. Zelfs in de diepe schaduw doet ze haar ding. In toprestaurants wordt het grote blad meestal gebruikt voor decoratie en in kruidenboter.

4

4

Myrtus

Myrtaceae

Mirt

Myrtus communis 140

creme-wit

vocht, doorlatend, zon

Monarda fistulosa ‘Prairy Nacht’ 100

vocht, doorlatend, zon

8-11

200

beschut, zon, zuur

8

Echte mirt is een historische plant. Ze heeft witte bloemen met ver uitstekende opvallende meeldraden en soms een roze zweem, donker groen stevig blad en paarse, bijna zwarte vruchtjes. De vruchtjes worden wel culinair gebruikt.Takjes en blaadjes geuren naar Corsica (hoe zou dat komen?) en kunnen in de potpourri of iets dergelijks. Winterhard tot -10°C, dus niet zonder bescherming buiten laten, kalkmijdend.

Heel mooi donker, scherp afstekende, duidelijk gearticuleerde bloemen.

7-9

7-10

paarsroze

Monarda ‘Donnerwolke’

paars-lila

40

Monarda ‘Scorpion’

Sterk geurend. ‘Squaw’ is verbeterde ‘Cambridge Scarlet’ voor wat meeldauw gevoeligheid betreft. Ze hebben dezelfde bloemen en ook de geur komt overeen. De bouw van de plant is er helaas iets minder op geworden.

7-10

7-10

Een vrij nieuwe witte die we nog niet uitvoerig hebben kunnen testen. Er moest dringend een vervanger voor ‘Schneewitchen’ worden gevonden. Die beperkte zich wat het wit betreft niet genoeg tot de bloemen en bleek ook weinig standvastig. ‘Schneewolke’ moet zich nu maar waarmaken als verbetering.

4

Monarda didyma ‘Squaw’

donker paars

vocht, doorlatend, zon

Monarda ‘Schneewolke’

Aansprekende en goed kombineerbare diep rode bloemen. Het bovenste blad aan de bloeistengel, kleurt mee naar rood. Nogal gevoelig voor meeldauw, de sterkst geurende cultivar die wij kennen.

7-9

100

Een dwergvorm met roze bloemen die enkele jaren geleden in Canada ontstond.

Monarda didyma ‘Cambridge Scarlet’

karmijnrood

vocht, doorlatend, zon

Monarda ‘Pink Delight’ (‘Petite Delight’)

Monarda heet bergamot vanwege de heerlijke geur die lijkt op die van Citrus bergamia. Het is een opwekkende, vrolijk makende geur. De bloemen staan in dikke kransen rondom de stengel en vormen zo bollen, vaak in 1 of 2 etages boven elkaar. De kransen steunen op kleurige schutbladeren. Ze zijn erg mooi maar ook heel lekker als eetbare bloem. We trekken de bloemen uit de krans en strooien ze over salades.Verder kunnen bloemen en blad ook in thee en vruchtensappen gebruikt worden. ‘Beauty of Cobham’ is een van de beste klassieke cultivars. De roze bloemen met donkerrode schutbladen zijn erg mooi. Helaas is deze nogal meeldauw gevoelig. Meeldauw is een probleem waar hard aan is gewerkt in dit geslacht. Resistentie is heel evident wanneer je ziet dat van twee cultivars die tegen elkaar aan staan de een helemaal wit wordt terwijl de ander niets heeft. Wij hebben al onze cultivars in grote potten tegen elkaar aan gezet en zagen grote verschillen. Het komt voor dat selecties die aanvankelijk resistent leken op den duur toch wat meeldauw kunnen krijgen. Het blijft daarom nodig voortdurend nieuwe selecties te introduceren. De typische bloemen vormen een waardevolle bijdrage aan onze borders. Het loont dus de moeite naar oplossingen te zoeken. Wij kozen zo veel mogelijk gezonde cultivars. Waar de resistentie wat minder is is dat vermeld.Voor alle soorten geldt dat een luchtige standplaats gunstig is.

7-9

80

Licht lila paarse bloemen, (tamelijk roze), groen hart en schutblad. Lijkt wat op ‘Mohawk’ maar grootbloemiger.

Monarda ‘Beauty of Cobham’

karmijnrood

7-10

lila roze met groen 7-10

Lamiaceae

7-9

4

Monarda ‘Pawnee’

Bergamot, Hanekam roze

vocht, doorlatend, zon

Mooie combinatie van donkere steel en schutblad met lichte, bijna witte kleine bloemen. De naam wordt regelmatig afgekort tot ‘Ou Charm’, vooral in Engeland. ‘Oudolf Charm’ lijkt op ‘Beauty of Cobham’ maar dan met kleinere bloemen en een nog groter kontrast tussen de lichte bloemen en de donkere schutbladen. Bovendien iets resistenter tegen meeldauw.

Molopospermum peloponesiacum 4-5

90

Monarda ‘Oudolf’s Charm’

Apiaceae

Striped Hemlock (Gestreepte Scheerling) wit-geel

7-9

‘Mohawk’ heeft tweekleurige bloemen in rozepaars met een witte rand. De onderlip is licht van kleur. De schutbladen en het hart zijn mooi donker. Een goede, stevige pollen vormende cultivar.

4

Donker paars-lila. lets meeldauw gevoelig. Hybrides van fistulosa verdragen droogte beter dan didyma-hybrides.

29

Myrtus communis ‘Microphylla Variegata’ creme-wit

8-11

30

Nepeta ‘Six Hills Giant’

vorstvrij, zon

8

lavendelblauw

Bontbladige dwergvorm van Mirt. Het blad is vrolijk bont met crème rand, soms loopt het iets rood aan. Kan goed tegen droge lucht. Ook geschikt als kamerplant in de winter. Winterhard tot -10°C, kalkmijdend.

Nepeta

Lamiaceae

Geel Kattekruid 8-11

lavendelblauw 100

halfschaduw

roze

70

zon

30

100

paars

zon

zon, droog

80

wit-rose

zon

Nepeta racemosa ‘Grog’ 5

9

zon 3

roze

30

wit-roze

80

zon

3

wit zon

40

40

zon, warm, rijk

6-9

30

zon, warm, rijk

6-9

60

zon, warm, rijk

zon

6-9

80

zon, warm, rijk

’Genovese’ is het belangrijkste ras voor keukengebruik. Grote zachte bladeren, zeer geschikt voor culinair gebruik. Snelgroeiend en goed van smaak.

4

Ocimum basilicum minimum ‘Green Globe’ wit-roze

6-9

30

zon, warm, rijk

Vormt kleine compacte bolletjes met een sterke geur. Goede variëteit, tamelijk resistent. In Lissabon worden de planten op het feest van de beschermheilige van de vissers overal op altaartjes in huizen te koop aangeboden als geluksbrengertje. De Italianen kennen deze vorm als ‘Finissimo Verde a Palla’. In de zomer zetten we een potje op de eettafel met een schaar erbij om de blaadjes boven een tomaten boterham te knippen.

Nepeta sibirica ‘Souvenir d’ André Chaudron’ 6-9

6-9

Ocimum basilicum ’Genovese’

Nog meer lekker tuinspul. Zeg maar; het basis materiaal voor de romantische tuin. Betrouwbare, goed doorbloeiende plant, voor liefst volle zon. Let op, voor we er ruzie over krijgen: de naam slaat op de herkomst, een Engelse tuin, niet op de grootte. ‘Walker’s Low’ is hoger en meer rechtop groeiend dan ‘Six Hills Giant’.

lavendelblauw

10

Een van mijn favorieten. De plant is heel mooi met donker paarse stengels en roze bloemen. Heeft een extra warme basilicumgeur met duidelijk een vleug kaneel. Subliem om gewoon aan te ruiken maar ook heel geschikt voor culinaire toepassingen.

Nepeta racemosa ‘Walker’s Low’ 6-9

zon, warm, >10°C

Ocimum basilicum ‘Cinnamon’

Lekker doorbloeiend wit semi-kruipertje met zilverachtig blad. Heeft een lichte voorkeur voor een warme borderrand maar kan overal.

lavendelblauw

80

Roodgeaderd blad, sterke zoete smaak met een vleug anijsdrop.Voor alle toepassingen.

Nepeta racemosa ‘Snowflake’ 6-9

6-9

Ocimum basilicum ‘Ararat’ 40

Lage en sterk aromatische selectie. De naam werd bedacht door Brian Kabbes die de zaailing vond en benoemde tijdens een stevige griep. Het blad ruikt fris naar citroen met wat extra kruiden. Lang bloeiend. Ideaal vulmateriaal in de sfeer van Nepeta x faassenii. De bloemen zitten in kleine kransjes.

wit

Lamiaceae

Kleine compacte plant met witte bloemetjes en een duidelijke citroengeur. De vettige geur van gewone basilicum is deze helemaal vreemd. Citroen Basilicum is veel ijler en zacht van smaak. Bruikbaar in salades, thee, bij visgerechten en als geurplant.

Een wat meer opgaande soort met luchtig verspreide bloemen.

diep-blauw

zon

Ocimum americanum

Nepeta nuda ‘Barbara Flyn’ 6-8

120

Verheven zinneprikkelende geur, prachtig met purperen vlekken en aders doorlopen blad, en eindeloos bloeiend met paarse bloemetjes. Deze is in alle opzichten een klasse apart.Vanwege het harige blad vinden wij het vooral een sier-vorm van basilicum die heel mooi staat in potten op het terras en daarbij een heerlijke geur afgeeft. Wanneer er geen andere basilicum voorhanden is smaakt deze opperbest. Het is een vegetatief vermeerderde vaste plant met een verhoutende stam. Als u ze wilt overhouden moet dat heel warm en licht. De plant moet altijd door kunnen groeien. Reken er niet op dat dat lukt, dan valt het altijd mee.

Elfachtige zacht-roze bloemetjes boven grijsgroen behaard blad. Het best in de zon waar de planten wat steviger worden. Ook steun van buurplanten helpt. Een erg mooie soort.

lila-paars

6-10

Ocimum ‘African Blue’

Nepeta longipes 6-8

zon

‘African Blue’ Basilicum

Deze nieuwe introductie lijkt op wat we in het wild zagen in de berm van de weg naar de top van de Mont Ventoux. De bloemen lijken zachtgeel van een afstand maar blijken witter van dichtbij.

lila-roze

120

Ocimum

6

Nepeta ‘Harald’ 6-9

6-9

Een romantisch romig roze vorm van de voorgaande. Makkelijk rijkbloeiend en vrij hoog in dieproze. Een topplant die eindeloos bloeit. Wordt in bloei altijd gretig meegenomen.

De zacht-roze bloemen en rode kelkblaadjes scheppen samen de diepte die de naam suggereert. In Nederland ontstaan bij Coen Janssen toen hij wat zaad dat hij van Brian Kabbes kreeg uitzaaide. De plant werd in Engeland benoemd. Mooie heel makkelijke en bruikbare plant.

crème wit

3

Nepeta subsessilis ‘Sweet Dreams’

Nepeta grandiflora ‘Dawn To Dusk’ 6-8

zon

Indrukwekkend diep donkerblauw en prachtig rechtopstaand met dikke trossen bloemen. Nauwelijks geurend zoals zoveel van de hierboven genoemde. Zelfs voor katten met het kattekruid gen weinig interessant. Maar die hebben bij ons dan ook aan Teucrium marum geroken.

5

Lange zachtgele bloemen aan ijle stengels, voor een koele standplaats onder halfopen begroeiing. De gele bloemen zijn onverwacht in dit geslacht je zou bijna denken dat het een Salvia is.Nepeta is een van de pijlers van de Engelse tuin. Het zijn betrouwbare, makkelijke planten die weinig onderhoud vragen. Een flinke knipbeurt in de zomer is voor de meeste soorten heilzaam, zorgt voor kleurige herbloei, maar is niet verplicht. Katten tonen alleen belangstelling als ze daar genetische aanleg voor hebben. Het gen komt slechts bij 1 op 5 katten voor.

roze

50

Nepeta subsessilis

Nepeta govaniana geel

6-10

Grijzig blad, doorbloeiend, voor een warme border. Ik raak nog wel eens verstrikt in discussies met klanten die een lage zoeken wanneer ik deze aanbeveel boven de volgens hen lagere ‘Walkers Low’ (een ‘verbetering’ van deze). ‘Six Hills Giant’ is dus lager, groeit meer in de breedte en heeft een zachtere bloeikleur.

3

Heel mooi intens blauw bloeiende lage randplant. Deze vormt een eigen categorie, een klasse vanwege de diepe kleur en rijke bloei. Om een of andere reden is ze wat kritischer op drainage. Ik kan niet verklaren waarom ze in natte winters wel eens kan wegkwijnen. Het blad sterft ‘s winters volledig af. De meeste andere soorten hebben dan al nieuw blad aan de basis. 30

Ocimum basilicum ‘Nufar’ F1 wit

6-9

80

best is dus een plekje in de halfschaduw.Tot de grond terugsnijden in de loop van de zomer geeft de beste overwintering met mooi nieuw blad.

zon, warm, rijk

Nieuw ras van het klassieke grootbladige ‘Genovese’ type met ingebouwde fusarium (omvalziekte) resistentie. Zeer geschikt voor culinair gebruik.

Origanum ‘Barbara Tingey’ roze

Ocimum basilicum ‘Osmin’ roze

6-9

50

zon, warm, rijk

Verbeterde ‘Rubin’ die weer een verbetering van ‘Opal’ was. Dit soort verbeteringen zijn nodig omdat de rode rassen op den duur terugvallen naar groen. ’Osmin’ heeft donker purperbrons blad, een goede smaak met een vleugje anijs. Leuk in azijn die er rood van kleurt en nog lekkerder in olijfolie. Als u het rode blad wilt gebruiken als accent in de border dan hebben we genoeg alternatieven onder makkelijkere planten. Het meest op basilicum lijkt: Perilla nankinensis. Dat is bovendien ook alweer een heerlijk keukenkruid. Roodbladige basilicum blijft de moeilijkste onder de roodbladige tuinplanten.

Ocimum basilicum ‘Purple Ruffles’ wit-roze

6-9

70

7-9

30

zon, droog, kalk

8

Dit is zo’n prachtige plant die het tuinieren een extra dimensie verleent maar er wel wat voor terugvraagt. ‘Barbara Tingey’ is een kruising van O. calcaratum x O. rotundifolium. De eigenschappen van beide ouders zijn er democratisch in vertegenwoordigd. Alleen de bellen zijn wat kleiner en iets donkerder.Vorst verdraagt ‘Barbara Tingey’ goed, vocht redelijk. Een van de makkelijkste ‘Hop-Marjoleinen’. Alle hopmarjoleinen, zoals wij dat noemen, zijn rotsplanten die in een border in natte zware klei weinig kans maken. Alleen op goed ontwaterde plekken zoals een gemetselde bloembak overleven ze de winter. Natuurlijk is het ook prima mogelijk een mobiele rotstuin in een bloempot te maken. De bellen kunnen dan prachtig over de rand hangen. Hop-marjolein is geen familie van hop. De bellen zijn niet door overerving van de hennep-familie waar de hop onder resorteert verkregen. We hebben hier te maken met een fenomeen dat in verschillende geslachten voorkomt. De bloemen zitten tussen schutblad of uitgegroeid kelkblad. Bij sommige marjoleinen zijn de bloemen zelfs helemaal niet meer zichtbaar. Bij hop groeit de ‘bel’ alleen om de vrouwelijke bloemen en pas nadat ze zijn uitgebloeid. (Marjolein is dus voor de volledigheid eenhuizig.)

zon, warm, rijk

Het donkerrode blad is zwaar gekroest en ingesneden. Geur en smaak zijn iets dropachtig.Vaak krijgen roodbladige rassen op den duur een terugval naar groen. Bij ‘Purple Ruffles’ bedraagt die terugval op het moment ongeveer 4% van het bladoppervlak.

Origanum ‘Bristol Cross’

Ocimum sp.‘Siam Queen’

roze

7-11

50

zon, droog, kalk

Een verbetering van de traditionele Thaise Basilicum. Donker groen blad met contrasterende donkerrode stelen en knoppen waar weer bijna witte bloemen uitkomen. Wordt aan tafel vers toegevoegd aan curries en noodle-gerechten. Anijs-achtige smaak. All-American winnnaar van 1997.

‘Bristol Cross’ is samen met O. sipyleum, veel makkelijker dan de gemiddelde hopmarjoleinen en kan veilig in een zonnige border in de vollegrond. De bellen zijn voor straf een beetje kleiner en minder opvallend. ‘Bristol Cross’ groeit meer opgaand. Een heerlijke plant die wij met enige trots aanbieden.

Ocimum tenuiflorum ( O. sanctum)

Origanum calcaratum

roze

paars-lila

donker-paars

6-9

60

7-10

zon, warm, rijk

zon, warm, rijk

In India bestaat een spreuk: “Geen ziekte bezoekt een huis met een koe en een Tulsiplant” een eindeloze opsomming medicinale toepassingen staan beschreven in een boekje in onze boekenkast, alleen over Tulsi. Basilicum wordt in veel kulturen in verband gebracht met hogere sferen (zie ook ‘Green Globe’) het is een liefdeskruid bij uitstek. Tulsi is dat in het bijzonder.Van de verhoutte stengels worden in India bidkettingen gemaakt. De plant heeft een uitgesproken geur die ons aan wierook en kruidnagel doet denken.Ver van de ons vertrouwde in de mediterrane keuken gebruikte basilicum. Een cultuurshock in een plant als het ware. Overigens heel stevig en mooi als plant en bruikbaar in Indiaase koude gerechten.

Origanum

30

zon, droog, kalk

8

Origanum ‘Dingle Fairy’ roze

6-11

35

zon, droog, kalk

8

Alweer een nieuw hopmarjoleintje, leuk in pot. Iets minder spectaculair dan ‘Kent Beauty’ maar wel wat makkelijker als plant.

Origanum ‘Fritz Kummert’ roze

6-9

15

zon, droog, kalk

Een van de kleinste onder de ‘hopmarjoleinen’. Sterk uitstoelend.

Origanum ‘Kent Beauty’ paars / lila

7-10

30

zon, kalk

8

zon, kalk

8

De klassieker onder de HopMarjolein bloeit in prachtige roze ‘hopbellen’. ‘Kent Beauty’ steekt, wat geur betreft, echte oregano naar de kroon. Maar een plant van dergelijke schoonheid eten we natuurlijk niet op. Winterhard maar vochtvrezend, daarom best in potten of verhoogde bedden of bakken met goede drainage. ‘Kent Beauty’ is een kruising van O. scabrum met O. rotundifolium.

Lamiaceae

Origanum laevigatum ‘Hopleys’

Marjolein

rood

Origanum ‘Acorn Bank’ licht-roze

7-9

Excellent in een terra-cotta pot waarover in de zomer een heuvel met roze bellen hangt. Het mooie zwaar grijs behaard blad is in een warme zomer nauwelijks meer zichtbaar vanwege de massa bloembellen. De bloemtakken kunnen prima worden gedroogd en blijven nog jaren mooi.

7-9

40

7-9

70

Origanum laevigatum heeft lange bloemstelen met verspreid hangende losse bloemetjes. Bij deze zijn ze diep donkerrood. ‘Hopleys’ lijkt wel op de wildvorm. De bloemen zijn iets roder en de trosjes wat gevulder.

zon, h.schaduw, kalk

Het lange goud-gele blad maakt dit voor mij een van de mooiste geelbladige marjoleinen, ook in de winter. De geelbladige zijn allemaal sterk geurend en dus behalve als sierplant ook geschikt voor keukengebruik. Bij felle zon kan het zachte blad door verbranding bruine vlekjes krijgen. Het

31

Origanum majorana wit

7-9

50

zon, kalk

gels. ‘Country Cream’ zou makkelijk kunnen worden verward met ‘Polyphant’. ‘Country Cream’ is stijver van bouw en heeft witte bloemetjes. Het uiterlijk is inderdaad, zoals de naam zegt romig.

7

Dit is echte oregano, punt.Voor keukengebruik is dit absoluut de beste voor de mediterrane keuken. Oregano is niet winterhard en gedraagt zich bij ons daarom als eenjarige. Wanneer u een alternatief zoekt dat bijna de smaak van oregano heeft maar wel winterhard is neem dan O. vulgare ‘Compactum’ of ‘Erntedank’. Sommige koks gebruiken liever de wat zachtere smaak van gewone marjolein, Origanum vulgare. Liefhebbers van een ongecompliceerd leven stoppen hier met lezen! De onderzoekers gaan verder. In de VS had een student het lumineus idee wild verzamelde ‘Oregano’ uit te zaaien om te zien wat er eigenlijk allemaal aan rijp geworden zaden tussen het droge kruid zat. Oregano is daar een kruid van betekenis, dankzij het succes van de pizza ketens, goed voor meer dan 25000 ton import. De term Oregano bleek meer een metafoor voor geurend plantenmengsel uit de bergen te zijn. Behalve verschillende Origanum soorten bevatte het mengsel Melisse, en verschillende muntsoorten.Voor de productie van etherische oliën die worden gebruikt in de voedingsindustrie als smaakstof is de de aanwezigheid van de geur en smaak van stoffen zoals thymol en carvacrol bepalend. Deze komen behalve in Origanumsoorten ook voor in Satureja thymbra, Coridothymus capitatus, Monarda citriodora, Plectrantus amboinicus, Lippia graveolens en Poliomintha longiflora. Al deze en nog veel meer planten die soms niet eens in de verte aan elkaar verwant zijn worden oregano genoemd. De verwarring over echte Oregano is niet typisch zuidelijk. Jaren geleden deed ik een proefje met Oregano zaad van 5 verschillende leveranciers. Slechts 2 daarvan waren Origanum majorana, de rest was Origanum vulgare. Afhankelijk van bodem en klimaat kunnen de ondersoorten gracile, hirtum en virens van O. vulgare heel aromatisch zijn. Ze worden dan ook als Oregano gebruikt en verhandeld.

Origanum vulgare ‘Gold Tip’ wit-roze

7-8

70

zon, kalk

wit

50

zon, droog

30

rood

5

8

zon, kalk

Origanum ‘Rosenkuppel’ 7-9

70

zon, kalk

De vaste plant van het jaar 1998. Lang en rijkbloeiend met grote bloemen in goedgevulde schermen. Het grote bijna ronde blad heeft een mooie textuur die variatie biedt tussen andere planten. In voor en najaar is het donkerrood. ‘Rosenkuppel’ is fijn materiaal voor combinaties in de border en de vaas.Voor keukengebruik vinden wij deze niet aromatisch genoeg.

Origanum ‘Rotkugel’ paars-roze

7-9

40

zon, kalk

Dit zou je een compacte vorm van ‘Rosenkuppel’ kunnen noemen. In alles behalve de grootte lijken ze op elkaar.

Origanum vulgare ‘Aureum’ wit

7-9

30

zon

5

Geelbladige soort zorgt voor mooie accenten in de border, nauwelijks te onderscheiden van O. v. ‘Thumble’s Variety’

7-9

25

zon, kalk

5

Aanbevolen voor keukengebruik en als rijkbloeiende bodembedekker in de volle zon. De geur is bijna zo sterk als die van Origanum majorana, de echte oregano.

Origanum vulgare ‘Country Cream’ wit

7-9

40

Paeoniaceae

6-7

160

rijk, klei

Planten op eigen wortel gaan meteen nieuwe grondscheuten maken waardoor ze veel beter aanslaan en uiteindelijk ook mooiere struiken vormen. Delen is een kostbaardere vermeerderings methode dan enten vanwege de lagere productie. Het maakt de planten duurder. De meeste soorten kunnen het beste een beetje in de schaduw worden geplant. Dat verlengt de bloeitijd. Enkelbloemige vormen hebben onze voorkeur. Ze slaan hun vleugels uit om hun hart te laten zien. We vinden dat niet alleen mooi. Gevulde bloemen hebben vaak steun nodig omdat de stelen het gewicht van de bloemen niet kunnen dragen. Enkele bloemen hebben daar geen last van. De Chinese naam voor pioenen is Shaoyao en dat betekent: medicinale kruidenplant. De eerste vermelding

Origanum vulgare ‘Compactum’ wit-roze

5

Pioenrozen zijn klassieke tuinplanten met een lange en rijke historie. Eenmaal aangeslagen zijn ze onuitroeibaar. Ze overleven menig tuineigenaar. Om tot volle ontwikkeling te komen moeten ze een aantal jaren in de volle grond staan. De afgelopen jaren zijn veel liefhebbers zich op met name de wat zeldzamere cultivars en botanische soorten gaan toeleggen. Er worden driftig verzamelingen aangelegd. De pioenkoorts heeft ook ons gegrepen. Het bestaan van boompioenen fascineert mij in hoge mate. Ze zijn heel anders dan de kruidachtige soorten die veel mensen wel kennen. Boompioenen hebben houtige takken en kunnen meer dan 2 meter hoog worden. De knoppen laten goed zien hoe sterk de planten zijn. In januari zijn de dikke rode knoppen een fantastische belofte van wat komen gaat. Ze lopen in het voorjaar krachtig uit. Een liefhebber geniet daar met volle teugen van. Alle pioenen houden van doorlatende klei en veel mest. Bij het planten geven we graag granulaat van koraalalgen kalk in het plantgat. Daar blijft de grond goed los van. Met name de kruidachtige soorten hebben baat bij een mulch van goed verteerde compost in het najaar.Voor de boompioenen kiezen wij zoveel mogelijk voor gedeelde planten die op eigen wortel staan. Wortels van op kruidachtige pioen geënte boompioenen hebben vaak problemen met aanslaan. Aanvankelijk lijken ze een voorsprong te hebben wanneer ze het eerste jaar al een bloem weten te maken. Het enthout wordt gesneden met bloeiknoppen die interen op de reserve energie in het hout. Een kritiek moment breekt aan wanneer het hout eigen wortels moet gaan maken. De groei blijft dan achter, dat kan jaren duren. De plant is al die tijd kwetsbaar.

Precies als ‘Barbara Tingay’ misschien met iets langere stengels.

paars-roze

zon

Paeonia delavayi Potaninii Group (Zaailing)

Origanum ‘Pagoda Bells’ 7-9

30

Paeonia

Sierlijke komvormige gele blaadjes, bossige plant prima bladvorm voor de vaste plantenborder

roze

7-8

Boompioen

Origanum onites ‘Crincle Leaf’ 7-10

zon, kalk

Deze mooie geelbladige, vrij lage selectie lijkt sterk op Origanum vulgare ‘Aureum’. Sterk aromatisch, dus prima voor de keuken. Regelmatig knippen in de zomer doet ze goed.

Mooie volle trossen roze bloemen, ook geschikt als snijbloem.

wit-roze

40

Origanum vulgare ‘Thumble’s Variety’

Origanum ‘Nymphenburg’ roze

7-9

Het groene blad heeft Een gele punt. Soms verdwijnt dit bij warm, groeikrachtig weer. Maar het volgend jaar zijn ze er weer. Grappig! Ook prima voor culinair gebruik.

zon, kalk

Bontbladige marjolein met crème en zachtgroen blad en donkere sten 32

Paeonia lutea var. ludlowii

dateert van 600 v.C in een gedicht. Paeonia delavayi is een van de makkelijkste boompioenen. Wij hebben zaailingen van een grote struik met kleine steenrode (donker terracotta) en geurende bloemen. Het is een van de makkelijkste soorten die ook op zandgrond nog best wil aarden. De zaailingen bloeien al snel en maken binnen een paar jaar prachtige struiken. Prima winterhard, zeer gezond, maar best groeiend op een warme plaats. Wild vinden we deze soorten in pijnboombossen in Sichuan en Yunnan. Er bestaat wat verwarring over de naamgeving van P. delavayi en potaninii. Ik ben er nog steeds niet helemaal uit. Wetenschappelijke visies spreken elkaar tegen boven-dien zijn veel van de planten in Europa kruisingen van de twee.

geel

5-6

70

roze

magenta-rood

90

Paeonia lactiflora ‘Buckeye Belle’ 80

zachtgeel (enkel)

80

rijk, klei

Een mooie rijkbloeiende en sterk geurende gevuldbloemige cultivar. ‘Duchesse de Nemours’ werd in 1854 geïntroduceerd en is dus met recht een klassieker te noemen. De bloemblaadjes zijn gefranst.

