Voortgangsbericht Hatert 2.0
Wijkaanpakprogramma 2012 t/m 2015 25 april 2013
2 Voortgangsbericht Hatert 2.0
De inhoud in het kort:
1. Algemene schets van de wijkontwikkeling
3
2. Bewonersbetrokkenheid
4
3. Voortgang per bouwsteen
4
4. Voortgang besteding bijzondere projectsteun CFV
9
5. Voortgang besteding maatwerkafspraken met het rijk
10
6. Financiële stand van zaken
11
7. Vooruitblik 2013-2016
11
3
Voortgangsbericht Hatert 2.0 Aanleiding Tijdens de bespreking van het wijkaanpakprogramma Hatert 2.01 is toegezegd dat er begin 2013 een voortgangsrapportage wordt aangeboden aan de gemeenteraad. Omdat toen ook is toegezegd dat er begin 2014 een tussenevaluatie wordt gemaakt, wordt nu voldaan met een voortgangsbericht op hoofdlijnen. 1. Algemene schets van wijkontwikkeling Hatert heeft de weg omhoog gevonden. Die weg is niet recht en de bestemming is nog niet bereikt. Maar bij bewoners is er groeiend vertrouwen in de toekomst2. Tijdens de wijkenkaravaan en in andere gesprekken blijkt dat bewoners positief zijn over Hatert. Het vernieuwde wijkcentrum, de openbare ruimte en de verminderde jongerenoverlast worden vaak genoemd. Uiteraard zijn er ook zorgen maar tegelijkertijd merken mensen op dat aan veel punten gewerkt wordt. Door beroepskrachten die nauw met elkaar samenwerken, bijvoorbeeld in het sociale wijkteam of veiliger wijkteam. Maar vooral door bewoners zelf. Dat is de kracht van Hatert en ook de belangrijkste basis om de opgaande lijn te verduurzamen voor een langere periode dan de programmatermijn van Hatert 2.0. “Totaaloordeel Hatert: Het woon- en leefklimaat tonen een overwegend positieve ontwikkeling maar blijven onder het Nijmeegse gemiddelde”, uit de stads- en wijkenmonitor 2012 (afdeling Onderzoek en Statistiek, gemeente Nijmegen)
De zorgen manifesteren zich grofweg op drie terreinen: gezondheid, werk en opgroeien. In de recente wijkenmonitor is vooral gezondheid een thema dat negatief opvalt. Voor een groot deel is dit een gevolg van de hoge werkloosheid en gebrek aan perspectief. Op beide terreinen wordt actie ondernomen. Een derde thema dat genoemd moet worden is opgroeien. Zowel op het terrein van onderwijs als opvoeding, is er nog een wereld te winnen in Hatert. Voor alle drie de thema’s geldt dat het vooral om buurt gerelateerde zorgen gaat. Hatert is immers een grote wijk en de problematiek is lang niet overal even groot. Hierover later meer bij het onderdeel vooruitblik 2013-2016. We kennen de mogelijkheden van Hatert en we kennen de kwetsbaarheden. De resultaten die geboekt zijn in de eerste fase (Ongedeeld Hatert, 2008 t/m 2012) moeten we koesteren. Op het terrein van bewonersbetrokkenheid, kwaliteit van wonen, openbare ruimte, voorzieningen en jeugdoverlast zijn er grote stappen gezet. We moeten zorgen dat we niet verslappen en tegelijkertijd voortgang boeken op de meest hardnekkige punten. In 2010 en 2011 heeft er een externe en interne evaluatie plaatsgevonden. Hieruit is een aantal aanbevelingen voortgekomen. Deze zijn in de uitvoering van Hatert 2.0 ter harte genomen. In de tussen –en eindevaluatie zullen we laten zien welke resultaten hierop geboekt zijn. De looptijd van Hatert 2.0 is 2012 t/m 2015. In het laatste kwartaal van 2016 zal een eindevaluatie worden opgesteld. 1
Kamerbespreking 1-2-2012, uiteindelijke vaststelling was op 15-2-2012. Uit de wijkenmonitor blijkt dat in 2011 30% van de ondervraagde bewoners vindt dat de wijk vooruit gaat; dit was in 2003 nog 15%. 2
