Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding
2
2. Visie, missie en doelstelling
3
3. Periode 2009-2012 3.1 terugblik 3.2 conclusie
4 4 5
4. Periode januari 2013 – januari 2014 4.1 profiel en definities 4.2 ambities 4.3 programma
6 6 10 10
5. Positionering in Utrecht
12
6. Educatie en participatie
12
7. Organisatiestructuur
13
8. Ondernemerschap en strategie
14
9. Publieksbereik
15
10. Financiën
18
11. Slotwoord
19
Bijlagen: 1. Prestaties 2012 en prognose 2013 in cijfers a. overzicht activiteiten b. bezoekersaantallen 2. begroting 2013
1
1. Inleiding In het ondernemingsplan 2013-2016 worden de grotere contouren geschetst van de activiteiten, doelstellingen en ambities van Cultuur19. In dit jaarplan zal het een en ander concreet en meer in detail worden beschreven. Daar komt bij dat Leidsche Rijn inmiddels weer een jaar verder is. Dat betekent veel in Leidsche Rijn. Routeplanners moeten doorlopend herijkt worden. Cultuur19, als culturele routeplanner, heeft inmiddels nieuwe uitdagingen en obstakels ontdekt in het culturele landschap. Die worden beschreven en zullen een onderdeel van de infrastructuur worden in 2013. Vanwege een duidelijke inhoudelijke verbinding met het ondernemingsplan 2013-2016, wordt dezelfde indeling aangehouden. Ten aanzien van een aantal eerder beschreven onderdelen wordt direct uit het ondernemingsplan 2013-2016 geciteerd. Uit het ondernemingsplan 2013-2016: Cultuur19 heeft in de afgelopen jaren de culturele infrastructuur in Leidsche Rijn/Vleuten-De Meern (wijk 9 en 10) helpen opbouwen en programmatisch invulling gegeven. Kernthema daarbij is de eigenheid van de wijken. De wijkgerichte aanpak is altijd een startpunt geweest en de waardering en successen die daarmee geoogst zijn brengen steeds hogere verwachtingen met zich mee. Verwachtingen waar Cultuur19 aan kan voldoen en waarmee Cultuur19 zelfs een stap verder wil gaan. Dat er een stap verder gegaan moet worden is inherent aan de sector. Kunst en Cultuur moeten verrassen en uitdagen, provoceren en troosten. Daar past geen voorspelbaarheid bij. Dit ondernemingsplan is het resultaat van het in kaart brengen van de mogelijkheden die onvoorspelbaarheid biedt in een wereld vol verrassingen binnen een wijk vol tijdelijkheid. Cultuur19 maakt de combinatie tussen uitdagende programma's en degelijke bedrijfsvoering, waarbij de omgeving de belangrijkste inspiratiebron is.
Zingende Beelden 2012 Foto: Remco Tjallinks
2
2. Visie, missie en hoofddoelstelling (uit het ondernemingsplan 2013-2016) Cultuur19 bestaat sinds 2004 en is voortgekomen uit de netwerkorganisatie Stichting Maatschappelijke Ontwikkeling Leidsche Rijn. In de loop van de jaren hebben zich de visie, missie en hoofddoelstelling van Cultuur19 niet veranderd. Wel heeft de uitwerking zich ontwikkeld en is de mate van professionaliteit fors toegenomen. Visie Kunst en Cultuur zijn onmisbaar om tot volledige ontplooiing te komen van mensen, wijken en de verhoudingen daartussen. Kunst en Cultuur hebben de kracht om toeschouwers en deelnemers te laten reflecteren op zichzelf en hun omgeving. Elementen worden uitvergroot, fantasie wordt geprikkeld en creativiteit en flexibiliteit gestimuleerd. Dat kan door een goede mix van herkenbaarheid en grensverleggendheid. De manier waarop toeschouwers zich (kunnen) verhouden tot hun omgeving is daarbij vaak het uitgangspunt. Die omgeving is Leidsche Rijn/Vleuten-De Meern, een nieuw stadsdeel in ontwikkeling. Waar mensen behoefte hebben aan identiteit en verbindingen met elkaar, de wijk en de stad. Logisch dat in een aantal van de programma’s van Cultuur19 dan ook materiaal gemaakt door wijkbewoners, passanten en bezoekers verwerkt zit. Het programma van Cultuur19 brengt kunstenaars, wijkbewoners en de bijzondere elementen uit de wijk bij elkaar en laat daar een hoogwaardig product uit ontstaan. Deze visie draagt Cultuur19 op de volgende manier uit: Missie Cultuur19 informeert, faciliteert, programmeert en produceert voor en met de bewoners van de wijken Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern. Cultuur19 maakt nieuw programma en voegt dat toe aan de bestaande infrastructuur. Daarnaast is Cultuur19 de routeplanner voor de gehele culturele infrastructuur van het stadsdeel. Bij het uitdragen van de visie hanteert Cultuur19 de volgende hoofddoelstelling: Het stimuleren van actieve en passieve participatie aan kunst en cultuur door de bewoners van de wijken Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern.