6-7

wit

90

Paeonia lactiflora ‘Jan van Leeuwen’ 5-6

70

5-6

90

5-6

60

Paeonia officinalis ‘Anemoniflora’

Paeonia lactiflora ‘Nymphe’

Paeonia officinalis ‘Rubra Plena’

5-6

100

magentarood

rijk, klei, doorlatend

rood

60

rijk, doorlatende klei

80

magentarood

rijk, klei

wit / roze 170

rijk, doorlatende klei

3

5-6

80

rijk, klei, doorlatend

3

5-6

50

rijk, klei

Paeonia ostii

Paeonia lutea 4-6

rijk, klei, doorlatend

Gezaaide planten van deze zeldzaam aangeboden wildvorm. De bloemen zijn rozerood tot magenta. Deze komt wild voor in Z.O. Frankrijk en midden Italië.Te herkennen aan de viltig behaarde onderkant van het blad. Een vrij lage soort onder de kruidachtige pioenen.

Dit zijn gezaaide planten van een witte moederplant. Overwegend witte zaailingen dus van de wildvorm van een van de belangrijkste soorten voor de tuin.

geel

35

Paeonia officinalis ssp. villosa (P. humilis)

Paeonia lactiflora (P. albiflora) 6-7

5-6

7

De originele wilde vorm uit China. Enkele bloemen tot 7cm met een geel hart.

wit

6

De boerenpioen kunnen we u ons boerenland waar we thuis zijn natuurlijk niet onthouden. Dit is de meest gewone pioen die bestaat, omdat ze al zo lang, zo veel geplant wordt in onze streken. Misschien heeft u er baat bij. De gevulde rode bloemen houden lang stand in de vaas.

Paeonia lactiflora (obv) 4-5

rijk, klei, schaduw

Rode enkele bloemen met een oranje-geel hart. Lage cultivar.

Een heel goede kleur romantisch roze. Enkelbloemig met een geel hart. Ontroerend mooi.

roze

rijk, klei, doorlatend

rijk, klei, doorlatend

Deze heeft een zeer goede reputatie onder de kenners als mooiste kruidachtige witte. De bloemen zijn zeer elegant. Het blad is zilver van onder en heeft een zilveren randje. Het hart van de bloem is warm geel.

lichtroze (enkel)

rijk, klei

Chinese wildvorm met grote enkele komvormige witte bloemen en geel met rode meeldraden. Heerlijk zachte plant vanwege de bloemen en het van onder donzig behaard blad.Veel planten hebben in het voorjaar bruin blad. Deze moet in de schaduw staan

Enkelbloemige en rijkbloeiende witte.

wit (enkel)

5-6

Paeonia obovata var. alba

Paeonia lactiflora ‘Immaculée’ wit (enkel)

rijk, klei

The famous, vraag overtreft hier altijd het aanbod. ‘Molly The Witch’ heeft een hebberig makende reputatie onder de liefhebbers. Afkomstig uit de Kaukasus. Grote enkele gele bloemen, knoppen iets gevoelig voor nachtvorst dus graag afdekken met wat kompost. Onze vooraad is klein. Als ze weer eens uitverkocht zijn. Dan stelt u de aanschaf van die elitaire reuzen boterbloem toch gewoon weer een jaartje uit.

Paeonia lactiflora ‘Duchesse de Nemours’ 5-6

50

Paeonia mokosewitschii

rijk, klei, doorlatend

Spectaculair van kleur. Diep donker bruinrode half gevulde bloemen. Zeer mooi en erg gewild.

wit

4-5

Vrijwel zeker gaat het hier om P. mascula ssp. mascula waar P. kavachensis volgens sommigen een synoniem voor is. De moederplant van deze zaadgekweekte planten kwam echter tot ons als P. kavachensis. Het is een soort met donkergroen onbehaard dubbel drietallig blad en dieprode bloemen. Wild komt deze soort voor in de Kaukasus, Anatolië, Syrië, Libanon, Koerdistan en Noord Iran.

Een halfgevulde kruidachtige cultivar, rijkbloeiend roze met een crème kleurig hart.

5-6

7

Paeonia mascula ssp. mascula

rijk, klei

Paeonia lactiflora ‘Bowl of Beauty’

bruinrood

rijk, doorlatende klei

Een originele wilde vorm uit China. De bloemen geven een bollewangen impressie vanwege de bolle afgeronde bloemblaadjes in roze. Bloemen tot 7cm met een geel hart.

Ook dit zijn zaailingen van een botanische soort vragen!

roze met geel hart 6-7

250

Paeonia mairei (vl)

Paeonia integrifolia rood

4-6

De Tibetaanse vorm van Paeonia lutea. Beter bloeiend dan P. lutea en P. delavayi en veel hoger. De bloemen zijn groot, tot wel 13 cm! Ze zijn in het wild te vinden in hulst- en eikenbossen. Een struik kan uiteindelijk tot 4 meter breed uitgroeien. maar dan praten we over een jaar of 30!

5-6

170

rijk, doorlatende klei

7

Mooie, meestal witte, soms roze enkele breed uitspreidende bloemen aan hoge struiken. Deze wildvorm is genoemd naar Gian Lupo Osti, een Italiaanse liefhebber van wie in 1999 een prachtig boek over boompioenen verscheen.Veel van de cultivars die wij aanbieden staan hier in. Er zijn verder niet veel boeken waar we dat van kunnen zeggen.

7

Boompioen, nauw verwant aan P. delavayi die al vele jaren in onze tuin staat. Het belangrijkste verschil bestaat uit de gele bloemen van P. lutea. Paeonia lutea heeft tot 7,5 cm grote donkergele bloemen en mooi verdeeld donkergroen blad. Onze planten zijn meestal gezaaid en doorgekweekt tot (bijna) bloeibare planten. Het komt sporadisch voor dat we ook deelstukken Paeonia lutea hebben.

Paeonia peregrina ‘Fire King’ vuurrood

5-6

rijk, klei, doorlatend

De vurigste bloemen. Enkel ook bij deze.

Paeonia suffruticosa ‘Bing Shan Xue Lian’ wit-purper

4-6

120

rijk, klei, gedraineerd

7

Een witte cultivar van de zeer gevraagde P. rockii met de typische donker purperen vlekken in het hart. Semidubbel. Wij importeren sinds enkele jaren cultivars uit China. Er is een kwekerij: Peace Paeony Nursery, met 33

arduacea

Paeonia suffruticosa ‘Zi Ban Bai’

name gespecialiseerd in kruisingen van Paeonia rockii. Daar komen deze cultivars voor een groot deel vandaan met behalve de originele witte bloemen ook andere kleuren.

wit/purperen vlekken4-6

Paeonia suffruticosa ‘Dou Lu’ groen-geel

4-6

120

rijk, klei, doorlatend

120

rijk, klei, doorlatend

rood m. zwart

120

rijk, klei, doorlatend

roze

120

rijk, klei, doorlatend

150

rijk, doorlatende klei

7

7

Paeonia tenuifolia ‘Rubra Plena’ rood

5-6

40

humus, lichtzuur

Een zeer bijzondere vorm die hoogst zelden aangeboden wordt. Het blad is mooi fijnverdeeld filigrain. De bloemen zijn rood gevuld en ontwikkelen zich heel spannend uit de propperige rode knoppen.Vormt een egale heuvel. Zeer mooi! Voor humusrijke, lichtzure grond.

Paeonia suffruticosa ‘Hei Hua Kui’ 4-6

4-6

Zeldzame boompioen met roze enkele bloemen met een geel hart. Echt een liefhebbers soort, niet voor huis-, tuin- en keukengebruik, want het is niet de makkelijkste.

Semi-dubbele witte geurende bloemen.Vroeg en rijkbloeiend, grote struik. Net als de vorige, vermoedelijk een cultivar van P. ostii.

bruinrood (zwart)

150

Paeonia szechuanica

7

Paeonia suffruticosa ‘Feng Dan Bai’ 4-6

4-6

Violet Butterfly Facing Wind is de Engelse vertaling van de Chinese naam. Rode bloem met zwarte vlekken in de basis zoals we dat gewend zijn bij rockii cultivars. Ook een rockii cultivar van Peace Paeony Nursery.

Prachtige rijkbloeiende semidubbele cultivar.Vermoedelijk een vorm van Paeonia ostii maar meestal ingedeeld bij Paeonia suffruticosa.

wit

7

Paeonia suffruticosa ‘Zi Die Ying Feng’

Paeonia suffruticosa ‘Feng Dan’ 4-6

rijk, klei, gedraineerd

7

Zeldzame en gewilde cultivar met gevuld groen-gele bloemen met een lichte paarse waas. Kroon of globe vorm 12 x 6 cm. Laat bloeiend. Lage plant breed uitgroeiend.Takken tamelijk slap. Groei gemiddeld. Klassieke Chinese cultivar.

roze, half gevuld

120

Een cultivar van de zeer gevraagde P. rockii met de typische donkere vlekken in het hart. Semidubbel.Vermoedelijk identiek aan, in ieder geval sterk lijkend op ‘Bing Shan Xue Lian’.

7

Diep bruinrood, bijna zwart met gele meeldraden in het hart. Kostbare, zeldzame en zeer geliefde variëteit. Bloemen chrysant vorm 17 x 6 cm, geurend. Het blad heeft een bruine waas. Rijkbloeiend, langzame groeier, lage breed uitgaande plant. Klassieke varieteit.

Paeonia veitchii (ma) roze

4-5

90

rijk, doorlatende klei

6

Gele bloemen met een vleugje rood door de bloem. Deze kan in de herfst herbloeien. Het is de enig soort die we alleen als geënte plant kunnen leveren.

Terug naar de kruidachtige pioenen. Dit is, hoewel ze het laatste op komt, een van de eerste bloeiers onder de pioenen. Lekker diep ingesneden reuze peterselie blad, flamboyante tot 9 cm grote roze bloemen met een diep-geel hart. Door worteluitlopers vormt zich een grote pol. We hebben een aantal verschillende vormen waaronder een ondersoort die zich onderscheidt door extra diep ingesneden blad.

Paeonia suffruticosa ‘Hui Die’

Paeonia x chamaeleon

Paeonia suffruticosa ‘High Noon’ geel

dieproze

4-6

4-6

150

150

rijk, klei, doorlatend

rijk, doorlatend

karamel

Dieproze met zwarte vlekken in het hart, semidubbel. Dit is weer een van de rockii cultivars van Peace Paeony Nursery.

Paeonia suffruticosa ‘Qing Xiang Bai’ wit, halfvol

4-6

100

rijk, doorlatend

Klassieke, vrij lage cultivar met bolle halfgevulde zuiver witte bloemen met een donker geel hart.

Paeonia suffruticosa var. papaveracea wit - zwart

4-6

120

rijk, klei

rood

120

bruin

Paeonia suffruticosa ‘Yu Xi Ying Yue’

beigerood

100

zon

4

7-9

125

zon

4

Luchtig gras, met een opgaande, kolomvormige groeiwijze. Die habitus maakt het bruikbaar alleen al als contrast tussen vaste planten. In de herfst kleurt het loof roodbruin. ‘Rotstrahlbush’ behoudt die herfstkleur lang, er mag dus op worden gerekend bij herfst plantschema’s.

Paeonia suffruticosa ‘Zhu Sha Lei’ 4-6

120

Panicum virgatum ‘Rotstrahlbush’

7

Mooie gevulde geel-witte kroonvorm. Snelgroeiend niet erg rijkbloeiend.

roze

7-9

Sterk opgaande grassen met een mooie diep rode herfstkleur die aan de bladpunten begint en dan naar beneden kruipt. In de winter blijft het dorre blad lang staan. Het geeft zo beschutting aan de vogels en andere planten. Hoe mooi dit kan zijn tijdens een vorstperiode hebben we eerder besproken bij Miscanthus. De 3 selecties die we hebben van Panicum virgatum zijn allemaal goed. De verschillen zijn klein.

Rozerood, halfgevuld met een geel hart.

rijk, klei

Poaceae

Panicum virgatum ‘Rehbraun’

rozerood

120

rijk, klei

Vingergras

7

Paeonia suffruticosa ‘Yu Ji Yan Zhuang’

4-6

60

Panicum rijk, klei, gedraineerd

Lotusvorm, gevulde bloemen met een zichtbaar hart,17 x 4 cm zuiver wit met aan de basis een zachte roze waas. Dwergplant opgaande groeiwijze, stevige stengels. Bloemen staan rechtop.Traag groeiend en zeer rijkbloeiend.

geel-wit

5-6

Een natuurlijke hybride van Paeonia mlokosewitschii uit de Lagodekhi valei waar ze van nature voorkomen. Gezaaid van rode moederplanten. We hebben bijna bloeibare planten. Ik zal het er maar weer bij zetten voor het geval het u ontgaat: het is heel speciaal dat u deze bij ons kunt krijgen.

Paeonia suffruticosa ‘Yu Ban Bai’ 4-6

50

Paeonia x lagodechiana

7

Donkerwit zou ik dit willen noemen, zo indrukwekkend is het witte bloemblad met een gefranste rand. In het hart van de bloem zitten donker rode merken rond het donkergele hart. Zeldzaam.Volgens de laatste inzichten van sommige specialisten is dit een vorm van Paeonia rockii. De naamgeving bij Paeonia is nog volop in beweging. Met name over de boompioenen bestaan verschillende visies.

wit, semi dubbel

5-6

Deze in het wild (Georgië) voorkomende kruising tussen de beroemde ouders: P. mlokosewitschii en P. caucasica geeft zonder uitzondering prachtige kindertjes die ook weer vruchtbaar zijn zodat deze kruising een soort status kreeg. Er zijn verschillende vormen in omloop met meer of minder roze aders, crèmegele bloemen of meer richting oranje. Onze ouderplant is karamel kleurig. De zaailingen zijn lager dan de beide ouderplanten.

rijk, klei, doorlatend

Een standaard ras in China. Elegante roze halfgevulde bloemen.

34

Panicum virgatum ‘Squaw’ roodbruin

7-9

150

Papaver orientale ‘Pinnacle’ zon

4

rood-wit

Een zeer mooie Panicum. Breed uitgroeiende pol met roze in de bloemen en roodbruine herfsttinten.Vrij nieuwe selectie van Kurt Blumel uit de V.S..

Papaver

framboos-roze-rood 5-7

30

80

75

zon, rijk

3

Paris

zon, rijk

Liliaceae (Trilliaceae)

Eenbes

Paris polyphyllia var. stenophylla groengeel

40

humus, schaduw

De hieronder beschreven inheemse Paris quadrifolia wekte mijn belangstelling voor dit geslacht. Paris polyphylllia is een Chinese variant die er op lijkt. Iets hoger en iets fijngebouwder met vijfbladige kransen. Alle Paris zijn schaduwplanten voor humusrijke grond die we laten verwilderen. In het voorjaar verschijnen miraculeus de bloemknoppen soms een stuk van de plek vandaan waar we de plant vorige zomer zagen verdwijnen. De stolonen kruipen door de grond. Bloemen en blad laten zich slechts enkele maanden per jaar zien. Prima ondergroei in humusrijke grond.

Papaver orientale ‘Helen Elisabeth’ 6-7

3

kalk, droog, zon

Een van de weinige papavers die echt doorbloeien. En dat dan met zuiver witte doorschijnend zijdeachtige bloemen met een geel hart en een rafelige rand. Een elegante en subtiele plant voor droge zonnige plekken. Graag op droge plekjes, met name tijdends de winter gevoellig voor nattigheid. Kortlevend. Op het moment dat ik dit schrijf zijn ze nog in opkweek. Dus alleen als het meezit, in de loop van 2002 leverbaar.

zalm roze

zon, rijk

Dit frambozenrood springt er even helemaal uit. Gewoon lekker fel na al dat zalmroze.

Papaver anomalum ‘Album’ 4-10

70

Papaver orientale ‘Raspberry Queen’

Papaveraceae

Papaver wit

6-7

Een beetje in de stijl van de vorige maar wat minder extreem. Rode bloemen met een wit hart, dat biedt al veel meer perspectief om braaf kleuren te ‘matchen’.

3

Papaver orientale is een betrouwbare en makkelijke vaste plant. De bloemen zijn groot eenvoudig, aansprekend en zeer mooi. Ze veroveren alle harten zonder probleem. We moeten weten dat het blad in de zomer na de bloei meestal afsterft om tegen het najaar weer te verschijnen. Om die reden kiezen we een standplaats tussen andere planten die in de zomer doorgroeien en eventueel baat heben bij de ruimte die ontstaat.

Paris quadrifolia groen-geel

Papaver orientale ‘Karine’

5-6

30

humus, schaduw

Deze kleur roze, die moeilijk aan te duiden is, dat is het voor mij. Bijvoorbeeld in combinatie met het diepe blauw van Geranium ‘Phillippe Vapelle’. ‘Karine’ bewonderen we al jaren in onze eigen tuin. Ze bloeit lang en subtiel. De stelen zijn niet te lang en de bloemen niet te groot dus omwaaien of omvallen, is vrijwel uitgesloten. Als het lijkt dat ze uitgebloeid raakt verschijnen er toch weer nieuwe knoppen.

Voor mij , misschien uit chauvinistische overwegingen, de meest spectaculaire heemplant die ik ken. Eenbes komt alleen schaars in Zuid Limburg voor. Het blad staat in kransen rond de uit de grond komende bloemstengels waar bovenin één bloem komt later gevolgd door één donkerblauwe giftige bes. De symetrische bouw is een architectonisch hoogstandje. Op een humusrijke beschaduwde plek kruipt de eenbes snel verder met ondergrondse stengels. In het vroege voorjaar komen de sterretjes boven de grond en doen hun ding.

Papaver orientale ‘Lilac Girl’

Paris verticillata

lichtroze

paars-roze

5-7

5-7

60

65

zon, rijk

zon, rijk

3

3

groen-geel

Ook hier is de kleur net goed, donkerder paarsroze. Deze mag mee in dit rijtje fameuze cultivars.

Papaver orientale ‘Mrs Perry’ zalm-roze

5-7

80

zon, rijk

80

3

80

zon, rijk

3

70

Scrophulariaceae

Penstemon ‘Alice Hindley’ paars-wit

zon, rijk

7-10

100

doorlatend

Penstemon is verwant aan Digitalis. Ze hebben iets hartveroverends met elkaar gemeen dat ik niet goed kan verklaren. Misschien ervaren we de vorm van deze bloemen als sprookjesachtig. Illustraties verbeelden vaak elfjes bij digitalis bloemen. Komt het een door het ander of andersom het ander door het een. We houden van de bloemen ook al geuren ze niet zoals ze er uit zien. Het blad van Penstemon is glimmend meestal donkergroen, smal en spits. Strenge winters willen vooral onder grootbloemige cultivars nogal eens rigoreus opruiming houden. Waar dit geldt is het erbij vermeld. ‘Alice Hindley’ is een van die grootbloemige klassieke cultivars die wel eens moeite met de vorst hebben. Ze is zachtpaars met een wit hart (Foster 1931). Ontving een Award of Garden Merit van de Royal Horticultural Society.

Papaver orientale ‘Picotee’ 5-7

vorstvrij, zon

Schilpadbloem

We hebben consensus, dit is vooralsnog de beste witte. Wit met zwarte vlekken in het hart.

wit-oranje

40

Penstemon

Papaver orientale ‘Perry‘s White’ 5-7

7-9

Na een aantal jaren een verzameling geurgeraniums te hebben gehouden hebben we besloten dat dat het toch niet was voor ons. Alleen deze bleef over. De geur is heerlijk en het blad is prachtig. Groot donzig grijs met een sterke munt-eucalyptus-geur. De kleine witte bloemen staan in grappig contrast met het grote blad. Pluk een blad, neem het mee en kneed het voor je neus. Deze moet vorstvrij overwinteren.

Een zeer hippe plant die iedereen begrijpelijkerwijs wil en moet hebben. De bloemen hebben een kleur die als mijlpaal beschouwd mag worden: ‘To boldly go, where no garden plant has ever gone before.’ Een onmogelijk monster in een super pakkende aubergine-paars-roze kleur. Deze mag wat problemen hebben met het overeind houden van de bloemknoppen: de arrogantie van de macht.

wit

Geraniaceae

Pelargonium tomentosum wit

zon, rijk

humus, schaduw

Geurgeranium

Papaver orientale ‘Patty’s Plum’ 5-7

40

Pelargonium

3

Een wat algemenere cultivar maar nog steeds heel goed van kleur: licht zalm-roze met zwarte vlekken.

oud-roze

5-8

Een Chinese soort uit dit kosmopolitisch geslacht. Lijkt op de vorige maar met groter blad en hoger.

3

Wat moeten we hier nu mee? Een hopeloze opgave tenzij we de traditionele kleurschema’s helemaal loslaten. De bloemen zijn wit met een gerafelde oranje rand. Prachtig, ontroerend, maar waar moet die naast staan? Uw kans om de tuinwereld een eigenzinnig poepie te laten ruiken. Of om gewoon te doen waar u zin in heeft. Een zeer recente en spectaculaire introductie.

35

Penstemon ‘Blackbird’ diep wijnrood

6-8

Persicaria amplexicaulis ‘High Society’ 60

doorlatend

roze

Nog een grootbloemige, deze keer diep-wijnrood met lichtgestreepte keel, donkerrode stengels. Naar onze ervaringen redelijk sterk.

Penstemon digitalis ‘Husker Red’ creme-wit

6-10

60

roze

100

doorlatend

9

geel

60

50

doorlatend

doorlatend

Klassieke grootbloemige cultivar. Paarsblauw met een witte keel.

Penstemon ‘Stapleford Gem’ 6-10

60

doorlatend, zon

9

Kleinbloemige hybride met zacht gekleurde bloemen waarin lavendel blauw de boventoon voert naast, roze en wit. De kleurstelling is identiek aan Malva ‘Marina’ en Malva Primley Blue’.

Lamiaceae

Perilla nankinensis ‘Atropurperea Laciniata’ 8-10

80

zon, halfschaduw

Onze vriend en culinair artiest op hoog niveau Claude Pohlig, leerde ons gebruik te maken van de milde cummel smaak van het blad. Broodjes gezond en roerei krijgen er een nieuw elan mee. Het diep rood gekroesd blad werd al in de Victoriaanse tijd gebruikt als bedding plant. Wij horen nog vaak dat roodbladige basilicum voor accenten in de border wordt gezet. Perilla is hier veel beter geschikt voor omdat het een zoveel makkelijkere plant is die het zelfs in de schaduw op een vochtige plek nog prima doet. Eenjarig maar vaak zelf uitzaaiend.

Persicaria

geel

geel vocht

130

zon

8

6-7

100

zon, kalk, droog

7

6-8

150

zon, kalk, droog

6

Phlomis italica roze

7-9

80

zon, kalk, droog, beschut

8

De combinatie van de aristocratisch oudroze bloemen met het grijs wollig behaard blad is helmaal naar mijn zin. Het wollige blad heeft een gele waas.Vereist een goed gedraineerde warme en beschutte plek. Niet de makkelijkste plant voor ons klimaat. Kan na bovengronds wegvriezen opnieuw uitlopen.

Phlomis lanata ‘Nana’

Persicaria amplexicaulis ‘Firetail’ 7-10

60

Mooi grijs-beige blad. Een van de winterhardste bladhoudende Phlomis.

5

De fijne witte vorm van wat hierboven beschreven werd.Vast en zeker zijn dit de mooiste planten voor het najaar en eindeloos te combineren. De naaldvormige bloeiaren en het driehoekig blad veronderstel ik bekend. Ze komen langzaam op gang vanaf juni met een hoogtepunt tegen de herfst. Het zijn allemaal ijzersterke planten die je niet ongewild kwijtraakt. Jammer genoeg voldoet de plant niet aan de verwachting ook wel een mooi wintersilhouet te hebben. Na een beetje serieuze vorst zakt ze bovengronds helemaal in elkaar.

rozig rood

7

Phlomis grandiflora ‘Anatolica’

Persicaria amplexicaulis ‘Alba’ 130

zon, kalk, droog

De meest bekende in dit genre. Het is een mooie maar zeker niet de meest winterharde van het stel. Uitdijende semi-heester met dof groengrijs-viltig blad en donkergele bloemen in etages, prachtige mediterrane plant voor bladhoudende kruiden borders. Heeft een warme zonnige en iets beschutte plek nodig. De knoppen worden meestal voor de winter aangelegd. Als het streng vriest bevriezen de toppen van de plant en gaan de knoppen verloren. In een zonnig jaar worden nieuwe knoppen aangelegd. Als het koud blijft kan de bloei van deze een jaar uitblijven.

Polygonaceae

7-10

80

Phlomis fruticosa

Duizendknoop wit

6-9

Een rozetvormende dus in winter afstervende. Bloeit sierlijk in etages rondom de lange bloemstengels. De sierlijke rozetten hebben dunbehaard blad, wit van onderen. Het onderste blad is rond hoger aan de stengel wordt het blad lang ovaal (12-23 cm). Uit Kashmir / Himalaya. Leverbaar vanaf eind 2002.

Japanse Peterselie wit-roze

Lamiaceae

Phlomis cashmeriana licht-lila /paars

Perilla

3

Bij Phlomis kunnen we onderscheid maken tussen de struikachtige soorten die een gestel van verhoutende takken vormen en de kruidachtige soorten die elk jaar opnieuw vanuit een rozet uitlopen.Van de laatste zijn sommige halfbladhoudend en andere volledig bladverliezend. De kruidachtige zijn vrijwel allemaal prima winterhard. De struikvormen zijn allemaal bladhoudend en over het algemeen wat moeilijker te houden in ons klimaat. Belangrijk is het te zorgen voor een goed gedraineerde standplaats op een warme zonnige plek.Vooral om de mediterrane sfeer die ze brengen zien we het sortiment graag groeien. We hebben, na jaren uitproberen een selectie gemaakt van winterharde soorten. Hieronder staan de eerste resultaten. Een expert op het gebied van Phlomis is Jean-Pierre Jolivot van de in Bretagne gevestigde kwekerij: Jardins d’en Face. Hij adviseerde ons welke soorten te kiezen. (http://jeface.cjb.net/) Phlomis aurea lijkt op de vrij bekende Phlomis fruticosa die als enige van de bladhoudende redelijk verkrijgbaar is. Phlomis aurea is duidelijk beter winterhard.

Penstemon ‘Sour Grapes’

lavendel-blauw

vocht

Phlomis aurea

We laten ons makkelijk verleiden door de diep rode kleur en de vorm van de bloemen. Grootbloemig en tamelijk vorstgevoellig.

paarsblauw met wit 6-8

130

Phlomis

Penstemon ‘Rich Ruby’ 6-8

7-10

Brandkruid

Wildvorm met lang smal donkergroen blad en kleine bloemen in tinten blauw, lavendel en roze afhankelijk van temperatuur en standplaats.Very English uit Zuid Mexico. De winter van ‘96 / ’97 maakte goed duidelijk hoe hard de verschillende cultivars en soorten zijn. In een border met een assortiment Penstemon was dit de enige overlevende. Het blad was zelfs vrijwel ongeschonden. (‘Huskers Red’ stond er niet bij)

paarsrood

vocht

De echt roze vorm met dezelfde verticale driehoekige bouw. Een zegenrijke nog steeds onderschatte plant.

Penstemon gentianoides 6-10

120

Persicaria amplexicaulis ‘Rosea’

doorlatend, zon

De witte bloemen met een geelachtige waas en een snufje roze steken duidelijk en nogal verassend af tegen het prachtig diep rode blad. Polvormend met grondstandige rozetten. Een probleemloze plant voor elke standplaats. Prima winterhard.

roze-blauw

7-10

Nieuwe roze selectie van Dirk de Winter van kwekerij de Morgen. De bloemen zijn volgens Dirk gloeiend roze. ‘High Society’ is wat later leverbaar (± eind 2002) de rest is per direkt beschikbaar.

vocht

donker geel

5

6-9

30

zon, kalk, droog

Deze miniatuur Phlomis zou eigenlijk blad moeten houden. Wanneer het streng vriest verliest deze echter een groot deel van het blad. In het voorjaar loopt ze opnieuw uit.

Vormt stevige pollen op vochtige grond.Vrijwel overal mee combinabel, wanneer we de roze zweem even niet vergeten. Fijn laat en lang bloeiend. De meest gekende van het 4-tal met de reputatie van ouderwetse plant maar daarom niet minder bruikbaar.

36

Phlomis longifolia var. bailanica goud-geel

4-5

100

Potentilla zon, kalk, droog

Dit is die zo veel bewonderde Phlomis met langwerpig donkergroen blad en zeer donker gele bloemen. Er werd veel naar gevraagd in 2001. Naar onze ervaring prima winterhard.Voorlopig schaars.

Potentilla atrosanguinea scharlakenrood

6-8

100

zon

7

Phlomis russeliana mag in geen enkele tuin met mediterrane aspiraties ontbreken. De crême gele bloemen in etages stelen hier elke zomer de show. Een warmte uitstralende plant met groot olijfgroen wollig blad. Kruidachtig en bladhoudend. Best in de zon. Prima winterhard.

