Technische gids
Nl
Inleiding In deze 'technische gids' worden de belangrijkste technieken besproken die worden gebruikt om twee van de meer technisch geavanceerde foto's uit de brochure van de D800/D800E te maken. Neem deze gelegenheid te baat om de vaardigheden te bewonderen van professionele fotograferen die gebruikmaken van de D800/D800E. Dankzij de baanbrekende 36 megapixels beschikt de D800/D800E over een ongeëvenaarde resolutie ten opzichte van eerdere digitale spiegelreflexcamera's. Een neveneffect van zo'n hoge resolutie is echter dat onscherpte, ten gevolge van een onnauwkeurige scherpstelling of door cameratrilling, veel beter zichtbaar is. Om het potentieel van een camera met meer dan 30 miljoen pixels ten volle te kunnen benutten, is een goed begrip nodig van de oorzaken en kenmerken van onscherpte, een nauwkeurige selectie van instellingen en hulpmiddelen (objectieven, statieven en dergelijke) en het gebruik van de best mogelijke onderwerpen.
ii
Inhoudsopgave Inleiding ii Opnametechnieken 2 Stilstaande onderwerpen.........................................................2 • Les 1: Gebruik een statief............................................................. 5 • Les 2: Gebruik livebeeld............................................................... 6 • Les 3: Vermijd zeer kleine diafragma's .................................11 • Dezelfde opname met kadrering in de zoeker..................13 Portretten................................................................................. 15 • Les 1: Kies de juiste scherpstelinstellingen.........................17 • Les 2: Kies de juiste belichtingsinstellingen........................18 • Leer van fouten: zelfde opname, ander scherpstelpunt..... 21 Snelle tips
22
1. Hoge ISO-gevoeligheid..................................................... 22 2. Automatische instelling van de ISO-gevoeligheid....... 24 3. Optische prestaties verbeteren....................................... 26 4. Portretten met tegenlicht................................................. 28 De D800E
30
1. Hogeresolutiebeelden met de D800E............................ 30 2. Diafragma en complexe onderwerpen........................... 32 3. Kleuraliasing en moiré....................................................... 34
1
Opnametechnieken
Stilstaande onderwerpen —Onscherpte tot het minimum beperken—
2
3
Opnametechnieken Bij de hoge resolutie van de D800/D800E kan zelfs de kleinste cameratrilling leiden tot onscherpte. De techniek die in dit gedeelte wordt behandeld, beperkt onscherpte dankzij een combinatie van livebeeldfotografie en het gebruik van een statief. Technische gegevens n Objectief: AF-S NIKKOR 14-24 mm f/2.8G ED n Belichtingsstand: Handmatig n Sluitertijd: 1 s n Diafragma: f/8 n Witbalans: Kies kleurtemperatuur (5000 K) n ISO-gevoeligheid: 100 n Picture Control: Standaard Opmerking: Deze foto is gemaakt in 14-bits NEF (RAW) en verwerkt met Capture NX 2. Foto © Benjamin Anthony Monn
4
Stilstaande onderwerpen
Les 1: Gebruik een statief Gebruik een statief om onscherpte te verminderen wanneer u stilstaande onderwerpen fotografeert. Het statief moet zo stevig mogelijk zijn. Trek de poten of middenzuil daarom niet verder uit dan nodig is. Een grote statiefkop helpt u de camera stabieler te houden.
Statiefstand Sommige objectieven, zoals de AF-S NIKKOR 400 mm f/2.8G ED VR, bieden vibratiereductie met de optie TRIPOD die met name effectief is in het verminderen van onscherpte bij sluitertijden tussen 1/15 en 1 sec. Deze optie wordt gewoonlijk aanbevolen als de camera op een statief is geplaatst. De optie NORMAL heeft echter de voorkeur als de statiefkop niet is bevestigd of als een eenpootstatief wordt gebruikt.
5
Opnametechnieken
Les 2: Gebruik livebeeld Livebeeld kan worden gebruikt om nauwkeuriger scherp te stellen en onscherpte te voorkomen. Livebeeldfotografie Draai de selectieknop voor livebeeld naar C en druk op a om de spiegel op te klappen en het beeld door het objectief op de monitor weer te geven.
