Inleiding. Dr. Stas, nefroloog

Wereldnierdag 2015

Inleiding

Dr. Stas, nefroloog 2

Programma  19h05-19h25:  19h25-19h50:

Een jonge mama aan de dialyse, een getuigenis. (Annemie Reeckmans) Leven met een nierziekte in Vlaanderen: We staan voor u klaar! (Dr. T. Dejagere)

 19h50-20h30:

De dialysewereld: een multidisciplinaire aanpak. (HD-vpk, PD-vpk, diëtiste, sociale dienst)

 20h30-20h45:  20h45-21h00:  21h00:

Bij de huisarts; waar het allemaal begint. (Dr. M. Van den Broeck) Het leven met een nieuwe nier, een getuigenis. (Kris De Jonge) Afsluitende drink

3

Leven met een nierziekte in Vlaanderen: We staan voor je klaar!

Tom Dejagere, nefroloog

Overzicht    

Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren Waardoor kunnen ze slechter gaan werken Wat zijn de symptomen Welke zijn de behandelmogelijkheden

5

Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren

6

Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren

7

Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren    

Verwijderen afvalstoffen uit het bloed Verwijderen overtollig zout en water Regelen de bloeddruk Hormonen afscheiden  voor de aanmaak van rode bloedcellen  voor de aanmaak van gezond bot

8

Overzicht    

Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren Waardoor kunnen ze slechter gaan werken Wat zijn de symptomen Welke zijn de behandelmogelijkheden

9

Waardoor kunnen de nieren slechter werken  Er zijn 100-den oorzaken  Sommige erg frequent  Lang bestaande (ongekende) hypertensie  Veralgemeende vaatverkalking  Diabetes

10

Waardoor kunnen de nieren slechter werken  Lang bestaande (ongekende) hypertensie  Veralgemeende vaatverkalking  Diabetes  Ouder wordende populatie

12

13

Waardoor kunnen de nieren slechter werken    

Lang bestaande (ongekende) hypertensie Veralgemeende vaatverkalking Diabetes Ouder wordende populatie

 Erfelijke nierziekten

14

Overzicht    

Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren Waardoor kunnen ze slechter gaan werken Wat zijn de symptomen Welke zijn de behandelmogelijkheden

16

Wat zijn de symptomen van falende nieren ?  In het begin helemaal niets  Ontdekken van nierschade met onderzoek van  Bloed  urine

17

 Graad van nierwerking wordt uitgedrukt in GFR (glomerular filtration rate; eenheid: mL/min/1.73m²)  Opdeling in 6 categorieën : CKD grade  Hoeveelheid urinair eiwitverlies is een maat voor de opgelopen nierschade en/of activiteit van nierziekte

18

Wat zijn de symptomen van falende nieren ?  Pas bij belangrijk nierfunctieverlies ontstaan typische problemen die verbonden zijn aan de functies van de nieren    

Verwijderen afvalstoffen uit het bloed Verwijderen overtollig zout en water Regelen de bloeddruk Hormonen afscheiden  voor de aanmaak van rode bloedcellen  voor de aanmaak van gezond bot 19

Klachten verbonden aan functies van de nieren  Verwijderen van afvalstoffen uit het bloed Klachten:  Zeer weinig of geen in het begin !  Pas veel later:    

Slechte eetlust Jeuk Vermoeid, concentratieproblemen Levensbedreigende ontregelingen van de zouten in het bloed zoals bijvoorbeeld Kalium en fosfor

 Aanpak: minder afvalstoffen produceren: dieet

Klachten verbonden aan functies van de nieren  Verwijderen van overtollig water uit het lichaam Klachten:  Zeer weinig of geen in het begin, wel oorzaak van hoge bloeddruk  Pas later :  Oedemen  Hartfalen  Longoedeem

 Aanpak: minder zout en vocht

Klachten verbonden aan functies van de nieren  Hormonen afscheiden  voor de aanmaak van  rode bloedcellen

 gezond bot

22

Overzicht    

Wat zijn de belangrijkste functies van de nieren Waardoor kunnen ze slechter gaan werken Wat zijn de symptomen Welke zijn de behandelmogelijkheden

23

Wat kan eraan gedaan worden ?  Nierfunctie verlies afremmen door aanpak van  Onderliggende oorzaak van nierlijden  Risicofactoren  Specifieke medicatie

 Intensieve samenwerking met de huisarts (zorgtraject)

24

Wat kan eraan gedaan worden ?  Nierfunctie verlies afremmen door aanpak van  Onderliggende oorzaak van nierlijden  Risicofactoren  Specifieke medicatie

 Volledig falende nieren vervangen door nierfunctievervangende therapie  Dialyse techniek  Niertransplantatie

25

Kunstnierbehandeling

Buikdialyse

Niertransplantatie

Niertransplantatie  Ontvanger  Dient medisch fit te zijn  Hart/longen/bloedvaten  Geen actieve infectie  Geen recente kwaadaardige ziekte

 Donor  Levend: familielid, partner,…  Overleden: wachtlijst Eurotransplant  Anonieme donor

30

Take home messages  Vele oorzaken van nierziekte  Hypertensie, vaatlijden, diabetes meest frequent

 Beginfase ziekte weinig klachten  Bescherm-fase: zorgtraject

 Nierfalen : nierfunctievervangende therapie  Dialyse  Niertransplantatie

 Teamwork

De dialysewereld: een multidisciplinaire aanpak    

Hemodialyse verpleegkundige, Kris Claes Peritoneale dialyseverpleegkundige, Kristien Bammens Diëtisten, Bie Germeaux en Joke Vrijsen Sociale dienst, Sophie Niewold en Caroline Vanhees

33

HD-Verpleegkundige

34

Vaste routine

35

Aansluiten

36

Tijdens dialyse

37

Einde dialyse

38

PD-verpleegkundigen

39

Wat is periteonale dialyse?

