Integraal Dorpsontwikkelingsplan
Oosteind
Opdrachtgever: gemeente Oosterhout
2
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Samen werken aan een sociaal en cultureel sterk Brabant. Daar is het beleid van de provincie op gericht. Dat vraagt ruimte en respect voor elkaar en oog voor degenen die de aansluiting dreigen te missen. Zij verdienen ondersteuning bij het zelf aanpakken van hun problemen en het beter benutten van hun capaciteiten. We willen onze samenleving bijeenhouden door een leefomgeving te creëren waarin iedereen zich thuis kan voelen. Dat doen we bijvoorbeeld door zorg voor jong en oud, het leefbaar houden van kleine kernen en het op peil houden van sociale en culturele voorzieningen. Het realiseren van deze doelen is een zaak van alle Brabanders, voor alle Brabanders. Want als ieder z'n plek vindt in onze provincie, wordt het leven voor iedereen aangenamer. Brabant voor iedereen.
Colofon Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind is een uitgave van Zet Datum: augustus 2010 Auteur: Esther Felix (Zet) Kamieke van de Riet (Zet) Martijn Gerards (BRO) Pascal Hendriks (BRO) Referentie: esfe-B04257-1898d10 Zet Postbus 271 5000 AG Tilburg Telefoon: 013 54 41 440 E-mail:
[email protected] Website: www.zet-brabant.nl De activiteiten van Zet worden (mede) mogelijk gemaakt door subsidie van de Provincie Noord-Brabant.
© Zet - 2010 Overname van artikelen is toegestaan, mits voorzien van bronvermelding
Inhoudsopgave Inleiding
1
1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6
Huidige situatie Wonen Ruimtelijke inrichting en verkeer Werken Voorzieningen Sociale samenhang: samen leven in Oosteind Natuur, landschap en recreatie
5 7 8 10 11 12 14
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6
Wensbeeld Wonen Ruimtelijke inrichting en verkeer Werken Voorzieningen Sociale samenhang: samen leven in Oosteind Natuur, landschap en recreatie
15 15 16 18 18 19 20
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
Visie Wonen Ruimtelijke inrichting en verkeer Werken Voorzieningen Sociale samenhang Natuur, landschap en recreatie
23 23 25 26 27 29 30
4
Leerbaarheidsagenda
33
Bijlage 1
43
Bijlage 2
53
Bijlage 3
63
4
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Inleiding Integraal dorpsontwikkelingsplan Voor u ligt het integraal dorpsontwikkelingsplan (iDOP) van Oosteind, een van de drie kerkdorpen in de gemeente Oosterhout. Het dorpsontwikkelingsplan is een praktische agenda waarin is vastgelegd welk beleid en welke projecten uitgevoerd dienen te worden om Oosteind haar karakter te laten behouden en de leefbaarheid te versterken. Het initiatief om te komen tot de ontwikkeling van een integraal dorpsontwikkelingsplan voor Oosteind werd genomen door de gemeente Oosterhout in samenspraak met de Vereniging Belangen Oosteind (VBO). Evenals het bestuur van de VBO hebben ook bewoners tijdens twee dorpsgesprekken van gedachten gewisseld over hun beleving van het dorp en de kansen en bedreigingen voor de toekomst. Wat zien ze op zich afkomen en hoe vinden ze dat het erover pakweg tien jaar uit zal moeten zien om de leefbaarheid te behouden? Hiermee leverden de VBO en de bewoners belangrijke input voor het dorpsontwikkelingsplan en de agenda voor de toekomst: de leefbaarheidsagenda. De gemeente, de VBO, bewoners en andere partijen kunnen op basis van de agenda afspraken maken, die het startsein vormen voor het werken aan de leefbaarheid. Het werken aan leefbaarheid is een doorlopend proces. Communicatie tussen gemeente, VBO en bewoners is een belangrijke voorwaarde om de doelen te realiseren. Daarom is het van belang dat de gemeente en de VBO met een gericht communicatietraject de bewoners op de hoogte houden van de voortgang, afspraken maken over de manier waarop zij betrokken worden bij de uitvoering van de punten op de leefbaarheidsagenda en bewoners uitdaagt om zelf initiatieven te nemen. Aanpak Bij de werkwijze is de leefbaarheid van de kern telkens als uitgangspunt gekozen. De leefbaarheid van een dorp is gebaseerd op drie pijlers: de ruimtelijke, de economische en de maatschappelijke pijler. In de discussies over de leefbaarheid in dorpen biedt dit een belangrijk hulpmiddel om integraal naar leefbaarheid te kijken. De drie pijlers zijn niet los van elkaar te zien en oplossingen worden in alle pijlers gezocht. In figuur 1 is dit leefbaarheidmodel weergegeven.
1
2
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
M aat schappelijk
Economisch
Ruimt elijk
Leef baarheid Sociaal
Fysiek
Pijlers
M aat regelen
Figuur 1. Leefbaarheidmodel met drie pijlers
Het proces Het opstellen van een dorpsontwikkelingsplan gebeurt in drie fasen: 1. Analyse knelpunten en wensen 2. Oplossingsrichtingen 3. Opstellen visie en projectagenda In fase 1 en 2 zijn de bewoners op verschillende momenten bij het proces betrokken. Het gehele proces is begeleid en gevolgd door een projectgroep bestaande uit vertegenwoordigers van VBO, de gemeente Oosterhout, bewoners en Zet/BRO. Verantwoordelijk voor de uitvoering van het proces waren medewerkers van BRO, bureau voor ruimte om in te leven en Zet, centrum voor maatschappelijke ontwikkeling. De projectgroep vormde tijdens het proces een kritisch een constructief meedenkend team. Ontwikkelingen die reeds in gang zijn gezet en beleid dat is vastgesteld voordat gestart is met het iDOP volgen hun normale procedures met eigen inspraakmomenten. Ze waren op verzoek van de gemeente geen onderwerp van discussie tijdens de dorpsavonden van het iDOP. Bij het opstellen van de visie en de leefbaarheidsagenda zijn deze projecten voor zover mogelijk wel meegenomen.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Het dorpsontwikkelingsplan Oosteind is interactief tot stand gekomen. De volgende procesmomenten hebben plaatsgevonden. 1.
2.
3.
4.
5.
Op 28 januari 2009 vond een eerste bijeenkomst plaats, waarbij de bewonersvertegenwoordiging van de drie kerkdorpen van de gemeente Oosterhout, de gemeente en medewerkers van BRO en Zet met elkaar kennismaakten. Tijdens de bijeenkomst werd de aanpak voor het opstellen van een iDOP gepresenteerd. In drie groepen vond per kerkdorp een nadere oriëntatie plaats op de respectievelijke dorpen en de belangrijkste zaken die er aan de orde zijn. Op 5 augustus 2009 was de projectgroep bij elkaar voor een introductiebijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst zijn de medewerkers van BRO en Zet nader geïnformeerd over wat er speelt in Oosteind op diverse thema’s. Op 1 oktober 2009 organiseerde VBO en een aantal sleutelfiguren een fietstocht door het dorp en de omgeving om de medewerkers van BRO en Zet het dorp te laten zien en een toelichting te geven bij relevante punten in het dorp. Op 5 oktober 2009 namen meer dan 50 bewoners deel aan het eerste dorpsgesprek. Aan de hand van zes thema’s werd gesproken over de huidige situatie en wensen voor verbetering en verandering. In overleg met de projectgroep is bepaald welke wensen en knelpunten nader uitgediept zouden worden in een tweede dorpsbijeenkomst. Deze vond plaats op 30 november 2009. De toen aanwezige bewoners (circa 45) discussieerden in groepjes over mogelijke oplossingen richting de toekomst. Van de dorpsbijeenkomsten zijn samenvattingen gemaakt en deze zijn teruggekoppeld naar alle deelnemers. Iedereen is in de gelegenheid geweest hierop te reageren en aan te vullen.
Door de gemeente is vervolgens geïnventariseerd in hoeverre de wensen van de bewoners passen binnen het huidige beleid. Vervolgens is door Zet/BRO een visie gemaakt met de leefbaarheidagenda waarin projecten worden benoemd die tegemoet komen aan de wensen van de bewoners. Door de gemeenteraadsverkiezingen en de vorming van een nieuw college heeft de afronding van de iDOP vertraging opgelopen. Daarna is het iDOP-project voortvarend opgepakt. De conceptvisie en leefbaarheidsagenda zijn met de projectgroep doorgesproken. Daarnaast heeft een rondetafelgesprek plaatsgevonden met maatschappelijke organisaties, zoals een woningcorporatie en welzijnsorganisatie. Samen hebben we gekeken naar mogelijke betrokkenheid bij de uitvoering van de leefbaarheidsagenda. De aanpassingen en aanvullingen zijn opgenomen in de visie en agenda en nogmaals intern bij de gemeente teruggekoppeld. Wensen die niet opgenomen konden worden in de agenda vanwege strijdigheid met beleid of om andere redenen niet haalbaar worden geacht, zijn in de bijlage opgenomen en voorzien van argumentatie.
3
4
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Op 21 september is dit rapport besproken en vastgesteld in de reguliere raadvergadering van de gemeente. Hieruit zijn een tweetal amendementen naar voren gekomen, die zijn opgenomen in dit rapport. De visie op Oosteind en de daaraan gerelateerde leefbaarheidsagenda met de projecten zal na vaststelling van het iDOP met de bewoners worden gedeeld. Het resultaat hiervan vormt de basis voor het toekomstige overleg tussen de VBO en de gemeente.
Leeswijzer In hoofdstuk 1 beschrijven we de huidige situatie in Oosteind op basis van statistische gegevens en op basis van de informatie van VBO en bewoners. Hierbij gaan we uit van de thema’s, wonen, werken, voorzieningen, sociale samenhang, ruimtelijke inrichting en verkeer, natuur, landschap en recreatie. In hoofdstuk 2 beschrijven we het wensbeeld zoals dat naar voren is gekomen uit de gesprekken met de bewoners. Hierbij houden we ons niet meer zozeer aan de thema’s maar aan de gewenste veranderingen/verbeteringen voor de toekomst. In hoofdstuk 3 schetsen we een toekomstvisie over hoe Oosteind er in 2020 mogelijk uitziet. De visie in hoofdstuk 3 vormt de basis voor de leefbaarheidsagenda die u aantreft in hoofdstuk 4.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
1
5
Huidige situatie
In dit hoofdstuk wordt de huidige ruimtelijke, economische en sociale structuur van Oosteind beschreven. Achtereenvolgens worden de thema’s behandeld, die ook in de dorpsgesprekken ter sprake zijn gekomen. Maar eerst zetten we wat feiten op een rijtje op basis van statistieken van Oosteind, de gemeente Oosterhout en Nederland totaal. Oosteind maakt deel uit van de gemeente Oosterhout. Per 1 januari 2010 wonen er 1.278 personen in Oosteind (bron: taakgroep O&S gemeente Oosterhout). De leeftijdsopbouw van de bevolking is een redelijke afspiegeling van het gemiddelde van de gemeente Oosterhout en van het landelijk gemiddelde. Van de Oosteindse bewoners behoort 5% tot de categorie westerse allochtonen en 1% tot de categorie niet-westerse allochtonen. Voor de gemeente Oosterhout is dit respectievelijk 8% en 9% (bron: CBS 2008). 0-20 jaar
21-64 jaar
65+ jaar
Oosteind
27%
59%
14%
Oosterhout
24%
60%
16%
Nederland
24%
61%
15%
Tabel 1: leeftijdsopbouw bevolking, bron: taakgroep O&S 2010 en CBS 2009
Wat de gezinssamenstelling betreft bestaat ongeveer de helft van het aantal huishoudens in Oosteind uit gezinnen met kinderen en ligt het aantal eenpersoonshuishoudens beduidend lager dan het Oosterhouts en het landelijk gemiddelde. De grootte van de huishoudens ligt gemiddeld iets hoger dan de gemiddelde grootte in Oosterhout en Nederland. Aantal huis-
Gemiddelde
Eenpersoons
Huishoudens
Huishoudens
houdens
huishoud-
huishoudens
zonder kinde-
met kinderen
grootte Oosteind
470
2.7
ren 15%
36%
49%
Oosterhout
22.900
2.3
29%
34%
37%
Nederland
7.2 miljoen
2.2
35%
30%
35%
Tabel 2: huishoudens, bron: taakgroep O&S 2009 en CBS 2008
Hoewel de bevolking van de gemeente Oosterhout tot 2030 licht blijft stijgen, ontkomt ook Oosterhout in de toekomst niet aan vergrijzing. Het aantal ouderen (65+) zal de komende jaren stijgen. De stijging is in de gemeente Oosterhout iets sterker dan landelijk (tabel 3). Het percentage jongeren (0-20 jaar) daalt iets sterker dan landelijk gezien.
6
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Tot 2020 krijgt Oosteind de mogelijkheid uit te breiden met 43 woningen. De uitbreiding van Oosteind met 43 woningen zal, op basis van de gemiddelde grootte van de Oosteindse huishoudens, leiden tot een bevolkingstoename van maximaal 270 personen (20%) (getal opnieuw berekenen vanwege 43 woningen in plaats van 75 tot 125 woningen). NL
Oosterhout
NL
Oosterhout
NL
Oosterhout
0-20 jr.
0-20jr.
20-65 jr.
20-65 jr.
65+ jr.
65+ jr.
2008
24%
24%
61%
61%
15%
15%
2015
23%
22%
60%
59%
17%
19%
2020
23%
21%
58%
58%
19%
21%
2025
22%
21%
57%
57%
21%
22%
Tabel 3 :prognose leeftijdsopbouw, bron:CBS 2008
Terwijl het gemiddeld inkomen in het gebied positief afsteekt tegenover het gemiddeld inkomen in de gemeente en in den lande, zijn er aan de andere kant verhoudingsgewijs meer lage inkomens, dat wil zeggen een besteedbaar inkomen gelijk aan of lager dan € 13.900,00 en meer hogere inkomens, hoger dan of gelijk aan € 24.300,00. Oosteind
Oosterhout
Nederland
Gemiddeld inkomen
€ 19.100,00
€ 18.800,00
€ 18.600,00
Lage inkomens
43%
39%
40%
Hoge inkomens
27%
21%
20%
Tabel 4: inkomen, bron: CBS 2007
Het aantal bijstandsuitkeringen wordt weergegeven als het aantal huishoudens per 1.000 huishoudens dat een bijstandsuitkering ontvangt. In 2007 zouden dit er in Oosteind 5 zijn per 1.000 huishoudens tegenover 33 per 1.000 huishoudens in Oosterhout en landelijk 45 huishoudens per 1000. Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau heeft circa 10% van de zelfstandig wonende Nederlandse bevolking fysieke beperkingen (aangeboren, door ziekte of ouder1 dom), 0,064% van de bevolking in Brabant heeft een verstandelijke handicap . 18% van de Nederlandse bevolking had in het afgelopen jaar psychische of psychiatrische klachten. Dit kan gaan om allerlei angst- en gedragstoornissen, maar ook om versla2 ving aan alcohol en drugs . Van de mensen met een beperking kunnen er veel op een normale en zelfstandige manier functioneren, maar voor circa 1/3 geldt dat hun beperking zodanig is dat hun zelfstandig functioneren en hun deelname aan het maatschappelijk leven in gevaar is. Het gaat dan bijvoorbeeld om problemen bij het vinden van geschikte woonruimte, passend onderwijs of werk, en om problemen bij het onderhouden van vriendschaps-, familie- of partnerrelaties.
1 2
Sociaal rapport Brabant, PON 2004 Trimbos Instituut, 2010
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
7
Hoewel recentelijk door het Trimbos Instituut is ontdekt dat stemmingsstoornissen (bijvoorbeeld depressie) vaker voorkomen in dorpen dan in steden (8% versus 5%), zijn er geen redenen om aan te nemen dat de totale verdeling binnen een willekeurige gemeente (groter of kleiner dan 100.000 inwoners) wezenlijk afwijkt van deze gemiddelden. Voor Oosteind levert dit de volgende tabel op:
Fysieke beperking Verstandelijke handicap Psychische of psychiatrische klachten
Landelijk
Geschat aantal inwoners van Oosteind
percentage
met beperkingen
10%
130
0,064%
1
18%
230
Tabel 5: schatting van aantal burgers met een functiebeperking in Oosteind, schatting op basis van cijfers van CBS, PON en Trimbos-Intituut
Uit de Leefbaarheids- en veiligheidsmonitor 2009 van de gemeente Oosterhout, waarvoor in juni 2009 vragenlijsten onder bewoners zijn verspreid, blijkt dat de kerkdorpen, waaronder Oosteind, het hoogste scoren bij het oordeel over de eigen buurt. Mensen wonen graag in Oosteind. Als belangrijkste problemen worden aangegeven: verkeersoverlast/verkeersveiligheid, ontbreken van voorzieningen, onderhoud openbare ruimte, hondenoverlast/hondenpoep en parkeerproblemen. Van heel Oosterhout zijn de inwoners van Oosteind het meest ontevreden over de aandacht die de gemeente heeft voor problemen in hun woonbuurt (76% ontevreden). In Oosteind is het aandeel inwoners dat verwacht dat hun buurt achteruit zal gaan in de komende jaren groter dan gemiddeld in Oosterhout. Het oordeel over de sociale kwaliteit van de woonomgeving (al dan geen overlast van buurtbewoners) is in de kerkdorpen beduidend hoger dan in de rest van Oosterhout. Speelvoorzieningen in de directe woonomgeving krijgen in Oosteind een onvoldoende. Ook over het openbaar vervoer is men ontevreden. De meeste inwoners van Oosteind voelen zich veilig in hun eigen woonomgeving (8590%).
1.1
Wonen
De gemiddelde woningwaarde in Oosteind is hoger dan in de gemeente als geheel (tabel 6). Wanneer wordt gekeken naar de eigendomsverhouding (tabel 5) heeft Oosteind vergeleken met de gemeente als geheel bijzonder weinig huurwoningen. De woningvoorraad in Oosteind kenmerkt zich door een groot percentage woningen in de koopsector. Aantal woningen
Huur
Koop
Gemiddelde woningwaarde 2007
Oosteind
439
15%
85%
€ 380.000,00
Oosterhout
23.026
45%
55%
€ 231.000,00
Nederland
7 miljoen
41%
59%
€ 217.000,00
Tabel 6: woningvoorraad, bron taakgroep O&S 2009 en CBS 2008
8
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Oosteind wordt door bewoners gezien als een woondorp met een mix van wonen en werken. Bewoners zijn trots op hun dorp; ‘een mooi dorp met een leuke gemeenschap’. Ze waarderen de diversiteit van het buitengebied zoals het eeuwenoude Heikant gebied naast de openheid van het polderland, de landelijke uitstraling met mooie boerderijen en de prachtige doorzichten. De laatste nieuwbouw van onder andere starterswoningen tegenover de school dateert van 6 tot 7 jaar geleden. Sindsdien stagneert de doorstroming op de woningmarkt. Veel jongeren wonen als gevolg hiervan noodgedwongen in Dongen of Oosterhout. Zij kunnen moeilijk in Oosteind aan een woning komen. Er zijn weinig huurwoningen en de prijsstelling van bestaande woningen spelen hierbij een rol (zie tabel 5 en 6). Op korte termijn worden er woningen gebouwd op het terrein van de melkfabriek. De plannen die er nu liggen passen volgens veel bewoners onvoldoende bij het karakter van Oosteind. Er worden te veel woningen op een klein terrein gebouwd. Ouderen blijven bij voorkeur zo lang mogelijk zelfstandig wonen, en als ze ‘kleiner’ móeten wonen doen ze dat, vanwege de nabijheid van voorzieningen, bij voorkeur in Oosterhout of Dongen. De zes huidige seniorenwoningen voldoen volgens de bewoners niet meer aan de eisen van de tijd en zijn vooralsnog enkel geschikt voor eenpersoonshuishoudens.
