NATUUR RUST NG BEWEGI N GENIETE
Kom naar ons, kom tot jezelf! 1
Jacobspad 3 & 4 en Pieterpad Langeafstandswandelroutes en meerdaagse wandelarrangementen Routes zonder hindernissen
Inhoudsopgave 4 Inspanning én ontspanning! Wandelen tussen Rijn, Waal en Maas.
6 In de regio wandelen zonder grenzen Van Duitsland naar Nederland en terug...
8 Kom maar lekker binnen! Waar je de beste plekken vindt om uit te rusten…
10 Hulp voor onderweg Alle wandelroutes en meer informatie vind je op www.wandelenzondergrenzen.nl.
2
Voor de routes zijn ook wandelgidsen, kaarten en GPS-tracks beschikbaar
12 Een overzicht van drie routes Dit zijn de langeafstandswandelpaden die wij voor je op een rij hebben gezet
14 Jacobspad 3 Het pad van de vergelijkingen: van Millingen aan de Rijn naar Roermond
26 De mooiste routes en wandelarrangementen Meerdaagse arrangementen voor elk wat wils!
16 Jacobspad 4 Het pad van de oude Romeinen: van Nijmegen tot Krefeld-Linn
18 Pieterpad Het pad van de vriendschap: van Vorden tot RoerdalenMontfort
20 De test van de routes Wat betekent zonder hindernissen eigenlijk? Een wandeling vanuit het standpunt van een rolstoelgebruiker
44 Routes zonder hindernissen
Zonder hindernissen
2 routes zonder hindernissen in Xanten en Nijmegen
48 Toeristische informatie Lokale informatiepunten en de betreffende contactadressen
50 Service Onze overnachtings- en horecatips op en rij
3
Inspanning én ontspanning! "Alleen daar, waar je te voet was, ben je ook werkelijk geweest.” Dit heeft de Duitse filosoof Goethe geschreven. In zijn tijd waren er nog geen auto‘s en treinen. De snelheid, waarmee we tegenwoordig door de wereld razen, kon hij zich helemaal niet voorstellen. Desondanks was hem duidelijk dat wandelen zijn voordelen heeft: de echte aandacht voor een plaats – en voor jezelf. Deze twee pluspunten brengen nu veel mensen ertoe om weer te gaan wandelen. Als je te voet bent, kun je via heerlijke routes tot in Santiago de Compostela lopen. Maar niet iedereen wil en kan zo ver lopen. Ook dichterbij kun je immers heerlijk wandelen. Vanuit dit inzicht hebben we "Wandelen zonder grenzen“ gemaakt: we laten je zien waar je een paar mooie dagen kunt doorbrengen en van de ene plaats naar de andere kunt wandelen. We lichten een tipje van de sluier op over wat je van de routes kunt verwachten en we geven concrete tips over de routes. Wij nodigen je van harte uit om deze routes uit te proberen: Goch 4
Kom naar ons, kom tot jezelf!
Krefeld-Hohenbudberg
5
Millingen aan de Rijn
6
Om welke regio gaat het eigenlijk in "Wandelen zonder grenzen“? Een officiële naam heeft de regio niet. Laten we het zo zeggen: Het gaat om het Duits-Nederlandse grensgebied van Niederrhein, Gelderland, Noord- en MiddenLimburg. Vaak passeren de routes de grenzen, wat ze extra interessant maakt. Landschappelijk wordt het gebied door Rijn, Waal, Maas en hun zijrivieren gekenmerkt, zij vormen steeds weer de oriëntatiehulp op de route.
In de regio wandelen zonder grenzen 7
Kom maar lekker binnen!
8
Honger, dorst, zin om uit te rusten? Langs onze routes zijn er talrijke mooie faciliteiten voor een korte stop of een langer verblijf. En dat voor elk moment van de dag: boerderijcafés met zelf-gebakken taart, terrasjes met koele drankjes of restaurants met regionale lekkernijen. Een overzicht vind je op www.wandelenzondergrenzen.nl Een overzicht van horecagelegenheden die zich langs de routes bevinden vind je op pagina 50.
Kleve
9
Emmerich-Elten
Je hoeft de routes niet uit het hoofd te kennen. We hebben goede kaarten, gedetailleerde wandelgidsen en elektronische hulpmiddelen. Op pagina 50 vind je bijvoorbeeld een selectie Nederlands en Duits talige wandelgidsen over het Jacobspad 3 en 4 en over het Pieterpad. Voor al onze routes zijn er bovendien zogenoemde GPS-tracks beschikbaar die je op onze website www.wandelenzondergrenzen.nl kunt downloaden en op jouw mobiele telefoon of navigatieapparaat kunt gebruiken.
10
Hulp voor onderweg 11
Pieterpad Jacobspad
Een overzicht van drie langeafstandswandelpaden Wij hebben op de volgende pagina‘s drie langeafstandswandelpaden voor je uitgelicht:
• Jacobspad 3 • Jacobspad 4 • Pieterpad
Waarom uitgerekend deze drie? Heel eenvoudig: omdat het de drie langeafstandswandelpaden in onze regio zijn die er met kop en schouders boven uitsteken. De grensoverschrijdende regio tussen Rijn, Waal en Maas biedt voor elke wandelliefhebber iets leuks. Wij hebben in de regio 2 door mooie steden lopende wandelpaden zonder hindernissen voor je geselecteerd. Verder presenteren we in dit magazine over de drie routes het algemene verloop en de belangrijkste attracties. En vind je meerdaagse wandelarrangementen en routes zonder hindernissen. Deze routes nodigen je uit om direct te gaan wandelen.
Wesel-Büderich 12
Overzicht van de routes Vorden
Wa al
Ma
as
Zelhem EmmerichMillingen Elten a.d. Rijn Braamt
Nijmegen
n Rij
Groesbeek Kranenburg
Kleve
Gennep Goch
Kalkar Xanten
Weeze
Vierlingsbeek
Lippe
Wesel
Kevelaer GeldernWalbeck
Swolgen
Straelen Venlo
Rheinberg Moers
Steyl
Ruh
r
ers
Ni
Roermond
Swalmen Krefeld-Linn
RoerdalenMontfort
Jacobspad 3
Jakobsweg 3 Jacobspad Jakobsweg 4 4
Pieterpad Pieterpad 13
Roermond
De route van de vergelijkingen
Millingen a.d. Rijn
Wa al
Maas
Kranenburg Rijn
14
Jacobspad 3: van Millingen aan de Rijn naar Roermond
Goch Weeze Kevelaer GeldernWalbeck
Straelen
Venlo as
Ma
Roermond
Niers
Wie deze route loopt zal vergelijkingen niet kunnen omzeilen. En wel op meerdere niveaus: je loopt telkens weer van Duitsland naar Nederland en terug en beleeft wat de beide landen onderscheidt. Je loopt ook van grote (Rijn) naar middelgrote (Maas) en kleine (Niers) rivierlandschappen. Je ontdekt hier in ieder geval steeds weer nieuwe landschappen. Je komt door reusachtige bossen, je wandelt over heuvels, zwerft door enorme groente- en bloementeeltgebieden en ontdekt voormalige veengebieden en bonte merenlandschappen. Laten we in het noordelijke deel van de route beginnen. Hier ligt Millingen aan de Rijn, de toevoeging "aan de Rijn" heeft niet altijd bestaan. Feitelijk is het zelfs onjuist, het water waaraan Millingen ligt heet namelijk het Bijlandsch Kanaal. Je loopt over de dijk naar Kranenburg dat met zijn middeleeuwse stadsmuur een eerste architectonisch voorproefje van een route vol afwisseling is. Kranenburg is het oudste bedevaartsoord in de Niederrhein en wordt al sinds 1308 door pelgrims bezocht. Later loopt de route door de bosrijke heuvels van de Niederrheinse heuvelrug naar het schattige riviertje de Niers en naar de steden Goch, Weeze en Kevelaer. Kevelaer is een Maria bedevaartsoord en behoort tot de grootste in Duitsland. Zelfs Moeder Teresa en paus Johannes Paulus II waren hier te gast.