4 2. Bewonersbetrokkenheid De bewoners maken Hatert. Door er op een goede manier te wonen, ondernemen en niet te zorgen voor overlast. Maar ook door er voor elkaar te zijn of door gezamenlijk ergens de schouders onder te zetten. Hatert is een actieve wijk3. Een voorlopige inventarisatie laat zien dat er circa 60 bewonersgroepen op één of andere manier een positieve bijdrage leveren aan de wijk. Soms vanuit de “klassieke” bewonersparticipatie en soms vanuit volledig eigen initiatief, bijvoorbeeld op terrein van zorg en welzijn. Soms zijn de groepen al heel lang actief, soms sinds het begin van het wijkaanpakprogramma. Soms alleen (bewoners die zwerfvuil opruimen) soms met een grotere groep (de klankbordgroep voor het vernieuwde wijkcentrum). Uit een mail van Netty van Vugt, voorzitter wijkkrant Hatert: “Hallo allemaal, ik kan het positieve bericht geven dat Wijkkrant Hatert zal blijven bestaan. Wij hebben de lay-outman en de secretaris gevonden, uit de vele aanmeldingen. De reactie vanuit de wijk, was buiten verwachting, ook opmerkingen dat het toch erg zou zijn als de wijkkrant zou verdwijnen. Al die opmerkingen dat voelt voor ons als redactie toch wel goed”.
De betrokkenheid van bewoners bij het programma Hatert 2.0 is divers. We zien bewoners die over het geheel willen meedenken (bijvoorbeeld in het wijkplatform) of over één bouwsteen (bijvoorbeeld over de woningmarkt). We zien ook bewoners die vooral de handen uit de mouwen willen steken, bijvoorbeeld als gastheer/vrouw bij Hart van Hatert of als vrijwilliger bij de Buurtrangers. Als we naar het brede terrein van wijkgericht werken kijken (dus niet alleen de zes bouwstenen maar ook bijvoorbeeld wijkveiligheid) dan blijkt dat in Hatert beroepskrachten en bewoners goed aan elkaar gekoppeld én aan elkaar gewaagd zijn. Men houdt elkaar scherp en werkt in vertrouwen samen. 3.Voortgang per bouwsteen a. Hatert Werkt Het uitvoeringsplan voor 2012-2013 wordt uitgevoerd. Wat betreft de taakstelling voor 2012 voldoet Hatert Werkt meer dan voldoende.4 Met het actiecentrum Hatert Werkt als uitvalsbasis wordt nauw samengewerkt tussen de verschillende disciplines, ook met die van het sociale wijkteam. Het jongerenloket is toegevoegd (1 dag in de week) evenals een jongerencoach, beiden leveren veel meerwaarde voor een sluitende aanpak. Op dit moment wordt er een tussenevaluatie opgesteld met een tweeledige doelstelling. Ten eerste: wat heeft Hatert Werkt gebracht aan resultaten op terrein van werkgelegenheid, participatie en inkomensondersteuning. Ten tweede: welke meerwaarde heeft de lokale dienstverlening van het Actiecentrum in de wijk ten opzichte van de centrale dienstverlening vanuit de Mariënbeurs en hoe kunnen we die meerwaarde behouden ondanks een afnemende financiering in 2014 en verder. 3
De wijkenmonitor laat zien dat in 2011 ruim 60% zich verantwoordelijk voelt voor de eigen buurt en bijna 30% deelneemt aan buurtactiviteiten. 4 Dat geldt voor uitstroom naar regulier werk (209), nieuwe participatietrajecten (99), inkomenschecks (274), aantal verstrekkingen inkomensvoorziening oudere werklozen (132) en nieuwe schuldhulpverleningstrajecten (80). Ook zijn er 61 werkplekken gerealiseerd met behoud van uitkering, 10 WSW indicaties of Wajong en 15 aanmeldingen bij bureau zelfstandigen.
