Literatuur en websites bij Zicht op… provinciale instellingen cultuureducatie ALGEMEEN
talenten van vijftigplussers over het voetlicht. In beide projecten werd geëxperimenteerd met nieuwe manieren
TIJDSCHRIFTARTIKEL
om deze groeiende doelgroep te bedienen. In dit artikel
Het belang van cultuureducatie: meedoen aan kunst
wordt ingegaan op beide succesvolle vijftigplus projec-
geeft zelfvertrouwen / N. Oosthoek (redacteur),
ten.
A. Oosting (redacteur) In: Twaalf. - Vol.(2010)2(okt.10-12)
TIJDSCHRIFTARTIKEL
Artikel over het belang van cultuuroverdracht voor
Cultuureducatie in de provincies: waarom investeren
ieders betrokkenheid bij de samenleving. De plek bij
loont / H. van Waveren
uitstek om zoveel mogelijk mensen in aanraking te
In: Twaalf. - Vol.(2010)2(okt.8-9)
brengen met cultuur is het onderwijs. Hoe wordt
Cultuur levert een waardevolle bijdrage aan de ontwik-
cultuureducatie vormgegeven door de provinciale instel-
keling van kinderen en jongeren, zowel binnen school als
lingen?
daarbuiten. Kennis nemen van, beter leren kijken naar en actief participeren in verschillende cultuuruitingen
TIJDSCHRIFTARTIKEL
zorgt voor bewustwording en waardering van de eigen
Belangstelling voor bijscholing groeit / R. Steenbeek
omgeving. Vanuit dit besef is cultuureducatie sinds 1996
In: Bulletin Cultuur & School. - Vol.12(2009)58
een belangrijk onderdeel van het cultuurbeleid van
(jul.9-11)
overheden.
Scholen lijken meer tijd en budget te besteden aan deskundigheidsbevordering op het gebied van cultuur-
Het cultuurtraject 12-16 na de pilotfase : deelrapporten
educatie. Artikel beschrijft het aanbod van drie aanbie-
1 t/m 8 : cultuureducatie voor jongeren / B. de Groot,
ders van bijscholing op het gebied van cultuureducatie:
M. van Hoorn, T. Lücker. - Utrecht : LOKV, 2000. - 8 dl.
BisK, Brabants instituut voor school en Kunst; Kunst
De deelrapporten beschrijven de stand van zaken rond
Centraal, de instelling voor kunsteducatie in de provincie
het cultuurtraject voor jongeren in Den Helder, Deven-
Utrecht; en NIF, het Nederlands Instituut voor Filmedu-
ter, Enschede, de provincie Utrecht, Nijmegen, de regio
catie.
Arnhem, Zuid-Holland, en Amsterdam. Met het cultuurtraject 12-16 beoogt het LOKV structurele(re) samen-
TIJDSCHRIFTARTIKEL
werkingsverbanden tussen steunfunctie-instellingen,
Bouwen aan cultuurexpertise in primair onderwijs / J-P.
lokale of regionale culturele instellingen en het voortge-
Maaijwee
zet onderwijs tot stand te brengen.
In: Kunstconnected. – Vol.(2008)10(feb.7) De interne cultuurcoördinator (icc'er) verovert het pri-
Cultuurtraject 2 : cultuur in de basisvorming op het
mair onderwijs als cultuurplannenmaker, het aanspreek-
platteland / M. Beijering, I. van der Boon (samensteller),
punt op het gebied van cultuur en de regelaar van
P. Vogelezang. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland,
culturele activiteiten. Centra voor de kunsten en steun-
2001. - 39 p. : ill. - Met adreslijst
functie-instellingen cultuureducatie spelen een grote rol
Verslag van een aantal samenwerkingsprojecten om
bij het aanbieden van icc-cursussen.
plattelandsjongeren in de basisvorming kennis te laten maken met kunst en cultuur. Beschreven wordt hoe een
TIJDSCHRIFTARTIKEL
cultuurambtenaar, een muziekschool en drie provinciale
Cultuur met mes en vork : vijftigplussers als doelgroep
steunpunten voor kunsteducatie op hun eigen wijze
In: Twaalf. - Vol.(2009)1(winter26-31)
cultuurtrajecten hebben georganiseerd in hun regio.
In april 2008 organiseerde de ondersteuningsinstelling in
Deze cultuurtrajecten, die in 1999 en 2000 plaatsvonden
Zuid-Holland de 50PK-cultuurmaand, een serie culturele
in de gemeenten Helden en Sittard in Limburg en de
activiteiten speciaal bedoeld voor vijftigplussers. Gel-
provincies Gelderland, Drenthe en Groningen, zijn opge-
derland bracht tijdens het festival Age on Stage! de
zet als proefprojecten en worden in de meeste gevallen
1
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
gecontinueerd. Cultuurtraject 2 is een vervolg op
A. Oosting (redacteur)
cultuurtraject 1, dat in 1995 plaatsvond.
In: Twaalf. – Vol.1(2010)2(okt.16-17) De provinciale instellingen voor kunst en cultuur helpen
Erfgoed in kaart : eindrapport van een onderzoek naar
bij het waarborgen van de kwaliteit van kunsteducatie
de infrastructuur op het terrein van cultureel erfgoed /
door leerkrachten te scholen in de kunstvakken en te
P. van der Zant. - [Gouda] : Bureau ART, 2002. - 47 p. :
ondersteunen bij de ontwikkeling van beleid.
tab., graf., fig. - Met bijl. en samenv. - In opdr. van het ministerie van OC&W
TIJDSCHRIFTARTIKEL
Onderzoek naar de infrastructuur op het gebied van
Nieuwe kansen voor cultuureducatie : van
cultureel erfgoed. Het onderzoek beperkt zich tot de
maatschappelijke stage tot cultuurkaart / N. Oosthoek
landelijke infrastructuur, de provinciale infrastructuur en
(redacteur), A. Oosting (redacteur)
de infrastructuur in 30 gemeenten in Nederland (de
In: Twaalf. –Vol.(2010)2(okt.20-22)
zogeheten 'Actieplan-gemeenten'). De hoofdvragen van
De provinciale instellingen voor kunst en cultuur vervul-
het onderzoek zijn: Welke instellingen zijn op dit
len steeds meer een centrale rol als intermediair tussen
moment op het terrein van cultureel erfgoed werkzaam?
kunst, onderwijs en cultuur. Het aanbod aan kunst en
Hoe werken de huidige instellingen met elkaar samen?
cultuur moet goed afgestemd zijn op de vraag van de
Welke doelgroepen heeft men op het oog? Hoe worden
school en de leerling. De provinciale instellingen kennen
deze doelgroepen bereikt?
de wensen van de scholen, de kerndoelen in het onderwijs én de ontwikkeling in de kunsten.
Intermediair tussen voortgezet onderwijs en cultuur : een onderzoek naar de steunfunctie-instelling
Ondersteuningsstructuur cultuureducatie onder de loep /
kunstzinnige vorming in relatie tot CKV1 / J. Lieftink. -
M. van der Kaaij. - [Amsterdam] : Erfgoed Actueel,
Utrecht : [s.n.], 2001. - 50 p. : tab. - Afstudeerscriptie
2000. - 6 p.
Universiteit Utrecht, vakgroep Sociologie. - Met lit.opg.
Erfgoed Actueel heeft in september, oktober en novem-
en bijl.
ber 1999 gesprekken gevoerd met landelijke organisa-
De scriptie is geschreven in het kader van een groot-
ties, provincies en steden over de ondersteuningsstruc-
schalig onderzoek 'Cultuur en School' naar de invoering
tuur erfgoededucatie en mogelijke oplossingen om deze
van het nieuwe vak Culturele en Kunstzinnige Vorming 1
ondersteuningsstructuur te verbeteren. In de gesprek-
(CKV1). Het bezoeken van culturele activiteiten is één
ken met provincies en steden blijkt dat de aandacht voor
van de onderdelen van CKV1. Scholen zijn hiervoor
erfgoed binnen de cultuureducatie is toegenomen. Mo-
grotendeels afhankelijk van de culturele instellingen in
menteel wordt naar mogelijkheden gezocht de erfgoede-
de buurt of regio. Tussen de scholen en culturele instel-
ducatie beter te structureren. Twee modellen komen in
lingen bevinden zich de steunfunctie-instellingen kunst-
aanmerking: 1. oprichting van erfgoedhuizen met een
zinnige vorming. Deze instellingen vormen het onder-
educatieve taak; 2. steunfunctie-instellingen voor zowel
werp van het scriptieonderzoek. Met de komst van CKV1
kunst- als cultuureducatie.
lijkt er voor de steunfunctie-instellingen een nieuwe taak bij te komen in het voortgezet onderwijs. Hoe gaan de
Thema 'Cultuureducatie' = cultuureducatie wordt
steunfunctie-instellingen om met verbreding van hun
cultuurparticipatie / N. Oosthoek (redacteur), A. Oosting
werkveld naar het vak CKV1? En in hoeverre vindt er
(redacteur)
een verschuiving plaats binnen deze instellingen van
In: Twaalf. - Vol.(2010)2(okt.2-35)
aanbod- naar vraaggericht werken? Geconcludeerd kan
In dit themanummer staat op welke manier de vijftien
worden dat vooral het (subsidie)beleid van provincie en
provinciale expertisecentra voor kunst en cultuur, vere-
gemeente een grote rol speelt in de mate waarin steun-
nigd in de Raad van twaalf, zich inzetten voor de ont-
functie-instellingen activiteiten ontplooien voor CKV1 en
wikkeling en implementatie van cultuureducatie in het
dat een vraaggerichte manier van werken in de praktijk
onderwijs. Aan de orde komt onder meer: het belang
vaak lastig uitvoerbaar blijkt.
van cultuureducatie, deskundigheidsbevordering van leerkrachten in de kunstvakken, maatschappelijke sta-
TIJDSCHRIFTARTIKEL
ges bij culturele instellingen, de cultuurkaart, de ontwik-
Nieuwe impulsen voor de kunstles : scholing
keling van nieuwe producten op het gebied van cultuur-
leerkrachten succesvol / N. Oosthoek (redacteur),
educatie, en cultureel erfgoed.