Geldern-Walbeck
Steyl
Steyl
Vanuit Kevelaer komt de route weer in de buurt van Nederland. Je zwerft door de Twistedener Heide, komt langs meerdere windmolens bij Geldern-Walbeck en loopt achter Straelen over een groene grens. Snel volgt Venlo, dat door Duitsers erg gewaardeerd wordt als stad om te gaan winkelen. Venlo heeft echter veel meer te bieden, als je geïnteresseerd bent in natuur en cultuur. Bijzonder is Steyl, dat als mooiste kloosterdorp in Nederland bekend staat. Hier vind je, verborgen achter oude muren, de botanische tuin van het Jochumhof met vele oude en exotische planten. Vanuit Steyl heb je een bijzonder mooi uitzicht op de Maas en voordat je verder loopt naar Roermond, moet je hier zeker even genieten. Om later een vergelijking te kunnen maken met de Duitse "Pfannkuchen“, kun je hier alvast genieten van een Nederlandse pannenkoek. De Duitse versie is anders, aanzienlijk dunner en met minder, of geen, beleg. In
Net als Venlo is Roermond een aantrekkelijke winkelstad, met de 363 dagen per jaar geopende Designer Outlet. Deze ligt tegen het mooie oude centrum van Roermond aan, zodat je er gewoon heen kunt wandelen. Roermond is echter ook een stad van het water: een merengebied van meer dan 3.000 ha ligt direct naast de stad, de zogenoemde "Maasplassen“. Als je zin hebt, kun je hier heerlijk vissen, varen, zwemmen en zonnebaden.
een van de pannenkoekhuisjes kunt je uiteraard ook genieten van heerlijke andere lekkernijen. Een andere bezienswaardigheid op het Jacobspad 3 volgt als je op de Prinsendijk in de richting van Roermond verder wandelt. Het gaat om de "Steen der Wijzen“. Je ziet weliswaar in het dorpje Beesel nog slechts een alledaagse witte paal, maar er zijn donkere verhalen aan deze "Witte Steen“ verbonden. Criminelen stonden hier in de Middeleeuwen al voor de rechter. Je loopt dan verder langs de Maas naar de bisschopsstad Roermond.
Goch Een lijst met de VVV`s langs de route vind je op pagina 48. 15
Nijmegen
EmmerichElten
Nijmegen Kranenburg
Kranenburg
Jacobspad 4: van Nijmegen tot Krefeld-Linn
n Rij
Wa al
Kleve
Het pad van de oude romeinen
Kleve Kalkar Lippe
Wesel
Xanten
Rheinberg
Moers
Krefeld-Linn
Ruh
r
Op weg van Nijmegen naar het centrum van het Duitse Krefeld-Linn loop je in de sporen van de oude Romeinen. Daarbij ben je altijd dicht in de buurt van de Rijn. Onderweg is er veel te ontdekken: kleine vissersdorpjes, oude postroutes en schitterende residenties. Ons gedeelte van het Jacobspad begint in de door de Romeinen gestichte stad Nijmegen. Voor de romeinen was "Noviomagus“ ("de nieuwe markt“) strategisch de ideale plaats voor het stichten van een militair kamp – destijds konden soldaten en goederen nauwelijks beter worden vervoerd dan over het water. Niet alleen de Romeinen zijn in Nijmegen geweest. Maar wie hier een wandeling begint, doet dit historisch in goed gezelschap: koning Karel de Grote en keizer Barbarossa zijn ook in Nijmegen geweest.
Moers 16
De stad uit en de dijk op: achter Nijmegen gaat het direct in de richting van de Duitse grens. Hoogtepunten zijn het Wylermeer en de Wylerberg (ook wel Duivelsberg genoemd). Vanaf deze heuvel heb je een uniek uitzicht op het Wylermeer, een oude loop van de Rijn, verdeeld over Duitsland
Krefeld-Linn
en Nederland. Het Wylerbergmeer, een zwemmeer met een mooi zandstrand, ligt volledig in Nederland. Na het passeren van de grens lopen we eerst naar het grensstadje Kranenburg. Bedevaartgangers komen hiernaartoe om het Wonderbaarlijk Kruis in de kerk St. Peter und Paul te zien. Vanuit Kranenburg wandel je vorstelijk verder over de oude verbindingsweg "Nimwegen-Cölner Poststraße“ naar Kleve. Kleve is vooral bekend vanwege zijn barokke parken en de Schwanenburg midden in de stad. Wie tot in de Schwanenturm klimt, wordt beloond met een indrukwekkend uitzicht over de Rijnvlakte tot in Nederland. De volgende halte op het Jacobspad 4 is de stad Kalkar, waar de meeste burgers tot in de jaren 70 van de vorige eeuw van de landbouw leefden. Op de andere oever van de Rijn ligt de Hanzestad Emmerich am Rhein die de mooie Rijnpromenade en de langste hangbrug van Duitsland te bieden heeft. Aan deze kant van de Rijn ligt ook Wesel, de geboortestad van Konrad Duden, de Duitse J.H. van Dale. Pruisische keurvorsten en koningen hebben hier hun spannende bewijzen achtergelaten. We gaan verder op de oude postroute Kleve-Xanten-Moers. In Xanten staat veel in het teken van de Romeinen. Zo kun je in de "Romeinse stad“ bijvoorbeeld specialiteiten proeven zoals "ptisana farrica“, een gerstsoep, of "pullus numidicus“, een Numidisch hoen. Om het heerlijke eten te laten zakken is de rest van het Jacobspad 4 in elk geval lang genoeg. We gaan immers nog naar de fortificaties en wallen van Rheinberg, naar het oude tol- en vissersdorp Orsoy am Rhein, naar de voormalige grafelijke residentie Moers met zijn schitterende kasteelpark en ten slotte naar onze bestemming, de Krefeldse wijk Linn.
Dichtbij de indrukwekkende burcht Linn liggen de kleine Römersee en de wijk GellepStratum die nog de structuur van een Romeins fort van weleer heeft. Toen de Romeinen hier legerden, moesten zij regelmatig aanvallen van de Germanen van de rechterRijnoever afweren. Ook nu nog vertonen de bewoners van de linker- en rechteroever van de Niederrhein trouwens grote verschillen in mentaliteit. Wandelaars kunnen echter al sinds eeuwen de beide oevers onbezorgd betreden.
Emmerich am Rhein
Een lijst met de VVV`s langs de route vind je op pagina 48. 17
Pieterpad: van Vorden tot Roerdalen-Montfort Sint Odiliënberg
De route van de vriendschap
Net als Vorden ligt ook de volgende stad op de route, Zelhem, midden in het groen. De stad noemt zich "het groene hart van de Achterhoek“. De wandelaar kan er onder andere pauzeren in een liturgische tuin. Als je 's avonds langskomt, kunt je iets bijzonders beleven: Om 21 uur luidt de "papklok“ een klok die vroeger het sluiten van de stadspoort aankondigde. De klok was het signaal voor de landarbeiders dat zij naar huis mochten. De "papklok“ is zo genoemd omdat er vroeger na het werk altijd warme pap te eten was. 18
Vorden
Zelhem
Wa al M
aa
s
Millingen EmmerichElten a.d. Rijn Braamt Groesbeek Gennep
Vierlingsbeek
Swolgen
Venlo
Swalmen RoerdalenMontfort
Rijn
Het Pieterpad is een van de bekendste langeafstandswandelpaden in Nederland. De totale route is ca. 500 km lang en bestaat uit 26 etappes. Ons trajectgedeelte in de Duits-Nederlandse grensregio begint echter pas bij etappepunt 13 in het kleine, maar bosrijke Vorden, op de helft van het gehele Pieterpad. Officieel is het Pieterpad hier in Vorden in 1983 in het Romeinse fort geopend. Waarom juist hier? Omdat het exact in het midden tussen de woonplaatsen van twee Nederlandse vriendinnen lag! Het Pieterpad is namelijk geenszins een pelgrimsroute, maar een idee van twee vrouwen. Toos Goorhuis-Tjalsma uit het zuidelijke Tilburg en haar vriendin Bertje Jens uit het noordelijke Groningen bedachten ooit de route met een ontmoetingspunt op de helft: in Vorden. Vorden, ook "de parel van Gelderland“ genoemd, is bekend als de gemeente met de meeste burchten en kastelen in Nederland, namelijk acht. Het bekendste kasteel, Kasteel Vorden, ligt ten zuidoosten van Vorden. Je kunt er overnachten of het bezichtigen: er zijn schitterende torenkamers en echte geheime gangen.
