1970. 14 maart: een groep vrijwilligers uit Borgerhout, die actief zijn rond de Derde Wereldproblematiek, komt samen om zich te informeren over de situatie van de Marokkaanse gastarbeiders in hun wijk. Toen nog maar 600 in Borgerhout… Deze vrijwilligers richtten een soort onthaalcentrum op dat allerhande activiteiten organiseerde: Nederlandse lessen, ontmoetingen, juridische hulp, hulp bij huisvesting, sensibilisering van de inwoners van Borgerhout… 1972. April: Langzaam aan raakten deze vrijwilligers beter georganiseerd en in 1970 richtten ze een heus ‘Centrum voor Buitenlandse Werknemers’ op. Toen al werd het principe “niet vóór, maar samen” gerespecteerd want in de raad van bestuur zaten drie Marokkanen en van de 13 stichtende leden waren er vier Marokkaans. Dankzij subsidies konden vaste medewerkers aangeworven worden. De activiteiten rond huisvesting, jeugdwerk, gezondheidszorg, onderwijs, alfabetisering… werden steeds professioneler. 1978. Het CBW verhuisde naar de Van Daelstraat waar Antwerps integratiecentrum de8 nog altijd haar moederhuis heeft. Het CBW werd het officiële overlegorgaan voor de provincie Antwerpen en bepaalde deelwerkingen werden zelfs geleidelijk aan zelfstandig. De vrouwenwerking Flora, docAtlas (vroegere Provinciale Materialenbank), PINA-18 (inburgering minderjarige nieuwkomers)… zagen allemaal het ontstaanslicht binnen CBW. 1984. Het toenmalige Ministerie van Gezin en Welzijn ontwierp een reglementering die categoriale opbouwwerkdiensten als het CBW erkende als 'begeleidingsdiensten inzake integratie van migranten'. Er volgde ook een overgang van het departement van Cultuur naar dat van Welzijn. Deze verschuiving bracht weinig wijzigingen in de concrete werking van het CBW de eigenheid van de vereniging kwam als welzijnsinstelling wel beter tot uiting. 1990. Erkenning van het CBW als Regionaal Integratiecentrum 2000. De naam ‘de8’ bestaat officieel sinds 2000. Het nieuwe minderhedendecreet (1998) verplichtte een grondige herstructurering van de integratie-, minderheden-, of diversiteitssector en erkende nog maar één Lokaal Integratie Centrum in de stad Antwerpen. Resultaat: de toenmalige zeven Lokale IntegratieCentra (LIC’s) en de “moederorganisatie” Centrum voor Buitenlandse Werknemers (CBW) moesten fusioneren tot het Antwerps minderhedencentrum ‘de8’. 2003. De Antwerpse cel vluchtelingen (Haven) en de Antwerpse cel woonwagenwerk maken ook deel uit van de8. 2012. Bij de voorstelling van onze nieuwe missie, stelden we ook onze huidige naam voor : Antwerps integratiecentrum de8. 2015. Antwerps integratiecentrum de8 gaat over in een Antwerps verzelfstandigd agentschap voor integratie en inburgering.
INLEIDING Antwerps integratiecentrum de8 op zoek naar toekomst van integratiewerk. Hervormingen integratie- en inburgeringssector. Tijdens de afgelopen legislatuur hervormde minister Bourgeois de integratie- en inburgeringssector. Voor Antwerps Integratiecentrum de8 betekent dit dat de huidige werking en het personeel zal worden overgenomen door een Antwerps verzelfstandigd agentschap voor integratie en inburgering. Eind dit jaar zal de8 dan ook ophouden te bestaan in zijn huidige vorm.
Terugblik op meer dan 40 jaar werken rond integratie in de stad Antwerpen. Tijdens dit event willen we o.a. terugblikken op meer dan 40 jaar werking van de organisatie die we geweest en geworden zijn. Hoe groeiden we, waar lagen de accenten, hoe evolueerde het werk van eerste- naar tweede lijn? Wat doen we vandaag, en waarvoor staan we?
De toekomst. Maar nog meer dan enkel terug te blikken, willen we blijven vooruitkijken. Waar ligt de toekomst van het ‘integratiewerk’, nu superdiversiteit een realiteit is geworden in de Vlaamse steden en de hele Vlaamse samenleving steeds meer kenmerkt? Is ‘integratie’ of de ‘multiculturele samenleving’ mislukt? Kunnen we lessen trekken uit het verleden? En wat betekent het voor het diversiteitslandschap nu organisaties als de8 definitief in de rol van uitvoerder van het beleid worden gezet?
