De kwaliteit en kwantiteit van onze dagelijkse voeding: gisteren, vandaag en morgen Lessen voor de XXIe eeuw Leuven,, maart 2003 Leuven
Jan Delcour
Inhoud u De producten: complex want… u Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u Zwaarlijvigheid: een analyse u Andere toekomstbepalende factoren u Voedselvoorziening morgen u Besluit
1
De producten producten:: complex want… u Complexe functies f uncties:: l l l l l l
Groei Instandhouding Reproductie en aanmaak voedingsstoffen Activiteiten Welbehagen Sociale functies
De producten producten:: complex want… u Complexe disfuncties disfuncties:: l
Overdaad l Niet gebalanceerd l Bron van ziektes
2
De producten producten:: complex want u Complexe bereidingsmethodes: l l l l l
Koken Bakken Braden Drogen Roken
De producten producten:: complex want… u Complexe samenstelling: l
Majorconstituenten (water, proteïnen, lipiden, koolhydraten)
l
Minorconstituenten (vitaminen, fenolen, mineralen, additieven…)
l
Relatie samenstelling en eigenschappen ?
3
De producten producten:: complex want… u Complexe minimale eisen: l
Veilig (chemisch, fysisch en microbiologisch)
l
Nutritioneel verantwoord en gezond l Lekker l Houdbaar
De producten producten:: complex want… u Complexe functies en disfuncties u Complexe bereidingswijzen u Complexe samenstelling u Complexe minimale eisen
4
Inhoud u De producten: complex want… u Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u Zwaarlijvigheid: een analyse u Andere toekomstbepalende factoren u Voedselvoorziening morgen u Besluit
Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u 1950: > 40% inkomen .... beschikbaarheid,
betaalbaarheid u 1997: > 17% inkomen
5
Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u 1950: > 40% inkomen .... beschikbaarheid,
betaalbaarheid u 1997: > 17% inkomen u 2000: < 15% inkomen .... kwaliteit, versheid,
u 1950 vs 2000:
smaak, gezondheid, prijs - gedaald % inkomen - toegenomen “service service””-graad
Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u Betaalbaar u Beschikbaar: l
Gemiddelde consumptie/dag/Belg: 1,6 kg; 2,0 liter
l
Aantal referenties in detailhandel: van 500 tot 10.000
6
Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u Betaalbaar u Beschikbaar u Toegenomen servicegraad l
Van ingrediënten tot maaltijdonderdelen - soep - mayonaise - confituur - spaghettisaus l Van ingrediënten tot maaltijden
Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u Medeverantwoordelijk voor: l
Gestegen - lichaamslengte - levensverwachting l Verdwenen verschillen tussen sociale groepen l …. Overgewicht (Obesitas)
7
Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u Beschikbaar u Betaalbaar u Toegenomen servicegraad u Medeverantwoordelijk voor
- Aantal positieve ontwikkelingen - Obesitas ...
Inhoud u De producten: complex want… u Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u Zwaarlijvigheid: een analyse u Andere toekomstbepalende factoren u Voedselvoorziening morgen u Besluit
8
Zwaarlijvigheid:: een analyse Zwaarlijvigheid u Obesitas: l
Body mass index = BMI l BMI = gewicht (kg)/ lengte2 (m2) l
BMI l BMI l BMI l BMI
< 18,5 : 18,5 - 24,9 : 25 - 29,9 : > 30 :
ondergewicht normaal pre--obesitas pre obesitas
Zwaarlijvigheid:: een analyse Zwaarlijvigheid u Obesitas:
BMI = 24,9 Lengte 1,60 m 1,70 m 1,80 m 1,90 m 2,00 m
BMI = 30
Grensgewicht (kg) 64 77 72 87 81 97 90 108 100 120
9
Zwaarlijvigheid:: een analyse Zwaarlijvigheid u Obesitas: l
VSA:
obese mannen: 20 % obese vrouwen: 25 % l Europa: obesen: 10 % l Time magazine: … The British, with 17 % of male and 20 % of female adults obese, … are moving on a track parallel to the Americans, but 10 to 15 years behind… If the trend continues, more than one quarter of British adults will be obese by the year 2015… WHO estimates that in some European countries close to 10 % of school children are obese…
Zwaarlijvigheid:: een analyse Zwaarlijvigheid u Obesitas: l
New Nutrition Business: (IOTF)
… Obesity is fast becoming a panpan-European epidemic that presents a major barrier to the prevention of chronic diseases and costs taxpayers 8 % of national health budgets. Europeans live in a “toxic environment” that restricts mobility and encourages extra energy intake. But the cause is primarily diet…
10
Zwaarlijvigheid:: een analyse Zwaarlijvigheid u Obesitas: de redenen … l l l l l
Bedrijven zijn er om te verkopen… Gemiddeld laag vertrouwen in autoriteiten… Uitgebreide marketingcampagnes… De vrije keuze laat ongestraft goede en slechte levensmiddelen toe… Niet iedereen stelt een goed dieet samen…
Zwaarlijvigheid:: een analyse Zwaarlijvigheid u Obesitas: de redenen en de gevolgen… l
New Nutrition Business: (IOTF)
… Officials are pretty terrified around the whole of Europe and how to confront some of these huge vested interests. interests. The fast food and soft drink industries have enormous turnovers… If we don’t (confront the vested interests), the epidemic of childhood obesity is going to rip through Europe so fast that we will have clinics of diabetic childen of 13, 14 years of age, where the evidence is pretty clear that they will have major problems of blindness by the time they get in to their thirties. And the kidneykidney-units should be regearing because they are going to need enormous numbers of kidney transplants and dialysis…
11
Zwaarlijvigheid:: een analyse Zwaarlijvigheid u Obesitas: de redenen en de gevolgen… l
The Guardian:
… Two teenagers from New York started the ball rolling in November (2002), when they went to court against McDonald’s. They said the hamburger chain had failed to provide clear warnings that excessive consumption of its products could lead to obesity… While it is tempting to poke fun at such suits as peculiar examples of American litigiousness, that was exactly the reaction to the first suits filed against tobacco companies over the health consequences of smoking…
Zwaarlijvigheid:: een analyse Zwaarlijvigheid u Obesitas Obesitas-- versus dioxinedioxine - probleem:
de olifant versus de mug… of de mug versus de olifant...