1.2
Ruimtelijke inrichting en verkeer
Ruimtelijke inrichting Oosteind kent een ruim zevenhonderd jarige geschiedenis die nog steeds haar stempel drukt op het huidige dorp en medebepalend is voor het karakter van het dorp. In 1308 wordt Oosteind oftewel Ulendonc voor het eerst officieel genoemd in de ana3 len van de geschiedenis . Natuurlijk is Oosteind al veel ouder. Oosteind ligt als een lint op de zuidelijke rand van de overgang van zand naar een uitgestrekt veen- en moerasgebied. Voor boeren een heel aantrekkelijk gebied om zich te vestigen. Op het hoge gedeelte bouwden ze van hout, leem en stro of riet hun boerderijtjes. Men hield zomer en winter droge voeten en je kon er graan verbouwen. In het lage gedeelte, aan de overkant had je volop gras en hooi voor de koeien en er kon turf gestoken worden om je ’s winters lekker te verwarmen. De naam Ulendonc is dan ook goed gekozen: Donk wijst op de hoge, zanderige nederzetting in een laag, drassig en moerassig gebied: Ule. Vanaf de middeleeuwen werd er leer gelooid ontstaan als nevenactiviteit van de boeren en weer later ging men er schoenen maken. Omstreeks 1900 waren er wel 20 leerlooierijen. Nog steeds is de lintbebouwing kenmerkend voor Oosteind en heeft het een agrarisch karakter van de 160 agrarische bedrijven in Oosterhout bevinden er zich 70 in Oosteind. Het noordelijke deel kenmerkt zich nu door vette rivierklei, heet ‘Willemspolder’ en kreeg de kwalificatie Stiltegebied. Het zuidelijke deel bleef Heikant heten en kenmerkt zich vooral door zijn esgrond met weilanden en akkerbouw.
3
Bron: Canon 700 jaar Oosteind en VBO-rapport Buurtschappen Heikant en ter Horst
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
9
Door de Heikant kronkelde ooit een rulletje waar de kronkelende Heikantsestraat de stille getuige van is. Het gebied typeert zich door eeuwenoude zandwegen, rulletjes, stuifduinen, coulissenlandschap en monumentale boerderijen. Oosteind kent een groot aantal monumentale panden (zie bijlage) waaronder enkele voormalige leerlooierijen en een molen De Hoop/Victoria die thans in de steigers staat en naar men hoopt weer in bedrijf genomen kan worden. De A27 is in de huidige situatie de grens tussen Oosteind en Oosterhout. Het gebied ten Oosten van de A27 is Oosteind Zuid en niet Oosterhout Oost. Als Oosterhout in de toekomst de sprong over de A27 gaat maken is er de vrees dat het karakter van het kerkdorp en haar eigenheid verdwijnt. De entrees van Oosteind zijn historisch gegroeid. Het magazijn voor het platteland is geen fraai gebouw, maar de vraag is of er mogelijkheden zijn om dit te verfraaien. Historisch heeft Oosteind zich ontwikkeld als een bebouwd lint aan een doorgaande route tussen Oosterhout en Dongen. Het gevolg hiervan is dat een dorpshart, een kern met een ontmoetingsfunctie ontbreekt. Het gebied rondom de kerk wordt wel als zodanig gezien maar biedt te weinig ruimte om een pleinfunctie te realiseren. Vanwege de doorgaande Proviciale weg is er niet echt sprake van een plein voor de kerk. Het gebied heeft nu een parkeerfunctie die eigenlijk ook onmisbaar is. In de huidige situatie wordt het plein met Koninginnedag gebruikt voor de festiviteiten, het doorgaand verkeer wordt dan omgeleid via de achtergelegen woonwijk. Grotere evenementen zoals het Oosteinds Spektakel vinden plaats op weilanden aan de dorpsrand en beschikbaar gesteld door de eigenaars. In Oosteind is volgens de bewoners sprake van de volgende verkeersknelpunten:
De Provinciale weg vormt het lint waaraan de bebouwing is gelegen, deze weg heeft dagelijks met veel verkeer te maken. Er zijn momenten op de dag dat er veel gemotoriseerd verkeer aanwezig is. De combinatie van vrachtverkeer, auto’s en fietsers/voetgangers maakt het gevaarlijk. Een apart voetpad is er niet, zodat fietsers en voetgangers van dezelfde strook gebruik maken. Omdat de technische staat van deze strook op plekken erg slecht is, zeker die delen die recentelijk open zijn geweest, wijken fietsers soms plotseling uit om de oneffenheden te vermijden. Men is van mening dat het fietspad onvoldoende duidelijk is gemarkeerd. Ondanks de aanwezigheid van drempels nodigen delen van de weg uit om hard te rijden. Ook hebben automobilisten vaak niet het geduld om achter vracht- of landbouwverkeer te blijven rijden die zich in zijn algemeenheid
10
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
wel aan toegestane snelheid houden. Er zijn momenten dat de Provinciale weg gebruikt wordt als sluiproute bijvoorbeeld als het verkeer stil staat bij Hooipolder. Automobilisten gebruiken de provinciale weg dan om via ’s-Gravenmoer en Waspik op de A59 te komen. Ook wanneer de N629 vast staat is de Provinciale weg een sluiproute. Verkeer vanaf Dongen gebruikt de polderwegen en de Provinciale weg dan om sneller bij de oprit van de A27 te komen. Bewoners die aan de Ekelstraat en Heistraat wonen, kunnen maar moeilijk de N629 opkomen of oversteken. Door de hoge verkeersintensiteit moeten zij vaak lang wachten op eigen terrein. Het is vooral het doorgaande verkeer naar Dongen (Tichelrijt) dat voor de drukte zorgt. Ook bedrijven aan deze straten hebben hier last van. Voor bewoners van het dorp is vooral de kruising Provinciale wegEkelstraat een probleem. Om tijd te besparen is de entree van het dorp via de kruising met verkeerslichten Hoogstraat-Heistraat makkelijker. Hier maken dan ook veel mensen gebruik van. Ook voor fietsers naar het buurtschap Ter Horst (westzijde N629) is de kruising Provinciale weg-Ekelstraat een probleem. De verbinding met Oosterhout via de Hoogstraat is voor de bewoners van groot belang. Deze verbinding is de ‘navelstreng’ met Oosterhout. en dient altijd in stand te blijven voor zowel automobilisten als fietsers en voetgangers. Het fietspad aan de Hoogstraat is niet veilig vanaf het viaduct richting Oosterhout vanwege het ontbreken van een vrij liggend fietspad. Op het gebied van de recreatieve routes wordt een probleem ervaren op de route tussen Hoge Dijk en Dongebrug. De rijbaan is hier smal en vanwege de drukte levert dat problemen op voor de fietsers en voetgangers die vanaf de paden langs de Donge richting Oosteind en Dongen willen fietsen en wandelen.
1.3 Werken Oosteind is een ondernemend dorp met veel bedrijvigheid, naast een 70 tal agrarische bedrijven/ondernemingen, staan er in Oosteind veel BV’s en ZZP-ers geregistreerd. Voor zover bij de agrarische bedrijven sprake is van werkgelegenheid wordt deze veelal ingevuld door buitenlandse werknemers. In de directe omgeving is voldoende werkgelegenheid aanwezig. Jongeren vinden hun bijbaantjes vooral in Dongen en Oosterhout, waar vanwege school ook een belangrijk deel van hun sociale leven plaatsvindt.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Op dit moment heeft de glastuinbouw weinig mogelijkheden zich verder te ontwikkelen.
1.4 Voorzieningen Commerciële voorzieningen Het dorp heeft geen café, wat in alle toonaarden betreurt wordt en er is geen pinautomaat. Maar er is wel een bakker en de melkboer komt er nog aan huis. Het is echter de vraag of als de twee melkboeren in het dorp ermee stoppen deze voorziening voortgezet zal worden door anderen. Verder is er een aantal bloemisterijen, een magazijn voor het platteland en een tuincentrum er is een boerderijwinkel en verkoop aan huis van agrarische producten. Ook is er een restaurant en een manege die een belangrijke rol voor de regio speelt. Bewoners doen hun boodschappen in ’s-Gravenmoer, Dongen of Oosterhout. Maatschappelijke voorzieningen
Dorpshuis ‘het Oostquartier’ is een belangrijke voorziening voor het sociale leven van het dorp. Het bestuur van de VBO is verantwoordelijk voor het beheer van Oostquartier. De Oosteindse verenigingen en werkgroepen van de VBO dragen zorg voor het merendeel van de activiteiten die hier wekelijks plaatsvinden. Het is een belangrijke ontmoetingsplaats waar de bewoners trots op zijn. Maar met enige spijt wordt door de bewoners opgemerkt dat het niet het café kan vervangen. Het Oostquartier is alleen geopend als er activiteiten zijn en het is dus niet mogelijk om er even binnen te lopen. Hoewel de accommodatie functioneel is, is de uitstraling ook niet uitnodigend om er binnen te lopen voor een kopje koffie en het lezen van een krantje of het maken van een praatje. De toegankelijkheid voor invalide mensen kan verbeterd worden, het trottoir loopt erg af en er is onvoldoende parkeergelegenheid. Een andere belangrijke ontmoetingsplaats voor ouders en kinderen is basisschool St. Jan, de accommodatie biedt tevens onderdak aan de voorschool/peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang ’t Uilenbos. Het voortbestaan van de school baart enige zorg. Volgens stichting Delta waaronder de school en de voorschool ressorteren zouden
11
12
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
200 woningen extra nodig zijn om de school goed te laten draaien. Maar Oosteind wil geen grootschalige woningbouw en daarin wordt ook niet voorzien op de middellange termijn. Er is een speelvoorziening in de omgeving van de school waar de bewoners niet helemaal tevreden mee zijn omdat deze niet aanspreekt voor verschillende leeftijdsgroepen. Verder zijn er twee trapveldjes in het dorp voor de jeugd. Eerstelijns en tweedelijns gezondheidsvoorzieningen en zorgvoorzieningen ontbreken in zijn geheel maar zijn wel binnen redelijke en acceptabele afstand beschikbaar. Dit betekent dat ouderen die niet meer mobiel zijn afhankelijk zijn van mantelzorg. Als ze zorg en/of verpleegbehoeftig zijn en de thuiszorg geen soelaas meer biedt men niet in Oosteind kan blijven. Overigens wordt met waardering gesproken over de dienstverlening van de thuiszorg. Ten aanzien van sportvoorzieningen ontbreekt een voorziening voor binnensport hiervoor is men aangewezen op de voorzieningen in Oosterhout, de kinderen worden daar per bus heen vervoerd. In het Oostquartier is er een mogelijkheid deel te nemen aan bewegen voor ouderen. In Oosteind zijn voetbalvelden, tennisbanen en Jeu de Boules banen hetgeen betekent dat er een voetbalvereniging, tennisvereniging en twee jeu de boules verenigingen zijn voor de recreatieve sport.
1.5 Sociale samenhang: samen leven in Oosteind Bewoners zijn positief over de sociale samenhang in het dorp en wijzen daarbij op het rijke verenigingsleven, er bestaan zeker 40 verenigingen, waarvan alleen al zes buurtverenigingen. Daarnaast zijn een aantal werkgroepen binnen het kader van de VBO actief op verschillende terreinen zoals het organiseren van feesten en evenementen, carnaval, dorpsfeest, kindervakantieweek als op het terrein van ruimtelijke ordening en heemkunde. De VBO speelt een belangrijke rol ook in de ondersteuning en het faciliteren van de verenigingen en in het signaleren van wat er leeft bij de bevolking. In de twee maandelijkse algemene ledenvergadering is iedereen welkom, dus niet alleen de leden. Als verenigingen ergens mee zitten kunnen ze bij VBO terecht en deze neemt het als het nodig is mee naar de gemeente. Bewoners zijn van mening dat VBO de mening van het dorp vertegenwoordigt en de schakel vormt tussen de inwoners en de gemeente. De VBO onderhoudt een website en daarnaast is er het dorpsblad De Schakel waarin verslag gedaan wordt van het wel en wee in Oosteind. Daarnaast is er het Weekblad van Oosterhout en het Kanton, die overigens slecht worden verspreid in het buitengebied. Bewoners ervaren weinig betrokkenheid van de gemeente bij hun dorp. Men heeft als dorp het gevoel ‘erbij te hangen’. Dit uit zich op de volgende manieren: De bewoners vinden dat het college onvoldoende weet wat er leeft, de contacten met bewoners zijn daarvoor te kort en te gering.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
De bewoners vinden de dienstverlening niet goed, ze hebben het gevoel ‘dat ze overal aan moeten trekken’.
Veel vrijwilligers zetten zich in bij die evenementen en er is een hoge opkomst. De ondernemers in het dorp sponsoren veel van deze activiteiten. Nieuwe bewoners worden uitgenodigd lid te worden van de buurtvereniging en deel te nemen aan de activiteiten. Hun uiteindelijke deelname is mede afhankelijk van het feit of mensen betrokken willen worden bij het dorp en het dorpsleven of dat ze alleen maar prettig willen wonen. Voor eenmalige activiteiten zijn wel vrijwilligers te vinden, maar bestuursfuncties zijn lastiger te vervullen. Besturen blijven vaak lang zitten. Voor jongeren is het dan minder aantrekkelijk en makkelijk zich daar in te mengen. Vaak zie je dat een bestuur in haar geheel aftreedt, er is weinig gedeeltelijke of geleidelijke vernieuwing. Ook wordt gesignaleerd dat er sprake is van een soort golfbewegingen binnen verenigingen, ze hebben een aantal succesvolle jaren waarna het wat inzakt. Ook zie je in zo’n kleine gemeenschap dat één persoon in meerdere verenigingen actief is. Als zo iemand uitvalt hebben veel verenigingen daar last van. Als erkenning voor het vele vrijwilligerswerk is er jaarlijks een vrijwilligersfeest. Er wordt voor de ondersteuning van het vrijwilligerswerk geen gebruik gemaakt van professionele ondersteuning. Men heeft wel gehoord van VIP en Surplus Welzijn (voorheen Merites) maar er is geen interactie met deze organisaties. Voor de 12 tot 17 jarigen zijn er weinig activiteiten in Oosteind. Vanaf 16, 17 jaar trekt de jeugd naar Dongen en Oosterhout om uit te gaan. Ook voor de middengroep van 35 tot 55 jaar is er geen activiteitenaanbod, er is een vereniging in wording, de vereniging voor oudere jongeren (VVOJ) die het gat moet dichten tussen de KPJ (maximaal tot 35 jaar) en KBO (vanaf 55 jaar). Er is veel mantelzorg in Oosteind, ook al vanwege de familiale verbanden binnen het dorp. Niet bekend is of deze mantelzorgers op de hoogte zijn van de ondersteuning die zij in het kader van de Wmo kunnen krijgen. Op de vraag of er eenzaamheid voorkomt of sociaal isolement is het antwoord ontkennend. Men heeft niet echt het gevoel dat er mensen eenzaam zijn. Wel zijn er vragen over de woningtoewijzing van de be-
13
14
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
jaardenwoningen naar aanleiding van de toewijzing van een woning aan mensen met een geen enkele binding met Oosteind. Deze mensen kenden dus niemand.
1.6 Natuur, landschap en recreatie Het buitengebied wordt door bewoners gewaardeerd en gebruikt voor ontspanning. Niet voor wandelen, want dat is volgens de bewoners niet mogelijk. Er lopen diverse fietsroutes in de omgeving, maar er zijn geen aparte, veilige wandelpaden. Ook ontbreken ruiterpaden. Gepleit wordt voor uitbreiding en veiliger maken van het fietsroutenet en betere aansluitingen op het landelijke fietspadennet ook zouden er mooie wandelpaden kunnen worden aangelegd. De Groenendijk is bijvoorbeeld aantrekkelijk voor recreanten. Wil Oosteind van meer recreatieve activiteiten profiteren dan is in ieder geval ook een aanlegplaats gewenst in de vorm van een koffiehuis of terras. In de toekomst ziet men hiervoor wel mogelijkheden bij de molen. Er zijn in de directe omgeving echter weinig tot geen recreatieve voorzieningen en of toeristische trekpleisters. Er is een natuurcamping aan de Donge waar je 48 uur mag staan. Ook zijn er weinig recreatieve nevenactiviteiten bij de boeren en men vraagt zich af of de gemeente toestemming zal geven als deze ontwikkeld zouden gaan worden. Oosteind zelf kent een ‘toer de boer’ en een ‘lange kar tocht’. Men vraagt zich af of de omgeving zich leent voor recreatie en toerisme, mensen willen daarvoor een bosrijke omgeving, is de verwachting.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
2
Wensbeeld
In dit hoofdstuk wordt het wensbeeld en de mogelijke oplossingen voor gesignaleerde knelpunten zoals deze door de inwoners zijn geformuleerd, verwoord. Het wensbeeld wordt beschreven aan de hand van de thema’s die tijdens beide dorpsavonden zijn besproken. Hoewel een onderscheid is gemaakt tussen deze thema’s, moet worden benadrukt dat ze met elkaar te maken hebben en nauwelijks als aparte thema’s kunnen worden beschouwd.
2.1 Wonen Er is behoefte aan woningen voor starters en senioren. Over dit laatste is enige discussie omdat er bewoners zijn die de mening uitspreken, dat senioren als ze kleiner willen gaan wonen, meteen ook kiezen voor een omgeving met voorzieningen in de nabijheid en Oosteind dit niet biedt. Aan de andere kant spreken we van senioren vanaf 55 jaar en seniorenwoningen zoals ze tegenwoordig worden gebouwd zijn niet meer vergelijkbaar met het type bejaardenwoningen die nu in Oosteind staan en die in deze tijd als achterhaald worden beschouwd. De seniorenwoningen moeten naar de mening van bewoners voldoen aan de criteria dat ze gelijkvloers zijn, drempelloos met ruimte voor de rolstoel, de rollater én dicht bij de kerk. Zowel gestapeld als grondgebonden, het zou beide kunnen. De huidige bejaardenwoningen worden ongeschikt geacht, ze zijn te klein en het zijn er teweinig. Als mogelijke bouwlocaties worden de voetbalvelden genoemd. Maar ook de pastorie met bijbehorende tuin biedt volgens sommige bewoners ruimte om wooneenheden voor senioren te creëren. Daar zou tegelijkertijd een soort servicepunt kunnen worden ingericht van waaruit zorg en dienstverlening kan worden gerealiseerd waarbij men ook denkt aan een klein winkeltje waar dagelijkse boodschappen verkrijgbaar zijn. Om jongeren te binden zijn er betaalbare woningen nodig in de categorie onder de € 200.000,00. Er mag compact gebouwd worden, maar ook het splitsen van bestaande woningen is een optie. Ook leegstaande panden kunnen omgebouwd worden tot goedkope appartementen (bijvoorbeeld de leerlooierij). De woningen tegenover de school zijn naar de mening van bewoners een goed voorbeeld van starterswoningen.