2
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
king op meerdere punten positief kan uitpakken. Zo kan Verkenning intermediaire rol steunfunctie : onderzoek in
bijvoorbeeld een gevarieerder en breder aanbod worden
opdracht van Bolwerk, landelijk overleg van provinciale
ontwikkeld door de extra beschikbare subsidies. De
instellingen voor kunst en cultuur / P. van Amerom. -
scriptie bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding,
Utrecht : VKV, 2001. - 19 p.
2. De ondersteuningsstructuur voor kunsteducatie,
Veel steunfunctie-instellingen hebben nagedacht over
3. Kunsteducatie, 4. Relaties in het kunsteducatieveld,
hun positie als verbinder tussen cultuurorganisaties en
5. Het kunsteducatieveld in Friesland en Groningen,
het onderwijsveld. Bij Bolwerk, het landelijk overleg van
6. Mogelijkheden door samenwerking in Friesland en
provinciale instellingen voor kunst en cultuur, leefde de
Groningen, 7. Samenvatting & conclusies.
behoefte om globaal in kaart te brengen welke uitwerking deze herbezinning heeft gekregen bij Kunstgebouw,
TIJDSCHRIFTARTIKEL
EDU-ART Gelderland, Kunstencentrum Groningen en
Wij kennen iedereen : de provinciale
BisK. Het onderzoek geeft antwoord op de vraag 'Welke
ondersteuningsinstelling als spin in het web
plaats heeft de intermediaire rol (gekregen) in strategie
In: Twaalf. - Vol.(2009)1(winter4-7)
en organisatie van vier steunfunctie-instellingen en hoe
Wat betekenen provinciale ondersteuningsinstellingen
vult men die rol in?'.
voor de amateurkunstsector? Een antwoord op deze vraag wordt gegeven door Appie Alfering, directeur van
TIJDSCHRIFTARTIKEL
ZIMIHC huis voor amateurkunst Utrecht en Connie
Wandelen in de beeldentuin : cultuurtrajecten op het
Verberne, directeur Kunst en Cultuur Gelderland.
platteland / R. Heijnen In: Bulletin Cultuur & School. - Vol.4(2001)16(feb.4-7) Op initiatief van het LOKV (vanaf 2001: Cultuurnetwerk
PER PROVINCIE
Nederland) is in 1995 onder de noemer 'cultuurtraject' een eerste proefproject van start gegaan met als doel
DRENTHE
leerlingen van de onderbouw van het voortgezet onder-
Drentse parels / M. Bakker ... [et al.]. - Assen : Kunst &
wijs zowel onder als na schooltijd actief én receptief met
Cultuur Drenthe, 2008. - 131 p. : ill. - ISBN 978-90-
kunst en cultuur in aanraking te brengen en de samen-
9023721-3
werking tussen scholen en culturele instellingen te be-
Deze publicatie laat een gedeelte zien van wat Kunst &
vorderen. Negen steunfunctie-instellingen voor kunst-
Cultuur Drenthe de afgelopen tien jaar in Drenthe tot
educatie uit middelgrote steden en Kunstweb uit
stand heeft gebracht. Daarin is een grote diversiteit te
Amsterdam hebben hieraan meegewerkt. In 2000 is een
zien, van het onderwijs tot kunstproducerende instellin-
tweede proefproject 'cultuurtraject II' van start gegaan,
gen. Daarnaast hebben nieuwe fenomenen hun intrede
waarbij vijf (steunfunctie-)instellingen in Groningen,
gedaan, zoals de Drentse Uitmarkt, het Kunstmenu, de
Drenthe, Gelderland en Limburg zijn betrokken. Betrok-
Culturele Gemeente van Drenthe, Natuurkunst en
kenen aan het woord over cultuurtraject II en over wat
Cultureel Overnachten. Over de verschillende aspecten
de directe omgeving te bieden heeft aan culturele acti-
van kunst zijn dertig mensen geïnterviewd. De weerslag
viteiten.
daarvan vormen de teksten in dit boek.
Wie weet de weg? : onderzoek naar de mogelijkheden
Vitamine C voor de kleine K : rapport van een onderzoek
van samenwerking tussen kunsteducatie-instellingen om
naar ondersteuning van amateurkunst in de provincie
jongeren de weg te wijzen in 'de kunstwereld' /
Drenthe / M. Drenth, M. Vervaet, P. van der Zant. -
W. Brouwer. - Groningen : [s.n.], 2001. - 90 p. : fig.,
Gouda : Bureau ART, 2005. - 57 p. : tab. - In opdr. van
tab. - Doctoraalscriptie Kunst en Kunstbeleid
de provincie Drenthe
Rijksuniversiteit Groningen. - Met lit.opg. en bijl.
Een onderzoek naar de invulling die Kunst en Cultuur
De auteur onderzoekt of een (intensievere) samenwer-
Drenthe (K&C Drenthe) geeft aan haar ondersteunende
king tussen eerstelijns- en tweedelijnskunsteducatie-
taak voor de amateurkunst. Bureau Art inventariseerde
instellingen in Friesland en Groningen, op het gebied van
de taken en rol van K&C als steuninstelling voor de
aanbod voor het voortgezet onderwijs, een meerwaarde
amateurkunst en bracht de wensen en behoeften van de
biedt om aan de vraag vanuit het voortgezet onderwijs
sector in kaart.
te voldoen. Geconcludeerd kan worden dat samenwer-
3
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
Dit verslag is het vervolg op de meting onder de GelFLEVOLAND
derse gemeenten uit 2007. Destijds hebben 34 ge-
Wat krijgen we er voor terug? : verslag van een
meenten aan het onderzoek deelgenomen. Aan dit on-
onderzoek naar het effect van het steunfunctiewerk
derzoek hebben 42 gemeenten hun medewerking ver-
kunstzinnige vorming in de provincie Flevoland / P. van
leend, een representatief responspercentage van 76,4%.
der Zant. - Gouda : Bureau ART, 2000. - 65 p. : tab. en
Het onderzoek focust op een aantal aspecten: algemeen
graf. - Met bijl.
cultuurbeleid; culturele instellingen binnen de eigen
In opdracht van de Provincie Flevoland is een onderzoek
gemeente; schoolgerelateerde cultuureducatie; samen-
uitgevoerd naar de effectiviteit van het steunfunctiewerk
werking; middelen en faciliteiten; ambities; ondersteu-
kunstzinnige vorming in de Provincie Flevoland. Het
ningsbehoeften. Deze aspecten worden per hoofdstuk
onderzoek richt zich op twee doelen: zoveel mogelijk
besproken. De resultaten werden (indien mogelijk)
inzicht krijgen in de effectiviteit van het steunfunctie-
getoetst aan de doelstellingen met betrekking tot
werk en de mogelijkheden voor de provincie om het
cultuureducatie, zoals geformuleerd in de provinciale
meer output-gericht te bekostigen. Onder anderen zijn
beleidsnota 'Meer Verbindingen 2009 - 2012'. Ook werd
de volgende inzichten uit het onderzoek gekomen: de
een aantal gegevens vergeleken met de resultaten die
meeste scholen organiseren 1 of 2 maal per jaar cultu-
naar voren kwamen uit de meting van januari 2007.