3
Zingende Beelden 2012 foto: Remco Tjallinks
3. Periode 2009-2012 (uit het ondernemingsplan 2013-2016) 3.1 Korte Terugblik In deze periode heeft Cultuur19, samen met de wijken Leidsche Rijn/Vleuten-De Meern een grote ontwikkeling doorgemaakt. De wijken ontwikkelden een eigen karakter en profiel. De ontwikkeling van het Máximapark heeft gezorgd voor een prachtige ontmoetingsplek, boordevol beeldende kunst en mogelijkheden voor de podiumkunsten. Daar heeft Cultuur19 op ingespeeld door de 12de editie van het Leidsche Rijn Festival (zie 4.2) te verhuizen naar het park en aanvullende programmering voor het park te ontwikkelen. Het Cultuur19 beleid viel uiteen in de volgende drie beleidslijnen: • Informeren Methoden bedenken en middelen ontwikkelen om bewoners op de hoogte te stellen van het culturele aanbod in hun wijk. • Faciliteren Beheren van de Paper Dome / Theater het Zand / Nomads in Residence. Culturele ondernemers werven om gebruik te maken van deze locaties. Ondersteunen bij de uitvoering van activiteiten. • Programmeren/Produceren Het aanbieden van een terugkerend film- en theaterprogramma voor basisschoolleerlingen. Het produceren van programma voor jongeren (KLUB19). Het organiseren van een groeiend aantal in het oog springende activiteiten/festivals dat bijdraagt aan het culturele klimaat in de wijk en aansluit bij de behoefte van de wijk. De bedrijfsvoering van Cultuur19 heeft in 2011 en 2012 andere accenten gekregen. • De informerende rol bleef belangrijk om in het middelpunt van het aanbod te kunnen 4
staan. Daarnaast maakte Cultuur19 de www.uitinleidscherijn.nl en de maandposter Uit In Leidsche Rijn tot een kostendekkend succes. Cultuur19 wist hiertoe een groeiende groep verspreiders (50) en vrijwilligers (70) aan zich te binden. • De faciliterende rol werd kleiner door het wegvallen in 2012 van de Paper Dome. Daarentegen kwam de Nomads in Residence (NiR) erbij. De NiR is een verplaatsbare, multifunctionele woon/werkruimte van Bik-Van de Pol voor kunstenaars en staat in het Máximapark. De wijk, het park en de bewoners leveren de kunstenaars input voor hun werk, die al dan niet in opdracht van Cultuur19 werken. • De programmerende/producerende rol werd groter. De wijk en haar bewoners ontwikkelden zich en dat ging gepaard met de vraag naar een professionele culturele infrastructuur. Ook werden verbindingen gelegd tussen het Cultuur19 programma en het onderwijs en de kunsteducatie. o Zaalbezetting (30 voorstellingen per jaar in Theater het Zand) steeg van 35% naar 65%. o Het Leidsche Rijn Festival groeide, professionaliseerde en verhuisde naar het Máximapark. o Cultuur19 kreeg de eindverantwoordelijkheid over het project Zingende Beelden, rondom de beeldentuin van wereldfaam in het Máximapark. o Jongerenprogrammering krijgt in 2012 continuïteit met het aangegane partnerschap met Doenja Dienstverlening, Via Vinex, Azotod en PodiumWerkPlaats. o Kunstenaars maken in 2012, binnen de NiR programmering, werk (muziek, theater) dat in première gaat tijdens Zingende Beelden en het Leidsche Rijn Festival 2012. Wijkbewoners leveren hier input voor. o Cultuur19 programmeerde in samenspraak met de Brede School het Zand. Het cultuurprofiel van de Brede School sloot aan bij naschoolse Cultuur19 voorstellingen. Cultuur19 informeerde daarnaast bezoekers (kinderen/ouders) over de mogelijkheden in de cursusmarkt van de kunsteducatie. De Duik in het Zand (Nieuwjaarsduik) bracht al deze activiteiten bij elkaar en doorgaande leerlijnen werden zichtbaar. In maart 2012 verhuist Cultuur19 naar een centrumlocatie in de wijk. Tegen het Máximapark aan en met uitzicht op het te bouwen Cultuurhuis kan Cultuur19 de spil blijven die het de afgelopen jaren was. 3.2 Conclusie De periode 2009-2012 is er een van transitie van status aparte naar een onderdeel van Utrecht. Steeds meer Utrechters leren Leidsche Rijn kennen, niet in de laatste plaats vanwege het culturele programma. Leidsche Rijn blijft zich ontwikkelen, maar niet meer vanuit een achterstandspositie. De specifieke kenmerken en kracht van dit stadsdeel (onder andere Máximapark, wijkgerichte aanpak, functionering van de multifunctionele accommodaties, brede school ontwikkeling) maken de wijk en de wijkbewoner trots met een zelfverzekerde blik naar de toekomst. De naamsbekendheid en waardering voor Cultuur19 steeg en de betrokkenheid van de nieuwe bewoners bij hun wijk en leefomgeving maakte dat zich een culturele infrastructuur kon ontwikkelen, die zich kenmerkt door verscheidenheid en verrassingen. Ook de kritische houding van de wijkbewoners ten opzichte van hun leefomgeving en de te ontwikkelen activiteiten daarbinnen, maakte dat het culturele aanbod en aanbieders professionaliseerde en van groeiend artistiek niveau is. Cultuur19 wil deze trend doorzetten en ondersteunen. 5