Achter Zelhem lopen we via het dorpje Braamt naar het bijna 2.000 ha grote natuurreservaat Bergherbos. Hier zijn enkele imposante mottekastelen te zien. Ditzijn geen paleizen waar deze nachtvlinders in de kledingkasten wonen, maar een speciaal type middeleeuwse burcht op een kunstmatige aarden heuvel, de zogenoemde motte. In Emmerich am Rhein bevindt zich de wijk Elten. In deze wijk heb je vanaf de Eltenberg een schitterend uitzicht op het Rijndal. Ook vind je hier de imposante kerk St. Vitus en de indrukwekkende Drususfontein. Later, als je van de Eltenberg afdaalt, passeer je de Duits-Nederlandse grens en kom je aan in Millingen aan de Rijn. In het 700 ha grote natuurreservaat Millingerwaard met zijn zandduinen kun je wilde Konikpaarden en Galloway-runderen bij het grazen gadeslaan. Het Pieterpad raakt op deze plaats ook Duitsland even. Van Groesbeek wandel je dan
constant in de buurt van de Duitse grens naar Gennep. Hier stromen Maas en Niers samen en daarom heet Gennep ook Gennep: In het Keltisch was "Ganapja“ namelijk de term voor "plaats, waar de wateren samenkomen“. Het Pieterpad volgt dan slechts één rivier, de Maas. Zo gaan we van Vierlingsbeek via Swolgen en langs de rozen- en aspergevelden naar Grubbenvorst. In dit mooie plaatsje kun je met een pontje de Maas oversteken. Langs de rivier kom je op de andere oever snel in Venlo. Hier is er voor de wandelaar weer een goede gelegenheid om de lucht van de grote stad op te snuiven. Wie wil, kan in Venlo lekker shoppen of gebruik maken van het cultuuraanbod. Wie dat niet wil, zou de architectonische schatten van Venlo kunnen bezoeken en dan doorlopen in de richting van Swalmen. Van daaruit kun je het laatste
deel van de route naar Roerdalen-Montfort wandelen en laat je Roermond links liggen. Of je maakt een uitstapje naar deze mooie stad, waar het middeleeuwse centrum en de Design Outlet zo dicht bij elkaar liggen als nergens anders. Veel rust vind je dan weer in Montfort met bezienswaardigheden zoals twee kastelen, twee molens, het Nationaal Park De Meinweg en het Roerdal.
Vorden
Gennep
Een lijst met de VVV`s langs de route vind je op pagina 48. 19
20 Xanten
De test van de routes Wanneer Helge Hahn onderweg is, eindigt zijn uitstapje wel eens onverwacht: bijvoorbeeld voor een hoge stoeprand. Of als de weg plotseling te sterk stijgt. Want Helge Hahn is afhankelijk van een rolstoel en hij kan zulke hindernissen niet altijd op eigen kracht en zonder hulp overwinnen. Een wandeling vanuit het standpunt van een rolstoelgebruiker. Wat de meeste wandelaars en recreanten niet eens zou opvallen, kan voor mensen met een mobiliteitsbeperking zoals Helge Hahn een echt probleem worden: traptreden, losse stenen of wortels op het pad. Hij weet precies, hoe frustrerend het kan zijn als het geplande uitstapje vroegtijdig eindigt. Om andere vakantiegangers en recreanten deze teleurstelling te besparen, controleert Helge Hahn geselecteerde wandelpaden op de afwezigheid van hindernissen. Helge Hahn werkt voor NatKo (Tourismus für Alle Deutschland e.V.). NatKo is voor heel Duitsland de centrale aanspreekpartner bij alle kwesties rondom reizen zonder hindernissen. In deze functie heeft Helde Hahn de wandelroutes getest op de volgende pagina‘s. Samen met een begeleidster zonder mobiliteitsbeperkingen heeft Helge Hahn de wandelpaden gecontroleerd op stijgingen en afdalingen, bewegwijzering, maten, zitmogelijkheden, bestrating enz. In zijn bagage zaten een waterpas, meetlint, schrijfblok en pen om alles te meten en documenteren.
21
22
De geteste wandelroute is ruim 7,5 kilometer lang. Deze loopt van de haven aan de Xantener Südsee door het oude centrum van Xanten. Deze route wordt langs het station vervolgd, met een grote boog om het terrein van het LVR-Archeologische Park Xanten en langs de Südsee weer terug naar het beginpunt. "Het pad heeft nauwelijks hindernissen en is erg geschikt voor mensen met een handicap“, resumeert Helge Hahn. "Er zijn weliswaar een paar plaatsen waar op gewezen moet worden, maar juist voor mensen die moeilijk ter been zijn werkt het wandelpad goed.“ De route is bijna geheel geasfalteerd, op een klein stuk liggen er kinderkopjes. "De bestrating speelt een erg belangrijke rol bij de afwezigheid van hindernissen“, legt Helge Hahn uit. "In veel steden kan ik als rolstoelgebruiker niet van de mooie panden genieten, omdat ik meestal druk bezig ben om op de een of andere manier over de kasseien te hobbelen“, zegt hij. "Dit is in Xanten echter bijzonder goed opgelost: In het oude centrum liggen weliswaar veel kinderkopjes, maar daartussen ligt ook altijd een strook asfalt, waar ik zonder problemen over kan rijden.“
De geteste wandelroute in Xanten heeft dus nauwelijks hindernissen. Je hebt onderweg veel verschillende uitzichten: op de historische stad, velden en het museum. Het is echter jammer als die paden door hindernissen voor je worden dichtgebouwd. Zo zijn paden van zand, kiezel of gras, maar ook roosterstenen in het gras, verwelend voor rolstoelgebruikers. "Ook in het bos heb ik geen kans met mijn rolstoel“, zegt hij. En ook stijgingen kunnen een probleem vormen. "Stijgingen tot maximaal zes procent zijn voor rolstoelgebruikers nog te doen“, aldus Helge Hahn.
23
Stijgingen zijn echter zeer subjectief: de behendige 51-jarige Hahn zal daarmee vermoedelijk minder problemen hebben dan ouderen met een rollator. Struikelblokken en hindernissen liggen ook op andere plaatsen op de loer. Als de paden bijvoorbeeld een bepaalde dwarse helling hebben, om het water aan de zijkanten sneller te laten weglopen. Of, en dat komt vaak voor aan de Rijn en andere rivieren een hoge stijging op een wal, waarmee je een brug kunt bereiken. "Wat veel voorkomt is dat je een vijf kilometer lange weg voor je hebt, maar er staat niet één bank, waarop oudere mensen even kunnen uitrusten. Of er zijn wel banken maar die staan dan op een verhoging of ver van de verharde weg.“
24
Volledige afwezigheid van hindernissen onderweg bestaat niet volgens de deskundige: "Het alle doelgroepen helemaal naar de zin maken, is onmogelijk. Neem bijvoorbeeld de stoeprand: Voor blinden is zo‘n afstapje perfect voor de oriëntatie. Voor mij als rolstoelgebruiker helemaal niet.“ Om het echter zoveel mogelijk mensen naar de zin te maken, zijn er bepaalde eisen, waaraan paden zonder hindernissen moeten voldoen: de paden moeten ten minste 1,80 m breed zijn zodat ook twee rolstoelen met een normbreedte van 80 cm elkaar kunnen passeren. Deuren moeten 90 cm breed zijn, slingerhekken moeten niet te dicht bij elkaar
staan en trapleuningen moeten 30 cm tot voorbij de eerste en laatste tree reiken om extra veiligheid te bieden. Als Helge Hahn een uitstapje plant, moet hij veel nauwkeuriger te werk gaan dan anderen. "Ik kan bijvoorbeeld niet zeggen: Kom, laten we vandaag eens naar Amsterdam gaan. Zo spontaan gaat dat niet. Ik moet me vooraf informeren, wat voor mij bereikbaar is en in hoeverre de stad vrij van hindernissen is. Want wat voor nut heeft een bezoek aan een stad, als er daar geen toilet voor me is?“ Dan moet je van tevoren op internet zoeken of de plaatselijke VVV opbellen. "Mensen met een handicap zijn op zulke informatie aangewezen“, bevestigt Helge Hahn. "Want zonder informatie weten we niet, wat ons ter plaatse te wachten staat.“
Het oude centrum van Xanten, waar Helge Hahn tijdens zijn test doorheen gereden is, maakt een bijzonder goede indruk op hem. "Xanten is een bedevaartsoord en heeft zich goed ingesteld op de vele mensen die hier naartoe komen“, aldus Hahn. "Hier is op het marktplein zelfs een gehandicaptentoilet – een grote uitzondering“, weet hij uit
eigen ervaring. "Natuurlijk zouden ze nog meer kunnen doen, maar alleen al een aanbod als het treintje dat door het centrum rijdt, is schitterend voor mensen met een mobiliteitsbeperking.“
WAT BETEKENT "ZONDER HINDERNISSEN“? De afwezigheid van hindernissen op wandelpaden betekent dat wegen, zitgelegenheden enzovoort voor mensen met een mobiliteitsbeperking en/of rolstoelgebruikers zonder extra moeite en zonder de hulp van anderen toegankelijk en bruikbaar zijn. Een absolute afwezigheid van hindernissen bestaat echter niet. De twee korte routes op de pagina‘s 44 t/m 47 in dit magazine zijn zo gekozen omdat ze zoveel mogelijk vrij van hindernissen en voor mensen met een handicap goed te doen zijn. Op de website www.wandelenzondergrenzen.nl staan de exacte beschrijvingen. Eventuele zwakke punten op de route zijn met een passend symbool en aanwijzingen in de beschrijving op internet gemarkeerd. Zo kan elke gast zelf beslissen of de route voor hem of haar geschikt is.