rele activiteiten; de belangrijkste reden voor scholen om culturele activiteiten te organiseren is om de sociale en
Cultuur gewogen: het gewicht van de basis nr. 2 –
cognitieve vaardigheden van leerlingen te bevorderen en
2008 : derde meting: stand van zaken cultuureducatie in
een mindere belangrijke reden, helpen de kerndoelen op
het primair onderwijs in Gelderland december 2008 /
het gebied van kunstzinnige vorming te realiseren; aan
T. Lefers. – Arnhem : EDU-ART, 2008. – 70 p. : fig.,
de effectiviteitscriteria qua bereik wordt wel voldaan
graf., tab. – In opdr. van de provincie Gelderland
maar de feitelijke meting van de effectiviteit van de
Met de rapportage van dit onderzoek wil EDU-ART
culturele activiteit wordt nauwelijks of niet gemeten. Er
inzichtelijk maken wat de stand van zaken is van
worden meerdere aanbevelingen gedaan aan de provin-
cultuureducatie binnen (en gedeeltelijk buiten) de scho-
cie.
len in Gelderland. Vergeleken wordt in welke mate het onderwijs in Gelderland gevorderd is met de uitvoering
FRIESLAND
van het rijksoverheidsbeleid in verhouding tot de scho-
Een onderzoek naar de relatie tussen Keunstwurk en de
len uit het landelijk onderzoek. Hoe zijn de vorderingen
gemeenten in Friesland : stageverslag en advies aan
tot stand gekomen, in welk tempo en waar zou EDU-ART
Keunstwurk / L. Lamsma. - [S.l.] : [s.n.], 2007. –
zich de komende jaren op moeten focussen? Hierbij
118 p. : tab. - Met bijl. en lit.opg. - Stageverslag
wordt rekening gehouden met de doelstellingen van de
Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, Thorbecke
provincie Gelderland, die geformuleerd zijn voor de
Academie, opleiding Bestuurskunde/
beleidsplanperiode 2009-2012, en met de beleidsresul-
Overheidsmanagement
taten die de provincie Gelderland EDU-ART hierover
De hoofdvraag van dit stageonderzoek luidt: Hoe is de
heeft opgelegd.
relatie/samenwerking tussen de verschillende afdelingen van Keunstwurk en de gemeenten in Friesland? Deelvra-
TIJDSCHRIFTARTIKEL
gen zijn onder andere: In welke gemeenten in Friesland
De Gelderse canon als som der delen : van lokale
is Keunstwurk actief? Wat houdt het kunst- en cultuur-
initiatieven tot provinciaal eindproduct / M. Wingens,
beleid van de gemeenten in Friesland in? Kennen de
L. Tonckens
gemeenten Keunstwurk? Welke wensen hebben ge-
In: Gelders erfgoed. – Vol.(2008)1/2(12-14)
meenten en kan Keunstwurk hierop inspelen? Voor dit
Sinds in oktober 2006 de Canon van Nederland werd
onderzoek zijn 30 Friese gemeenten geënquêteerd.
gepresenteerd door de commissie Van Oostrom zijn verschillende historische canons ontwikkeld of in ontwik-
GELDERLAND
keling, zowel per sector als per regio of plaats. De pro-
Cultuur gewogen: cultuureducatie in de Gelderse
vinciale ondersteuningsorganisatie voor erfgoedinstellin-
gemeenten : tweede meting / T. Lefers. – Arnhem :
gen, Gelders Erfgoed, heeft het initiatief genomen om
EDU-ART, 2009. – 70 p. : fig., graf., tab. – Met lit.opg.
deze ontwikkeling te ondersteunen, in samenwerking
en bijl.
met EDU-ART, Gelders Archief en Biblioservice
4
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
Gelderland. Daarom wordt een canonmodule ontwikkeld
3. Is er samenhang tussen het aanbod en het belang
die gekoppeld gaat worden aan de provinciale erfgoed-
van cultuureducatie? 4. Welke visie hebben scholen op
site www.mijngelderland.nl waarin lokale canoncommis-
cultuureducatie? 5. Is er samenhang tussen de mate
sies en historische verenigingen hun canon zelf kunnen
waarin de drie scenario's van toepassing zijn op de
plaatsen. De canonmodule zal voor de zomer van 2008
praktijk, de wenselijkheid van de drie scenario's en de
operationeel zijn. De lokale canons die er in worden
toekomstverwachting van basisscholen met betrekking
geplaatst zullen als basis dienen voor de provinciale
tot de drie scenario's? 6. Is er een verband tussen ener-
canon die de Gelderse canoncommissie eind 2009 be-
zijds, het aanbod en belang van cultuureducatie en
kend zal maken.
anderzijds, de visies op cultuureducatie? 7. Welke ondersteuningsbehoeften hebben basisscholen met betrek-
Resultaat behoeftepeiling VSO-PrO / EDU-ART. Advies en
king tot cultuureducatie? 8. Waardoor kunnen de onder-
organisatie in cultuureducatie. - [Arnhem]: EDU-ART,
steuningsbehoeften van basisscholen met betrekking tot
2010]. - [7 p.] : graf., tab.
cultuureducatie worden verklaard? In de bijlage is een
Rapport naar aanleiding van een enquête over behoeften
'nulmeting cultuureducatie in het primair onderwijs'
op het gebied van kunst en cultuur en culturele activi-
opgenomen in de vorm van een enquête.
teiten op scholen voor voortgezet speciaal onderwijs (VSO) en praktijkonderwijs (PrO). De scholen hebben
GRONINGEN
aangegeven vooral behoefte te hebben aan vormen van
Bureau Cultuureducatie in de provincie Groningen :
ondersteuning en begeleiding.
Kunststation C / Kunststation C, Groningen. - [S.l.] : [s.n.], 2003. - 16 p. - Met bijl.
De stand van zaken: cultuureducatie in Doetinchem :
Nota tot oprichting van een bureau voor cultuureducatie
een onderzoek naar de tevredenheid van scholen voor
in de provincie Groningen. Inhoud: samenvatting, uit-
primair en voortgezet onderwijs over samenwerking met
gangspunten, huidige situatie, toekomstige situatie,
cultuurinstellingen / J. Lieftink. - [S.l. : s.n.], [2002]. -
toekomstig bureau en implementatie.
45 p. : tab. - In opdr. van EDU-ART Gelderland Vraagstelling van dit onderzoek: 'Hoe ervaren scholen
Nulmeting kunsteducatie voortgezet onderwijs (als
het huidige aanbod van de Doetinchemse kunst- en
onderdeel van Cultuureducatie) / F. van Hout. -
cultuurinstellingen in relatie tot het onderwijs? En is er
Groningen : Kunststation C, 2006. - 56 p. : tab. - Met
behoefte aan verandering en/of uitbreiding?'. Om deze
lit.opg. - Bijl. ontbreken. - In opdr. van KunstStation C
vraagstelling te beantwoorden zijn leerkrachten en
De centrale vragen van dit onderzoek luiden: Hoe is in
directeuren van zes scholen voor primair en twee scho-
het voortgezet onderwijs in de provincie Groningen het
len voor voortgezet onderwijs telefonisch ondervraagd.
beleid en de praktijk op het gebied van kunst- en
Enkele conclusies: de scholen zijn tevreden over de
cultuureducatie vormgegeven en zijn er op dit gebied
samenwerking met de culturele instellingen, over EDU-
behoeften en wensen waar KunstStation C haar onder-
ART (de steunfunctie) zijn de scholen niet onverdeeld
steuning op af kan stemmen? Deelvragen zijn: 1. Welke
positief, het budget dat de scholen ter beschikking heb-
visie heeft de school op de huidige onderwijsontwikke-
ben voldoet niet.
lingen in relatie tot de aanwezige onderwijssituatie? 2. Is er binnen de identiteit van de school een aanknopings-
Van scenario naar voorstelling : de stand van zaken,
punt met kunst- en cultuureducatie? 3. Hoe zijn kunst-
visie en ondersteuningsbehoefte op het gebied van
en cultuureducatie in het voortgezet onderwijs op stra-
cultuureducatie bij basisscholen in Gelderland / J-P.
tegisch en operationeel niveau vormgegeven?
Maaijwee . - [S.l.] : [s.n.], 2007 . - 63 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van EDU-ART Gelderland
Rapport inzake de haalbaarheid en wenselijkheid van
Scriptieonderzoek naar cultuureducatie op een deel van
een nieuwe werkwijze voor cultuureducatie in het
de Gelderse basisscholen op het moment dat de Rege-
onderwijs in de provincie Groningen / G. Drion. -
ling versterking cultuureducatie primair onderwijs net in
Groningen : Provincie, 2001. - 2 dl. (61, 21 p.) : fig.,
werking was getreden (2004). De volgende vragen staan
tab. - In opdr. van de Provincie Groningen
centraal in het onderzoek: 1. Waaruit bestaat het aan-
Verkennend onderzoek naar de kansen, knelpunten en
bod van cultuureducatie op basisscholen? 2. Welke
draagvlak voor een nieuwe werkwijze met betrekking tot
belangen hechten basisscholen aan cultuureducatie?
cultuureducatie in het onderwijs. Onder andere wordt
5
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
vereist dat scholen zelf cultuureducatiebeleid ontwik-
Behoefteonderzoek scholing cultuureducatie :
kelen om samen met hun culturele omgeving hier
basisonderwijs, centra voor de kunsten en culturele
gestalte aan te geven. Twee pilotgebieden zijn aange-
instellingen in Noord-Brabant / M-L. Damen, M. van
wezen om de nieuwe werkwijze uit te proberen.