40

Opleiding door het PD-team

41

Nauwgezette begeleiding

42

Diëtisten

43

Voeding bij hemodialyse

44

 ↓ nierfunctie ⇒ ↓ urineproductie  ↓ urineproductie ⇒ vocht- en zoutbeperking

45

Hoeveel mag je drinken aan dialyse?

Wat tellen we als vocht?  water (plat / bruisend), thee / koffie, frisdrank  alcoholische dranken  soep / bouillon 46

Het ene glas is het andere niet…

47

Tips om de vochtinname onder controle te houden…

48

Tips om de vochtinname onder controle te houden…

49

Extra aandacht tijdens het weekend…

44u

44u

68u

50

 ↓ nierfunctie ⇒ ↑ kalium in het bloed Teveel kalium

⇓ spierzwakte / hartritmestoornissen / hartstilstand

51

Wat zijn onmisbare kaliumrijke voedingsmiddelen?  aardappelen  groenten  fruit Hoe het kaliumgehalte onder controle houden?  een goede keuze  een juiste portie  een aangepaste bereiding

52

150g aardappelen: 2x gekookt

 1 stuk vers fruit per dag (150g)  Eventueel aangevuld met 125g fruit uit blik zonder sap

 150g gekookte groenten of 100g rauwe groenten  kookvocht niet gebruiken

 max. 1 koffietas (125ml)/dag  rekening houden met vochtbeperking  enkel gebruik van groenten en max. 1 bouillonblokje/2l water

53

 Minder goede bereidingstechnieken voor aardappelen en groenten:

54

55

Sociale dienst

56

Caroline Van Hees

Sophie Niewold

Sociaal Verpleegkundige 4/5 time

Maatschappelijk werkster Fulltime

Di-do-za-groep Autodialyse Predialyse B3

Ma-woe-vrij-groep Autodialyse Predialyse B3

011/33.54.20

011/33.54.21 57

Prédialyse  Informatie rond dialyse (vervoer, kostprijs, vakantiedialyse, niervereniging, …)  Informatie rond thuiszorg/tussenkomsten  Sociale anamnese  Psycho-sociale opvang/begeleiding patiënt en familie

58

Opstart Herhaling uitleg predialyse Psychosociale opvang Thuiszorgregeling indien nodig Praktische regelingen bv opstart vervoer, warme maaltijden, …  Administratieve zaken (bv tussenkomsten, …)  Coördinerende functie tussen afdeling, dialyse en patiënt    

59

Hemodialyse – Peritoneale dialyse Regelmatige patiëntencontacten Oplossen praktische problemen Opvolgen thuissituatie Opvolgen administratie Psychosociale opvang patiënten en familie Opvolgen patiënten tijdens ziekenhuisopname  Coördinerende functie tussen ziekenhuis en thuissituatie      

60

61

Transplantatie  Psychosociale opvang patiënt en familie  Opmaken sociaal verslag UZ Leuven  Praktische info rond thuiszorg, tussenkomsten, vervoer, …

62

Levenseinde begeleiding  Psychosociale ondersteuning patiënt en familie  Plannen en bijwonen van zorgoverlegmomenten met patiënt en familie  Nieuw project: Kwaliteit van Zorg  Praktische regelingen bv thuiszorg, Pallion, …

63

Dank voor uw aandacht!

64

Bij de huisarts: waar het allemaal begint.

Zorgtraject CNI

Dr. Marc Van den Broeck, huisarts

Wat is een zorgtraject?  Een samenwerking tussen patiënt, huisarts, specialist en zorgverleners (diëtist) voor de behandeling en opvolging van een chronische ziekte

Doel van de zorgtrajecten  Vergrijzing van de bevolking  Wijziging levensstijl

→ Stijging van het aantal chronische patiënten !

 Uitstellen of vermijden van complicaties!  Optimale samenwerking tussen patiënt, huisarts, specialist en zorgverleners  Zelfmanagement van de patiënten  Ziekte-inzicht  Persoonlijk zorgplan  Motivatie voor veranderen van levensstijl

 Kwaliteit van de zorg optimaliseren

De meerwaarde van een zorgtraject  Voordelen voor de patiënt:  Ziekte-inzicht → motivatie om te veranderen van levensstijl  Terugbetaling van raadpleging huisarts en nefroloog  Snellere toegang tot medicatie en materiaal  Terugbetaling materiaal (bloeddrukmeter)

Wie komt in aanmerking voor een ZT CNI?  Inclusiecriteria:  Medische voorwaarden te bespreken met huisarts of specialist  Ouder dan 18 jaar  Niet in dialyse en geen transplantatie ondergaan

 Andere voorwaarden:    

Globaal Medisch Dossier bij de huisarts 2/jaar naar de huisarts 1/jaar naar de nefroloog Bereid tot nastreven van individuele doelstellingen

 Vraag het aan uw huisarts of nefroloog  Een contract tekenen tussen patiënt, huisarts en nefroloog  Contract wordt ingediend bij de adviserend geneesheer

Meer info?  Website Herkenrode Huisartsenkring: www.herkenrodehuisartsen.be  Bij huisarts of nefroloog

Bedankt!