28-5-2013
Al zoveel bladzijden zijn uit mijn boek gescheurd. Ik kan de titel en het einde niet meer vinden. Het boek dat ik ooit was, staat bij m’n vrinden. Wat is er in de schemer van mijn geest gebeurd? Is gisteren vandaag? Zal straks de nacht weer komen? Ik ben de sleutel kwijt van dag en dageraad. Ik koester in mijn hart zovele oude dromen dromen, Omdat de pijn van het verdriet, Die pijn nooit overgaat. Marijke Braam
Kwaliteit van leven in de geriatrische revalidatie
Debby Gerritsen
1
28-5-2013
Inhoud
• Het begrip kwaliteit van leven • Het meten van kwaliteit van leven • Bijdragen aan kwaliteit van leven
2
28-5-2013
Discussie over kwaliteit van leven
kwaliteit van leven
• Betekenis van het begrip • Domeinen • Het bereiken van kwaliteit van leven • Samenhang domeinen • Relatieve belang / wegvallen domeinen
Betekenis van het begrip kwaliteit van leven Sociale indicatoren benadering Sociaal-maatschappelijke situatie Veel hebben van iets: hoge kwaliteit van leven
• •
Psychologische indicatoren benadering Persoonlijke evaluatie van persoonlijke levenssituatie Ervaring van levensdomeinen, subjectief welbevinden
• •
Gezondheidsgerelateerde benadering Belang van gezondheid voor welzijn/welbevinden Het kunnen (functioneren) of de ervaring daarvan Aspecten van het leven die door (een bepaalde) ziekte worden beïnvloed OF die voor iemand met (een bepaalde) ziekte van belang zijn
• • •
3
28-5-2013
Short Stroke Specific Quality of life scale Psychosocial domain I was too tired to do what I wanted to do. I felt I was a burden to my family. I was discouraged about my future. f My personality has changed. My physical condition interfered with my social life. I had trouble remembering things.
• • • • • •
Physical domain Did you have to repeat yourself so others could understand you? Did you have to stop and rest more than you would like when walking or using a wheelchair? Did you need help taking a bath or a shower? Did you have trouble buttoning buttons? Did you have trouble seeing the television well enough to enjoy a show? Did you have trouble doing daily work around the house?
• • • • • •
Dementie en mensbeeld
Welke domeinen zijn belangrijk voor een bepaalde groep? Verschillende conceptuele benaderingen/meetinstrumenten
• Domeinen o.b.v. theorieën • Domeinen o.b.v. focusgroepen • Domeinen bepaald door individu
4
28-5-2013
SPF Theorie
Overall KvL
Sociaal welbevinden
Affectie
Gedragsbevestiging
Fysiek welbevinden
Status
Stimulatie
Comfort
Voorbeeld: domeinen voor kwaliteit van leven bij dementie Domeinen uit de literatuur
• • • • • • • •
Affect Zelfwaardering / Zelfbeeld Gehechtheid Sociaal Contact Plezier beleven aan activiteiten Genieten van dingen om je heen Lichamelijke en geestelijke gezondheid Fi Financiële iël situatie it ti
Bron: Dröes et al., 2006; Gerritsen et al., 2010
5
28-5-2013
Voorbeeld: domeinen voor kwaliteit van leven bij dementie Domeinen genoemd door mensen met dementie
• • • • • • • • • • • •
Affect Zelfwaardering g / Zelfbeeld Gehechtheid Sociaal Contact Plezier beleven aan activiteiten Genieten van dingen om je heen Lichamelijke en geestelijke gezondheid Financiële situatie Veiligheid en privacy Zelfbeschikking en vrijheid Nuttig zijn / zingeving Spiritualiteit Bron: Dröes et al., 2006; Gerritsen et al., 2010
Voorbeeld: domeinen voor kwaliteit van leven bij dementie Domeinen genoemd door zorgverleners
• • • • • • • • • • • •
Affect Zelfwaardering g / Zelfbeeld Gehechtheid Sociaal Contact Plezier beleven aan activiteiten Genieten van dingen om je heen Lichamelijke en geestelijke gezondheid Financiële situatie Veiligheid en privacy Zelfbeschikking en vrijheid Nuttig zijn / zingeving Spiritualiteit Bron: Dröes et al., 2006; Gerritsen et al., 2010
6
28-5-2013
Voorbeeld: domeinen voor kwaliteit van leven bij dementie Domeinen waar zorgverleners zich op richten
• • • • • • • • • • • •
Affect Zelfwaardering g / Zelfbeeld Gehechtheid Sociaal Contact Plezier beleven aan activiteiten Genieten van dingen om je heen Lichamelijke en geestelijke gezondheid Financiële situatie Veiligheid en privacy Zelfbeschikking en vrijheid Nuttig zijn / zingeving Spiritualiteit Bron: Gerritsen et al., 2007; Gerritsen et al., 2010
Inhoud
• Het begrip kwaliteit van leven • Het meten van kwaliteit van leven • Bijdragen aan kwaliteit van leven
7
28-5-2013
Discussie rond meten van kwaliteit van leven