Hoorn. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, 2006. – 36 p. : tab. - Met bijl. en lit.opg. - In opdr. van BisK en
Rapport onderzoek cultuureducatie / S. Scholten,
de provincie Noord-Brabant
M. Schuitemaker. - [S.l.] : Provincie Groningen, 2008. –
Sinds januari 2005 subsidieert de provincie Noord-
39 p. : tab., fig. – Met bijl.
Brabant scholing op het gebied van cultuureducatie.
In deze rapportage wordt het huidige beleid van provin-
Docenten uit het primair en voortgezet onderwijs kun-
cie Groningen op het gebied van cultuureducatie geëva-
nen subsidie aanvragen om via scholing meer te weten
lueerd. Naast een algemene evaluatie, wordt specifiek
te komen over producten en werkwijzen van aanbieders.
het functioneren van de cultuureducatie-instellingen
Medewerkers van culturele instellingen kunnen een
KunstStation C (KSC) en Instituut voor Amateuristische
subsidie voor scholing aanvragen om inzicht te krijgen in
Kunstbeoefening (IVAK) geëvalueerd. Onderwerpen die
de praktijk voor cultuureducatie in het primair en voort-
aan bod komen, zijn: inhoud (beleid en opdracht),
gezet onderwijs. Om meer te weten over de scholings-
klantgerichtheid, organisatie en financiën.
behoefte van potentiële deelnemers aan de regeling, is er een behoefteonderzoek uitgevoerd onder leerkrachten
LIMBURG
in het basisonderwijs, docenten van centra voor de
Rapportage 0-meting cultuureducatie primair onderwijs
kunsten en (educatief) medewerkers van kunstprodu-
Limburg 2006 / J. van Cruchten ... [et al.]. - [S.l.] :
centen, erfgoedinstellingen en musea.
Provincie Limburg /Steunpunt Cultuureducatie Limburg, 2007. - 31 p. : graf., tab. - Met uitgebreide samenv. - In
BisK en de doelgroep voortgezet onderwijs : functies en
opdr. van de provincie Limburg
taken ondersteunende netwerkinstelling voor de
Het Steunpunt Cultuureducatie Limburg heeft in het
kunsten / M-L. Damen (redacteur), M. van Hoorn
najaar van 2006 op verzoek van de provincie Limburg
(redacteur). - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland,
een nulmeting uitgevoerd bij alle basisscholen in Lim-
2008. - 32 p. : tab. - In opdr. van BisK. - Met bijl. en
burg. Deze 0-meting vond plaats in het kader van de
lit.opg.
Regeling versterking cultuureducatie. Het onderzoek
BisK, expertisecentrum voor kunst- en cultuureducatie in
heeft zich onder andere gericht op de volgende vragen:
Noord-Brabant, wil in de kunstenplanperiode 2009-2012
Wat is het aanbod op het gebied van cultuureducatie?;
meer werkzaamheden verrichten voor het voortgezet
Wat is de vraag vanuit het onderwijs?; Wat zijn de
onderwijs. Om hiermee te kunnen starten heeft Cultuur-
ervaringen met de projecten?; Hoe is de samenwerking
netwerk Nederland, in opdracht van BisK, informatie
met de andere onderwijs- en culturele instellingen?; Aan
verzameld aan de hand van vier vragen. Wat zijn de
welke ondersteuning hebben scholen behoefte? De
wensen van het voortgezet onderwijs voor de onder-
uitkomsten van het onderzoek geven een beeld van de
steuningsinstellingen kunst- en cultuureducatie? Wat
situatie op het gebied van cultuureducatie in de provin-
doen collega-instellingen, dat wil zeggen (provinciale)
cie Limburg.
ondersteunende instellingen en centra voor de kunsten op dit moment voor het voortgezet onderwijs? Welk
NOORD-BRABANT
aanbod en diensten nemen scholen voor voortgezet
Advies blauwdruk cultuureducatieve netwerken Noord-
onderwijs in Noord-Brabant op dit moment af bij de
Brabant / Cultuurnetwerk Nederland. - Utrecht :
marktplaatsen? Welke mogelijke functies voor het voort-
Cultuurnetwerk Nederland, 2004. - 20 p. - In opdr. van
gezet onderwijs worden, met de missie van BisK als
het Brabants instituut voor school en Kunst (BisK)
leidraad, in de literatuur onderscheiden? Antwoorden op
Advies met concrete voorstellen in de vorm van een
deze vragen zijn in deze rapportage beschreven.
blauwdruk voor het strategisch beleid van het Brabants instituut voor school en Kunst (BisK) voor de uitvoering
TIJDSCHRIFTARTIKEL
van zijn (provinciale) ondersteuningstaken op het gebied
Brabants erfgoed op de marktplaats / J. Lemmens
van cultuureducatie in het onderwijs. Het ontwerp van
In: Oud nieuws. - Vol.10(2007)1(4)
de blauwdruk heeft betrekking op het opbouwen van
In het kader van het Actieplan Cultuurbereik 2005-2008
lokale en regionale cultuureducatieve netwerken.
hebben veel provincies het initiatief genomen om
6
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
cultuureducatie een impuls te geven. In Brabant heeft
(projectleider). - Griendtsveen : Futurn Consulting,
de provincie gekozen voor een structuur van 'markt-
2006. - 42 p. : fig., graf. - In opdr. van de Provincie
plaatsen' waar de vraag naar en het aanbod van kunst-
Noord-Brabant. - Met bijl.
en erfgoededucatie voor het onderwijs bij elkaar komen.
Onderzoek naar de ondersteuningsbehoefte van cultuurvrijwilligers onder circa 2200 vrijwilligersorganisaties in
Inrichting steunfuncties dans en theater BKKC / W-J.
de provincie Noord-Brabant en de oplossing voor de
Raijmakers, C. van Deijck-Hofmeester. - [S.l.] :
invulling van deze behoefte. Vragen die hierbij aan de
Raijmakers & Hofmeester, 2010. - 40 p. - Met bijl. –
orde kwamen waren: Hoe kan de provincie Noord-
In opdr. van het BKKC
Brabant de vrijwilligersondersteuningsstructuur verster-
De centrale vraag van dit onderzoek is: Hoe kan het
ken en stimuleren? Wat zijn de scholings- en informatie-
'Brabants kenniscentrum kunst en cultuur' (BKKC) het
behoeften van de cultuurvrijwilliger? Wat kunnen de
meest succesvol de professionele theater en dans in
provinciale steunfunctie-instellingen en de koepelorgani-
Noord-Brabant ondersteunen? Volgens de onderzoekers
saties betekenen om bovenstaande problemen op te
kan dit door directe en praktische steun te geven aan
lossen?
makers, door het aanbod aan Brabants theater en dans gemakkelijker bereikbaar te maken voor de podia, door
Samenhangende evaluatie BisK en CVA / B.J. Drenth ...
netwerkbijeenkomsten en themadagen te organiseren
[et al.]. - Utrecht : Berenschot, 2001. - 38 p. - Met bijl.
waar makers, podia, festivals en gemeenten worden
Onderzoek uitgevoerd door Berenschot op verzoek van
geïnformeerd over actuele zaken en branchegenoten
de provincie Noord-Brabant om het BisK (Brabants
elkaar kunnen ontmoeten. Daarbij zou het BKKC moeten
instituut voor school en Kunst) en het CVA (Centrum
fungeren als kenniscentrum door het initiëren van on-
voor Amateurkunst) te evalueren. Berenschot legt vijf
derzoek en het verzamelen en up to date houden van
opties voor en adviseert de provincie een actievere en
gegevens. Ook ziet het veld een rol weggelegd voor het
meer sturende rol te nemen.
BKKC als belangenbehartiger van de podiumkunsten bij de politiek.
Sectorverkenning amateurkunst in Noord-Brabant : provinciaal rapport / E. Edelmann, M. van Bommel. –
Kleurrijke kunst : onderzoek naar
Tilburg: PON, 2008. – 96 p. : tab., graf. – Met bijl. en
amateurkunstbeoefening door allochtonen /
lit.opg.