Selectieknop voor livebeeld
6
Knop a
Stilstaande onderwerpen Waarom livebeeld gebruiken? 1. De spiegel wordt opgeklapt vóór de opname, waardoor onscherpte wordt verminderd. Bij de hoge resolutie van de D800/D800E kan zelfs de kleinste beweging die zich voordoet wanneer de spiegel wordt opgeklapt, soms voldoende zijn om onscherpe foto's te veroorzaken. Bij livebeeld wordt de spiegel wordt opgeklapt ruim voordat de sluiter ontspant, waardoor één mogelijke oorzaak van onscherpte wordt opgeheven. Onscherpte verminderen bij kadrering via de zoeker Als het livebeeld buitenshuis of bij helder omgevingslicht niet goed zichtbaar is, gebruikt u de zoeker om foto's te kadreren. Gebruik de stand spiegel omhoog wanneer u de zoeker gebruikt om foto's te kadreren om zo de onscherpte te verminderen die soms kan optreden wanneer de spiegel wordt opgeklapt. Druk op de ontgrendeling van de keuzeknop voor de ontspanstand en draai de keuzeknop naar Mup.
Nadat de camera heeft scherpgesteld, drukt u de ontspanknop eenmaal helemaal in om de spiegel op te klappen. Druk vervolgens nogmaals om de sluiter te ontspannen. Een optionele afstandsbedieningskabel kan worden gebruikt om te voorkomen dat de camera beweegt wanneer de ontspanknop wordt ingedrukt, maar u kunt ook een andere optie dan Uit selecteren voor persoonlijke instelling d4 (Spiegelvoorontspanning) om het ontspannen van de sluiter te vertragen tot 1–3 sec. nadat de spiegel is opgeklapt. Gebruik van een statief wordt aanbevolen.
7
Opnametechnieken Waarom livebeeld gebruiken? 2. Overal in het beeld scherpstellen. Bij livebeeld kan de multi-selector worden gebruikt om het scherpstelpunt overal in het beeld te plaatsen, ongeacht de geselecteerde opties voor AF/MF en autofocus. Doordat het scherpstelpunt op elke gewenste positie in het beeld op de monitor kan worden geplaatst, kan de camera op veel meer punten scherpstellen.
In de autofocusstand drukt u de ontspanknop half in of drukt u op de knop B om scherp te stellen op het onderwerp in het geselecteerde scherpstelpunt. In de handmatige scherpstelstand kunt u de scherpstelling aanpassen door aan de scherpstelring op het objectief te draaien.
8
Stilstaande onderwerpen Waarom livebeeld gebruiken? 3. Inzoomen voor een nauwkeurig scherpstelling. Druk op de knop X om het beeld op de monitor te vergroten tot maximaal 23× voor een nauwkeurige scherpstelling tijdens livebeeld. Dit is met name effectief bij handmatige scherpstelling. Knop X Onder in het scherm wordt een navigatievenster in een grijs kader weergegeven. Gebruik de multi-selector om naar delen van het beeld te gaan die niet op de monitor te zien zijn. Navigatievenster
9
Opnametechnieken Voorgestelde instellingen Witbalans > Kies kleurtemperatuur: De witbalans kan worden aangepast in stappen van slechts 10 K. Als u de witbalans wilt aanpassen op de as oranje (A) – blauw (B), houd u de knop U ingedrukt en drukt u op 4 of 2 om een cijfer te markeren en drukt u vervolgens op 1 of 3 om dit te wijzigen. Hulpsjabloon: Hulpsjablonen, die handig zijn bij het kadreren van foto's, kunnen tijdens livebeeld worden weergegeven door te drukken op de knop R. Virtuele horizon: De knop R kan ook worden gebruikt om aanduidingen voor de horizontale en verticale stand van de camera weer te geven, zodat u kunt zorgen dat u de camera waterpas houdt tijdens livebeeldfotografie.