25
Kevelaer
Het DSFT (Deutsches Seminar für Tourismus (DSFT) Berlin e.V.) heeft samen met NatKo (Tourismus für Alle Deutschland e.V.) het voor heel Duitsland uniforme markeringssysteem "Reisen für Alle“ in het leven geroepen. Hiermee wordt belangrijke informatie voor de onderstaande groepen weergegeven. Alle verdere informatie hierover vind je op de Duitse website www.deutschland-barrierefrei-erleben.de. Op de volgende pagina‘s vind je bedrijven die al volgens dit markeringssysteem beoordeeld en gecertificeerd zijn. Op de website www.wandelenzondergrenzen.nl vind je alle gedetailleerde informatie over de bedrijven. Accessibility certified
Deels zonder hindernissen voor mensen die slecht ter been zijn Zonder hindernissen voor mensen die slecht ter been zijn Deels zonder hindernissen voor rolstoelgebruikers Zonder hindernissen voor rolstoelgebruikers
26
Deels zonder hindernissen voor slechtzienden Deels zonder hindernissen voor blinden Bedrijven die geen van de „zonder hindernissen“-niveaus hebben bereikt, echter wel onderzocht zijn, krijgen dit pictogram (informatie over afwezigheid van hindernissen)
De mooiste routes en wandelarrangementen
27
Roermond
3 dagen
Roermond - Roerdalen St. Odiliënberg - Roermond
Wandelarrangement 1 Een rondje om Roermond Roermond vormt het uitgangspunt van deze rondlopende wandeling door prachtige idyllische landschappen. Het goud glanzende standbeeld van Christoffel, dat hoog op de toren van de Christoffelkathedraal in het centrum van Roermond troont, wijst je al van verre de goede weg. Jouw weg langs het Jacobspad 3 voert je eerst in de richting van Swalmen. Het betoverende landschap dat sterk door de Maas is gevormd, vormt het perfecte kader om het leven van alledag spreekwoordelijk te ontvluchten. Vervolgens voert de weg je door het pittoreske Limburgse dorpje Asselt met zijn historische sfeer. Ga een ogenblik zitten en leun in alle rust achterover. Geniet van de rust en het uitzicht op de Maas en versterk je met een lekkere maaltijd voor de volgende wandelkilometers. We gaan verder door het sprookjesachtige gebied van de Swalm met zijn typische knotwilgen, akkers en waterrijke landschappen. Adem de heerlijk frisse geur van bloesems en bomen in. Vanaf Swalmen volg je de sporen van het Pieterpad door groene landschappen en beeklopen doorsneden, tot St. Odiliënberg, een idyllisch dorp aan de Roer. 28
De volgende dag loopt de weg via diverse wandelpaden terug naar Roermond. Slenter door het oude centrum van Roermond of bezoek het Designer Outlet, voordat je weer naar huis gaat.
Ma as
Swalmen
Jacobspad 3
Asselt 8 km
Pieterpad
Roermond
16 km
12 km
lokale wandelpaden
Roerdalen St. Odiliënberg
TIPS LANGS DE ROUTE: Roermond: Marktplein met historische binnenstad / Munsterkerk / Cuypershuis Asselt: Museum Asselt Swalmen: Kasteel Hillenraad St. Odiliënberg: Roerstreekmuseum / Basiliek
Aanbod • • • •
2 x overnachting met ontbijt Informatiepakket inclusief kaarten Bagagetransport Parkeerplaats bij het starthotel
p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 170,00 p.p. in 1-persoonskamer vanaf �E 235,00 Reisdata: 01-01/31-12 (dagelijks) Sint Odiliënberg
Swalmen Reserveringen: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 of www.wandelenzondergrenzen.nl
29
Orsoy
6 dagen
Wandelarrangement 2 Jacob ontmoet de Niederrhein Begin deze wandeling in een gedeelte van het Jacobspad 4 en beleef deze in al haar facetten. Het uitgangspunt is de mooie wijk Elten in Emmerich am Rhein. Op de verheven Eltenberg is al van verre de sprookjesachtige St. Vitus-kerk te zien die zijn stempel op het landschap drukt. Op jouw weg in de richting van Kleve moet je zeker een uitstapje naar de Rijnpromenade van Emmerich met zijn vele cafés en restaurants plannen. Geniet van een pauze met uitzicht op de Rijnbrug van Emmerich, het karakteristieke symbool van de stad en tegelijkertijd de langste hangbrug van Duitsland. Over deze brug voert jouw weg verder op de andere Rijnoever naar Kleve. In het centrum van Kleve staat de imposante Schwanenburg, die zijn gasten al van verre met zijn machtige silhouet begroet. Het indrukwekkende museum Kurhaus Kleve nodigt je uit om te ontspannen van de wandeling van vandaag bij moderne en contemporaine kunst.
Emmerich am Rhein (Elten) - Kleve Kalkar - Xanten - Rheinberg bezoeken. Laat op jouw wandeling het alledaagse leven achter je en geniet van de idyllische omgeving. In het historische Kalkar eindig je de dag het beste in een van de vele restaurants op het historische marktplein met uitzicht op de imposante gerechtslinde en het historische stadhuis. De legendarische Romeinse stad Xanten is de bestemming van jouw volgende etappe. De route daar naartoe voert je onder andere door het plaatsje Appeldorn met de voorname burcht Boetzelaer. De Xantener Südsee, een schitterend stukje aarde, biedt zich aan om een pauze in te lassen.
De volgende dag brengt je door vele plaatsjes naar Kalkar. Op jouw weg moet je zeker het indrukwekkende kasteel Moyland in Bedburg-Hau 30
Kalkar
l
aa W
EmmerichElten 19 km Rijn
Kleve 17 km
Kalkar 19 km
Emmerich-Elten
Jacobspad 4
Xanten 21 km
Rheinberg
TIPS LANGS DE ROUTE: Emmerich am Rhein: Rijnpromenade / Eltenberg met St. Vitus-kerk, Drususfontein en Stenen Poort
Cultuurliefhebbers worden door het dichtbijgelegen LVR-Archäologischer Park Xanten naar vervlogen tijden gebracht, het laat de Romeinen weer tot leven komen. Luister heel goed, wellicht hoor je het marcheren van de Romeinse troepen ... Op de vijfde dag gooi je jouw rugzak over de schouders en wandel je in de richting van Rheinberg, de voormalige tol- en vestingstad. Jouw route loopt door het schilderachtige landschap van de Niederrhein, gevormd door weidse velden en authentieke boerderijen. In Rheinberg, de bestemming van het laatste deel van de route, laat de dierentuin TerraZoo met zijn vele diersoorten het hart van menig reptielenfan sneller slaan. In het middeleeuwse centrum met historische gebouwen kunt je de laatste avond van jouw reis heerlijk beëindigen, zodat je de volgende dag goed uitgerust aan de reis naar huis kunt beginnen.
