Alle jongeren gebruiken cannabis. Feit of fabel? FABEL We krijgen vaak de indruk dat alle jongeren tegenwoordig aan de ‘drugs’ zitten. Dat is niet zo. De meeste jongeren gebruiken nooit illegale middelen. Minder dan een kwart van de 15- tot 18-jarigen heeft het voorbije jaar cannabis gebruikt. Meestal blijft het gebruik beperkt tot experimenteren en stopt het na verloop van tijd. Een kleine groep van gebruikers raakt in de problemen en dat is de reden waarom de media erover berichten.
Jongeren geraken aan de drugs door slechte vrienden. Feit of fabel? FABEL ‘Slechte vrienden’ zijn nooit de enige reden waarom jongeren drugs gaan gebruiken. Soms komen jongeren terecht in een vriendenkring van gebruikers. Ze gaan dan experimenteren uit nieuwsgierigheid of om ‘erbij te horen’. Soms voelt het voor de jongeren aan alsof ze ‘moeten’ gebruiken om erbij te horen. Dat gevoel kan heel sterk zijn. Daarom is het belangrijk er met hen over te praten. Zo leren ze hun eigen mening vormen en ervoor opkomen. Bron: Alcohol en andere drugs. De feiten en fabels, IDA vzw.
Cannabis is de bekendste en meest gebruikte illegale drug. Het is ook een drug waarover heel veel gediscussieerd wordt. Is cannabis een softdrug en een joint niet meer dan een pretsigaret? Of is het een drug die minder onschuldig is dan hij lijkt? Kan cannabis een psychose uitlokken? Deze folder biedt een antwoord op enkele veel gestelde vragen.
Enkele cijfers…
1
• 17,5% van de jongeren heeft ooit eens cannabis gebruikt. Dit cijfer blijft de laatste vier jaar redelijk stabiel, maar is wel een daling in vergelijking met tien jaar geleden (24,6%). • 13,7 % van de bevraagde leerlingen gebruikten het laatste jaar cannabis (schooljaar 2013-2014). »» Het gaat vooral over de 17-18-jarigen. Zij gebruikten het laatste jaar meer cannabis dan voordien (22,3% in 2012-2013 naar 29,8% in 20132014. »» Traditioneel gebruiken meer jongens het laatste jaar cannabis (17,3%) dan meisjes (10,0%).
1 Vereniging voor Alcohol en andere Drugproblemen, VAD leerlingenbevraging in het kadervan een drugbeleid op school (schooljaar 2012-2013). Rapport, december 2014.
Wat zegt de wet? Over de wetgeving rond cannabis bestaan veel misvattingen. Cannabis invoeren, produceren, bezitten, gebruiken en verkopen is in België voor iedereen illegaal en dus strafbaar, ook na de wetswijziging van juni 2003. Wel wordt er een onderscheid gemaakt tussen minderjarigen (-18) en meerderjarigen (+18).
Minderjarigen Voor minderjarigen zijn de invoer, productie, bezit, gebruik en de verkoop van zowel cannabis als van andere illegale drugs in alle omstandigheden verboden. Indien een minderjarige betrapt wordt met cannabis, maakt de politie een proces-verbaal op en bezorgt deze aan het parket. Ook de ouders worden op de hoogte gebracht.
Meerderjarigen Voor meerderjarigen wordt er een onderscheid gemaakt tussen cannabis en andere illegale drugs wat het bezit betreft. Cannabis voor eigen gebruik krijgt de laagste vervolgingsprioriteit. Dit betekent dat het bezit voor persoonlijk gebruik (max. 3 gram) en de teelt van één vrouwelijke plant niet vervolgd wordt. In dit geval wordt een vereenvoudigd proces-verbaal opgemaakt dat verzonden wordt naar het parket. Het parket kan alsnog beslissen om vervolging in te stellen, als zij hun beslissing motiveren. Wanneer er sprake is van verstoring van de openbare orde (vb. op school en daar waar minderjarigen samen komen voor sportieve, sociale of schoolse doeleinden, op openbare plaatsen of een plaats die toegankelijk is voor publiek), verzwarende omstandigheden (cannabisgebruik in aanwezigheid van minderjarigen, minderjarigen aanzetten tot cannabisbezit en/of gebruik,… ) of bij aanwijzing van problematisch gebruik, zal de politie meteen overgaan tot vervolging en een procesverbaal opmaken.