10
Stilstaande onderwerpen
Les 3: Vermijd zeer kleine diafragma's Als u het diafragma verkleint in de handmatige belichtingsstand (h) of de diafragmavoorkeuzestand (g), wordt de scherptediepte vergroot, waardoor zowel de voorgrond als de achtergrond scherp wordt weergegeven. Als u het diafragma echter te zeer verkleint, kunnen de effecten van diffractie ertoe leiden dat beelden minder scherp worden. De optimale diafragma-instelling, de instelling die de grootste scherptediepte produceert zonder verlies van scherpte, verschilt per objectief. Bij de AF-S NIKKOR 14-24mm f/2.8G ED die in dit voorbeeld is gebruikt, levert een diafragma van f/8 het scherpste beeld op.
f/8
f/11
Er zijn minder details zichtbaar in de kozijnen en fries dan bij f/8
11
Opnametechnieken Camera Control Pro 2 Met de optionele software Camera Control Pro 2 kunnen de meeste camerafuncties vanaf een computer worden bediend. Als u Camera Control Pro 2 wilt gebruiken, start u de computer op en sluit u de camera aan met de meegeleverde USB-kabel, zoals hieronder wordt weergegeven.
Camera Control Pro 2 ondersteunt livebeeld. Als wordt ingezoomd op het livebeeld in het beeldgebied van Camera Control Pro 2, zijn meer details zichtbaar dan bij livebeeld op de cameramonitor. Foto's worden rechtstreeks opgeslagen op de computer, waar u ze kunt controleren en retoucheren met de optionele software Capture NX 2.
12
Stilstaande onderwerpen
Dezelfde opname met kadrering in de zoeker De tweede voorbeeldfoto hieronder is gemaakt zonder gebruik van livebeeld. Aangezien de spiegel pas werd opgeklapt toen de foto werd gemaakt, is de resulterende foto licht onscherp.
Met livebeeld
Zonder livebeeld De randen van boeken en andere details zijn onscherp
13
14
Opnametechnieken
Portretten —Scherpstellen op een geselecteerd punt—
15
Opnametechnieken In dit gedeelte wordt een techniek beschreven waarbij wordt scherpgesteld op een geselecteerd punt wanneer u portretten kadreert door de zoeker. Technische gegevens n Objectief: AF-S NIKKOR 70-200 mm f/2.8G ED VR II n Belichtingsstand: Handmatig n Sluitertijd: 1/200 s n Diafragma: f/4.5 n Witbalans: Kleuren warm licht behouden n ISO-gevoeligheid: 640 n Picture Control: Portret Opmerking: Deze foto is gemaakt in 14-bits NEF (RAW) en verwerkt met Capture NX 2. Foto © Cliff Mautner Vibratiereductie (VR) Als een VR-objectief wordt gebruikt, wordt het aanbevolen de VR-schakelaar op ON te zetten. Vibratiereductie wordt geactiveerd wanneer u de ontspanknop half indrukt, waardoor het beeld door de zoeker wordt gestabiliseerd en u gemakkelijker kunt kadreren en scherpstellen. Als het objectief een schakelaar voor de vibratiereductiestand heeft, kiest u NORMAL voor foto's uit de hand of wanneer u een eenpootstatief gebruikt. Vibratiereductie moet gewoonlijk worden uitgeschakeld wanneer de camera op een statief is geplaatst (behalve mogelijk bij gebruik van de AF-S NIKKOR 200mm f/2G ED VR II en andere objectieven met de optie TRIPOD).
16
Portretten
Les 1: Kies de juiste scherpstelinstellingen Een statief wordt zelden gebruikt bij portretfotografie. Hoewel bij portretten personen enigszins kunnen en zullen bewegen, blijven ze gewoonlijk lang genoeg stil staan of zitten voor een effectief gebruik van enkelpunts, enkelvoudige servo-autofocus. In de hier getoonde opnamen moet de fotograaf op betrouwbare wijze kunnen scherpstellen op een geselecteerd punt. Vandaar het gebruik van enkelpunts AF dat, in tegenstelling tot automatisch veld-AF en dynamisch veld-AF, ervoor zorgt dat de camera altijd scherpstelt op het punt dat de fotograaf heeft geselecteerd. U kiest een autofocusstand door de AF-standknop ingedrukt te houden en aan de hoofdinstelschijf te draaien. AF-standknop U kiest een AF-veldstand door de AF-standknop ingedrukt te houden en aan de secundaire instelschijf te draaien. AF-standknop Opmerking Zelfs kleine wijzigingen in de compositie kunnen ertoe leiden dat de camera scherpstelt op iets anders dan het beoogde onderwerp. Kies daarom het scherpstelpunt nadat u de foto hebt gekadreerd.
