;:: - - .-
Rl
Werkdocument : 1985-137 Bco/Cds
Rijksdienst voor de Uaralmwrpoldsn. Smedinghuir. Lelystad
lVan Oe
%IBLI
..
J.H.M..Degenaar J. Sondern
RIJKSDIENS7 VOOR
dati: juni 1985
Enkele resultaten van de in juli 1984 en januari 1985 door Ahold gehouden klantenherkornstonderzoeken bij het Albert Heijn-filiaal in Zeewolde
INHOUD Blz. 1. SAMENVATTING 2. INLEIDING 3. VERGELIJKBARE UITKOMSTEN 4. CONCLUSIES
Bijlagen
c
r
18237
,
I
8632 ten zijn als regel eerste versies van te schrijven rapporten (uittypen geschreven tekst) en daardoor uitsluitend bestemd voor intern gebruik. De verantvoordelijkheid voor de tekst berust bij de auteur.
1. SAMENVATTING
Om een verantwoorde en realistische programmering voor het centrum van Zeewolde te kunnen verzorgen is continu behoefte aan recente feiten over de gang van zaken. Dit is vooral ook belangrijk ten aanzien van de recreanten in de omgeving, een groep waarvan het winkel/centrurnbezoek moeilijk te voorspellen is, mede door het ontbreken van vergelijkbare situaties (een plaats in opbouw in een verderdunbevolkt en verzorgd gebied). In 1983 werd voor de komst van de eerste bewoners en winkels in Zeewolde onderzoek gedaan onder veblijfsrecreanten en watersporters ten einde iets aan de weet te komen over hun uitgavenpatroon en ruimtelijk gedrag. De bij ~i6ertHeijn in juli 1984 en januari 1985 gehouden klantenherkomstonderzoeken geven een beeld van de feitelijke bestedingen en enkele andere interessante gegevens over consumenten in de vakantieperiode, vlak na opening en ruim een half jaar na opening in de winterperiode. In het eerste geval werden op verzoek van en in overleg met de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders door Ahold een aantal specifiek op toeristen en recreanten gerichte vragen meegenomen. Van beide onderzoeken zijn in deze notitie uitkomsten opgenomen. Medio 1984 (hoogseizoen) bleken recreanten te zorgen voor ruim de helft van de omzet van Albert Heijn, terwijl dit aandeel begin 1985 (laagseizoen) niet noemenswaardig is. Het bindigspercentage in de food-sector van verblijfsrecreanten uit de gemeente Zeewolde kon in de startfase worden berekend op 7%. Voor accommodaties in de directe nabijheid van Zeewolde bedraagt dit orientatiepercentage 18%. De aantrekkingskracht op terreinen als Eemhof, Flevonatuur en Horsterwold is nog minimaal. Wanneer men eenmaal Zeewoldeheeft "ontdekt" wordt hier ongeveer de helft van de boodschappen gedaan. Omdat distributieplanologisch onderzoek zoals boven vaak relevante informatie kan opleveren voor de verdere centrumontwikkeling, zijn andere onderzoeken in uitvoering en voorbereiding. In het voorjaar is onder de plaatselijke bevolking een consumentenonderzoek gehouden. In juni t/m augustus vindt een speciaal op niet-Zeewoldenaren gericht passantenonderzoek in het centrum plaats. Op deze wijze kunnen veranderingen in attractie en functie van, oordelen over en wensen met betrekking tot het centrum worden gevolgd.