Wat is cannabis en wat doet het? De term ‘cannabis’ verwijst zowel naar de cannabisplant (cannabis sativa, ook bekend als hennepplant), als naar de voornaamste producten van deze plant, namelijk marihuana en hasj. De belangrijkste roesopwekkende stof in deze producten is THC dat vooral in de vrouwelijke cannabisplanten zit: • Marihuana, weed of wiet: de gedroogde bloemtoppen van de cannabisplant • Hasj, hasjiesj of shit: het hars afkomstig van de bloemtoppen met een heel sterke, typische geur Cannabis is een verdovend middel dat ook een hallucinerende werking veroorzaakt. Dit komt door de werkzame stoffen THC en CBN: THC is verantwoordelijk voor de psychoactieve werking dat het high-gevoel veroorzaakt en CBN (cannabinol) dat vooral kalmerend werkt en een stoned-gevoel opwekt. De effecten van cannabis kunnen enorm verschillen volgens de soort cannabis, de hoeveelheid en de manier van gebruik.
Hoe wordt het gebruikt? • Cannabis wordt meestal gerookt. Dat heet ‘blowen’ of ‘smoren’. De marihuana of hasj wordt tussen de tabak in een gerolde sigaret (een ‘joint’) verkruimeld, maar kan ook puur gerookt worden. Cannabis kan ook gerookt worden met een pijpje (chillum), in een waterpijp of met een verdamper (vaporiser). Het effect begint na enkele minuten en duurt ongeveer twee tot vier uur. • Soms worden hasj en marihuana verwerkt in eten (bijvoorbeeld in een cake ‘spacecake’) of in drank (bijvoorbeeld in thee). Het effect van cannabis is dan moeilijker te doseren omdat het via de maag pas veel later in het bloed terechtkomt. Het kan tot een uur of nog langer duren voor er effect optreedt en de effecten houden ook langer aan. De kans op een slechte roes wordt daardoor groter.
Wat doet cannabis? Vuistregel: de effecten van drugs verschillen naargelang het individu (conditie, gewicht, geslacht, verwachtingen enzovoort), hoe vaak en hoeveel er wordt gebruikt, de plaats en het moment van gebruik. • Cannabisproducten veranderen het bewustzijn. In het algemeen versterkt het gebruik van cannabis hoe de jongere zich op dat moment voelt. • Cannabis kan een ontspannende en kalmerende werking hebben en een zorgeloze euforische stemming creëren. • De beleving van tijd en ruimte kan veranderen. • De waarneming van kleuren en muziek kan intenser worden. • Verder kunnen ook zogeheten lach- en eetkicks voorkomen en ervaren sommigen zelfs hallucinaties. • Frequente gebruikers kunnen in zichzelf gekeerd zijn. • In sommige gevallen heeft het gebruik van cannabis zelfs een ongewenst effect: van onrust tot buitensporige angst, argwaan of zelfs paranoia en apathie. • Depressieve gevoelens kunnen intenser worden. • Na een dag van zwaar gebruik is er in veel gevallen sprake van moeheid en concentratiestoornissen. • Bij veel gebruikers zijn de ogen rooddoorlopen en staan de pupillen wijdopen. • Ze hebben meer eetlust, een droge mond en een iets snellere hartslag. De handen en voeten kunnen koud aanvoelen.
Wat kan er fout gaan bij cannabisgebruik? Zoals bij elke drug verschillen de risico’s naargelang de persoon die gebruikt, de wijze waarop cannabis wordt gebruikt, de hoeveelheid, de plaats en het moment van het gebruik. De werking van cannabis is onvoorspelbaar. Gebruik kan leiden tot angstige of depressieve gevoelens of zelfs psychoses. Bovendien beïnvloedt cannabis het concentratievermogen, wat het risico op ongevallen vergroot. Op langere termijn is het roken van cannabis slecht voor de gezondheid en kan regelmatig gebruik een impact hebben op de relatie tussen de persoon die gebruikt en zijn omgeving. • Bij het roken van cannabis ga je de longen nog meer belasten dan bij een gewone sigaret. Je loopt dan ook meer risico op een longziekte (bronchitis, longkanker, ziekte aan de luchtwegen) of hartproblemen. Bovendien inhaleren veel cannabisrokers de rook dieper en houden ze de rook vast, wat de schadelijkheid nog vergroot. Wie cannabis met tabak rookt, kan ook verslaafd raken aan de nicotine in de tabak. • Problemen, verveling en andere onlustgevoelens ‘weg blowen’ draagt niet bij tot de persoonlijke ontwikkeling. • Er is soms sprake van een ‘cannabis burn-outsyndroom’: de negatieve gevolgen voor de gezondheid worden dan aangevuld met verminderde ambitie, verstrooidheid, slechtere communicatievermogens en onhandigheid in de relaties met andere mensen. • Problematische cannabisgebruikers worden passief, slapen veel en zijn soms ook depressief. De interesse in voordien als belangrijk ervaren bezigheden (school, werk, hobby) valt weg, wat soms als asociaal gedrag wordt betiteld. • Gebruikers kunnen door de buitenwereld, die hun gebruik vaak afkeurt, worden veroordeeld en sociaal geïsoleerd raken. • Door de politie betrapt worden op illegaal gebruik kan ernstige gevolgen hebben voor de werk-, school- of thuissituatie. • In cannabismilieus zijn soms ook andere drugs verkrijgbaar. Toch stappen de meeste cannabisgebruikers niet over naar zwaardere drugs.