4. Periode januari 2013 – januari 2014 De huidige sociaal economische omstandigheden dwingt Cultuur19 om zich te herbezinnen. De visie, missie en hoofddoelstelling veranderen niet, wel de omstandigheden en financiële kaders waarbinnen Cultuur19 moet opereren. De demografische veranderingen in 2013 zijn betrekkelijk klein. Kinderen worden weliswaar weer een jaar ouder en de groep jongeren daarmee groter, maar het groeitempo van Leidsche Rijn is behoorlijk kleiner geworden. De bouw en verkoop van nieuwe woningen is vertraagd onder invloed van de economische crisis. Ook zal de bouw van het Cultuurhuis Castellum Hoge Woerd in 2014 vertraagd beginnen. Programmering van deze theaterzaal zal in 2015/2016 mogelijk worden. De voorziene oplevering is eind 2015. Deze vertraging betekent dat het Castellum in 2013 geen rol van betekenis speelt in Leidsche Rijn. Het draagvlak ervoor zal wel moeten groeien, dus het advies van Cultuur19 aan Culturele Zaken is om daarmee in de publiciteit en zichtbaarheid mee te beginnen. Begrip voor bezuinigingen in dezelfde tijd als investeringen van miljoenen in een nieuw theater moet worden opgebouwd en verdiend. De ontwikkelingen zullen van Leidsche Rijn/Vleuten de Meern een stadsdeel maken, meer dan een wijk met 70.000 inwoners. Een stadsdeel met specifieke eigenschappen (veel kinderen, veel forenzen, weinig studenten). Inmiddels is bekend geworden dat eind 2014 een bioscoopvoorziening met 7 zalen en 2000 stoelen zal worden opgeleverd. Daar zal Cultuur19 een duidelijk profiel tegenaan moeten zetten of moeten aansluiten in de programmering (inhoudelijk of facilitair). 4.1 Profiel en Definities In het ondernemingsplan 2013-2016 worden de volgende eisen gesteld aan het programma van Cultuur19: • Relatie tot de wijk(en) en wijkbewoners. • Vernieuwende vorm met een meer of minder absurdistisch karakter. Een nieuwe verrassende context levert een nieuwe kijk op mogelijk al bekende thematiek. • Tijdelijkheid speelt een grote rol. Tijdelijke locaties en eenmalige uitvoeringen dragen bij aan het kunnen brengen en beleven van verrassingen. Dit geldt altijd, maar zeker voor de jongerenprogrammering. De vluchtigheid maakt bijzonder. • Toegankelijkheid. Het programma moet voor iedereen, die de oogkleppen af wil doen, toegankelijk zijn. • Een groeiend aantal bezoekers, deelnemers in de periode 2013-2016. Deze kenmerken worden in 2013 verder aangescherpt en waar nodig bijgesteld. Eind 2012 heeft Cultuur19 een aantal bijeenkomsten voor haar medewerkers georganiseerd waarbij werd ingegaan op het gewenste profiel van Cultuur19 en de definitie van daarbij horende kernbegrippen. Om herkenbaar te kunnen faciliteren, programmeren en produceren moeten de gewenste ingrediënten voor iedere stakeholder (maker, ondersteuner en afnemer) duidelijk zijn.
6
De volgende conclusies werden gezamenlijk getrokken na afloop van deze sessies. Het gewenste profiel van Cultuur19 kenmerkt zich door: • hoge kwaliteit • kunst&cultuur • toegankelijkheid van programma en personen • professionele uitstraling • niet elitaire karakter • origineel creatieve sfeer van het programma • flexibel • breed wat betreft kunstdisciplines en doelgroepen • wijkgericht • zelfstandig, geen gemeentelijke instelling • doorgaande lijn vanuit onderwijs naar vrije tijd en club (bijv KLUB19) • educatie als middel (geen speerpunt) • apolitiek • areligieus • zonder winstoogmerk (winst wordt geïnvesteerd in verbetering) De kenmerken die als meest belangrijk werden bestempeld waren: 1. hoge kwaliteit 2. wijkgericht 3. breed (disciplines en doelgroepen) Ad 1. Wat betekent het kenmerk kwaliteit voor programmering/productie/PR-Marketing en organisatie? Kwaliteit in de programmering: • constant niveau • herkenbare stijl: verrassend, prikkelend etc. • kleinschalig effectief • diepgang/ meerdere lagen • niet belerend • kinderen worden bij kinderprogrammering als volwaardige toeschouwers gezien • creatief/ origineel Kwaliteit in de productie • verzorgende sfeer/ uitnodigend voor alle stakeholders • creatief/ origineel • herkenbare stijl: uiterlijk + werkwijze • oog voor detail • hoge mate van dienstverlening Kwaliteit in de pr/marketing • verzorgd • herkenbare stijl • foutloos/ betrouwbaar • wervend/ uitnodigend • effect meetbaar waar mogelijk • actuele technische mogelijkheden benutten
7
Kwaliteit in de organisatie • verzorgd/ vriendelijk (werkwijze) • klantgericht (werkwijze) • teamgeest • plat/ toegankelijk • kleinschalig effectief • sympathiek • betrouwbaar Ad 2. Wat is wijkgericht werken?
Opmerkingen bij het figuur: 1. Locaties moeten worden geïnterpreteerd in de breedste zin van het woord. Dus niet alleen C19 locaties, maar alle locaties in de wijk. 2. De organisaties onderling bezitten samenwerkingsverbanden. Zo ook de bewoners
Onontbeerlijke elementen van wijkgericht werken: • aansluiten op een behoefte (of deelbehoefte) • behoeften vanuit: 1. de bewoner 2. ontwikkelaars 3. ondernemers 4. ervaring • versterken/ aansluiten bij verrassende elementen/veranderingen • samenwerking • zeggenschap van diegene met de behoefte / participatie • integraal (inclusief besturen van deelnemende organisaties) In 2013 wordt de definitie van wijkgericht werken aangescherpt in samenspraak met partners. Ad. 3 Wat is breed? De inzet van alle disciplines is mogelijk en alle doelgroepen zijn mogelijk, namelijk de hele wijk. Per activiteit wordt heel duidelijk gedefinieerd welke discipline(s) en doelgroepen wenselijk zijn.