5 Hierbij wordt ook gekeken in hoeverre samenredzaamheid op het vlak van re-integratie een rol kan krijgen. Van groot belang is dat de toekomst van Hatert Werkt, met zijn integrale aanpak van klanten, naadloos past in de visie op het Regionale werkbedrijf en bij ontwikkeling van de sociale wijkteams. Hatert Werkt biedt lessen voor een concept voor Nijmegen als geheel. Een concept van re-integratiedienstverlening aan klanten met een afstand tot de arbeidsmarkt waarbij een multidisciplinaire en wijkgerichte/nabije aanpak nodig is. Bij multidisciplinaire aanpak denken we aan samenwerking met het UWV, schuldhulpverlening, armoedebestrijding, gezondheid, maatschappelijk werk, enz. 5. b. Regieteam Het regieteam is al een tijd operationeel en sinds 2012 stadsdekkend. Hatert valt onder het regieteam Zuid (samen met Hatertse Hei, Grootstal en Brakkenstein). Onder leiding van de gemeentelijke procesregisseur worden huishoudens met meervoudige en complexe problematiek (zorg en/of overlast) besproken en één plan van aanpak opgesteld, een trekker aangewezen en de monitoring geregeld. In totaal zijn er in 2012 58 nieuwe aanmeldingen geweest. Van die 58 zijn er inmiddels 23 afgesloten, 6 worden nog gemonitord, bij 14 is het plan van aanpak nog lopende en 15 zijn in voorbereiding van een plan van aanpak. De tevredenheid bij de partners is groot, zowel vanuit het regieteam6, als bij de schil er omheen; zowel vanuit de repressieve als de preventieve kant. Uit de indicatieve maatschappelijke kostenbaten analyse (MKBA) die in 2011 zeer voorzichtig is ingevuld, komt een maatschappelijk rendement van 64% (indirecte toegevoegde waarde voor de maatschappij) en een (direct) financieel rendement van 27%. Dit betekent dat iedere euro die wij in deze aanpak investeren in ieder geval €1,27 oplevert voor de aanpak zelf. Nu het werksysteem volledig functioneert en de aanpak langer draait zijn we bezig om met hardere gegevens- nog beter in beeld brengen wat het rendement is. Concrete resultaten kan de raad voor de zomer van 2013 verwachten. “ In Hatert komt alles mooi bij elkaar door de aansluiting van het sociale wijkteam en Hatert Werkt. Daardoor zijn we in staat om sneller achter de voordeur de juiste hulp te bieden”, aldus Dorrethe Friesen, procesregisseur regieteam Zuid. Een nieuwe ontwikkeling is de aansluiting met het sociale wijkteam (sinds juni 2012 in Hatert actief). De maatschappelijk werker zit in beide teams en zorgt voor de afstemming 7. Afgelopen periode is ook flink geïnvesteerd in de samenwerking tussen het regieteam en het actiecentrum Hatert Werkt. Werkers weten elkaar op casusniveau goed te vinden. Een andere ontwikkeling zit bij het Meldpunt Bijzondere Zorg (MBZ). Per 1 januari 2012 focust het MBZ zich voornamelijk nog op de zogenaamde 1%-doelgroep; mensen met de meest complexe OGGZ-problematiek8. Voorheen was de opdracht van het MBZ breder (de 5%-doelgroep). Hierdoor zijn het MBZ en de regieteams in een andere verhouding tot elkaar komen te staan. 5
Hatert is één van de wijken die meedoen aan een landelijke pilot rondom waardecreatie. Het kennisnetwerk Platform 31 levert hiervoor expertise, vooral bij een effectenarena- en calculator in het voorjaar van 2013. 6 Regieteam bestaat uit : gemeente, politie, woningbouwcorporaties, wijkverpleegkundige, bureau jeugdzorg, maatschappelijk werk en een lege stoel voor specifieke beroepskracht. 7 Bewoners die in het sociale wijkteam worden besproken, hebben meestal nog de regie over hun eigen leven, bij het regieteam is dit niet het geval en is sprake van dwang en drang. 8
OGGZ staat voor: Openbare Geestelijke Gezondheidszorg
6
Festiviteit Bij de Buren, Park Malderborgh, september 2012