Reflecties. We stuurden 10 sprekers op weg met deze vragen. Tijdens het event brengen ze in een korte uiteenzetting hun bedenkingen hierover. Stijn Oosterlynck (hoofddocent stadssociologie UA), Samira Azabar (Motief, Baas Over Eigen Hoofd), Dirk Geldof (socioloog), Nicolas Van Puymbroeck (onderzoeker sociologie, UA), Orlando Verde (auteur,filmmaker), Pascal Debruyne (postdoctoraal onderzoeker Ugent), Paul Beloy (ex-profvoetballer en diversiteitscoach), Wouter Van Bellingen (directeur Minderhedenforum), Mehdi Maréchal (stafmedewerker Demos) en Fikry El Azzouzi (auteur). David de Vaal, directeur van Antwerps integratiecentrum de8 sluit de dag af met een slotbeschouwing .
8u45-9u10 ONTBIJT-ONTHAAL In het theatercafé en de zuilenzaal.
9u10-10u30 DOCUMENTAIRE 'de Vlaamse pioniers van het migrantenwerk' (2014) Mohammed Ihkan i.s.m. Chris Schillemans, Fatima Bali en Farah Okka.
‘De Vlaamse pioniers van het migrantenwerk’ is vooral een ode aan mensen en verenigingen die tijdens de prille immigratie van mensen van Marokkaanse en Turkse afkomst zich inspanden om hen op te vangen en wat wegwijs te maken. Dit alles speelde zich af van de jaren zestig tot diep de jaren tachtig. Het resultaat: een krachtige brok geschiedenis. Ook de voorzitter van Antwerps integratiecentrum de8, Emiel Vervliet, komt aan het woord. Mohammed Ihkan richtte samen met Chris Schillemans in 2008 de Stichting Communicatie in Beeld – Vlaanderen op. Ze maken reportages 'over gewone mensen met een bijzonder verhaal', met als doel het wederzijds begrip in de samenleving te stimuleren. Ze willen vooral mensen die zelden aan het woord komen een stem geven. En daar kwamen prachtige reportages uit voort. Leven in België als vrouw uit de migratie, Mensenmozaïek en Moslims van bij ons zijn slechts hier slechts enkele titels van. Met steun van het Federaal Impulsfonds voor het Migrantenbeleid, het district Borgerhout, de Roma, het district Berchem, het Agentschap voor binnenlands Bestuur, Umicore. Luc Tuymans en de consul van Marokko in Antwerpen.
Voor vertoningen contacteer : www.communicatieinbeeld.be
10u30-11u PAUZE & ONTHAAL 2 In het theatercafé en de zuilenzaal.
11u-12u30 (TERUG)BLIK OP DE8 Een realisatie van medewerkers van de8
Muziek - Jazz Sanusi Salongesprek Antwerps integratiecentrum de8 was een organisatie die voortdurend in beweging was. In een salongesprek blikken we terug op een aantal belangrijke fasen . Hoe groeiden we, waar lagen de accenten, hoe evolueerde het werk van eerste- naar tweede lijn? Over de meisjes- en vrouwenwerkingen, de Lokale integratiecentra (LIC’s) en de uiteindelijke totstandkoming van de8. Salongesprek met medewerkers van de8: Máire Ní Ghabháin , Veerle Milh, Els Haüser en Mariam El Osri – geleid door Azziza Chourak. Werkingen Antwerps integratiecentrum de8 Wim Vaerewyck van Antwerps integratiecentrum de8 overloopt de huidige werkingen binnen de organisatie – en dat zijn er heel wat. Wat is het doel van die werkingen? Wat beogen we, en hoe pakken we het aan? Wim gaat ook kort in gesprek met medewerker Sam Mampaey (de8). Bedanking Muziek – Jazz Sanusi
12u30-13u30 BROODJESLUNCH In het theatercafé en de zuilenzaal.
13u30-14u45 REFLECTIES (deel1) 10 sprekers – elk krijgt 12 minuten. Waar ligt de toekomst van het ‘integratiewerk’, nu superdiversiteit een realiteit is geworden in de Vlaamse steden en de hele Vlaamse samenleving steeds meer kenmerkt? Is ‘integratie’ of de ‘multiculturele samenleving’ mislukt? Kunnen we lessen trekken uit het verleden? En wat betekent het voor het diversiteitslandschap nu organisaties als de8 definitief in de rol van uitvoerder van het beleid worden gezet?
#1
STIJN OOSTERLYNCK Hoofddocent Stadsociologie aan de UA en woordvoerder van het Centrum Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (OASeS). “Superdiversiteit veronderstelt een nieuwe kijk op solidariteit. Solidariteit in diversiteit is niet geworteld in culturele homogeniteit en een gedeeld verleden, maar vertrekt vanuit het opnemen van een gedeelde verantwoordelijkheid voor de plaatsen waar mensen nu in diversiteit aanwezig zijn.”
