Updatedag Assistenten 05 juni 2015
Is een goede communicatie van de parodontale diagnostiek de basis voor succes? …..”ja”….. …..”de tandarts zegt dat mijn achterste kies links-boven eruit moet”….. …..”maar ik heb nergens last van?”…..
Drs. R.A.M. Huffels, tandarts Sectie Parodontologie / Orale Biochemie Vakgebied Parodontologie Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA)
Inhoud presentatie
Het Paro‐protocol: • Wat moet ik weten? Communicatie: • Hoe krijg je een gemotiveerde en coöperatieve patiënt? • Hoe leg je het parodontaal probleem eenvoudig uit? • Tot hoever mag de tandartsassistent(e) gaan met uitleggen? • Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro‐protocol? • Hoe stel je de patiënt gerust, bij een eventuele emotionele vraag over het protocol of een parodontaal probleem? Slot opmerkingen / Samenvatting
2 ‐ 37
Het Paro-protocol Wat moet ik weten van het stroomschema? Dutch Periodontal Screening Index Categorie A: index 0,1,2 PARODONTALE PREVENTIE
Categorie B: index 3 -
**
*
Categorie C: index 3 + , 4
PARODONTALE BEHANDELING volgens het PROTOCOL KLINISCH PARODONTAAL ONDERZOEK RÖNTGEN ONDERZOEK + DIAGNOSE INITIËLE PARODONTALE BEHANDELING 6-WEEKSE EVALUATIE HERBEOORDELEN PARODONTALE CHIRURGIE
*
**
MET aanhechtingsverlies
ZONDER aanhechtingsverlies
3 ‐ 37
POST-OPERATIEVE NAZORG POST-OPERATIEVE EVALUATIE NAZORG / RECALL EVALUATIE
Dutch Periodontal Screening Index (DPSI)
Waarom? Alleen kijken (klinisch beeld) kan je misleiden… …daarom tijdens periodieke controles altijd de parodontale conditie screenen met een pocketsonde!
Volledige parodontale diagnostiek! Klinische onderzoek (parodontiumstatus) en röntgenonderzoek (röntgenstatus) Prevalentie parodontitis is 10-15% Parodontitis is multicausaal - Erfelijke factoren - Omgevingsfactoren - Life-style factoren - Systemische factoren 4 ‐ 37
Dutch Periodontal Screening Index (DPSI)
Hoe werkt het? De Index Score Bevinding
Pockets ≤ 3mm Geen afwijkingen
Score Bevinding
7 ‐ 37
Bevin- Pockets 4-5mm ding recessie
Score Pockets ≤ 3mm Bloeding
Bevinding
Pockets 4-5mm recessie
Score Bevinding
Score Bevinding
Score
Pockets ≤ 3mm Tandsteen en/of overhangende restauraties
Pockets ≥ 6mm
Dutch Periodontal Screening Index (DPSI)
Hoe werkt het?
• Dentitie wordt in sextanten verdeeld • Alle elementen worden rondom gesondeerd • Per sextant wordt de hoogste score genoteerd
2
1
3+
4
2
3-
=
• Per patiënt wordt de hoogste categorie bepaald 8 ‐ 37
Klinisch parodontaal onderzoek (Parodontiumstatus)
Plaque: 100%
9 ‐ 37
Bloeding: 86%
BOP voor sites PD ≥4 mm: 90% en voor sites ≤3 mm: 63% .