12
Inhoud u De producten: complex want… u Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u Zwaarlijvigheid: een analyse u Andere toekomstbepalende factoren u Voedselvoorziening morgen u Besluit
Andere toekomstbepalende factoren u Macroschaal: l
Beperkte conjunctuurgevoeligheid l Impact - kapitaalmarkten - regelgeving l Internationalisatie Internationalisatie-- en consolidatie l Toegenomen aandacht voor - op wetenschap gebaseerde innovatie - bescherming intellectuele eigendom
13
Andere toekomstbepalende factoren u Macroschaal: l
Toegenomen
- leefintensiteit - snelheid - participatie vrouwen aan het arbeidsproces - aandacht voor milieu en gezondheid
Andere toekomstbepalende factoren u Macroschaal: l
Toegenomen toewijzingen van verantwoordelijkheid: - VSA: annual obesity health care costs: ca 1,000 USD/American - Europa: obesitas neemt nu reeds 8 % uit gezondheidsbudgetten
14
Andere toekomstbepalende factoren u Microschaal: l
Trends - destructurering maaltijden - geen compromis - vers en natuurlijk - ongecompliceerd genot - structurering maaltijden - supersmakelijk en gesofisticeerd
Andere toekomstbepalende factoren u Microschaal: l
Trends - schoon, puur, natuurlijk en veilig - afnemend belang van autoriteiten
15
Andere toekomstbepalende factoren u Microschaal: l
Trends - schoon, puur, natuurlijk en veilig - afnemend belang van autoriteiten - groot belang van marketing/reclame
Inhoud u De producten: complex want… u Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u Zwaarlijvigheid: een analyse u Andere toekomstbepalende factoren u Voedselvoorziening morgen u Besluit
16
Voedselvoorziening morgen u Meer intermediaire en kantkant -en en-- klare producten l
“Do it for me foods” l “Vorm volgt functie” u Meer uitheemse producten en gerechten u Groter belang
- natuurlijke hulpmiddelen - nieuwe processen - autoriteiten (FAVV)
Voedselvoorziening morgen u Aandacht voor l
Gezondheidsimplicaties - wat met obesitas ? - wat met de vrije keuze ? gehakt of biefstuk ? - wat met de aansprakelijkheid ?
17
Voedselvoorziening morgen u Aandacht voor l
Gezondheidsimplicaties l Nutricijnen
Voedselvoorziening morgen u Aandacht voor l
Gezondheidsimplicaties l Nutricijnen l Functionele voeding (Orafti case) - inuline (oligo(oligo - polysacharide uit chicorei) - bifidogene eigenschappen - Beneo Beneo--concept
18
Voedselvoorziening morgen u Aandacht voor l
Gezondheidsimplicaties l Nutricijnen l Functionele voeding (Orafti case) l Goede communicatie
Inhoud u De producten: complex want… u Voedselvoorziening na 1950 en vandaag u Zwaarlijvigheid: een analyse u Andere toekomstbepalende factoren u Voedselvoorziening morgen u Besluit
19
Besluit u De levensmiddelenvoorziening is
- kwantitatief - kwalitatief van een hoog niveau u De bedrijfssector moeten rekening houden met
maatschappelijke ontwikkelingen
Besluit u Het realiseren van een gezonde voeding
vereist inspanningen van - consument - verbruikersorganisaties - wetenschappers - industrie - overheid
20
Dank aan aan... ... u Fevia u Incentim - VRWB u De organisatoren …
21