c. Imagoverbetering Bewoners en beroepskrachten zetten zich continu in voor een betere wijk en een betere beeldvorming over de wijk. Alle kansen worden hiervoor aangegrepen en alle bouwstenen leveren direct of indirect een bijdrage aan een beter imago. De negatieve berichten over Hatert in de media zijn aan het afnemen; de positieve berichten nemen steeds meer toe9. De gekozen richting is gebaseerd op twee uitgangspunten: a) richt je zowel op de huidige als de potentiële bewoners en b)vergroot de positieve eigenschappen van Hatert, wees eerlijk en laat zien dat aan een aantal zorgpunten hard wordt gewerkt. “Ik snap niet dat er niet meer mensen in Hatert willen wonen. De mensen zijn er vriendelijk, er zijn veel voorzieningen en je kunt mooi wandelen langs het kanaal”. Uitspraak van nieuwe bewoonster, afkomstig uit Berg en Dal. Bij de uitwerking van deze bouwsteen worden uitdrukkelijk bewoners en (creatieve) ondernemers betrokken. Er wordt nu gedacht aan drie reeksen van herkenbare activiteiten in 2013, 2014 en 2015, telkens van lente tot herfst. Hierbij wordt aangesloten bij sterke punten van de wijk, zoals het ruime en groene karakter , verscheidenheid in bewoners en actieve vrijwilligers. Ook wordt zo veel mogelijk aangesloten bij bestaande evenementen (Dag van het Park, gezonde week, Kleurrijk Hatert, Festiviteit Bij de Buren). Het bestaande beeldmerk “Hou van Hatert” met de drie hartjes voor de drie buurten, wordt hiervoor ingezet. De wijkkrant Hatert en de wijkwebsite www.houvanhatert.nl spelen een belangrijke rol bij de uitvoering van de bouwsteen imagoverbetering. 9
Artikelen in De Gelderlander over Hart van Hatert/Sociaal Wijkteam en vernieuwde wijkcentrum.
7 d. Aanpak woningmarkt De aard en samenstelling van de woningvoorraad blijven zorgen voor een relatief grote instroom van lage inkomensgroepen. Dit kan gezien worden als groot probleem of als een specifieke kwaliteit van Hatert. Er is nog steeds de ambitie om meer differentiatie aan te brengen in de woningvoorraad. De gerealiseerde nieuwbouw door Talis en Portaal laten dit zien, maar ook de verbetering van de duurzaamheid van woningen10. De opdracht voor de bouwsteen woningmarkt is het onderzoeken van functioneren van de woningmarkt in Hatert. Hierbij worden de gewenste strategieën bepaald om juist de doelgroepen die woon carrière willen maken voor de wijk te behouden. Welke mensen komen in deze wijk wonen en welke trekken er weg? Welke strategieën kunnen we inzetten om de woningmarkt te verbeteren. Bewoners en professionals buigen zich samen over deze vragen.
Beeldbepalende woontoren van Portaal met in de plint Hart van Hatert (wonen, zorg en welzijn)
10
Portaal heeft een bijdrage vanuit ISV III gekregen voor het energiezuiniger maken van 36 appartementen in Zijpendaalstraat (Hatert). Portaal verrichtte in 2012 groot onderhoud en nam energiebesparende maatregelen zoals plaatsen van HR ++ glas, dakisolatie, vloerisolatie tussen de woningen en bij de inpandige bergingen en isolatie van de wanden in het trappenhuis. Hiermee gaan de woningen van een energielabel F naar B (vier stappen).
8 e. Burgerkracht Met deze bouwsteen willen we de burgerparticipatie ondersteunen. Er gebeurt al heel veel in Hatert, daarom sluiten we aan bij wat er al is. Het eerste spoor gaat over vinden en verbinden van alle bewonersinitiatieven, eventueel met hulp van mijnbuurt.je (het digitale platform voor wijkcommunicatie). Bij het tweede spoor selecteren we 5 goede voorbeelden uit het overzicht van 60 initiatieven. Deze worden nader geanalyseerd om ervan te leren en om te bezien of ze toekomstbestendig zijn. Bewoners worden bevraagd over hun ambities en hun verwachtingen richting medebewoners en beroepskrachten. Beide sporen zullen vanaf het voorjaar van 2013 starten en passen naadloos in het nieuwe gemeentelijk beleid rondom participatie in de wijken – de nota’s Mee(r)doen, Geef ze de (openbare) ruimte, de WMO-wijkpilots en de ontwikkelingen rondom één wijk – één plan. Bij deze bouwsteen zijn uitgangspunten vastgesteld, zodat iedereen dezelfde verwachtingen heeft. Eén van de uitgangspunten is dat burgerkracht ook bij de andere bouwstenen een onlosmakelijk onderdeel is. Daarnaast zijn de volgende voorwaarden van belang: >bestaande energie vasthouden, waarderen en zichtbaar maken; >geen nieuwe dingen bedenken maar vinden en verbinden; >uitgaan van de leefwereld van bewoners en niet van beleid; >gezamenlijke opdracht, waarbij het initiatief bij de bewoners ligt; >duurzaamheid: gericht op de langere termijn en op samenredzaamheid.