7-9

180

zon

rood

7

150zon, droog

6-9

60

zon, h.schaduw

Potentilla thurberi ‘Monarch’s Velvet’ donkerrood

6-8

70

zon, h.schaduw

Een van de mooiste ganzerikken die wij kennen. Diep rode bloemen op lange luchtige stengels met een donkerbruin hart. Zilver-groen blad, gedeeltelijk nog in de winter. Makkelijke langlevende plant.

Phlomis tuberosa ‘Amazone’ 6-8

zon, h.schaduw

Een lekker fel-rood bloemetje, dat hebben we gewoon nodig op ons palet. Het blad is handvormig getand en heeft ook sierwaarde. Betrouwbare en makkelijke plant voor alle standplaatsen liefst wat zon.

Lijkt op de voorgaande maar veel hoger en met veel minder opvallende bloemen. De verfijnde combinatie van groen-grijs wollig blad met zacht paarse bloemen. Een zeer indrukwekkende plant die bij ons al snel de 2 meter haalt. Prima winterharde half-bladhoudende kruidachtige soort.

lilaroze

50

Potentilla ‘Gibson’s Scarlet’

Phlomis samia lila-paars

6-8

Zilvergroen blad met diep scharlaken-rode bloemen. Het blad doet wat aan aardbeienblad denken en alles wat eetbaar is associeer ik nog steeds met een soort van oerrijkdom. Komt wild voor in de Himalaya. Geschikt voor een vochtige plaats vooraan in de border.

Phlomis russeliana zacht-geel

Rosaceae

Ganzererik

6

6

Bloeit rijker en is meer recht opgaand dan de wildvorm. Rood-paarse bloemen in etages. Kruidachtige plant die ‘s winters helemaal verdwijnt. De eerste bloei kan soms op zich laten wachten. Een Pagels selektie die duidelijk de wildvorm overtreft. We kunnen niet goed verklaren waarom deze plant niet altijd zo goed door de winter komt als de wildvorm. Daarmee voldoet ze niet in alle opzichten aan de gewekte verwachtingen.Vermoedelijk heeft het iets met drainage te maken. Dus, de plant moet droog staan.

Phlox

Prostanthera

Lamiaceae

Australische Muntstruik

Prostanthera cuneata wit-paars hart

6-9

100

zon

9

Bladhoudend heestertje uit Australië, waar ze het Mintbush noemen. In de zomer een min of meer voortdurende bloei. Een geurplant bij uitstek. De prikkelende geur lijkt in de verte inderdaad op munt. De bloemen zijn relatief groot in verhouding tot het blad toch vallen ze door de zachte paars-witte kleur niet erg op. P. cuneata is de enige in het geslacht die bij ons winterhard is. In strenge winters kunnen de toppen wat bruin worden.

Polemoniaceae

Dikbladige Vlambloem

Phlox carolina ‘Bill Baker’ donkerroze

5-7

45

rijk

5

Pulmonaria

Phlox is niet ons stokpaardje, zeker zolang het probleem met meeldauw dat veel cultivars hebben niet goed is opgelost. Deze grootbloemige, compacte vorm is tot nu toe goed gezond en lekker rijkbloeiend. De bloemen zijn eetbaar.

Pulmonaria angustifolia ‘Blaues Meer’ donkerblauw

4-7

35

rijk, halfschaduw

Sterk geurende bleek-blauwe bloemen aan lage planten. Weinig last van meeldauw.

Polemonium

Polemoniaceae

Jakobsladder

Polemonium carneum geel-roze

4-6

40

zon, humus

Bloeit vanaf het voorjaar tot de zomer in de kleuren van het vlees zoals je dat tegenwoordig in het zonnebank tijdperk niet meer ziet. Grote zacht-roze, bloemen met een citroen-geel hartje.Vreemd dat dit fantastisch presterende Californisch bloemetje zo zelden wordt aangeboden.Voor een zonnige plek, verdraagt droogte.

Poncirus

Rutaceae

Wilde Sinaasappel

Poncirus tripholiata wit

4

5

300

3-5

30

(half)schaduw

6

Elk jaar in maart organiseren wij een Pulmonaria weekend. Daarmee willen we de aandacht vestigen op deze in onze ogen wat miskende planten. In de schaduw zien we graag grote groepen goed bodembedekkende planten met sierlijk blad en bloemen. Geen andere plant voldoet hier aan zoals Pulmonaria dat doet. Ze blijven laag en dat biedt perspectief voor het tussenplanten van andere soorten zoals pioenen. We gingen dus op zoek naar wat het geslacht te bieden heeft. We werden ook hier specialist en bieden een groot sortiment en recente introducties als eerste aan.Voor wat betreft de meeldauw die ze na de bloei kunnen krijgen. Bij de juiste behandeling is dat geen enkel probleem. Zodra deze optreedt wordt het blad tot de grond teruggesneden en de grond organisch bemest. Binnen enkele weken staan ze weer fris in het blad. Als de grond voldoende vochtig en rijk is hebben ze weinig last van meeldauw. In het voorjaar is het een teken van uitputting na de rijke bloei. De plant vraagt dan wat extra aandacht. De pollen kunnen het beste na twee of drie jaar in september gedeeld worden om ze vitaal te houden. Zo kan het areaal snel groter gemaakt worden. ‘Blaues Meer’ is een mooie recente introductie met olijfgroen langwerpig blad zonder vlekken en donkerblauwe bloemen. Het blad is steviger en groter dan dat van P. a. ‘Azurea’. De bloemen staan op 15 cm lange stelen.

Phlox divaricata ‘Clouds of Perfume’ zacht-blauw

Boraginaceae

Longkruid

Pulmonaria ‘Barfield Regalia’

zon

De winterharde sinaasappel zouden we kunnen zeggen van deze nauw aan de sinaasappel verwante planten. De kleine (5 cm) vruchten zijn eventueel tot gelei te verwerken. Ze wordt gebruikt als onderstam voor het enten van citrus soorten. Poncirus heeft tot 4 cm lange doornen en grillige groene takken. Zeer mooi in een bolvorm gesnoeid of gewoon wild. Geurende en eetbare witte bloemen. Uit China en Korea.

roze-blauw

3-5

45

rijk, schaduw

Margery Fish heeft hier de hand in gehad, zij gaf de plant aan Richard Nutt, die ze bovenstaande naam gaf.Vormt snel grote dichte pollen. Het blad is lang en tamelijk smal, bleekgroen met geen, of vrijwel geen groene vlekken. De bloemen staan recht overeind en zijn groot. Ze beginnen roze en worden later paars tot donker blauw.

37

blad. De vlekken zijn groot en onregelmatig en bedekken vrijwel het hele blad.

Pulmonaria ‘Bavels’ blauw

3-5

30

(half)schaduw

De laatste nieuwe aanwinst, hier is nog geen eigen beschrijving beschikbaar op het moment van schrijven.

Pulmonaria ‘Majesté’ roze - paars

Pulmonaria ‘Benediction’ diep-blauw

3-5

35

(half)schaduw

Lang smal, op dat van P. angustifolia lijkend, donker groen blad met vrij lichte vlekken. Diep blauwe bloemen in losse trossen op 20 cm lange stengels. Ontstaan in de tuin van Loie Benedict in Seattle (V.S.).

3-5

lilablauw 30

(half)schaduw

Pulmonaria ‘Blauer Hügel’ 3-5

35

(half)schaduw

6

3-5

30

(half)schaduw

Zeer mooi, zowel van blad als bloemen. Het bijna grotendeels zilver, hartvormige blad spreidt zich zeer breed uit. Als de bloemen naar blauw verkleuren blijft de rand en de bloembuis rood. Dit is een cultivar die zeer goed zon verdraagt. U mag ze dus in de volle zon planten. Mary was de kweekster die de plant introduceerde, later kreeg de cultivar haar naam. Zij dacht dat het P. mollisima, een wildvorm, was maar bij nader inzien bleek het een kruising te zijn.

3

‘Beth Blue’ heeft fris groen weinig gevlekt, smal blad en diep-blauwe bloemen die niet naar roze verkleuren.

blauw

30

Pulmonaria ‘Mary Mottram’

Pulmonaria ‘Beth Blue’ diep-blauw

3-5

Deze kreeg in 1999 in Boskoop de zilveren medaille. Daar zie je niets van want het blad is zeker zo zilver als de medaille. Het is misschien het prachtigste glimmend zilveren blad dat er is onder de longkruiden. De bloemen verkleuren van roze snel naar donker paars.

rijk, schaduw

Mooie compacte, goed uitstoellende soort met duidelijke vlekken en donker blad.

Pulmonaria ‘May Bouquet’

Pulmonaria ‘Blue Crown’

paars-blauw

3-6

35

(half)schaduw

Een introductie van Piet Oudolf. Zeer donker groen smal blad met weinig maar zeer grote opvallende vlekken. De bloemen zijn donker violet

Een van de langst en meest rijk bloeiende met grote van roze naar donker paars verkleurende bloemen. Het blad is goed gevlekt. Nieuw uit de V.S. van Dan Heims. Hij roept: “Our absolute winner in the 1999 trials for profusion of bloom and individual flower size!”

Pulmonaria ‘Blue Ensign’

Pulmonaria mollis

violet

diep-blauw

3-5

3-5

30

35

(half)schaduw

(half)schaduw

lilablauw

3-5

30

(half)schaduw

Als het om de bloemen gaat is dit een topper. Ze zijn groot en sprekend kobalt-blauw, werkelijk betoverend. Het blad is ook heel mooi egaal donker groen, bij het uitlopen extra donker, maar dus zonder vlekken. Het blad sterft tegen de winter eerder af dan dat van andere soorten.

Een wildvorm met een natuurlijk karakter. Zacht harig blad en kleverige bloemen. Het blad is niet gevlekt, dofgroen en vrij groot. De bloemen zijn heel ingetogen klein lang en smal in een adelijke zachte kleur. De soort komt wild voor in Europa van Duitsland tot Rusland.

Pulmonaria ‘Coral Springs’

Pulmonaria ‘Mrs Kittle’

rood

3-4

30

(half)schaduw

metaal-blauw

Van rozerood iets naar lila verkleurende bloemen. Lang smal gevlekt blad dat later meer zilver wordt.

Pulmonaria ‘Diana Clare’ diep-paars-blauw

3-4

35

(half)schaduw

Diep-blauwe bloemen en prachtig smal volledig zilver glanzend blad. Een van de mooiste voor het blad. Bossige plant die liever niet te diep wordt terug gesneden.

3-5

30

licht blauw (half)schaduw

25

wit

(half)schaduw

40

wit (half)schaduw

hemelsblauw 30

(half)schaduw

40

schaduw/ h. schad.

(half)schaduw

3-5

30

(half)schaduw

6

3-5

25

(half)schaduw

6

Pulmonaria ‘Raspberry Splash’ koraal-rood

Pulmonaria longifolia ssp. cevennensis 3-5

35

Prachtige grote bleek opaal-blauwe bloemen. Een van onze favorieten. Het blad heeft grote zilveren plekken.

Een van de best gevlekte, met zeer duidelijke vlekken dus.Vrij rond, breed blad.

blauw

2-4

Pulmonaria ‘Opal’ (‘Ocupol’)

Pulmonaria ‘Little Star’ 3-5

(half)schaduw

Zeer rijk bloeiend in het vroege voorjaar, gevlekt blad. Prijswinnaar; Royal Horticultural Society’s AGM. Wat zwakker in de diepe schaduw. Geef ze eventueel wat meer zon als ze niet gezond blijven.

Een in Engeland populaire cultivar die bij ons weinig te vinden is. Grof gevlekt lang en smal blad, grote blauwe bloemen in dikke klusters aan 30 cm lange stelen. Ontstaan in Wisley in 1976 en bekroond met AGM in 1993.

donker blauw

30

Pulmonaria officinalis ‘Sissinghurst White’

Pulmonaria ‘Lewis Palmer’ 5

3-5

Een goede rijkbloeiende witte met gevlekt blad. Iets beter zelfs dan ‘Sissinghurst White’ vanwege de betere groeikracht en wat grotere bloemen. De naam werd aangepast, was: ‘White Wings’.

Olijfgroen blad zonder vlekken, kleine lichtblauwe bloemen.

blauwviolet

6

Pulmonaria officinalis ‘Ice Ballet’ (‘White Wings’)

Pulmonaria ‘Johnson’s Blue’ 3-5

(half)schaduw

Mooie soort, gevonden als zaailing in de Bowles hoek in Wisley waar de planten die E.A. Bowles vond of kweekte bij elkaar staan. ‘Blue Mist’ heeft vrij weinig vlekken en is rijk en vrij vroeg bloeiend met bleekblauwe bloemen.

Deze en andere zaailingen kregen we van Hendrik van Boogaard, een Belgische plantenvriend met fantastische plantencollecties. Het is een zaailing van ‘Majesté’. Het blad is net als bij de ouder volledig zilver maar heeft hier een anthraciet zweem. De plant is beter bestand tegen meeldauw en de bloemen zijn misschien iets indrukwekkender.

lichtblauw

30

Pulmonaria officinalis ‘Blue Mist’

Pulmonaria ‘Double Dust’ roze - paars

3-5

Mooi scherp gevlekt smal blad. Mrs Kittle’ blinkt vooral uit door de fijne zacht metaalblauwe bloemetjes. Er zijn nogal eens discussies over de juiste soortaanduiding bij Pulmonaria. ‘Mrs Kittle’ wordt ten onrechte soms ingedeeld bij mollis, saccharata of montana.Volgens de RHS en Sylvia Cooperman, een Pulmonaria specialiste uit de VS, is het een hybride.

3-5

30

(half)schaduw

4

Rijke bloeier in een mooi koraal rood met lang smal spits, rijk gevlekt, rechtopstaand blad. Een nieuwe kruising van P. longifolia.

6

Een niet te overtreffen wildvorm met tot 50 cm lang zilver lansvormig

38

Pulmonaria rubra ‘Ann’ roze-wit

3-5

40

van de plant sterker wordt in plaats van zwakker, zoals bij echte munt. Kort voor de bloei wordt de bovenste helft van de plant grijs met een roze zweem. De kleine bloemen zitten in dichte trossen zoals bij Origanum. Bij bestudering van dichtbij blijken er ook nog paarse stippen op te zitten. Een andere overeenkomst met Origanum is de belangstelling die vlinders en bijen er voor hebben.

(half)schaduw

Nog een vrij nieuwe, met, net als ‘Barfields Pink’, roze bloemen met witte strepen overlangs. De bloemen van ‘Ann’ zijn iets bleker en iets groter. De witte aders in de bloem zijn iets duidelijker. ‘Ann’ zou ook iets sneller groeien en rijker bloeien.Voorlopig schaars.

Pulmonaria rubra ‘Barfields Pink’ roze met wit

1-4

40

Romneya

(half)schaduw

Papaveraceae

Mexicaanse Papaver

Rozerode bloemen met overlangs witte strepen zijn een zeer bijzonder kenmerk van deze cultivar. Een snelle groeier die al zeer vroeg begint te bloeien, zoals we van P. rubra gewend zijn.

Romneya coulteri

Pulmonaria rubra ‘David Ward’

Het spiegelei papaver spektakel! Zilver-grijs blad, zuiver witte gekreukte bloemen tot 15 cm in doorsnede met een oranje-geel hart. Meer zeg ik er niet over want we komen er altijd te kort.

rood

1-4

40

wit

(half)schaduw

Een buitenbeentje vanwege het crème bonte blad. De enige bontbladige Pulmonaria. Deze mag absoluut geen zon hebben omdat het blad dan kan verbranden.

1-4

40

Rosmarinus

(half)schaduw

helder blauw

40

(half)schaduw

De witte P. rubra is een makkelijke plant die snel veel grond bedekt en zeer vroeg bloeit. Het blad is zachtgroen.

Pulmonaria saccharata ‘Dora Bielefeld’ roze

3-5

30

(half)schaduw

3

Een Duitse cultivar met dun gevlekt zachtgroen blad en dromerige zachtroze bloemen. De beste roze naar wij denken.

Pulmonaria saccharata ‘Fiona’ lilapaars

2-4

35

(half)schaduw

Zeer grote van rozerood naar lilablauw verkleurende bloemen. Een goede bloeier met duidelijke vlekken en groot blad.

Pulmonaria ‘Silver Lance’ rozerood

2-4

35

(half)schaduw

Langwerpig blad met grote zilveren plekken. De bloemen zijn rozerood.

Pulmonaria ‘Tim’s Silver’ blauw

3-5

40

(half)schaduw

Gevonden in de tuin van Beth Chatto.Vrij lang, smal en vrijwel volledig zilver blad behalve aan de randen en de nerven. De bloemen zijn van een goed soort blauw.

Pulmonaria vallarsae ‘Margery Fish’ violet-paars

3-5

30

(half)schaduw

6

Diep zilver gevlekt, smal blad. Bloemen verkleurend van rood-violet naar violet-paars op 18-28 cm lange stengels. Prijswinnaar; Royal Horticultural Society’s Award of Garden Merit in 1993.

Pulsatilla

Ranunculaceae

Wildemanskruid

Pulsatilla pratensis ssp. nigricans zwart-violet

3-6

30

schaduw

Tot 3 cm grote vrijwel zwarte bloemen heeft dit wildemanskruid. Na de bloei verschijnen de vrolijke pluizen.

Pycnanthemum

Lamiaceae

Bergmunt

Pycnanthemum montanum bleek-roze

7-8

80

7

Lamiaceae

3-6

60

zon, kalk, beschut

7

‘Alderney’ heeft fijne lange naalden, licht gefriseerde bloemen in goed zachtblauw, halfkruipend, rijkbloeiend. Mooi in kuip en goed vorstbestendig. Rozemarijn is een statige edele vriend. Subtiele verschillen kenmerken de cultivars om uiteindelijk toch een heel spectrum verschillende groeiwijzen en bloeikleuren te openbaren. Sommige cultivars groeien recht omhoog, andere plat over de grond en omlaag of iets er tussen in. We noemen dit opgaand, kruipend of half-kruipend. Wat de winterhardheid betreft hebben we de ervaring dat kruipende vormen over het algemeen wat minder winterhard zijn. Kruipende vormen bloeien veel rijker dan de opgaande. Meestal beginnen ze al in het najaar, maken een pauze in de winter om in het voorjaar verder te gaan. Als ze groeien bloeien ze niet en andersom. Struiken die niet willen bloeien staan waarschijnlijk wat te rijk waardoor ze zich op de groei toeleggen. Ideaal is een afwisseling tussen groei en bloei voor gezonde planten. Rozemarijn is bladhoudend en daardoor gevoellig voor met name winderig vriesweer. Wanneer het lang streng vriest kunnen de wortels geen water meer aanvoeren terwijl het blad nog wel water verdampt. Dan kan de plant verdrogen. Het helpt om in goed gedraineerde grond te planten waar de planten diep kunnen wortelen om onder de bevroren grondlaag nog vocht op te nemen. Hoe dieper het water weg kan hoe dieper de plant kan wortelen. Daarom werken we graag maerl grit diep door de grond. Alle cultivars verdragen temperaturen tot -10°C de meeste verdragen onder gunstige omstandigheden veel meer. Onze huisselektie heeft zelfs -22°C op een open plek probleemloos verdragen. Op meer beschutte plekken hebben ook ‘Sissinghurst Blue’, ‘Primley Blue’ en ‘Sudbury Blue’ deze temperatuur verdragen. Andere cultivars waren op dat moment niet buiten uitgeplant. Maar wij horen ook regelmatig dat onze eigen ‘Sea Level’ en ook andere kruipende vormen de winter in de vollegrond overleven. Een groot deel van de collectie staat sinds 2001 voor het eerst in de volle grond, in onze mediterrane border. En aanvankelijk viel het mee. Een aantal van de kruipende vormen die hier zo mooi over de muur hangen hadden weinig tot geen vorstschade opgelopen tijdens tamelijk strenge vorst. Later was er toch nog veel uitval. We moesten constateren: ‘Capri’, ‘Severn Sea’ en ‘Fota Blue’ mag je niet zonder bescherming buiten laten als het meer dan 10 graden vriest. Wij stellen voor deze en andere kruipende vormen in hoge potten te houden die alleen bij strenge vorst naar binnen gaan. Ook ‘Boule’, ‘Farinole’ en R. o. ssp prostratus var. repens kwamen niet ongeschonden door de winter van 2001 / 2002. Onze mediterrane border ligt wel heel open op de wind.Veel tuinen bieden meer beschutting. In deze catalogus zijn alleen die cultivars opgenomen die we op voorraad hebben of denken in de komende 2 jaar te hebben. Onze collectie Rosmarinus telt bijna 60 verschillende cultivars. Gemiddeld zijn er ongeveer 20 cultivars leverbaar. Wij proberen steeds in ieder geval vertegenwoordiging van de verschilllende groeiwijzen, winterhardheid, geuren en kleuren op voorraad te hebben. De verschillen tussen de cultivars van Rosmarinus zijn niet altijd makkelijk waar te nemen voor het ongeoefende oog. Wij herkennen ze aan de groeiwijze, vorm en kleur van de bloemen. Er zijn een aantal cultivars die zo sterk op elkaar lijken dat we soms vermoeden

Pulmonaria rubra var. albocorollata 1-4

zon, beschut

Rosmarinus officinalis ‘Alderney’

6

‘Redstart’ luidt bij ons de bloei in van de longkruiden. In feite bloeit de plant meestal al, nog voordat het jaar is begonnen.Vormt snel grote pollen, groot lichtgroen niet gevlekt blad. Zeer geschikt als ondergroei in grote groepen onder bomen of struiken.

wit

200

Kruipende Rozemarijn

Pulmonaria rubra ‘Redstart’ rood

7-9

halfschaduw

Een minder bekend geslacht uit Noord Amerika dat ook al bergmunt heet. De geur is er inderdaad naar. En het grappige is dat die na drogen 39

Rosmarinus officinalis ‘Farinole’

met dezelfde plant te maken te hebben. Dit is een probleem dat we ook bij houders van Nationale collecties in Engeland en Frankrijk tegenkwamen. Uiteraard controleren en vergelijken we onze collectie voortdurend en we werken daarbij internationaal samen met andere collectiehouders.

hemels-blauw

Rosmarinus officinalis ‘Arp’ licht-blauw

3-6

120

zon, kalk, beschut

donker blauw

100

helder blauw beschut

zon, kalk, beschut

100

zacht-blauw beschut

7

60

zon, kalk, beschut

8

3-6

70

zon, kalk,

3-6

zon, kalk,

Vorig jaar werd deze vanwege de sprankelende rijke bloei veel bewonderd. Net vanwege die langdurige bloei hebben we er nog niet van kunnen vermeerderen. Die schade wordt zo snel mogelijk ingehaald. Lijkt goed winterhard.

Rosmarinus officinalis ‘Benenden Blue’ 3-6

30

Rosmarinus officinalis ‘Graf Zeppelin’ zon, kalk, beschut

Een snelgroeiende nieuwe cultivar waar we nog niet veel ervaring mee hebben als ik dit schrijf.

donker-blauw

3-6

Een nieuwe Duitse opgaande selectie.

Rosmarinus officinalis ‘BBQ’ 3-6

7

Rosmarinus officinalis ‘Frankfurter Typ’

Opgaande vorm uit Duitsland.

licht-blauw

zon, kalk, beschut

Kruipende, groeiwijze, soms ook opgaand. Een van de mooiste, rijkbloeiend in voor en najaar met de donkerste bloemen en donker blad. Matig vorstbestendig (-10 °C).

Rosmarinus officinalis ‘Backnang’ 3-6

60

Rosmarinus officinalis ‘Fota Blue’

7

‘Arp’ is een Amerikaanse selectie, rijkbloeiend met opvallend grote lichtblauwe bloemen en grijzig blad. Heeft de reputatie zeer winterhard (-22) te zijn.Vrij traag en zeer open groeiend. Dus niet geschikt voor grootschalige productie maar juist prima voor de kruidentuin. ‘Arp’ werd geselecteerd als afstammeling van een plant die in Arp,Texas in 1972 werd gevonden door Mrs. Madelene Hill.

helder blauw

3-6

Franse cultivar, met een fijne naald en een breeduitgaande liggende groeiwijze. Lijkt sterk op Rosmarinus officinalis ssp. prostratus var. repens. Beide lijken voldoende winterhard voor de vollegrond. Ze verdragen zeker -15°C.

zon, kalk, beschut

Wij noemen dit dennenrozemarijn vanwege de heerlijk frisse dennengeur en het smalle naaldvormig blad dat zelfs een beetje plakt van de hars. ‘Sissinghurst Blue’ heeft ook smal blad maar dat is net iets dikker en geurt niet zo duidelijk naar dennen. ‘Benenden Blue’ heeft als synoniem ‘Collingwood Ingram’ naar de vinder, die ook wel ‘Cherry’ werd genoemd vanwege zijn passie voor kersenrassen. Wij danken het bestaan van ‘Benenden Blue’ aan een aanrijding veroorzaakt door zijn chauffeur bij Bonifacio op Corsica. Cherry liep wat rond om de woordenwisseling tussen de chauffeurs te ontlopen en vond de opvallende rozemarijn. ‘Benenden’ is zijn landgoed in Kent. ‘Benenden Blue’ is matig vorstbestendig en bij nat weer gevoelig voor een schimmel die taksterfte veroorzaakt (de naalden worden dan bruin en vallen af). Niet de makkelijkste, maar wel een mooie en sterkgeurende.

Rosmarinus officinalis ‘Hof van Eden’ blauw-roze

3-6

70

zon, kalk, beschut

Een moeilijk te beschrijven kleur, want iedere keer als ik kijk is het net even anders maar laten we zeggen: roze-achtig, heel elegant. Zeer winterhard. Afkomstig uit de gelijknamige wereldberoemde landbouwgewassen collectie tuin in Utrecht.

Rosmarinus officinalis ‘Huisselectie’ lila-blauw

3-6

100

zon, kalk, beschut

7

Een nieuwe opgaande vorm die we kregen van Werner Simon.

Dit is gewoon het huismerk, onze vertrouwde huisselektie die we niet willen benoemen om onnodige verwarring te voorkomen. Om interessant te doen wil ik de naam nog wel eens voluit schrijven als: Rosmarinus officinalis ssp. officinalis f. erectus maar er komt beslist weer een of ander botanicus opdagen die me weet te vloeren met een nog veel juistere naam.Van de cultivar die we aldus kweken weten we uit jarenlange ervaring dat deze zeker -22° C vorst verdraagt en redelijk bloeit.

Rosmarinus officinalis ‘Blue Rain’

Rosmarinus officinalis ‘Irish Blue’

Rosmarinus officinalis ‘Blaulippe’ blauw

donkerblauw

3-6

3-6

100

30

zon, kalk, beschut

donker-blauw

zon, kalk, beschut

Kruipende vorm met donkerblauwe bloemen.

3-6

80

30

zon, kalk, beschut

Rosmarinus officinalis ‘Jackman’s Pride’

Rosmarinus officinalis ‘Boule’ blauw

3-6

Donker blauw, kruipend, nieuw.

zon, kalk, beschut

3-6

7

zon, kalk, beschut

Lijkt sterk op ‘Corsican Blue’ maar met een iets andere groeiwijze. Regelmatig breeduitgroeiend met grillig gebogen takken, grijzig-groen blad, semikruipend, en donker blauwe bloemen. Een van de winterhardste onder de (half-)kruipende vormen.

Donker blauw, kruipend.Van dezelfde kwekerij in Duitsland afkomstig als de voorgaande. Ze lijken verdacht veel op elkaar.

Rosmarinus officinalis ‘Bozen’

De meest aromatische rozemarijn die we kennen. De takken zijn in de zomer plakkerig van de hars. Snelgroeiend stijf recht omhoog en daarna onder eigen gewicht doorbuigend. Iets vorstgevoelliger dan de meeste opgaande. Bij -15°C wordt het moeilijk.

midden blauw

3-6

90

Rosmarinus officinalis ‘Majorica Pink’ roze

zon, kalk, beschut

Een Amerikaanse opgaande cultivar.

Rosmarinus officinalis ‘Cisampo ’ donkerblauw

3-6

100

hemels-blauw

Rosmarinus officinalis ‘Compact White’

helder violet

3-6

100

zon, kalk, beschut

100

zon, kalk, beschut

8

Rosmarinus officinalis ‘Marenca’

zon, kalk, beschut

Het dikke afstaande blad en de sterk rechtopgaande groeiwijze lijken op die van ‘Tuscan Blue’, de bloemen van ‘Cisampo ’ zijn mysterieus staalblauw. Lijkt harder dan ‘Tuscan Blue’ en verdraagt zeker -15°C.Voorlopig schaars.

wit

3-6

3-6

60

zon, kalk, beschut

7

Iets grijsgroen blad, rijkbloeiend, breed uitgroeiend, half kruipend. Vermoedelijk niet volledig winterhard (ca. -12°C)

Rosmarinus officinalis ‘Matelucci’ 3-6

zon, kalk, beschut

Nieuw voor 2002.