• Beoordelaar • Persoon P zelflf • ‘Proxy’ • Instrument • Subjectief • Objectief
Kwaliteit van leven: meetmethoden in verpleeghuis Methoden bij meten van Methoden bij bij meten meten van van Methoden kwaliteit van leven kwaliteit van van leven leven kwaliteit
Interview Interview
Bewoner zelf
Questionnaire Questionnaire
Proxy verzorgenden
Proxy familie
Observatie Observatie
Onafhankelijk Onafhankelijk jj onderzoeker onderzoeker
Verzorgenden Verzorgenden Verzorgenden ggg
Poortvliet et al. 2006
8
28-5-2013
Het meten van kwaliteit van leven meetinstrumenten in geriatrische revalidatie
• • • • • • • • • • •
MOS short form 36 / RAND 36 Stroke Specific p QoL –scale Short SS QoL-scale Niemi's quality of life scale (QLS) Viitanen life satisfaction interview 30-item SIP adapted for stroke Stroke Impact Scale version 2.0 Burden of Stroke Scale, Stroke and aphasia QLS (SAQOL-39), Newcastle stroke-specific quality of life measure, NEWSQOL ICECAP-O capabilities index
Kwaliteit van leven bij patiënten Gemeten 3 maanden na ontslag bij de patiënten thuis Domein
Amputatie
Beroerte
Lichamelijk functioneren
22
48
Pijn
87
85
Algemene gezondheid
73
65
Rol beperkingen lichamelijk
59
50
R l beperkingen Rol b ki emotioneel i l
85
71
Sociaal functioneren
81
68
Mentale gezondheid
80
75
Vitaliteit
68
61 18
9
28-5-2013
Inhoud
• Het begrip kwaliteit van leven • Het meten van kwaliteit van leven • Bijdragen aan kwaliteit van leven
GRAMPS resultaten in kvl perspectief
• Depressieve klachten • Mensen zijn weinig actief Implicaties voor zorg tijdens revalidatie:
• Depressieve klachten behandelen • (sociaal) stimuleren
10
28-5-2013
Onderzoek naar betekenisvolle activiteiten: waarom zijn activiteiten betekenisvol? Bewoners Plezier hebben Versterken gevoel van identiteit Gevoel ergens bij te horen Gewaardeerd voelen Gestimuleerd worden Een bijdrage leveren Aardig zijn Anderen blij maken Rekening houden met anderen Anderen ondersteunen
• • • • • • • • • •
Bron: Harmer & Orrell, 2008
Onderzoek naar betekenisvolle activiteiten: wanneer dragen die bij aan kwaliteit van leven? Bewoners verzorgingshuizen: Al ze aansluiten Als l it bij sociale i l b behoeften h ft ((vanuitit verleden) l d ) en psychologische behoeften
•
Verzorging Als ze lichamelijk functioneren stimuleren
•
Familie Als ze vaardigheden en lichamelijk functioneren stimuleren
•
Bron: Harmer & Orrell, 2008
11
28-5-2013
Bijdragen aan kwaliteit van leven
• ‘Nuttig Nuttig zijn zijn’, betekenisvolle activiteiten zijn belangrijk • Moeilijk om eraan bij te dragen als mensen behoorlijke beperkingen hebben Dus?
• Participatie-plannen die zoveel mogelijk aansluiten bij
vragenlijst bij cliënten en medewerkers over cliënten vragenlijst bij cliënten en medewerkers over cliënten
Fase 3
opsporen en diagnosticeren van depressies
Diagnose stellen: psycholoog en arts uitgebreid diagnostisch onderzoek
Module 1: Verzorging/activiteitenbegeleiders activatie: dagprogramma en plezierige activiteiten Multidisciplinair behandelen:
Module 2: Psycholoog
gesprekstherapie, begeleiden en opleiden verzorging psychosociaal (niet‐medicamentues) en medicamenteus (indien nodig) Module 3: Arts overwegen medicatie
Alle bettrokkenen
Fasee 2
Structurele assessment procedures: Screenen: psycholoog
Monitoren een evaluatie
Opsporen: medewerkers verzorging korte vragenlijst over cliënten
Fase 5
Fase 1
Zorgprogramma Doen bij Depressie
Fase 4
•
individuele beperkingen en klachten en anticiperen op tijd na ontslag Eventueel gesprekstherapie
12
28-5-2013
Kernpunten Dierbare Herinneringen
• Autobiografisch geheugen is trainbaar • Overgeneralisatie is beïnvloedbaar • Personen trainen in het ophalen van specifieke positieve autobiografische herinneringen
Protocol Dierbare Herinneringen
• Eerste sessie voor bepalen cognitieve capaciteiten en trainbaarheid • 4- 5 individuele sessies over 4 levensfasen, max 45 minuten • Specifieke vragen per levensfase • Max 4 minuten per vraag, max 10 vragen per sessie • Maak keuze uit lijst van vragen, de eerste 3 zijn voorgeschreven • Laatste fase heeft 3 standaard afsluitende vragen • Cliënten krijgen feedback over specificiteit van hun herinneringen
26
13
28-5-2013
VIDEO FRAGMENT
Contactgegevens: Debby Gerritsen, Senior onderzoeker Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen, Alzheimer Centrum Nijmegen,UMC St Radboud
[email protected] - www.ukonnetwerk.nl
14