Bewoners van Waterrijk, onderdeel van Park Maldenborgh
f. Bestrijding eenzaamheid ouderen De legitimatie voor deze bouwsteen is een grootschalig onderzoek onder ouderen in 2010 waaruit bleek dat een substantieel deel van de bewoners aangaf te kampen met (enige vorm van) eenzaamheid. Tegelijkertijd zijn er veel ouderen actief in en voor de wijk, bijvoorbeeld in het wijkcentrum of in/om hun woning. In vervolg op het bovengenoemde onderzoek is er actie ondernomen op twee terreinen. Ten eerste zijn in aantal buurten -waarvan bekend is dat eenzaamheid speelt- zogenaamde buurttafels opgezet. Er waren bij de eerste buurttafel in de Jadestraat 20 mensen aanwezig. Dit is voor de Jadestraat een hoge opkomst. Het vervolg is afhankelijk van de wensen van de bewoners.
9 Het blijkt dat bewoners meer willen, daarom is er ingestoken op: een nieuwsbrief over De Toermalijn (ontmoetingsruimte), een zelfstandige kookclub voor en door bewoners en de mogelijkheid om binding met de buurt te versterken via opbouwwerk. In de Jadestraat zijn nog 2 buurttafels georganiseerd (ook met een hoge opkomst) en komende jaar worden ze in de Irene Vorrinkstraat (Zonnebaars) en de Zypendaalstraat georganiseerd. Het tweede terrein is gericht op methodische vernieuwing, De volgende resultaten zijn bereikt: >training motivational interviewing (vraagverheldering); >scholing eenzaamheid voor vrijwillgers (hoe kan eenzaamheid herkend worden); >signaleringskaart eenzaamheid (hulpmiddel hierbij); >aansluiting van het project bij sociaal wijkteam; >bewoners uit de doelgroep als ambassadeurs; >monitoring door RadboudUniversiteit. 4. Voortgang besteding bijzondere projectsteun Centraal Fonds Volkshuisvesting De gemeente en de drie corporaties (Talis, Portaal en WoonGenoot) zijn het met elkaar eens geworden dat de middelen uit de Bijzondere Projectsteun (BPS) voor Hatert 2.0 (€ 1,86 miljoen) als volgt zal worden bestemd11: a. € 830.000,- door de drie corporaties te bestemmen aan fysieke investeringen conform hun eerder gemelde plannen. De stand van zaken is als volgt: >Talis gaat de BPS inzetten voor zonnepanelen op de eengezinswoningen in Hatert die niet te koop worden aangeboden (in de randstraten). Het project start in 2013 en afronding uiterlijk eerste helft 2014. >Woongenoot heeft een opdracht verstrekt om de achterpaden op te schonen. Deze waren veelvuldig overwoekerd met onkruid, wildgroeiende struiken e.d. Bewoners hebben ook zelf (op aanwijzing van Woongenoot) de wildgroei vanuit hun tuin naar het achterpad aangepakt. Stand van zaken op dit moment is dat de werkzaamheden in een afrondende fase is. Naar verwachting is het project halverwege april 2013 afgerond. Ook wordt gezorgd voor verlichting bij de garagepleinen. Deze zal gaan draaien op zonne-energie, afkomstig van de garagepleinen. Dit project is naar verwachting eind april afgerond. >Portaal wil de BPS inzetten voor woningbouw op het circusterrein. Daartoe is men bezig met een haalbaarheidsonderzoek. Welke mogelijkheden zijn er en vooral welk product moet er ontwikkeld worden om de woningmarkt in Hatert te verbeteren. Resultaten worden voor de zomer van 2013 verwacht. b. € 830.000,- te bestemmen als bijdrage aan het in tijd naar voren halen van de bouw van één Hatertse basisschool (Conexus)12 in combinatie met het ontwikkelen (als compensatie) van een beschikbaar komende Conexus-locatie elders in de stad. Onderdeel van deze afspraak is dat wanneer het plan om de investering in één Hatertse basisschool naar voren te halen niet