7

Extreem langzaam en compact opgaande groeiwijze. Goed winterhard. Schaars en kostbaar vanwege de trage groei.

Rosmarinus officinalis ‘Miss Jessop’s Upright’ blauw

3-6

120

zon, kalk, beschut

7

Meneer E. A. Bowles (we komen hem hier wel vaker tegen) heeft deze niet geselecteerde kloon van gewone rozemarijn naar Euphemia 40

Rosmarinus officinalis ‘Severn Sea’

genoemd. De kloon die wij onder deze naam hebben is grijzig en heeft kleine metaalblauwe bloemen. Er zijn ook andere vormen in omloop onder deze naam. Winterhard.

licht blauw

Rosmarinus officinalis ‘Pointe du Raz ’ donkerblauw

3-6

100

zon, kalk, beschut

Breed uitgroeiend halfkruipend, lijkt op ‘Boule’ maar donkerder van bloem.

Rosmarinus officinalis ‘Primley Blue’ licht- blauw

3-6

60

zon, kalk, beschut

lila-blauw

50

zon, kalk, beschut

zon, kalk, beschut

7

3-6

100

zon, kalk, beschut

7

Een letterlijk met luit en doedelzak geïntroduceerde noviteit uit 1996. We waren aanvankelijk heel blij met deze bijzondere bontbladige. De blaadjes hebben een zilveren randje. Het is een teruggekweekte middeleeuwse siervorm, die we door de vinders in middeleeuwse kledij, kompleet met doedelzak, gepromoot zagen worden. Na een aantal jaren verwoedde pogingen te hebben gedaan mooie planten te kweken (met toestemming van de vindster want ze is kwekersrechtelijk beschermd) moeten we nu constateren dat het een zwakke plant is die traag groeit en makkelijk blad verliest zo lang ze nog bont is. Gereverteerde (weer groen geworden) scheuten groeien wel lekker weg en nemen al snel de hele plant over. De groene scheuten moeten dus regelmatig worden verwijderd.

Rosmarinus officinalis Prostratus Group 3-6

60

Rosmarinus officinalis ‘Silver Spires’

7

Tamelijk opgaand, rijkbloeiend in een zacht, bijna wit blauw. Donker blad, redelijk vorstbestendig.

lichtblauw, violet

3-6

‘Severn Sea’ is goed te herkennen aan de elegant breed uitstaande takken die eerst omhoog groeien en daarna doorbuigen tot ze plat liggen en de rijke en intensief hemelsblauwe bloei. Mooi in kuip, redelijk vorstbestendig (-10°C). Gewonnen door Norman Hadden in West Porlock, Somerset. Het is volgens hem een zaailing van ‘Corsicus Prostratus’ wat niet waarschijnlijk lijkt gezien de hemelsblauwe bloemen van ‘Severn Sea’.

8

De kruipende vormen hebben in Prostratus Group voor zover ze niet werden benoemd een bak met het opschrift: overig. Die bak werd als geheel bekroond met een AGM door de RHS. Botanisch gezien is het geslacht Rosmarinus op dit moment één variabele soort. De zeldzame R. tomentosa, R x mendizabeli en zelfs R. eriocalyx worden vaak buiten beschouwing gelaten. Er zijn studies die ondersoorten onderscheiden, helaas waren die tot nu toe weinig gezaghebbend. Op dit moment is er dus nogal wat verwarrende informatie. Bij een bezoek aan Kew werd mij gezegd dat er in de taxonomische database een naamswijziging was doorgevoerd voor de kruipende vormen.Toen we dit opzochten in de computer bleek dit een week later al weer te zijn terug veranderd. De naamlijst van vaste planten van het Proefstation voor de Boomkwekerij heeft een rondverwijzing: bij R. lavandulaceus staat: zie R. officinalis ‘Prostratus’ en daar staat dan weer: zie R. lavandulaceus. Daar hebben we dus ook niets aan. Wij rekenen al jaren tot R. o. var. lavandulaceus (De Noé): de grillig groeiende planten met glanzend bolrond blad en een pepergeur. Wat wij Rosmarinus officinalis ssp. prostratus var. repens noemen is een rechtomlaag groeiende of matvormende plant met dunne naalden en lavendelblauwe bloemen over een lange periode. Andere ondersoorten die wij niet of weinig hanteren zijn, voorafgegaan door de betreffende auteur, met in de literatuur vermeldde voorbeelden tussen (): Béguinot; var. officinalis (‘Arp’ en ‘Severn Sea’) en f. erectus (‘Miss Jessop’s Upright’) De Noé; var. laxiflorus Pamp.; var. pubescens f. roseus (‘Majorca Pink’) Carriot &Lag; var. rigidus (‘Tuscan Blue’) Sweet; var. angustifolius (‘Benenden Blue’) en var. latifolius

Rosmarinus officinalis ‘Sissinghurst Blue’ blauw

3-6

100

zon, kalk, beschut

7

Deze wordt regelmatig een van de mooist bloeiende rozemarijnen genoemd. De elegante lange dunne naalden en de bossige groeiwijze gepaard aan een redelijke winterhardheid en natuurlijk de historische herkomst, zijn voor mij de belangrijkste eigenschappen.

Rosmarinus officinalis ssp. prostratus var. repens lavendel-blauw

3-6

30

zon, kalk, beschut

8

Matvormend met zeer fijne dofgroene naalden, in het voorjaar en zomer overdekt met kleine lavendelblauwe bloemen. Prachtige kuipplant bijvoorbeeld in een pot op een standaard. Maar ook voldoende winterhard voor een beschutte plek in de volle grond.Verdraagt ongeveer -10°C.

Rosmarinus officinalis ‘Sudbury Blue’ blauw gepikkeld

Rosmarinus officinalis ‘Punta Di Canelle’

3-6

100

zon, kalk, beschut

Een van de donkerste van bloem, kruipend. Deze groeit recht naar beneden als daar ruimte is. Winterhard tot ca.-12°C.

Deze heeft de reputatie extra winterhard te zijn en maakte dat ook waar in onze onbeschutte border. Lijkt nogal op ‘Sissinghurst Blue’ maar met fijnere lange naalden. Beide zijn uit Kent afkomstig Sissinghurst ligt zelfs heel dicht bij Sudbury.

Rosmarinus officinalis ‘Raucherzeichen’

Rosmarinus officinalis ‘Tarentinus’

helder blauw

midden blauw

donkerblauw

3-6

3-6

60

100

zon, kalk, beschut

zon, kalk, beschut

Spectaculaire nieuwigheid, het bonte blad heeft een crèmekleurig randje. De kleuren van het blad komen overeen met die van de eveneens nieuwe Salvia officinalis ‘Rotmühle’.Voorlopig schaars.

3-6

120

licht-blauw zon, kalk, beschut

90

zon, kalk, beschut

Rosmarinus officinalis ‘Trusty’

Rosmarinus officinalis ‘Rex’ lavendel-blauw

3-6

Harsachtig aroma, zeer geschikt voor in bad, nieuw voor 2002.

3-6

150

zon, kalk, beschut

7

Deze maakte zijn naam prima waar. Na een jaar of 5 ervaring in de vollegrond menen we te kunnen instemmen met het predikaat: goed winterhard.

7

Het donkerste blauw onder de opgaande vormen na ‘Tuscan Blue’ en ‘Cisampo’. ‘Rex’ is een goed productieras, winterhard en snel groeiend.

Rosmarinus officinalis ‘Tuscan Blue’

Rosmarinus officinalis ‘Rosemarey ’

blauw

3-6

240

zon, kalk, beschut

7

Neem ons de ongelukkige naam niet kwalijk, zo kregen we deze van een grote Z-Franse kweker: Jean Rey. Half kruipende rijkbloeiende vorm met donker roze bloemen, open groeiwijze, zeer elegant.Vermoedelijk winterhard tot zeker -15°C.

Makkelijk te herkennen aan het dikvlezig donkergroen rechtafstaande blad en de streng opgaande groeiwijze. Wellicht de hoogste die er is. Bloemen vrij donker blauw. Niet echt volledig winterhard -12°C levert duidelijk problemen op. ‘Tuscan Blue’ werd voor 1948 door W. Arnold Foster uit Toscane geïntroduceerd.

Rosmarinus officinalis ‘Roseus’

Rosmarinus officinalis var. albiflorus

donker-roze

roze

3-6

3-6

60

100

zon, kalk, beschut

zon, kalk, beschut

8

wit

Een elegant doorbuigende opgaande vorm met zacht-roze bloemen. Redelijke winterharde vorm met donkergroen lang smal glanzend blad.

3-6

100

zon, kalk, beschut

7

Witbloeiende rozemarijn, verder niet afwijkend van ‘gewone rozemarijn’ in groeiwijze en bladvorm, winterhard.

41

Rosmarinus officinalis var. lavandulaceus ‘Capri’ hemels-blauw

3-6

30

zon, kalk, beschut

zien hoe deze plant een wat vervreemdende middeleeuwse sfeer schept. Ruta is de aanvoerder van de sinaasappelfamilie (Rutaceae). De zaaddoosjes laten daar iets van zien. De sterke geur maakt de verwantschap ruikbaar. ‘Jackman’s Blue’ is een heel compacte en meer metaal-blauw glanzende selectie, geschikt voor heggetjes en snoeivormen. De etherische oliën zijn niet helemaal onschuldig. Sommige mensen krijgen brandblaren wanneer ze het blad op een warme dag aanraken. Hou daar bij het planten rekening mee door niet te dicht bij paden te planten. Bij inwendig gebruik in grote hoeveelheden is wijnruit abortief. Wij gebruiken wijnruit wel in sla maar nooit meer dan een bladpuntje ter grootte van een half dubbeltje, pardon, een halve Eurocent.

9

Deze marketing mix van foto’s, vakantie herineringen en een aangename geur lijkt op onze eigen ‘Cascade’ die we zo noemden voordat ‘Capri’ bestond. ‘Capri’ is iets grover maar ook een heel fijne echt kruipende vorm met bolronde donkere blaadjes. Groeit snel recht naar beneden over een muur. Bloeit in voor en najaar.Vorstbestendig tot -10° C. Beter in pot houden dus of buiten afdekken.

Rosmarinus officinalis var. lavandulaceus ‘Cascade’ hemels-blauw

3-6

30

zon, kalk, beschut

9

Deze stroomt als een watervalletje over de pot, vandaar de naam. Het is een eigen selektie met zeer korte bolronde blaadjes. In voor- en najaar is de plant overdekt met hemelsblauwe bloemetjes.Vorstbestendig tot -10°C.

Ruta graveolens ‘Variegata’ geel

Rosmarinus officinalis var. lavandulaceus ‘Sea Level’ hemels-blauw

3-6

30

zon, kalk, beschut

8/9

Dit is ook een eigen selektie. Ook deze plant kruipt over de potrand en omlaag. Omdat de takken zo recht zijn lijkt de plant extra plat. De naalden zijn grijs van onder, halflang en donkergroen.Verdraagt vermoedelijk tot ongeveer -12°C.

Rudbeckia

Asteracea

zon droog

6

Rudbeckia occidentalis ‘Green Wizzard’ 7-10

130

zon, rijk

Hier gaat het alleen om de bloembodem want bloemblaadjes ontbreken. De schutbladen nemen die rol over in het groen. Wat overblijft is de konische zwarte bloembodem met een groen kransje en dat wordt in onze borders meestal heel leuk gevonden. Hopelijk eindelijk weer eens leverbaar in de loop van 2002 of daarna.

Rumex

Polygonaceae

Bloedzuring

Rumex sanguineus var. sanguineus rood-groen

5-6

50

vocht, zuur

Een wat stugge zuring die met name voor decoratie, zowel in de tuin als op het bord wordt gebruikt. Spits lichtgroen blad met opvallende bloedrode nerven. Leuk als bladplant tussen bloeiende planten. Als ze gaan bloeien wordt de sierwaarde minder. Ze zaaien zich ook goed uit. Dus overweeg ze terug te snijden tegen de bloei. In de betere restaurants gebruikt men het blad voor decoratie van schotels

Rumex scutatus ‘Silver Shield’ groen

5-6

40

vocht, rijk

wit

Rutaceae

bruin-geel

60

zon

6

6-7

60

zon, droog

7

Salvia ‘Amber’ 6-9

80

h.schaduw, vocht

5

Kruising (glutinosa x bulleyana) van Brian Kabbes. De bruin met gele bloemen zijn steriel waardoor de bloei lang aanhoudt. De plant verdraagt net als de ouder planten prima schaduw. Ik was niet meteen gewonnen voor ‘Amber’ omdat de ouderplanten en enkele verwantte soorten ook

Ruta graveolens ‘Jackman’s Blue’ 6-8

zon, h.schaduw

Een zusje van Salvia argentea. Het witgrijs viltig blad vormt prachtige gelobde rozetten. Bloeit het tweede jaar explosief Helaas vormt nattigheid in de winter een probleem. Een droge goed doorlatende standplaats is noodzakelijk. Slakken vormen ook een bedreiging met name wanneer de rozetten in de winter afgestorven zijn zodat de plant opnieuw moet uitlopen onder voortdurende belangstelling van slakken mondjes. Leverbaar, hopelijk in de loop van 2002.

Wijnruit geel

175

Salvia aethiopis

6

Wacht even, het is een zuring, maar ook een van de mooiste bladsierplanten die ik ken! De schoonheid en kracht van deze plant verbazen mij al jaren. Zowel in de zomer als de wat zachtere winter. De blaadjes zijn zilveren wapenschildjes die een dichte heuvel vormen. ‘Silver Shield’ groeit fors uit, maar woekert niet, zaait zich vrijwel niet uit en stelt ook geen bijzondere standplaatseisen. Het blad kan ook culinair worden gebruikt, nee, is zelfs de beste culinaire zuring vanwege het zachte blad.

Ruta

6-7

Deze stond in de vorige uitgave van de catalogus onder het synoniem Salvia scabiosifolia. Het is een sterk rechtopgroeiende plant met paarsblauwe bloemen. Goed winterhard op elke grond. Leuk, niet spectaculair. Ons Salvia sortiment groeit nog steeds snel. Met de collectie gaat het bijzonder goed. De nieuwste cultivars worden soms zelfs gebracht door kwekers en liefhebbers van heinde en verre. Er zijn veel winterharde soorten maar ook kuipplanten toegevoegd. In deze catalogus staan er 135. Reken er niet op dat deze ook allemaal elk moment leverbaar zijn. In ieder geval wordt alles wat in de catalogus staat in grote of kleine hoeveelheden vermeerderd. Dit voorjaar gaan we een nieuwe border maken waar zo veel mogelijk soorten samen met andere planten te zien zullen zijn. Op dit moment staan er al aardig wat soorten verspreid door de tuin. Maar de collectie is zo groot dat er een thema border voor moet komen. Gelukkig hebben we daar nu ook de ruimte voor, zowel in de tuin als in de kas.Vorig jaar zijn de kuipplanten verzorgd en eindelijk in grote potten gezet. Ook hier is nu de ruimte voor. Ze kunnen zich nu weer verder ontwikkelen na jaren plaatsgebrek. De collectie omvat meer dan 250 soorten en cultivars. Salvia is een enorm groot en veelzijdig geslacht waarbinnen alle denkbare kleuren, geuren en bladvormen mogelijk zijn.Voor al die eigenschappen: geur, kleur en sierlijk blad zijn er Salvia soorten die het beste wat er op dat gebied is tot uiting brengen. Salvia komt in elk werelddeel voor in een aan de omstandigheden aangepaste vorm. Dat is een verklaring voor de veelzijdigheid. In elke traditionele geneeswijze van heel verschillende culturen komen we inheemse Salvia soorten tegen als belangrijk geneeskruid. Ook bij rituelen spelen verschillende soorten in verschillende culturen een belangrijke rol. Alle Salvia bloemen zijn eetbaar, sommige beter dan andere. Waar van toepassing, zal hier in de beschrijving iets over verteld worden. Er valt nog veel te ontdekken op dit gebied.

Een grote zonaanbidder met donker gele bloemen. Het dikke blauwgrijze blad heeft sierwaarde voor bijvoorbeeld een grijze border. De bloemen hebben een opvallend zwart, kogelvormig hart en afhangende donkergele bloemblaadjes. Slakken zijn er dol op. Zet ze op een stoffige plek in de zon.

groen

5

Lamiaceae

Salvia adenostachya

Rudbeckia maxima 200

zon

Salie paars-blauw

7-10

100

Salvia

Zonnehoed geel

6-8

Een romige plant met fijn crèmebont gespikkeld blad. Kan in de loop van het seizoen en vooral in de schaduw de bontbladigheid verliezen maar het volgend voorjaar komt die altijd weer terug. Heel leuk. Minimaal 1 keer per jaar snoeien. Nooit alle blad wegknippen dan.

5

Het sierlijk diep blauwgrijze aromatische blad van ‘Jackman’s Blue’ lijkt nergens op. Het blijft in de winter meestal helemaal gaaf.Vooral dan is te 42

Salvia cacaliifolia

zo mooi zijn. Met name de lange bloei is een goede eigenschap. De bruin-gele bloemen zullen makkelijk mooi gevonden worden maar dat blijft persoonlijk. Prima winterhard.Voor elke, niet te droge, standplaats.

diep-blauw

Salvia argentea wit

6-7

70

zon, droog

5

De belangrijkste sierwaarde van deze soort vormen de grote zwaar grijsbehaarde rozetten. Die zijn werkelijk prachtig. Het tweede jaar wordt het blad wat minder grijs en verschijnen er stengels met grote witte bloemen. Gertrud Jekyll adviseerde de bloeistengel weg te knippen om het grijze rozet te houden. Maar de bloemen zijn ook heel mooi en ik pas me liever aan de natuur aan als dat makkelijker is. De plant wordt vaak als tweejarige beschouwd maar kan in een gunstig klimaat tot 30 jaar oud worden.Vooral nadat ze uitbundig hebben gebloeid willen de planten in ons klimaat graag in de winter nog al eens wegrotten. Mag dus vooral in de winter niet nat staan. Pas ook op met slakken! Ze zijn er dol op.

paars-rood

150

zon, warm

4

rood

60

zon, >-6

9

6-8

30

zon, kalk

6-11

45

h.schaduw, >-3 °C

wit

h.schaduw, zon

blauw

zon, halfschaduw

50

zon

7-10

45

zon, beschut

8

Salvia chamaedryoides var. isochroma blauw

7-10

45

zon, >-6o C

8

Een mooi grijsbladig bladhoudend heestertje met blauwe bloemen dat voor een potplant vrij veel vorst verdraagt. De grijze en meer opgaande vorm van Salvia chamaedryoides. Uit de droge bergstreek van San Luis in Mexico.Verhoutend aan de basis. Kuipplant, winterhard tot zeker -6°C.

9

Salvia chamaedryoides x microphylla violet-roze

7-10

45

zon, >-6°C

8

Ook een potplant die in de winter het beste naar binnen kan. Mogelijk een kandidaat voor de volle grond. Het ziet er naar uit dat de plant door bovengronds af te sterven veel meer vorst verdraagt dan we tot nu toe aan durven.Tijd voor een experiment met buiten overwinteren dus. De goeiwijze is wat meer opgaand dan die van de ouderplanten. De kleur is leuk violet-roze. Geurend langwerpig blad. Er bestaan verschillende vormen van deze kruising.

9

Salvia cinnabarina vermiljoen-rood

9-2

90

>-3°C

Zowel de geur als de bladvorm en de vermiljoen-rode bloemen lijken op die van Salvia elegans. Salvia cinnabarina is minder vertakkend, hoger en meer doorbuigend. Komt wild voor op oevers of in bossen op 15003200 m hoogte in Z. Mexico, El Salvador en Honduras. Het is een korte dag plant dus als we er niets aan doen bloeit de plant in de herfst en winter. Sommige van die zogenaamde winterbloeiers kunnen door in het najaar regelmatig te toppen en taktisch bemesten ook worden bewogen om de bloei naar het voorjaar en de zomer te verplaatsen. Kuipplant, winterhard tot -3°C.

Salvia bulleyana 80

5-6

Struikvorm met kleine blaadjes en zeer rijk helder blauw bloeiend met kleine bloemetjes aan doorbuigende takken (chamaedryoides betekent grond omhelzend). Houtig van onder. Kuipplant, winterhard tot zeker -6°C.

Net als de vorige een mooie zodevormende kuipplant. Mogelijk kan de plant ook in de vollegrond overleven door bovengronds af te sterven. Daar hebben we in de winter dat ik dit schrijf mee geëxperimenteeerd en de plant loopt inderdaad mooi weer uit. Als ze vorstvrij wordt overwinterd behoudt ze haar glanzend donkergroen vlezig blad aan purperen stengels. In een bol geknipt is dat veel sierlijker dan een Buxus bol. Om over de bloemen maar helemaal te zwijgen. De magenta- of kers-rode bloemen geuren heerlijk fruitig. Hoewel ze daar nooit in het wild is gevonden komt ze oorspronkelijk uit Mexico. Het zaad van de plant was afkomstig van een tuinplant in Mexico City. Ze werd pas in 1963 benaamd.Verdraagt dus zeker tot -12°C.

6-8

zon, droog, >-10°C

Salvia chamaedryoides

8

Salvia buchananii 50

80

Ongecompliceerde goed winterharde vaste plant, bloeit in lange aren met witte bloemen.

Een hele leuke potplant vinden we dit. Bleekgroen ovaal-rond blad, bloemen helder-rood,. Knoppen en stengel zijn effect verhogend bruinrood. Met wortelstokken woekerende, zodevormende groeiwijze. (Vaak groeien er zelfs scheuten uit een gat onderin de pot.) Het blad heeft rondom een dunne haarrand waar de wetenschappelijke naam aan refereert. (blepharophylla betekent met wimperblad) Verdraagt tot -3°C.

7-11

6-10

Salvia caucasica

Salvia blepharophylla

geel-paars

6-10

Een bontbladige potplant met rode bloemen. Met hulp van een beetje vormsnoei mooi als een bolvormig struikje te kweken.Vedraagt vrij veel vorst (ca. -10°C) maar kan toch het beste binnen worden overwinterd. Vermoedelijk identiek aan Salvia greggii ‘Variegata’.

Botanisch gezien is dit heel spannend vanwege verwantschap met Salvia lavandulifolia. Maar wellicht van meer belang is de heerlijk aromatische geur van kamfer en eucalyptus.Typisch is de neiging om heel veel uitlopers aan de basis te maken en de min of meer liggende groeiwijze. Het blad is mooi licht zilvergrijs en hard, smaller dan bij S. lavandulifolia. de bloemen zijn lichtblauw aan doorbuigende lange stelen. Dit is de zo bejubelde plant die aan de rand van onze mediterrane border staat en daar prachtig over heen hangt.Toen dit zichtbaar werd was de plant heel snel uitverkocht. Winterhard en bladhoudend op droge grond in de zon.

magenta-rood

9

Salvia ‘Caramba’ 8-11

Salvia blancoana

rood

zon, >-7°C

Lijkt een beetje een struikvormige uitvoering van Salvia sclarea. De bloemaren hebben mooie paars-rode schutblaadjes die heel lang mooi blijven. Het blad is grijs behaard en pijlvormig. We vermeerderen nu van een compactere kloon met, vanwege de mooiere vorm van de plant meer sierwaarde dan de vorm die we een jaar of 6 geleden hadden. In het wild kan de plant wel 2 m hoog worden. In pot houden we ze door knippen makkelijk veel lager, bijvoorbeeld 60 cm. Kuipplant, winterhard tot -6°C.

Het blauw van deze late bloeier is van ongekende schoonheid. Het grijsgroene smalle blad draagt daar aan bij. Een van mijn favorieten vanwege de mooie kleurstelling. De plant heeft tegen het einde van het seizoen wel wat steun nodig om niet helemaal om te vallen en moet absoluut in de volle zon staan om rijk te kunnen bloeien. Salvia azurea lijkt een beetje op de nog hogere Salvia uliginosa. Het blad van Salvia azurea is smaller, bijna lijnvormig met een grijze waas. Winterhard, voor een droge zonnige plek.

blauw

75

Salvia canariensis

Salvia azurea indigo-blauw

7-11

Diep donker blauwe bloemen boven sierlijk groot dik driehoekig of hartvormig blad. Heel mooi in grote potten. Kuipplant, winterhard tot -7°C, maar beter vorstvrij overwinteren om het blad te sparen. Kan na vorstschade uit de wortels opnieuw uitlopen.

6

Salvia cleistocama

Grote opvallende bloemen in geel met een zwarte onderlip. Persoonlijk ben ik nogal onder de indruk van deze aparte verschijning. Helaas zijn er nog niet veel liefhebbers die de plant kennen en mijn euforie delen. Geelvrees is hier zeker niet op zijn plaats. Heel mooi, makkelijk en betrouwbaar. Winterhard en geschikt voor elke standplaats met wat licht. Voor deze plant werden we op Bingerden met goud onderscheiden.

geel-bruin

7-11

130

zon

9

Krachtige groeier die zelfs in de schaduw nog explosief en eindeloos bloeit. De bloemen zijn geel met een bruingevlekte onderlip. De betekenis van nubicola is van grote hoogte en slaat op de vindplaats in Afghanistan, Kashmir, Nepal en Bhutan. Salvia cleistocama is een van de 43

Salvia elegans

aziatische soorten die sterk op de in Europa inheemse Salvia glutinosa lijken. Makkelijke plant, goed winterhard.

karmijnrood

Salvia clevelandii helder-blauw

5-6

zon, >-10°C

8

De sterkst geur verspreidende Salvia die ik ken. De zoete geur van het blad is meters in de omtrek waarneembaar. Deze geur doet mij aan boslucht met paddestoelen denken. Mijn associatie werd bevestigd toen een bevriend kok in de buurt van de plant het onderwerp plotseling op champignons bracht. Hij bleek onbewust op de geur te reageren. Kleine blauwe bloemen in kransen rondom de stengel. Kuipplant, winterhard tot -10°C.

6-10

karmijnrood 30

zon, >-6°C

Salvia confertiflora 4-9

200

zon, >-3° C

9

De minuscule oranje bloemetjes vallen individeel bijna niet op maar samen met de viltig behaarde bordeaux-rode bloemstengels met diep rode knoppen hebben ze behoorlijk impact. Heel mooi ook om een border in het najaar mee te redden zoals we dat in een beroemde Engelse tuin zagen waar het border beleid in ‘98 toen wij er waren helaas alleen nog maar uit redden bestond. U kunt dit ook doen door in het voorjaar stekken te maken van de grootbloemige Salvia en deze in de zomer te gebruiken om gaten in de border mee te vullen. Het blad van S. confertiflora heeft een typische vuile geur bekend van de planten die foetida als soortnaam hebben. Ik vind dat lekker. Kuipplant, winterhard tot -3°C.

karmijnrood

blauwviolet/lila vorstvrij

10

5-7

90

zon, beschut

10

100

6-9

100

rijk, zon, h.schaduw

7

Salvia fruticosa beige geel

4-8

50

zon vorstvrij

9

Deze mythische plant heeft mooi grijs blad en een sterke zwavel-geur, ideaal om de keel mee te ontsmetten. Wij vermeerderden een beige bloeiende vorm maar er zijn ook andere kleuren in omloop. Bij ons net niet winterhard dus in een pot houden en binnen overwinteren.

Salvia fulgens ‘El Azufe’

>-8o C

Grote helder rode bloemen in de zomer en hartvormig blad. In de winter sterft de plant bovengronds af om uit de wortel opnieuw uit te lopen. Ik liet me vertellen dat deze Mexicaanse soort bij ons winterhard zou moeten zijn maar wij zagen nog nooit wat terug na de winter. Kuipplant dus, maar verdraagt -8°C.

scharlaken-rood

6-11

150

zon, >-4 °C

9

Forse kuipplant met grote rode bloemen. Door Brian en Simone Kabbes meegenomen uit Mexico. Makkelijk en lang bloeiend. Heeft graag veel mest in de pot.

Salvia fulgens

Salvia discolor

scharlaken-rood 4-10

50

vorstvrij, >+ 6 °C

9

rood

zon, >-4 °C

9

zon, droog, > -10°C

Zeer goede doorbloeier, ook bij slecht weer. Mogelijk is dit een Salvia jamensis. Struikvormig, bedoeld voor potten op het terras. 100

rijk, zon, halfsch.

9

Opvallend grote, hangende, violet-paarse bloemen. Nieuw en bijzonder. Prima winterharde makkelijke vaste plant uit Sichuan waar de plant tussen 2500 en 3700 m hoogte voorkomt. In opkweek, dus niet voor eind 2002 leverbaar.