2. INLEIDING
- Het Albert Heijn-filiaal aan het Flevoplein 6 te Zeewolde werd geopend op 23 mei 1984. In de tweede helft van juli, een kleine maand na opening, werd op een .vrijdag en een zaterdag een standaard-klantenherkomstonderzoek uitgevoerd door de Dienst Onroerende Goederen (zie bijlage 1 voor inhoud/ onderwerpen). - Het betrof een mondelinge passantenenquste (bij degene die boodschappen of het huishouden doet) nadat de klant de kassa is gepasseerd. - Per filiaal wordt gewerkt met 2 enqusteurs die per persoon minin~aal10 enqustes per uur moeten uitvoeren, zodat per dag minimaall508 200 enquetes worden verkregen. - Inclusief de koopavond worden meestal ca. 400 enquctes verzameld hetgeen een redelijk goed beeld geeft en de noodzakelijke statistische analyses mogelijk maakt. - Op verzoek van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders werd eveneens op dinsdag geenqusteerd en werd een aantal vragen extra toegevoegd gericht op de recreanten (zie bijlage 2). - De resultaten hiervanwerden door Ahold verwerkt in een notitie die op 17 September 1984 aan de R.1J.P. werd toegezonden (zie bijlage 3 voor resultaten). Hierin zijn opgenomen: rechte tellingen: kruistabellen: herkomst respondent herkomst resp. x.onderzoeksdag leeftijd respondent sekse resp. x onderzoeksdag verblijfsduur recreanten verblijfsduur recr. x onderzoeksdag verblijfplaats recreanten verblijfsduur recr. x verblijfplaats recr. gezinsgrootte recreanten verblijfsduur recr. x gezinsgrootte recr. verblijfplaats recr. x belangrijkste aankoopplaats verblijfplaats recr. x waarde meegenomen boodschappen - In deze notitie ontbrak echter een aantal relevante gegevens en relaties, met name over bestedingen, bezoekfrequentie en vervoerwijze. - In een op 1 mei 1985 gehouden bespreking met de heer C. Moorman van Ahold kon nog enige aanvullende informatie worden verkregen. - Tijdens dit gesprek bleek bovendien het klantenherkomstonderzoek, zonder aparte vragen voor recreanten, in januari 1985 te zijn herhaald. - Bedacht.moet worden dat toen alleen op vrijdag en zaterdag werd gePnterviewd en dat de'resultaten dus niet.volledigvergelijkbaar zijn. - Ookvan dit tweede onderzoek zijn enkele uitkomsten bekend, die in hoofdstuk 3wordenweergegevenen vergelekenmetdievan eenhalf jaareerder. - Voor allecijfers geldt dat ze vertrouwelijk zijn verkregen en met de nodige .voorzichtigheid moeten worden behandeld.
-
'
,
.,,,. . ., ,
,.
'
3. VERGELIJKBARE UITKOMSTEN
juli 1984 enqustes omzet
herkomst Zeewolde kern Zeewolde buitengebied overige plaatsen toeristen/recreanten (n =)
.
2% 11%
januari 1985 enqustes omzet
.
31% 16% 1% 52%
4%
58%
85% 14%
83% 15%
1%
11%
(230)
(346)
Hier horen'door Ahold gehanteerde inwoneraantallen bij van respectievelijk 570 en 1150 in de kern en 700 en 760 in het buitengebied. bestedingen en omzet
juli 1984
januari 1985
aantal kassa-aanslagen per week 1800 1100 gemiddelde bestedingen directe invloedssfeer f 37,- 2 38,f 47,bemiddelde bestedingen totale filiaal f 45,f 41,- B 42,totale omzet per week ruim 80.000 ca. 45.000 Onder directe invloedssfeer wordt Zeewolde kern verstaan en het betreft dan een enquste-resultaat. Het totale filiaal is gebaseerd op bedrijfsgegevens. juli 1984 januari 1985 Zeewolde* toeristen/ totaal Zeewolde Zeewolde vervoerwijze recreanten - kern buitengeb. auto tweewieler j.,'.i 1 .. voet'' .' overig (n = ) In de met
54% 10% 35% 1% (96)
80%
69%
10%
10% 20% 1% (230)
9%
1% (134)
31% 23% 45% 1% (.)
totaal*
-
-
45% 18% 37%
(49)
( 346)
96% 4%
-
-
gemerkte kolommen zijn de overige plaatsen inbegrepen.
bezoekfrequentie per week
juli 1984
januari 1985
Zeewolde kern Zeewolde buitengebied toerist,en/recreanten totaal .. .