11
Zie de brief van wethouder Tankir aan de raad van 26 juni 2012 (kenmerk WM00/12.0013466). In 2004 ging nog 76% van de Hatertse kinderen naar de scholen in de eigen wijk; in 2012 is dit percentage gedaald naar 58% (22,4 naar De Klumpert en 33,3 naar De Vossenburcht). De meeste kinderen die niet in Hatert naar de basisschool gaan, gaan naar St.Nicolaas/Goffert (12,8%), Hidaya/Hatertse Hei (5,8%) en Kleine Wereld/Grootstal (5,1%). 12
10 haalbaar zal blijken te zijn, de drie corporaties en de gemeente in een op overeenstemming gericht overleg het budget van € 830.000,- alsnog bestemmen voor de leefbaarheid in Hatert. Hierbij is het begrip leefbaarheid zo ruim geïnterpreteerd dat het zowel om investeringen in het sociale als in het fysieke domein kan gaan, waarbij er een causaal verband aangetoond kunnen worden met de bevordering van de leefbaarheid. De stand van zaken is als volgt. Gemeente en corporaties zijn bezig met een haalbaarheidsonderzoek voor het realiseren van één fysieke locatie voor Brede School Hatert, inclusief de mogelijkheden voor de compensatie-locatie. Vóór 1 juni 2013 zullen de resultaten bekend zijn en zal er een besluit genomen worden. De gemeente heeft de huidige context van de zeer beperkte ruimte op de planexploitatie onderwijshuisvesting duidelijk meegegeven. c. € 200.000,- in overleg met elkaar op een later moment te bestemmen voor fase 3, aansluitend op het plan “Hatert 2.0” voor de jaren 2016 en 2017. Stand van zaken: hiervoor is nog geen bestemming bepaald. Afhankelijk van de tussenevaluatie zal hier een besluit over worden genomen, uiteraard in gezamenlijk overleg tussen bewoners, corporaties en gemeente.
5. Voortgang besteding maatwerkafspraken met rijk Het is bekend dat het kabinet Rutte I eenzijdig haar financiële verantwoordelijkheid heeft opgezegd voor de 40 aandachtwijken. De gemeente en de corporaties houden zich aan de charter-overeenkomst voor de periode 2008-2018. Wel is het zo dat het rijk voor 2012 zogenaamde maatwerkafspraken met Hatert heeft gemaakt. Aan deze afspraken is een budget van € 150.000 gekoppeld, met een bestedingstermijn tot januari 2013. Aan de volgende onderdelen is het geld besteed: >€ 50.000 voor het vernieuwde wijkcentrum (nieuwe keuken en uitgebreid jongerencentrum)13; >€ 100.000 voor het sociale wijkteam (cofinanciering van de opstart en realisatiekosten van drie van de vier beoogde pilots in Lindenholt, Dukenburg, Hatert en Noord). De middelen zijn besteed binnen de gestelde termijn en de verantwoording richting rijk zal vóór 1 juni gereed zijn. 13
Onder grote belangstelling is op 16 maart 2013 het vernieuwde wijkcentrum gepresenteerd aan wijk en stad.
