Informatisering van het verpleegkundig luik van het patiëntendossier in het ziekenhuis: Enquêterapport over de stand van zaken in België in 2010

Informatisering van het verpleegkundig luik van het patiëntendossier in het ziekenhuis: Enquêterapport over de stand van zaken in België in 2010

2

Informatisering van het verpleegkundig luik van het patiëntendossier in het ziekenhuis: Enquêterapport over de stand van zaken in België in 2010 Synthesenota Twee jaar na de invoering van het extra jaarlijks budget van 16.291.000 € door Mevrouw de Minister Onkelinx hebben 73% van de ziekenhuizen een aanzet gegeven aan het informatiseren van het verpleegkundig dossier, 66% werken al met een software. 12% van de instellingen heeft nog geen enkele stap ondernomen. We stellen echter vast dat slechts 47% van de ziekenhuizen met een papieren verpleegkundig dossier, inhoudelijk volledig conform het KB van 28 december 2006 zijn. Dit percentage is opmerkelijk laag. De vragenlijst liet deze zelfde denkoefening niet toe voor het elektronisch dossier, al laten de antwoorden op de vragen van fase 1 tot 6 vermoeden dat ook hier het percentage laag is, en zelfs nog lager zou kunnen uitvallen. Om te evolueren naar de informatisering van het verpleegkundig dossier hebben 54% van de ziekenhuizen eerst een werkgroep opgericht, 42% hebben er een project van het verpleegkundig departement van gemaakt en er bestaat een investeringsplan in 37% van de instellingen. Minder vaak nog, in 28% der instellingen, gaat dit project samen met een opleidingsplan. Onder diegenen die het dossier helemaal of gedeeltelijk hebben geïnformatiseerd, heeft 54% fase 1 bereikt, die elementen die de verpleegkundigen in de mogelijkheid stellen om de klinische gegevens te verzamelen (anamnese, voorschriften, gegevens van andere beoefenaars). Al worden deze gegevens door sommige medische directies ontoegankelijk gehouden voor de verpleegkundigen. 41% heeft een registratiesysteem van de verpleegkundige handelingen ontwikkeld. 38% van de ziekenhuizen hebben het verpleegkundig elektronisch dossier laten communiceren met andere delen van het patiëntendossier en laten toe informatie uit te wisselen. Een minderheid van ziekenhuizen hebben nog andere ontwikkelingen gerealiseerd ( identificatie verpleegdiagnoses 24%, evaluatie kwaliteit van zorg 15%, automatische extractie van MZG/MPG gegevens 17%, …).

Van der Auwera M., Lardennois M., Caillet O., Folens B. Enquêterapport 2010 " Informatisering van het verpleegkundig luik van het patiëntendossier ", FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, DG1, Cel Concepten en Organisatie van de ziekenhuisverzorgingen, oktober 2010.

3

Welke fase van ontwikkeling van een geïnformatiseerd verpleegkundig dossier is globaal behaald? 100

90

80

70

60 2008 2010

50

40

30

20

10

0 Fase 0

Software

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

Fase 5

Fase 6

Fase 7

Fase 0: Het elektronisch verpleegkundig dossier bestaat nog niet of nog niet volledig: papieren dossier Software: Er is software aanwezig binnen de instelling. Fase 1: Het elektronisch verpleegkundig dossier laat de verpleegkundigen toe klinische gegevens te verzamelen. Fase 2: Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen de gegevens te analyseren en te interpreteren (beslissingsondersteunend; hulp bij het nemen van beslissingen). Fase 3: Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen het zorgplan van de patiënt op te maken en de verpleegkundige interventies te plannen. Fase 4: Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen bij het documenteren van de uitvoering van hun interventies. Fase 5: Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen de effectiviteit van het zorgplan van de patiënt te evalueren. Fase 6: Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen een ontslagrapport of een transferblad op te maken. Fase 7: Het elektronisch verpleegkundig dossier bevat andere elementen: pluridisciplinaire procedures of protocollen, verpleegkundige werklast, evaluatie van de kwaliteit van de verpleegkundige zorg, extractie van MZG / MPG.