Raak je er afhankelijk van? Wie lange tijd cannabis gebruikt , loopt het risico om afhankelijk te worden, al is dit risico niet voor iedereen hetzelfde. Geestelijke afhankelijkheid betekent dat de behoefte aan cannabis je gedachten, gevoelens en bezigheden beheersen. Je stelt alles in het werk om opnieuw die roes te ervaren. Afhankelijkheid betekent ook dat er zich een zekere mate van tolerantie ontwikkelt, wat betekent dat je steeds meer van het product nodig hebt om dezelfde roes te ervaren. Het is veel moeilijker om te weerstaan aan dit geestelijk verlangen dan toe te geven aan fysieke klachten die na het stoppen relatief snel verdwijnen, zoals slapeloosheid, rusteloosheid, overmatig zweten en prikkelbaarheid. Deze afkick of onthoudingsverschijnselen verdwijnen geleidelijk aan.
Wat kan je als ouder doen bij een vermoeden van cannabisgebruik van zoon/dochter? Paniekreacties bij het ontdekken van iemands cannabisgebruik komen steeds minder voor. Dat is een goede zaak want paniek is een slechte raadgever. Minimaliseren omdat het ‘maar cannabis is’, is evenmin een optie. De DrugLijn krijgt regelmatig de vraag of en wanneer iemands cannabisgebruik een probleem is. Het antwoord is niet eenvoudig: gaat het om experimenteren of om problematisch gebruik? Welke vorm het ook aanneemt, je bezorgdheid als ouder is vaak groot. Omdat je het beste voor hebt met je zoon/dochter en je hem/haar voor problemen wil behoeden, is gebruik verbieden of ontraden een logische reactie. Toch is dat helaas geen garantie op succes. Praat met je zoon of dochter: • Een open eerlijk gesprek is de beste aanpak. Zo’n gesprek voer je best op basis van goede informatie en zonder wederzijdse vooroordelen. • Lukt praten niet of wordt het gesprek te emotioneel, stel het dan even uit. • Probeer in ieder geval contact te houden. • Zoek naar positieve aanknopingspunten waardoor praten mogelijk blijft. • Vermijd eindeloze discussies over de drug cannabis op zich, maar praat over de invloed en (mogelijke) gevolgen van het gebruik op de persoon en zijn/haar omgeving. • Argumenten als problemen op school, in de relatie, of met het gerecht zijn even belangrijk als zeggen dat cannabis leidt tot gezondheidsschade.
Vragen over of problemen met alcohol en andere drugs? Heb je na het lezen van de folder nog vragen over alcohol en drugs? Neem gerust contact op met de preventiewerker van de stad Roeselare, Zuidstraat 17, 8800 Roeselare,
[email protected], 051 26 21 70 Maak je je zorgen over het alcohol- of druggebruik van je kind? Je kan contact opnemen met: • DrugLijn www.druglijn.be 078 15 10 20 • Centrum geestelijke gezondheidszorg Largo - ’t Circuit Jules Lagaelaan 21, 8800 Roeselare 051 25 99 30 -
[email protected] • Ambulante Drugzorg Kompas Jules Lagaelaan 20, 8800 Roeselare 051 25 99 35 -
[email protected] Neem ook een kijkje in onze Wegwijzer over drugs. www.roeselare.be/inwoners/welzijn/gezond-roeselare/wegwijzer-over-drugs
DE TAAL VAN DE STRAAT HET CANNABIS-JARGON • Blowen, smoren: het roken van een joint • Joint: zelfgerolde sigaret van hasj of marihuana (met of zonder tabak). Wordt vaak onder vrienden gedeeld. • Chillum: een speciaal pijpje waarin cannabis wordt gerookt • Coffeeshop: privégelegenheid in Nederland waar onder welbepaalde voorwaarden cannabis mag worden verkocht (niet aan -18-jarigen, niet meer dan 5 gram per dag per klant) • Flippen: hevige negatieve gevoelens (angst, paniek) door een te hoge dosis THC • High: ontspannen en opgewekte gevoelens, tot zelfs hallucinaties • Nederwiet: marihuana die in Nederland is geteeld, doorgaans met een hoger THC-gehalte • Shit, stuff, zwarte en bruine marok: hasj • Shitthee: thee waarin cannabis is verwerkt • Spacecake: cake waarin cannabis is verwerkt • Stoned: door spierverslapping voelen de ledematen loom en zwaar aan: je voelt je ‘versteend’ • Weed, wiet: marihuana
Bron:
Drugs ABC. Cannabis, VAD, 2014 Cannabis. De meest gestelde vragen, VAD, 2015