Salvia glutinosa geel

100

zon, >0oC

7-10

100

h.schaduw, vocht

5

Het valt best mee met dat plakkerige, dat de naam over deze plant zegt. We kennen inmiddels veel plakkerigere Salvia. Het gaat dan vooral om de bloemstengels. Wonderlijk aan deze en een aantal nauwverwantte soorten is dat ze ook in de schaduw nog rijk bloeien. De bloemen zijn geel met rode aders inheems in Europa, prima winterhard.

Salvia dorisiana 11-2

150

Salvia ‘Gazza’

Salvia dolichantha 6-9

6-11

Harige rode bloemen, lang spits-ovaal blad, winterhard tot -4°C. Wat het verschil met de eerder genoemde is, is me nog niet helemaal duidelijk.

Ontroerend mooie combinatie van zilver blad met zwarte bloemen. Hoge adel uit Peru. De vraag overtreft steeds het aanbod. We doen ons best meer kan ik er beter niet over zeggen. Zeer vorstgevoelige kuipplant, liefst warmer dan vorstvrij (>6 °C) overwinteren.

magenta-rood

zon, beschut

Grote plant met proportionele bloemen die uit een iets purperen knop aan purperen stelen komen. Een plant met een natuurlijk karakter. Groot gelobt, hartvormig blad. Prima winterhard.

Salvia darcyi

violet/lila

120

Deze lijkt op Salvia elegans (‘Honey Dew Melon’) maar heeft donkerder blad en een vleug mandarijn in de geur. Net als elegans, rijker en eerder bloeiend maar minder ananas dan ‘Scarlet Pineapple’.

Mooie plant, ook als ze niet bloeit. Het dikke blad is bruin en viltig behaard van onder. Net als bij Viburnum rhytidophyllum. De bloemen zijn onwaarschijnlijk diep-blauw en zitten in ronde trossen aan de uiteinden van de stengels. Snoeien: alleen de uitgebloeide stengels tot beneden wegknippen. Zeldzaam. Bladhoudende kuipplant, winterhard tot -3°C. We kregen een botanische onderscheiding voor deze plant op de tuindagen van Beervelde.

zwart

9-12

Salvia forskaolii ‘Ruby calyx form’

donker - blauw >-6°C

7-11

10

Salvia elegans ‘Tangerine’

Salvia corrugata

rood

zon, beschut

Dit is de echte ananassalie die vroeger S. rutilans heette. Het blad ruikt meer naar ananas dan ananas naar ananas ruikt. De bloemen hebben een zachte ananassmaak met een beetje zoete nectar onderin. Het zijn de lekkerste bloemen die ik ken. Helaas verschijnen ze pas heel laat in het jaar. Dus als het echt om de bloemen gaat zijn de voorgaande of de volgende wellicht beter.Voor de sterkste geur en culinaire toepassingen is deze de beste keus. ‘Scarlet Pineapple’ is een korte dag plant. ‘Scarlet Pineapple’ is een heerlijk geurende kuipplant, de wortelstok is winterhard tot -15°C. De plant overleeft de meeste winters in de vollegrond . Maar uit de koude grond uitlopen gebeurt maar heel traag en de plant zal dan helemaal niet meer bloeien voor de winter.

Mooie soort voor potten met donker blauwe kleine bloemetjes en klein blad.

zacht oranje

90

Salvia elegans ‘Scarlet Pineapple’

Salvia coahuilensis blauw

6-11

Nu we toch in het geurende blad zitten; dit is een van de drie variëteiten die we hebben van de beroemde Ananassalie. Er is helaas weer gerommeld in de naamgeving. Deze heette vroeger Salvia rutilans ‘Honey Dew Melon’. De voordelen van deze: rijk en vroeg bloeiend, mooi hartvormig blad en de bloemen, zijn evengoed eetbaar, voortreffelijk in salade of vruchtendrank. Een minpuntje is dat de geur iets minder sterk is dan van die van de echte, voorheen Salvia rutilans, nu hieronder als ‘Scarlet Pineapple’ te vinden.

10

Het grote blad ruikt fantastisch naar gemengde fruitsoorten zoals een vruchtenbowl dat doet. Banaan en appel voeren de boventoon. Echt een geurplant, ze is dan ook als winterbloeier moeilijk in bloei te krijgen tenzij u een verwarmde serre heeft. Maar de geur compenseert dat manco in ruime mate. Kuipplant, mag geen vorst hebben!

Salvia greggii ‘Alba’ wit

6-11

60

zon, droog, > -10°C

7

We zijn in Mexico terecht gekomen waar we in de woestijnen een aantal struikvormige soorten tegenkomen in de meest uiteenlopende 44

kleuren waaronder Salvia greggii. Misschien vanwege de enorme temperatuurverschillen in de woestijn verdragen ze redelijk veel kou. Salvia greggii overleeft onze winters buiten meestal, hoewel niet altijd ongeschonden. De bloei is rijk en langdurig, het blad fijn glanzend ovaal en geurend. Makkelijk tot bolle struikjes te knippen met een doorsnede van 50 x 50 cm. Jonge planten moeten extra geknipt worden om de plant stevigheid te geven. Als ze op beschutte plekken buiten blijven mogen ze pas in het voorjaar gesnoeid worden. In potten voor op het terras zijn het heel dankbare bloeiers.Vorstvrij overwinterd houden ze hun blad. Salvia greggii ‘Alba’ heeft bolle zuiver witte bloemen.

de slakken die verzot zijn op de jonge scheuten. ‘Argentine Skies’ is ook een prima kuipplant.Vergeleken met andere cultivars van Salvia guaranitica bloeit ‘Argentine Skies’ wat minder hevig.

Salvia greggii ‘Cotton’

blauw met wit

groen-wit

6-11

80

Salvia guaranitica ‘Blue Enigma’ blauw

zon, droog, > -10°C

Donkere stengels en zeer donkere knoppen vinden wij erg mooi bij Salvia greggii. ‘Dunkelrot’ heeft dat en daarbij diep fluweel donker rode bloemen.

6-11

80

paars

zon, droog, > -10oC

Salvia greggii ‘Marashino’ 6-11

60

zon, droog, > -10oC

7

Een vondst van Richard Dufresne, dit zou de meest winterharde rode vorm zijn. Heeft bestaansrecht, hoewel niet ver van S. microphylla, ik vermoed dat Rich zich een beetje vergist in de soortnaam; greggii ken ik anders.

6-11

80

zon, > -10°C

70

zon, droog, > -10oC

9

Klein blad, dunne stengels, de hele zomer vol met fijne perzik-oranje bloemetjes, in een kleine struik.

Salvia greggii ‘Potager’ groengeel

80

zon, droog, > -10°C

Bij Potager treffen we weer een groot contrast aan tussen de donkere knoppen en de lichte bloemen. De kleur is heerlijk. Recente introductie van Jean Pierre Jolivot.

6-10

kers-rood 80

Salvia greggii ‘Wild Watermellon’ 6-11

80

zon, droog, > -10°C

60

zon, droog, > -10°C

Rozerode bloemen.

Salvia greggii ‘Yellow’ geel

5-11

150

zon, beschut

9

7-11

120

zon

9

Geliefde variëteit met karakteristieke dikke roze-rode bloemknoppen die zich afrollen in een bloemaar terwijl ze verder zwellen. Rode stengels, roze schutbladeren, lange meeldraden. Het probleem is dat in het najaar de bloemstengels zo zwaar beladen zijn dat ze bij een stevige storm nog wel eens van de pot worden geblazen. Kuipplant officieel, maar ook deze wil nog wel eens na de winter uit de wortel opnieuw uitlopen. We gaan hier meer mee experimenteren.

zon, droog, > -10°C

Bontbladige vorm met rode bloemen. Zie: Salvia ‘Caramba’.

roze-rood

7-11

Salvia involucrata ‘Bethelii’

Salvia greggii ‘Variegata’ rood

6

6-11 50 zon, droog, > -10°C De struikvormige Salvia hybrides ‘Ingrid’, ‘Irene’ en ‘Pinokkio’ werden door onze Salvia vriend Diederik Riethorst gevonden. Het zaad was afkomstig van Salvia x jamensis, vermoedelijke kruisingsouders zijn afkomstig uit de groep van onder andere: S. microphylla, S. coahuilensis, S. greggii en S. macellaria. De groeiwijze en het uiterlijk lijken het meest op die van S. greggii. Ze werden geselecteerd door een subliem Salvia kenner uit een grote hoeveelheid zaailingen, het zijn dus opmerkelijke en goede planten. Ze zijn bedoeld als doorbloeiende potplant voor op het terras die binnen kan overwinteren. Met een beetje geluk overleven ze ook buiten op een beschutte plek. ‘Ingrid’ heeft grote lichtgele bloemen in prachtige donkere kelken en stengels. Een sterke en gezonde plant.Verdraagt vermoedelijk ook vrij veel vorst. De geelste van de hybrides die Diederik vond.

Salvia greggii ‘Peach’ 7-11

zon, warm

zwavel-geel

Fel oranje met een gele keel.

perzik-oranje

80

Salvia ‘Ingrid’

Salvia greggii ‘Orange’ oranje

6-7

Deze lijkt op een uitvergroting van Meelsalie: Salvia farinacea ‘Viktoria’. Maar ‘Indigo Spires’ is natuurlijk veel mooier met tot 45 cm lange donkerpaarse, bijna zwarte bloeiaren met paarsblauwe bloemen. Het is in feite een kruising van Salvia farinacea met Salvia longispicata, ontstaan in Huntington botanische tuin, California. Bloeit van juli tot de winter met veel spektakel. Bruikbaar als kuipplant of als uit de kluiten gewassen perkgoed. Dan biedt ze geweldige perspectief want dit maakt van elke combinatie een ‘winning team’. ‘Indigo Spires’ verdraagt zeker tot -4°C.Tot onze verrassing overleefde ze voorheen in Brunssum een gemiddelde winter in de vollegrond.

Zeer mooi vanwege de combinatie van zacht romig gele bloemen met een vleug roze en contrasterende donkere knoppen en bloeistengels. Recente introductie van Jean Pierre Jolivot.

rood

9

Salvia ‘Indigo Spires’

Salvia greggii ‘Eclipse’ crème met roze

h.schaduw, beschut

Eindelijk kunnen we hopelijk beginnen met mondjesmaat de echte Salvia hians te verspreiden. Dit is zo’n plant waar ik wel 10 verschillende herkomsten van uitprobeerde om erachter te komen dat het steeds niet Salvia hians was. In ‘98 bloeide er eindelijk een die wel het echte ding is. Grote zachtblauwe bloemen met een witte onderlip. Grof hartvormig blad. Betoverende soort uit de Himalaya. Wie ze zag wilde ze hebben. Prima winterhard. De zaadopbrengst viel tot nu toe tegen maar in 2001 hadden we wat meer geluk. Beschouw dit maar als een aankondiging voor 2003.

zon, droog, > -10°C

Salvia greggii ‘Dunkelrot’ 80

150

Salvia hians

Er wordt zoals gezegd, her en der driftig verbeterd in het geslacht Salvia. Met enige trots bieden we in deze catalogus tal van nieuwe selecties aan. Wij zijn erg enthousiast over wat er allemaal op ons af kwam. Onder de greggii’s treffen we enkele recente introducties van Jean Pierre Jolivot aan. ‘Cotton’ is een prachtige vorm met groen-witte bloemen.

fluweel donker rood 6-11

7-11

Het blauwe wonder en dat is het! Wel degelijk guaranitica maar dan met heel donker blauwe bloemen. Zeer mooi! Wanneer deze bij ons bloeit is ze meestal binnen een week uitverkocht.

Salvia involucrata ‘Hadspen’

‘Yellow’ is een mooie gele selectie.

kers-rood

Salvia guaranitica ‘Argentine Skies’

Lijkt op de vorige maar met een langere eindknop die een paar leuke krullen aan het eind heeft.

hemels-blauw

7-11

140

zon

7-11

120

zon

9

9

Salvia ‘Irene’

Leuke naam, wordt die belofte ook ingelost? De bloemen zijn heel zacht hemelsblauw, 2-3 cm lang aan lange aren. Bloeit vanaf juli door tot de eerste vorst. Salvia guaranitica is een plant die we na jarenlange ervaring gewoon winterhard durven noemen. De wortelknollen kunnen veel hebben.Voor de zekerheid kan de wortel bij strenge vorst met blad of dennetakken beschermd worden. In het voorjaar is het oppassen voor

licht-geel m. roze

6-11

50

zon, droog, > -10°C

Tweekleurige bloemen in lichtgeel met een roze bloemhals. Ook hier zijn de kelken en bloemstengels mooi donker. Struikvormig, hoofdzakelijk bedoeld voor potten. Gevonden in 1999 door Diederik Riethorst.

45

Salvia lavandulifolia blauw

6-8

120

zon, droog, kalk

Salvia microphylla is een bladhoudende struik uit Mexico die bij ons op het randje van winterhard is. Regelmatig wordt ons verteld over planten die al jaren in de vollegrond staan. Op een wind-luw plekje zal dat zeker mogelijk zijn. Ze groeien beter in een compacte bol dan Salvia greggii. Een goed voorbeeld zijn de potten die we al jaren hebben met Salvia microphylla var. neurepia. De struiken zijn bijna een meter in doorsnede en hebben de hele zomer kleine rode bloemetjes.

5

Wat sommige Franse tijmen hebben, heeft Spaanse Salie; dat beetje extra warmte in de geur. Salvia lavandulifolia bloeit rijker dan Salvia officinalis, heeft smaller blad en is veel aromatischer, licht mentholachtig. Verder lijken ze op elkaar. Het is mijn geheim (nu niet meer) ingrediënt in tomatensauzen.Voor alle gerechten met salie gebruiken we bij voorkeur deze. Maar bedenk..., wij gebruiken knoflook ook liever per voet dan per teen. Winterhard, droog en zonnig.

Salvia microphylla ‘Pink Beauty’ 6-11 70 zon, > -10°C 9 Ik zie niet hoe dit afwijkt van de volgende: Salvia microphylla ‘Pink Blush’ We houden het voor u in de gaten! roze

Salvia leucantha wit

9-12

100

zon, vorstvrij

10

Een rariteit voor ons, maar in Mexico of zelfs aan de Côte d’Azur heel gewoon. De plant wordt daar in mooie stadsplantsoenen gebruikt. De bloemknoppen zijn het mooist, ze zijn echt paars en dikbehaard als of het bolletjes wol zijn. De witte bloemen steken daar wel grappig uit. Het contrast van die paarse bolletjes met het grijze blad is fantastisch. De aren met ongeopende knoppen zijn goed te drogen voor later genot. Het is een kuipplant die in ons klimaat alleen in het najaar bloeit. Een korte dag plant, de bloeidrift wordt veroorzaakt door het korten van de dagen. Dat kan ook kunstmatig worden geregeld door verduisteren. Maar daar houden wij niet zo van.

Salvia microphylla ‘Pink Blush’ 6-11 70 zon, > -10°C 9 Mooie struikvormige kuipplant met zuurtjes-roze bloemen. Iets bossiger wellicht, minder stijf dus, dan Salvia microphylla var. neurepia. Winterhard tot -10°C. Kan in de winter een deel van het blad verliezen maar dat komt weer terug. Snoeien voor en na het inwinteren. roze

Salvia microphylla var. neurepia 6-11 100 zon, > -10°C 9 We hebben al jaren twee grote kuipen waar planten van bijna een meter doorsnede in staan. Eerder werden ze nog regelmatig omgepot. Dat is nu voorbij. Er zijn geen grotere potten die nog draagbaar zijn zonder heftruck. De planten groeien dan ook maar weinig nu. Bloeien doen ze wanneer ze genoeg mest krijgen nog prima.Salvia microphylla var. neurepia is een professionele kuipplant die keurig zelf uitgebloeide bloemen afwerpt, eindeloos doorbloeit en daar vroeg mee begint. Een plant die zich heel goed in een mooi model laat snoeien. Officieel winterhard tot ± -10°C. Maar er is mij meer dan eens verteld dat men ze in de vollegrond laat en dat ze dat overleven. Oh ja, bloem en blad zijn bruikbaar in vruchtendrankjes. karmijn-rood

Salvia leucantha ‘Purple Velvet’ diep-paars

9-12

130

vorstvrij

Deze kreeg een onderscheiding tijdends de herfsttuindagen van Beervelde 2001. Dat was niet de eerste onderscheiding voor deze plant. In Frankrijk viel ze ook al in de prijzen voor Salvia specialist; Pepinière de la Foux, op Courson. Het is een selectie met bloemen in dezelfde kleur paars als de knoppen. Behalve dat, stoelt de plant beter uit aan de basis waardoor ze voller is. Wij hadden een hele grote pot in volle bloei neergezet op Beervelde. Welke jury kan daar aan weerstaan? Eigenlijk zijn mensen vergeleken met bloemen maar zwakke wezens. Ze delven steeds het onderspit.

Salvia microphylla var. neurepia ‘La Foux’

Salvia lyrata roze-violet

5-7

25

h.schaduw, droog, zand

7-10 100 zon, > -10°C Als de vorige maar dan wat donkerder van bloem en blad. donker-rood

5

Kankerkruid zoals dit in Amerika heet schijnt heel effectief tegen bepaalde vormen van kanker te zijn. Laat duidelijk zijn dat wij een kwekerij hebben en geen apotheek! Salvia lyrata wordt vooral verkocht vanwege het prachtig paarsrood geaderd pijlvormige blad. Kort levend, soms zelfs eenjarig, maar kan zich uitzaaien. De bloemen zijn vaak cleistogaam, dat wil zeggen dat de bloemblaadjes niet tot ontwikkeling komen maar het zaad wel.

Salvia microphylla var. wislizenii roze-rood

5-7

25

h.schaduw, droog, zand

5

Volledig dieprood tot purper blad, iets minder cleistogaam misschien.

40

paars-blauw

Salvia macellaria ‘Bordeaux’ 6-10

50

zon, > -10°C

6-8

30

zon, h.schaduw

Absoluut Chinees en niet onbelangrijk als geneeskruid aldaar (als Dan Shen). Weer een heel afwijkende soort met handgeveerd blad dat in het voorjaar diep rood uitloopt. In de loop van de zomer wordt het blad langzaam donkergroen. De bloemen zijn paarsblauw en vallen een beetje uit de toon bij de rest van de plant. Zeldzaam en raar, maar ook mooi soortje dat we met trots aanbieden. Prima winterhard, geen speciale eisen.

zon, >0°C

Mooi soortje voor potten met verkleurende oranje tot rode bloemen die af en toe een beetje naar terracotta neigen. Een kuipplant in de sfeer van Salvia microphylla en soortgenoten. Heel mooi. Beter binnen overwinteren.

bordeaux-rood

70

Salvia milthiorrhiza

Salvia maccelaria oranjerood 6-10

6-10

Gekregen als Salvia lemmonii, wat ik een mooie naam vind. Botanische correctheid gebied mij echter helaas daar de bovenstaande van te maken. Ze is nogal afwijkend van Salvia microphylla vanwege het spitse blad, de opgaande groeiwijze en de neiging meer nieuwe wortelscheuten te maken. Ze kan na bovengronds te zijn afgestorven opnieuw uitlopen uit de wortel.

Salvia lyrata ‘Purple Knockout’ roze-violet

9

zon, >0°C

Salvia miniata

Diep bordeaux rode bloemen heeft deze mooie selectie van onze Salvia vriend Diederik Riethorst.

rood

7-10

60

zon, vorstvrij

Het gladde leerachtige blad draagt met een rode zweem op bijzondere wijze bij aan de sierwaarde van deze plant. Bloeit vrij laat maar dan ook wel rijk. Erg mooi met felrode buisbloemen. Makkelijke kuipplant.

Salvia ‘Meeden’ 6-10 50 zon, >0°C Een donker paarse hybride gevonden door Bob Foltz op zijn nieuwe kwekerij in Meeden. Hij gaf ons in 2001 een plant als uitgangsmateriaal. Erg veel ervaring met deze kan ik hier nu dus nog niet opschrijven. Bedoeld voor potten. donker paars

Salvia multicaulis roze / paars

4-6

30

zon, droog, kalk

8

Een van mijn favorieten voor de droge mediterrane border. Het allerbijzonderste is dat de calyx na de bloei van de blauwe bloemen uitgroeit tot een grote rode kelk als een soort tweede bloei. Deze donkerrode kelken zijn heel sierlijk en mysterieus. Het is een bladhoudend heestertje zoals Salvia officinalis maar dan extreem laagblijvend. De houtige takken komen nauwelijks boven de grond. Salvia multicaulis blijft eindeloos ver

Salvia microphylla ‘Cerro Potosi’ 6-11 100 zon, > -10°C 9 Door James Compton wild gevonden in het Cerro / Potosi gebergte. Grote zuurstokken roze, ook wel als magenta beschreven bloemen. magentaroze

46

Salvia nubicola

takkken vanuit de basis. Uit Z.W.Azie. Winterhard maar vereist zeer droge grond.

geel-oranje

Salvia nemorosa ‘Amethyst’ violet-roze

6-9

80

zon

5

Salvia nemorosa en haar afstammelingen Salvia x sylvestris en Salvia x superba zijn nauw met elkaar verwant. Het meest compact is nemorosa, sylvestris is bossiger x superba meer opgaand. Het zijn allemaal makkelijke en betrouwbare tuinplanten die lang bloeien zeker als ze een keer terug geknipt worden halverwege de zomer. De verschillen tussen de cultivars zijn niet altijd groot. Mijn streven is het de beste en meest afwijkende vormen steeds voorradig te hebben. ‘Amethyst’ is zeer elegant, met lange bloeiaren, bloemen charmant licht roze, calyx en stelen donker paars-rood, AGM 1996.Veel hoger dan de meeste cultivars van S. nemorosa. Hier dient zich alweer een botanisch dilemma aan.Veel cultivars die als nemorosa te boek staan zijn dat officieel niet. Een plant onder de juiste naam verkopen is niet altijd voordelig. Sommige mensen willen immers graag de officieel niet bestaande Salvia nemorosa ‘Mainacht’ en niet Salvia x sylvestris ‘Mainacht’ zo als de plant correct heet. Dat is voor ons het risico van het vak, de stomste boer heeft nu eenmaal de dikste aardappels.

6-9

90

90

schaduw, zon

Salvia officinalis ‘Berggarten’ lichtblauw / mauve 6-7

40

zon, kalk

5

Echte salie is een bladhoudende heester van Europese mediterrane afkomst. Dat is voor een kosmopoliet als Salvia dicht bij huis. Onze cultuur is er vertrouwd mee, zo mag worden opgemaakt uit begrippen als salie-melk en Jan-salie. Salvia officinalis is erg mooi in de winter als de struik in september in een egale bol werd geknipt. Ze horen allemaal op een droge plaats in de volle zon te staan. ‘Berggarten’ is een lage breeduitgroeiende cultivar met grijs-viltig reuzenblad. In goede tijden, als het in het voorjaar lekker doorgroeit, is het zo groot als spinazieblad. ‘Berggarten’ is snelgroeiend en zeer goed bestand tegen vorst. Het is een van de weinige cultivars van Salvia officinalis die ook grondscheuten maken. Bloemen maakt ‘Berggarten’ slechts sporadisch.

Salvia nemorosa ‘Caradonna’ paars-blauw

7-9

Deze lijkt sterk op Salvia glutinosa en Salvia cleistocama, een andere soort uit de Himalaya met gele bloemen. Salvia nubicola heeft oranje in de onderlip in plaats van bruin en groeit ook fors maar meer recht omhoog en minder breed. Heel mooi, makkelijk en prima winterhard. Voor elke standplaats.

Salvia officinalis ‘Cetinje’ zon

5

bleek blauw

Een veelbesproken zeer mooie recente introductie. Met name mooi vanwege de contrasterende donkere, bijna zwarte bloemstengels met donker paarsblauwe bloemen. Helaas voorlopig schaars.

6-7

50

zon, kalk

Een nieuwe introductie met wit-grijs, vrij smal blad.Vrij breed uitgroeiend.

Salvia officinalis ‘Crispa’ violet

Salvia nemorosa ‘Marcus’

6-7

zon, kalk

Nog een nieuwe aanwinst. Deze is heel compact en sterk uitstoellend.

Heel leuk en opmerkelijk, deze zeldzame vorm met een sterk gekroeste bladrand en licht grijs blad. We zijn er trots op deze aan te kunnen bieden.

Salvia nemorosa ‘Ostfriesland’

Salvia officinalis ‘Grete Stolze’

blauw-violet

6-9

donker-paars-blauw 6-9

30

50

zon

zon, droog

5

5

licht-blauw

De best verkochte vaste plant aller tijden! Een echte klassieker. De eerste van Ernst Pagels. Hierdoor kreeg hij waarschijnlijk de smaak te pakken. Het verhaal gaat dat Karl Foerster een zakje zaad aan Pagels gaf met de mededeling: “Da, sieh mahl was drin steckt!” Ernst Pagels selecteerde ‘Ostfriesland’ uit de zaailingen. Niet alleen zegt dat iets over het zaad maar vooral toch ook over de goede selectie kriteria van Ernst Pagels. ‘Ostfriesland’ is een rijke bloeier in paars-blauw. AGM

Salvia nemorosa ‘Pußtaflamme’ (‘Plumosa’) wijn-rood

6-9

40

zon, droog

6-8

Salvia officinalis ‘Icterina’

Salvia nemorosa ‘Rosenwein’

bleek blauw

6-9

60

zon

helder-blauw / mauve zon, kalk 5

40

zon

60

zon, droog

paars-blauw

5

80

6-8

40

zon, kalk

5

Salvia officinalis ‘Robin Hill’

Salvia nemorosa ssp. tesquicola 6-9

zon, kalk

Het was ons al opgevallen, er zijn verschillende vormen van ‘Purpurascens’ in omloop. Dan krijgen de sterk op elkaar lijkende cultivars de gezamelijke aanduiding Group. Afwijkende vormen kunnen dan weer worden benoemd zoals: ‘Robin Hill’. In ieder geval het zijn allemaal heel bruikbare planten met waardevol diep mat purper-paars blad. Purperascens bloeit maar matig.

Het zusje van ‘Pußtaflamme’. De bloemen zijn minder zwaar, wat losser. Verder lijken ze nogal op elkaar. Erg leuk!

paars-blauw

6-8

Salvia officinalis Purperascens Group 5

Salvia nemorosa ‘Schwellenburg’ 6-9

40

Selectie uit Oberbayern met smal wit-grijs blad en een spreidende groeiwijze.

5

Een nieuwe door kwekersrecht beschermde introductie. De kleur is heel apart roze-rood

wijn-rood

6-8

Salvia officinalis ‘Mittenwald’

Salvia nemorosa ‘Royal Distinction’ 6-9

5

Een bontbladige klassieker met sierlijk geel-groen gevlekt blad. Mooi voor randbeplanting of als contrast plant. Ook voor keukengebruik. Misschien iets zachter van smaak dan gewone salie.

Een gezaaide wijn-roze selectie.

roze-rood

zon, kalk

5

De juiste naam van ‘Plumosa’ zoals ze meestal genoemd wordt. De bloemaren zijn zo gevuld dat de bovenkant van de plant een grote bordeaux-rode dot bloemen is. Feitelijk zien we niet de bloemen maar de schut-, de kelk- en de steunblaadjes samen en wat daar nog voor vivisectie in aanmerking komende determinatie kenmerken zijn. Helaas nogal geneigd tot omvallen. Graag dus zo zonnig mogelijk en droog planten. AGM. Het zusje van deze, ‘Schwellenburg’, is iets meer opgaand en losser vertakkend.

roze

40

Volgens mij is dit Salvia lavandulifolia. Helaas weet ik niet waar deze oorspronkelijk vandaan komt, ondanks zoeken. Wie weet, zet ik ze dit jaar nog een keer naast elkaar en vraag u of u verschil ziet, voelt of ruikt. Een nieuw uit Spanje aangerukte Salvia lavandulifolia kan ik er ook nog eens naast houden. Voor de beschrijving: zie Salvia lavandulifolia. Heerlijk van geur en prima voor culinaire toepassing. Graag heel droog en zonnig.

paars-blauw zon, droog

6-8

40

zon, kalk

Een selectie van de vorige dus. Het blad is langer en spitser, de kleur van het blad heeft een grijze ondertoon. We zijn van mening dat deze iets beter tegen koude natte winters bestand is en de bladkleur intensiever is.

5

Extra lange donkerpaars-blauwe bloemen in goed gevulde aren, doorbloeiend. Lijkt in habitus op Salvia nemorosa ‘Amethyst’.