15
16
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Met dit voorbeeld voor ogen is men voorstander van fasegewijs bouwen waardoor er doorstroming op gang blijft. De realisatie van een woonwijk ineens heeft ertoe geleid dat er ook veel mensen van buiten zich vestigden en er nu stagnatie is. Een plek waar voorzichtig met woningbouw moet worden omgegaan is het gebied rondom de oude haven aan de Groenendijk. Deze plek heeft een mooie groene uitstraling en hier is het oude karakter bewaard gebleven. Voor het overig zijn er geen plekken in het lint aanwezig die niet bebouwd mogen worden. Wel zijn bewoners van mening dat er altijd doorzichten vanaf het lint op de poldergebieden aanwezig moeten zijn (karakteristiek voor de huidige bebouwing). Op dit moment zijn aan de zuidkant van het lint weinig doorzichten. Als (agrarische) bedrijven uit het lint weg moeten, dan zouden dat logische plekken zijn voor woningbouw. Hierin voorzien ook de plannen voor Lint Oosteind. Er is zorg over verder bebouwing aan de Brouwerijstraat.
2.2 Ruimtelijke inrichting en verkeer Ruimtelijke inrichting Bewoners willen een natuurlijke grens tussen Oosterhout en het dorp Oosteind behouden. De entree van het dorp via Ekelstraat-Provinciale weg kan verfraaid worden en meer aangepast aan het dorpse karakter. Het huidige dorpshart is in de beleving van de bewoners het gebied rondom de kerk en dit neemt een belangrijke plaats in. Men is het erover eens dat hier nauwelijks mogelijkheden zijn een echt dorpshart te creëren. Wel is er de wens dat het straatmeubilair eens wordt aangepakt zodat het geheel een betere uitstraling krijgt.
Op zoek naar een dorpshart wordt hiervoor het gebied rondom de molen aangemerkt. Zeker als de molen in oude luister is hersteld is dit een belangrijke cultuur historische plek voor Oosteind. Als hier een horecafunctie kan worden gerealiseerd of een terras (ook voor passanten) en het terrein achter de molen gebruikt kan worden als evenementen terrein dan zou op deze plek zich tot een ontmoetingsplaats kunnen ontwikkelen. De meningen over aanleg van een permanent evenemententerrein zijn verdeeld. Een deel van de bewoners is van mening dat er hiervoor te weinig evenementen zijn. Anderen willen wel graag een centrale plek waar evenementen kunnen worden georganiseerd. Een andere suggestie in deze is, de voetbalvelden te verplaatsen richting de tennisvelden, hieraan een kleinschalige sportaccommodatie te koppelen in combinatie met een gemeenschappelijke kantine die dan meteen de functie van dorpscafé kan vervullen. De locatie voetbalvelden zou dan voor woningbouw gebruikt kunnen worden. Ook is er de wens dat er vanaf de Maalderijstraat naar de kerk een trottoir wordt aangelegd zodat een ommetje mogelijk is ook voor mensen die minder mobiel zijn. Opgemerkt is dat de pastorie een mooie tuin heeft, waar niets mee wordt gedaan. Deze zou kunnen worden benut voor voorzieningen voor senioren zoals in de vorige paragraaf beschreven.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Verkeer De verkeersveiligheid op de Provinciale weg moet voor fietsers en voetgangers worden verbeterd. Dit moet minimaal in de ‘dorpskern’ - het deel van het lint tussen de Hoogstraat en de Brouwerijstraat - maar bij voorkeur van plan Hoogeind tot en met de toekomstige woningbouw op de locatie van de voormalige melkfabriek. Door hier het langzame verkeer van het snelverkeer te scheiden kan het een stuk veiliger worden. Als voorbeeld wordt ’s-Gravenmoer genoemd. Hier is in de dorpskern door middel van lage, smalle haagjes een veilige strook gecreëerd. Het realiseren van een apart fietspad achter de bebouwing van de Proviciale weg aan de noordzijde lost niets op voor de inwoners. Dit fietspad zal vooral recreatieve fietsers een veilige route zijn. Een ander aspect is de veiligheid op dit fietspad in de avonduren, men zal dan toch kiezen voor een rit door de dorpskom. De verlichting kan op sommige plaatsen worden verbeterd. Genoemd worden de Hoogstraat richting Oosterhout vanaf het viaduct, Ekelstraat-Bovensteweg en het gedeelte wat men het ‘Spookslotje’ noemt, vanaf de Donge tot aan de hoogspanningsleidingen. Ten bate van de veiligheid van fietsers zou een fietspad vanaf Hogedijk tot aan de brug over de Donge en aansluitend op het fietspad naar ’s-Gravenmoer een verbetering zijn ook voor de recreatieve fietsers. Bewoners zijn van mening dat ondanks de ongemakken die de kruisingen opleveren vanwege het drukke verkeer op de N629 deze behouden moeten blijven. Mogelijk kan onderzocht worden of een rotonde soelaas kan bieden bij de ingang van het dorp, Ekelstraat, Provinciale weg, Ter Horst. De rotonde in Dongen wordt als voorbeeld genoemd, hier functioneert dat goed volgens de bewoners. Een andere mogelijkheid is het langzaam verkeer aan één kant te houden en ze via Hoogstraat, Heistraat te laten oversteken, daar zijn verkeerslichten. De Hoogstraat is de ‘navelstreng’ met Oosterhout en moet als doorgang voor automobilisten behouden blijven en veilig zijn voor fietsers en voetgangers. Als de A27 op de schop gaat is het misschien mogelijk een tweede route voor langzaam verkeer naar Oosterhout te realiseren door het aanleggen van een tunnel ter hoogte van Ter Horst. De oude route naar het centrum van Oosterhout via Leijsenstraat en Helleke/Veerseweg kan gebruikt worden voor het langzame verkeer. Een andere suggestie die werd gedaan is de oude verbindingsweg van Heikant naar Oosterhout (Bremstraat en Monnikendreef) te herstellen door ondertunneling van de A27 als fietsveilige verbinding voor de Oosteindse kinderen. De bewegwijzering vanaf de afritten van de A27 behoeft verbetering. Navigatiesystemen sturen auto’s vanaf de A27 via Hoogstraat in plaats van rechtstreeks naar de Provinciale weg.
17
18
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Parkeervoorzieningen Op enkele plekken aan de Provinciale weg wordt op de rijbaan geparkeerd. Dit levert onveilige situaties op, fietsers moeten dan moeten dan noodgedwongen de rijbaan op. Bijvoorbeeld ter hoogte van het Oostquartier is dit een structureel probleem. Aan de overzijde van het Oostquartier liggen onbebouwde agrarische percelen. Hier moet het relatief eenvoudig zijn om parkeerplaatsen te realiseren.
2.3 Werken Een oplossing voor het gebrek aan uitbreidingsmogelijkheden voor de glastuinbouw is hoognodig. Een hartenkreet is dan ook de wens dat de gemeente intensiever in gesprek gaat met een aantal ondernemers over hun toekomst ter plaatse. Die willen samen zoeken naar alternatieven: locatieontwikkeling en/of uitplaatsen. Ook vragen de ondernemers om duidelijke kaders. Een eventuele aanleg van een bedrijventerrein Heikant/Horst/Everdenberg is naar de mening van bewoners totaal overbodig. Het is een te mooi en historisch belangrijk gebied om een bedrijventerrein te vestigen en op Moerdijk zijn vestigingsplaatsen genoeg.
2.4 Voorzieningen Commerciële voorzieningen Door sommigen wordt de behoefte aan een winkelvoorziening voor de dagelijks boodschappen gevoeld. Deze wens voor een eigen winkelvoorziening wordt maar ten dele gevoeld. Aangegeven wordt dat als men eenmaal in de auto zit het niet meer uitmaakt waar men de boodschappen haalt. Een suggestie die werd gedaan was om de pastorie en tuin te bestemmen voor wooneenheden voor senioren en hieraan een servicepunt te koppelen met een kleinschalige winkelvoorziening. Er zijn ook bewoners die dit volstrekt niet nodig vinden. Tot de wensen behoren nog steeds de aanwezigheid van een pinautomaat en een bruincafé/horecafunctie als ontmoetingsplaats in het dorp. In het buitengebied is slechte verbinding met internet, de noodzaak voor een glasvezel net werk is aanwezig.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Maatschappelijke voorzieningen Het Oostquartier voorziet in een belangrijke maatschappelijke functie, een plek van samenkomst die onderdak biedend aan verenigingen en hun activiteiten. Wat de bewoners betreft mag er iets gedaan worden aan de inrichting. VBO heeft plannen om de komende periode de inrichting van de ruimte aan te pakken. Bewoners zien het wel zitten als de voormalige peuterspeelzaalruimte een inloopfunctie krijgt met horecavoorziening maar daarover is nog geen duidelijkheid. Ook wil men dat Oostquartier aantrekkelijker wordt als ontmoetingsplaats voor jongeren.
In het kader van het creëren van een dorpshart is ook de suggestie gedaan het Oostquartier te combineren met een kleinschalige sportaccommodatie, annex gemeenschappelijke horecavoorziening. Dit betreft de langere termijn. Indien er seniorenwoningen gebouwd worden zou dit gecombineerd kunnen worden met een servicepost, van waaruit zorg en welzijnsdiensten aangeboden kunnen worden eventueel gecombineerd met een kleine winkelvoorziening. Ten aanzien van de speelvoorziening bij de school zou men deze graag wat meer opgetuigd willen zien voor gebruik door verschillende leeftijdsgroepen. Ter plaatse is er ook de wens om een voetpad aan te leggen.
2.5 Sociale samenhang: samen leven in Oosteind Verenigingen, vrijwilligers, dorpsraad Men is over het algemeen tevreden over de wijze waarop verenigingen samenwerken en een bijdrage leveren aan de evenementen. De wens van de bewoners is dan ook het rijke verenigingsleven in stand te houden. Wel is er enige zorg over de continuïteit in het vinden van vrijwilligers ten behoeve van bestuursfuncties in de toekomst. Onderkend wordt het belang om jongeren te enthousiasmeren voor vrijwilligerswerk en te betrekken bij bestuurlijke activiteiten. Hiertoe worden de volgende suggesties gedaan.
19
20
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Bestuursleden moeten meer informatie geven over wat het werk inhoudt, zowel in een bestuursfunctie als het uitvoerend vrijwilligerswerk. De Schakel kan hiervoor gebruikt worden. Bij voorkeur mensen persoonlijk benaderen en enthousiasmeren. Werkzaamheden projectmatig benoemen, zodat er een kop en een staart aan zit. Een rooster van aftreden en maximeren van het aantal jaren, zodat niet iedereen ineens aftreedt. Houd jongeren enthousiast voor vrijwilligerswerk. Probeer de enthousiaste jongeren die nu in het kindervakantiewerk actief zijn, te behouden voor het vrijwilligerswerk. Verenigingen zijn erbij gebaat als er één vast aanspreekpunt is bij de gemeente of VIP voor ondersteuning en vragen. Het kan dan gaan om materialen, subsidieverwerving, vergunningen en of opleiding of cursus voor vrijwilligers.
Informatie/communicatie De bewoners ervaren de informatievoorziening vanuit de gemeente voor en over het dorp als onvoldoende. Ze zouden graag een periodieke nieuwsbrief zien voor Oosteind. Om de relatie tussen de bewoners van Oosteind en de gemeente Oosterhout te verbeteren heeft men de volgende suggesties: De communicatie kan beter, bewoners willen frequenter en in een vroeg stadium door de gemeente geïnformeerd worden ‘over kleine dingen en grote dingen’. Vroegtijdig betekent op het moment dat er nog invloed is uit te oefenen en niet omdat er een formaliteit gepleegd wordt. De VBO en bewoners willen graag worden betrokken bij het ontwikkelen van plannen en beleid. De dienstverlening moet worden verbeterd. Bewoners willen graag een herkenbaar aanspreekpunt bij de gemeente en duidelijkheid over de bereikbaarheid.
2.6 Natuur, landschap en recreatie Weliswaar gelegen in een karakteristiek landschap zien de bewoners Oosteind zich niet ontwikkelen tot een recreatiedorp. Wel kan Oosteind profiteren van de diverse fietsroutes in de omgeving, als deze zouden aansluiten op het landelijk fietspadennet en er tevens meer bekendheid wordt gegeven aan mooie en karakteristieke plekjes zou dit passanten op kunnen leveren. Door bankjes en picknicktafels te plaatsen bij de oude haven, kan hier genoten worden van het mooie historische stukje Oosteind. Ook de Provinciale weg, is als er wat gedaan wordt aan de fietsveiligheid, een aantrekkelijke recreatieve route. Een wandel- fietsroute langs de Hertogwetering en de Wetering die aan de zuidzijde van de Provinciale weg loopt (in oost-west richting) richting Heistraat zou een mooie uitbreiding zijn. De nieuwe route kan dan aanhaken aan de Griendsteeg, Kerkepad en een nieuw aan te leggen pad vanuit de Maalderijstraat. Ook aan de noordzijde van de Provinciale weg is een dergelijk pad mogelijk. Deze zou
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
dan vanuit de Landbouwweg/Polderweg langs de wetering, richting Rijsdijk worden aangelegd. Er zou wat gedaan kunnen worden met de sloten/weteringen ten behoeve van de recreatie. Bijvoorbeeld door verbreding en meandering en ze aan te laten sluiten op de Donge. Hiermee zou een kanoroute kunnen ontstaan. De andere kant van de medaille is dat er in de omgeving meer interessante waterpartijen zijn. Zouden er meer mensen Oosteind passeren dan is er ook behoefte aan een stopplaats om een kopje koffie te drinken. Het zou leuk zijn als ondernemers een eigen kleinschalig ‘Bed&Breakfast’ starten. Hiervoor moeten dan wel mogelijkheden geboden worden. Ook andere kleinschalige nevenactiviteiten zouden moeten kunnen rekenen op de steun van de gemeente.
21
22
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
3
Visie
Dit hoofdstuk beschrijft de leefbaarheid van Oosteind in 2020. De lezer wordt als het ware aan de hand meegenomen naar het toekomstige Oosteind. Onderstaande visie beschrijft een ideale situatie en is het resultaat wanneer alle projecten zoals opgenomen in de leefbaarheidsagenda in hoofdstuk 4 van dit iDOP met succes zijn uitgevoerd. Als blijkt dat de leefbaarheidsagenda niet geheel of op een andere wijze wordt uitgevoerd, heeft dit consequenties voor het behalen van de visie in 2020. Het toekomstbeeld is tot stand gekomen door samen met bewoners tijdens diverse bijeenkomsten een wensbeeld te formuleren (hoofdstuk 2). Dit wensbeeld heeft als vertrekpunt de knelpunten en wensen van bewoners met betrekking tot de huidige situatie (hoofdstuk 1). Om een haalbare visie op Oosteind te krijgen is het wensbeeld getoetst aan provinciaal en gemeentelijk beleid en besluiten van het college van burgemeester en wethouders van Oosterhout. Daarnaast hebben de expertise van Zet/BRO, bureauonderzoek, kennis en ervaringen van beleidsmedewerkers en inbreng van de projectgroep een rol gespeeld bij het opstellen van de visie. Om de beschrijving van de visie overzichtelijk te maken is de onderverdeling in verschillende thema’s aangehouden. Deze thema’s beïnvloeden elkaar en zijn in feite niet los van elkaar te zien: het is een integrale visie. Het toekomstbeeld is uitgewerkt in een leefbaarheidskaart. Deze leefbaarheidskaart is te vinden in de kaft van deze rapportage.
3.1 Wonen4 Oosteind is in 2020 een kleinschalig plattelandsdorp met een constante, beperkte bouwstroom en aandacht voor iedere doelgroep. Langs het lint is sprake van een evenwichtige dorpsbouw met verschillende woningtypologieën. Verschillende plekken in het lint zijn opgevuld met woningbouw (43 woningen in totaal), andere plekken zijn bewust onbebouwd gelaten om het groene karakter van het lint niet te verstoren en zichtlijnen te behouden op de Willemspolder. De nieuwbouwwoningen hebben de plattegrond van Oosteind niet structureel veranderd. Ze sluiten in bouwvolume (grootte en hoogte) aan op het dorpse karakter. De kenmerkende lintstructuur is ondanks de nieuwbouw behouden gebleven.
4
Ten tijde van het opstellen van het iDOP was de stedenbouwkundige visie nog in ontwikkeling. Omdat deze nog niet was vastgesteld, hebben we geen uitgangspunten daarvan kunnen meenemen bij het opstellen van de visie voor het iDOP.
23
24
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Doelgroepen In de afgelopen periode zijn extra woningen gebouwd, met name voor senioren, starters en jonge gezinnen. De kern heeft een gezonde bevolkingssamenstelling. Door gebruik te maken van de ‘Visie op het lint Oosteind’ zijn de karakteristieke en cultuurhistorisch waardevolle gebouwen van de voormalige boerenerven hergebruikt voor woningbouw en doen deze nu dienst als starters- en seniorenwoningen. Voor senioren zijn in de buurt van de kerk geschikte woningen gerealiseerd die voldoen aan de eisen van deze tijd. Ouderen die wat extra zorg nodig hebben, wonen in de voormalige pastorie naast de kerk. Hier zijn wooneenheden voor hulpbehoevende senioren gerealiseerd. Naast nieuwe woningen voor ouderen, is er ook voor gezorgd dat ouderen in hun eigen woning kunnen blijven wonen. Door bestaande woningen aan te passen aan de hedendaagse woningbouweisen en aan de wensen van de bewoners, zijn ouderen in staat gesteld te blijven wonen in de woning waaraan ze gehecht zijn. Ouderen krijgen vroegtijdig advies over de manier waarop men zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen. De bewoners maken dankbaar gebruik van deze informatie. Ontwikkeling De bouw van de woningen voor specifieke doelgroepen is tot stand gekomen door samenwerking tussen de gemeente, VBO en woningbouwcorporatie(s). Een deel van de woningen zijn in eigen beheer gebouwd door de inwoners zelf, zonder tussenkomst van een projectontwikkelaar. De gemeente heeft een goede regie gevoerd in het woningbouwbeleid, waardoor ook voor starters betaalbare woningen beschikbaar zijn. Bovendien is ook het woningaanbod in het segment daarboven voldoende, zodat starters en ouderen kunnen doorschuiven en hun eigen woningen weer vrij komen voor nieuwe huizenzoekers. Er is gefaseerd gebouwd, doordat vanwege de crisis in de jaren 2009 tot 2015 de bouw van woningen stagneerde. Daarwaar mogelijk hebben projecten doorgang gevonden, waardoor tegemoet kon worden gekomen aan de vraag vanuit het dorp. Om de landelijke uitstraling te behouden, zijn woningen gebouwd die passen bij het dorpse karakter, dus geen hoogbouw. Woningbouwlocaties De gemeente heeft onlangs het gesprek opgepakt over de verplaatsing van het voetbalveld. Er wordt bekeken wat de huidige vraag naar woningen is, zodat hierop ingespeeld kan worden bij de planvorming. Verschillende wensen worden bij de planvorming meegenomen, zoals het opnemen van verschillende woningtypen binnen het landschappelijke kader en aanwezige infrastructuur en het creëren van doorkijkjes tussen de nieuwe woningen door naar het buitengebied. Ook de woningen op de locatie van de voormalige melkfabriek staan daar al een aantal jaren. De woningen sluiten in hun verschijningsvorm goed aan op de oorspronkelijke karakteristiek van het lint.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
3.2 Ruimtelijke inrichting en verkeer Tot voldoening van de bewoners is Oosteind nog steeds een dorp op zich en is de scheiding met Oosterhout duidelijk zichtbaar. Doordat hier in het structuurplan Oosterhout Oost randvoorwaarden voor zijn vastgesteld, hoeven de bewoners zich daar voor de toekomst ook geen zorgen over te maken. Provinciale weg De Provinciale weg tussen de Maalderijstraat en het Oostquartier is veiliger gemaakt voor fietsers en voetgangers. Aan de westzijde van de weg is een aparte strook voor voetgangers aangelegd. De strook is goed begaanbaar voor scootmobielen, rollaters en rolstoelen. Fietsers rijden op de Provinciale weg, maar op de rijbaan is een duidelijke markering van de fietsstrook. Daarnaast zijn erop plaatsen verkeersscheidende en snelheidsremmende maatregelen toegepast. Deze zijn ook afgestemd op de verkeersfunctie voor landbouwverkeer. De ruimte voor de kerk heeft enkele jaren geleden een opknapbeurt gehad. Lantaarnpalen zijn vervangen door meer sfeervolle exemplaren en er is meer groen aan de ruimte toegevoegd. Tussen de kerk en de voormalige pastorie is een toegangspad gemaakt naar de openbare dorpstuin. Ook is er een voetpad aangelegd van de Maalderijstraat naar de kerk, waardoor mensen een ommetje kunnen maken. N629 Sinds kort is de N629 omgelegd en is de doorstroming tussen Dongen en Oosterhout flink verbeterd. De bewoners aan de Heistraat en Ekelstraat merken dat er nu alleen nog bestemmingsverkeer over het oude deel van de N629 rijdt en de woningen en bedrijven dus beter bereikbaar zijn. De gemeente is samen met de bewoners en het VBO plannen aan het maken om het oude deel van de N629 wat sfeervoller in te richten zodat het aansluit op de dorpse karakter van Oosteind. A27 De verbreding van de A27 is in volle gang. De op- en afrit van de A27 wordt hierbij flink verbeterd zodat Oosteind en Oosterhout optimaal te bereiken zijn. Ook wegen die de A27 kruisen worden aangepakt. Daarnaast is de gemeente bezig met aanpassingen op de route Oosteind-Oosterhout via de Hoogstraat. Hierbij worden wensen uit de iDOP zoveel mogelijk meegenomen, waaronder het aantrekkelijker maken van deze weg voor fietsverkeer. Bij de op- en afrit van de A27 staan borden die vrachtverkeer van de snelweg naar het industrieterrein Weststad verwijzen. Hoewel in 2009 de toenmalige minister van Verkeer- en Waterstaat nog dacht dat de spoorlijn Breda-Utrecht in 2020 kon worden aangelegd, hebben de plannen op zich laten wachten en is de daadwerkelijke ‘schop in de grond’ een aantal jaren opgeschoven. Dat er een hoogwaardige openbaar vervoerslijn aan de oostzijde van de A27 komt is een feit. Het station Oosterhout wordt aangelegd bij de op- en afrit van de A27, even ten noorden van de Bovensteweg en Polderweg.