Kleve: Schwanenburg / barok park / Museum Kurhaus Kleve / Moritz-graf Kalkar: St. Nicolai-kerk / Molen van Kalkar / Marktplein met gerechtslinde /Stedelijk Museum Kalkar Xanten: Historisch centrum / Dom St. Viktor / LVRArchäologischer Park Xanten LVR-RömerMuseum
Aanbod • • • •
5 x overnachting met ontbijt Informatiepakket inclusief kaarten Bagagetransport Parkeerplaats bij het starthotel
Rheinberg: Hazenpad / middeleeuws centrum van Rheinberg / Rijnpromenade Orsoy / TerraZoo
p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 347,00 p.p. in 1-persoonskamer vanaf E 429,00 Reisdata: 01-01/31-12 (dagelijks) Reserveringen: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 of www.wandelenzondergrenzen.nl
31
Kleve
5 dagen
Kleve - Kalkar - Xanten - Wesel
Wandelarrangement 3 Wandelen langs historische gebouwen In Kleve vind je het prachtige barokke park en de imposante Schwanenburg. Gesp jouw rugzak om, maak jouw veters vast en wandel Jacobspad 4 via Bedburg-Hau met zijn indrukwekkende kasteel Moyland in de richting van Kalkar, de bestemming van jouw eerste etappe. Bezoek de eerbiedwaardige Molen van Kalkar en de opmerkelijke St. Nicolai-kerk. De route voert je verder naar Appeldorn met zijn imposante burcht Boetzelaer. Door het vlakke landschap gaat het wandelen vanzelf. De volgende dag leidt door de typische landschappen van de Niederrhein, langs boerderijen naar de legendarische Romeinse stad Xanten met het LVR-RömerMuseum. Het LVR-RömerMuseum in het LVR-Archäologischer Park Xanten bevindt zich daar, waar ooit de Romeinse metropool Colonia Ulpia Traiana lag. Talrijke originele vondsten wekken het Romeinse leven van alledag tot leven. Vergelijk de bagage voor een mars van een legionair met jouw eigen bagage en verbaas je erover, wat er destijds dagelijks vele kilometers door menselijke kracht 32
van de ene plaats naar de andere werd getransporteerd. Met deze kennis gaat het wandelen direct een stuk makkelijker. De volgende dag vaar je met een pont van de linker- naar de rechteroever van de Rijn (de pont vaart van april t/m oktober). Neem plaats en laat de wind door jouw haren waaien, totdat je op de andere Rijnoever door prachtig groene en oorspronkelijke landschappen verder wandelt. Rust even uit en laat het uitzicht over de onvergelijkelijke Rijn op je inwerken. Ontspannen ga je verder over de Flürener Heide naar Wesel, de geboortestad van de naamgever van hét Duitse woordenboek, Konrad Duden. Het beroemde symbool van de stad, de "Esel von Wesel" is hier overal aanwezig en begeleidt je overal waar je gaat. Laat de reis in Wesel de revue passeren, voordat je goed uitgerust weer naar huis gaat.
17 km
Rijn
Kleve Jacobspad 4
Kalkar 19 km
Xanten
lokale wandelpaden
19 km
Wesel
Kalkar
TIPS LANGS DE ROUTE:
Aanbod • • • •
Kleve: Schwanenburg / barok park / Museum Kurhaus Kleve / Moritz-graf
4 x overnachting met ontbijt Informatiepakket inclusief kaarten Bagagetransport Parkeerplaats bij het starthotel
Bedburg-Hau: Kasteel Moyland en tuinen Kalkar: St. Nicolai-kerk / Molen van Kalkar / Marktplein / Stedelijk Museum Kalkar
p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 351,00 p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 472,00
Xanten: Historische centrum / Dom St. Viktor / LVRArchäologischer Park Xanten LVR-RömerMuseum
Reisdata: 01-04/31-10 (dagelijks)
Wesel: : Berliner Tor / Esel von Wesel / Passagiersschip River Lady Willibrordi-Dom
Wesel Reserveringen: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 of www.wandelenzondergrenzen.nl
33
5 dagen Venlo
Wandelarrangement 4 Sportief achter de Jacobspelgrims aan De stad van missionaris Arnold Janssen, Goch, bekend vanwege zijn historische gebouwen, vormt het uitgangspunt van deze meerdaagse wandeling. Je wandelt eerst Jacobspad 3 langs de Niers. Vergeet de stress van alledag en kom helemaal tot jezelf. Knotwilgen, wilde ganzen en libellen zijn jouw trouwe begeleiders op deze route. Jouw weg voert je in Weeze langs het sprookjesachtige kasteel Hertefeld en het imposante kasteel Wissen. De bestemming van jouw eerste etappe is het bedevaartsoord Kevelaer. Bijna een miljoen bezoekers komen jaar in, jaar uit naar het grootste Maria-bedevaartsoord van Noordwest-Europa. De volgende ochtend loopt jouw route door het idyllische landschap van de Niederrhein naar het aspergedorp Geldern-Walbeck, het absolute Mekka voor alle aspergefans. Elk jaar opnieuw wordt de asperge tot Sint-Johannesdag, 24 juni, gestoken en vers geoogst geserveerd. Veel restaurants bieden het witte goud dan in al zijn vormen aan hun gasten aan. Misschien ben je precies op het juiste tijdstip hier, zodat je een mooie wandeldag kunt afsluiten met deze specialiteit. 34
Goch - Kevelaer Geldern-Walbeck - Straelen De volgende bestemming op deze route is de bloemenstad Straelen. Op weg daarheen krijg je inzicht in de beroemde groenteteelt in de omgeving van Straelen en wandel je langs de historisch belangrijke Fossa Eugeniana. De Fossa Eugeniana is een in 1626 begonnen kanaal tussen de Maas en de Rijn. Laat jouw wandelrugzak van de rug glijden en beëindig jouw mooie wandeling in het historische centrum van Straelen. Op de dag van vertrek is in elk geval een bezoek aan Venlo met zijn indrukwekkende raadhuis een aanbeveling waard. Ook het kloosterdorp Steyl met de kloosterkerk en het idyllische Jochumhof, waar kostelijke lekkernijen worden geserveerd, is een bezoek meer dan waard. Deze hoogtepunten sluiten op het verdere verloop van het Jacobspad 3 aan. Straelen
Goch
TIPS LANGS DE ROUTE:
Weeze
21,5 km
Goch: Museum Goch en het geboortehuis van Arnold Janssen / Haus zu den Fünf Ringen / Sus-molen / Klooster Graefenthal
Kevelaer 18 km
Jacobspad 3
Geldern-Walbeck 12 km
Weeze: Museum Royal Air Force Laarbruch-Weeze bij Airport Weeze / Dierentuin Weeze / Kasteel Wissen / Kasteel Hertefeld
Straelen 13 km
Venlo
6 km
Aanbod • • • •
Kevelaer: Museum voor Volkenkunde & Cultuurgeschiedenis / Historisch centrum / Genadekapel / Mariabasiliek
Steyl
Geldern: Historisch centrum / Steprather Mühle met bakkerij / Haus Steprath / Kasteel Walbeck
4 x overnachting met ontbijt Informatiepakket inclusief kaarten Bagagetransport Parkeerplaats bij het starthotel
Straelen: Historisch centrum / Europees Vertalers-centrum / pastoriekerk St. Peter und Paul
p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 275,00 p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 362,00 Reisdata: 01-01/31-12 (dagelijks)
Venlo: Raadhuis / Ald Weishoes / Limburgs Museum / Kapel van Genooy Steyl: Kloosterkerk Steyl / Missiemuseum Steyl / Jochumhof
Weeze Reserveringen: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 of www.wandelenzondergrenzen.nl
35
6 dagen Wandelarrangement 5
Berg en Dal - Kranenburg - Goch Gennep - Berg en Dal
Vele wegen in één
Goed uitgerust loopt je op de vierde dag van jouw reis via lokale wandelpaden naar Gennep. In het oergezellige stadje kun je de dag op het drukke marktplein in middeleeuwse sferen afsluiten.
Laat je betoveren door deze afwisselende wandeling met als start het dorpje Berg en Dal. Vanaf hier wandel je langs Jacobspad 4 door het sprookjesachtige landschap van dit veelzijdige grensgebied. Je komt langs de natuurgebieden Ooijpolder en De Duffelt. Laat de hectiek van alledag stap voor stap achter je en beleef de schoonheid van de natuur. Aan het Wylermeer kun je heerlijk genieten van een moment van rust. De eerste bestemming van deze etappe is de pittoreske gemeente Kranenburg. Het historische centrum nodigt uit tot een spannend ontdekkingsrondje.
Via het Pieterpad ga je in de richting van Berg en Dal. De route loopt over glooiende heuvels door het idyllische landschap van de Nederlandse grensregio. Via de gemeentes Mook en Middelaar ga je naar het wijndorp Groesbeek. Het landschap wordt gekenmerkt door bossen, heuvels en wijngaarden. De rest van de route leidt je door het veelzijdige natuurgebied "Groesbeekse Bos“ terug naar het beginpunt van de wandeling, Berg en Dal.
De volgende dag wandel je via Jacobspad 3 naar het levendige stadje Goch. Je wandelt daarheen door het geheimzinnige Reichswald met zijn ondoorgrondelijke groen. Je verlaat snel het bos en wandelt langs het riviertje de Niers verder. In Goch-Asperden mag je je het klooster Graefenthal niet laten ontgaan. Jouw dag eindigt in het centrum van de stad Goch.