8
Hoe krijgt Cultuur19 dit voor elkaar? Welke werkwijze/functieomschrijvingen moeten daarvoor worden gehanteerd per functie? Directeur • netwerk lokaal bijhouden (collega-instellingen) • profiel bewaken • zichtbaarheid optimaliseren • (lokale) middelen genereren Communicatiemanager • geïnformeerd over de ontwikkelingen in de wijk + anderen informeren → Uit in LR. • kansen, mogelijkheden herkennen • kansen, mogelijkheden ontwikkelen • informeren om kansen te creëren + ons publiek informeren Programmeur • (mogelijk) publieksonderzoek doen • kennis bijhouden/ontwikkelen aangaande aanbod • inventaris lokale aanbieders • creatieve opdrachten verstrekken Bureaumedewerker / coördinator verspreiding • geïnformeerd blijven • locaties verspreiding uitbreiden • Fotopool uit de wijk onderhouden • 1e aanspreekpunt (telefoon) Producent/beheerder/vrijwilligerscoördinator • informeren over Cultuur19 • lokaal opdrachten verstrekken (→ lokale leveranciers) • sponsoren scouten en eerste contact leggen • Grote mobiliteit door de wijk; is 't meeste in de wijk • wijk promotor • lobbyen voor Cultuur19 Brede School Coördinator • Verbinden aan de hand van mogelijkheden van samenwerking: 1. Brede School met de scholen Intern 2. Brede School met de wijk 3. Brede School met Cultuur19 4. Cultuur19 met cultuureducatie In de loop van 2013 wordt de werkwijze specifiek gedefinieerd. Wat zijn de stappen om te komen tot een wijkgericht cultureel product van hoge kwaliteit?
9
4.2 Ambities Vanuit deze ontwikkelingen, gestelde vragen en definities heeft Cultuur19 de volgende ambities voor 2013 geformuleerd: 3. Cultuur19 ontwikkelt het bestaande jongerenprogramma (KLUB19) in samenwerking met partners tot een community met 3 evenementen. Talentontwikkeling staat hierbij centraal. Er wordt gesproken net het wijkbureau over een mogelijk opdracht verstrekking. 4. Cultuur19 programmeert en produceert Kunst en Cultuur voor, door en met het stadsdeel. De combinatie van programma’s moet leiden tot doorgaande lijnen (talentontwikkeling, wijkontwikkeling en leefbaarheid), die het stadsdeel uniek maakt. 5. Cultuur19 blijft een trekker van de Leidsche Rijn Connectie. In 2013 tijdens de viering van de Vrede van Utrecht levert dit resultaten op met grote bezoekersaantallen. Leidsche Rijn/Vleuten-De Meern is het enige stadsdeel waarbinnen dit netwerk zo sterk is ontwikkeld en waar het bedrijfsleven deel van uitmaakt. Op de Midzomernachttafel (22 juni) zullen alle cultureel ondernemers uit Leidsche Rijn zich gezamenlijk met programma presenteren. 6. De Nomads in Residence levert in 2013 een groot aandeel in de Cultuur19 programmering en levert resultaten waarin de wijkbewoners hun geleverde input herkennen. In 2013 zal de NiR goed bezet zijn door makers en de marketing campagne op gang komen. 7. Door goede campagnes groeit het publieksbereik naar 10.000 in 2013, ook onder invloed van het momentum van de Vrede van Utrecht. 8. Een verschuiving van inkomsten uit subsidie naar inkomsten uit partnerschappen met het bedrijfsleven krijgt vorm in een aantal concrete afspraken in 2013. 4.3 Programma De bovenstaande ambities worden in de volgende programma’s gerealiseerd: 1. Jongeren en KLUB19 KLUB19 realiseert in 2013 drie spraakmakende programma’s. KLUB19 heeft zich in 2011 en 2012 ontwikkeld tot een vruchtbare community van waaruit jongeren hun eigen ideeën kunnen leren produceren. Eerdere onderzoeken toonden aan dat eigenaarschap bij de participatie van jongeren essentieel is. Eigenaarschap levert commitment en commitment levert talentontwikkeling. Op iedere VO school (Amadeus Lyceum / Leidsche Rijn College en Via Nova) worden talenten en interesses gekoppeld aan mogelijke KLUB19 producties in de wijk. Doenja Dienstverlening, Via Vinex (El Army), Azotod en de PodiumWerkPlaats zijn partners op onderdelen van dit jongerenprogramma. De deelname van de HKU in 2012 en de start van een succesvol educatief traject voor het voortgezet onderwijs wordt in 2013 verdiept en uitgebouwd. 2. Kinderen Voor kinderen 2-12 jaar programmeert Cultuur19 in de herfst-, krokus-, mei- en kerstvakantie de KinderTheaterWeek. Professioneel (muziek)theater in Theater Het Zand. Grotere producties worden in samenwerking met de PodiumWerkPlaats geprogrammeerd. In 2013 drie tot vier voorstellingen per vakantieweek. Deze voorstellingen moeten thematisch kunnen aansluiten bij de belevingswerelden van de kinderen, maar diezelfde belevingswereld ook verder brengen. In 2013 wordt een begin gemaakt met programmering in Theater Vleuterweide. Een theater met 250 stoelen en een goede relatie met het winkelcentrum Vleuterweide. Cultuur19 moet hier herkenbaar 2 voorstellingen co-produceren en programmeren. Kinderen kunnen iedere laatste zondag van de maand (exclusief zomervakantie) naar de kinderbioscoop in Theater Het Zand. Actuele 4+, 6+ en 9+ films worden gedraaid. Deze films zijn 10
fantasierijk, verrassend en internationaal. Ook hier worden 2 commercieel interessante films herkenbaar in samenwerking met Theater Vleuterweide geprogrammeerd. Het kinderprogramma in Theater Het Zand sluit aan bij het cultuurprofiel van de Brede School Het Zand.