#2
SAMIRA AZABAR Master in de sociologie, educatief medewerkster bij Motief vzw, lid van BOEH! (Baas over eigen hoofd). Samira Azabar stelt in haar bijdrage: “Inburgeren of uitburgeren?” – een balans van 50 jaar migratie en het integratiebeleid.
#3
DIRK GELDOF Socioloog, deeltijds lector aan de Opleiding Sociaal Werk Karel de Grote-Hogeschool, aan het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen en docent aan de Faculteit Ontwerpwetenschappen UA. Auteur van o.a. ‘Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving verandert.’ “Integratie(werk) in tijden van superdiversiteit”
#4
NICOLAS VAN PUYMBROECK Onderzoeker bij het Centrum Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (OASeS), Universiteit Antwerpen, Departement Sociologie. Auteur van het pas verschenen boek ‘Migratie en de Metropool’ over 50 jaar omgang met migratie in Antwerpen. “integratiewerk en (de)politisering”
#5
ORLANDO VERDE Geboren Venezolaan die sinds 2001 in Antwerpen leeft. Deze informaticus van opleiding laat zich ook en vooral gelden als filmmaker, schrijver en opiniemaker. In zijn recente e-boek ‘Columnkoorts’ beschrijft hij de groeipijnen van een diverse samenleving. Onlangs zag Orlando Verde ‘Pallieter’, de film van Roland Verhavert uit 1976, gebaseerd op het boek van Felix Timmermans met een scenario van Hugo Claus. Hij bouwt zijn bijdrage op rond de figuur van Pallieter.
14u45-15u15 KORTE PAUZE In het theatercafé en de zuilenzaal.
15u15-16u30 REFLECTIES (deel2)
#6
PASCAL DEBRUYNE Postdoctoraal onderzoeker aan de onderzoeksgroep MENARG (UGent). Focust op stadsontwikkeling, stedelijkheid en migratie en (super-)diversiteit (IWT-project DIEGEM), actief in de raad van bestuur van samenlevingsopbouw gent en sociaal artistieke praktijk rocsa, voorzitter van UitDeMarge vzw.
"jusqu’ici tout va bien: een zoektocht naar de betekenis en rol van integratie(sector)" "C’est l’histoire d’un homme qui tombe d’un immeuble de cinquante étages. Le mec, au fur et à mesure de sa chute se répète sans cesse pour se rassurer : jusqu’ici tout va bien, jusqu’ici tout va bien, jusqu’ici tout va bien. Mais l'important c’est pas la chute, c’est l’atterrissage." (Hubert Koundé, La Haine (1995), écrit par Mathieu Kassovitz)
#7
“De lange geschiedenis van integratie kent momenteel zijn uitkomst in een volledige verstaatsing :van migratiepioniers en samenlevingsexperiment tot het einde van de integratiesector onder het laatste integratie en-inburgeringsdecreet. Blijven we zeggen "Jusqu' ici tout va bien?" elke etage die we voorbijkomen op de tocht naar beneden? Ondanks deze verstaatsing blijft het begrijpen van integratiepaden cruciaal in superdiverse tijden. De vraag is niet of deze werkelijkheid er is of niet, maar of ze erkend wordt, en of we nieuwe praktijken kunnen naar voor brengen die hiermee resoneren? Liggen antwoorden nog "in" de integratiesector? Welke rol moet en kan die sector nog spelen in die superdiverse realiteit? l'important c’est pas la chute, c’est l’atterrissage. Maar, waar landen we dan concreet?”
PAUL BELOY Voormalig profvoetballer, Coördinator anderstalige nieuwkomers Atheneum Hoboken, Diversiteitscoach, lid Raad van Bestuur Demos. “In de samenwerking met partners is het van belang dat er respect is voor elkaars belangen, waarde(n) en problemen. De win-win situatie voor elke partner is niet alleen te realiseren door oog te hebben voor elkaars waarde, maar ook voor de beperkingen van andere partners. Van voetbalverenigingen kan niet verwacht worden dat zij acteren als een welzijnsinstelling en van gemeenten kan niet verwacht worden dat zij een oneindige pot met geld hebben ter investering in de maatschappelijke activiteiten. Van de samenwerkende partners wordt verwacht dat zij hun eigen doelstelling en inbreng concretiseren en daar ook naar handelen. Daarbij is het van belang dat de partijen één ‘taal’ spreken, niet in beleidsmatige termen blijven denken maar ook oog hebben voor de praktijk van bv. een voetbalvereniging.”
#8
WOUTER VAN BELLINGEN Raakte bekend toen hij als Schepen (van burgerlijke stand in Sint-Niklaas) in 2007 het wereldnieuws haalde toen drie koppels weigerden door hem getrouwd te worden. Volgde dit jaar Naima Charkaoui op als directeur van het Minderhedenforum en liet tijdens interviews onmiddellijk van zich horen : ‘Het woord integratie vind ik een term uit het verleden. We moeten evolueren naar verbondenheid.’