25
26
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Met behulp van de nieuwste technieken is het treinverkeer over de spoorlijn nauwelijks te horen voor de bewoners van Oosteind.
3.3 Werken Een aantal goedlopende agrarische bedrijven aan het lint en in het buitengebied van Oosteind heeft zich ontwikkeld tot duurzame bedrijven. De bedrijven hebben voldoende uitbreidingsmogelijkheden om hun bedrijfsvoering voor de komende jaren voort te zetten. Minder goedlopende agrarische bedrijven hebben nevenactiviteiten ontplooid. Naast hun agrarische bedrijfsvoering zijn er goede faciliteiten om gastarbeiders op te vangen en onderdak te bieden. Er is een minicamping en er worden producten verkocht die in het buitengebied van Oosteind worden verbouwd. Een aantal agrarische ondernemers aan het lint heeft besloten te stoppen met hun onderneming. De voormalige agrarische percelen zijn hergebruikt. Veelal zijn de boerenerven gebruikt voor kleinschalige woningbouw. Op enkele plekken hebben kleine, zelfstandige, niet-agrarische ondernemers een plek gekregen in de voormalige schuren en loodsen en zijn er ambachtelijke activiteiten ontwikkeld. Door het hergebruik van de voormalige agrarische percelen voor kleinschalige bedrijvigheid heeft de gemeente Oosterhout startende bedrijfjes en ZZP-ers voor Oosteind en daarmee voor Oosterhout kunnen behouden. Dit heeft er voor gezorgd dat jongeren in Oosteind zijn blijven wonen hetgeen de leefbaarheid ten goede is gekomen. De glastuinbouwbedrijven tussen Oosteind en Dongen hebben zich de afgelopen jaren ontwikkeld binnen de maximale grenzen van drie hectare, zoals vastgelegd door de provincie. Een aantal bedrijven zijn met begeleiding van de gemeente verplaatst naar speciaal daarvoor aangewezen concentratiegebieden. Gezien de schaalvergroting in de agrarische sector en het maatwerk dat dit met zich meebrengt heeft de gemeente een contactpersoon aangewezen die blijvend in gesprek is met de ondernemers in het buitengebied. Samen wordt gekeken wat nodig is voor het ontwikkelen van duurzame bedrijven. Bovendien signaleert de contactpersoon knelpunten en mogelijkheden die vervolgens worden ingezet voor duurzame gebiedsontwikkeling.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
3.4 Voorzieningen Oostquartier Het Oostquartier is nog steeds de spil van Oosteind. Sinds het gebouw geruime tijd 5 geleden is opgeknapt, is de bruikbaarheid sterk vergroot . De ruimtes zijn flexibeler in te delen en gezelliger aangekleed. Ook is er draadloos internet waardoor de technische mogelijkheden zijn vergroot. De voormalige peuterspeelzaal heeft nu een ontmoetingsfunctie gekregen voor het dorp als bruincafé. Ook is hier een winkelhoekje ingericht waar bewoners terecht kunnen voor dagelijkse boodschappen. Het café en de winkel worden voor een belangrijk deel gerund door vrijwilligers. Een grote bijdrage wordt hierin door jongeren geleverd in het kader van hun maatschappelijke stage. Ze vinden het leuk om zich in te zetten voor hun eigen dorp. Een deel van hen is zo enthousiast dat ze zich na de stage actief blijven inzetten voor het bruincafé. Het is nu echt dé ontmoetingsplek van Oosteind. Mensen komen binnen voor een vergeten boodschap of voor een kopje koffie en een krantje. Onder andere de bewoners van de zorgwoningen in de pastorie zijn hier veel te vinden. Overdag zijn er activiteiten voor hen en ze gebruiken hier samen de maaltijd, samen met andere bewoners die zich daar voor kunnen inschrijven. In de avonduren is het met name de caféfunctie die bewoners trekt. Ze kunnen hier even bijkletsen nadat ze aan een van de activiteiten in het Oostquartier hebben deelgenomen of spreken af voor een kopje thee of een pilsje. Jongeren verzamelen hier voordat ze op stap gaan. In het bruincafé kan met PIN worden betaald. Ook is er de mogelijkheid om een beperkt bedrag extra te pinnen. Op deze manier wordt voorzien in de behoefte om contant geld op te nemen. Van het dorpspunt dat in het Oostquartier is gevestigd, wordt veel gebruik gemaakt. Hier kunnen bewoners terecht voor onder andere de klussendienst, bloedprikken, (gemeentelijke) informatie en ondersteuning bij het invullen van formulieren. Ook mantelzorgers en andere vrijwilligers kunnen hier met hun vragen terecht. Toen het Oostquartier is opgeknapt is de toegankelijkheid voor mensen met een beperking verbeterd. Maar niet alleen de fysieke toegankelijkheid is verbeterd. Ook is er meer aandacht voor het betrekken van mensen met een beperking als vrijwilliger en als deelnemer aan activiteiten. Daardoor voelen zij zich waardevol voor de dorpsgemeenschap en hebben ze meer contacten in het dorp. Kleinschalige woonzorgvoorziening Een woningbouwvereniging en een zorgaanbieder hebben samen een kleinschalige woonzorgvoorziening ontwikkeld in de oude pastorie. Er is een beperkt aantal appartementen met 24uurszorg. Via een alarmeringssysteem kunnen ook senioren die elders wonen hulp inroepen. Het gevoel dat er snel hulp komt als dat nodig is, werkt preventief. 5
Indien de voetbalvelden verplaatst worden zou gekeken kunnen worden naar nieuwbouw van het Oostquartier in combintie met de gymzaal en kantine.
27
28
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
De zelfstandig wonende senioren voelen zich zekerder en hebben meer zelfvertrouwen waardoor ze feitelijk niet zo vaak een beroep doen op het alarmeringssysteem. Aangezien voor gezamenlijke activiteiten het bruincafé in het Oostquartier wordt gebruikt, was het niet nodig een gezamenlijke ruimte in de pastorie te maken, waardoor optimaal van de ruimte gebruik kon worden gemaakt voor woningen. De pastorie is een stukje uitgebouwd en de overgebleven tuin is ingericht als dorpstuin ‘De Pastorietuin’. De tuin is vrij toegankelijk en wordt door de bewoners en door andere bezoekers gebruikt om lekker in het zonnetje te zitten of een praatje te maken. Het onderhoud van de tuin wordt gedaan door actieve senioren samen met scholieren in het kader van de maatschappelijke stage. Centrale sportaccommodatie De voetbal- en tennisvereniging hebben gezamenlijk een sportaccommodatie aan de noordzijde van het lint. Dankzij de inzet van vrijwilligers is het gelukt om hier ook een multifunctionele gymzaal te realiseren. De velden van de verenigingen en de nieuwe gymzaal zijn rondom een gezamenlijke sportkantine (huis van de sport) gesitueerd. Hier gaan de sporters na afloop van hun training of wedstrijd een drankje pakken. In de sportkantine heeft elke vereniging duidelijk zijn eigen ‘terrein’ dat door henzelf is ingericht. Er is een centraal buffet dat wordt bemenst door leden van de verschillende verenigingen. Je ziet dat steeds meer dat sporters zich op elkaars ‘terrein’ gaan begeven en er wordt zelfs gezamenlijk naar de wedstrijden van het Nederlands Elftal of de wedstrijden op Wimbledon gekeken. Bij de sportaccommodatie is een ruim parkeerterrein voorhanden die bij grote evenementen in het dorp dienst doet als evenemententerrein (Koninginnedag, Oosteinds spektakel). Bij de velden zijn ook een skatebaan en hangplek voor de jongeren aanwezig. Ook aan de kleintjes is gedacht in de vorm van speeltoestellen. School en sport Dankzij de nieuwe gymzaal hoeven de leerlingen van basisschool St. Jan niet meer het dorp uit voor de gymles. Ook de buitenschoolse opvang maakt dankbaar gebruik van de nieuwe sportfaciliteiten. Dankzij de inzet van een combinatiefunctionaris is er een goede samenwerking tussen de school, de opvang en de sportverenigingen. In de avonduren wordt de gymzaal door allerlei (sport)verenigingen gebruikt voor activiteiten. Overig Het heeft even geduurd maar ook de mensen in het buitengebied kunnen nu gebruik maken van een ultra snel glasvezelnetwerk. De gemeente heeft hiervoor contacten gelegd met KPN en vervolgens konden de bewoners de aanleg van het netwerk zelf regelen.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
3.5 Sociale samenhang In Oosteind is er nog altijd het ‘ons-kent-ons’-gevoel en staat men voor elkaar klaar als dat nodig is. Door het grote aantal verenigingen is het voor nieuwkomers gemakkelijk om zich aan te sluiten bij de dorpsbewoners. De verenigingen zijn een spil in de sociale samenhang van Oosteind. Bij de ‘face-lift’ van het Oostquartier en bij het opstellen van de plannen voor de verplaatsing en concentratie van de sportvelden is met alle verenigingen een gesprek gevoerd over hun wensen en behoeften. Nu is het zodanig ingericht dat alle verenigingen er terecht kunnen, soms om beurten in de dezelfde ruimte. Deelnemers komen elkaar in het bruincafé in het Oostquartier tegen of in de gezamenlijke sportkantine van Oosteind (huis van de sport) na afloop van de activiteiten. Er wordt informatie uitgewisseld tussen verenigingen en er worden zo nu en dan samen activiteiten georganiseerd. Vrijwilligers Het VBO en de verenigingen hebben zich de afgelopen jaren sterk ingespannen om voldoende vrijwilligers te behouden voor het uitvoeren van alle activiteiten in Oosteind. Met name het vervullen van bestuursfuncties heeft daarbij extra aandacht gekregen. De mensen die een bestuursfunctie vervullen zijn hier veel actiever over naar buiten getreden en hebben via een persoonlijke benadering dorpsgenoten enthousiast gemaakt. Door goed uit te leggen wat het werk inhoudt en door taken op te splitsen in afgebakende klussen, is het gelukt om het vrijwilligersniveau op peil te houden. Het benaderen van jongeren die actief zijn voor het kindervakantiewerk bleek een goede strategie. Door hen direct bij het dorp te betrekken is hun inzet voor Oosteind behouden gebleven. Dit alles is mede mogelijk gemaakt door professionele ondersteuning vanuit het dorpspunt. Hier vindt men een aanspreekpunt voor ondersteuning op het gebied van materialen, vergunningen en subsidies. Ook is er een duidelijk cursusaanbod waarvan dankbaar gebruik wordt gemaakt door de vrijwilligers. Activiteiten Het activiteitenaanbod in Oosteind is uitgebreid. Er is met name meer aandacht voor de groep 12-17 jarigen. De VVOJ (vereniging voor oudere jongeren) die tien jaar geleden is opgericht is een groot succes. Ze hebben handig weten in te spelen op het toenmalige gebrek aan activiteiten voor de groep tussen jongeren en senioren (35-55 jaar). Dankzij de activiteiten van VVOJ is deze leeftijdsgroep nu veel actiever bij het dorp betrokken. Informatie/communicatie De website van het VBO heeft een facelift ondergaan en bevat veel actuele informatie over het dorp. Bewoners van Oosteind surfen wekelijks naar de site om te zien wat er nieuw(s) is in het dorp. De website wordt bijgehouden door vrijwilligers die een computercursus hebben gevolgd in het Oostquartier.
29
30
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Een clubje enthousiaste vrijwilligers heeft het voor elkaar gekregen dat er maandelijks een ‘Oosteind-pagina’ in het Weekblad Oosterhout staat. Al het nieuws van verenigingen, verslagen van activiteiten en een activiteitenkalender uit het dorp wordt op één pagina gebundeld zodat ook voor andere inwoners van de gemeente Oosterhout herkenbaar wordt wat er allemaal toe doen is in Oosteind. De informatie wordt verzameld door het ‘Oosteind-pagina-team’ en aangeleverd aan het Weekblad Oosterhout. Gelukkig is de verspreiding van het Weekblad Oosterhout in het buitengebied op aandringen van de gemeente verbeterd. Ook de bewoners van het buitengebied ontvangen dit nu en kunnen zich op de hoogte stellen van gemeentenieuws en de ‘Oosteindpagina‘. Dankzij de aanleg van glasvezelkabels die onlangs is gerealiseerd, is de informatievoorziening in het buitengebied ook erg toegenomen. De afgelopen tien jaar is de communicatie met de gemeente verbeterd waardoor de bewoners meer vertrouwen hebben gekregen. Het gemeentebestuur toont meer betrokkenheid en bewoners worden beter geïnformeerd. Bewoners hebben één aanspreekpunt, weten wanneer ze met vragen terechtkunnen en worden op de hoogte gehouden van de behandeling van hun vragen. De afgelopen tien jaar is de communicatie met de gemeente verbeterd waardoor de bewoners meer vertrouwen hebben gekregen. Het gemeentebestuur toont meer betrokkenheid en bewoners worden beter geïnformeerd. Bewoners hebben één aanspreekpunt, weten wanneer ze met vragen terecht kunnen en worden op de hoogte gehouden van de behandeling van hun vragen.
3.6 Natuur, landschap en recreatie Oosteind ligt te midden van een aantrekkelijk landelijk gebied. De agrarische ondernemers wordt voldoende ruimte geboden om hun bedrijf te blijven ontwikkelen. Er zijn ook agrarische ondernemers die hun bedrijf hebben verbreed met nevenactiviteiten, zoals minicampings en ‘Bed&Breakfast’. Een aantal agrarische ondernemers is genoodzaakt om te stoppen. Enkele van deze voormalige agrarische bedrijfslocaties zijn verkocht en worden nu gebruikt voor kleinschalige niet-agrarische bedrijvigheid. Deze bedrijfjes belemmeren de agrarische bedrijfsvoering en de recreatieve waarden van het buitengebied niet. Ze hebben juist een versterkende functie omdat de ambachtelijke activiteiten de recreatieve functie van het buitengebied versterken. De inwoners van Oosteind hebben de aflopen jaren een flinke impuls gegeven aan toerisme en recreatie in de gemeente Oosterhout. De gemeente heeft zich positief opgesteld tegen nieuwe initiatieven ter zake en hieraan zoveel mogelijk medewerking verleend. Dit heeft ondermeer geresulteerd in een toename van overnachtingsmogelijkheden in Oosteind (bijvoorbeeld kamperen bij de boer, camperplaatsen, ‘Bed&Breakfast’).
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Het landelijke gebied rondom Oosteind is bovendien aantrekkelijk voor dorpsbewoners en recreanten. Het is goed toegankelijk en men kan er veilig fietsen en wandelen. Zo is in overleg met de gemeente Dongen nieuw fiets- en voetpad is langs de Donge, tussen Provinciale weg en Watertorenstraat aangelegd. Aan de noordzijde van de Provinciale weg ligt een vrijliggend fietspad (tot aan de Hogedijk) zodat het recreatief verkeer vanaf de fietsroute langs de Donge ter hoogte van de brug niet al de rijbaan op hoeft. Vanuit het lint zijn verschillende ‘klompenpaden’ aangelegd om een wandeling in het agrarisch cultuurlandschap te maken. Het zijn onverharde paden die samen met grondeigenaren zijn aangelegd. De paden staan in verbinding met de linten in het buitengebied en maken het mogelijk dat inwoners een ‘rondje’ kunnen lopen. Omdat de paden op particuliere terreinen liggen zijn er wel spelregels over het gebruik ervan. Borden aan het begin van de paden geven aan wat wel én wat niet kan als je gebruik maakt van het pad. Een kleinschalige groene plek in het dorp is de pastorietuin. Deze tuin is de plek waar niet alleen bewoners van de voormalige pastorie genieten van de natuur. Inwoners van Oosteind komen vaak naar deze openbare tuin om op een bankje te genieten van groen en openbare kunst. De tuin wordt onderhouden door vrijwilligers en de bewoners van de pastorie houden een oogje in het zeil. e
De restauratie van de 2 fase van de molen Victoria ligt al weer een paar jaar achter de rug. De molen staat nadat de stelling, kap, wiekenkruis en verder loopwerk is toegevoegd er weer als vanouds bij. De molen is een knooppunt in het recreatieve netwerk in en rondom Oosteind. Zo kan je in de molen terecht voor het proeven en kopen van streekproducten en worden verschillende fiets- en wandelkaarten verkocht. De worstenbroodjes en eierkoeken van bakkerij Polak zijn al een begrip bij fietsers en wandelaars. Vanuit de molen worden verschillende activiteiten georganiseerd op het gebied van recreatie en toerisme. Zo is de molen het vertrek- en eindpunt van de ‘platte-kartochten’ en kan je informatie krijgen over de deelnemers van ‘toer-de-boer’. Deze informatie is ook te krijgen in het dorpspunt in het Oostquartier. Rondom de molen vinden meerdere keren per jaar streekmarkten plaats. In de voormalige agrarische gebouwen rondom de molen is een ‘Bed&Breakfast’ gevestigd. Ook het gebied van de Oude Haven aan de Groenendijk is cultuurhistorisch waardevol. De plek ademt de sfeer uit van vroegere tijden. Recreanten maken vaak hier een stop om even op één van de bankjes te pauzeren. De herinnering aan het water wat hier ooit is geweest, is in de openbare ruimte teruggebracht. Oosteind is trots op dit bijzondere plekje.