De berekeningswijze van de bezoekfrequentie van toeristen/recreanten is niet geheel duide1ijk;vooral in verband met de verblijfsduur.
4. CONCLUSIES
-
-
-
-
-
-
Tijdens het hoogseizoen (juli) van 1984 werd bij een lokale bevolking van ca. 1300 geconstateerd dat de recreanten ruim de helft van de omzet van het Albert Heijn-filiaal in Zeewolde voor hun rekening namen. Tijdens het laagseizoen (januari 1985) was hun bijdrage nihil. Aan de hand van het aantal kassa-aanslagen per week en het recreantenaandeel in het bezoek aan Albert Heijn kan het aantal bezoeken door recreanten in juli 1984 worden geraamd op ruim 1000 per week. Omdat per bezoek voor gemiddeld 3,8 personen werd ingekocht komt het aantalrecreanten,waar'voor, inhnt centrum ven Zeewolde geld aan'voedings- en genotrn'iddele'hwebd besteed bp + 4000 per week. Uitgaande van een capaciteit van 15.000 slaapplaatsen op verblijfsaccommodaties in het gemeentelijk gebied (inclusief jachthaven) en een bezetting in het hoogseizoen van 80% kan een aantal overnachtingen van + 80.000 per week worden berekend. Doorcombinatie vancijfers betekent dit een toevloeiing in aantallen verblijfsrecreanten van 5%. Op grond van eerder in de vorrn van een Flevobericht gepubliceerd onderzoek naar vakantie-uitgaven in Flevoland kan de gemiddelde besteding per persoon per overnachting worden gesteld op f 7,25 in de food-sector. Uitgedrukt in bestedingen ontstaat aldus een binding van ongeveer 7%, hetgeen goed overeenkomt met de tot nu toe voor de beginfase veronderstelde orientatie op het centrum van Zeewolde. Of het bindingspercentage ook in de non-food-sector geldt en of het bij vergroting van het aanbod zal toenernen tot de verwachte 20% in 1991/1992 (10.000 inwoners in de gemeente Zeewolde) zal nog moeten blijken. Indien alleen de verblijfsaccommodaties in de directe omgeving worden beschouwd (Wolderwijd, R.C.N., N.C.C., Banken en Dasselaar met ongeveer de helft van de gemeentelijke verblijfscapaciteit) kan het aantal overnachtingen globaal op 30.000 worden gesteld (vooral door de jacht-' haven geldt een gemiddeld lager bezettingspercentage dan op de verder weg gelegen terreinen). Omdat 95% van de toeristisch/recreatieve bezoeken aan Albert Heijn kwam van deze dichtbij gelegen verblijfsaccomrnodaties, kan hiervoor een hogere orisntatie worden berekend, nl. ca. 12,5% in aantallen verblijfsrecreanten. Van de bedragen die door deze groep recreanten uit de directe omgeving in de food-sector worden besteed vloeit 18% naar Zeewolde (Albert Heijn). De gemiddelde bestedingen per recreantenbezoek kunnen worden geraamd op f 40,- ofwel f 28,- B f 29,- per persoon per week (uitgaande van gemiddeld 2,7 bezoeken per week en gemiddeld 3,8 groepsleden) bij Albert Heijn, waarvan + f 25,- voedings- en genotmiddelen. Uit recent onderzoek is bekend dat de totale uitgaven aan voedings- en genotmiddelen door verblijfsrecreanten in Flevoland ca. f 50,- per persoon per week bedragen. Toeristen/recreanten die het centrum van Zeewolde bezoeken blijken dus een binding in de food-sector van ca. 50% te hebben.
Bjjlage 1 blad 1
1/ >
'
~.?:'
R e g i s t r a t i e antwoorden door waarnemingvan de e q e t e u r r ' r , .I , * r .I. ,. ..-.. is de dag w&uop vordt '@hqueteerd, r e s p e k t i w e l i j k : DAG '
-
K
-
vo
-
= Vrijdagochtend Vrijdagmlddag KA = Koopavond ZO = Zaterdagochtend pl = Zaterdagmtddag DO = Donderdagochtead LaI= Donderdagmtddag
Vll
Xr hoeft verdar peen datum en gem p l a a t s op h e t k a a r t j e aangegeven te wrden. Deze gegevens z i j n reeds in h e t kaartje ~ o r g e p o n s t .