11 6. Financiële stand van zaken De kosten van Hatert 2.0 zijn geraamd op ongeveer €3,9 miljoen voor 4 jaar (2012 t/m 2015). De financiering is afkomstig van gemeente en corporaties (Talis, Portaal en Woongenoot) uit het restant WAP-middelen (2008-2012) en de Bijzondere Projectsteun. De financiële overzichten laten geen afwijkingen zien en de uitgaven blijven binnen de jaarbegrotingen. Hatert 2.0 is eigenlijk ruim een jaar geleden echt gestart dus is het logisch dat sommige bouwstenen (Hatert Werkt, Regieteam, Aanpak eenzaamheid) een hogere besteding laten zien dan anderen (Imago, Woningmarkt en Burgerkracht). In de tussenevaluatie, eerste kwartaal 2014, zullen we de raad uitgebreider informeren. “Het wijkcentrum is echt heel mooi geworden. Hatert kan er trots op zijn en met de nieuwe keuken hebben we goud in handen. We hebben geduld moeten hebben, maar dat is beloond”, aldus Piet Schiltmans, bewoner van Hatert en o.a. lid van de klankbordgroep nieuwbouw wijkcentrum.
7. Vooruitblik 2013-2016 Het centrale thema voor de komende periode is borging. Vanaf 2017 moeten we klaar zijn voor een leven zonder Hatert 2.0. De borging van de positieve wijkontwikkeling ligt in de eerste plaats bij de bewoners (en ondernemers)van Hatert. De professionele partners moeten –indien nodig en/of gevraagd- hierin faciliteren. Per bouwsteen zal worden aangegeven wat de succesfactoren zijn en welke borgingsinstrumenten worden ingezet. Hierbij word gedacht aan: goede evaluatie (wat werkt wel en wat niet); vertrouwen hebben in bewonerskracht; keuzes maken en daar voor gaan; minder verbijzonderen, meer regulier maken en optimaal netwerk zodat samenredzaamheid mogelijk is. Inhoudelijk geven we in 2013 en 2014 extra aandacht aan de volgende uitdagingen. Werkgelegenheid en gezondheid Beide thema’s vormen de achilleshiel van Hatert, vooral in relatie tot elkaar. Mensen die langere tijd werkloos zijn, voelen zich minder gezond14. Mensen die weer gaan werken, merken na 6 maanden al gezondheidsverbetering15. Mensen die ziek zijn of zich ziek voelen, maken minder kans op de arbeidsmarkt. Het is dus zaak om de acties van Hatert Werkt beter af te stemmen op die van de stuurgroep Hatert Gezond. Vanuit preventie wordt er al veel gedaan, bijvoorbeeld door de gezondheids-makelaar (GGD) in samenwerking met vrijwilligers, sportservice, scholen, verzorgingshuizen en Tandem. Acties worden nu ondernomen vanuit Hatert Werkt om de re-integratie van bewoners te versterken door veel meer de gezondheid te betrekken en/of om werk en participatie als “medicijn” in te zetten.
14
CBS Leefsituatie-onderzoek (2000) toonde aan dat werkloosheid leidt tot een toename van geestelijke klachten. Hoe langer de werkloosheid aanhoudt, hoe groter de klachten. 15
In plaats van wachten tot zij zich gezond genoeg voelen om met een betaalde baan te beginnen, kunnen werklozen beter vast aan de slag gaan met die betaalde baan. Binnen zes maanden voelen zij zich dan zowel lichamelijk als geestelijk stukken beter. Bovendien functioneren zij beter in hun sociale omgeving. Dit concludeert Merel Schuring, onderzoeker van het Erasmus MC, in haar promotieonderzoek (2010).