17
Opnametechnieken
Les 2: Kies de juiste belichtingsinstellingen Diafragma Gebruik een groter diafragma voor een zachter resultaat. Bij een diafragma van f/4 worden gezichtsuitdrukkingen goed vastgelegd.
De scherptediepte is toereikend om het gebied tussen de lippen en de buitenste hoeken van de ogen scherp weer te geven, maar de scherpstelling wordt zachter vanaf de oorbellen naar achteren.
18
Portretten Sluitertijd Kies een sluitertijd die iets korter is dan het minimum dat is vereist om onscherpte door cameratrilling te voorkomen. Door de zeer hoge resolutie van de D800/D800E is zelfs lichte onscherpte door cameratrilling duidelijker zichtbaar. Kies daarom een sluitertijd die iets korter is dan wanneer u hetzelfde onderwerp zou fotograferen met een andere camera.
Dankzij een korte sluitertijd zijn de details van de kanten sluier vastgelegd en zijn de afzonderlijke wimpers zichtbaar.
19
Opnametechnieken Verlichting en ISO-gevoeligheid Pas zo nodig de verlichting en de ISO-gevoeligheid aan. Nadat u de sluitertijd en het diafragma handmatig hebt ingesteld, moet u mogelijk de verlichting of ISO-gevoeligheid aanpassen om een optimale belichting te verkrijgen.
Voor deze foto's is een zacht, natuurlijk licht gebruikt in plaats van flitslicht of studioverlichting. Bij opnamen buitenshuis kunt u de verlichting aanpassen door het onderwerp te verplaatsen of door uw eigen positie ten opzichte van de lichtbron te wijzigen (boven). Bij opnamen binnenshuis kunt u jaloezieën ophalen of neerlaten (rechts).
20
Portretten
Leer van fouten: zelfde opname, ander scherpstelpunt Lichte verschuivingen in de scherpstelling zijn beter zichtbaar in foto's die zijn gemaakt met de D800/D800E dan met andere camera's in dezelfde omstandigheden. Daarom moet u bij de D800/D800E beter letten op de scherpstelling. Zoals de volgende voorbeelden laten zien, kan zelfs een kleine wijziging van het scherpstelpunt ertoe leiden dat belangrijke details onscherp worden.
Beoogd resultaat
Scherpgesteld op ongewenst punt De oorbel is scherp, de iris en wimpers zijn onscherp
21
Snelle tips
1. Hoge ISO-gevoeligheid In de volgende gedeelten worden nuttige technieken en camerafuncties beschreven die van toepassing zijn op uiteenlopende situaties. De D800/D800E beperkt ruis tot het minimum zodat zelfs bij de hoogste ISO-gevoeligheidswaarden een hoge resolutie wordt verkregen. De optie Hoge ISO-ruisonderdruk-king in het opnamemenu vermindert de willekeurige heldere pixels, waas en lijnen die kenmerkend zijn voor ruis bij een hoge gevoeligheid, maar hierdoor kunnen randen minder scherp zijn. De instelling Uit of Laag kan een goed evenwicht bieden tussen scherpte en ruis, zelfs bij een hoge ISO-gevoeligheid. U kunt de instelling achteraf wijzigen met Capture NX 2 (afzonderlijk verkrijgbaar) voor beelden die zijn opgeslagen in de indeling NEF (RAW). Gebruik Capture NX 2 voor een nauwkeuriger aanpassing van de Intensiteit en Scherpte van ruisonderdrukking. Voor NEF (RAW)-beelden selecteert u de functie Ruisonderdrukking in het gedeelte Ontwikkelen van de bewerkingslijst. Voor JPEGen TIFF-beelden selecteert u Ruisonderdrukking in het menu Aanpassen.
22
Hoog
Normaal Gedetailleerde weergaven van hetzelfde onderwerp, gefotografeerd met verschillende instellingen voor Hoge ISOruisonderdrukking. Bij hogere instellingen wordt zichtbare ruis in de lucht verminderd, maar neemt ook de scherpte van de randen van het hoofdonderwerp af.