47

Salvia officinalis ‘Rosea’ roze

6-8

80

zon, kalk

de bruinrode merktekens op het blad. Gevonden in de Sierra de Guanajuato door Darcy & Rix ‘91.

5

Roze bloeiende salie, aromatischer en wat sneller groeiend.Verder als gewone Salie misschien nog iets grijzer en wolliger. Uit gas-chromatografisch onderzoek door de zeer vriendelijke Dr. Svoboda uit Schotland bleek dat de roze vormen het rijkst zijn aan de gewenste etherische oliën. Ze adviseert deze daarom te gebruiken in de grootschalige teelt voor de productie van die olie.

Salvia patens ‘Oxford Blue’ 6-11 60 zon, >-6°C 8 Het betoverendste blauw dat er is. Diep, heel diep donker marine blauw. Altijd zeer gewild en daarom helaas blijvend schaars.Vreemd genoeg moeten we constateren dat het ene jaar vooral ‘Oxford Blue’ en het andere jaar vooral ‘Cambridge Blue’ wordt gevraagd. U bent wispelturig! Engelsen onthouden makkelijker welke kleur bij welke cultivar hoort. De planten zijn vernoemd naar de kleuren van de universiteiten met dezelfde naam. De shirts van de roeiclub van Oxford zijn donker blauw, die van de roeiers Cambridge licht blauw. diep-blauw

Salvia officinalis ‘Rotmühle’ helder-blauw

6-8

80

zon, kalk

5

Voor ons een spectaculaire introductie hoewel sommigen zullen beweren dat dit flink op ‘Icterina’ lijkt. Het verschil is dat het blad van ‘Rotmühle’ crème bont is en niet zo geel als ‘Icterina’. Dat maakt dat ‘Rotmühle’ op mij wat exclusiever over komt. Erg leuk misschien met Rosmarinus ‘Raucherzeichen’ die we eveneens vonden bij Versuchsgärtnerei Simon. ‘Rotmühle’ is hun eigen introductie. Heel bijzonder, voor ons dan toch. Wie had ooit gedacht dat zo’n succesnummer als ‘Icterina’ nog voor verbetering in aanmerking kwam?

Salvia patens ‘White Trophy’ 6-11 60 zon, >-6°C Het enige verschil met de vorige zijn de zuiver witte bloemen. wit

Salvia ‘Pinokkio’ 6-11 50 zon, droog, > -10°C Een sterke groeier met als grappige eigenschap een paarsroood vlekje op de bloemknoppen. Gevonden in 1999 door Diederik Riethorst. Struikvormige potplant. licht-geel

Salvia officinalis ‘Silver Leaf’ helder-blauw

6-8

80

zon, kalk

5

Een zeer grijze en rijkbloeiende kloon die wij onbenaamd ontvingen uit Italië dook onder deze naam bij een collega op. Onderscheidt zich duidelijk van de soort vanwege het grijze zacht behaarde blad, de rijke zachtblauwe bloei en de mooie struikvorm.

Salvia pratensis Haematodes Group lila-blauw

6-8

80

6-9

zon, kalk

Salvia pratensis ‘Indigo’

Salvia officinalis ‘Tricolor’

indigoblauw

6-8

30zon, kalk

5

zon, kalk

lilablauw

5

Salvia patens ‘Cambridge Blue’ 6-11

60

zon, >-6° C

8

roze

6-11

140

8-9

120

droog, zon

8

Salvia przewalskii

8-9

120

droog, zon

8

Salvia ‘Purple Majesty’ donker-paars

8-11

160

zon, beschut

9

Groot en indrukwekkend met lange bloeiaren waaraan diep paarse bloemen uit zwarte knoppen komen. Kruising van Salvia guaranitica met Salvia generaeflora, ontstaan in Huntington botanische tuin, California, Kuipplant, verdraagt minimaal -10°C wellicht veel meer. We hebben ze jarenlang in de vollegrond gehad.

Salvia microphylla ‘Red Velvet’ 7-10 100 zon, > -10°C halfschaduw 9 Diep fel-rode bloemen, donkere bloemstelen en knoppen, erg mooi. Vermoedelijk een paard uit de microphylla stal. Jonge planten willen heel snel omhoog waardoor het gevaar bestaat te lange stelen met niets onderin te krijgen. Regelmatig snoeien gaat dit tegen. Kuipplant, vermoedelijk ook redelijk hard. donker-rood

8

Salvia patens ‘Guanajuato’ diep-blauw

3

De min of meer roze vorm van de vorige. Uit zaad gekweekt dus niet altijd overtuigend roze helaas.

Salvia patens ‘Chilcombe’ 6-11 60 zon, >-6°C De paarse vorm, die zie je niet veel. Aristocratisch van kleur

zon, kalk

Salvia przewalskii ‘Rosea’

Prachtige grote bloemen, de grootste in het geslacht, heeft Salvia patens. Wij mochten ze in onze beginjaren aan restaurants leveren waar ze als eetbare bloem ter tafel kwamen. Helaas hielden wij hier niet genoeg aan over om ook aan die tafel aan te schuiven, maar dat is een ander verhaal. ‘Cambridge Blue’ is bleekblauw. Het gerucht gaat nog steeds dat je ze met afdekken ook in de vollegrond door de winter krijgt. We vernamen inmiddels van verschillende bezoekers aan de kwekerij dat hen dit is gelukt. En we hebben het ook zelf kunnen reproduceren. In het voorjaar lopen ze dan wel vrij laat uit en worden door slakken flink geplaagd. In een pot vorstvrij overwinteren is te eenvoudig om het niet te doen. De plant sterft bovengronds helemaal af en mag dus donker overwinteren. Ze loopt in het voorjaar eerst langzaam maar, eenmaal in blad, steeds sneller weer uit. De dikke wortelknollen verdragen zeker -6°C. Regelmatig uitgebloeide stengels wegknippen en af en toe wat mest verlengen de bloei.

paars-mauve

80

Een soort uit China met grote (tot 2,5 cm) belvormige bloemen die als klokken uit de aar hangen in grote dieprode kelken met klierharen. Speervormig blad, grijs van onderen. Zeer mooi. Makkelijk en standvastig. Lekker hè die naam!

Een hele mooie en sterke cultivar. Echt een nette plant met groot donkergrijs blad dat ook mooi blijft bij ongunstig weer. De bloemknoppen zijn roodachtig en steken daardoor scherp af tegen het blad.

zachtblauw

6-9

Salvia przewalskii

Salvia officinalis ‘Würzburg’ 50

3

Nog een veldsalie maar nu met betoverende diepblauwe bloemen, terugsnijden geeft herbloei, hele mooie makkelijke plant.

Driekleurig blad in paars, groen met scherp crème-wit afgetekende randen, helaas niet altijd betrouwbaar winterhard. Natte kou geeft duidelijk problemen.

lichtblauw / mauve 6-8

zon, kalk

5

Wit bloeiende salie. Bloeit rijk en mooi.

helder-blauw / mauve

100

Als de gewone veldsalie maar met lichtere, bleekblauwe of bijna roze bloemen. Uit zaad gekweekt, dus variabel. Makkelijke plant.

Salvia officinalis ssp. minor ‘Alba’ wit

8

Salvia riparia (S. misella) zon, >-6°C

8

blauw

6-10

70

zon, beschut

7

Een winterharde zodevormende soort met dunne stengels en kleine blauwe bloemen met een witte onderlip. Uit Zuid Amerika. Sterft ‘s winters bovengronds af. Om verwarring te zaaien bestaat er in Zuid Amerika ook nog een Salvia ryparia die sterk op deze lijkt.

In alles groter ook in de bloemen in feite is de groeiwijze zo anders dat ik betwijfel of dit wel tot Salvia patens gerekend moet worden. Een wat oudere plant vormt in een jaar een manshoge boom. De kleur van de bloemen is exact die van ‘Oxford Blue’: donker blauw. Opmerkelijk zijn

48

Salvia ‘Royal Bumble’

zomer op een tuintafel om er aan te ruiken. Als het zaad rijp is worden de zaaddozen stekelig. Uit Marokko.

6-11 50 zon, droog, > -10°C Een zaailing van Salvia ‘Red Velvet’ gevonden door Diederik Riethorst in 2000. Subliem van kleur, rijkbloeiend. De grote donkere konings-, of fluweel-rode bloemen zijn spectaculair. Struikvormig, hoofdzakelijk bedoeld voor potten. donker-rood

Salvia uliginosa blauw

7-11

180

zon, beschut, vocht

9

Opmerkelijke kleine plant met lange dunne buisbloemetjes die recht van de stengel af staan. De bloemen zijn net zwevende lila streepjes en doen een beetje denken aan Cuphea; het Luciferplantje. Het blad is gekarteld en onregelmatig van oppervlakte. Zuid Afrikaans geneeskruid.Verdraagt tot -3°C. Bedoeld als potplant.

Deze forse plant begint de laatste jaren redelijk bekend te worden en terecht zeer gewild. Het blad is geurig, de bloemen zijn blauw met een witte vlek. Ze houdt zich lang staande maar kan aan het eind wat steun nodig hebben. Over de winterhardheid ontstaan regelmatige discussies, maar ik kan er kort over zijn bij ons in een normale winter probleemloos. In het wild staan ze op vochtige plekken. Ons land voldoet kennelijk prima. Misschien is er boven de rivieren, met name in de achterhoek en het noorden van het land wat winterdek van bladeren nodig. Aan de kust mag de winterhardheid zeker geen probleem zijn.

Salvia sclarea ‘Alba’

Salvia urica

Salvia scabra

lila-roze 10-60

wit

6-8

zon, beschut

120

zon, halfschaduw

paars-blauw

5

Salvia sclarea var. turkestanica roze-groen-wit

6-8

120

zon, halfschaduw

zachtpaars

50

wit

30

vorstvrij

roodpaars

6

6-9

50

zon, droog

6

6-9

50

zon, droog

6

Opvallende roodpaarse bloeistengels. ‘Purple Rain’ is een verbetering van de inheemse wilde vorm. Ze is infertiel, zet dus geen zaad. Dat betekent dat de plant langer en rijker en ook wat indrukwekkender bloeit. De wilde vorm volgens sommigen nogal overijverig met uitzaaien wat al dan niet storend gevonden kan worden.

zon, vorstvrij

Salvia verticillata ssp. amasiaca lila-roze

6-9

30

zon

Een ondersoort met een wat meer gedrongen groeiwijze.

Salvia viscosa wijn-rood

6-8

130

zon, droog

7

Echt een leuke en aparte soort weer eens. Bloemen, klein en dof wijnrood verschijnen in grote aantallen, een kleurige wolk veroorzakend boven het grondstanding rozet met groot bijna rond blad. De kleur is een uitdaging aan uw combineer talent. Er zijn hele spannende denkbaar zoals bijvoorbeeld met Sanguisorba. Prima winterhard. Uit Oost Europa.

Salvia sp.‘Valle de Bravo’ 6-11

zon

Salvia verticillata ‘Purple Rain’

Een succesnummer dat zich voorbereid op het grote publiek. Een stekbedrijf zegt veel vraag van Engelse kwekers te hebben naar deze plant die hij uit onze collectie koos voor grootschalige vermeerdering. Wij doen het wat rustiger aan. Het donker purperen blad is heel mooi, zeker in combinatie met de marine blauwe bloemen. Een lage soort die het goed doet in potten. Met worteluitlopers woekert ze de pot snel vol. In de winter kan het blad half afsterven. Ze kan dan opnieuw uitlopen. Niet winterhard.

roze

50

Kranssalie in het wit. De bloemen zitten (open deur) in kransen rond de spits toelopende aar. Dat resulteert in een zee van witte bloemetjes. Makkelijke plant, prima winterhard.

Salvia sinaloensis 6-10

6-9

Salvia verticillata ‘Alba’

Als dit nog maar semiatrata is, dan wil ik atrata wel eens zien! Prachtige dieppaarse corolla uit een roze calyx aan verhoutende stengels met klein, een beetje op dat van officinalis lijkend, blad. Natuurlijk weer een kuipplantje uit Mexico, Oaxaca om precies te zijn.Verdraagt -4°C vorst.

marine-blauw

zon, vorstvrij

Opvallende roodpaarse bloeistengels en kelken met talrijke kleine lila bloemen. Zaait zich rijkelijk uit. Geschikt voor verwildering zullen we dus maar zeggen. Inheems, dus uiteraard prima winterhard.

Salvia semiatrata 7-12

100

Salvia verticilata

5

Is vooral bekend om de opvallende roze steunbladeren. In bloei geurt de plant vooral bij vochtig weer naar muskus. Ze wordt dan ook geteeld voor de geurstoffen in mannen parfums, echt een mannengeurtje. Ooit zei iemand dat de geur op die van keukenmeidenzweet lijkt. Sindsdien kijk ik anders naar de plant en naar mannen die het lekker vinden, inclusief mezelf.Vroeger was het ook een ingrediënt van Muscat, een zoete wijn, maar dat mag tegenwoordig niet meer. Een hele mooie vorm met zware bloeiaren uit eigen zaad. Prachtig tot diep in de herfst.

paars

6-10

Weinig aangeboden soort met groot driehoekig donkergroen blad en paarse bloemen aan rijkbezette aren. Lijkt een beetje op Salvia guaranitica, maar lager en iets minder winterhard.Vermoedelijk verdraagt ze wel vrij veel vorst. Bloeit lang

Het zou kunnen dat onze witte vorm botanisch eigenlijk Salvia macrosiphon moet heten, we houden het in de gaten. Leeft meestal wat meer dan twee jaar. Leuke plant. Prima winterhard. En geurend!

80

Vooralsnog, experimentele plant die Brian en Simone Kabbes meenamen uit Mexico. Ik ben niet goed in determineren en waag me er niet aan meer dan een vermoeden uit te spreken dat we hier met een Plectrantus te maken hebben. Het komt vaker voor dat Salvia collectie houders elkaar er van beschuldigen Plectrantus soorten voor Salvia’s aan te zien. De geslachten zijn nauw verwant. ‘Valle de Bravo’ heeft kleine roze bloemetjes in grote getale. Bij vermoeidheidsverschijnselen snijden we de plant halfhoog terug en begint het spektakel opnieuw.

Salvia x jamensis ‘James Compton’

Een eenvoudig wit botanisch soortje. Misschien is het iets om te laten verwilderen.

6-11 45 zon, >-10°C Roze en met rode stengels, doorbloeiend in een bolle struik.Vanwege de door ons verkeerd toegepaste alfabetische indeling (de x die aangeeft dat het een kruising is mag eigenlijk niet meetellen) staan deze ver van hun soortgenoten; Salvia microphylla en Salvia greggii waar Salvia x jamensis de kruising van is. Ik heb ooit gedacht dat James Compton toch wel erg vereerd moest zijn als een plant twee keer naar hem genoemd wordt. Later bleek dat de kruising vernoemd is naar een plaats in Mexico waar ze voor het eerst werd gevonden; Jame. Leuke kuipplant, die tot -10°C verdraagt.

Salvia taraxacifolia

Salvia x jamensis ‘La Siesta’

roze-rood

Salvia staminea wit

roze-geel

5

6-10

7

40

40zon

zon, droog

5

6-11 45 zon, >-10°C 9 Deze heeft roze naar terracotta neigende bloemen, erg vrolijk! Mooi in potten. roze-terracotta

9

De naam zegt: paardenbloembladig. Maar dan wel in zilver uitgevoerd en heerlijk geurend. De geur lijkt op citroen maar doet me ook aan ouderwets snoepgoed denken. De bloemen zijn wit met zachtroze randen en vlekken, heel apart! Wel als kuipplantje houden, en zet het potje in de 49

Salvia x jamensis ‘Pat Vlasto’ perzik-oranje

6-11

45

Sanguisorba officinalis ‘Pink Tanna’ zon, >-10°C

roze

9

5-8

100

zon

4

De hele zomer overdekt met perzik-oranje bloemetjes, aan donkere stengels. Groeit met een beetje snoeien in een bolle struik, heel mooi. Prima kuipplant, half winterhard, tot -10°C of meer.

Roze poezelige aartjes op 1 meter hoogte, wie wil ze op z’n palet? Een zaailing van ‘Tanna’, de bloemen zijn wat langerekter en de plant is hoger. Romantisch en subtiel, heel mooi.

Salvia x sylvestris ‘Blauhügel’

Sanguisorba officinalis ‘Tanna’

helderblauw

6-9

60

zon

purper-rood

5

6-8

70

zon, droog

wit

5

8-10

wit

60

zon

5

Salvia x sylvestris ‘Rose Queen’ 6-8

75

5

50

zon, droog

crème

50

5

zon, droog

5

De donkere bloemetjes zijn kort en dik en staan recht van de aar af. Daar is de vrij lage ‘Viola Klose’ goed aan te herkennen.

Sanguisorba

Rosaceae

Kleine Pimpernel

Sanguisorba minor groen-rood

5-8

30

zon

5

Een weinig spectaculaire plant maar leuk keukenkruid met een nootachtige smaak. Fijn blad, blijft bloeien met kleine borstelige bolletjes, indien tijdens de bloei teruggesneden. Het decoratieve blad bevat veel vit. C en kan ook worden gebruikt als mal om poedersuiker op bijvoorbeeld een cake te strooien.

Sanguisorba obtusa ‘Chateau’s Form’ roze

7-10

50

zon, vocht

Een recente selectie van een van onze kwekers vrienden met een zilveren waas over het blad. De bloemen maken ook wel de naam lampepoetser van toepassing. Het zijn heel aardige langerekte roze pluimpjes.

Sanguisorba officinalis purper-rood

5-8

120

140

zon, h. zon

zon

4

Asteraceae

7-9

50

zon, droog

7

Zilvergrijs en goed bolvormend. Santolina is mijn vriend sinds ik een keer lang geleden op de tast in het donker van de nacht die grote geurende bol herontdekte in een van onze borders die ik na het planten van dat kleine grijze toefje was vergeten. De gele bloemen boven het grijze blad zijn voor mij een feestelijk vuurwerk waar ik steeds weer van geniet. Santolina heeft de reputatie niet volledig winterhard te zijn en wordt bovendien vanwege geelvrees nogal eens scheef aangekeken. Dat laatste kan simpel door de keus van de juiste cultivars worden omzeild. Het eerste is een kwestie van standplaats en onderhoud. In de strenge winter van ‘97 hadden we vrijwel het hele assortiment uitgeplant en er is toen niet een bevroren. Soms zien we dat planten die te veel in de schaduw staan en na een natte zomer niet goed konden afrijpen een zeer natte winter niet overleven. De allergangbaarste, Santolina chamaecyparissus heeft een stijve groeiwijze die snel een grote bol maakt maar dan het risico loopt na een zware regenbui uitelkaar te vallen. Om dit te voorkomen is een flinke snoeibeurt in september, of het vroege voorjaar noodzakelijk. De meer elegant groeiende types zoals Santolina pinnata, hebben de neiging vanzelf een beetje in een bol te zakken en kunnen daardoor niet meer uitelkaar vallen.Toch is ook hier diepe snoei in september of het voorjaar nodig om de plant vol en compact te houden. In het kort: op een droge, niet te rijke, zonnige standplaats en met regelmatig snoeien is Santolina probleemloos. En dan de naamgeving, dat is een serieuzer probleem. Een van de redenen om ze te verzamelen was dat een deel van het sortiment consequent verkeerd wordt benoemd. Dat was makkelijk, nu komt het moeilijke deel, hoe moet het dan wel? Een echte botanicus waagt zich er niet aan. Santolina kruist heel gemakkelijk. In het wild zijn de populaties zeer variabel. En er bestaat geen alles omvattend standaard werk. Planten die wij nog steeds aantreffen onder ongeldige namen als S. virens en S. viridis wijken duidelijk af van S. rosmarinifolia. Wat in Nederland wordt verkocht als Santolina chamaecyparissus ‘Nana’ wordt heel groot en bossig. Dat kan dus niet kloppen. Wij noemen dit Santolina pinnata ssp. neapolitana. Onze Santolina chamaecyparissus ‘Nana’ is heel klein en compact en heeft donkergele bloemen.Verder hebben we nog heel wat planten in de collectie die vermoedelijk verbasterde of ongeldige namen dragen. De hieronder genoemde cultivars zijn zo goed mogelijk op naam gebracht.

Salvia x sylvestris ‘Viola Klose’ 6-8

7-10

Santolina benthamiana

Deze zou eigenlijk ‘Adrian’ moeten heten heb ik begrepen. Zuiver wit, mooi.

donkerblauw

4

Heiligenbloem

Salvia x sylvestris ‘Adrian’ 6-8

vochtig

Santolina zon, droog

Deze kweken we net als ‘Blaukönigin’ uit zaad. de andere worden allemaal gestekt. Zaairassen worden na een aantal generaties redelijk uniform zodat je weet wat je er van mag verwachten. De gestekte cultivars hebben geen selectie op zaadvastheid doorlopen en zullen veel minder uniform uit zaad terug komen.

wit

225

Dit is een heerlijk speelse, ho, ho, wel serieus te nemen plant. De elegante hangende aren met fijne witte bloempjes maken de wind mooi zichtbaar. Aan de rand van uw vijver kunt u er mits uitgekiend geplaatst prachtig schaduwspel mee maken. Dat ze nogal laat bloeit wordt ook nog wel eens als een pluspunt ervaren. We roepen dan: “voor de herfst border.” Polvormend, sierlijk, fijn geveerd blad.

Donker violet uit zwarte knoppen. Een veelgevraagde cultivar, vooral vanwege de bekendheid maar het blijft een zeer mooie plant, hoewel bijna, toch net niet de allerdonkerste, zoals de naam doet vermoeden. ‘Viola Klose’ is bijvoorbeeld al iets donkerder.

roze

4

Sanguisorba tenuifolia ‘Alba’

Salvia x sylvestris ‘Mainacht’ 5-9

zon

Elegante lange witte aren op grote hoogte. Een van de architectonische hoogstandjes in ons sortiment. Een veelbelovende verbetering van S. tenuifolia ‘Alba’. ‘Stand Up Comedian’ bloeit iets later, heeft stevigere stengels en mooi glanzend donkergroen blad. Het is een betrouwbare plant die zich niet laat omblazen.

Een zaairas met meer opgaande stengels. AGM 1996.

violet-purper

30

Sanguisorba tenuifolia ‘Stand Up Comedian’

Salvia x sylvestris ‘Blaukönigin’ donker-violet

5-8

Een zeer lage japanse selectie van de Grote Pimpernel. Leuke plant voor de purperen border, tussen het grijs, of waar nog maar samengebald rood bruikbaar is.

Alle Salvia x sylvestris cultivars worden meestal verkocht als Salvia nemorosa. Salvia x sylvestris is de kruising van Salvia pratensis met Salvia nemorosa. Die vergissing is geen misdaad het lijkt allemaal sterk op elkaar en de fout wordt overal consequent herhaald ook in vakliteratuur. Salvia x sylvestris is wat bossiger en meer opgaand dan S nemorosa. ‘Blauhügel’ is de meest helderblauwe van het hele gezelschap. Erg mooi voor langdurig blauw in de border. Makkelijke plant. Net als bij Salvia nemorosa moeten we de eerste bloei wanneer die op z’n retour gaat in de zomer flink terug knippen voor herbloei. AGM 1996.

4

Oude vertrouwde planten mogen we niet vergeten tussen de stortvloed aan nieuwe cultivars. Dat blijkt ook uit de reakties op onze borders waar de bijna zwevende donkerrode bolletjes van de grote Pimpernel hoog gewaardeerd worden. Dat het een goede textuurplant is konden we zelf al bedenken. De vorm van bloem en het blad zijn heel anders dan die van potentiële buurplanten. 50

Ze zijn niet altijd allemaal leverbaar. En er zijn ook altijd wel hier niet genoemde cultivars leverbaar.

1913. De vermoedelijke ouders zijn S. chamaecyparissus ssp. chamaecyparissus en S. chamaecyparissus ssp. tomentosa. In deze benadering is de naam S. chamaecyparissus ‘Lindavica’ van toepassing. Maar S. chamaecyparissus ssp. tomentosa wordt ook wel ingedeeld onder S. pinnata en dan is de naam Santolina x lindavica. Zoals gezegd, de naamgeving bij Santolina is een internationaal probleem!

Santolina chamaecyparissus geel

7-9

50

zon, droog

7

De meest stijve vorm en daardoor geschikt voor vormsnoei in bollen of als haagjes. Donkergele knopjesbloemen, sierlijk grijs blad. Moet absoluut regelmatig worden gesnoeid anders dreigen ze uitelkaar te vallen als ze net op hun mooist zijn.

Saponaria

Santolina chamaecyparissus ‘Lambrook Silver’ geel

7-9

50

zon, droog

Saponaria officinalis ‘Rosea Plena’

7

roze

Een van mijn favorieten met het meest grijze blad en een fijne rechtopgaande groeiwijze. ‘Lambrook Silver’ groeit compact en valt niet uit elkaar. Loopt na de winter mooi uit aan de basis. Zeer geschikt voor smalle heggetjes.

7-9

30

zon, droog

7

roze

20

zon, droog

7

In de wedstrijd om de kleinste Santolina wint deze de prijs! Zeer compacte kleine bolletjes met olijfgroen blad dat lijkt op dat van Santolina rosmarinifolia ssp. canescens.

6-8

25

zon, droog

30

zon, droog

Lamiaceae

wit-roze

5-7

30

Santolina pinnata ssp. neapolitana ‘Edward Bowles’

Satureja montana ssp. illyrica

50

zon, droog

helder roze

6

violet

7-9

zon, droog

7

60

zon, droog

40

zon, droog

zwart-purper

7

7

40

zon, droog

50

zon, droog

Dipsacaceae

6-11

80

zon

Crassulaceae

Sedum ‘Frosty Morn’ wit

7

8-10

60

zon

De nieuwe generatie van deze ouderwetse tuinplanten heeft uiteindelijk toch een aantal jaren geleden ons hart veroverd. Alleen het beste was vooralsnog goed genoeg. En daar komt steeds meer van.Vlinders zijn heel blij met deze herfst bloeiende planten. Men kan ze snijden voor de vaas. Ze zijn winterhard tot in Siberie en doen elk jaar gewoon weer

Santolina x lindavica 7-9

7

Hemelsleutel

Deze meest gangbare groenbladige Santolina heeft donkergele bloemen.

zachtgeel

zon, kalk

Sedum

Santolina rosmarinifolia ssp. rosmarinifolia 7-9

5

Prachtig zwarte speldekussentjes als bloemen de hele zomer. Het is weliswaar een uit stek vermeerderde vaste plant maar niet altijd voldoende winterhard voor ons klimaat. Beschouw het dus maar als super perkgoed. Uit zaad verder kweken is mogelijk maar geeft variatie.

Mooie compacte groene vorm met crème-gele bloemen. Ontstaan als zaailing bij Hillier voor 1960, onderscheiden door de R.H.S..

geel

6

Scabiosa ‘Chile Black’

Santolina rosmarinifolia ssp. rosmarinifolia ‘Primrose Gem’ 7-9

7-9

Scabiosa

Als de voorgaande maar met grijs-groen blad en bleek-sleutelbloemengele bloemen.

zacht-geel

zon, kalk

Schurftkruid

Santolina pinnata ssp. neapolitana ‘Sulphurea’ 7-9

15

Zeer aromatische platgroeiende vorm met liggende zachte stengels. Opvallende witte bloemen in het najaar. De beste vorm voor culinair gebruik.

Sierlijk fijn wilgegroen-grijs blad met een aangename geur, fruitiger dan bij S. chamaecyparissus. Groeit compact in een heuveltje van 60 x 60 cm met bloemen in een helder citroen-geel. ‘Lemon Queen’ is volgens Prof. Tucker van Delaware university een pinnata, wat klopt met onze waarnemingen. Niet iedereen is het daar mee eens.

zacht-geel

zon, kalk

Satureja spicigera wit

60

5

Mooier dan S. montana, met donker violette bloemen en een fijnere bouw. Minder aromatisch dus meer een siervorm voor de rotstuin.

Santolina pinnata ‘Lemon Queen’ 7-9

7-9

Een nieuwe nog plattere selectie met helder roze bloemen.

Een mooie vorm, vrijwel identiek aan ‘Sulphurea’ maar met grijzer blad en bijna witte bloemen. Slappe, bossige groeiwijze. Iets vorstgevoeliger, dus niet te laat knippen voor de winter. De naam werd er aan gegeven door de bekende Engelse boomkweker Hillier.

creme-geel

6

7

Satureja montana ‘Pain de Sucre’

7-9

zon, kalk

Vast bonenkruid is zeker zo aromatisch als eenjarig bonenkruid en heel veel handiger voor incidenteel keukengebruik. Als mediterrane tuinplant wordt ze tijdends de rijke bloei ook altijd bewonderd. Groeit min of meer plat over de grond maar niet zo plat als Satureja spicigera. Makkelijke prima winterharde plant.