36
Een bezoek aan Nijmegen, de oudste stad van Nederland, mag je op de vertrekdag zeker niet missen. De historische stad ontvangt zijn bezoekers met in het oog springende Waalbrug, het symbool van de stad. Hier vind je moderne winkelpassages en gezellige winkeltjes. De vele drukke terrassen en restaurants nodigen je uit voor een paar uurtjes ontspanning.
Nijmegen
Berg en Dal 8 km
Pieterpad
15 km
Groesbeek Mook en Middelaer
Jacobspad 4
Kranenburg 15 km
23 km
Jacobspad 3
Pieterpad
Gennep
15 km lokale wandelpaden
Aanbod • • • •
5 x overnachting met ontbijt Informatiepakket inclusief kaarten Bagagetransport Parkeerplaats bij het starthotel
p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 362,00 p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 531,00 Reisdata: 01-01/31-12 (dagelijks)
Goch
TIPS LANGS DE ROUTE: Nijmegen: Museum Het Valkhof / Valkhofpark met kapel St. Nicolaas / Stevenskerk / Natuurmuseum Nijmegen Beek / Ubbergen: Recreatiegebied Wylerbergmeer Kranenburg: GrenslandDraisine / Kerk St. Peter und Paul / Museum Katharinenhof / Wal en Molentoren Goch: Museum Goch en het geboortehuis van Arnold Janssen / Haus zu den Fünf Ringen / Sus-molen / Klooster Graefenthal Gennep: Middeleeuws centrum / Ellen Hoffmanplein (mozaïek) / Stadsmuur / Museum Het Petershuis Mook en Middelaer: Jachtslot De Mookerheide / Mookerheide / Romeinse Villa Plasmolen Groesbeek / Berg en Dal: Grensland-Draisine / Museumpark Orientalis / Afrika Museum / Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945
Reserveringen: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 of www.wandelenzondergrenzen.nl
37
Millingen aan de Rijn
4 dagen
Wandelarrangement 6 Pieter & Jacob stellen zich voor Gewoon eens een pauze in het alledaagse leven inlassen en heerlijk ontspannen? Laat je bij deze wandeling betoveren door het bijzondere opmerkelijke landschap. Met de wandelstok vast in de hand begint de wandeling in Berg en Dal, in de omgeving van de historische stad Nijmegen. Eerst via Jacobspad 4, dan via Jacobspad 3 naar Millingen aan de Rijn. Veel populieren die zo typisch zijn voor de regio staan langs de route. Door het ingetogen kerkdorp Kekerdom met zijn mooie St. Laurentiuskerk loopt de wandelroute. Je nadert Millingen aan de Rijn, de bestemming van de huidige etappe. Vanuit hier moet je echt een uitstapje plannen naar het dichtbij gelegen natuurreservaat Millingerwaard met zijn bizarre boomformaties en de unieke vegetatie die hier terrein heeft gewonnen. Met een beetje geluk zie je misschien de hier inheemse Galloway-runderen en wilde Konikpaarden. Ga even zitten en geniet van de rust, misschien hoor je dan in de verte het hinniken van deze indrukwekkende dieren. Een bijzonder mooie plek in dit natuurreservaat is de oosters aandoende Millinger Theetuin met zijn 38
Berg en Dal - Millingen aan de Rijn Berg en Dal liefdevol aangelegde tuinen en betoverende bloemengeuren. De volgende dag ga je via het Pieterpad terug in de richting van Berg en Dal. Op jouw weg passeer je het gebied De Duffelt, waar vele bedreigde vogelsoorten een thuis hebben gevonden. Jaar na jaar overwinteren arctische wilde ganzen in dit gebied. Pak de verrekijker, want met een beetje geluk kunt je een broedende ooievaar ontdekken. Terug in Berg en Dal heb je de mogelijkheid om het Afrika Museum te bezoeken, waar je Afrikaanse kunst en culturen van dichtbij kunt beleven. Ook een bezoek aan het dichtbij gelegen Museumpark Orientalis loont de moeite. Hier leer je van alles over het christendom, het jodendom en de islam op een leuke manier.
Waa l
Jacobspad 3 + 4
Millingen aan de Rijn
16 km
Berg en Dal
Rijn
Nijmegen
Millinger Theetuin
17 km
Groesbeek
Pieterpad
Kekerdom Een bezoek aan de stad Nijmegen met zijn zeer uitgebreide aanbod is altijd de moeite waard. Nijmegen biedt goede winkelmogelijkheden in het centrum van de stad, een breed cultureel aanbod en de mogelijkheid voor een pitstop aan de Waalkade.
TIPS LANGS DE ROUTE: Groesbeek / Berg en Dal: Grensland-Draisine / Museumpark Orientalis / Afrika Museum / Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945
Aanbod • • • •
3 x overnachting met ontbijt Informatiepakket inclusief kaarten Bagagetransport Parkeerplaats bij het starthotel
p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 197,00 p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 320,00 Reisdata: 01-01/31-12 (dagelijks)
Beek / Ubbergen: Recreatiegebied Wylerbergmeer Nijmegen: Museum Het Valkhof / Valkhofpark met kapel St. Nicolaas / Stevenskerk / Natuurmuseum Nijmegen Millingen aan de Rijn: Millinger Theetuin / De Gelderse Poort / Millingerwaard
Reserveringen: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 of www.wandelenzondergrenzen.nl
39
4 dagen Wandelarrangement 7 Van Rheinberg naar Krefeld Het begin van jouw wandeling op Jacobspad 4 vormt de voormalige tol- en vestingstad Rheinberg. Slenter door het middeleeuwse centrum met zijn schitterende gebouwen die rondom het marktplein gegroepeerd zijn. Met de benenwagen gaan we naar het middeleeuwse plaatsje Orsoy. Het kleine charmante stadje nodigt je met zijn aantrekkelijke Rijnpromenade uit voor een rustmomentje. Neem plaats, leg je voeten omhoog en geniet van een picknick met uitzicht op de Rijn. Kijk de voorbijvarende schepen achter na en vergeet het alledaagse leven. Via groene paden en bosrijke routes ga je naar de bestemming van deze eerste etappe, de stad Moers. Met elke stap die je zet, ontspan je je meer en vergeet je de hectiek van alledag. Op de vlakke en grotendeels geasfalteerde paden gaat het wandelen snel als vanzelf. De stortberg Rheinpreußen met de mijnlamp "Geleucht“ moet je in elk geval bezoeken. Op een hoogte van ruim 100 m word je na de 40
Rheinberg - Moers - Krefeld-Linn klim beloond met een prachtig uitzicht. De historische stad Moers heeft een bijzonder uitnodigend oud centrum met gerestaureerde huizen en een oergezellige sfeer. De volgende dag brengt je door een afwisselend landschap naar Kalkar. Onderweg kom je langs de vestingwallen van Moers, die tot de voormalige fortificaties behoren. Wandel langs de rustige Rijn naar Krefeld-Linn. Hier staat je de fascinerende burcht Linn met zijn spannende geschiedenis te wachten. Bij de waterburcht uit de 12e eeuw kun je jouw fantasie de vrije loop laten. Misschien hoor je uit de kerkers de kettingen nog ratelen. Het loont zeker om jouw reis te verlengen naar de "fluweel en zijde“-stad Krefeld. Het Duitse Textielmuseum met zijn kostbare Krefeld-Linn
Moers
Rijn
Rheinberg 21 km
Moers 24 km Jacobspad 4 Rheinberg
Krefeld-Linn
textiel en kleding uit de hele wereld omvat ruim 30.000 objecten van de oudheid tot het heden. Eveneens bezienswaardig is de dierentuin van de stad Krefeld met zijn fascinerende diersoorten en de mooi vormgegeven dierenverblijven. Het hele jaar door begroeten vele jonge dieren de bezoekers.