31
32
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
4
33
Leefbaarheidagenda
In de leefbaarheidsagenda zijn alle projecten opgenomen om te komen tot het toekomstbeeld Oosteind 2020 zoals beschreven in de visie. Deze leefbaarheidsagenda is het resultaat van dit dorpsontwikkelingsplan. Elk agendapunt is vertaald naar een concrete actie of plan. In de kolom ernaast wordt een overzicht gegeven van partijen die mogelijk betrokken kunnen worden bij de uitvoering. Een aantal van deze partijen is aanwezig geweest bij het rondetafelgesprek op 29 juli 2009. De overige partijen worden apart benaderd voor een gesprek. De prioritering geeft vervolgens de wens van de bewoners/ het VBO weer. Het tijdschema in de onderstaande leefbaarheidsagenda beschrijft de planning op korte, middellange en lange termijn vanuit de gemeente. De volledige wensenlijst waarop de agenda is gebaseerd is opgenomen als bijlage. Punten die niet opgenomen konden worden in de agenda, zijn in deze bijlage voorzien van argumentatie.
1.2
Realiseren van seniorenwoningen
1.3
Kleinschalige woonzorgvoorziening
Woningbouwontwikkeling afstemmen op markt Keuzes maken voor locaties, woningtypes en fasering Bouwen voor jong en oud Voortzetting traject ‘Lint Oosteind’ dat in 2008 van start is gegaan en waarin 43 woningen staan gepland Het traject Oosterhout-oost na 2020 oppakken Ruimte reserveren binnen het beschikbare programma van het lint Oosteind voor de bouw van seniorenwoningen Inventariseren van behoeften doelgroep
VBO Projectontwikkelaar(s) Woningbouwcorporatie(s) Gemeente (beleidsmaker en faciliterend)
X
X
X
X
Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van wonen en zorg Samenwerking met Oostquartier vormgeven (eetpunt, dagbesteding)
VBO Projectontwikkelaar(s) Woningbouwcorporatie(s) Gemeente (beleidsmaker en faciliterend) Kerkbestuur Woningcorporatie Zorgaanbieder Surplus Welzijn
X
X
5-10 jaar
2-5 jaar
Gedifferentieerd woningbouwprogramma passend bij huidige behoefte
Tijdschema vanuit gemeente
Prioritering vanuit VBO
0-2 jaar
Thema Wonen
1.1
Betrokken partijen
Laag
1
Uitwerking in actie/plan
Midden
Agendapunt
Hoog
Nr.
34
Nr.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Agendapunt
Uitwerking in actie/plan
Betrokken partijen
Onderhoud cultuurhistorische waardevolle bebouwing Passende nieuwbouw ontwikkelen
2 2.1
2.2
Thema Ruimtelijke inrichting en verkeer Ruimtelijke beeldkwaliteit van het lint Oosteind versterken Verkeersveiligheid Provinciale weg verbeteren
2.3
2.4
Speciale aandacht voor de toegankelijkheid van de openbare ruimte voor rollators, rolstoelen en scootmobielen
Opknapbeurt Kerkplein
Bekijken of verkeersveiligheid verbeterd dient te worden en hoe dat zou kunnen Hierbij meenemen: verkeersremmende maatregelen en inrichting Provinciale weg tussen Maalderij en Oostquartier (veiligheid en bereikbaarheid voor voetgangers en fietsers) Verbeteren toegankelijkheid langs Provinciale weg Troittoir aanleggen vanaf Maalderijstraat naar kerk zodat ommetje mogelijk is Gesprek met Gehandicaptenplatform (GPO) Indien de technische noodzaak bekend is overleg tussen gemeente, VBO en bewoners om te komen tot een plan voor herinrichting van het Kerkplein Aandacht voor verkeer en parkeren
Gemeente (faciliterend) VBO Particuliere eigenaren Projectontwikkelaars Gemeente (uitvoerend en eindverantwoordelijk); VBO Bewoners GPO Gemeente (uitvoerend en eindverantwoordelijk) VBO GPO Gemeente (uitvoerend en eindverantwoordelijk) VBO Bewoners
X
X
X
X
5-10 jaar
Bewoners informeren over de mogelijkheden om de woning aan te passen, bijvoorbeeld via de ouderenbond Bewoners wijzen op de mogelijkheid om zelf een aanvraag in te dienen via het Wmo-loket
2-5 jaar
Oostquartier Gemeente (faciliterend aanpassen bestemmingsplan, vergunningen) Bewoners Gemeente (faciliterend) Ouderenbond
0-2 jaar
Laag
Bestaande woningen aanpassen zodat langer zelfstandig wonen mogelijk is
De pastorie als mogelijke locatie inventariseren
Midden
Hoog
1.4
Tijdschema vanuit gemeente
Prioritering vanuit VBO
X
X
X
X
X
X
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
35
2.6
Aanpassingen inrichting Hoogstraat (Oosteinds en Oosterhoutse deel)
2.7
Bewegwijzering verbeteren vanaf de A27 naar Weststad
2.8
Verbinding naar Oosterhout via Hoogstraat behouden
2.9
Parkeerproblemen bij Oostquartier oplossen
3
Thema Werken Behoud van de agrarische sector en ontwikkelingen de ruimte bieden
3.1
3.2
Kansen bieden voor startende ondernemers in het lint en buitengebied
Overleg tussen provincie, gemeente, VBO en bewoners om te komen tot een plan voor gewenste inrichting van de Heikstraat/Ekelstraat na omlegging van de N629 Overleg tussen gemeente, VBO en bewoners om te komen tot een plan voor gewenste inrichting van Hoogstraat zodat deze verkeersveiliger wordt Aanvraag indienen voor bewegwijzering vanaf de A27 naar Weststad Aandacht besteden aan het open houden van deze verbinding voor zowel fietsers als automobilisten Met elkaar in gesprek gaan waar er geparkeerd kan worden, met name tijdens piekmomenten Opstellen beleid ten behoeve van het bieden van ruimte voor ontwikkeling van agrarische bedrijven, duurzame / verbrede landbouw, nevenactiviteiten en niet agrarische functies (waar zitten agrarische functies/ bedrijven, waar zijn mogelijkheden voor uitbreiding en waar niet) Toestaan bedrijvigheid aan huis In gesprek blijven over wensen en behoeften ondernemers Mogelijkheden verkennen om ambachtelijke
Gemeente (uitvoerend en eindverantwoordelijk); Provincie VBO Bewoners Gemeente (uitvoerend en eindverantwoordelijk) VBO Bewoners Gemeente (faciliterend) VBO Rijkswaterstaat Gemeente (beleidsmaker)
VBO Eigenaren van gronden Gemeente (faciliterend);
Gemeente (beleidsmaker en faciliterend) Agrarische ondernemers
Gemeente (beleidsmaker en faciliterend) Ondernemers
5-10 jaar
2-5 jaar
Herinrichting Heistraat/Ekelstraat na omlegging van N629
Tijdschema vanuit gemeente
Prioritering vanuit VBO
0-2 jaar
2.5
Betrokken partijen
Laag
Uitwerking in actie/plan
Midden
Agendapunt
Hoog
Nr.
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
36
Nr.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Agendapunt
Uitwerking in actie/plan
Betrokken partijen
Tijdschema vanuit gemeente
Prioritering vanuit VBO
5-10 jaar
2-5 jaar
0-2 jaar
Laag
Midden
Hoog
activiteiten te ontwikkelen in schuren en loodsen 3.3 3.4
Mogelijkheden bezien om het uitvoeren van beroep aan huis te verruimen Contactfunctionaris behouden voor agrarische sector
4 4.1
Thema Voorzieningen Renovatie Oostquartier
Aanpassen van regeling in bestemmingsplannen Ondernemers laten weten bij wie zij met een vraag terecht kunnen In gesprek blijven met ondernemers in buitengebied Ondernemers in de glastuinbouw begeleiden en informeren bij mogelijke verplaatsing Mogelijkheden en knelpunten signaleren en omzetten naar duurzame gebiedsvisie
Renovatieplan maken voor Oostquartier met daarin aandacht voor: - Toegankelijkheid - Mogelijkheden tot samenvoegen ruimten - Modernisering, waaronder draadloos internet en pin-betaling Renovatie koppelen aan mogelijke uitbreiding activiteiten
4.2
Ontmoetingsfunctie in Oostquartier vormgeven
Plan maken voor het creëren van een ontmoetingsfunctie (bijvoorbeeld bruincafé) in
Gemeente (beleidsmaker en faciliterend) Gemeente (faciliterend) Ondernemers
Oostquartier (initiatiefnemer, kartrekker, planmaker) VBO (= bestuur Oostquartier) Gemeente (faciliterend, eigenaar pand, verantwoordelijk voor groot onderhoud) Aannemer (opdrachtnemer fysieke aanpassingen> alleen via gemeente) Toegankelijkheidsadviseur (bijvoorbeeld ZetOpen) (noodzaak?) Oostquartier (initiatiefnemer, kartrekker, planmaker)
X X
X X
X
X
X
X
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Nr.
Agendapunt
37
Uitwerking in actie/plan
Betrokken partijen
4.3
Uitbreiden activiteiten in Oostquartier
In kaart brengen wensen bewoners op het gebied van activiteiten Overleg met partijen die activiteiten kunnen aanbieden (verenigingen, VBO, Surplus Welzijn) Ondersteuning door Surplus Welzijn bij opzetten activiteiten Overleg met Oostquartier over praktische zaken zoals ruimte, openingstijden etc. Werven vrijwilligers / maatschappelijke stage Aandacht voor mensen met een beperking: deelname activiteiten en hun inzet als vrijwilliger
X
X
5-10 jaar
2-5 jaar
0-2 jaar
Fysieke aanpassingen gelijktijdig met 4.1 Werven vrijwilligers / maatschappelijke stage Zoeken naar financiële middelen
VBO (=bestuur Oostquartier) Gemeente (faciliterend, eigenaar pand, verantwoordelijk voor groot onderhoud, ondersteunend in ontwikkelen beleid/plan) Surplus Welzijn (ondersteunend, opdrachtnemer) VIP (ondersteunend, makelaar maatschappelijke stages/vrijwilligers) Zorgverlener (opdrachtnemer) Vrijwilligers (uitvoerend) Oostquartier (initiatiefnemer, kartrekker, planmakeropdrachtgever) VBO (= bestuur Oostquartier) Gemeente (faciliterend ondersteunend in ontwikkelen beleid/plan) Surplus Welzijn (ondersteunend, opdrachtnemer) VIP (ondersteunend, makelaar maatschappelijke stages/vrijwilligers) Vrijwilligers (uitvoerend) Oib
Laag
Midden
Hoog
ruimte voormalig peuterspeelzaal met aandacht voor: - Ontmoetingsfunctie - Winkelfunctie - Eetpunt
Tijdschema vanuit gemeente
Prioritering vanuit VBO
38
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
In kaart brengen wensen en mogelijkheden aanbieden diensten vanuit dorpspunt Overleg met partijen die diensten kunnen aanbieden Overleg met Oostquartier over praktische zaken zoals ruimte, openingstijden etc.
Oostquartier (initiatiefnemer, kartrekker, planmaker, opdrachtgever) VBO (= bestuur Oostquartier) Gemeente (faciliterend, ondersteunend in ontwikkeling beleid/plan) Surplus Welzijn (ondersteunend, opdrachtnemer) VIP Bibliotheek (ondersteunend, opdrachtnemer) Zorgaanbieder (ondersteunend, opdrachtnemer) VBO School (Sport)verenigingen Vrijwilligers/ bewoners Gemeente (faciliterend) Oib Samen voor Oosterhout
VBO Grondeigenaren Gemeente (faciliterend) KPN Bewoners Gemeente (faciliterend)
4.5
Centrale sportaccommodatie realiseren met gymzaal
4.6
Evenemententerrein aanleggen
4.7
Glasvezelnetwerk aanleggen in het buitengebied
Mogelijkheden verkennen voor verplaatsing voetbalvelden Mogelijkheden verkennen voor realiseren kleinschalige sportaccommodatie Mogelijkheden bouw gymzaal met behulp van vrijwilligers onderzoeken Overleg met school en verenigingen Plan van aanpak maken Vrijwilligers werven Grondeigenaren mogen zelf met een plan komen Afspraken maken met KPN om netwerk aan te leggen Realiseren netwerk
X
5-10 jaar
2-5 jaar
Opzetten dorpspunt in Oostquartier
Tijdschema vanuit gemeente
Prioritering vanuit VBO
0-2 jaar
4.4
Betrokken partijen
Laag
Uitwerking in actie/plan
Midden
Agendapunt
Hoog
Nr.
X
X
X
X
X
X
X
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
39
5.2
Werven vrijwilligers
5.3
Maandelijkse ‘Oosteind-pagina’ in weekblad Oosterhout
5.4
Website VBO meer benutten als centrale pagina Oosteind
5.5
Communicatie gemeente-bewoners
In gesprek gaan met verenigingen Wensen en behoeften met betrekking tot ondersteuning in kaart brengen Aanstellen vaste contactpersoon voor verenigingen Communiceren met verenigingen en laagdrempelig infopunt zijn Trainingen / cursussen vrijwilligers aanbieden
Plan van aanpak maken voor werven vrijwilligers Informeren over bestuursfuncties / taken Taken splitsen in afgebakende klussen Persoonlijk benaderen Specifieke aandacht voor jongeren
Afspraken maken met Weekblad Oosterhout Werven vrijwilligers voor opzetten Oosteindpagina Afspraken maken met verenigingen over contactpersonen en aanleveren nieuws Afspraken maken met Weekblad Oosterhout Geld inzamelen Werven vrijwilligers voor bijhouden website Actualiteiten op website plaatsen Archief info uit Weekblad Oosterhout Eén aanspreekpunt voor bewoners behouden
VBO (initiatiefnemer, kartrekker, planmaker) Verenigingen (initiatiefnemer, kartrekker, planmaker) Gemeente (faciliterend) Oostquartier Surplus Welzijn/VIP (ondersteunend voor verenigingen)
X
X
X
X
VBO (initiatiefnemer, kartrekker, planmaker) Verenigingen (initiatiefnemer, kartrekker, planmaker) Gemeente (faciliterend) Surplus Welzijn/VIP (ondersteunend voor verenigingen) VBO Vrijwilligers Verenigingen Weekblad Oosterhout
VBO Vrijwilligers
Gemeente (beleidsmaker
X
X
X
X
X
X
5-10 jaar
2-5 jaar
Thema Sociale samenhang Meer samenwerking verenigingen, ondersteuning vrijwilligers door vaste contactpersoon
5.1
Tijdschema vanuit gemeente
Prioritering vanuit VBO
0-2 jaar
5
Betrokken partijen
Laag
Uitwerking in actie/plan
Midden
Agendapunt
Hoog
Nr.
40
Nr.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Agendapunt
Uitwerking in actie/plan
Betrokken partijen
6.2
Thema Landelijk gebied Overnachtingsmogelijkheden vergroten
Toestaan van kleinschalige ‘Bed&Breakfast’
Toegankelijk maken buitengebied voor recreatie
6.3
Tuin van Oosteind
6.4
Verbeteren fietsroutes
6.5
Molen Victoria
Afspraken maken met eigenaren over gebruik gronden Aanleggen van ‘klompenpaden’
Haalbaarheid onderzoeken om van de pastorietuin een openbare tuin voor Oosteind te maken Aansluitingen op landelijk fietspadennetwerk actueel houden en daar waar mogelijk uitbreiden Aanbrengen bewegwijzering
Haalbaarheid onderzoeken om Molen Victoria te ontwikkelen tot knooppunt in recreatief netwerk Bundelen van recreatieve routes met molen
5-10 jaar
6.1
2-5 jaar
6
0-2 jaar
Laag
via de buurtcoördinator en bewoners laten weten wie dit is en hoe zij hem/haar kunnen bereiken Duidelijkheid over bereikbaarheid Verwachtingen betrokkenheid gemeente bij Oosteind over en weer uitspreken Op basis daarvan plan van aanpak Geregeld evalueren
Midden
Hoog
verbeteren
Tijdschema vanuit gemeente
Prioritering vanuit VBO
en faciliterend) VBO
Gemeente (uitvoerend en eindverantwoordelijk) ZLTO Bewoners / ondernemers Oib Fietsersbond VBO Gemeente (faciliterend) Stichting restauratie molen ZLTO
X
X
Gemeente (beleidsmaker en faciliterend) Ondernemers Gemeente (beleidsmaker en faciliterend) Eigenaren gronden Wandelbond Heemkundekring Kerkbestuur VBO
X
X
x
X
X
X
X
X
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Nr.
Agendapunt
41
Uitwerking in actie/plan
Betrokken partijen
X
5-10 jaar
Toevoegen van bankjes en sfeerbepalende elementen
2-5 jaar
0-2 jaar
Verfraaien openbare ruimte Groenendijk
REWIN VVV Gemeente (uitvoerend en eindverantwoordelijk) VBO Bewoners
Laag
6.6
Midden
Hoog
Victoria als vertrek-, rust- of eindpunt
Tijdschema vanuit gemeente
Prioritering vanuit VBO
X
42
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
43
Bijlage 1 Wensenlijst Wensbeeld Wonen 1 Niet intensief bouwen aan het lint, doorzichten op de poldergebieden behouden
Opgenomen in visie Ja
2 Locatie vertrekkende agrarische bedrijven gebruiken voor woningbouw (aandacht voor verkeerssituatie uitritten)
Ja
3 Laagbouw, geen stedelijke (nieuwbouw) appartementblokken
Ja
4 Gefaseerd bouwen ivm doorstroming
Ja
5 Woningbouw op het terrein van de melkfabriek passend bij Oosteind (niet te veel woningen op klein terrein)
Ja
6 Seniorenwoningen die geschikt zijn voor tweepersoonshuishoudens, gelijkvloers, drempelloos, ruimte voor rolstoel en dicht bij de kerk
Ja
7 Bouwen voor jongeren/starters (tot 200.000 euro), bijv. compact bouwen, splitsen bestaande woningen, leegstaande panden ombouwen tot goedkope appartementen
Ja
8 Voorzichtig zijn met bouwen in gebied Oude Haven
Ja
9 Uitbreiding in de oksel Hoogstraat-Provinciale wegMaalderijstraat met gedifferentieerde woningbouw
Ja
44
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
10 Niet verder bebouwen Brouwerijstraat
Ja
11 Huidige voetbalveld als toekomstige bouwlocatie
Ja
Werken 12 Centrale plek waar glastuinbouw zich kan vestigen
Nee, strijdig met het gemeentelijk beleid.
13 Gemeente in gesprek met agrarische ondernemers over de toekomst
Ja
14 Indien geen toekomst op huidige locatie, alternatief bieden
Ja
15 Duidelijk kaders scheppen door gemeente
Ja
16 Geen bedrijventerrein Heikant/Ter Horst/Everdenberg
Nee, strijdig met gemeentelijk beleid.