Kleine plant, compact groeiend in een heuveltje van 30 cm. Groen met een vleugje zilver in de winter. Blad in dikke clusters, bloemen klein en geel.

creme-geel

zon

Satureja montana

6

Santolina ‘Oldfield Hybrid’ 7-9

40

Satureja

Een lage uitvoering van Santolina chamaecyparissus.Traag groeiend en zeer compact. Maar niet zo klein als ‘Small-Ness’. Deze naam wordt in Nederland meestal gebruikt voor de veel grotere S. pinnata ssp. neapolitana wij hebben de echte!

geel

7-9

Vast Bonenkruid

Santolina chamaecyparissus var. nana licht-geel

zon

Heeft de vrolijk roze bloemen van Saponaria officinalis maar dan wat kleurintensiever. De plant heeft een wat betere habitus. Nog belangrijker is dat ‘Max Frei’ niet zo enorm woekert. Een goede kruising van Saponaria cypria x Saponaria haussknechtii.

Santolina chamaecyparissus ‘Small-Ness’ 7-9

80

Saponaria x lempergii ‘Max Frei’

Herkenbaar aan de onregelmatige kleine bloemetjes en de compacte groeiwijze in een heuveltje tot 30 cm. Sierlijk fijn zachtgrijs blad.

geel

7-9

Als pomponnetjes gevulde eetbare bloemetjes. De naam zeepkruid zag ik in een heemtuinen dramatisch gedemonstreerd: met het gekneusde blad kun je je handen wassen. De bloemen houden lang in de vaas. Een plant met een enorme expansiedrift. Geef ze de ruimte anders loopt ze alles onder de voet.

Santolina chamaecyparissus ‘Pretty Carol’ geel

Caryophyllaceae

Zeepkruid

6

Een grijsgroene, rijkbloeiende kruising gewonnen door Sündermann in 51

Solanum

betrouwbaar hun ding. Bovendien passen ze goed bij de mediterrane planten die we graag gebruiken in onze borders.Van Frosty Morn’ moet ik zeggen: dat is meer iets voor de mensen die onze catalogus niet lezen. Hij is mij wat fel bont.Vooralsnog zie ik niet hoe dat in onze tuin past. Maar het is een fenomeen en hoort in zo’n sortimentje thuis.

Solanum melongena ‘Slim Jim’ paars

8-10

60

zon

Zo leuk die naam, alleen daarom al moest ik deze hebben. Maar hij is ook heel mooi in een droge border. Donker olijfgroen blad en citroen (of kruisbes-, als u wilt)-gele bloemen aan rode stelen.

Sedum ‘Linda et Rodney’ rood

8-9

50

80

wit

6-9

40

zon

5

Wit-grijs wollig behaard blad met daarboven clusters wolllige bloeistengels zonder zichtbare bloemen. De bloemen worden, net als bij een schapendoes de ogen, door het haar verbloemd. Hele plant zwaar grijsviltig behaard.

zon

Stachys macrantha ‘Humelo’ paars-roze

6-8

80

(half) zon

Ranke, stijf rechtopstaande bloeistengels met paars-roze bloemen. Makkelijke plant. Alweer een selectie van Ernst Pagels.

Stachys macrantha ‘Superba’

Sedum ‘Purple Emperor’ 7-9

Lamiaceae

Stachys byzantina ‘Cotton Ball’

Dit was de druppel die ons wakker maakte voor Sedum. ‘Matrona’ is een vondst van onze vriendelijke collega Ewald Hügin die in Freiburg een mooie Gärtnerei heeft. Het blad is grijsgroen met een rode waas, de bloemen zijn romig roze. ‘Matrona’ staat stevig rechtop en is zeer groeikrachtig.Vettig, of mastig groeiend zoals we dat in vaktermen noemen. Ze werd uitgeroepen tot ‘vaste plant van het Millenium’ voor heel Europa. En dat is dus nogal wat.

roze

rijk, warm

Ezelsoor

Sedum ‘Matrona’ 7-9

60

Stachys

zon

Deze donker chocolade-rood-bladige kwam uit Bretagne (Jardins d’ En Face) via Z. Frankrijk tot ons. Regelmatig wordt hier de vraag gesteld: “Linda, wie is dat eigenlijk, die Rodney?”

room-roze

6-11

Misschien heeft u ze gezien tussen de potten Salvia discolor. Dan heeft u wellicht ook gevraagd of ze te koop zijn. Welnu, daar wordt aan gewerkt. Aubergine is een heerlijke groente in tomaten stoofpotten. De vruchten van deze zijn donkerpaars en langwerpig. Het blad is donkerpurper en ruw gelobd. Met de paars-roze bloemen een prachtige verschijning. Al was het alleen maar voor de sier.

Sedum ‘Goosebery Fool’ kruisbes-geel

Solanaceae

Aubergine

50

lila-roze

zon

6-9

60

zon

5

Tot onze verbazing maakte deze ouderwetse en pretentieloze plant op onze open dagen en zelfs op een botanische jury flink indruk. Wat zij zagen; hartvormig blad, grote bloemen, prima en makkelijk.

En dit is de mooiste, de donkerste van de Sedums. We zijn er vorig jaar om platgevraagd.Voor wie hem nog niet zag; zelfs in de schaduw is ‘Purple Emperor’ bijna zwart. De donker rode schermen steken zelfs nog af tegen het vrij smalle blad. Een vondst van Graham Gough die op de helaas opgeheven kwekerij Washfield werkte.

Stachys monieri ‘Rosea’ roze

7-8

60

zon

5

Zachtroze kleine bloemetjes, betrouwbare, makkelijke plant.

Selinum

Apiaceae

Stachys persica

Karwijselie, Maanpeen

paars-roze

Selinum wallichianum wit

8-10

100

Een schermbloem met kantachtig blad. Witte schermen op hoge rode stengels. De plant stoelt uit aan de basis.

Sidalcea

Malvaceae

100

zon, droog

goudgeel

60

zon, droog

Sisyrinchium

zon

zon

Boraginaceae

Symphytum azureum

Iridaceae

50

60

Smeerwortel azuur-blauw

4-5

35

zon halfschaduw

5

De woekerwoede van deze plant kunnen wij alleen aan dankzij onze wijnranken vlechttechniek. Ze moet ergens staan waar ze de ruimte heeft en geen kostbare planten onder de voet kan lopen. Dan blijft u blij met dit, en ik vertel het pas aan het eind, mooiste blauw dat er is. Een azuur-blauwe voorjaars zee van bloemen. Later is het goed dichtgroeiende blad een effectieve bodembedekker.

Sisyrinchium striatum 6-8

6-8

Symphytum

6

Deze, wat lagere vorm, verbloeit naar steenrood.

crème-geel

Poaceae

Een speels gras. Rechtopgroeiende pollen smal bleekgroen blad, zijdeachtige overhangende bloeiaartjes.

Sidalcea ‘William Smith’ 7-10

5

Stipa tenuissima ‘Pony Tails

6

Een klassieker met een goede staat van dienst. De zachtroze kroonbladeren zijn subtiel gewimperd wat een zacht, complex effect geeft. Op onze grond doen ze het voortreffelijk.

roze-steen-rood

zon

Vedergras

Sidalcea ‘Elsie Heugh’ 7-10

100

Stipa

Prairie Malva zacht-roze

6-9

Misschien de opwindendste van het hele stel (Stachys). Hoewel ik er jaren over heb gedaan om dit te ontdekken. Zo subtiel is die schoonheid dan kennelijk toch weer. Nee niet overdrijven, het is een eenvoudige achtergrond plant met prachtige bloemen en een beetje dof grijs-groen harig blad.

3

De hele zomer bloeiend in crème-geel met een donker geel hart. Grote pollen rechtopstaande plat blad in waaiers als bij de verwantte irisachtigen. Het is een pastelgeel dat borders een onopvallende warmte injectie geeft. Dat noemen wij ook mediterrane uitstraling. En het biedt ook voor combinaties in die sfeer veel perspectief. Wij combineren ze ook succesvol met bijvoorbeeld het zachtblauw van Viola ‘Boughton Blue’. Oorspronkelijk uit Argentinie, maar in Zuid Limburg prima winterhard. Na een strenge winter heeft het blad zwarte punten. Die knipt u er met een schaar tussen uit. Zaait zich rijkelijk uit.

Symphytum grandiflorum crème-geel

5-6

40

vochtig, h.schaduw

5

Een ideale bodembedekker om in de schaduw tussen bomen of struiken te planten.Vormt snel grote dichte pollen. Bloemen zachtgeel, bijna wit. De hoofdbloei is in het voorjaar met in de loop van de zomer wat nabloei. Helleborus kan er mooi tussen worden geplant. 52

lijkt het ook sterk op.Teucrium x lucidrys is de kruising van Teucrium chamaedrys met Teucrium lucidum.Te herkennen aan het ontbreken van kruipende worteluitlopers.

Symphytum grandiflorum ‘Goldsmith’ blauw

5-9

70

vochtig

5

Mocht u van bontbladige planten houden dan is dit geen verkeerde keus. Mooi in een border met blauwe bloemen. De bloei is weinig opvallend.

Teucrium x lucidrys ‘Variegata’

Symphytum ‘Hidcote Pink’ roze

5-9

45

roze vochtig, rijk

Bloemen als bij grandiflorum, waar dit min of meer een versie van is. Bloeit de hele zomer met een hoogtepunt in het voorjaar.Verkleurend van roze naar wit.Vormt snel grote pollen, ook prima ondergroei voor struiken.

6-7

100

5

lila-mauve

Moederkruid, Wormkruid

Tanacetum parthenium ‘Sissinghurst’ zon4,50

4

Teucrium

geel

Lamiaceae

schaduw

15

zacht-geel

zon, h. schaduw

250

kalk, zon

8

wit

40

halfschaduw

6

Teucrium scorodonia ‘Crispum Marginatum’ 7-9

40

kalk, zon

6

Mooie uitstoelende bodembedekker voor elke plek. Het gekroesd blad met een witgevlekte rand blijft er in de winter gedeeltelijk aan. Daarna terug snijden. De stengels liggen gedeeltelijk op de grond.

Teucrium x lucidrys donker-roze

6-7

30

kalk, zon

zon

Lamiaceae

7-8

8

zon, droog, kalk

5

Thymus argaeus is een zeldzame platgroeiende tijm met witte bloemen en een beetje in de verte de geur van gewone tijm. Gevoelig voor nattigheid. Als de teelt meezit, leverbaar vanaf eind 2002.Tijm gekte mag u deze opsomming rustig noemen. Het heeft alles te maken met ons verleden als leveranciers van verse gesneden kruiden aan een delicatesse groothandel voor de horeca. In die tijd is de basis gelegd voor de collectie die nu de status van Nederlandse planten collectie heeft. Ons sortiment geeft, dacht ik, een redelijke indruk van wat er zoal bestaat aan tijmsoorten en cultivars. Onder de vormen van vulgaris heb ik zelf een aantal wild bij elkaar gesnuffelde vormen toegevoegd die niet als cultivar bedoeld zijn. Botanici geven de variaties die ze in het wild aantreffen soms alleen maar nummers omdat het er zo ongelooflijk veel zijn. Ik heb het opgelost door populaties de naam van hun vindplaats te geven de beste uit die populaties worden gestekt. Alles is relatief, elke stap die we zetten is Terra Incognita.Terra Thymus is nog lang niet ontgonnen. De totale collectie is groter dan wat u hier aantreft. Maar van het onderstaande zijn of planten voorradig of is het in ieder geval de bedoeling te vermeerderen. In de loop van het jaar kunnen er soorten opraken maar komen er ook weer andere bij. De beschrijvingen hieronder zijn af en toe nogal pessimistisch omdat we in onze vorige tuin in Brunssum vaak soorten verloren. De zware grond met een niet doorlatende laag op 30 cm in onze tuin daar was snel heel nat en dat is voor tijm niet

Een sprookjesplant met 20 cm lange bloeiaren in een vrij zeldzame wijnrode kleur die blijven bloeien en groeien. Lichtbehaard grijsgroen blad.

creme-wit

100

Thymus argaeus

Teucrium hircanicum 7-10

5-6

Kruiptijm

Zeer mooi, dit smalle zilveren blad in combinatie met de azuurblauwe bloemen. De takken schieten lijnvormig alle kanten uit wat de vorm van de plant nogal grillig maakt. Daarom knippen we ze elk voorjaar flink terug en houden zo de plant die wel 2,5 m hoog kan worden op 50 cm. Erg mediterraan, en ook wel vorst gevoellig. Dus graag wat beschut planten. Deze beviel mij heel erg in de bekende zilveren tuin van Margery Fish. Hoewel ze daar dus niet op tijd gesnoeid was, want ze was heel hoog en stakerig.

wijn-rood

Fabaceae

Thymus

Teucrium fruticans 7-9

vocht

Opvallende plant vanwege de zwarte stengels waar de citroengele bloemen scherp tegen afsteken.Veel bewonderd in onze tuin. We hebben ze nu tussen zwarte Helleborus geplant met de bedoeling dat ze elkaar uiterlijk versterken. De jonge scheuten komen in het voorjaar als een speer uit de grond. In het najaar zijn er dan nog de decoratieve behaarde zaaddozen. En ook het viltige blad blijft lang mooi. Lijkt op familielid Baptisa.

Glanzend stevig klein donker groen blad. Explosieve donkeroze bloei. Het blad blijft er in de winter aan. Geschikt voor lage heggetjes.

azuur-blauw

200

Thermopsis lanceolata

4

Teucrium chamaedrys ‘Nanum’ 6-8

6-8

Thermopsis

Opnieuw een plant uit de Kabbes stal, echt een bladplant, de zacht roze bloei stelt niet veel voor. Het bonte blad is licht gemarmerd in het crème dat we kennen van Salvia ‘Icterina’, subtiel dus, in groen en geel. Woekert lekker verder.

roze

vocht, h.schaduw

Thermopsis

Teucrium canadense ‘Punch’ 60

300

Heerlijk lichtgevend geel uitlopend blad in het vroege voorjaar. Het ziet er kwetsbaar uit maar loopt bij weer en wind krachtig uit. De plant stoelt snel uit en kan op den duur gedeeld worden en natuurlijk wilt u her en der deze lekker gele voorjaars toef. De bloemen komen in wolkachtige pluimen als het haar van de componist waar altijd bij wilde haren aan gerefereerd wordt. Een favoriet van Roger.

Gamander 6-8

6-8

Thalictrum flavum ‘Illuminator’

Ooit ving ik het gerucht op dat verzendkwekerijen voor hun foto’s in de kleurige catalogus professionele model planten inhuren. Deze plant heeft een geweldig aanbod gehad om te poseren voor wasmiddel reklame. Zo kraakhelder wit zijn de pompon-bloemen aan deze plant. Een verbetering van Tanacetum parthenium ‘Plenum’ Aromatische grootmoedersplant, prima snijbloem. Halverwege de zomer een keer terug knippen anders kunnen ze zich kapot bloeien.

roze

Ranunculaceae

Met trots kondigen wij aan uit Zweden: de gigantische! De twee mooiste soorten uit het geslacht bundelen hun krachten in deze plant, een kruising van T. flavum ssp. glaucum en T. rochebrunianum. ‘Elin’ wordt makkelijk meer dan 2,5 m hoog (niet meteen het eerste jaar) De bloemen zijn groot en heel zacht van kleur bijna wit. Het grijsgroen blad ontvouwt zich in het voorjaar antraciet-blauw. Dit alles opgehangen aan een forse bloem-paal zonder weerga.

Asteraceae

120

5

Thalictrum ‘Elin’ zon/schaduw

Tanacetum

6-8

kalk, zon

Thalictrum

Bossige rijkbloeiende en snelgroeiende plant. De bloemen verkleuren van roze naar blauw.

wit

30

Akeleiruit

Symphytum x uplandicum helder-blauw

6-9

De bontbladige vorm van de bovenstaande. Bladhoudend struikje met glanzend bont blad, wellicht bruikbaar voor knooptuintjes of heggetjes.

5

5

Bladhoudend struikje van oudsher vaak gebruikt en ook goed geschikt voor heggetjes en vormsnoei. Mooi glanzend, getand, donkergroen blad. Rijkbloeiend. Meestal wordt ditTeucrium chamaedrys genoemd en daar 53

Thymus herba-barona ‘Lemon scented’

bevorderlijk. De kans dat u betere grond heeft is groot.Vaak wordt gedacht dat tijm niet goed tegen vorst kan, maar dat is maar voor een heel beperkt aantal soorten het probleem. Strenge winters zijn veel droger dan zachte winters. De meeste tijmen komen veel beter door een strenge winter dan door een warme natte winter. Warme, natte winters zijn niet gunstig voor Tijm. Ze hebben veel liever strenge droge vorst. Deze moeilijke omstandigheden in Brunssum hebben het voordeel dat nu wel duidelijk is welke de sterkste soorten en cultivars zijn. Die ervaring is verwerkt in de commentaren. Het is voor alle soorten raadzaam om deze op een zonnige droge plaats te planten. Enkele soorten vereisen absoluut rotstuincondities. Andere redden zich zelfs in de schaduw nog best aardig.Voor zover bekend geven alle tijmsoorten de voorkeur aan kalkhoudende grond. De meeste houden van veel kalk. Alle geurende tijm soorten komen in aanmerking voor keukengebruik. De meest gangbare is Thymus vulgaris. De kruipende vormen zijn meestal bedoeld als siertijm en ook minder aromatisch.

roze

7-8

5

zon, droog, kalk

6

De sterkst naar citroen geurende tijm. En dat terwijl het helemaal geen citroentijm is. De geur is vergelijkbaar met die van verveine (Aloysia triphylla). Diezelfde geur en dan prima winterhard, dat maakt dit tot een zeer waardevolle plant. Ze groeit net als de vorige plat, maar heeft fijner en spitser blad. Er werd mij ooit verteld dat deze in de bergen van Corsica groeit en daar een leuke volksnaam heeft (die ik helaas ben vergeten). Als dat klopt moet er weer aan de naam worden gesleuteld. De plant zelf is al perfect. Prima bruikbaar voor culinaire toepassingen zoals visgerechten of bij gebakken champignons. Meestal probleemloos overwinterend.

Thymus longicaulis roze

7-8

10

zon, droog, kalk

Groeit in een klein strak bol struikje. Sterk fruitig en aangenaam van geur. Driehoekig groen blad, paars-roze bloemen.

Ook deze ruikt naar citroen. De speciale groeiwijze maakt de plant bovendien heel geschikt als bodembedekker of om over een muur te laten hangen.Thymus longicaulis groeit heel snel en maakt zeer lange stengels (tot 1 m). De plant moet door scheuren regelmatig worden verjongd want ze is tamelijk kortlevend.Thymus longicaulis verdraagt wat schaduw.

Thymus ‘Carol Ann’

Thymus mastichina

Thymus camphoratus ‘Orange’ paars

lila

6-7

6-7

20

5

zon, droog, kalk

zon, droog, kalk

7

5

wit

9

Uit Spanje waar het kruid bekend staat als Mastichina. De Etherische olie trof ik in Frankrijk aan onder de naam Thym blanc. De geur is zeer afwijkend. Moeilijk te beschrijven maar het gaat een beetje richting koriander met een fleugje fris en zuur, heerlijk. Ook in de keuken een bijzondere smaak die om experimenteren vraagt. Denk hierbij aan visovenschotels. Fijn lichtgrijs spits blad, witte bloemen in borstelige kransjes om de stelen. Niet volledig winterhard in onze streken, dus in pot houden.

Platgroeiend, matvormend, zeer bont, groen met geel blad.

Thymus ciliatus rood/violet/roze

6-7

15

zon, droog, kalk

De echte, zo werd mij door een specialist verzekerd wordt maar zelden verkocht onder deze naam. (Die van ons klopt.) Belangerijkste kenmerk zijn de opstaande bloemaartjes die als torentjes 2 cm boven het blad uitsteken. Wollig behaard grijs-groen blad en vrij plat bodembedekkend. Sterke makkelijke plant.

6-7

roze-mauve 5

zon, droog, kalk

5

8

zon, droog, kalk

roze

roze

zon, droog, kalk

7

bleek-roze

5

zon, droog, kalk

zon, droog, kalk

6-7

20

zon, droog, kalk

5

zon, droog, kalk

6-7

15

zon, droog, kalk

6

6

Thymus ‘Peter Davies’ roze

6-7

10

zon, droog, kalk

7

Vanwege de grijze waas en de rijke bloei een van de mooiste struikvormige tijmen. Groeit als een dwergheestertje met spits grijs blad. Snoeien in het voorjaar, makkelijke plant.

Thymus herba-barona 7-8

5

Lang glimmend donkergroen blad, frisse geur lichtjes citroen.Volgens de literatuur die wij raadplegen is dit de juiste naam voor wat we kregen als T. odoratissimus en ook ooit onder die veel leukere naam verkochten. Sterke, makkelijke plant.

Een prachtig heel fijn siertijmpje, op een mooie manier bont; creme-gele randjes langs de bladrand. Wordt meestal onder de meer beschrijvende maar helaas onjuiste naam T. ‘Highland Cream’ aangeboden. De plant is heel traag groeiend met tere stengeltjes en erg vochtgevoelig.

roze

6-7

Thymus pallasianus ssp. pallasianus (odoratissimus) 15

Thymus ‘Hartington Silver’ 6-7

zon, droog, kalk

Een nieuwe cultivar van vermoedelijk Thymus vulgaris met een Oregano geur.

Sterk naar citroen geurende siertijm, ook voor de keuken. Mooi geelgroen glanzend blad.

licht-paars

20

Thymus ‘Oregano’

5

Thymus ‘Doone Valley’ 7-8

7-8

Een van de beste woltijmen. Mooi vanwege het grijsgroene blad. Snelle groeier, sterke plant en heel betrouwbaar.

Zeer betrouwbare platgroeiende bodembedekker.Vormt een dichte zode met licht behaard wat grijzig blad. Makkelijke plant. De naam is omstreden.

lila-roze

7

Thymus ‘Mountain Select’

Thymus doerfleri ‘Bressingham’ 7-8

zon, droog, kalk, >-7°C

Een forse kruipende tijm met heel grof blad. Waarschijnlijk een hybride van de wilde thijm T. pulegioides. Mooi en rijk bloeiend, snelgroeiend. Verdraagt redelijk wat schaduw.

Rijkbloeiend met opvallende grote bloemen roze tot zalm roze. De planten zijn voor een deel uit zaad gekweekt en vertonen nog variatie van zalm tot helderroze. Platgroeiend met rond blad dat in de winter bijna helemaal kan afvallen.Thymus comosus kan dan toch nog vrij goed herstellen in het voorjaar.

roze

30

Thymus ‘Mauve Flowers’ (‘Creeping Mauve’)

Thymus comosus fel-rose

5-6

Thymus praecox ‘Porlock’

6

Heel verrassend en tot de verbeelding sprekend is de sterke karwij geur van deze. De plant groeit plat en bouwt zich daarbij op als een heuveltje. De naam herba-baronne komt van the baron of the beef, wat ik als vegetarier misschien niet helemaal correct vertaal in het lendestuk van het rund. Dit vleesgerecht was in de vorige eeuw de traditionele toepassing van dit kruid. ‘Caraway Scented’ is een toevoeging die niet echt nodig is, dit is de originele vorm en de geur is overduidelijk. Makkelijke plant.

purper-roze

7-8

5

zon, droog, kalk

5

Ook dit is een dwergstruikje. Lijkt op gewone wintertijm. Snelgroeiend, maakt compacte wintergroene bolletjes, rijkbloeiend en eventueel ook wel voor de keuken.

Thymus ‘Purple Beauty’ paarsrood

6-7

5

zon, droog, kalk

5

Volledig plat, lekker donkere bloemen. Mooi en makkelijk. Over Thymus preacox hebben wij een heel andere mening dan in Nederland gangbaar is.Vrijwel alle cultivars worden hier bij Thymus preacox ingedeeld. Dat 54

leek me al jaren grote onzin. Margaret Easter, de Engelse Nationale collectie houdster die veel onderzoek doet kan dit ook wetenschappelijk onderbouwen. We hebben samen hartelijk gelachen om de visie van de naamlijst van vaste planten, uitgegeven door het proefstation voor de boomteelt. (Sorry Gert.) Dat soort dingen doe je, als roepende in de woestijn. We hebben waar deze met redelijke zekerheid konden worden vastgesteld andere, naar onze mening meer correcte, soortnamen gebruikt. Ik doe dit op basis van literatuur onderzoek. Aan het determineren van cultivars durf ik me niet te wagen.

Thymus serpyllum ‘Lemon Curd’

Thymus preacox ‘Purpurteppich’

Thymus serpyllum ‘Russetings’

violet-purper

6-7

6

roze

zalm-roze

7

lila-roze

zon, droog, kalk

10

wit

zon, droog, kalk

Thymus pulegioides ‘Foxley’ 6-7

20

zon, droog, kalk

roze

5

wit

10

roze

zon, droog, kalk

5

roze

zon, droog, kalk

wit

5

20

zon, droog, kalk

roze

10

zon, droog, kalk

5

25

zon, droog, kalk

6-7

25

zon, droog, kalk

7

6-7

25

zon, droog, kalk

5

zon, droog, kalk

6-7

25

zon, droog, kalk

7

6-7

25

zon, droog, kalk

7

Thymus vulgaris ‘Nyons’ roze

6-7

25

zon, droog, kalk

7

De meest aromatische keukentijm die we hebben. De geur heeft extra warmte die bij de Mediterrane keuken enorm van pas komt. Het blad is grijzer dan bij de gewone keukentijm.Van mild naar krachtig hebben we nu het volgende rijtje: ‘Iden’, ‘Compactus’, ‘Nyons’.

7

Thymus vulgaris ‘Orange Balsam’

Thymus serpyllum ‘Elfin’ 7-8

6-7

Volgens Rosemary Titterington van Idencroft is dit de zuiverste keukentijm. Ze gaf ons de plant als voorbeeld van een niet, of nauwelijks verbasterde wintertijm. We noemen de kloon zo om aan te geven waar deze vandaan komt. Kortom: een milde en tamelijk zuiver selectie.

Gekregen als ‘Creeping Red’ maar gecorrigeerd naar het bovenstaande. De bloemtjes zijn klein en diep paars-rood van kleur.

wit

zon, droog, kalk

Thymus vulgaris ‘Iden’

Thymus serpyllum Coccineus Group 6-7

25

7

Platgroeiend, de plant maakt heuveltjes die in de zomer met bloemen overdekt zijn. Edele kruiptijm, mooie licht roze bloei. Makkelijke en betrouwbare plant.

hevig paars rood

6-8

Een wildvonst van Olivier Filippi . Zeer aromatische vorm, met volgens Olivier een harsgeur. Wij kenden deze geur al van ‘Fragrantissimus’ en noemden het badedas, heerlijk fris. Haute Vallée de l’Aude’, ‘Fragrantissimus’ en ‘Orange Balsam’ zijn nauw aan elkaar verwant, ze lijken dus sterk op elkaar.

Thymus serpyllum ‘Annie Hall’ 6-7

zon, droog, kalk

Thymus vulgaris ‘Haute Vallée de l’Aude’ 7

Weer een verdachte naam. De plant lijkt sterk op T. vulgaris maar dan met ronde en wat gladdere blaadjes. Ik reken er dan ook op dat we binnenkort de naam moeten veranderen in T. vulgaris ‘Rotundifolius’.

bleek-roze

5

Een nieuwe Duitse selectie.

Thymus rotundifolius 7-8

7-8

Thymus vulgaris ‘Elsbeth’

Donkergroen blad en donkerroze bloemen. Een van de spectaculairste bloeiers.Tijdends de bloei is deze in een paar dagen uitverkocht.Vrij recente introductie.

roze

5

Zowel voor de keuken als voor de tuin. Compacter en aromatischer dan de gewone, blad iets grijs.

Thymus ‘Redstart’ 6-7

zon, droog, kalk

Thymus vulgaris ‘Compactus’

Zeer zeldzame tijm uit Mongolië en Japan. Leerachtig lichtgroen groot blad tot bijna 1cm doorsnede. De bloemen staan in cluster boven het blad. De geur doet denken aan diesel. Prima winterhard, makkelijke, snelgroeiende plant.

donker-roze

10

Gewone keuken tijm maar dan met witte bloemen.

zon, droog, kalk

Thymus quinquecostatus var. japonica 6-8

6-7

Thymus vulgaris ‘Albus’

Deze werd geselecteerd om de mooie roze bloemen. Het blad is minder groot en donker groen. Kruipend.

lichtroze

5

Alleen al vanwege de interessante naam wilt u deze natuurlijk hebben. Het is een zachte plant met lange stengels en zacht-roze bloemen. Heel elegant.