A. Dorrestein, K. du Long. – Tilburg : PON, 2005. -
Deze rapportage beschrijft de Brabantse amateurkunst-
48 p. : tab. – Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van het
sector anno 2007 en is gebaseerd op verschillende
Centrum voor Amateurkunst Noord-Brabant
onderzoeken. De belangrijkste twee vragen die beant-
Het Centrum voor Amateurkunst Noord-Brabant (CVA)
woord worden, zijn: Wat is de daadwerkelijke omvang
krijgt nauwelijks verzoeken tot ondersteuning van al-
van de amateurkunstbeoefening in Noord-Brabant,
lochtone amateurkunstenaars, terwijl zij toch ook ama-
uitgesplitst naar de belangrijkste disciplines? En op
teurkunst beoefenen. In dit onderzoek wordt nagegaan
welke wijze kan het Centrum voor Amateurkunst Noord-
of er bij allochtone amateurkunstenaars behoefte is aan
Brabant deze amateurkunstbeoefening ondersteunen?
ondersteuning. De centrale onderzoeksvragen zijn:
De publicatie bevat hoofdstukken over actieve cultuur-
1. Welke vormen van amateurkunst beoefenen
participatie en amateurkunst, allochtone amateurkunst-
allochtonen in Noord-Brabant?, 2. Hebben allochtone
beoefening, het aanbod van amateurkunstverenigingen,
amateurkunstenaars behoefte aan ondersteuning,
gesprekken met amateurverenigingen, centra voor
3. Welke behoefte aan ondersteuning hebben de lokale
kunsteducatie, het Centrum voor Amateurkunst Noord-
centra voor kunsteducatie bij hun begeleiding en
Brabant (CVA).
kunstbeoefening door allochtonen?, 4. Kan het CVA volstaan met het algemene aanbod of moet het CVA een
NOORD-HOLLAND
specifiek aanbod voor allochtonen ontwikkelen?
Hoe ver zijn ze al? : eindrapport van de nulmeting cultuureducatie in de provincie Noord-Holland bij scholen
Onderzoek naar de ondersteuningsbehoefte van
en gemeenten / P. van der Zant. - Gouda : Bureau ART,
cultuurvrijwilligers in de Provincie Noord-Brabant : zowel
2004. - 57 p. : graf., tab. - In opdr. van de provincie
kwantitatief als kwalitatief bekeken / M. van Breda
Noord-Holland. - Met bijl.
(onderzoeker), P. Kempe (onderzoeker), F. Hoens
7
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
Om de effectiviteit van het cultuureducatiebeleid voor de
onderwijs, voortgezet onderwijs en de gemeenten in
komende vier jaar van de provincie Noord-Holland te
Noord-Holland.
kunnen meten is een nulmeting uitgevoerd. De nulmeting vond plaats bij scholen voor primair onderwijs,
Zijn ze al verder? : eindrapport van de tweede meting
voortgezet onderwijs en de gemeenten in Noord-
Cultuureducatie in de provincie Noord-Holland bij
Holland. Per regio zullen nog afzonderlijke rapportages
scholen en gemeenten / M. Drenth, P. van der Zant. -
worden opgesteld, waarin meer in detail de uitkomsten
Gouda : BART, 2007. - 63 p. : tab., graf. - Met bijl. - In
van de nulmeting zullen worden gepresenteerd. Enkele
opdr. van de provincie Noord-Holland
conclusies: op een meerderheid van de scholen vinden
Dit is het rapport van een tweede meting naar cultuur-
per groep en klas jaarlijks 1 of 2 kunsteducatieve acti-
educatie in de provincie Noord-Holland. De provincie
viteiten plaats. Van de gemeenten zegt ruim de helft een
Noord-Holland voert een beleid met betrekking tot
beleid te hebben ontwikkeld ten aanzien van cultuuredu-
cultuureducatie. Om de effectiviteit hiervan te bepalen
catie in het onderwijs, de meeste alleen voor kunstedu-
werd in 2004 de nulmeting 'Hoe ver zijn ze al?' uitge-
catie en niet voor erfgoededucatie.
voerd. Op grond van de tweede meting kan worden geconstateerd of er verschillen zijn opgetreden met de
Marktwerking in de cultuursector? : onderzoek naar de
'nulsituatie' in 2004. De tweede meting vond net als in
mogelijkheden van marktwerking voor steunfuncties
2004 plaats door middel van een schriftelijke enquête
kunst en cultuur in Noord-Holland / A. Bogaart ...
die naar alle scholen voor primair en voortgezet onder-
[et al.]. - Amsterdam : DSP-groep, 2008. - 53 p. : tab.,
wijs in Noord-Holland werd gezonden, alsmede naar alle
fig. - Met bijl.
gemeenten in de provincie. Uit de tweede meting blijkt
Onderzoek naar de mogelijkheden van marktwerking
onder andere dat 45% van de scholen voor primair
voor steunfuncties kunst en cultuur in Noord-Holland.
onderwijs nu een beleid voor cultuureducatie heeft
Het gaat hierbij om de volgende steunfuncties: Kunst en
geformuleerd en dat meer dan de helft van de scholen in
Cultuur Noord-Holland, De Kunst Noord-Holland, Cultu-
Noord-Holland beschikt over een cultuurcoördinator.
reel Erfgoed Noord-Holland, De Monumentenwacht, Regionale steunpunten kunsteducatie en ProBiblio. Het
OVERIJSSEL
onderzoek bevat 8 hoofdstukken. Na de inleiding, wordt
Cultuureducatie in Overijssel : tweede meting 2007-
in hoofdstuk 2 een schets gegeven van de huidige
2008 / A.L. van der Vegt. - Utrecht : Sardes, 2008. –
steunfuncties. In hoofdstuk 3 wordt stilgestaan bij de
17 p. : tab., fig. - In opdr. van Kunst en Cultuur
mogelijkheden tot marktwerking en de eisen die dit aan
Overijssel
de provincie stelt. Vervolgens wordt in drie hoofdstukken
Tweede meting uitgevoerd in 2008 onder de scholen in
stilgestaan bij de risico's die met aanbesteding samen-
Overijssel die subsidie hebben ontvangen in het kader
hangen (hoofdstuk 4), de indeling in percelen (hoofdstuk
van de regeling Versterking Cultuureducatie voor het
5) en fasering van de aanbesteding (hoofdstuk 6). In
Primair Onderwijs. De analyse van deze tweede meting
hoofdstuk 7 worden de resultaten beschreven van een
geeft antwoord op de volgende vragen: Wat verstaan
korte marktoriëntatie en hoofdstuk 8 bevat conclusies en
scholen onder cultuureducatie, Welke activiteiten onder-
aanbevelingen.
nemen ze zelf?; Met welke instellingen werken de scholen samen?; Wat is volgens de scholen het belang van
Vier jaar later....... : eindrapport van de derde meting
cultuureducatie?; In welk scenario uit 'Hart/d voor
cultuureducatie in de provincie Noord-Holland bij scholen
cultuur' zitten de scholen?; Naar welk scenario willen de
en gemeenten / P. van der Zant. - Gouda : Bureau ART,
scholen?; en Hoe kan KCO de scholen daarbij onder-
2008. - 72 p. : graf., tab. - Met bijl. - In opdr. van de
steunen?
provincie Noord-Holland Om de effectiviteit van het cultuureducatiebeleid van de
Kunst op School in perspectief : een sterkte-zwakte
provincie Noord-Holland in de periode 2005-2008 te
analyse van Kunst op School. - [S.l.] : Bureau ART,
kunnen toetsen zijn drie metingen uitgevoerd. In 2004
2002. - 10 p. - Met bijl.
werd een nulmeting uitgevoerd, in het najaar van 2006
Een sterkte-zwakte analyse van het programma Kunst
een tweede, tussentijdse, meting. Dit is het eindrapport
op School van Kunst & Cultuur Overijssel. Kunst op
van de derde meting, in 2008. De meting vond net als
School bemiddelt activiteiten op het gebied van kunst-
de vorige metingen plaats bij alle scholen voor primair
en cultuureducatie voor leerlingen uit het primair onder-
8
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
wijs en de basisvorming van het voortgezet onderwijs in
UTRECHT
Overijssel. Allereerst wordt ingegaan op het kader waar-
Kunsteducatie speciaal: maatwerk of meesterwerk : een
binnen het programma Kunst op School functioneert.
onderzoek naar kunsteducatie in het speciaal onderwijs
Daarna worden de sterke en zwakke kanten van Kunst
in de provincie Utrecht / L. Kleuver. - [S.l.] : [s.n.],
op School genoemd. Tot slot wordt ingegaan op de
2010. - 168 p. - Met lit.opg., samenv. en bijl. -
kansen en bedreigingen voor Kunst op School, als ge-
Masterscriptie ArtEZ Hogeschool, Masteropleiding
volg van ontwikkelingen die zich momenteel in het
Kunsteducatie. - In opdr. van Kunst Centraal
onderwijs en in de kunsteducatie afspelen.