- Aangastreept vordt da sekm van de geenqueteerde, d i t kan zijn:
GEZELSCBAP
-
ASSORTIMENT
In de koloom~enV-W-K dient h e t gezelschap te worden aangestreept. Bier moet dus vorden aangegeven u i t hoeveel mensen van de verschillende sekse het gezelschap bestaat, inclusief de geenqueteerde.
- Onderscheiden worden: EK = Eetbare kruideniersvaren CR = Aardappelen, verse gmenten en v e r s f r u i t VL = V e r s vlees, e r c l . verse k i p of ander gevogelte. DR = Drogisterij artikelen ON* owerig non-food, dat w i l zeggen a l l 8 overige
-
n i e t l e v e n d a d e l e n inclusief was , meakartikelen.
- en schoon-
Voor elke groep w r d t dus Ja of Neen aangestreept.
BEST -
- Besteding: de totaal-aanslag gerond op hele guldens. -
vordt genoteerd, af-
Bet bedrag aan AB zegels wordt n i e t b i j de b i j de tataalaanslaggenoteerd. . .
Bijlage 1 blad 2
TRP -
AU lW
LO OV
-0
hamport Vraagi "atw e l k v8rvoermiddel bent u vandaag dere zaak gekamen?..
~
a
r
Auto
Twewieler Lopend
0verig' (waaronder h a t openbaar ve-)
!%IR e q u e n t i e Vraag:
vaak bezoekt u daze zaak per weekn
-
AmwwRD: TOE Toevallig 1eK = le keer 1K Hinder dan ir (6ua bijvoorbeeld lx i n de 14 dagen)
De antwoorden lt/m6 e n . > .6x spreken rroor zich.
d a a r b i j zijn w e groepen te onderschaiden: A. Klantea uit de p l a a t a z e l f B. Klantea u i t de overige plaatsen Vraag: "Woont u in deze p l a a t s l n Antword: ad A.
De k l a n t vordt gevraagd of h i j / z i j zi)n/haar wwnadres op de stadsplattegrond w i l aanwijzen. N.B. De.klant wordt geholpen doordat de p l a a t s i n wijken is verdeeld (aangegeven met een l e t t e r ) en afstanden ( 500/750/1000/1500 Op h e t aangegeven woonadrea op de plattegrond wordt
door de enqueteur een k r u i s j e gezet en vervolgens s t r e e p t de enqueteur de wijk+afstand aan Op de ccrmputerkaart.
Vraag: *In welke wonplaats w o n t u dm?"
De naam van de p l a a t s . wordt aan Be onderkant van h e t computerkaartje g e ~ t e e r din de kolom O.V. plaatsen Ala afstand wordt ) 15 aang8streept.
-
-
-
3
B l ~ l a g e1 b lad 3 -
BLAD - Bet ~orgecodeerde"BLRD'' zal meeatal een g r a t i s uitgavu zijn, die gar wordt verspreid. &
weak
m a g : BEEET U DE IAATSTE UITGRVB "X" GELEZEN .OP INGmamN? Antwoord: TA J a (gelezen of ingekeken) N Neen (niet gelezen of ingekaken) WN = Weet niet
--
KRAHPKN
- Vraag:
WEUa KIIANT BEBET U G I S T E R m GELEZEN OF
IN(;EKEKEN?"
Da antwoorden kunnen betrekking hebben opt A. all*. landrjlij W kranten B. allean regional;; kranten C. landelijke- em regionale krantan
LEBPT -
,Leeftijd van de geenqueteerde
- - Huis-aan-Euis-blad Vraag: U DE IAATSlg B.A.E.