KLUB19 live action game Signal Lost foto: Remco Tjallinks
Leidsche Rijn Festival Het oudste (sinds 2000) jaarlijkse festival van Leidsche Rijn maakt een belangrijk stap in 2013. Externe adviseurs en productie specialisten worden geraadpleegd om dit festival beter te laten presteren. Kindertheater, workshops en horeca en de bijbehorende campagne en productionele keuzes moeten strakker worden geregisseerd. In 2013 zal het thema zijn: Energie. Dit thema biedt zeer veel artistieke en commerciële mogelijkheden. Het Leidsche Rijn Festival wordt in 2013 niet ondersteund door de Vrede van Utrecht en de gemeentelijk activiteitenbudget. In 2013 wordt nieuwe financiering gevonden. 3. Volwassenen Zingende Beelden (8+) Op 22 juni 2013 zal Zingende Beelden in het Máximapark in het teken van de Vrede van Utrecht staan. Theater en dans brengen overdag de beelden en het park tot leven. Uitgangspunten vormen thema Licht, de Midsummer Night's Dream van W. Shakespeare en een toeleiding naar de Miszomernachttafel van de Leidsche Rijn Connectie. De makers van deze editie (theatermaker Ragnhild van den Reek en choreograaf Kristel van der Heijden) zullen werken en zichtbaar zijn vanuit de Nomads in Residence en lokale kunstenaars (professionals en amateurs) betrekken bij de productie. Tijdens dit weekend zullen veel programma's te bezichtigen zijn in Leidsche Rijn. Cultuur19, Via Vinex, Rood I Noot an andere ondernemers die op zaterdag programmeren maken samen met de Vrede van Utrecht een logische Culturele Route zichtbaar om deze activiteiten elkaar te laten 11
versterken wat betreft bezoekersaantallen en thematiek. De Nomads in Residence (NiR) wordt niet leeftijdgebonden geprogrammeerd. Vanaf februari 2013 is de Nomads in Residence doorlopend bezet met makende kunstenaars, die de wijk, de bewoners en het park als inspiratie en uitgangspunt zullen nemen. Een sinds februari 2013 bestaande blog (www.nomadsinresidence.nl) maakt dit proces zichtbaar. De exploitatie van de NiR wordt mogelijk middels subsidies (wijkbureau), fondsen, donateurs en inkomsten verhuur. Coproducties In april (1 week) en juni (2 weken) zal Cultuur19 co-producent zijn van 'Tuigdorp', door Tg Monter. Een voorstelling geprogrammeerd door Theater Kikker. Een voorstelling over mensen die buiten de maatschappij zijn gezet. Cultuur19 wil hiermee de programmering voor volwassen een impuls geven met actuele thematiek. Cultuur19 heeft Tg. Monter ondersteund in de opstartfase met advies en toegang tot het lokale en stedelijke netwerk. De voorstelling wordt in de NiR geschreven. Cultuur19 als coproducent zal in 2013 vaker voorkomen. Cultuur19 kan zich inhoudelijk verbinden aan een productie, die aan haar criteria voldoet, met duidelijke zakelijke afspraken. Tegelijkertijd is het niet alleen Cultuur19 die een mogelijk zakelijk risico draagt. 5. Positionering in Utrecht De gedachte, dat een wijkgerichte aanpak met betrekking tot culturele activiteiten de meest effectieve en waardevolle is, is door de gemeente Utrecht omarmd. Met deze werkwijze wordt de maatschappelijke relevantie van Kunst en Cultuur het best duidelijk. Cultuur19 heeft met deze stijl van werken 12 jaar ervaring en beschikt over de expertise om partners in het stadsdeel (waaronder het Cultuurhuis Castellum Hoge Woerd in 2015) te verbinden met de (sub)wijken. Cultuur19 programmeert het binnenste van de wijken naar buiten en het voor de wijken interessante buiten naar binnen. Cultuur19 zal in 2013 een gesprekspartner blijven van Culturele Zaken, Onderwijs en de lokale gemeentelijke diensten. Cultuur19 kan de kennis aangaande de wijkgerichte aanpak delen en aanscherpen. Wat zijn de valkuilen en successen? Daarnaast is eind 2012 een uitwisseling ontstaan tussen de wijkgerichte partners (Cultuur19, Stefanus, Vorstelijk Complex, Cultuurhuis Kanaleneiland, Via Vinex, Wilde Westen) met bijeenkomsten op regelmatige basis. Dit levert voor Cultuur19 informatie voor strategische keuzes op en mogelijkheden voor programmatische aanvulling en kostenreductie. Cultuur19 heeft zich in de afgelopen jaren binnen het stedelijke netwerk weten te positioneren als betrouwbaar en kundig. Dat ontwikkelt zich in 2013 verder door een duidelijke zichtbaarheid bij de Vrede van Utrecht, Leidsche Rijn Connectie en politieke besluitvorming. 6. Educatie en Participatie In 2013 zal Cultuur19 zich verder op dit gebied ontwikkelen. Diverse scholen hebben de wens uitgesproken om met Cultuur19 samen te werken. Daarnaast is er sprake van een herstructurering van middelen, waardoor scholen meer armslag krijgen voor de intensivering/verdieping van hun cultuurprogramma. • Onderwijs Cultuur19 zit in het kernoverleg van Brede School Het Zand met de deelnemende scholen (Montessorischool Arcade en OBS het Zand). Deze scholen ontwikkelen in 2013 een visieplan op 12