Normaal
Laag
23
Snelle tips 2. Automatische instelling van de ISO-gevoeligheid Bij automatische instelling van de ISO-gevoeligheid wordt de ISOgevoeligheid automatisch aangepast als geen optimale belichting kan worden bereikt bij de waarde die de fotograaf heeft geselecteerd. Als Automatisch is geselecteerd voor Langste sluitertijd, past de camera de drempel voor automatische instelling van de ISO-gevoeligheid ook aan op basis van de brandpuntsafstand van het objectief (alleen CPU-objectieven), wat met name handig is bij gebruik van een zoomobjectief (zie de voorbeeldfoto's rechts). U schakelt automatische instelling van de ISO-gevoeligheid in door Aan te selecteren voor ISO-gevoeligheid instellen > Autom inst ISO-gevoeligheid in het opnamemenu. Maximale Kies de maximale waarde die beschikbaar is voor gevoelig- automatische instelling van de ISO-gevoeligheid (200–Hi 2). De laagste ISO is 100. heid Langste In de belichtingsstanden e en g wordt de gevoeligheid sluitertijd alleen aangepast als de sluitertijd anders langer zou zijn dan deze waarde (1/4000–1 sec. of Automatisch). Markeer Automatisch en druk op 2 om te kiezen of de camera prioriteit geeft aan de sluitertijd (Langer) of ISO-gevoeligheid (Korter) wanneer Automatisch is geselecteerd.
24
Brandpuntsafstand: 24 mm Sluitertijd: 1/25 sec. ISO-gevoeligheid: 900
Brandpuntsafstand: 50 mm Sluitertijd: 1/50 sec. ISO-gevoeligheid: 2500
Brandpuntsafstand: 70 mm Sluitertijd: 1/80 sec. ISO-gevoeligheid: 4500
Brandpuntsafstand: 100 mm Sluitertijd: 1/100 sec. ISO-gevoeligheid: 6400
De knop S U kunt automatische instelling van de ISO-gevoeligheid uitschakelen door de knop S ingedrukt te houden en aan de secundaire instelschijf te draaien.
25
Snelle tips
3. Optische prestaties verbeteren Als u het diafragma verkleint, neemt de scherptediepte toe, waardoor zowel de voorgrond als de achtergrond scherper is. Als u het diafragma echter te zeer verkleint, leidt diffractie ertoe dat het beeld minder scherp is. De effecten van diffractie worden deels beïnvloed door de grootte van de pixels in de beeldsensor van de camera, maar bij de hoge resolutie van de D800/D800E worden de effecten gewoonlijk zichtbaar rond f/11. Als een grotere scherptediepte nodig is, dient u niet direct het kleinste diafragma toe te passen. Bepaal in plaats daarvan welk diafragma het beste evenwicht biedt tussen scherpte en scherptediepte. De voorbeeldfoto's op deze pagina laten zien hoe de scherpte van het metalen rooster afneemt als een diafragma kleiner dan f/11 wordt gebruikt.
26
f/8
f/11
f/16
f/22
27
Snelle tips
4. Portretten met tegenlicht De RGB-sensor met circa 91K (91.000) pixels die is ingebouwd in de D800/D800E biedt een nauwkeuriger gezichtsdetectie. Bij gebruik met kadrering in de zoeker in andere belichtingsstanden dan h, zoekt de camera voor de belichting een balans tussen het onderwerp en de achtergrond, zelfs als het onderwerp van achteren wordt verlicht.
D800/D800E De camera gebruikt gezichtsdetectie om te zorgen voor een optimale belichting van het gezicht.
Eerdere camera's Het gezicht is onderbelicht, waardoor belichtingscorrectie is vereist.
28
Flitsfotografie De D800/D800E optimaliseert ook automatisch de flitssterkte voor portretten. D800/D800E De flitssterkte wordt aangepast op basis van de helderheid van de gezichten, wat leidt tot optimale resultaten, zelfs bij een heldere achtergrond. Eerdere camera's De flitssterkte wordt aangepast op basis van de helderheid van de achtergrond. Daardoor zijn de gezichten onderbelicht.
29
De D800E
1. Hogeresolutiebeelden met de D800E De D800E is een uitstekende keuze als u hogeresolutiefoto's van visueel complexe onderwerpen wilt maken.
Voorbeeld 1: een model in een kimono De fijne details in het haar van de persoon en de patronen van haar kleding reproduceren.
De resolutie verhogen U kunt de resolutie verhogen door hoge ISO-ruisonderdrukking uit te schakelen (Hoge ISO-ruisonderdrukking) (pagina 22), met name bij een lage ISO-gevoeligheid.