EBEET
U I l C W E VAN "Xu GKLZEN OF
Antwoordmogalijkheid: J A = re1 gelezen / ingekeken N = neen ( n i e t gelezsn / ingekeken titi weet n i e t BEL. KR.
Belangrijkste kruidenier: Vraag: " XEAAB %DOPE U (;EWOONLIJK DE &iEESTB URUXDENIERSWAREN3' Antwoord categorib: 1. Bier 2. merigen (0.V.) Alle andere W e l s zoals EDAE, ALDI, SPAR, COOP; e.d. vallen onder deze categorie. 3. Weet n i e t (W.N.)
BEL. SL. -
~ a l a n ~ r j k sstl ea g e r Vraag " W m KM)PT UGWOONLIJK UW VERS YLEES"? Antwoord categorib: BIER = i n deze zaak SL = b i j de ambachtelijke s l a w = SPAR, ED-, CEIWRA, e.d. of andere AE-filialen. OV WN 0 vegetariks ~ o e v a i l i g epassanten Klanten die pas i n de plaats, c.q. wijk Zijn kcimen mnen en nog geen keuze gemaakt hehben.
-
VORIGE KR.VorIqe . M i d e n i e r
Per enquete z a l worden opgegevan of deze vraag gesteld wordt. Vraag: "WATWAS UW~ E ~ ~ ~ I J XKRIImKNIER? SPE VOORDAT DEZE ZAAg BIER GEOPEND WERD?.
..
-.
.
Bijlage 2
klantenherkomstonderzoek -
* Woont u in deze omgeving, of komt u hier als tourist.?
-
w o n t .bier 1 tourist
2
seizoenpl. > 2 weken 1 d 2 weken < 1 week 'n dagje toevallig overiq
1 2 3 4
INDIEN KLANT HIER WOONT : DOORCAAN MET STREEPKAART INDIEN KLANT TOURIST
: DEZE m G E N L I J S T AFMAKEN
DAARNA STREEPKAART.
Kunt u op deze toonkaart A aangeven wat voor u van toepassing is OVERIG
?
=....................
Kunt u aan de hand van toonkaart B aangeven Waar u verblijft ?
Indien
:
10 Hotel....PLAATS:........ 1 1 Pension..PLAATS;.......
......... ..........
...PLAATS;................ . 13 Elders.. PLAATS;. ................ 1 2 Woning
14 Camping. PLAATS;.................
5 6 7
Flevo natuur 1 Harderwold 2 de Banken 3 Dasselaar 4 Eemhof 5 De Distel 6 R.C.N. 7 N.T.K.C. 8 Boot 9 Ho te1 10 Pension 11 Part.Woning 12 Elders 13 andere cemping 14
Waar woont u de rest van het jaar ? PLAATS;......
.....................
Waar koopt u de meeste levensmiddelen, tijdens uw verblijf hier ? 3 Kampwinkel;.Camping
4 Eldets
Winkel
.............. Plaats.. ...... ..............~laats........
Als u boodschappen van uw woonplaats naar uw vakantie-adres heeft meegenomen, kunt u dan ongeveer aangeven welke waarde dit boodschappenpakket had 7
Hier Parlevinker kampwinkel elders
1
2 3 4
1
yeen 1 C f 25,2 f25 tot f50 3
6
f50 tot fl00-4
7 f 100
5
-
Hoe g r w t is het gezelschap waarvoor u inkopen doet? :
ahoZd/DOC/TR/W517
1 7 , 2 0 en 21 juZi 1 9 8 4
NR,ENQUETE KAARTJE =
I
L
1
Bijlage 3 blad 1 Rechte tellingen en kruistabellen klantenherkomstonderzoek Albert Heijn Zeewolde d.d. 1 7 , 20 en 21 juli 1984 met speciale aandacht voor toeristen en recreanten herkomst respondent
abs. %
abs. -
leeftijd respondent
Zeewolde kern Zeewolde buitengebied Harderwijk, Ermelo overige plaatsen -ten/recreanten totaal
27,4 10,9 0,4 1 0,4 7 3,l 133 57 A 8 230 100,O
\< 17 jaar
verblijfsduur recreant
abs. %
verblijfplaats recreant*
seizoenplaats meer dan 2 weken 1 5 2 weken minder dan 1 week 'n dagje toevallig
63 25 1
- . 26 46 44 9 4 3
18-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar
,
Flevonatuur Dasselaar N.C.C. R.C.N. boot particuliere woning elders , totaal
overiR totaal gezinsgrootte recreant abs.