het gebied van Kunst-, en Cultuureducatie. De scholen hebben zich uitgesproken om Cultuur19 als aanbieder van educatietrajecten te willen inhuren (al dan niet binnen de regeling Creatief Partnerschap). De Brede School coördinator van Brede School Het Zand is bij Cultuur19 in dienst. In het voorjaar van 2013 zal blijken of dat ook van 1/8/2013 – 31/12/2014 zo kan blijven. In het voorjaar 2013 worden hierover gesprekken met beide schoolbesturen gevoerd. • Toeleiding In samenwerking met Doenja Dienstverlening worden moeilijk bereikbare doelgroepen verleid om te participeren aan het Cultuur19 programma. Hierover wordt in het voorjaar 2013 een concrete overeenkomst opgesteld. • Eigenaarschap Cultuur19 zorgt ervoor dat de wijk en wijkbewoners input leveren voor programmering. Dit gebeurt door middel van workshops/trainingen, maar ook door middel van enquêtes, interviews en brainstorms. In 2013 wordt het eigenaarschap groter doordat de NiR op zijn plaats staat en de NiR blog, twitter en facebook optimaal worden benut. • Creatief Leren In relatie tot de scholen programmeert Cultuur19 workshopleiders, die bekend zijn met het Creatief Leren. Kinderen leren iets te maken door iets te proberen en binnen creatieve werkvormen te improviseren. Deze manier van werken vindt steeds meer aansluiting in de nieuwe methodieken van het (basis)onderwijs. 7. Organisatiestructuur (uit ondernemingsplan 2013-2016) Cultuur19 beschikt over 3,95 fte aan personeel. Een kleine organisatie met een hoge productie, waarbij kan worden gesteund op 70 vrijwilligers die een afspiegeling vormen van de bevolking van het stadsdeel. Voor het programma maakt Cultuur19 gebruik van een groeiend netwerk van kunstenaars, opleidingsinstituten, boekingsbureaus, producenten en faciliterende bedrijven. Hieronder de verantwoordingslijnen en de namen van de betrokkenen. Raad van Toezicht Dhr. A. Alferink Mevr. A. Den Boer Dhr. H. Stotijn Dhr. P. Kotvis De Raad van Toezicht benoemt de directeur die zitting heeft in de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur bestaat uit minimaal 1 persoon en is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding. Raad van Bestuur Directeur
Hanno Tomassen
Medewerkers Marketing en communicatie Claudia van Swelm Programma Leonie Langenhuijsen Beheer/verhuur Ineke Teunissen van Manen Brede School Coördinator Hester Bruinsma (vooralsnog tot 1/8/2013) Bureaumedewerker Nel de Kam HBO Stagiaire Marketing en communicatie HBO Stagiaire Programma en bureau ondersteuning 13
0,67 fte 0,89 fte 0,67 fte 0,61 fte 0,67 fte 0,44 fte 0,89 fte 0,67 fte
Maatschappelijke stagiaires (ondersteuning C19 producties) De financiële en personele administratie worden in opdracht van Cultuur19 gedaan door Doenja Dienstverlening. De Raad van Toezicht bestaat sinds eind 2011 uit vier leden en komt 5 keer per jaar bijeen. Er wordt in lijn met de code cultural governance gehandeld. Cultuur19 is een kleine, overzichtelijke organisatie met duidelijke bestuurlijke structuur en een transparante verantwoordingslijn naar de Raad van Toezicht, zowel inhoudelijk als zakelijk.
Dag van Natuur en Cultuur 2012 foto: Cultuur19
8. Ondernemerschap en strategie In 2012 is gebleken dat het ondernemerschap zich in de culturele sector niet alleen moet toespitsen op het generen van (tijdelijke) middelen, maar vooral ook tot doel moet hebben om een duidelijk product en heldere visie te communiceren. Binnen de netwerken zijn de losse activiteiten minder interessant dan het totaal. Bedrijven, fondsen, foundations en donateurs/sponsoren moeten worden verleid om zich te verbinden aan de doelstellingen van de stichting Cultuur19, niet aan een losse activiteit. Alleen op die manier kunnen duurzame inhoudelijke en zakelijk relaties ontstaan. Dit geldt ook voor artistieke partners die Cultuur19 benaderen om als betaald producent op te treden in productie in Leidsche rijn. Cultuur19 spant zich in om op deze gronden ingangen te vinden bij mogelijke partners. Daar zijn vaak persoonlijke contacten voor nodig; die moeten worden opgebouwd. Vooralsnog zijn hier de resultaten mager, en zal er in 2013, ook met externen, werk van gemaakt moeten worden. Doelstelling om eind 2013 een aantal structurele partnerschappen te hebben blijft overeind, omdat Cultuur19 sterke producten heeft en een sterk merk is.