Het doel van het onderzoek is te komen tot een rapport voor Kunst Centraal over de huidige stand van zaken
Monitor cultuureducatie VO Overijssel : secundaire
van kunsteducatie in het speciaal onderwijs in het
analyses van de landelijke monitor 2008 / Oberon. –
werkgebied van Kunst Centraal met een advies voor
Utrecht : Oberon, 2008. – 26 p. : fig., tab. – Met bijl. -
ontwikkelingen in de toekomst. Centraal staat de vraag:
In opdr. van Kunst & Cultuur Overijssel
'Is het wenselijk om het aanbod van Kunst Centraal voor
Oberon heeft in 2006, 2007 en 2008 metingen uitge-
het speciaal onderwijs en het speciaal basisonderwijs
voerd voor de landelijke 'Monitor cultuureducatie voort-
aan te passen?' Deze vraag wordt onderzocht aan de
gezet onderwijs'. Centrale vraag is in hoeverre scholen
hand van de deelvragen: Wat wordt er op dit moment
cultuureducatie hebben verankerd in hun onderwijspro-
van het aanbod van Kunst Centraal gebruikt in het
gramma. De monitor belicht niet alleen het proces, maar
speciaal onderwijs? Hoe tevreden is men over het ge-
gaat ook in op de visie, de opbrengsten en de inhoude-
bruikte aanbod? Hoe moet het aanbod worden aange-
lijke invulling van cultuureducatie. Voor de landelijke
past om (nog) beter te voldoen?
monitor worden alle VO-locaties in Nederland en een aantal culturele instellingen benaderd met een digitale
Partnerschap podiumkunsten en onderwijs : verslag van
en/of telefonische vragenlijst. Omdat de responderende
de onderzoeksfase: oktober 2008 - maart 2009 /
scholen afkomstig zijn uit alle Nederlandse provincies, is
H. Breimer. - Bunnik : Kunst Centraal, 2009. - 38 p. :
het mogelijk om gegevens van één provincie te selecte-
ill. - Met bijl.
ren. KCO begeleidt cultuurtrajecten op een aantal Over-
Kunst Centraal ziet een grote meerwaarde in de verbin-
ijsselse scholen, en heeft Oberon gevraagd om een
ding van professionele gezelschappen voor podiumkunst
provinciaal overzicht van de resultaten te maken. Obe-
met scholen in het primair onderwijs. In het project
ron heeft daarvoor gebruik gemaakt van gegevens die
'Partnerschap podiumkunsten en onderwijs' onderzoekt
verzameld zijn voor de monitor cultuureducatie voortge-
Kunst Centraal de mogelijkheden en randvoorwaarden
zet onderwijs van 2008.
voor een intensieve meerjarige samenwerking tussen een professioneel gezelschap en een aantal scholen in de
Niet invliegen, maar samen optrekken : community art
provincie Utrecht. Drie gezelschappen zijn voor dit pro-
in Overijssel / L. Ranshuysen. - Rotterdam : Letty
ject geselecteerd: Het Filiaal, Merkx & Dansers en Xynix
Ranshuysen, 2010. - 48 p. : tab. - Met lit.opg. - In opdr.
Opera. Met dit verslag van de onderzoeksfase, wordt de
van Kunst & Cultuur Overijssel
eerste fase van het project afgerond. Dit onderzoeksver-
Stichting Kunst & Cultuur Overijssel (KCO), de onder-
slag is de opmaat naar de tweede fase, de zogenaamde
steuningsinstelling in de provincie Overijssel op het
proeffase (het verslag van de proeffase verschijnt onder
gebied van kunst en cultuur, meent dat het stimuleren,
de naam 'Partnerschap projectplan').
aanjagen, adviseren en ondersteunen van community art een belangrijke nieuwe taak kan zijn. Voordat deze
Partnerschap projectplan : partnerschap podiumkunsten
nieuwe functie uitgewerkt en ingevuld kan worden, dient
en onderwijs / H. Breimer. - Bunnik : Kunst Centraal,
eerst aangetoond te worden wat de meerwaarde is van
2009. - 39 p. : ill., tab. - Met bijl.
community art en hoe groot de behoefte is aan onder-
Verschillende professionele gezelschappen van jeugd-
steuning hiervan in Overijssel. Onderzoeksbureau Letty
dans, -theater en -muziek in de provincie Utrecht heb-
Ranshuysen heeft daarom een onderzoek uitgevoerd
ben de wens meer en intensiever contact te hebben met
met als doel: de omvang en behoefte aan community art
het onderwijs. Tegelijkertijd zijn er in de provincie basis-
in Overijssel in kaart brengen en inventariseren in hoe-
scholen die zich nadrukkelijker willen profileren op hun
verre en in welke vorm deze kunstvorm meer onder-
kunst- en cultuurprofiel. Kunst Centraal heeft daarom
steuning verdient.
het project 'Partnerschap podiumkunsten en onderwijs'
9
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
opgezet waarbij professionele kunstenaars op het gebied
in het Actieplan Cultuurbereik. Scoop heeft de opdracht
van de podiumkunsten contacten leggen en samenwer-
gekregen om te onderzoeken in hoeverre de doelstellin-
kingsverbanden aangaan met het basisonderwijs. Aan de
gen uit het Actieplan zijn gehaald. Daartoe heeft Scoop
proeffase van dit project hebben drie gezelschappen en
drie keer een enquête onder basisscholen uitgezet. De
negen scholen meegedaan. Doel was de mogelijkheden
bevindingen van het onderzoek worden in dit rapport
en randvoorwaarden te onderzoeken voor een intensieve
gepresenteerd.
meerjarige samenwerking tussen de gezelschappen en de scholen. De rol van Kunst Centraal was die van initi-
Cultuureducatie in het primair onderwijs in Zeeland
ator. In dit projectplan worden doelen, werkwijze, plan-
2009 : themarapport / N. Somers. – Middelburg : Scoop,
ning, begroting en resultaten van het project 'partner-
2009. – [4 p.] : ill., graf.
schap podiumkunsten en onderwijs' beschreven.
In dit rapport worden de landelijke cijfers over cultuur-
TIJDSCHRIFTARTIKEL
zoeksbureau Sardes in opdracht van het Ministerie van
'Scholen zullen zich ook via hun cultuureducatie moeten
OCW, vergeleken met cijfers over de Provincie Zeeland.
educatie in het basisonderwijs, verzameld door onder-
profileren' / Taalent Tekstschrijvers (hoofdredacteur) In: TMMagazine (= ThiemeMeulenhoff Magazine). –
Themarapport culturele instellingen : partners in
Vol.(2006)3(voorjaar6-7)
cultuureducatie : onderzoek naar cultuureducatieve
In de provincie Utrecht heeft steunfunctie-instelling
samenwerking op Walcheren / I. Elstak, W. van Gorsel,
Kunst Centraal een centrale rol gekregen bij het struc-
N. Somers. – Middelburg : Scoop, 2010. - [4 p.] : ill.,
tureel inpassen van cultuureducatie in het basisonder-
graf. - In opdr. van Kunsteducatiecentrum Walcheren
wijs. Een gesprek hierover met Rob van Gaal, directeur
Kort verslag van een onderzoek naar de wensen en
van Kunst Centraal.
mogelijke knelpunten die zich bij scholen en culturele instellingen voordoen ten aanzien van samenwerking in
Wat kunnen we betekenen? : eindrapportage over een
cultuureducatie. Ook is gekeken naar de loketfunctie die
onderzoek in opdracht van de provincie Utrecht naar de
Kunsteducatiecentrum Walcheren (KEW) in het cultuur-
gewenste adviesfunctie op het gebied van kunst- en
educatieve netwerk zou kunnen vervullen. Welke ver-
cultuureducatie in de brede school / F. Mul, P. van der
wachtingen hebben scholen en culturele instellingen en
Zant. - Gouda : Bureau ART, 2009. - 74 p. - Met bijl.
op welke wijze kan KEW haar loketfunctie het beste
Onderzoek naar de gewenste adviesfunctie van de pro-
invullen?
vincie Utrecht op het terrein van cultuureducatie in brede scholen. Aan het onderzoek werd deelgenomen
Themarapport primair onderwijs : partners in
door 25 van de 40 brede scholen in de provincie Utrecht
cultuureducatie : onderzoek naar cultuureducatieve
(de stad Utrecht niet meegerekend), 75 culturele part-
samenwerking op Walcheren / I. Elstak, W. van Gorsel,
ners (culturele instellingen, amateurverenigingen en
N. Somers. - Middelburg : Scoop, 2010. - [4 p.] : ill.,
individuele kunstenaars) en alle 28 gemeenten in de
graf. - In opdr. van Kunsteducatie Walcheren
provincie Utrecht (behalve de stad Utrecht). Het onder-
Kort verslag van een onderzoek naar de wensen en
zoek geeft inzicht in de kansen voor cultuureducatie in
mogelijke knelpunten die zich bij scholen en culturele
de brede school in de provincie Utrecht en de rol die de
instellingen voordoen ten aanzien van samenwerking in
provincie (samen met de provinciale instellingen Kunst
cultuureducatie. Ook is gekeken naar de loketfunctie die
Centraal en Landschap Erfgoed Utrecht) zou kunnen
Kunsteducatiecentrum Walcheren (KEW) in het cultuur-
spelen om culturele activiteiten in de brede school te
educatieve netwerk zou kunnen vervullen. Welke ver-
stimuleren.
wachtingen hebben scholen en culturele instellingen en op welke wijze kan KEW haar loketfunctie het beste
ZEELAND
invullen?