30
Voorbeeld 2: een Japanse tuin Dakpannen en andere fijne details vastleggen met een hoge resolutie.
Voorbeeld 3: bladeren Afzonderlijke bladeren vastleggen met scherpe details.
Films De D800 en D800E leveren dezelfde prestaties op het gebied van resolutie bij filmopnamen. Kies het model dat het meest geschikt is voor uw wensen op basis van andere kenmerken of specificaties.
31
De D800E
2. Diafragma en complexe onderwerpen Bij camera's zoals de D800E, die geschikt zijn om visueel complexe onderwerpen te fotograferen, is een objectief met een zo hoog mogelijke resolutie van groot belang. Hoewel de resultaten per objectief verschillen, kan het grootste contrast tot aan de randen van het beeld gewoonlijk worden bereikt als u het diafragma twee tot drie stops verkleint ten opzichte van het maximale diafragma. De onderstaande objectieven bieden een uitstekende resolutie. • AF-S NIKKOR 14-24 mm f/2.8G ED • AF-S NIKKOR 24-70 mm f/2.8G ED • AF-S NIKKOR 70-200 mm f/2.8G ED VR II • AF-S NIKKOR 70-200 mm f/4G ED VR • AF-S NIKKOR 16-35 mm f/4G ED VR • AF-S NIKKOR 24-85 mm f/3.5-4.5G ED VR • AF-S NIKKOR 24-120 mm f/4G ED VR • AF-S NIKKOR 200-400 mm f/4G ED VR II • AF-S NIKKOR 24 mm f/1.4G ED • AF-S NIKKOR 28 mm f/1.8G • AF-S NIKKOR 35 mm f/1.4G • AF-S NIKKOR 85 mm f/1.4G • AF-S NIKKOR 85 mm f/1.8G • AF-S NIKKOR 200 mm f/2G ED VR II • AF-S NIKKOR 300 mm f/2.8G ED VR II • AF-S NIKKOR 400 mm f/2.8G ED VR • AF-S NIKKOR 500 mm f/4G ED VR • AF-S NIKKOR 600 mm f/4G ED VR • AF-S Micro NIKKOR 60 mm f/2.8G ED
32
• AF-S VR Micro-NIKKOR 105 mm f/2.8G IF-ED • PC-E NIKKOR 24 mm f/3.5D ED • PC-E Micro NIKKOR 45 mm f/2.8D ED • PC-E Micro NIKKOR 85 mm f/2.8D De D800E biedt een betere resolutie bij diafragmainstellingen waarbij diffractie (pagina 26) geen probleem vormt. Aangezien het diafragma bij de D800E een grotere invloed heeft op de resolutie dan bij de D800, dienen gebruikers van de D800E altijd rekening te houden met de mogelijke effecten van diffractie.
f/8
f/22
Opmerking: Deze foto's zijn gemaakt met de D800.
33
De D800E
3. Kleuraliasing en moiré Kleurartefacten en moiré komen minder vaak voor bij de hoge resoluties die worden ondersteund door de D800/D800E, maar als ze voorkomen, zijn ze gewoonlijk meer zichtbaar in foto's die zijn gemaakt met de D800E. Aliasing en moiré zijn niet zichtbaar op de cameramonitor, maar kunnen worden gecontroleerd door foto's naar een computer te kopiëren en ze te bekijken bij een weergave van 100%.
De linkerfoto is gemaakt met de D800E, de rechter met de D800. Kleurartefacten zijn zichtbaar in de band. Capture NX 2 kan worden gebruikt om kleuraliasing en moiré te verminderen. Voor het beste resultaat bij NEF (RAW)beelden geeft u het beeld weer op 100% en past u de instelling Moiré-reductie voor kleuren aan.
Uit
34
Hoog
Diffractie gebruiken om kleurartefacten en moiré tegen te gaan Hoewel de effecten worden vergroot door het verkleinen van het diafragma, wat soms leidt tot een lagere resolutie (pagina 26, 32), kan dezelfde diffractie ook worden gebruikt om kleuraliasing en moiré te verminderen. Pas het diafragma aan op basis van de prioriteit voor de foto : maximale resolutie of minimale moiré.
f/5.6
f/8
f/11
f/16
35
© 2012 Nikon Corporation
CS SB2K04 (1F)