14
9. Publieksbereik en Marketingcommunicatiestrategie 2013 (uit ondernemingsplan 2013-2016 met aanpassingen) Positionering en propositie Cultuur19 maakt zich sterk voor een b(l)oeiend cultuurklimaat in Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern en is de spin-in-het-web van het culturele veld. Cultuur19 wijst bewoners de weg door het culturele aanbod, programmeert verrassend en ondersteunt inwoners en kunstenaars met een idee voor cultuur in Leidsche Rijn. Visie Goede communicatie vereist een geïntegreerde marketingcommunicatiestrategie. Bovenstaande propositie is te herkennen in alle uitingen van onze marketingcommunicatiemix. De wijkgerichte oriëntatie van Cultuur19 betekent een bijzondere relatie met het publiek; 'we zijn buren'. Die nabijheid klinkt door in onze campagnes. Kindertekeningen van bezoekers van het Leidsche Rijn Festival vormen de basis voor onze flyers en posters. Deze persoonlijke benadering past bij Cultuur19 als wijkgerichte organisatie. SWOT-analyse 2013 Strength • • • •
Jarenlange kennis en ervaring Flexibel en ondernemend Betrokken bij de wijk Groot netwerk bij organisaties, bewoners, vrijwilligers en bedrijven • Kwaliteit programmering
Weakness • Voor niet-wijkbewoners: imago en ligging Leidsche Rijn • Geen locatie voor jongerencultuur • Weinig bereik onder jongeren • Imago als gemeentelijke instelling
Opportunity • Groeiend inwoneraantal • KLUB19, groeiend aantal jongeren • samenwerking partners aan gemeentelijke opdracht jongerenactiviteiten • Samenwerking met bedrijfsleven en scholen • Cultuurnetwerk Leidsche Rijn Connectie • Vrede van Utrecht • Ontwikkeling van Leidsche Rijn naar volwaardig onderdeel van stad Utrecht Threat • Crisis, publiek heeft minder te besteden • Teruglopende budgetten voor cultuur in het algemeen en in Leidsche Rijn • Overname beheer vastgoed Brede School Het Zand door Utrechtse Vastgoed Organisatie
Marketingcommunicatiedoelgroepen Cultuur19 richt zich op alle volwassenen, kinderen en jongeren in Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern met een interesse in kunst en cultuur. Zingende Beelden, Leidsche Rijn Festival en coproducties hebben een bereik in heel Utrecht. Voor groepen met een lager inkomen (Upashouders, bewoners van sociale huurwoningen) wordt een korting gehanteerd. 15
Marketingcommunicatiedoelstellingen In de 2013 bereikt Cultuur19 de geambieerde groei van het bereik door vergroting van naamsbekendheid en merkkennis onder huidige en nieuwe inwoners. Cultuur19 is als afzender zichtbaarder tijdens eigen evenementen, in de lokale nieuwsbladen en in social media. Om betrokkenheid te stimuleren investeert Cultuur19 in persoonlijke aandacht aan onze vrijwilligers (onze ambassadeurs). Cultuur19 heeft een informatieve (niet alleen promotionele) houding op de social media netwerken en verrassing en nabijheid staan ook centraal bij het ontwikkelen van campagnes. Jongerenmarketing krijgt een stevig impuls. Jongeren worden bereikt via social media, promotie op scholen en maatschappelijke stages en naar KLUB19 geleid. KLUB19 wordt ontwikkeld als een community van in cultuur geïnteresseerde jongeren, die woonachtig of schoolgaand zijn in Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern. De community wordt een platform om ervaringen te delen, gelijkgestemden online te ontmoeten en updates te krijgen over programmering. Marketingcommunicatiemiddelen • • • • • • • • • • •
Flyers, posters Website Cultuur19 en UitinLeidscheRijn Facebook, Twitter, Hyves, Google Maps, Picasa, Youtube en Qik, LinkedIn. Nieuwsbrief Cultuur19 en KLUB19 Persberichten in lokale nieuwsbladen VAR, Weekkrant De Brug en OnsLeidscheRijn en stedelijk AD/UN Lokale agenda’s online: DNU, Buurtlink, Vleuterweide.nl, LeidscheRijn.nl en Leidsche Rijn Centraal. Specifieke online agenda’s/forums voor kindertheater, beeldende kunst etc. PR en publiciteit: Leidsche Rijn Connectie, scholen en bedrijven Utrechts Uitburo, Toerisme Utrecht Aansluiting bij Culturele Zondagen Guerilla-acties (jongerenmarketing)
Website:
2009
2010
2011
2012
Cultuur19.nl bezoeken
13.515
19.080
17.786
16.385
unieke bezoekers
9.738
14.068
12.381
10.960
paginaweergaves
28.182
53.731
46.384
41.899
% nieuwe bezoekers
64
Uit de bovenstaande tabel valt af te leiden dat de website van Cultuur19 minder wordt bezocht. Het is de ambitie van Cultuur19 om dit bezoek in 2013 te doen stijgen, maar ook te doen divergeren. Meerdere specifieke websites, die onder de vlag van Cultuur19 vallen, (www.uitinleidscherijn.nl , www.leidscherijnfestival.nl , www.zingendebeelden.nl , www.nomasdsinresidence.nl ), zorgen ervoor dat bezoekers niet per definitie via www.cultuur19.nl 16