17 Ambachtelijke activiteiten ontwikkelen in leegkomende schuren en loodsen
Ja
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
18 Uitbreiden kleine bedrijfjes aan het lint, tot op zekere hoogte (kans op overlast in de gaten houden)
45
Ja
Voorzieningen Commerciële voorzieningen: 19 Glasvezelnetwerk in het buitengebied (lange termijn, 10 jaar)
Ja
20 Supermarktvoorziening door sommige bewoners gewenst
Ja
21 Pin-automaat
Ja
22 Ontmoetingsplek (oostquartier/sportaccommodatie/molen)
Ja
Sociaal-maatschappelijke en gezondheidsvoorzieningen 23 Gymzaal die gebruikt kan worden door basisschool en in de avonduren door verenigingen/ voor recreatiesport
Ja
46
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
24 Oostquartier opknappen / gezelliger maken, betere verlichting in Ja de grote zaal, mogelijkheden om de zaal groter/kleiner te maken, draadloze internetverbinding, mogelijkheden PIN-betaling, toegankelijkheid voor mensen met een beperking vergroten, meer parkeergelegenheid
25 Gezellige inloopruimte/horecafunctie in de voormalige peuterspeelzaal (met eigen ingang)
Ja
26 Onderzoeken of nieuwbouw Oostquartier mogelijk is in combinatie met nieuwe sportaccommodatie
Nee, niet haalbaar.
27 Kleinschalige zorgvoorzieningen/zorgwoningen, locatie voetbalveld of pastorie met bijbehorende tuin
Ja
28 Servicepost met zorg- en dienstverlening met klein winkeltje voor Ja dagelijkse boodschappen (dorpsservicepunt)
29 Aanleg skatebaan en trapveldje voor de oudere jeugd (volgens sommigen zijn de twee bestaande trapveldjes voldoende)
Nee, strijdig met beleid.
30 Speeltuintje bij de school uitbreiden
Ja
31 Verzamelplek voor jongeren, bijv. in het Oostquartier
Ja
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
47
32 Betere verspreiding weekblad de Oosterhouter in het buitengebied
Ja
33 Informatieblad, krantje of nieuwsbrief voor Oosteind
Ja
34 Meer betrokkenheid/betere communicatie gemeente, beter informeren bewoners, één aanspreekpunt voor bewoners
Ja
Sociale samenhang 35 Aandacht voor afnemend animo voor het vervullen van bestuurs- Ja functies: informatie geven door bestuursleden over wat het vrijwilligerswerk inhoudt, mensen persoonlijk benaderen en enthousiasmeren, projectmatig werken/behapbare klussen, enthousiaste jongeren kindervakantiewerk behouden voor vrijwilligerswerk
36 Professionele ondersteuning vrijwilligers: een aanspreekpunt voor ondersteuning en vragen op het gebied van materialen, subsidies, vergunningen, opleidingen en cursussen.
Ja
48
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
37 Betrekken jeugd bij het dorp en het verenigingsleven
Ja
38 Activiteiten voor 12-17-jarigen
Ja
39 Activiteiten voor 35-55 jarigen (VVOJ in oprichting)
Ja
Ruimtelijke inrichting en verkeer 40 Oosteind niet laten vastgroeien aan Oosterhout, natuurlijke grens Ja behouden
41 Veiligheid Provinciale weg vergroten, met name gedeelte tussen Hoogstraat en Brouwerijstraat (snelheid remmen, creëren voetgangerszone, bestrating vlak maken, fietsstrook duidelijk markeren, weren sluipverkeer, parkeervoorziening).
Ja
42 Verfraaiien entree Ekelstraat-Provinciale weg, aanpassen aan Ja dorps karakter. Vergroten veiligheid voor langzaam verkeer (bijv. rotonde) 43 Opruimen vervallen terrein aan Provinciale weg ter hoogte van huisnummer 203-207.
Nee, is al gerealiseerd en hoort niet thuis in de visie.
44 Voetbalvelden verplaatsen en koppelen met een kleinschalige Nee, niet haalbaar. sportaccommodatie die ook door de school kan worden gebruikt. Kantine met horecavergunning kan ontmoetingsplek/cafefunctie vervullen. Mogelijke locaties: bij de tennisvelden, achter de molen, tussen Hoogstraat-Brouwerijstraat (nu agrarische bedrijven). Rekening houden met ontsluiting en parkeervoorziening (mogelijk combinatie met evenemententerrein).
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
49
45 Ontsluiting woningen/bedrijven naar Ekelstraat/Heistraat verbete- Ja ren
46 Verbinding naar Oosterhout via Hoogstraat behouden voor automobilisten, fietsers en voetgangers
Ja
47 Vergroten veiligheid fietsers Hoogstraat vanaf viaduct richting Oosterhout
Ja
48 Betere bewegwijzering vanaf A27 (bovenaan de afrit staat niet Ja duidelijk aangegeven welke kant Weststad op is, hierdoor komen veel vrachtwagen door Oosteind)
49 Veiligheid recreatieve route tussen Hoge Dijk en Dongebrug Nee, niet haalbaar. verbeteren: fietspad aanleggen aan de noordzijde van de bomenlaan langs Provinciale weg met aanlsuiting op fietspad langs de Donge
50 Lantaarnpalen langs fietsroute Bovensteweg - Ekelstraat
Ja
51 Gebruik maken van mooie pastorietuin
Ja
52 Betere uitstraling gebied rondom de kerk door ander straatmeubilair
Ja
50
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
53 Evenemententerrein, bijvoorbeeld achter de molen
Ja
54 Creëren dorpshart rondom de molen.
Ja
55 Betere toegankelijkheid openbare ruimte voor rollators, rolstoelen en scootmobielen
Ja
56 Trottoir vanaf Maalderijstraat naar de kerk zodat ommetje mogelijk is
Ja
57 Voetpad bij de school bij het speeltuintje (niet duidelijk waar, graag verduidelijken)
Ja
58 Meer parkeergelegenheid bij het Oostquartier
Ja, zal worden onderzocht.
59 Tunnel onder A27 ter hoogte van Ter Horst voor route naar Oosterhout langszaam verkeer via Leijsenstraat of Helleke / Veerseweg
Nee, niet haalbaar.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Natuur, landschap en recreatie 60 Nieuwe recreatieve paden aanleggen (voetgangers, fietsers, ruiters): langs Hertogswetering richting Dongen, door de polder richting de Donge en/of langs de wetering aan de zuidzijde van de Provinciale weg richting Heistraat. Aanhaken bij de Griendsteeg, Kerkepad en nieuw aan te leggen pad vanuit de Maalderijstraat. Ook mogelijk aan de noordzijde van de Provinciale weg vanuit Landbouwweg/polderweg langs de wetering richting Rijsdijk.
51
Ja
61 Meer gebruik maken van de sloten/weteringen: breder maken, meanderen, aansluiten op de Donge, mogelijk maken kanoroute
Ja
62 Betere bewegwijzering fietsroutes, aansluiten op landelijk fiestpadennetwerk
Ja
63 Terras maken bij molen en leerlooierij (belangrijke cultuurhistorische plaatsen)
Ja
64 Meer bekendheid geven aan de mooie plekken in de omgeving via de VVV
Ja
65 Bankjes/tafels plaatsen bij Oude Haven
Ja
66 Onderzoeken of het mogelijk is in overleg met de gemeente Dongen aan de westzijde van de Donge tussen de Provinciale weg en de Watertorenstraat een fiets/voetpad aan te leggen
Nee, niet haalbaar.
52
67 Mogelijkheden voor het starten van een kleinschalige bed&breakfast
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Ja
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
53
Bijlage 2 Analyse algemene beleidsstukken In de gemeente zijn diverse nota’s beschikbaar, waarin het beleid op terreinen is beschreven. In de meeste nota’s wordt geen onderscheid gemaakt tussen de diverse kernen en worden beleidsdoelen ook niet per kern onderscheiden. De beleidsdoelen gelden daarom onverkort voor alle kernen inclusief Den Hout. Daar waar (een van de) kernen expliciet wordt genoemd, wordt dit in het overzicht opgenomen. Oosterhout stimuleert gezonde samenleving Nota lokaal gezondheidsbeleid 2008-2011 Gemeenten in Nederland voeren de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid uit. De WCP richt zich op gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering en ziektepreventie. De Gemeente Oosterhout wil en kan werken aan gezondheid. Naast het in beeld brengen van de gezondheidssituatie in Oosterhout en het daaruit destilleren van kernboodschappen ( afgezet tegen regionale en landelijke kernboodschappen), hanteert de gemeente de volgende sleutelbegrippen: regisseren een brede impuls door integrale aanpak het breed benutten van samenwerking het behalen van gezondheidswinst empowerment belang van continuïteit Met de gezondheidssituatie in beeld en de sleutelbegrippen in het vizier worden steeds voor een periode van vier jaar speerpunten vastgesteld. Tot en met 2011 betreft dit: 1. Samen mét burgers 2. Een gezonde basis leggen 3. Inzet voor gezondheidsdoelen vanuit álle gemeentelijke beleidsterreinen 4. Bestuurlijke alertheid 5. Aanvullende steun voor kwetsbare burgers 6. Doen wat moet 7. Waarborgen uitvoering speerpunten Als rode draad lopen door deze speerpunten de vijf prioritaire thema’s uit de landelijke preventienota, namelijk roken, overgewicht, overmatig alcohol gebruik, depressie en diabetes. Jeugdbeleid Programma Jong 2006-2010 Het programma JONG is door het gemeentebestuur van Oosterhout in het leven geroepen om de gemeente Oosterhout aantrekkelijker te maken voor jongeren en ouders met kinderen. Dat is nodig om tegenwicht te bieden aan de ‘autonome’ vergrijzing die Oosterhout de komende jaren doormaakt. Oosterhout wil zich ook in de toekomst verzekerd weten van een evenwichtig bevolkingssamenstelling. Een aantal projecten in de stad moet leiden tot een beter klimaat voor jonge inwoners. Jonge mensen moeten ook in Oosterhout willen wonen. Ze moeten zich volwaardig inwoner van de stad voelen; een inwoner die zich er thuis voelt en meetelt. De projecten hebben betrekking op wonen, werken, studeren en vrije tijd, van speelplek tot discotheek. JONG wil hierbij vooral positieve in de jeugd versterken en belonen. De gemeentelijke organisatie gaat beter luisteren naar wat jonge inwoners willen. De programmamanager zorgt er voor dat zaken die door de plaatselijke jongeren op de agenda worden gezet bij de juiste mensen in Oosterhout terechtkomen. Samenwerkingen tussen verschillende partijen worden door de programmamanager georganiseerd. Ook gaat de gemeente samen met die jonge inwoners werken aan
54
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
de uitvoering van een aantal concrete wensen, waarbij de gemeente vooral faciliterend zal optreden. Voor de periode 2008-2010 werd een ambitieus actieprogramma ontwikkeld. Dit programma is een uitwerking van het concept Oosterhout Familiestad. Oosterhout is van iedereen, beleidsnota Maatschappelijke ondersteuning, 2008 Deze nota is de derde fase van de invoering van de Wmo in Oosterhout. De eerste fase bestond uit het opstellen en vastleggen van de Wmo-verordening. De tweede fase was de invoering van het Servicecentrum Wmo. Deze nota geeft inzicht in de doelstellingen, het beleid, de te behalen resultaten en de uit te voeren maatregelen voor de komende vier jaar op het gebied van maatschappelijke ondersteuning. Oosterhout wil bereiken dat het voor al zijn inwoners een aangename stad is om te verblijven. Uitgangspunt daarbij is dat iedereen zo veel mogelijk op eigen kracht een plaats in de samenleving krijgt. Daar waar het niet lukt, springen gemeente, maatschappelijke organisaties en actieve medeOosterhouters bij. De gemeente neemt de regierol voor het totale Wmo-beleid, met een actieve initiërende houding ten opzichte van externe partijen en burgers. De eigen verantwoordelijkheid van de burger wordt voorop gesteld, terwijl de gemeente een vangnet vormt voor de burgers die deze eigen verantwoordelijkheid niet (meer) kunnen nemen. Bij het realiseren van algemene voorzieningen wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de positie van burgers met beperkingen. Er wordt actief beleid gevoerd, gericht op preventie, mantelzorg en vrijwilligerswerk. Bij beleidsvorming wordt er integraal en volgens het concept ’inclusief beleid’ gewerkt. De uitgangspunten voor de komende periode zijn: Gemeentelijke regie Nieuwe samenwerkingsvormen De burger en zijn verbanden centraal Versterken waar mogelijk, ondersteunen waar nodig Samenhang in beleid Maatwerk Zelf doen en zelf betalen Preventie en vroegsignalering Inclusief beleid Accent op kleinschalige projecten Per prestatieveld (9) van de Wmo wordt vervolgens aangegeven wat de uitgangspunten in Oosterhout zijn, wat de gemeente wil bereiken en wat er moet gebeuren (actiepunten). Visie gericht op de ontwikkeling van een lokaal loket (wonen, welzijn, zorg) Doordat zorg steeds vaker en langer in de eigen woonomgeving wordt verleend, wordt de zorg- of hulpvraag van de klant als uitgangspunt genomen (in tegenstelling tot ‘vroeger’, toen het zorgaanbod centraal stond). Langer zelfstandig wonen brengt met zich mee dat de combinatie van zorgverlening, welzijnsactiviteiten en aangepast wonen steeds belangrijker worden. Een loket kan mensen die in een dergelijke situatie zitten of plotseling terecht komen helpen bij het vinden van de weg in het dienstenaanbod van wonen, welzijn en zorg. In de Wmo krijgt het loket een prominente plaats (prestatieveld 3). In de visie van de gemeente op het loket wordt het loket onderverdeeld in vier fasen: Cliënt (maakt ook deel van het proces uit: hij moet veel zelf oplossen of is coproducent). Front-office (het fysieke loket in de publiekshal van de gemeente, het telefonisch loket, het digitaal loket, het mobiele loket met vrijwilligers, o.a. ouderenadviseurs). Back-office (onderverdeeld in drie units: WWZ, WMO en AWBZ/CIZ). Realisering.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
55
Vervolgens wordt het belang van een goed informatiesysteem en een cliënt-volgsysteem beschreven. Uitwerking Wmo-servicecentrum In dit document wordt, op basis van gegevens uit ‘visie gericht op ontwikkeling van een lokaal loket’, puntsgewijs benoemd welke aandachtpunten er zijn bij de uitwerking van de verschillende loketten: receptie, telefonisch (Tic), back-office en digitaal. Beleidsplan sociale zekerheid 2009 Gemeente Oosterhout, december 2008 Meer mensen moeten meedoen. Dit betekent investeren in mensen. Het liefst in de vorm van werk, en als dat niet kan in de vorm van maatschappelijke activiteiten. Het stimuleren van een goede werkgelegenheid en een goed ondernemersklimaat zijn daarbij belangrijk. De gemeente zet zowel in op ondersteuning werklozen als op dienstverlening aan werkgevers (werkgeversservicepunt) tegelijkertijd heeft ze oog voor mensen die (nog) niet kunnen werken. Hiertoe wordt samengewerkt met het WERKbedrijf van UWV, regiogemeenten en re-integratiebedrijven. De Wet sociale werkvoorziening is het vangnet voor personen die door lichamelijke, verstandelijke en psychische beperkingen uitsluitend onder aangepaste omstandigheden tot regelmatige arbeid in staat zijn. Wachtlijstproblematiek is hier aan de orde. Ingezet wordt op activering van uitkeringsgerechtigden met een Wsw-indicatie als voortraject en opstap naar een Wsw-dienstverband. Een van de belemmeringen om volwaardig te participeren zowel op de arbeidsmarkt als in de maatschappij is het ontbreken van de Nederlandse taalvaardigheid en kennis over de Nederlandse samenleving. De gemeente Oosterhout geeft uitvoering aan de wet inburgering, waarbij de gemeente de nadruk legt op het actief aanbieden van een inburgeringstraject aan mensen die moeten inburgeren. De gemeente Oosterhout wil in 2009 vorm geven aan een taalcoach project en is op zoek naar een geschikte partner. Het gaat hierbij om vrijwillige taalcoaches die helpen inburgeren. Wonen, Zorg en Service in de wijk (WZSW) Tijdens de projectperiode van 18 maanden,dat in het kader van het Innovatieprogramma Werk en Bijstand werd uitgevoerd is gebleken dat WZSW meerwaarde kan opleveren voor Oosterhout. In het kader van WZSW kan perspectief geboden worden aan personen die reeds lange tijd buiten het arbeidsproces staan. Hiermee speelt WZSW een rol bij het reïntegratiebeleid van de Wet Werk en Bijstand. Ten tweede sluit WZSW aan bij het doel van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Via WZSW kan aan personen die beperkingen ondervinden ondersteuning worden geboden, waardoor deze personen in staat worden gesteld om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen. In 2008 werd besloten het project voort te zetten voor een periode van 2 jaar. Minimabeleid Actualisatie Minimabeleid, opiniërende nota. Gemeente Oosterhout, februari 2009 Met de invoering van de Wet werk en bijstand (WWB) in 2004 zijn nieuwe kaders neergezet voor het gemeentelijk minimabeleid. Op basis hiervan werd in datzelfde jaar de nota minimabeleid voor de gemeente Oosterhout vastgesteld. Met het actualiseren van het beleid uit 2004 past het Oosterhouts minimabeleid weer binnen inmiddels nieuw ontwikkelde beleidskaders. Uitgangspunt is echter nog hetzelfde. Het waarborgen van een minimum-bestaans-voorziening voor alle inwoners van Oosterhout. Aan de ambities uit het regeerakkoord, een extra impuls te geven aan het bestrijden van armoede en het terugdringen van het aantal huishoudens met problematische schulden, wordt gewerkt. Samen met de GGD wordt het interventieprogramma armoede en gezondheid bij kinderen uitgevoerd. Op deze manier wordt geprobeerd om armoede op te sporen die de gezondheid van kinderen bedreigt. De
56
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
schuldsanering is uitbesteed aan Stadsbank Midden Nederland. In het kader van ‘ voorkomen is beter dan genezen’ wordt in samenwerking met Cires, Merites en de Stadsbank Midden Nederland een schuldenpreventieproject uitgevoerd. Gezocht wordt naar andere mogelijkheden van preventie schuldhulpverlening bijvoorbeeld door het aanbieden van cursussen. In de komende jaren krijgt naast de bestaanszekerheid en armoedebestrijding ‘ het kunnen meedoen in de maatschappij’ meer nadruk. In oktober ondertekende de gemeente het convenant ‘Kinderen doen mee!’ Met de middelen die hiermee beschikbaar komen kunnen meer kinderen uit arme gezinnen in Oosterhout deelnemen aan sport, cultuur of andere activiteiten. In de nota worden voorstellen gedaan tot uitbreiding van de op kinderen gerichte ondersteuning. Deelname aan sociaal culturele activiteiten voor iedereen wordt gestimuleerd en mogelijk gemaakt met de invoering van de Oosterhoutpas. Hiertoe is in oktober 2008 besloten. Om het niet gebruik van voorzieningen terug te dringen is overleg gevoerd met de belastingdienst inzake gegevensuitwisseling. In 2008 is gestart met de formulierenbrigade. Deze zorgen er o.a. voor dat mensen met een laag inkomen gestimuleerd worden om gebruik te maken van landelijke en financiële regelingen. Op deze wijze moet het niet gebruik teruggedrongen worden. Masterplan Ouderen 2002-2015 Naar verwachting is in 2020 een derde van de Oosterhoutse bevolking ouder dan 55 jaar ( 34%). Toch moet de voortschrijdende vergrijzing niet uitsluitend of vooral worden gezien als een bedreiging voor de toekomst. Immers het beeld van de oudere veranderde van dat van de hulp en zorgbehoevende en van andere afhankelijke persoon naar een beeld van de vitale, zelfbewuste en zelfstandige oudere die de regie over het eigen leven zo mogelijk tot het einde in handen houdt. Het masterplan bevat het gemeentelijk ouderenbeleid voor de middellange termijn. Het gaat om integraal beleid hetgeen betekent dat vanuit verschillende beleidsvelden wordt samengewerkt en dat concrete activiteiten op elkaar worden afgestemd om (maatschappelijke) problemen te voorkomen of op te lossen. Aan de orde komen achtereenvolgens de thema’s wonen, veiligheid en mobiliteit. Het Lokaal sociaal beleid met aandacht voor maatschappelijke participatie, inkomen en minimabeleid. Het lokaal welzijnsbeleid en ouderenbeleid met onderwerpen als sport, cultuur en recreatie. Georganiseerde ouderenparticipatie en het vrijwilligersbeleid hebben hierin een plaats evenals het gezondheidsbeleid en zorg, het gemeentelijk beleid m.b.t. zorg en dienstverlening. Ingegaan wordt op het ouderenbeleid met betrekking tot bepaalde (kwetsbare) doelgroepen. In dit kader zijn enkele opmerkingen m.b.t. de kerkdorpen van belang. Gesignaleerd wordt dat de (basis) voorzieningen in de Oostehoutse kerkdorpen steeds verder onder druk komen staan, vooral in Oosteind en Den Hout. Ook voor vestiging van traditionele zorgvoorzieningen ontbreekt het noodzakelijke draagvlak. Dorpsbewoners kunnen echter vindingrijk zijn om op een creatieve manier toch onmisbare voorzieningen beschikbaar te krijgen of te houden. De gemeente zal initiatieven vanuit de lokale dorpsgemeenschap die zijn gericht op het verbeteren van de leefbaarheid positief tegemoet treden en bezien op welk wijze deze kunnen worden ondersteund. Ook zal worden onderzocht of daarbij de dorpshuizen (multifunctioneler) kunnen worden ingeschakeld ( bijvoorbeeld door een spreekuur van een huisarts/tandarts, een medicijnafgiftepunt enz.) Onderwijsbeleid in de periode 2006-2010 Met betrekking tot het onderwijsbeleid in de periode tot 2010 zijn de volgende uitgangspunten vastgesteld. 1. De gemeente Oosterhout kiest er voor zo vroeg mogelijk te beginnen met het aanbieden van ontwikkelingskansen aan kinderen ( voorschoolse educatie). 2. Vertrouwen in de kwaliteit van Oosterhoutse basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
57
3. De gemeente ondersteunt het onderwijs financieel en inhoudelijk bij het aanpakken van problemen die de reguliere capaciteit van het onderwijs overstijgen. 4. De gemeente biedt het onderwijs extra (financiële) ondersteuning voor het goed opzetten en uitvoeren van een of meer schakelklassen voor kinderen met een zeer grote taalachterstand. 5. De gemeente maakt in samenspraak met het onderwijsveld actief werk van het bevorderen van integratie en het tegengaan van segregatie. 6. De gemeente maakt in samenspraak met het veld werk van het realiseren van betaalbare voor- en naschoolse opvang. 7. De gemeente kiest ervoor samen met het v.o. gerichte aandacht te besteden aan het terugdringen van schoolverzuim. 8. De gemeente Oosterhout maakt actief werk van het verkennen en realiseren van een MBOopleiding in Oosterhout. Nota Economisch Beleid 2004-2009, inclusief bijlage 1, september 2004 De kern van deze nota is een SWOT analyse die tot stand is gekomen onder andere op basis van een discussiebijeenkomst met ondernemers, begin 2004. Hieruit zijn 23 speerpunten gedestilleerd, die bij uitvoering moeten leiden tot: Het verbeteren van de aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Het creëren van voldoende ruimte voor (bestaande en toekomstige) werkgelegenheid. Het waarborgen van de bereikbaarheid van de in Oosterhout gevestigde bedrijven. Het bepalen van de positie van Oosterhout in de regio en een heroriëntatie op de regionale samenwerkingsverbanden. Herversterken van de relatie tussen lokale overheid en bedrijfsleven. Uitvoeringsplan Nota Economisch Beleid, december 2004 Hierin wordt een ‘voortvarende, integrale en gecoördineerde aanpak’’ beschreven om binnen een tijdvak van vijf jaar de nodige resultaten te kunnen boeken. Bestuurlijke en ambtelijke trekkers evenals zo realistisch mogelijke tijdsbalken zijn aangegeven. Op verzoek van de raad zijn prioriteiten gesteld. Jaarlijks wordt een evaluatie aan het college uitgebracht. Evaluatie van de Nota Economisch Beleid, 2007 In 2006 is er geen evaluatie geweest van de nota economisch beleid, vanwege ontbrekende capaciteit. In deze evaluatie is bij ieder actiepunt de stand van zaken per eind 2007 opgenomen en de vermelding van de status van het actiepunt: lopen, afgedaan, of continu proces. Een aantal conclusies, in willekeurige volgorde: Binnen de gemeente zal binnen afzienbare tijd een MBO-opleiding worden gerealiseerd. Digitaliseren van bestemmingsplannen ligt op schema. Het jaarlijkse uitvoeringsplan toerisme loopt tot volle tevredenheid. Het mobiliteitsplan is vastgesteld, de voorgestelde acties kunnen worden uitgevoerd. Bereikbaarheid over water: de loskade is gerealiseerde en verhoogt de waarde van de gemeentelijke bedrijventerreinen. Relatiebeheer: de veranderde overlegstructuur heeft geleid tot een betere manier van samenwerken en verslaglegging met de externe partners. Re-integratie: er zal een werkmakelaar worden ingezet om de aansluiting tussen vraag en aanbod van banen beter in te vullen en te begeleiden. Werkgevers servicepunt: er wordt een werkgeversservicepunt opgericht. Inkoop- en aanbesteding: nieuwe nota zal begin 2008, ter vaststelling, worden aangeboden. Verkoopvoorwaarden: in 2008 zullen de verkoopvoorwaarden worden geactualiseerd. Openbaar vervoer: HOV (hoogwaardig openbaarvervoerverbinding) operationeel in 2009.