Aanbod • • • •
3 x overnachting met ontbijt Informatiepakket inclusief kaarten Bagagetransport Parkeerplaats bij het starthotel
p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 198,00 p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 272,00 Reisdata: 01-01/31-12 (dagelijks)
TIPS LANGS DE ROUTE: Rheinberg: Hazenpad / Middeleeuws centrum / Rijnpromenade Orsoy / TerraZoo
Moers: Centrum Moers / Stortberg Rheinpreußen "Das Geleucht“/ Kasteelpark / Grafschafter Musenhof met museum in het kasteel
Krefeld: Kasteel Linn / Brandewijnstokerij Dujardin / Dierentuin Krefeld / Duits Textielmuseum
Reserveringen: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 of www.wandelenzondergrenzen.nl
41
3 dagen Gennep Wandelarrangement 8 Door het veelzijdig Gennep wandelen De betoverende keramiekstad Gennep heeft veel te bieden. Er staat je een pittoresk middeleeuws centrum te wachten met een fantastische flair. Omgeven door een eerbiedwaardige stadsmuur laat Gennep zijn geschiedenis tot leven komen. Ontspan en plan jouw volgende wandelkilometers in een van de gezellige cafés aan het drukke marktplein. Museum Het Petershuis wacht op de bezoekers met onder andere een mix van overblijfselen van de Romeinse bezetting, de keramiekcultuur en interessante details van de geschiedenis van de regionale spoorwegen. Erg spannend is de bezichtiging van de deels gerestaureerde ruïne van de vesting Genneperhuis die terugkijkt op een bewogen verleden. Wandel buiten het centrum door schitterende landschappen. Gennep ligt zeer aantrekkelijk tussen de rivieren Niers en Maas en laat zodoende het hart van menige wandelaar sneller kloppen. De Niers slingert vreedzaam door het zogenoemde Niersdal en biedt een enorme verscheidenheid 42
aan natuur: weiden, een moerasbos met wilgen en populieren, vijvers en kanalen. Ook een uitstapje naar de fascinerende Genneperheide die grenst aan het beroemde Nationale Park De Maasduinen, belooft veel wandelkilometers. De Genneperheide is een heerlijk wandelgebied dat bestaat uit heide, stuifzand, Maasduinen en bossen met stille vennen. Allerlei dieren hebben hier hun toevluchtsoord gevonden. Ook sporen van het hier lopende historische spoortraject van het "Duits lijntje“ (Duits: "Boxteler Bahn“) ontdek je op jouw wandeling.
Ma
as
rs
Gennep
Nie
Genneperheide
Aanbod • • • •
2 x overnachting met ontbijt 1 x avondmaaltijd in het hotel 1 x middagsnack Informatiepakket inclusief kaarten
p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 141,00 p.p. in 2-persoonskamer vanaf E 176,00 Reisdata: 01-01/31-12 (dagelijks)
TIPS LANGS DE ROUTE: Museum Het Petershuis Martinustoren Martinuskerk / Museum De Crypte Genneperhuis Nationaal park De Maasduinen
Reserveringen: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 of www.wandelenzondergrenzen.nl
43
Zonder hindernissen*
Route zonder hindernissen 1 Over sagen, zand en sandalen Deze ca. 7,5 km lange wandeling voert je door de legendarische Romeinse stad Xanten. De route loopt door het historische centrum, langs het spannende LVR-RömerMuseum en de schitterende Xantener Südsee. Vanzelfsprekend maakt ook een stuk van het Jacobspad deel uit van deze wandeling. De oudheid ligt in Xanten ook nu nog voor het oprapen. Ongeveer 2.000 jaar geleden hebben de Romeinen de stad "Colonia Ulpia Traiana“ gesticht, een van de belangrijkste metropolen in de Germaanse provincies. Ook zijn er overal sporen van de beroemde zoon van Xanten te vinden: Siegfried, de drakendoder. De Kriemhild-molen, die zijn naam te danken heeft aan de Nibelungensage, passeer je op jouw route. Het bijzondere van deze molen is dat hij tot op de dag van vandaag nog elke dag graan maalt. Het LVR-RömerMuseum presenteert stukken uit de klassieke oudheid in een modern jasje en wekt het verleden zo op een leuke manier weer tot leven. 44
1 dag
Xanten
* Deze route bevat informatie voor mensen met een mobiliteitsbeperking en/of rolstoelgebruikers
De Xantener Südsee biedt allerlei mogelijkheden die je het stressvolle leven van alledag laten vergeten. Ontspan en duik in het Zuidzeegevoel zonder er naartoe te hoeven vliegen. Jouw wandeling voert je terug naar het centrum van Xanten. Blijf nog even, ontspan nog een dagje en krijg nieuwe energie – Xanten is sinds kort een door de overheid erkend luchtkuuroord. Alle overige details over het exacte verloop van de route, invalideparkeerplaatsen, invalide toiletten, de conditie van de bestratingen, stijgingen van de route enz. vind je op onze website www.wandelenzondergrenzen.nl.
VOORZIENINGEN ZONDER HINDERNISSEN LANGS DE ROUTE
Xantener Südsee
7,5 km
Tourist-Information Xanten (TIX)
LVRRömerMuseum
Vrijetijdscentrum Xanten Hotel Nibelungen Hof 3*
Hotel Nibelungen Hof Tourist-Information Xanten (TIX)
LVR-RömerMuseum
Xanten
Reserveringen: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 of www.wandelenzondergrenzen.nl
45
Zonder hindernissen*
Route zonder hindernissen 2 Nijmegen van dichtbij beleven Deze afwisselende, vier kilometer lange route door Nijmegen voert je door het historische centrum, het mooie Kronenburgerpark, langs de Waalkade en ten slotte terug door de geliefde binnenstad van Nijmegen. Nijmegen, de oudste stad van Nederland, is een plaats waar verleden en heden hand in hand gaan; met een fascinerende mix van historische monumenten en moderne architectuur. Cultuur, een breed winkelaanbod en veel evenementen door het jaar heen maken Nijmegen een echte bezienswaardigheid. Ook vestigden de Romeinen zich hier en noemden hun nederzetting "Ulpia Noviomagus Batavorum“. De sporen van de Romeinen zijn overal aanwezig en worden bijvoorbeeld in het Museum Het Valkhof aan de bezoekers gepresenteerd. Begin de route bijvoorbeeld bij de VVV Nijmegen, loop dan door het Kronenburgerpark met zijn in twee gedeelde vijver die bewoond wordt door twee zwarte zwanen. Je vindt hier ook een klein dierpark. Duik in het groen, vergeet alles om je 46
1 dag
Nijmegen
* Deze route bevat informatie voor mensen met een mobiliteitsbeperking en/of rolstoelgebruikers
heen en kom helemaal tot jezelf. Er zijn talrijke plaatsen om heerlijk te ontspannen. De route voert je verder naar de uitnodigende promenade aan de Waal. De Waalkade staat vooral bekend om genot in de openlucht met talrijke cafés en restaurants. Laat jouw blik over de Waal dwalen en geniet van het moment met een culinaire versnapering, voordat je verder gaat met de wandeling. De binnenstad van Nijmegen met leuke winkels en boetieks belooft veel winkelplezier. Alle overige details over het exacte verloop van de route, invalideparkeerplaatsen, invalide toiletten, de conditie van de bestratingen, stijgingen van de route enz. vind je op onze website www.wandelenzondergrenzen.nl.