Cultuureducatie in het primair onderwijs in Zeeland 2005-2008 : themarapport / N. Somers. – Middelburg :
ZUID-HOLLAND
Scoop, 2009. – [4 p.] : ill., graf.
Kunstgebouw zet in op structurele aanpak kunst- en
De provincie Zeeland heeft met het ministerie van OCW
cultuureducatie voor basisonderwijs
afspraken gemaakt voor de kunst- en cultuureducatie in
In: Nieuwsbrief. - Vol.8(2004)21(mei4-5)
de periode 2005-2008. Deze afspraken zijn vastgelegd
10
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
Naar aanleiding van een enquête uitgevoerd door
middagbijeenkomsten in de deelgroepen. Het verslag
Cultuurnetwerk Nederland over het beleid en de praktijk
sluit af met een slotconclusie en de enquêtevragen van
van cultuureducatie in het primair onderwijs in Zuid-
het onderzoek dat Bureau & Concept voorafgaand heeft
Holland, zal het Kunstgebouw zich met ingang van het
verricht naar inhoud en bereik van de Zuid-Hollandse
seizoen 2004-2005 meer gaan inzetten voor de verster-
ke-instellingen. Geadviseerd wordt om vooral in te
king van kunst- en cultuureducatie in het primair onder-
zetten op het gezamenlijk aanpakken van nieuwe
wijs van deze provincie. Om dit te bereiken heeft Kunst-
ontwikkelingen. Een structurele samenwerking moet
gebouw een aantal nieuwe producten en diensten ont-
vooral gezocht worden op regionaal niveau.
wikkeld en zal de interne organisatie veranderd worden. Samenwerken aan CKV : kwalitatief onderzoek naar Monitor platforms cultuureducatie 2007 : cultuureducatie
mogelijkheden voor het opzetten van platforms voor
in het voortgezet onderwijs in Zuid-Holland /
cultuureducatie in de provincie Zuid-Holland / B. van der
T. Nienhuis, P.M.A.E. Wintels, J.P. de Wit. - Den Haag :
Sluijs. - Doorn : Float opleidingspartners, 2000. - 33 p. :
Tympaan Instituut, 2007. - 43 p. : graf., tab. - Met
fig. - Met bijl.
lit.opg. en bijl. - In opdr. van de provincie Zuid-Holland
Dit onderzoek heeft het functioneren van het CKV-
Onderzoek naar de effecten van het werk van de plat-
netwerk in de regio Drechtsteden geanalyseerd met als
forms cultuureducatie en de cultuurbemiddelaars. Een
doel na te gaan of en in welke mate dit platform als
platform is een netwerk van scholen voor voortgezet
voorbeeld kan dienen voor het opzetten van platforms in
onderwijs en culturele instellingen. Doel is cultuureduca-
de rest van de provincie. Aanwezigheid van het platform
tie in het onderwijs te stimuleren en ervoor te zorgen
heeft als positieve punten onder andere: de mogelijk-
dat dit aansluit op de wensen van scholen en hun leer-
heid om contacten te leggen, informatie uit te wisselen
lingen. Een cultuurbemiddelaar ondersteunt het plat-
en af te tasten waar samenwerking mogelijk is. Aanbe-
form. De provinciale instellingen Kunstgebouw en Erf-
velingen van het onderzoek zijn: eigenheid van een
goedhuis Zuid-Holland ondersteunen de cultuurbemid-
regio als uitgangspunt gebruiken bij het instellen van
delaars. De onderzoeksvragen zijn: Wat is de stand van
regionale platforms, aparte erfgoednetwerken om
zaken rondom de organisatie van platforms en cultuur-
cultureel erfgoed de kans te geven op een verankering
bemiddelaars? Wat voor activiteiten zijn en worden
in het onderwijs, en de provinciale instellingen Kunstge-
uitgevoerd door platforms en cultuurbemiddelaars? Wat
bouw en Erfgoedhuis kunnen bij de platforms een rol
zijn de effecten van deze activiteiten? Voor zover de
hebben van initiator en coördinator van het concrete
activiteiten van platforms en cultuurbemiddelaars niet
netwerk waarin scholen, culturele instellingen en ge-
hebben geleid of naar verwachting zullen leiden tot de
meenten samenkomen.
gewenste effecten, wat zijn daarvan de oorzaken? Welke (onvervulde) behoefte hebben scholen en culturele
'Waarom doen we dit niet vaker?' : onderzoek
instellingen richting platforms en cultuurbemiddelaars?
cultuureducatie primair onderwijs Zuid-Holland 2002-
Samenhang en samenwerking : kunsteducatie in Zuid-
Kunstgebouw [etc.], 2004. – 97 p. : tab., graf. - Met
2003 / C. de Graauw ... [et al.]. – Rijswijk [etc.] : Holland : studiedag 27 september 2001 Centrum Kunst
bijl. en lit.opg. - In opdr. van Kunstgebouw Zuid-Holland
en Cultuur Zoetermeer / Kunstgebouw, Stichting Kunst
en in samenw. met Erfgoedhuis Zuid-Holland
en Cultuur Zuid-Holland. - Rijswijk : Kunstgebouw,
Onderzoek naar de huidige situatie op het gebied van
2001. - 32 p. : ill., tab. - Met bijl. - Titel omslag:
cultuureducatie in Zuid-Holland. Uit het onderzoek blijkt
Samenhang & samenwerking in de kunsteducatie in
onder andere dat een kwart van de basisscholen school-
Zuid-Holland : verslag bijeenkomst 27 september 2001
beleid formuleert op het gebied van cultuureducatie.
CKC Zoetermeer
Driekwart heeft minder dan 25 taakuren per jaar be-
Op verzoek van de overleggen van kunsteducatie-
schikbaar voor culturele activiteiten. Ook blijkt dat extra
instellingen in Zuid-Holland organiseerde Kunstgebouw
geld het liefst wordt gebruikt voor het inhuren van vak-
een studiedag voor alle kunsteducatie-instellingen in
leerkrachten, specialisten en organisatoren. Het bij-
Zuid-Holland. Dit verslag opent met een schets van de
scholen van leerkrachten of het aanschaffen van materi-
ontwikkelingen die de aanleiding vormden voor deze
alen en methoden heeft duidelijk minder prioriteit.
dag. Daarna wordt de inbreng van de diverse sprekers
Bovendien worden culturele activiteiten het liefst in een
kort weergeven en vervolgens de resultaten van de
totaalpakket ingekocht.