6 2,6 67 29,l 128 55,7 27 11,7 2 0,9 - 230 100,O
E j a a r totaal
19,5 34,6. 33,l 6,8 3,O 2,3
2 12 4 83 26 4
%
1 persoon 2 personen 3 personen 4 personen 5 personen 6 personen 7 of meer personen totaal
*
dinsdag % herkomst respondent Zeewolde kern 19 27 Zeewolde buitengebied 7 10 overige plaatsen 4 6 toeristen/recreanten 40 57 totaal 70 100 sekse respondent V~OUW
man kind totaal
-
abs. % 58
83
vrijdag
zaterdag
totaal
% abs. -
abs. % -
22
vrijdag
abs. -
% 51 64 24 . 30
28
zaterdag abs. 65
% -
81
63
27
totaal abs. % 174 76
Bijlage 3 blad 2
dinsdag verblijfsduur recreant abs. %
v r i jdag abs. -
-
seizoenplaats meer dan 2 weken 1 B 2 weken minder dan 1 week ' n dagje telig/overig totaal
v e r b l ijfsduur recreant seizoenplaats meer dan 2 weken 1 ~3 2 weken minder dan 1 week ' n dagje toevallig/overig totaal
8 14 13 3
Flevonatuur abs. - % 1
1
-
2
100
-
- -
v e r b l ijfsduur recreant
1 pers. abs. % -
seizoenplaats meer dan 2 weken 1 B 2 weken minder dan 1 week ' n dagje toevallig/overig totaal
-
-
5
40
100
-
44
-
18 32 39 9 2
10 18 14 2 3
100
-a b s . ' % -
abs. -
2 pers. % abs. -
3 pers. abs. % -
4 pers. % abs. -
26 46 44 9 4 1 133
-
49
R.C.N.
N.C.C.
abs.
20 37 29 4 6 4 100
2 -
Dasse1a a r a b s. % -
-
7
30
- 7 30 2 9 1 100 - 4 18 - - 2 9 - - 1 4 1 100 23 10 -
Flevob e l a n g r i j k s t e aankoopplaats levensnatuur middelen abs. - % A l b e r t Heijn kamowinkel . elders totaal
2
8 14 17 4 1
E
totaal
% 20 34 33 7 3 3
- 100
boot
% -
woning/ elders % abs. % - -
abs. -
totaal abs. -
% -
50 50
-
-
20 35. 32 8
zaterdag abs. %
Dasselaar abs. % -
- - 11 - -
92
-
2 5 7 2 2
11 28 39 11 11
16 19 17 2
29 34 31 4
5 pers. 1 6 pers. % abs. - abs. % -
1 12 13 1
-
4 41 45 3
-
-
3 4
43 57
- - - - - - 1 2 2 7 18 100 55 100 29 100 7 N.C.C.
-
-abs.
% -
100
70 11
83 14
-
100
boot
% -
-abs. 4
R.C.N.
-
woning/ elders % abs. % - -
-a b s . 24
-
92
-
4
-
6 7
-
totaal abs. E
26 46 44 9 4 4 133
20 34 33 7 3 3
- 100 totaal
-abs.
% -
113 11
85 8
-
waarde van h u i s meegenomen ' boodschappen geen boodschappen
6 24 gulden .25 2 49 gulden 150 - 99 gulden i3 100 guiden
-
totaal
Flevonatuur abs. - % -
Dasselaar abs. % -
N.C.C. abs. -
boot
R.C.N.
% -
abs. -
% -
'
woning/ elders abs.' % -
abs. -% -
Z
totaal abs. % -