12 Een sterkere koppeling geldt trouwens niet alleen voor Hatert Werkt maar ook voor burgerkracht en sociaal wijkteam. Het is bewezen dat als bewoners hun wijk als gezellig ervaren, ze zich minder ziek voelen16. Opgroeien en samenleven Het is voor de wijkontwikkeling van groot belang om de aandacht beter te verdelen tussen de oudere jeugd (18+) en de kinderen in de basisschoolleeftijd en vooral de schakelleeftijd 11-13 jaar. Door de intensieve samenwerking (jongerenwerk, straatcoaches, jongerenloket) is de jongerenoverlast op straat sterk verminderd en tenminste beheersbaar. De problematiek ligt meer op individueel niveau en daar zijn nu de pijlen op gericht, vooral vanuit Hatert Werkt (jongerenloket) en regieteam. Door de agogische groepsgerichte uren op de oudere doelgroep te verminderen, komt er meer ruimte voor preventieve en positieve aandacht voor de nog jongere generatie. De generatie die zal opgroeien in Hatert en die zélf moet leren om op een goede manier samen te leven. De ouders, Brede School Hatert en haar partners zullen hierbij gezamenlijk richting moeten geven, corrigeren, complimenteren en ondersteunen. Van wijk naar buurt Er is veel bereikt in Hatert, op allerlei vlakken en voor heel de wijk. Maar de problematiek blijft hardnekkig en concentreert zich op een klein deel van Hatert. Daarom gaan we in een deel van de Kastelenbuurt een integrale buurtaanpak starten. Uit de wijkenmonitor en uit de signalen van bewoners en beroepskrachten blijkt dat in dit deel van Hatert de meeste winst te behalen valt17. Afhankelijk van een uitgebreide analyse zal bekeken worden wat het meest effectief is. Er wordt nu gedacht aan een combinatie van interventies vanuit Hatert Werkt, sociaal wijkteam en woonomgeving (Portaal). Die interventies zullen vooral op huishoudenniveau zijn, maar ook ondersteund vanuit een collectieve aanpak voor de hele buurt (leefomgeving). Het uiteindelijke doel is om de participatie en verantwoordelijkheid van de bewoners te vergroten. Er zal in mei gestart worden en de verwachte looptijd is 2 jaar.
16
Hoe meer cohesie bewoners in hun woonbuurt ervaren, hoe gezonder zij zichzelf ook zien. Dat blijkt uit het proefschrift van sociologe Sigrid Mohnen van de Universiteit Utrecht. Zij toonde niet alleen het verband aan tussen zogenoemd sociaal kapitaal in buurten en de subjectieve gezondheid van de bewoner, maar gaf hiervoor ook een verklaring. Mensen in gezellige buurten bewegen (fietsen, lopen, klussen of tuinieren) meer en dit verklaart het verband in belangrijke mate (januari 2012). 17
Het betreffen vooral eengezins-huurwoningen. Hier wonen relatief veel niet-westerse Nijmegenaren, vooral met een Marokkaans achtergrond. Ook veel autochtonen met lage opleidingen en dito kansen. Er zijn leefbaarheidproblemen in relatie tot vervuiling van tuinen, overlast van jongeren, huurachterstanden, illegale bewoning, wietteelt. Stedenbouwkundig gezien is dit een naar binnengekeerd complex. De mutatiegraad is er relatief hoog. Er wonen veel grotere huishoudens die van een uitkering afhankelijk zijn. Er zijn veel gebroken gezinnen en ouders met een laag opleidingsniveau. Ook speelt er eenzaamheid en mobiliteitsproblemen onder senioren. Bovendien zijn er gevoelens van onveiligheid en voelen bewoners zich vaak minder betrokken bij de wijk Hatert. Ook speelt hier jeugdproblematiek rond beweging, voeding en overgewicht.
13
Nieuwe opvallende appartementen van Talis: Stijl 6
Economische pijler In het kader van Hatert Werkt wordt heel goed gekeken naar de bedrijvigheid in Hatert, Nijmegen en de regio. Die kansen worden optimaal benut. Een thema dat in Hatert nog onderbelicht is, is wijkeconomie. Dan gaat het niet alleen om het winkelcentrum, de weekmarkt en de winkelstrips, maar bijvoorbeeld ook over ZZP’ers en het maatschappelijk ondernemerschap van instellingen in Hatert. Daartoe zal eerst een quickscan gemaakt wordt om op basis daarvan verdere stappen te zetten. De doelstellingen bij wijkeconomie liggen niet alleen bij werkgelegenheid maar ook en vooral op terrein van leefbaarheid en levendigheid. WMO-Wijkpilot: keep it simple en verbinden In Hatert wordt ook de WMO-wijkpilot uitgevoerd. Deze pilot bevat standaard drie onderdelen: sociaal wijkteam, netwerkkracht en sociaal wijkprogramma. In het kader van gewenste vereenvoudiging (één wijk – één plan) is in Hatert besloten om de pilot één op één te koppelen aan Hatert 2.0.