11
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
INSTELLINGENDOCUMENTATIE RAAD VAN TWAALF •
Over de plaats en functie van provinciaal werkende uitvoeringsorganisaties kunsten, cultuureducatie en erfgoed : Gezamenlijk standpunt 'Raad van Twaalf' en Overleg van Provinciale Erfgoedinstellingen Nederland 'OPEN', 2007
•
Brief aan de leden van Provinciale Staten, 2007
•
Midden in de maatschappij. Positie & ambitie van de Raad van twaalf [statement], 2009
DRENTHE Kunst & Cultuur Drenthe •
Activiteitenplan en productbegroting 2008, 2009
•
Jaarverslag 2005 tot en met 2009
FLEVOLAND De Kubus, Centrum voor Kunst & Cultuur Lelystad •
Beleidsplan 2005-2010
•
Koersdocument : 10 beleidsbeginsels voor een adequate strategie in 2010-2014
•
Jaarverslag 2006, 2008 en 2009
FRIESLAND Keunstwurk, Culturele dienstverlener in Fryslân •
Beleidsplan 2005-2008, 2009-2012
•
Jaarverslag 2003, 2004, 2005, 2007 en 2008
GELDERLAND EDU-ART, Specialisten in cultuur en onderwijs •
Beleidsplan 2006-2008, 2009-2012
•
Ondernemingsplan, 2005
•
Totaalplan, 2005
•
Werkplan 2010
•
Jaarverslag 2003 tot en met 2009
KCG, Gelders kenniscentrum voor kunst en cultuur •
Beleidsplan 2009-2012
•
Werkplan 2009
•
Activiteitenverslag 2008
•
Jaarbericht 2009
GRONINGEN Kunststation C, Bureau voor cultuureducatie in de provincie Groningen •
Beleidsplan 2009-2012
•
Jaarverslag 2004 tot en met 2009
LIMBURG Huis voor de Kunsten Limburg •
Ondernemingsplan 2007-2010
•
Werkplan 2006, 2009, 2010
•
Jaarverslag 2008
13
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
NOORD-BRABANT Brabants Kenniscentrum Kunst en Cultuur •
Bedrijfsplan 2009
•
Werkplan 2010
Kunstbalie, Cultuureducatie en amateurkunst in Noord-Brabant •
Businessplan 2009
•
Werkplan 2009
NOORD-HOLLAND De Kunst, Centrum voor amateurkunst Noord-Holland •
Beleidsplan 2005-2008
•
Jaarverslag 2004, 2006 tot en met 2008
•
Werkplan/activiteitenplan 2000, 2002, 2003, 2007 tot en met 2009
Kunst en Cultuur Noord-Holland •
Activiteitenplan 2010
•
Beleidsplan 2006-2008
•
Jaaroverzicht 2002 tot en met 2009
OVERIJSSEL KCO, Kunst & Cultuur Overijssel •
Beleidsplan 2005-2008
•
Werkplan 2003
•
Jaarverslag 2002, 2004 tot en met 2008
UTRECHT Kunst Centraal, Steunpunt kunsteducatie provincie Utrecht •
Beleidsplan 2009-2012
•
Werkplan 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010
ZIMIHC, Huis voor amateurkunst Utrecht •
Beleidsplan 2009-2012
•
Werkplan 2010
•
Jaarverslag 2006 tot en met 2009
ZEELAND Scoop, Zeeuws instituut voor sociale culturele ontwikkeling •
Beleidsplan 2002/2003, 2004/2005
•
Werkplan 2004
•
Jaarverslag 2004 tot en met 2008
ZUID-HOLLAND Kunstgebouw, Stichting Kunst en Cultuur Zuid-Holland •
Beleidsplan 2005-2008, 2009-2012
•
Jaarverslag 2005 tot en met 2009
14
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
TIJDSCHRIFTEN EN (DIGITALE) NIEUWSBRIEVEN Bericht van Kunstgebouw / Kunstgebouw, Stichting Kunst en Cultuur Zuid-Holland. - Rijswijk : Kunstgebouw. – Aanwezig vanaf 2010. De Scoop op... = nieuwsbulletin / Scoop, Zeeuws Instituut voor Sociale & Culturele Ontwikkeling. Middelburg : Scoop. – Aanwezig vanaf 2010. Twaalf : de mooiste cultuurprojecten uit de provincie / Raad van twaalf. - Bunnik : Raad van twaalf. – Aanwezig vanaf 2009. DIGITALE NIEUWSBRIEVEN Cultuurstreken : nieuwsbrief over het gebiedsgericht cultuurbeleid Gelderland / KCG, Gelders kenniscentrum voor kunst en cultuur. – Arnhem : KCG. De Kunst Nieuws / De Kunst, Centrum voor Amateurkunst Noord-Holland. – Alkmaar : De Kunst. KCO Nieuws / KCO, Kunst & Cultuur Overijssel. – Zwolle : KCO. Nieuwsbrief de Mediafabriek : nieuwe media & kunst en cultuureducatie / Kunstgebouw, Stichting Kunst en Cultuur Zuid-Holland. – Rijswijk : Kunstgebouw. Nieuwsbrief Keunstwurk / Keunstwurk. – Leeuwarden : Keunstwurk. Nieuwsbrief Kunststation C / Kunststation C. – Winsum : Kunststation C. Nieuwsbrief primair onderwijs / Kunst Centraal. – Bunnik: Kunst Centraal. Nieuwsbrief voortgezet onderwijs / Kunst Centraal. – Bunnik : Kunst Centraal. Nieuwsbrief voortgezet onderwijs / Kunstgebouw, Stichting Kunst en Cultuur Zuid-Holland. – Rijswijk : Kunstgebouw. Nieuwsbrief ZIMIHC / ZIMIHC, Huis voor amateurkunst. – Utrecht : ZIMIHC. Nieuwsoverzicht IPO / IPO, Interprovinciaal Overleg. – Den Haag: IPO. Theater en Dans nieuwsbrief / De Kunst, Centrum voor Amateurkunst Noord-Holland. – Alkmaar : De Kunst.
15
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
Websites LANDELIJK www.ipo.nl Het Interprovinciaal Overleg (IPO) heeft als doel het optimaliseren van de condities waaronder provincies werken. Het IPO is actief op dezelfde terreinen als de provincies, waaronder milieu, landelijk gebied, sociaal beleid, ruimtelijke ontwikkeling, wonen en cultuur. www.openerfgoed.nl OPEN Erfgoed (Overleg Provinciale Erfgoedinstellingen Nederland) is het overleg tussen erfgoedhuizen en vergelijkbare provinciale erfgoedinstellingen, die zich richten op de gebundelde ondersteuning van beheerders en gebruikers van erfgoed. www.raadvantwaalf.nl Website van de Raad van twaalf met summiere informatie over de leden van de Raad, contactinformatie en producten (downloaden van diverse documenten van de Raad).
PROVINCIAAL www.bkkc.nl Website van het Brabants Kenniscentrum Kunst en Cultuur. Bevat naast informatie over de organisatie onder andere de onderdelen nieuws, subsidies en servicepunt. www.dekubuslelystad.nl De website van het Centrum voor Kunst en Cultuur de Kubus in Lelystad bundelt informatie over cursussen en aanbod voor scholen, over het Centrum Amateurkunst Flevoland (onderdeel De Kubus), Underground en Kunst in de buurt. www.dekunst.net Op de website van De Kunst, Centrum voor Amateurkunst Noord-Holland, is informatie te vinden over onder andere scholing, advies en bemiddeling, projecten en het Kunsthuis Noord-Holland. www.edu-art.eu Website van de provinciale ondersteuningsinstelling voor Gelderland: EDU-ART. De EDU-Artalage biedt scholen de mogelijkheid cultuureducatief aanbod te zoeken. Verder bevat de website informatie over de diensten en projecten van EDU-ART, over subsidies, fondsen en overheidsregelingen. www.hklimburg.nl Het Huis voor de Kunsten Limburg zet zich in voor de amateur- en professionele kunsten in Limburg. De website bundelt informatie van ongeveer 40 aangesloten organisaties en ontsluit hun aanbod op kunstdiscipline. www.kcdr.nl De website van Kunst en Cultuur Drenthe bestaat uit de onderdelen: onderwijs, amateurkunst, professionele kunst, projecten, workshops en K&C (informatie over organisatie).
16
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE
www.kcg.nl Het Gelders Kenniscentrum voor Kunst en Cultuur (KCG) biedt op zijn website algemene informatie over de organisatie en activiteiten in Gelderland (agenda). Daarnaast bevat de website informatie over de verschillende kunstdisciplines en de diensten van KCG hiervoor. www.kcnh.nl Website van Kunst en Cultuur Noord-Holland die bestaat uit de onderdelen: wat wij doen, projecten, nieuws en over ons. www.kco.nl De website van Kunst & Cultuur Overijssel bevat informatie over: KCO, amateurkunst, beeldende kunst en vormgeving, cultuureducatie, film, kunst, cultuur en ruimte, musea en erfgoed, popmuziek. Ook heeft de website een rubriek 'vraag & aanbod', een culturele marktplaats voor Overijssel. www.keunstwurk.nl De website van Keunstwurk kent verschillende ingangen, waaronder afzonderlijke kunstdisciplines, onderwijs, podiumprogrammering, agenda, organisatie, publicaties. www.kunstbalie.nl Website van Kunstbalie, het expertisecentrum voor cultuureducatie en amateurkunst in NoordBrabant. Onderdelen: onderwijs, amateurkunst, cultuursector, subsidieloket, winkel. www.kunstcentraal.nl Kunst Centraal is het steunpunt kunsteducatie van de provincie Utrecht. De website bestaat uit de volgende onderdelen: organisatie, voortgezet onderwijs, primair onderwijs en events. www.kunstgebouw.nl De website van Kunstgebouw, Stichting Kunst en Cultuur Noord-Holland, kan op twee manieren worden doorzocht: op doelgroep (onderwijs, kunstsector, overheden, publiek) of op soort informatie (projecten, aanbod, organisatie, onze sites, nieuws, links). www.kunststationcultuur.nl De culturele gids op de website van Kunststation C bevat het aanbod van cultuuraanbieders in Groningen en omstreken. Andere onderdelen van deze website zijn onder andere: actueel, over ons, producten & activiteiten, subsidie, forum en links. www.scoopzld.nl Website van het Zeeuws instituut voor sociale & culturele ontwikkeling. Cultuur is een van de thema's van Scoop (naast sociaal en jeugd). Scoop heeft diverse themasites, zoals de Culturele Atlas Zeeland en Cultuureducatie Zeeland (met aanbod voor scholen). www.zimihc.nl De website van ZIMIHC, huis voor de amateurkunst, biedt informatie voor kunstenaars, beoefenaars, organisaties en publiek. Bevat de onderdelen: helpdesk, consulenten, culturele projecten.
17
LITERATUUR EN WEBSITES BIJ ZICHT OP… PROVINCIALE INSTELLINGEN CULTUUREDUCATIE