Röntgen onderzoek (Röntgenstatus)
De mate van botafbraak wordt bepaald 13 elementen met ≥50% bot verlies
9 ‐ 37
9 ‐ 37
9 ‐ 37
Initiële parodontale behandeling Gebitsreiniging met handinstrumenten en/of ultrasoon
Mondhygiëne instructie poetsen en interdentaal reinigen
+
10 ‐37
Herbeoordeling Beoordeling effect initiële behandeling
De intake parodontiumstatus wordt vergeleken met de herbeoordelingsstatus Op basis van resultaten uit verschillende wetenschappelijke studies • Badersten et al. (1984) • Magnusson et al. (1984) • Loos et al. 1988 • Claffey et al. (1990) • Ah et al. (1994) • etc……….. wordt het effect van de initiële behandeling beoordeeld. Op basis van het behaalde resultaat wordt een parodontaal vervolgplan gemaakt
11 ‐ 37
Parodontale chirurgie (voor, tijdens chirurgie en na het hechten) 4e kwadrant vestibulair
4e kwadrant linguaal
Doel chirurgie: ‐
‐
12 ‐ 37
restpockets verder reduceren of elimineren voor een nog betere mondhygiëne worden moeilijk bereikbare plaatsen (bv. wortelsplitsingen) beter bereikbaar gemaakt.
Nazorg en evaluatie •
Afhankelijk van een risico analyse (resterende paro problematiek en patiënt factoren) wordt de nazorgfrequentie bepaald (3 ; 4 of 6 maandelijkse basis) Ziekten
Omgeving
•
13 ‐ 37
Erfelijkheid
Levensstijl
1 keer per twee jaar wordt de parodontale conditie geëvalueerd met een parodontiumstatus
Communicatie Hoe krijg je een gemotiveerde en coöperatieve patiënt?
14 ‐ 37
•
Patiënt moet zelf ervan overtuigd zijn dat er iets mis is met zijn/haar parodontium
•
Patiënt begrijpt wat er mis is met zijn/haar parodontium; vooral onder de Gingiva!
•
Leg het effect van de parodontale behandeling uit!
•
Vergeet niet de hulpvraag van de patiënt (Intake)
Communicatie Hoe leg je het parodontaal probleem eenvoudig uit?
Algemeen: • Gebruik voorbeelden uit het dagelijkse leven • Vermijd moeilijke tandheelkundige termen Specifiek: • De relatie bacteriën afweer gastheer (etiologie) • De ernst van de parodontale ontsteking • De ernst van de parodontale afbraak • Parodontaal slechte/hopeloze elementen (prognose)
16 ‐ 37
Communicatie Hoe leg je het parodontaal probleem eenvoudig uit?
• •
De relatie bacteriën afweer gastheer (etiologie) Patiënt heeft vaak geen idee over hoeveel bacteriën het gaat boven en onder het tandvlees! Laat de patiënt zelf een keer het aantal bacteriën raden…. De relatie bacteriën afweer gastheer (etiologie) Parodontale ontsteking en afbraak?....het evenwicht tussen aanval en verdediging in de mond is verstoord….
• •
17 ‐ 37
De ernst van de parodontale ontsteking Wanneer je spreekt over een (tandvlees)ontsteking dan heb je te maken met een wondoppervlak, een fenomeen waar de ‘Paro‐ patiënt’ vaak niet aan denkt…. Laat de patiënt raden naar het totale wondoppervlak onder het tandvlees….
Communicatie Hoe leg je het parodontaal probleem eenvoudig uit?
De ernst van de parodontale afbraak De basis van al het restauratief handelen in de mond valt en staat met een gezond parodontium (fundament)!………...
Parodontaal slechte/hopeloze elementen (prognose) • •
21 ‐ 37
Dit zijn doorgaans elementen die niet meer te behouden zijn Extractie is gewenst; liefst vóór de initiële parodontale behandeling
Communicatie Hoe leg je het parodontaal probleem eenvoudig uit?
Parodontaal slechte/hopeloze elementen (prognose) ‐ indien er sprake is van terminaal botverlies ‐ indien er sprake is van verticale wortelbreuk ‐ indien er sprake is van een niet meer te restaureren element
23 ‐ 37
Communicatie Tot hoever mag de tandartsassistent(e) gaan met uitleggen?