Thymus pulegioides ‘Kurt’ 6-7

zon, droog, kalk

Thymus serpyllum var. chamaedrys f. adscendens ‘Neuchatel’

5

Groot sierlijk crème gevlekt, rond blad. Een vrij onbekende, bonte cultivar van deze inheemse tijm. De wilde vorm komt voor op kalkrijke grond in de duinen, Zuid Limburg en het rivierengebied. Zoals valt te verwachten doet deze het prima in ons klimaat. Ook schaduw wordt nog redelijk goed verdragen.

roze

5

Als deze bloeit is het blad onder de bloemen niet meer te zien. Kruipend, bloemen sneeuwwit. Heeft liever niet teveel regen.Vorig jaar maakte een regenperiode een abrupt einde aan de bloemenpracht. Dat was een moeilijk te vergeven misdaad van de elementen tegen de mensheid en naar nectar zoekende insecten.

Woltijm heeft harig blad dat de plant een grijzig uiterlijk geeft.

roze

6-7

Thymus serpyllum ‘Snowdrift’

zon, droog, kalk

Thymus pseudolanuginosus 6-7

5

Platgroeiend tot iets heuvelvormend. Rijkbloeiend in de zomer. Bronsgroen blad. Makkelijk en betrouwbaar.

Een tamelijk harige selectie met zachtroze bloemen.

wit

zon, droog, kalk

Wollig, diep olijfkleurig blad en een hoos van opvallende roze bloemen in juni. Makkelijke betrouwbare plant.

Thymus pseudolanuginosus ‘Hall’s Variety’ 6-7

10

Thymus serpyllum ‘Pink Chintz’

Wat lichter van kleur dan de vorige, verder identiek.

roze

6-7

Deze heeft een citroengeur, opmerkelijk voor een T. serpyllum. Heeft vrij lange takjes en een wat grove bouw voor T. serpyllum.

vaal-lila 10

7-8

25

zon, droog, kalk

7

Vermoedelijk is deze identiek aan Thymus vulgaris ‘Fragrantissimus’. Deze geur is ook op heel verschillende plekken in het wild terug te vinden. De sinaasappelgeur is heerlijk fris. Het blad is blauwgrijs.

zon, droog, kalk

Zeer gewilde soort vanwege de bijzondere groeiwijze in bolletjes. ‘Elfin’ groeit heel traag en maakt naar verhouding heel veel vertakkingen. Daardoor wordt de plant als het ware opgestuwd. Het blad is heel klein en zit dicht tegen elkaar.Vereist een droge stenige grond.

55

Thymus vulgaris ‘Rosa Granit’ roze

6-8

20

Agapantus.Tulbaghia violacea komt uit Transvaal. Bij ons net niet winterhard, dus voor de zekerheid wel in de garage overwinteren.

zon, droog, kalk

Bontbladige tijm, sterk lijkend op de beter bekende ‘Silver Posie’, maar dan met een diep roze herfst kleur van het blad.

Tweedia

Asclepiadaceae

Thymus vulgaris ‘Silver Posy’ zachtrose, mauve

6-7

25

zon, droog, kalk

Tweedia caerulea (Oxypetalum caeruleum)

7

Zilverbont langwerpig smal blad, met de geur en eigenschappen van gewone keukentijm.Voor siergebruik en voor de keuken. Deze cultivar wordt in Nederland meestal verkocht als T. x citriodorus ‘Silver Queen’. (Inmiddels heb ik ook al als eerste stap in de goede richting ergens Thymus x citriodorus ‘Silver Posy’ gezien.) De juiste naam is makkelijk te achterhalen door aan de plant te snuffelen. Het ronde blad van.T. x citriodorus ‘Silver Queen’ is een kenmerk voor gevorderden.

azuurblauw

Thymus x citriodorus ‘Bertram Anderson’ roze

6-7

15

zon, droog, kalk

25

wit/ groen

25

zon, droog, kalk

paars/roodbruin

7

30

wit

zon, droog, kalk

7

lichtgeel m. rood

vochtig, zon/h.sch.

6

Scrophulariaceae

6-9

125

droog, zon

6-8

150

zon, droog

Een vaste toorts in een warme kleur. De bloemen zijn lichtgeel met een rood hart. 200

zon, vorstvrij

8

Verbascum ‘Helen Johnson’

Oostindische kers als klimplant. Sierplant en groente uit de Andes met lange spitse oranje bloemen en donkere sporen. De meeste klonen van Tropaeolum tuberosum zijn kortedagplanten en gaan pas in het najaar bloeien. Aardappels worden in de Andes in mengcultuur met ‘ApinaMama’ (Knolkapucien) geteeld. De teelt lijkt op die van aardappels. Oogsten als het loof is afgevroren. Knollen vorstvrij overwinteren.Voor recepten kunt u bij onze huistraiteur, Pohlig, onze culinaire gasten op de open dagen, terecht.

Tulbaghia

koper-terra-cotta

geel-terra-cotta

zon, droog

6-10

50

zon, droog

Dit is misschien toch, zoals wel wordt beweerd, de gedoodverfde opvolger van ‘Helen Johnson’ nog voordat die echt doorbrak in Nederland. ‘Jackie’ lijkt wat op ‘Helen Johnson’ maar is veel compacter, iets geler en iets rijker bloeiend. Ze hebben beide grote charme. ‘Jackie’ is standvastiger.

Tulbaghia violacea ‘Variegata’ zon, h.schaduw

120

Verbascum ‘Jackie’

Society Garlic 50

6-10

Onweerstaanbaar mooie plant in een zeldzame warme kleur, die onmisbaar wordt als we ze eenmaal kennen. Bloeit de hele zomer met vertakkende stengels. Uitgebloeide stengels verwijderen stimuleert de vertakking. Alleen op zeer droge grond komt ‘Helen Johnson’ door de winter. De standvastigheid laat duidelijk veel meer te wensen over dan de fraaie bloemen.

Alliaceae

6-10

100

Verbascum ‘Cotswold Queen’

Tropaeoleaceae

Tropaeolum tuberosum

lila-roze

6-8

Bekende toortsen zijn de inheemse tweejarige stalkaars of koningskaars. De soorten die we hier voor de tuin voorstellen zijn niet altijd zo groot en over het algemeen meer vaste planten.Verbascum chaixii ‘Album’ is een vaste toorts voor de romantische tuin. De stevig rechtopstaande bloemstengels vertakken zich. De combinatie van zuiver wit met een paars en oranje accentje in het hart is duidelijk niet door mensen bedacht, wij zouden dat niet durven, maar wel heel elegant.Vast, op goed droge plekken.

Knolkapucien 9-11

5

Verbascum chaixii ‘Album’

7

Donkerrode stengels, olijfgroen blad met gele randen en een sterke citroengeur. Reverteerd niet of nauwelijks naar groen.

oranje

vochtig, zon/h.sch.

Witte Toorts

zon, droog, kalk

Tropaeolum

200

Verbascum

Thymus x citriodorus ‘Villa Nova’ 6-7

6-7

Als de vorige, maar iets minder zeldzaam. De bloemen ruiken naar rot fruit.

Rond zilverbont blad en een sterke citroengeur verder identiek aan de vorige. Door geur en bladvorm te onderscheiden van Thymus vulgaris ‘Silver Posie’ ( die meestal als Thymus x citriodorus ‘Silver Queen’ wordt verkocht).Voor keuken en border.

roze

Melianthaceae

Veratrum nigrum

Thymus x citriodorus ‘Silver Queen’ 7-8

10

Een sprookjesachtige en door liefhebbers overvraagde plant. Het blad lijkt een beetje op hostablad. In het voorjaar ontvouwt het zich krachtig als de planten niet te zeer door slakken worden gehinderd.Vertakkende bloeistengels met kleine stervormige bloemen. Altijd schaars.

Eindelijk weer eens een niet bonte maar mooie frisgroene citroen tijm. De beste citroentijm voor de keuken. Zuiver van geur en smaak. De geur en de vorm van de plant zijn identiek aan ‘Silver Queen’. Groeit als een bolrond struikje.

roze

vorstvrij

Veratrum californicum

Thymus x citriodorus ‘Lemon Supreme’ 6-7

90

Veratrum

Tot nu toe de beste geelbladige siertijm voor siertoepassingen, beter weervast dan ‘Aureus’. De plant blijft in niet al te natte winters mooi maar alle citroentijmen zijn gevoelig voor nattigheid en strenge vorst. De citroengeur is bij ‘Bertram Anderson’ slechts ver op de achtergrond aanwezig.Toch wordt mij regelmatig verteld dat deze, of ‘Aureus’ de meest naar citroen ruikende tijmen zijn.Vermoedelijk heeft dat te maken met de rangorde van de zintuigen. Wij zijn erg visueel ingesteld en luisteren beter naar de ogen dan naar de neus. Het gele blad zegt: ‘citroen!’, harder dan de neus tegenstribbelt.

zacht-roze

5-10

Middelandse zee blauw, maar dan nog intensiever. Dit blauw ontlokt al snel een: “wow!” kreetje. Een potplant uit de asclepias familie, zijdeplant. Waarom ze zo heten wordt duidelijk wanneer we de zaadhuls open maken. De vrucht in de vorm van een 6 cm lange peul is gevuld met de zachtste zijde. Met die pluk zijdewol ga je onwillekeurig over je bovenlip strijken tijdends de zaadoogst.Vorstvrij overwinteren. Goed terugknippen, want ze neigen flink omhoog te schieten.

7

In Engeland wordt Tulbaghia, Society Garlic genoemd. Knoflook mag zich hierdoor vereerd voelen want we hebben het over een zeer edele plant. Alleen het sierlijke blad met crème strepen in de lengte ruikt wat naar knoflook. De lilaroze bloemen zijn fruitig geparfumeerd en verschijnen de hele zomer op lange stelen. Makkelijke potplant, mooi alternatief voor

56

Verbascum ‘Jolly Eyes’ wit-roze-bruin

7-9

120

bloemen is moeilijk te beschrijven en ongeëvenaard, moest u van adel zijn, dan hou het op deze. Bloeit onvermoeibaar door, zeker als u er een keer in het voorjaar en eventueel nog eens in de zomer een schaar langs haalt. Het zachtblauw van deze combineerde ik gewaagd met het zachtgeel van Sisyrinchium striatum, en ik zag dat het goed was. De naam moet eigenlijk ‘Belmont Blue’ zijn. De meeste vakgenoten zijn daar nog niet aan gewend en hebben het over: ‘Boughton Blue’. De Hoornviooltjes die we hier aanbieden zijn gestekte vaste planten, een heel andere categorie dan het perkgoed. Ze bloeien de hele zomer en staan liefst met het hoofd in de zon en de voeten in het water (vochtig dus, niet in de vijver)

zon, droog

Grote witte bloemen met een roze zweem en een kastanje bruin hart. Heel nieuw nog deze en voorlopig schaars.

Verbascum ‘Linda’ roze

5-10

80

droog, zonnig

Een plant die elke combinatie verheft. Het roze van deze toorts maakt van elk hoekje een sprookje. De plant is heel standvastig en bloeit lang. Uitgebloeide stengels moeten tussendoor weggenomen worden. Dan gaat de plant beter vertakken en nieuwe bloeistengels maken. Hopelijk weer leverbaar vanaf 2003.

Viola ‘Columbine’ (Va) Verbena

wit met paars

Verbenaceae

Zuid-Amerikaanse IJzerhard

Verbena bonariensis lavendelpaars

7-10

150

zon

8

wit, paars hart

150

zon

zachtblauw

125

zon

geel, koper

3

150

zon

3

En de roze vorm.

6-9

geel-bruin 100

zon

Veronicastrum

zilvermauve

Scrophulariaceae

120

3

lila -paars

150

3

violetpaars

100

Viola

3

zwart

zon, vocht, licht zuur

5-11

25

zon, vocht, licht zuur

5

5-9

20

zon /h.schaduw, zuur

5

5-11

20

zon, vocht, licht zuur

Viola ‘Belmont Blue’ (C) zon, vocht, licht zuur

5-11

15

zon, vocht, licht zuur

6

Dit is de zwartste viool die er op het moment is. Grote bloemen met een verwaarloosbaar klein geel hartje. Niet te verwarren met het zaairas ‘Bowles Black’ dat ook wel als Viola nigra wordt verkocht. De bloemen daarvan zijn minder donker en kleiner.

Violaceae

15

20

Viola ‘Molly Sanderson’ (Va)

zon

Hoornviooltje 5-11

5-11

De meest paarse van het stel, in violetpaars.

Hetzelfde in een zachter roze en wat lager.

zachtblauw

zon, vocht, licht zuur

Viola ‘Martin’ (Va)

zon

Veronicastrum virginicum ‘Pink Glow’ 7-9

20

Zacht bleek lila met fijne donker paarse strepen en paars hart, een adelijke kleur en goed vast. Zacht geparfumeerd. Uit de rubriek van de ‘bedding viola’s’. Dit mogen we hoewel de verleiding groot is niet Viola cornuta noemen van de specialsten. Gewonnen door Richard Cawthorne.

Afgeplatte, band-vormige spitse bloeiaren. In een donkerroze kleur.

roze

4-9

Viola ‘Letitia’ (Va) zon

Veronicastrum virginicum ‘Fascination’ 7-9

zon /h.schaduw

Grootbloemige in een zeer bleek zilvermauve hoog opgaande groeiwijze.

Hoge planten met bloemen aan vertakkende bloeistengels in tot 30 cm lange spitse en dichte aren. De aren wapperen elegant naar alle kanten. (Nooit gedacht dat wapperen ook nog elegant zou kunnen. Misschien heet het dan wuiven, maar dat past hier niet.) Smal donkergroen blad, mooie grote plant die heel bruikbaar is om borders hoogte te geven.

lila-roze

25

Viola ‘John Wallmark’ (C)

Veronicastrum virginicum ‘Album’ 7-9

5-11

Dit geel-bruin-paars, is niet onomstreden. Het is zeer geliefd bij de een en verguisd door de ander. De RHS jury hoort kennelijk bij de eerste categorie, want ze gaf de plant een AGM (Onderscheiding van hoge tuinwaarde). Een ieder is het eens over de beschrijving: zeer sterk geurend en rijkbloeiend.

4

Wellicht de mooiste kleur in het geslacht, dit lila. Lage plant met aarvormige bloemen. Precies de kleur van Geranium ‘Salomé’ (misschien iets lichter) die we ermee combineren voor het vormeffect. Kan zich kruisen met Verbena hastata wat dat oplevert hebben we nog niet gezien. Goed winterhard.

wit

8

Viola (Va) ‘Jackanapes’

Verbena stricta lila-paars

vorstvrij, zon (h.)sch.

“Hebberig makend vloeibaar goud” was de reaktie van rozen-ambassadeur Elsie de Raedt toen ze deze bij ons voor het eerst zag. Grootbloemig, geurend en met een vreemde combinatie van koper bruin en geel. Je moet het zien en dat kan gelukkig bijna jaarrond. Een oud ras dat het respect van de veteranen verdient.

Verbena hastata ‘Rosea’ 6-9

-50

Viola ‘Irish Molly’ (Va)

De witte vorm, zacht van kleur en elegant van bouw. Iets lager dan Verbena hastata.

roze

6-10

Zilver-grijsachtig zacht blauw.

Verbena hastata ‘Alba’ 6-9

5

Viola ‘Icy but Spicy’

3

Bloemen aan langwerpige aartjes, dus heel anders dan bij Verbena bonariensis, lang doorbloeiend.

wit

zon, vocht, licht zuur

Eigenlijk zouden we moeten spreken van klimaf-viool. De ranken kunnen tot een meter lang worden en ook op die ranken komen bloemen. De witte bloemen hebben een ruim lavendelkleurig hart. Mooi in een hangpot.Verdraagt weinig vorst dus in het hart van de winter binnenhalen.

Verbena hastata 6-9

20

Viola hederacea

Bloemen in afgeplatte schermen op hoge strak rechte, vertakkende stengels. Hoog maar niet massief, als jalouzieën in de open stand. Vorstgevoeliger dan Verbena hastata maar door uitzaai altijd blijvend. Prachtige plant die zich met heel veel soorten laat combineren in de grote natuurlijke groepen die weldra vanwege het uitzaaien ontstaan.

lavendelblauw

5-11

Echt een Victoriaanse hoornviool met meerkleurige bloemen en sterk geurend met een heerlijk parfum. De bloemen zijn wit met paarse aders en een klein geel honingmerk.

6

De meest betrouwbaar vaste cornuta. Het lieftallig zacht blauw van deze

57

Viola odorata ‘Königin Charlotte’ paars-blauw

3-5

20

Zantedeschia zon, halfschaduw, kalk

Traditionele bloem voor parfum en snoep. ‘Konigin Charlotte’ werd in de vorige eeuw gekweekt om de lange steeltjes zodat er boeketjes van konden worden gemaakt. Sterk geurend, er hangen wolken parfum om de planten.

Zantedeschia aethiopica ‘Crowborough’ wit

3-5

20

zon, halfschaduw, kalk

8

Een geweldig mooie vorm in zeer zacht roze met een witte zweem.

Viola odorata ‘Red Charm’ roze-rood

3-5

20

zon, halfschaduw, kalk

8

Helaas geen zuiver rood, dat lijkt vooralsnog niet mogelijk bij Viola odorata.

Viola odorata ‘Sulphurea’ abrikoos-geel

3-5

20

zon, halfschaduw, kalk

8

Zacht abrikoos-gele bloemen contrasterend met hun purper-rood stengeltje. De kleur is prachtig maar de geur heeft deze daarvoor prijs moeten geven.

Viola ‘Rebecca’ (Vtta) paars-creme

5-9

20

zon, vocht, licht zuur

5

De sterkst geurende en meest Victoriaanse (lees: frivole) viool die we hebben. Meerkleurige bloemen met een paarse buitenrand en crème van binnen. Zeer sterk geurend. Uit de rubriek violetta (miniatuur violen met een goede habitus). Gevonden door de violen-god: Richard Cawthorne.

Viola riviniana Purpurea Group paars-blauw

3-5

10

zon / schaduw

2

Een voorjaarsbloeiende vaste viool met donker purper blad. De bloemen vormen een mooi contrast met het blad. Als ze zijn uitgebloeid blijft het een sierlijke bodembedekker vanwege de mooie bladkleur. Zaait zich rijkelijk en kleurecht uit.

Viola sororia ‘Albiflora’ wit

4-5

25

zon / schaduw

4

Alle bloeikracht wordt bij deze Amerikaanse soort opgespaard voor een explosie in het voorjaar.Tijdends de bloei is het hartvormige blad nog niet volledig ontwikkeld. Na de bloei wordt dat veel groter en krijgt de plant het karakter van een stevige zodevormende bodembedekker die het ook in de schaduw prima doet. Eigenlijk bloeit de plant wel door maar, net als Viola odorata met cleistogame bloemen. Dat zijn bloemen die zichzelf bevruchten en dus geen behoefte aan bloemblaadjes hebben. In feite vormen er zich na het voorjaar gewoon meteen zaaddoosjes onder de plant.

Viola sororia ‘Freckles’ wit met blauw

4-5

25

zon / schaduw

4

Deze vorm krijgt u mee als we de sleutel van uw tuinhek krijgen want we moeten in het voorjaar even overal langs om met een fijn penseel donkerblauwe stipjes op de witte bloemen te zetten.

Viola ‘Wisley White’ wit

5-11

25

zon, vocht, licht zuur

5

Kleine witte bloemen. De bossige plant kan wat te lang worden maar dat is te verhelpen door diep terugknippen. De bloemen zijn dan in korte tijd terug.

Vitis

Vitaceae

Wingerd

Vitis vinifera ‘Purpurea’ groen

7-8

700

zon, kalk

6-8

100

vochtig, beschut

Onze vriend Thomas woont in het Noord-Spaanse dorp Camango De straat langs zijn huis is omzoomd met uit tuinen ontsnapte Zantedeschia aethiopica, de witte Aronskelk, de hele berm door het dorp staat er vol mee. Dat is prachtig en verklaart onze liefde voor deze plant.Verderop in het dorp is een berm met 100 m echte laurier waaronder het volstaat met zaailingen daarvan. Nu nog een combinatie bedenken waar Zantedeschia bij past. Wij denken aan Mediterrane planten, of het hoekje bij de waterbak. Misschien wat gewaagd zou het zijn ze te combineren met een donkerbladige Heuchera. of Cimicifuga. Zantedeschia is wat vorstgevoelig dus tijdens strenge winters geven we wat bladerdek. In warme streken is de plant bladhoudend, bij ons meestal bladverliezend.

Viola odorata ‘Pink Icing’ roze

Araceae

Aronskelk

8

6

Het jonge rode blad is donzig, de kleur wordt langzaam intensiever, tot diep purper in de herfst. Heel dramatisch tegen een oude bakstenen of witte muur.Van de vruchten verwachten we niet te veel. Die zijn vooral voor het vogelvolk.

58

Kwekerij Bastin Nederlandse Plantencollecties Lavandula, Salvia, Santolina, Thymus en Rosmarinus

Verder bij ons verkrijgbaar Het volledige sortiment tuingereedschap van smederij Sneeboer. Kastanje houten hekwerk, op bestelling. Een kleine selectie potterie. Etherische olie van lavendel, en andere lavendelproducten zoals lavendelkussens. Biologische meststoffen en bestrijdingsmiddelen van Ecostyle. Ons eigen recept biologische potgrond. in zakken van 50L. Een kleine selectie tuinboeken (zie verder).

Tijdschriften en verenigingen Veel van wat hier staat is Engels omdat we veronderstellen dat wat in Nederland beschikbaar is, bekend is. - The Herb Society, 134 Buckingham Palace Road,London SW1W 9SA, England. email: [email protected], web: sunsite.unc.edu/herbmed/Herbsociety Leden ontvangen een maandblad en een kwartaalblad - The Hardy Plant Society, Leden ontvangen nieuwsbrieven en een kwartaalblad. Aanmelden bij:The Administrator, Mrs. Pam Adams, Little Orchard, Great Comberton, Nr. Pershore, Worc., England, WR10 3DP, Tel 01386 - The International Herb Association, National Office, PO Box 317, Mundelein Il, 60060-0317 USA Tel.: 847-949-HERB Fax: 847-949-5896, email: [email protected] - Plants, A Journal for New Plant Hunters, Aquilegia publishing, 2 Grange Close, Hartlepool, Cleveland,TS26 0DU England. Introductie platvorm in tijdschrift voor nieuwe planten. - The Lavender Bag, halfjaarlijkse nieuwsbrief met veel informatie over Lavendel soorten en cultivars. Een schat aan informatie! Editor Joan Head, 6 Church gate, Clipston on The Wolds, Keyworth, Nottingham, NG12 5PA, England,Tel.: 0115-9892718 - Royal Hortical Society, prima maandblad en gratis toegang tot enkele van de mooiste tuinen van Engeland. 80 Vincent Square, London SW1P 2PE, England, tel: 0171-8213000, web: http:/www.rhs.org.uk

Internet Wij hebben al jaren een internetsite. Hier staan onze evenementen vermeld zoals open dagen en de tuinbeurzen waar wij aan deelnemen. Het sortiment staat er, er zijn weergegevens, de volledige Nederlandse plantencollecties en doorverwijzingen naar botanische informatie op het internet. Het adres is: www.bastin.nl/ U kunt natuurlijk ook via email informeren naar aanwezigheid van bepaalde planten en andere zaken: [email protected]

Aanbevolen literatuur - A Book of Salvias, Betsy Clebsch,Timber Press Inc., ISBN: 0-88192-369-9 Extra aanbevolen en ook bij ons verkrijgbaar: - Salvia's , Gids voor liefhebbers en vakmensen John Sutton (vert. door H. v. Dijk en G. de Jong-Zwier, met een hoofdstuk door ondergetekende over Salvia in Nederland) uitg. Schuyt & Co ISBN 90 6097 555 3 En ook bij ons verkrijgbaar: - Lavender, the growers guide,Virginia Mc Naughton, een standaardwerk over lavendel met enorm veel beschrijvingen en foto's van verschillende soorten en cultivars. ISBN 1 870673 36 0 - The Book of Tree Peonies, Gian Luppo Osti, ISBN 88-422-0750-0 - Vaste Planten, Roger Phillips en Martyn Rix, met veel foto's.Het Spectrum, ISBN 90 274 2753 4

- The RHS Index of Garden Plants, Mark Griffiths, Alleen beschrijvingen, maar dan wel van 60.000 planten! ISBN 0 333 59149 6 - Kruiden, Lesley Bremnes, ISBN 90 6590 335 6 Dit is heel volledig als u alles hebt geplant wat hier in staat, dan heeft u pas een kruidentuin. - Atrium Kruiden Encyclopedie, Deni Brown, ISBN 906113 800 0 - Tuinieren met Kruiden, Emille Tolley en Chris Mead, ISBN 90 6255 673 6 - Limburgse Tuinen, Florentine van Eeghen, Marcel Malherbe, Uitgeverij van Reemst, ISBN 90 410 0046 1 - Tuinen Reisgids Nederland, Hanneke van Dijk, IISBN 90 257 2870 7

Aanbevolen kwekerijen Als gespecialiseerde kwekerij verwijzen wij u graag door naar andere gespecialiseerde kwekerijen, liefst naar fijne colega's waar we goede ervaringen mee hebben. Andere kwekerijen vindt u in de: Plantenvinder voor de lage landen, IISBN 90 6255 936 0. Allereerst is er bij ons in de straat een hostakwekerij met een sortiment van ongeveer 500 soorten. Wij hadden voorheen ook Hosta in ons sortiment, maar laten dit nu liever aan Theo Dautzenberg over: - Kwekerij "het Hostaveldje" Nieuwenhuysstraat 2, 6336 XW AalbeekHulsberg tel. 045-4051792, fax 045-4053047, openingstijden als bij ons. Verder bevelen wij behalve deze goede buur, de onderstaande verre vrienden aan. Rozen: - Daniel Schmitz Rozes, B-4960 Bellevaux-Malmedy, België, tel. 080-337534, fax 080-770533 web: www.danielschmitz-roses.com - Ann en Rudy Velle, Louis Lens N.V., Redinnestraat 11, B-8460 Oudenburg België, tel. 059-267830, fax 059-265614, e-mail: [email protected], web: www.lens-roses.com Heemplanten / wilde planten: - Heilien Tonckers, De Heliant, Oude Willem 2, 8426 SM Appelscha, tel. 0516-433292 - Freddy Sparrenberg, Kwekerij Ecoflora, Ninoofsesteenweg 671, B1500, Halle, e-mail: [email protected], web: www.ecoflora.be Groenten en kruiden: - Peter Bauwens, De nieuwe tuin,Trompwegel 27-B-9170 De Klinge, België, tel. 037707816, fax 03-7707816, ook zaden. - Marie en Pascal Moureau, L' ortie culture, Fourneaux de Vaulx, B5646, Stave (Mettet), België, tel./fax 071-729754 Varens: - La Fougeraie, voor adres, zie bij L'ortie culture. Exotische planten: - Wilco en Hellen Karmelk, Ferdinandushof, Rodesluisweg 13, 4575 NE Overslag (Zeeland), tel. 0115-482041, fax 0115-482041. Bomen en struiken: - Dominique de Witte, Pepiniere le Try, Rue du Pluis 39, B-1341, België, tel, 010-614092, fax 010-618279, specialisaties: Phliadelphus en Viburnum arboretum. Zaden: -Rob Leopold, de Cruydt Hoeck, Postbus 1414, 91 BK Groningen, catalogus, dikke zadenlijst: 5 euro overmaken op giro 4058000. Hemerocallis en Iris: - Marian Joosten, Kwekerij Joosten, Ruttensepad 7, 8313 PM, Rutten, tel. 0527-262485, fax 0527-262255, e-mail: [email protected], web: users.castel.nl/~joosm01. Onze huistraiteur: - Claude Pohlig, Chaumont-Gistoux, België, Maître cuisinier de Belgique, Meilleur artisan cuisinier de Belgique 1995, tel. / fax 010-680656.

Nieuwenhuysstraat 29, 6336 XV Aalbeek/Hulsberg, K.v.K. Hrl: 48973, BTW: 8019.58.544, giro 6857592 telefoon: 045-5231475 fax: 045-5281405, e-mail: [email protected], web: www.bastin.nl

Met dank aan Tom Henning, Schimmert, type-setting en layout. Henri Horeman, Helmond, voor layout adviezen. Nancy Knaap, Amsterdam, voor de viooltjes en overige huisstijl Boy Kreuning, Zaltbommel, correcties. Nikol Maes, Landgraaf, voor proeflezen. Drukkerij Pasklaar, Sittard, druk.

60