binnenkomen. Daarnaast geeft het percentage van 64% nieuwe bezoekers in 2012 aan dat er nog steeds een enorme potentie zit is de doelgroep. De begin 2013 in gebruik genomen blog voor de Nomads n Residence zal een nieuwe (stedelijke) doelgroep aanboren. Het maakproces van professionele kunstenaars en de architectonische en conceptuele waarde van het gebouw heeft in 2012 al aangetoond een stedelijke uitstraling te hebben. Zelf internationaal bezoek werd ontvangen (Universiteit Kassel (D)). Cultuuragenda UitinLeidscheRijn Cultuur19 redigeert en produceert de cultuuragenda UitinLeidscheRijn.nl. Wekelijks verschijnt een selectie in Weekkrant De Brug en op ruim 40 locaties hangt het maandoverzicht. Nieuwe ontwikkelingen: crowdfunding en smartphones Naast financiering ziet Cultuur19 in crowdfunding een kans om betrokkenheid en naamsbekendheid te vergroten. In 2011 faciliteerde Cultuur19 de ontwikkeling van de Leidsche Rijn Gids in de augmented reality app Layar. Wanneer deze technologieën tot wasdom komen, bieden ze promotionele kansen, zeker voor een wijkgerichte organisatie als Cultuur19. Daarom werd in 2012 een alternate reality game ontwikkeld in samenwerking met de HKU (www.signal-lost.com). Deze samenwerking wordt in 2013 voortgezet met een artistiek doel, maar zeker ook als onderdeel van de marketingstrategie. Cultuur19 en Leidsche Rijn als voorloper op het gebied van die manieren van communicatie, waarbij de jongeren doelgroep wordt bereikt en uitgenodigd om cultureel actief te blijven of worden.
Zingende Beelden Geocache Route foto: Cultuur19
17
10. Financiën In de bijlage wordt de begroting 2013 in cijfers gepresenteerd. Een groot verschil met de ingediende voorlopige begroting 2013, zoals bijgevoegd bij het ondernemingsplan 2013-2016 is de hoogte van de omzet. In 2013 zal de omzet €465.000 bedragen (in het ondernemingsplan 2013-2016 wordt €415.000 genoemd), bij het volledig kunnen uitvoeren in aantal en omvang van de voorgenomen activiteiten. Dit is afhankelijk van de middelen die voor deze activiteiten kunnen worden vrijgemaakt en gegenereerd. In het verleden werd de omzet van activiteiten klein begroot vanwege het voorbehoud. Inmiddels kan van een aantal langer lopende programma's de te behalen omzet beter worden ingeschat. Daarnaast wordt ook de inzet van het Cultuur19 personeel gekapitaliseerd, hetgeen een begrotingsstijging veroorzaakt. De stijging van de totaalomzet is daarmee niet alleen een teken van vertrouwen, maar ook van ervaring , realiteitszin en een verdienmodel. In 2013 nemen we een duidelijker financiële systematiek in gebruik, waarbij kostenplaatsen en grootboekrekeningnummers direct zijn terug te vinden in de jaarbegroting. Dat maakt de stand van zaken op onderdelen inzichtelijker met een betere mogelijkheid om waar mogelijk bij te kunnen sturen. Deze omzetstijging zorgt er logischerwijs voor dat het aandeel van subsidie daalt. Dat is ook een doelstelling op zichzelf. Het eigenaarschap van alle stakeholders moet zich ook zakelijk kunnen vertalen. Toegangsprijsbeleid en donaties voor en door bezoekers, coproductie bijdragen (financieel of in natura) van sponsoren, Cultuur19 als in te huren specialist en uitvoerder op het gebied van productie/PR Marketing / financiering etc. en de strategische bevestiging voor de gemeente (wat betreft wijkgericht werken) bieden mogelijkheden. Daarmee is de noodzaak voor Cultuur19 als netwerkorganisatie direct duidelijk. Cultuur19 moet in 2013 in staat worden geacht om gezond te opereren, maar ook om harde keuzes te maken mochten de middelen tegenvallen. We doen het goed of niet. Voortdurende kritische zakelijke monitoring is daarbij van essentieel belang.
18
11. Slotwoord Cultuur19 zal in 2013 een marktgerichte aanpak doorontwikkelen. De wijkgerichte aanpak is inhoudelijk van groot belang voor Leidsche Rijn, maar kan ook zakelijk worden vertaald. Cultuur19 zal in 2013 zeer efficiënt met haar middelen, en ook met de inzet van personeel moeten omgaan. Dit heeft tot gevolg dat een duidelijke jaarplanning wordt opgesteld, maar altijd met mogelijkheden om waar nodig direct te kunnen bijsturen. De viering van de Vrede van Utrecht vormt het scharnierpunt in 2013, waarbij een infrastructuur wordt opgebouwd die ook in de rest van de beleidsperiode 2013-2016 van zeer grote waarde zal blijken. Tegelijkertijd wordt gesproken over een herstructurering van middelen voor cultuureducatie. Daar zal Cultuur19, zeker voor wat betreft de reeds aangegane relaties met het voorgezet onderwijs, profijt van kunnen hebben. Cultuur19 krijgt in 2013 kansen en moet zich realiseren dat in tijde van crisis consumenten kritischer worden. Kwaliteit als profiel is onontbeerlijk in combinatie met sterke communicatie. Cultuur19 en Leidsche Rijn worden daar sterker van, mits opbouwende zelfkritiek en de bereidheid om (grote) aanpassingen te doen aanwezig zijn en blijven.
19