58
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Regionale samenwerking: samenvoeging SES (Openbaar Lichaam voor Sociaal-Economische Samenwerking) en Rewin (regionale ontwikkelingsmaatschappij voor West-Brabant) niet meer aan de orde: wel (betere) controle en beoordeling van begrotingen(en). Administratieve lastenverlichting: actualisering van bestemmingsplannen is al aangepakt. Overige maatregelen zullen in de loop van 2008 worden ingevoerd. Parkmanagement: nota inzake invoering wordt begin 2008 aangeboden; hierin vervolgstappen voor de aanpak van de werkzaamheden.
Economische thermometer Oosterhout 2005 Deze jaarlijkse thermometer geeft de dynamiek weer van de landelijke en locale economie, aan de hand van veel landelijke en locale indicatoren. Parallel aan de landelijke economie lijkt ook de Oosterhoutse economie in 2005 voorzichtig op te krabbelen. Er is een stabilisatie van het aantal werkzoekenden. Er is een stijging te zien van het aantal arbeidsplaatsen in de conjunctuurgevoelige bouwnijverheid. Dat is een goed teken. Kadernota sport en Recreatie Oosterhout, 2004 In de nota wordt ingegaan op het sportbeleid tot 2014. Er wordt grote nadruk gelegd op de samenhang met verwante beleidsvelden, participatie van burgers en maatschappelijke organisaties en op de maatschappelijke betekenis van sport (‘’sport als middel’’ in plaats van ‘’sport als doel’’). Verder ziet de gemeente een actieve rol voor zichzelf weggelegd, waar het gaat om het verbeteren van de kwaliteit van sport in het algemeen en sportaanbod in het bijzonder. Het ziet sportbeoefening namelijk als een belangrijk middel ter bevordering van volwaardige maatschappelijke participatie door alle burgers. De gemeente probeert dit dan ook te stimuleren door daarvoor goede voorwaarden te scheppen en indien nodig de regiefunctie op zich te nemen om ontwikkelingen te stimuleren. Ook voert zij een doelgroepengerichte aanpak. Daarnaast zet zij in op een meer bedrijfsmatige en vraaggerichte benadering: tarieven worden meer gebaseerd op het profijtbeginsel en zullen een hogere kostendekkingsgraad hebben. Tevens krijgen subsidies een meer resultaat-, outputgericht karakter. Verder wordt een evenwichtige spreiding van sportvoorzieningen over de gemeente nagestreefd. Beleidsnota toerisme & recreatie Oosterhout De hoofddoelstelling van het komende toeristisch-recreatief beleid wordt als volgt samengevat: “Het verhogen van de aantrekkelijkheid en kwaliteit van Oosterhout voor zowel de eigen inwoners als voor bezoekers, waardoor de verblijfsduur en het aantal bezoeken aan Oosterhout zal toenemen, wat een positief effect heeft op de toeristisch-recreatieve bestedingen in Oosterhout en daarmee op de werkgelegenheid." Als uitgangspunt worden de huidige voorzieningen genomen, met als doel die te verbeteren en hun verscheidenheid te benadrukken.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
59
De nadruk in de nota wordt gelegd op de (verdere) ontwikkeling van onder meer routegebonden dagrecreatie, relatie water- en landactiviteiten, cultuurtoerisme, plattelandstoerisme, activiteiten in de “leisure” sfeer, arrangementen en evenementen. Hierbij kan men denken aan de volgende invullingen:
Routegebonden dagrecreatie Uitvoeren van verbetervoorstellen uit een en het eventueel voor skeelers en wandelaars. Routes moeten niet ophouden bij grenzen.
Water- en landactiviteiten Nader onderzoek is gewenst op het gebied van kanovoorzieningen en (uitbreidings)mogelijkheden van oeverrecreatie aan en langs de Donge. Extra aandacht kan geschonken worden aan goede informatievoorziening vanuit de jachthaven. Bij de ontwikkeling van de “Ter Aalsterplas” zijn natuurontwikkeling, een horecavoorziening en mogelijkheden voor wandelen en vissen al meegenomen. Het ontbreken van een imago als watersportgemeente is ook een aandachtspunt.
Plattelandstoerisme Hierbij gaat het om uitbreiden van activiteiten van agrariërs in de richting van toerisme en recreatie, uitdrukkelijk niet om de vestiging van nieuwe mogelijkheden. Plattelandstoerisme kan neveninkomsten opleveren en een positieve invloed hebben op de leefbaarheid in kleine kernen.
Activiteiten in de “leisure” sfeer Er bestaat behoefte aan de ontwikkeling van toeristisch-recreatieve concentratiegebieden, waarin ruimte bestaat voor nieuwe toeristische attracties. Uiteraard in de schaal die past bij de gemeente. In overleg met de betrokken partijen dient onderzocht te worden welke gebieden hiervoor geschikt zijn en welke ontwikkelingen (on)gewenst zijn.
Arrangementen Door het aan elkaar koppelen van meerdere activiteiten is het mogelijk de verblijfsduur van toeristen en recreanten te verlengen en het aantal bezoeken (en daarmee de bestedingen) te laten toenemen. Sommige activiteiten bieden afzonderlijk onvoldoende aantrekkingskracht, maar kunnen als deel van een arrangement juist goed uit de verf komen.
Evenementen Evenementen kunnen een positieve weerslag hebben op het imago en de uitstraling van een stad. Aangeraden wordt die betekenis meer te benadrukken en te onderzoeken hoe dat en de aantrekkingskracht van de binnenstad kunnen worden vergroot en/of versterkt. De gemeente Oosterhout is bezig met het opstellen van een evenementennota waarin het beleid wordt geformuleerd.
60
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Toerisme in Oosterhout, voortgangsrapportage/uitvoeringsnotitie, 2007 In deze notitie wordt inzicht gegeven in wat er van de doelstellingen van de beleidsnota van 2002 gerealiseerd is. De resultaten van het beleid worden per speerpunt samengevat. Vervolgens wordt de visie 2007-2009 beschreven: (Regionale) samenwerking versterken. Routestructuren (fiets- wandelknoopuntensyteem) en bewegwijzering verbeteren. Initiëren recreatieve watersportfunctie Zwaaikom (kades, meer ruimte voor passanten maken). Verdergaande (kwaliteits)verbetering in de breedte. Evaluatie Samenwerking Leefbaarheid & Veiligheid Gemeente Oosterhout Rekenkamer West-Brabant, oktober 2007 In dit onderzoek is de samenwerking op het gebied van leefbaarheid en veiligheid in de gemeente Oosterhout in de afgelopen 4 jaar geëvalueerd. De conclusie van het onderzoek is positief-kritisch. Positief omdat er zowel bij de gemeente als haar partners een grote bereidheid tot samenwerking is aangetroffen, en dit ook daadwerkelijk tot resultaten leidt. De bevindingen zijn daarnaast ook kritisch, in die zin dat het voor een resultaatgerichte samenwerking nodig is dat een aantal verdergaande, op concretisering gerichte stappen in het proces worden gezet. Belangrijk aandachtpunt hierbij is welke invulling de gemeente geeft aan haar rol als ketenregisseur. De volgende aanbevelingen zijn benoemd: Zorg voor een dekkende opzet van de buurtoverleggen zodat alle buurten worden betrokken. Verbreed de inhoud van het overleg van buurtoverleggen naar de sociale kant van leefbaarheid. Zorg voor een verdere afstemming/integratie van fysieke, sociale en veiligheidsaspecten. Zorg voor het SMART formuleren van doelen en gemaakte afspraken, het helder afbakenen van rollen en verantwoordelijkheden, de ontwikkeling van de informatievoorziening en het komen tot periodieke evaluatie en vereenvoudiging van de overlegstructuren. Het college geeft in een reactie op het rapport aan dat de aanbevelingen een mooie kans bieden om op de ingeslagen weg voort te gaan in de lijn die met de gemeenteraad samen is uitgestippeld. Toekomstvisie buurtbeheer Oktober 2002 De belangrijkste aanbeveling is dat de communicatie tussen de verschillende partners in buurtbeheer verbeterd moet worden. Het contact met de burger moet hierbij centraal staan.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
61
Laat duizend bloemen bloeien Cultuurnota 2009 – 2012 (concept), december 2008 Deze cultuurnota is een actualisering van de basisnota Cultuur in Beweging 2003-2007 Oosterhout kent een rijk cultureel leven. Een grote bijdrage aan dat culturele leven leveren de amateurs en de vrijwilligers. Ontelbare concerten, tentoonstellingen en voorstellingen worden door amateurkunstbeoefenaars en vrijwilligers gerealiseerd. Bovendien leveren de (semi)professionele instellingen in Oosterhout een enorme bijdrage aan het culturele klimaat. De vraag naar voorstellingen en activiteiten van theater De Bussel, Theek 5, H19 en het Filmtheater overstijgt het aanbod. De plaatselijke musea en kleine podia worden goed bezocht. Het gemeentebestuur wil de komende vier jaar helpen bouwen aan een nog rijker en gevarieerder aanbod van culturele activiteiten in aantrekkelijke accommodaties voor alle leeftijdsgroepen in Oosterhout. Vóór de Oosterhouters, maar vooral samen mét de inwoners van Oosterhout. Juni 2008 zijn alle vertegenwoordigers van de Oosterhoutse culturele wereld en andere belangstellenden uitgenodigd om mee te denken over het culturele leven van de nabije toekomst. Die ontmoeting heeft veel informatie opgeleverd voor deze cultuurvisie. Een van de belangrijkste speerpunten in deze nota is ‘ontmoeten en samenwerken’. De gemeente Oosterhout wil de ontmoeting tussen al die mensen die in Oosterhout met kunst en cultuur bezig zijn - professionals en amateurs – uitgebreid faciliteren. In het vervolg op die ontmoetingen wordt ook samenwerking tussen deze groepen gestimuleerd. Het geeft ons kansen om: een groter publiek te bereiken meer jongeren bij cultuur te betrekken de culturele dynamiek te vergroten en vernieuwend bezig te zijn. In de nota zijn 21 actiepunten benoemt waarbij is aangegeven wie, wat en wanneer gaat doen en met welk resultaat. Een belangrijk punt is het realiseren van een ontmoetingsruimte. Daarvoor zijn plannen ontwikkeld voor het Huis voor Cultuur in het Santrijngebied, waarin de professionele instellingen kansen krijgen om samen te gaan werken in een tot de verbeelding sprekende ruimte. Het pand van De Zandheuvelschool kan al vanaf 2009 gebruikt gaan worden voor cultuurhistorische en museale activiteiten. Het wordt een Huis voor Erfgoed met het speelgoedmuseum Op Stelten als belangrijkste bewoner. De amateurverenigingen dromen van een Huis voor Amateurs, waar zij elkaar tegen komen en waar zij hun krachten kunnen bundelen. Een plek voor repetities, ontmoeting en presentatie. Velen denken daarbij in eerste instantie aan De Schervenheuvel, dat op dit moment ruimte biedt aan een beperkt aantal culturele instellingen. Collegevoorstel bestuurlijk overleg kerkdorpen (n.a.v. quick-scans service & Informatiepunten) 30 oktober 2006 In 2006 heeft Prisma Brabant in Dorst, Oosteind en Den Hout een quick-scan service & informatiepunten uitgevoerd. De bevindingen en aanbevelingen zijn op 14 november 2006 met de bewoners besproken. Het college heeft kennis genomen van de aanbevelingen en geeft aan dat zij voor de gemeente met name een faciliterende rol ziet weggelegd waar het gaat om de realisatie van de aanbevelingen.