lb Waa r ug
Waal Lang
e Hez
elstra
at
Stikke
Hezel
at
tra
en Kron
els
uw
Pa
straat
burg ersin gel
Restaurant-café Vlaams Arsenaal t
Sin
Station Nijmegen
VVV Rijk van Nijmegen
el
sing ranje
O
isiu
n ca
l
ge
n ssi
VOORZIENINGEN ZONDER HINDERNISSEN LANGS DE ROUTE VVV Rijk van Nijmegen
4 km Nijmegen
Restaurant-café Vlaams Arsenaal
Reserveringen: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 of www.wandelenzondergrenzen.nl
47
VVV's
Beesel VVV Beesel-Reuver Tel: + 31 (0) 77 - 4 74 21 00 www.vvvbeesel.nl Braamt VVV Montferland Tel: +31 (0) 3 16 - 29 14 04 www.vvvmontferland.nl Doetinchem VVV Doetinchem Tel: +31 (0) 314 - 33 55 57 www.vvvdoetinchem.nl Emmerich am Rhein infoCenterEmmerich Tel: +49 (0) 28 22 - 93 10 40 www.emmerich.de
Kalkar Touristik-Information Kalkar im Städtischen Museum(TIK) Tel: +49 (0) 28 24 - 1 31 20 www.kalkar.de
Kevelaer Verkehrsbüro Kevelaer/Verkehrsverein Kevelaer und Umgebung e.V. Tel: +49 (0) 28 32 - 122 151 www.kevelaer.de Kleve Kleve Marketing GmbH & Co.KG Tel: +49 (0) 28 21 - 89 50 90 www.kleve-tourismus.de
Goch Tourist Info Tel: +49 (0) 28 23 - 32 01 48 www.goch.de Groesbeek VVV Groesbeek Tel: 09 00 - 1 12 23 44 www.vvvgroesbeek.nl 48
Lochem VVV Lochem Tel: + 31 (0) 5 73 - 25 18 98 www.vvvlochem.nl Millingen aan de Rijn VVV Millingen aan de Rijn Tel: 09 00 - 1 12 23 44 www.vvvmillingen.nl Moers Stadtinformation Moers Tel: +49 (0) 28 41 - 88 22 60 www.moers.de Montfort VVV Montfort-Kefee ane kerk + 31 (0) 4 75 - 54 15 74 www.vvvroerdalen.nl
Kranenburg Tourist Info Center Alter Bahnhof Tel: + 49 (0) 28 26 - 79 59 www.kranenburg.de
Geldern Stadt Geldern Tel: +49 (0) 2831 - 3 98 55 www.geldern.de Gennep VVV Gennep Tel: +31 (0) 4 85 - 54 02 66 www.liefdevoorlimburg.nl
District Wesel Der Landrat EntwicklungsAgentur Wirtschaft +49 (0) 2 81 - 2 07 40 85 www.eaw-kreiswesel.de
Krefeld Tourist-Information Krefeld Tel: +49 (0) 21 51 - 86 15 15 www.krefeld.de District Kleve Wirtschaftsförderung Kreis Kleve GmbH Tel: +49 (0) 28 21 - 7 28 10 www.wfg-kreis-kleve.de
Mook en Middelaer VVV Plasmolen-Mook Tel: +31 (0) 24 - 6 96 17 62 www.vvvmook.nl Nijmegen VVV Rijk van Nijmegen Tel: 09 00 - 1 12 23 44 www.vvvnijmegen.nl
Rheinberg Stadt Rheinberg Tel: +49 (0) 28 43 - 17 11 14 www.rheinberg.de
Rijnwaarden VVV Rijnwaarden Tel: 09 00 - 1 12 23 44 www.vvvrijnwaarden.nl Roermond VVV Roermond Tel: +31 (0) 4 75 - 33 58 47 www.vvvmiddenlimburg.nl Sint Odiliënberg VVV Roerstreekmuseum Tel: +31 (0) 4 75 - 53 28 95 www.vvvroerdalen.nl Steyl Missiehuis St. Michael Tel: +31 (0) 77 - 3 26 13 26 www.steyl.eu
Vorden/Zelhem VVV Bronckhorst Winkel Vorden Tel: + 31 (0) 5 75 - 55 32 22 www.vvvbronckhorst.nl Weeze Büro für Kultur & Tourismus Weeze Tel: +49 (0) 28 37 - 91 01 16 www.weeze.de Wesel Stadtinformation/ Weseler Verkehrsverein e.V. Tel: +49 (0) 2 81 - 2 44 98 www.weselmarketing.de
Straelen Xanten Tourist Info Tourist-Information Xanten (TIX) Tel: +49 (0) 28 34 - 702 212/213 Tel: +49 (0) 28 01 - 77 22 00 www.straelen.de www.xanten.de Swalmen VVV Swalmen (in Van Heijster Kantoor) Tel: + 31 (0) 4 75 - 50 14 85 www.vvvroermond.nl Swolgen VVV Horst Tel: +31 (0) 77 - 3 98 80 91 www. liefdevoorlimburg.nl Venlo VVV Venlo (in Boekhandel Koops) Tel: + 31 (0) 77 - 3 54 38 00 www.liefdevoorlimburg.nl Venray VVV Venray Tel: +31 (0) 4 78 - 51 05 05 www.liefdevoorlimburg.nl
49
Service Wandelgidsen Jakobswege - Wege der Jakobspilger zwischen Rhein und Maas, Band 3 (Duitstalig) Van de Niederrhein en Aken via Maastricht naar België Uitgever: Landschaftsverband Rheinland / Stichting Pelgrimswegen naar St. Jacob J.P. Bachem Verlag ISBN 978-3-7616-1673-4, 12,95 E, 240 pagina's
Jakobswege - Wege der Jakobspilger im Rheinland, Band 4 (Duitstalig) In 10 etappes van Nijmegen via Kleve en Xanten naar Keulen, met aansluitingen van Emmerich en Wesel Uitgever: Landschaftsverband Rheinland/ Deutsche St. Jakobus-Gesellschaft J.P. Bachem Verlag ISBN 978-3-7616-2191-2, 12,95 E, 240 pagina's
Pieterpad - Wandelen van Pieterburen in Groningen naar de Sint-Pietersberg bij Maastricht (Nederlandstalig) Uitgever: ©Nivon 2010, achtste druk, Bart Brinkman (Amsterdam) ISBN 978-90-70601-97-3, ca. 18,70 E, 208 pagina's
Tips voor overnachtingen en horecagelegenheden langs de routes Emmerich am Rhein Hotel Societät 46446 Emmerich am Rhein
Geldern Posthotel Haus Deckers 3* 47608 Geldern-Walbeck
Restaurant Schlemmerich 46446 Emmerich am Rhein
Restaurant Zum Mühlenhof 47608 Geldern-Walbeck Gennep Hotel De Kroon 6591 BZ Gennep
50
Gennep Café Bij Koos 6595 AK Ottersum
Goch Sport- en conferentiehotel De Poort 3*S 47574 Goch
Goch Vakantie- en aspergeboerderij Ophey 47574 Goch Groesbeek/ Berg en Dal Golden Tulip Val Monte 4* 6572 AA Berg en Dal
Kranenburg Caféhaus Niederrhein 47559 Kranenburg
Café Punto 47495 Rheinberg Krefeld Mercure Parkhotel Krefelder Hof 4*S 47800 Krefeld
Fletcher Hotel-Restaurant Erica 4* 6571 BA Berg en Dal Kalkar Hotel-Restaurant Siekmann 47546 Kalkar Burg Boetzelaer 47456 Kalkar-Appeldorn Kevelaer Hotel Klostergarten 3*S Garni 47623 Kevealer
Restaurant Alt Derp 47623 Kevealer Kleve The Rilano Hotel Cleve City 4* 47533 Kleve
Turm-Café Restaurant 47533 Kleve
Kranenburg GreenLine Gästehaus Lindenhof 47559 Kranenburg-Mehr
Rheinberg Hotel Rheintor 2*Garni 47495 Rheinberg
Museumscafé Burg Linn 47809 Krefeld Millingen aan de Rijn Hotel Millings centrum 6566 EW Millingen aan de Rijn Koffie en Eethuis De Gelderse Poort 6566 CG Millingen aan de Rijn
Moers Van der Valk Hotel Moers GmbH 47447 Moers
Moerser Brauhaus 47445 Moers Nijmegen Restaurant-Café Vlaams Arsenaal 6511 PN Nijmegen
Hotel Courage Waalkade 6511 XR Nijmegen
Straelen Hotel-Restaurant Straelener Hof 3*S 47638 Straelen Hotel Gasthof „Zum Siegburger“ 47638 Straelen Weeze Schloss Hertefeld 47652 Weeze Gasthaus Dicks Waldhaus 47652 Weeze Wesel Welcome Hotel Wesel 4* 46487 Wesel
Restaurant „Lippeschlößchen“ 46485 Wesel Xanten Hotel Nibelungen Hof 3*Garni 46509 Xanten
Restaurant Gotisches Haus 46509 Xanten
51
Colofon Uitgever: Wirtschaftsförderungsgesellschaft für den Kreis Viersen mbH / 2 -LAND Reisen Willy-Brandt-Ring 13 D-41747 Viersen Tel.: + 49 (0) 21 62/ 81 79 333 Fax.: + 49 (0) 21 62/ 81 79 330
[email protected] De inhoud van dit magazine is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Alle informatie is aan wijzigingen onderhevig. Aansprakelijkheid t.a.v. onvolledigheden of wijzigingen kan niet worden aanvaard. Lay-out: Agentur Berns, Moers Tekst: Blattwerkstatt, Kerken Vertaling: Ulrich Damen Übersetzungen NL – D, Kleef (Dld) Druk: schaffrath medien, Geldern Foto's: Agentur Berns, Moers Oplage: 20.000 www.wandelenzondergrenzen.nl Mede mogelijk gemaakt door:
www.deutschland-nederland.eu
Het project Langeafstandswandelen wordt in het kader van het INTERREG IV A-programma Duitsland-Nederland mede gefinancierd met financiële middelen van het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), het Ministerie voor economische zaken, energie, industrie, middenstand en ambachten van de deelstaat Noordrijn-Westfalen (MWEIMH) en de provincie Gelderland. Het wordt begeleid door het programmamanagement van de Euregio Rhein-Waal en de euregio rheinmaas-nord.
Andere partners: Dichterbij, www.dichterbij.nl Landschaftsverband Rheinland (LVR), www.jakobspilger.lvr.de Niederrhein Tourismus, www.niederrhein-tourismus.de