• • •
Tandarts (parodontoloog) is eindverantwoordelijke! (Diagnose, prognose (en behoud elementen), behandelplan, etc.) Mondhygiënist(e), mondzorgkundige, preventie‐assistent(e) zijn de beste ervaringsdeskundigen ten aanzien van het motiveren van patiënten! (gedragsverandering poetsen) Tandartsassistent(e) kan/mag een ondersteunende rol spelen Maar…..…..
• •
27 ‐ 37
Geef alleen ondersteuning wanneer de ‘ervaringsdeskundigen’ hun zegje hebben gedaan! Ga niet op de stoel van de tandarts (parodontoloog) zitten!
Communicatie Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro-protocol?
De voorlichtingspijl
Open staan
Willen
Kunnen
Doen
• Motiveren? In actie komen om een doel te bereiken. • Wat wil de patiënt? Welk doel streeft de patiënt na? • Wat moet de patiënt kunnen? Nieuwe gewoonte aanleren! Poetsen motiveert niet; het is een middel om een doel te bereiken
28 ‐ 37
Communicatie Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro‐protocol?
Hoe motiveer je de patiënt? Motiveer de patiënt niet door te overtuigen de gegeven adviezen en instructies op te volgen (Traditionele voorlichting) , maar…. door de intrinsieke motivatie van de patiënt voor zijn/haar mondgezondheid te vergroten (Motivational Interviewing)
29 ‐ 37
Communicatie Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro‐protocol?
Gedragsverandering Is een dynamisch proces (i.t.t. een “event”). Het proces ontwikkelt zich in de tijd en verloopt in fasen. Mensen doorlopen bij een poging tot gedrags‐ verandering meerdere stadia. Prochaska & Diclemente (1982)
Mondziekten Mondgezondheid 31 ‐ 37
Communicatie Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro‐protocol?
32 ‐ 37
Fasen gedragsverandering
MI Interventies
1. Pre‐contemplatie
Informeren en bewustwording risico’s
2. Contemplatie
Voor en nadelen onderzoeken, beslissen en doel vaststellen
3. Preparatie
Opzet eigen plan van aanpak door patiënt
4. Actie
Anticiperen op aanleren van een nieuwe gewoonte
5. Behoud of terugval
Zelfzorgafspraak of hoe nu verder?
Communicatie Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro‐protocol?
Geef de patiënt de ruimte om eigen keuzes te maken
33 ‐ 37
Communicatie Hoe stel je de patiënt gerust, bij een eventuele emotionele vraag over het protocol of een parodontaal probleem?
Communicatieproces • • • • • •
Toon empathie! (sta open voor visie/mening van de patiënt) Benoem de ambivalentie (laat patiënt zijn/haar twijfel uitspreken) Informeer (zonder waardeoordeel) Vermijd irreële cognities (gedachtenkronkels) Herken verandertaal Vergroot self‐effecacy (vertrouwen in eigen kunnen) (Self-efficacy is a person’s belief in his or her ability to succeed in a particular situation; Albert Bandura, 1994)
34 ‐ 37
Communicatie Hoe stel je de patiënt gerust, bij een eventuele emotionele vraag over het protocol of een parodontaal probleem?
Valkuilen? • Ongevraagd advies geven (zonder de mening en ambivatentie van patiënt te kennen) • Pasklare oplossingen geven (terwijl de patiënt nog niet weet/begrijpt wat er mis is) • Te snel willen (terwijl de patiënt er nog niet aan toe is)
35 ‐ 37
Slotopmerkingen / Samenvatting
•
Leg patiënt uit wat het Paro‐protocol inhoud + tijdpad
•
Gebruik tijdens het communiceren geen moeilijke tandheelkundige termen
•
Geef info over het effect van de behandeling(en)!
•
Speel als tandartsassistent(e) daar waar nodig en gewenst een ondersteunende rol in het communicatieproces maar…
•
… ga niet op de stoel van de tandarts / parodontoloog zitten!
•
Motiveer en verander gedrag volgens de MI‐techniek
•
Toon empathie wanneer patiënt het even niet begrijpt of ergens niet mee eens is
36 ‐ 37