62
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Bijlage 3 beleidsanalyse Oosteind Voor het dorpsontwikkelingsplan zijn een aantal bestaande beleidsstukken op provinciaal en gemeentelijk bestuursniveau nader bekeken. Hieronder volgt een kort overzicht van enkele onderdelen van deze beleidsachtergrond. ▪ Ontwerp-Structuurvisie Ruimtelijke Ordening (SVRO)/ Verordening ruimte, fase 1 ▪ Ruimte-voor-ruimteregeling ▪ StadvisiePlus Oosterhout 2000 - 2005 ▪ Visie op het wonen in Oosterhout en de kerkdorpen 2004 – 2008 ▪ Beleidsnota toerisme & recreatie Oosterhout ▪ Structuurplan Oosterhout-Oost ▪ Speelvoorzieningen Ontwerp-Structuurvisie Ruimtelijke Ordening (SVRO)/ Verordening ruimte, fase 1 In de ontwerp-Structuurvisie Ruimtelijke Ordening (SVRO), die op 2 februari 2010 door Gedeputeerde Staten is vastgesteld, zijn de hoofdlijnen van het provinciale beleid voor de komende periode aangegeven. Daarin is voor de doelen en ambities die bereikt moeten worden per onderwerp aangegeven welke instrumenten de provincie wil inzetten. In een beperkt aantal gevallen is gekozen voor het instrument 'planologische verordening'. Als uitwerking daarvan hebben Provinciale Staten de Verordening ruimte, fase 1, op 23 april 2010 vastgesteld. Deze verordening geldt vanaf 1 juni 2010. De verordening bestaat uit kaartmateriaal en regels waarmee gemeenten rekening moeten houden bij het opstellen van ruimtelijke plannen en het beoordelen van bouwaanvragen voor een intensieve veehouderij. De Verordening fase 1 bevat regels voor: Regionaal perspectief voor wonen en werken Ruimte-voor-ruimteregeling GHS-natuur/EHS Bescherming tegen wateroverlast en overstromingen Grond- en oppervlaktewatersysteem Land- en tuinbouw (integrale zonering, glas, TOV) De verordening bevat een basisregeling en geeft Gedeputeerde Staten de mogelijkheid aanvullende regels te stellen. De Beleidsregel natuurcompensatie (2005) en de Beleidsregel Ruimtevoor-ruimte 2006 (2005) zijn voorlopig aangewezen als aanvullende regels. Daarnaast kunnen Gedeputeerde Staten ook ontheffingen verlenen. Op 20 juli 2010 hebben Gedeputeerde Staten de kaarten van de landbouwontwikkelingsgebieden voor de intensieve veehouderij vastgesteld waar een ontheffing gevraagd kan worden voor een groter bouwblok dan 1,5 hectare (met een maximum van 2,5 hectare). Met het van kracht worden van de Verordening fase 1 hebben Gedeputeerde Staten de Paraplunota ruimtelijke ordening per 1 juni ingetrokken. Hierdoor geldt een complex aan beleidsdocumenten, dat aan de paraplunota was gekoppeld, niet meer als beleidskader. Dit betekent in de praktijk een aanzienlijke ‘uitdunning’ van relevante beleidsdocumenten. Gedeputeerde Staten hebben op 1 juni 2010 het ontwerp van de Verordening ruimte fase 2, vastgesteld. Dit is een aanvulling op de Verordening ruimte, fase 1, zoals vastgesteld door Pro-
63
64
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
vinciale Staten op 23 april 2010. Dit ontwerp doorloopt de inspraak- en overlegprocedure, zoals deze is geregeld in de Wet ruimtelijke ordening en de Provinciewet. Provinciale Staten zullen de Verordening ruimte fase 2 naar verwachting in december 2010 vaststellen. Inhoud van de Verordening ruimte, fase 2, op hoofdlijnen Aanvulling op algemene regeling: zorgplicht voor ruimtelijke kwaliteit, landschapsinvesteringregeling; aanvulling op stedelijke ontwikkeling: regeling voor windturbines en regels voor bovenregionale detailhandel en leisurevoorzieningen; aanvulling op regeling EHS: regels inzake compensatie; diverse wateronderwerpen vanuit het provinciaal Waterplan; aanvulling op regeling intensieve veehouderij: herbestemming van bouwblokken waar de RBVregeling is toegepast; aanvulling op regeling glastuinbouw: aanwijzing van vestigingsgebied op verzoek; regeling agrarische gebieden; regeling groenblauwe mantel; bescherming van aardkundige en cultuurhistorische waarden en nationale landschappen. Verordening ruimte, fase 1
De bebouwde kom van Oosteind en aangrenzende polders aan noord- en zuidzijde behoren tot de stedelijke regio. Hierbij is de bebouwde kom aangeduid als stedelijk gebied en zijn de polders aan de zuidzijde van Oosteind aangeduid als zoekgebied voor stedelijke ontwikkeling.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
De polders zijn in de kaartlaag ‘integrale zonering’ aangeduid als Verwevingsgebied. In deze gebieden wordt de verweving van landbouw, wonen en natuur verder uitgewerkt.
Specifiek is in de Verordening, fase 1 voor het gebied tussen Heistraat en Provinciale weg aangegeven dat het gebied als mogelijk doorgroeigebied voor glastuinbouw kan functioneren.
65
66
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Ruimte-voor-ruimteregeling De Ruimte-voor-ruimteregeling heeft tot doel de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren door in ruil voor de sloop van agrarische bedrijfsgebouwen, die in gebruik waren bij de intensieve veehouderij, de bouw van een woning toe te staan. In 2006 is aanvullend op dit beleid een nieuwe ‘ruimte voor ruimte regeling verbreed’ vastgesteld, waarin een gemeente voor elke ruimte voor ruimte woning in haar gemeente tevens een extra woning mag realiseren zonder dat hiervoor milieurechten worden ingeleverd. De sloop van minimaal 1.000 m2 aan agrarische opstallen blijft wel van kracht. De grootte van de woningen mag door de gemeente zelf worden bepaald. StadvisiePlus Oosterhout 2000 - 2005 In de Stadsvisie 2000 – 2015 staat beschreven hoe Oosterhout zich tot 2015 moet ontwikkelen op het gebied van zowel de fysieke ontwikkeling als de sociaal-maatschappelijke ontwikkeling. De Stadsvisie is tot stand gekomen door middel van interactieve beleidsvorming en dient als leidraad en toetsingskader. In de Stadsvisie 2000 – 2015 zijn vier netwerken geschetst: Natuur en landschap als basis Economie en infrastructuur als drager Woon- en Leefomgeving Visie op sociaal- maatschappelijke ontwikkeling Tevens is er een visie op de kerkdorpen weergegeven. Als eigenschappen voor de toekomst van Oosterhout zijn genoemd: ▪ identiteit; ▪ toekomstwaarde; ▪ belevingswaarde; ▪ gebruikswaarde. Op basis van deze eigenschappen zijn de volgende thema’s geformuleerd, waarmee de visie op de ontwikkeling van Oosterhout in algemene termen geïllustreerd wordt. ▪ het ‘eigen’ Oosterhout; ▪ kwalitatief hoogwaardig Oosterhout; ▪ veilig en leefbaar Oosterhout in stad en buitengebied; ▪ oosterhout Compleet; Vierde netwerk: visie op sociaal-maatschappelijke ontwikkeling De volgende speerpunten op het gebied van de sociaal-maatschappelijke ontwikkeling zijn vastgesteld: 1. De gemeente als regisseur bij het onderhouden en uitbouwen van de sociale infrastructuur. 2. Spreiding van stedelijke culturele podia over het centrum. 3. Uitbreiding voorzieningenpakket met bioscoop, disco en zalencentrum. 4. De school als nieuwe spil van de samenleving in wijk en kerkdorp (brede school). 5. Voorzieningen voortgezet onderwijs breder benutten. 6. Bundeling van zowel gezondheids - als andere vormen va zorg, op wijk- en stedelijk niveau, waarbij sprake is van nauwe samenwerking tussen zorgaanbieders. 7. Werken aan leefbaarheid en veiligheid in de wijk (buurtbeheer). 8. Spreiding van bevolkingsgroepen over de stad. 9. Tegengaan van maatschappelijke uitval. 10. Diversiteit uitgangspunt bij herstructurering bestaande wijken. 11. Extra aandacht voor positie vrijwilligers 12. Aandacht voor nieuwe locaties sportaccommodaties
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
13. Plattelandsvernieuwing, verbreding economische basis agrarisch bedrijf en verbetering sociale structuur in het buitengebied. Visie op het wonen in Oosterhout en de kerkdorpen 2004 - 2008 Het wonen ondergaat de laatste jaren een duidelijke verandering. Het gaat nog steeds over de kwantiteit, maar ook steeds meer over de kwaliteit. Ook de burger wil meepraten en beslissen over hoe en waar hij woont. Dit betekent dat de traditionele aanbodmarkt moet worden omgezet naar een vraagmarkt (maatwerk). Voor de komende jaren staan in het rijksbeleid drie principes centraal staan, te weten: het vergroten van de keuzevrijheid van de burger; de aandacht voor algemeen maatschappelijke waarden en een betrokken overheid met een beheerste marktwerking. Overheid en markt werken, vanuit hun eigen verantwoordelijkheid, samen bij de totstandkoming en uitvoering van beleid. De overheid is niet alléén verantwoordelijk voor een goed woonklimaat. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het gemeentelijk beleid is er op gericht om daar waar nodig de werking van de lokale woningmarkt in zijn algemeenheid of voor bijzondere doelgroepen of situaties te verbeteren en/of te sturen, zonder rigide op te treden. De woonvisie heeft een drietal doelstellingen voor het wonen in de gemeente Oosterhout voor de komende jaren, te weten: ▪ een compacte, maar heldere visie op het wonen en de woonbehoefte; ▪ het verstrekken van inzicht in de taakverdeling van betrokken partijen; ▪ het vaststellen van de hoofddoelstellingen en actiepunten voor de komende vijf jaren.
Doelstellingen De woonvisie heeft een drietal doelstellingen als rode draad voor het wonen in de gemeente Oosterhout voor de komende jaren, te weten: a) een goed woon- en leefklimaat; b) de zorg voor een ‘ongedeelde stad’: Anders gezegd: binnen de woonwijken moeten voldoende mogelijkheden aanwezig zijn voor een keuze in de wooncarrière naar verschillende woningtypes en prijsklassen voor de verschillende huishoudens en hun levensstadia. Ofwel de meeste mensen moeten qua gewenst woningtype in zoveel mogelijk wijken terechtkunnen; c) meer toekomstgericht en vraaggericht (ver)bouwen: De te (ver)bouwen woningen moeten niet specifiek voor een bepaalde doelgroep gebouwd worden, maar meer ‘levensloopbestendig’ (o.a. flexibiliteit in indeelbaarheid en gebruiksmogelijkheden) en daarmee geschikt voor diverse doelgroepen. Meer vraaggericht (ver)bouwen betekent dat in meer of mindere mate wordt ingespeeld op de wensen van (toekomstige) bewoners. De bewoners krijgen hierdoor het gevoel dat de woning die zij gaan bewonen ook meer van henzelf is. In het beleidsdocument wordt niet op dorpsniveau ingegaan op de toekomstige vraag naar woningen en er is tevens nog geen nieuwe visie op het wonen voor Oosterhout als gemeente. Beleidsnota toerisme & recreatie Oosterhout De hoofddoelstelling van het komende toeristisch-recreatief beleid wordt als volgt samengevat: “Het verhogen van de aantrekkelijkheid en kwaliteit van Oosterhout voor zowel de eigen inwoners als voor bezoekers, waardoor de verblijfsduur en het aantal bezoeken aan Oosterhout zal toenemen, wat een positief effect heeft op de toeristisch-recreatieve bestedingen in Oosterhout en daarmee op de werkgelegenheid."
67
68
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Als uitgangspunt worden de huidige voorzieningen genomen, met als doel die te verbeteren en hun verscheidenheid te benadrukken. De nadruk in de nota wordt gelegd op de (verdere) ontwikkeling van onder meer routegebonden dagrecreatie, relatie water- en landactiviteiten, cultuurtoerisme, plattelandstoerisme, activiteiten in de “leisure” sfeer, arrangementen en evenementen. Hierbij kan men denken aan de volgende invullingen: Routegebonden dagrecreatie Uitvoeren van verbetervoorstellen uit een en het eventueel voor skeelers en wandelaars. Routes moeten niet ophouden bij grenzen. Water- en landactiviteiten Nader onderzoek is gewenst op het gebied van kanovoorzieningen en (uitbreidings)mogelijkheden van oeverrecreatie aan en langs de Donge. Extra aandacht kan geschonken worden aan goede informatievoorziening vanuit de jachthaven. Bij de ontwikkeling van de “Ter Aalsterplas” zijn natuurontwikkeling, een horecavoorziening en mogelijkheden voor wandelen en vissen al meegenomen. Het ontbreken van een imago als watersportgemeente is ook een aandachtspunt. Plattelandstoerisme Hierbij gaat het om uitbreiden van activiteiten van agrariërs in de richting van toerisme en recreatie, uitdrukkelijk niet om de vestiging van nieuwe mogelijkheden. Plattelandstoerisme kan neveninkomsten opleveren en een positieve invloed hebben op de leefbaarheid in kleine kernen. Activiteiten in de “leisure” sfeer Er bestaat behoefte aan de ontwikkeling van toeristisch-recreatieve concentratiegebieden, waarin ruimte bestaat voor nieuwe toeristische attracties. Uiteraard in de schaal die past bij de gemeente. In overleg met de betrokken partijen dient onderzocht te worden welke gebieden hiervoor geschikt zijn en welke ontwikkelingen (on)gewenst zijn. Arrangementen Door het aan elkaar koppelen van meerdere activiteiten is het mogelijk de verblijfsduur van toeristen en recreanten te verlengen en het aantal bezoeken (en daarmee de bestedingen) te laten toenemen. Sommige activiteiten bieden afzonderlijk onvoldoende aantrekkingskracht, maar kunnen als deel van een arrangement juist goed uit de verf komen. Evenementen Evenementen kunnen een positieve weerslag hebben op het imago en de uitstraling van een stad. Aangeraden wordt die betekenis meer te benadrukken en te onderzoeken hoe dat en de aantrekkingskracht van de binnenstad kunnen worden vergroot en/of versterkt. De gemeente Oosterhout is bezig met het opstellen van een evenementennota waarin het beleid wordt geformuleerd. Structuurplan Oosterhout–oost Het structuurplan Oosterhout oost is te zien als een beschrijving in hoofdlijnen van de ruimtelijke en functionele ontwikkeling van het plangebied voor zowel de korte als de lange termijn. Daarmee wordt tevens aangegeven op welke wijze de gemeente Oosterhout uitwerking geeft aan de opgave die is geformuleerd in het Uitwerkingsplan Breda – Tilburg. Het gebied is aan-
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
geduid als transformatiegebied. Dit wil zeggen, dat het gebied in aanmerking komt voor een transformatie naar andere functies dan de huidige agrarische functie. Mede in dat licht, is de eerder in het streekplan opgenomen aanwijzing van het gebied tot Vestigingsgebied Glastuinbouw, bij de vaststelling van het Uitwerkingsplan komen te vervallen.Het structuurplan vormt het integratiekader voor de keuzes op het gebied van infrastructuur (stedelijke en regionale verbindingen), bedrijvigheids- en natuurontwikkeling, en ontwikkelingen voor andere functies, zoals (op langere termijn) het wonen. Het kader geeft ook aan waar en welke landschappelijke ontwikkelingen kunnen plaatsvinden. Ook biedt het structuurplan zicht op de wijze van transformatie van het gebied (en de rol van de gemeente in de begeleiding hiervan) inclusief het beheer van het gebied, nu en in de toekomst. Wonen Oosterhout Oost is na 2015 de enige omvangrijke locatie waar woningbouw mogelijk is. In de periode na 2015 tot 2025 is er, ter voorziening van de lokale vraag naar woningen, nog een aanvullende behoefte van zo’n 1000 woningen. In het actuele beleid van de gemeente Oosterhout wordt het accent gelegd bij woningbouw voor starters en jonge gezinnen. Door voor deze doelgroepen extra ruimte te maken ontwikkelingslocaties worden de gevolgen van de vergrijzing in Oosterhout enigszins gedempt. Voor de transformatieopgave betekent dit uitgangspunt, dat de ontwikkeling van de woningbouw moet bijdragen aan de verjonging van de bevolking van Oosterhout. Het gebied is geschikt voor kleinschalige ontwikkelingen van woningbouw, waarmee per deelgebied, woning(en) en buitengebied een nieuwe samenhang opleveren.
69
70
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Figuur 5: plankaart structuurplan Oosterhout oost
Raamwerk Het raamwerk dat het kader voor de ontwikkeling moet worden, bestaat uit grotere infrastructurele en landschappelijke verbindingen – het kanaal, bospercelen, de regionale wegverbinding – en kleinschalige onderdelen, zoals lanen, landwegen, paden en watergangen. Een nieuwe wegverbinding zal de huidige wegverbinding N629 tussen de A27 en het Dongense bedrijventerrein Tichelrijt, via de Heistraat, vervangen. Bij realisering hiervan zal rekening gehouden worden met het volgende: behoud van de begraafplaats (dwangpunt), het zoveel mogelijk behouden van de maatschappelijke functies die in het gebied direct ten westen van de Middellaan zijn gelegen, zoals de scouting, de ijzertijdboerderij en de tennishal en tevens behoud van het tuincentrum aan de Heistraat. Voor de bestaande woningen geldt dat deze zoveel mogelijk zullen worden gespaard zolang de milieueffecten van de nieuwe situatie dit toelaten. De definitieve inpassing van de weg wordt verder uitgewerkt in een MER-studie.
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
Het ruimtelijk raamwerk dat met de geplande ontwikkelingen ontstaat heeft verblijfskwaliteit voor bewoners en recreanten van allerlei soort, ook door kleine toevoegingen van bankjes, picknickplekken en veldjes. Zo verbindt de Hoogstraat het plangebied met de kern van Oosterhout. In het gebied tussen Oosteind en de Heistraat worden de bestaande landwegen en paden en de Hertogwetering (de watergang ten zuiden van het kerkdorp Oosteind) heringericht, vooral door de aanplant van lanen en houtwallen. Hiermee ontstaan lanen, houtwallen en bredere watergangen. Het landschap wordt toegankelijker en de toegang tot ook kleinere eenheden is verzekerd. In het gebied is tevens aandacht voor wandel-, fiets- en ruiterpaden. Velden en bossen In dit structuurplan worden landbouw en natuur gezien als groeisectoren. Voor het gebied ten noorden van het Wilhelminakanaal is versterking en ontwikkeling van natuurgebied als onderdeel van de landschapszone tussen Het Blik en de Donge voorzien. Op een kleinere schaal is het zaak om ook bestaande kwaliteiten te respecteren in de transformatie van het gebied. Het gaat hierbij onder meer om het behoud en de versterking van bestaande houtwallen en rullen. Een clustergewijze ‘stedelijke’ ontwikkeling De ontwikkeling van bedrijven en woningbouw gebeurt in Oosterhout Oost als onderdeel van de transformatie van het huidige landschap naar een parkachtig landschap, met clusters bebouwing. De verdeling van het programma in meerdere clusters van zeer klein (minder dan 1 ha) tot groot formaat (ca. 6 ha) leidt tot diversiteit. Het maakt een stapsgewijze ontwikkeling mogelijk en biedt de landbouw een perspectief op ontwikkeling en nieuw samen te stellen bouwblokken. Voor die clusters hebben de bestaande erven in het plangebied en de kloosters in de Heilige Driehoek model gestaan.
Figuur 6: kaart woningbouwclusters
71
72
Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oosteind
De mogelijkheid tot functieverandering van bestaande landbouwbedrijven naar woningbouw is onderdeel van het structuurplan. Nieuwe buurtschappen kunnen ontstaan op huidige landbouwgronden. De verschillen in schaal van de woonclusters sluit aan bij de mogelijkheid om per ontwikkeling een cluster en een gevraagd programma te ontwikkelen. Bedrijven kunnen zich vestigen in clusters in het landschap van velden, bospercelen en bebouwing. Het concept voor de bedrijven wordt: compact werken in een groen en toegankelijk landschap. Voor een bedrijvencluster (circa 4 hectare groot) zijn verschillende verkavelingsmodellen mogelijk zodat bedrijven van uiteenlopende schaal gehuisvest kunnen worden. De verkaveling is gericht op maximale uitgeefbaarheid binnen de cluster. Functies als (blus)waterberging en groen dienen de landschapsontwikkeling te ondersteunen. De boeren blijven grotendeels verantwoordelijk voor het beheer van de open ruimte in het gebied. De open ruimte wordt daarnaast steeds meer bezet door stedelijke activiteiten. Deze ontwikkelingen levert kansen voor de agrarische sector om hierop in te spelen. Naast mogelijkheden voor door groei van bestaande grondgebonden bedrijven, dienen er ook mogelijkheden te worden gecreëerd voor nevenactiviteiten. Hierbij kan worden gedacht aan een winkel aan huis, logiesmogelijkheden, camping, kinderopvang en dergelijke. Speelvoorzieningen Een goede en duurzame speelomgeving voor kinderen is belangrijk in Oosterhout Familiestad. Kinderen moeten zich goed kunnen ontwikkelen. De huidige speelvoorzieningen in Oosterhout zijn echter gedateerd, onevenredig verdeeld over de stad en er is sprake van achterstallig onderhoud. Daarom wil het college van burgemeester en wethouders de kwaliteit van de speelvoorzieningen in Oosterhout verbeteren. De gemeente heeft de plannen samengevat in een drietal conceptspreidingskaarten, waarop te zien is waar straks de speelvoorzieningen in Oosterhout Noord, Midden en Zuid te vinden zullen zijn. Met Figuur 7: speelvoorzieningenkaart Oosteind behulp van de inwoners wordt bekeken hoe deze speelvoorzieningen tot ontwikkeling worden gebracht.