Meer dan ooit kan diversiteit de hefboom zijn voor onze samenleving. Vlaanderen kan meer welvarender en sterker worden als we diversiteit meer kansen geven. Dit is een gedeelde verantwoordelijkheid van iedereen. Het Forum van etnisch-culturele minderheden (Minderhedenforum) en haar federaties willen hun verantwoordelijk opnemen. En dit vertrekkende vanuit hun eigen kracht, nl. de opgebouwde expertise op vlak van superdiversiteit, onderwijs, werkgelegenheid, welzijnsbeleid, participatie van culturen en verenigingen, woonwagenbewoners en bestrijding van discriminatie en racisme.
#9
MEHDI MARECHAL Stafmedewerker cultuur en interculturaliteit bij Demos vzw. Studeerde politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit Gent en is actief betrokken bij burgerschapsbeweging de Gentse Lente. “Waarover hebben we het eigenlijk als we praten over ‚integratie’? Wat verstaan we eronder en over wie hebben we het? Vanuit één oogpunt is de integratie een succes, vanuit een ander een mislukking. Dat komt misschien vooral omdat integratie twee zijden kent. Het is een wederkerige relatie, maar dat lijken we soms te vergeten. Tijd dus om de focus anders te leggen: gelijkheid voor iedereen! 50 jaar lang hebben we ons gefocust op één groep, het wordt dringend tijd dat we ons ook eens om de anderen gaan bekommeren…“
#10 FIKRY EL AZZOUZI
Auteur van romans, columns en theaterstukken. In zijn recent verschenen roman ‘Drarrie in de nacht’ verpakt hij zijn maatschappelijk engagement in een donkere, vol zwarte humor gegoten filmische stijl. De stad en zijn inwoners. Wat is de deugdzame stad? Fikry El Azzouzi haalt inspiratie voor zijn bijdrage uit een slamgedicht dat hij schreef in 2013 – te bekijken op youtube.
16u30-17u SLOTBESCHOUWING David de Vaal, directeur Antwerps integratiecentrum de8.
17u RECEPTIE Aansluitende receptie in het theatercafé met ZuidAmerikaanse hapjes (Chevere)
doorlopend AUDIOVISUEEL (VIDEO) ‘Solidariteit kleurt je wijk’ (2012) - Antwerps integratiecentrum de8 vzw. Gemaakt voor Stadsfestival Antwerpen Vandaag, mei 2012, een film van Sadiq Ahmady Voor projectie in MAS, Museum Aan de Stroom, Permeke hoofbibliotheek Antwerpen. Een realisatie van VideAntz voor de8. (FOTO) fotomateriaal uit het archief van de8.
MISSIE Antwerps integratiecentrum de8 is expert en innovator in het positief omgaan met etnisch-culturele diversiteit.
De belangrijkste toetssteen voor onze werking zijn de noden, behoeften en ervaringen van etnisch-culturele minderheden. De8 ijvert voor een samenleving die diversiteit als meerwaarde benut, waar discriminatie niet getolereerd wordt, die gelijkwaardige deelname van etnisch-culturele minderheden verzekert en die sociale grondrechten waarborgt.
We doen dit in partnerschap met etnisch-culturele minderheden, met organisaties en met het beleid. De8 werkt aan interculturalisering door het opzetten, organiseren of ondersteunen van projecten, interculturaliseringstrajecten en dienstverlening met als doel structurele verandering in organisaties, diensten en in de samenleving te realiseren. We bouwen onze expertise in belangrijke mate op vanuit: - concreet en participatief werken met etnisch-culturele minderheden. - een uitgebreid netwerk.
Met dank aan: De werkgroep event integratiewerk – Nephtalie Van der Borght, Maria Arredondo, Sophie Ngo-Nlend, Veerle Milh, Els Haüser, Mariam El Osri, Patrick Stevens. Azziza Chourak en Wim Vaerewyck voor salongesprek en overzicht de8. Máire Ní Ghabháin , Veerle Milh, Els Haüser en Mariam El Osri voor deelname salongesprek, Sam Mampaey, Jazz Sanusi voor de muziek en alle helping hands van de8 tijdens het event - directie, coördinatoren en alle medewerkers van Antwerps integratiecentrum de8. Bijzondere dank aan alle deelnemende sprekers in het deel ‘reflecties’, alle aanwezige bezoekers en last but not least aan onze special guest.
Antwerps integratiecentrum de8 · Van Daelstraat 35 · 2140 Borgerhout · www.de8.be ·
[email protected]