4

1. Inleiding Sinds juli 2008 heeft Mevrouw de Minister Onkelinx beslist om de Belgische ziekenhuizen een extra jaarlijks budget van in totaal 16.291.000 € toe te kennen (onderdeel A1 van het Budget van de Financiële middelen) dat specifiek is bestemd voor informatica-investeringen. Dit budget moet echter prioritair worden besteed aan de informatisering van het verpleegkundig luik van het patiëntendossier. Het doel van deze bijkomende financiering is niet de ziekenhuizen ertoe te bewegen om in allerijl een informatisering van het verpleegkundig luik van het patiëntendossier door te voeren, maar wel om zeker te zijn dat deze doelstelling wel degelijk wordt meegenomen in het kader van een globaal stuurplan voor de integratie van het informatiesysteem in de ziekenhuizen. Het globale doel dat op termijn wordt nagestreefd aanzienlijk ruimer: alle Belgische ziekenhuizen moeten ertoe komen een integratiestrategie voor hun geautomatiseerde informatiesystemen ontwikkelen, die bovendien gekoppeld is aan een telematicabeleid dat bedoeld is om elk ziekenhuis performant te maken in termen van extra-muros communicatie. De onderliggende idee voor dit alles is dat het patiëntendossier in de ziekenhuizen zodanig moet worden ontworpen dat het eerst en vooral ten dienste moet staan van een kwaliteitsvolle behandeling van de patiënt, maar ook een aantal secundaire finaliteiten moet kunnen dienen zowel voor de instelling als voor de overheden. Na de baselinebevraging van 2008, hebben we in mei 2010 opnieuw de stand van zaken willen opmeten van het geïnformatiseerde verpleegkundig luik van het patiëntendossier. Daartoe hebben we aan de directies van de verpleegkundige departementen gevraagd om te willen antwoorden op een vragenlijst. De vragenlijst werd opgebouwd op basis van het KB van 28 december 2006 waarin de minimale inhoud van het verpleegkundig dossier wettelijk wordt vastgelegd. In dit rapport worden de resultaten van deze vragenlijst uiteengezet en vergeleken met de baseline van 2008.


5

2. Methodologie De vragenlijst werd naar de 200 ziekenhuisinstellingen verstuurd op 4 mei 2010 met als antwoordtermijn 15 juni 2010. Een herinnering werd verstuurd op 21 juni 2010 met een extra antwoordtermijn tot 15 juli 2010. De bevraging werd afgesloten op 15 augustus 2010. Er werd in Access een database aangemaakt. De grafieken en de statistische berekening werden gemaakt in Excel, beide programma’s maken deel uit van Microsoft Office®. Voor een correcte interpretatie van onze resultaten is het nodig om enkele elementen vooraf te duiden: •

De resultaten werden opgedeeld volgens gewest (Vlaanderen, Brussel, Wallonië), statuut (privé, openbaar) en type instelling (algemeen, gespecialiseerd, psychiatrisch). Gelet op hun gering aantal hebben we de academische ziekenhuizen ingedeeld bij de algemene, en hebben we onder de gespecialiseerde ziekenhuizen alles meegerekend dat niet werd opgenomen in de types “algemeen” of “psychiatrisch”.

•

Voor de codering van de antwoorden van de nog niet gerealiseerde items werden volgende regels gerespecteerd: • □ ------------ = niet geprogrammeerd. • X…………………… = geen termijn = niet geprogrammeerd • X 16/01/2011 = geprogrammeerd in 2011 • □ 16/01/2011 = geprogrammeerd in 2011

•

Alle berekeningen gebeuren op basis van het deelnamepercentage voor de betreffende vraag. Voorbeeld: Totaal (%)

Vlaanderen (%)

Brussel (%)

Wallonië (%)

45

35

59

54

45% op het totaal van de deelnemende ziekenhuizen 3 gewesten 59% op het aantal deelnemende Brusselse ziekenhuizen


6

3. Resultaten Na de eerste mailing hebben 72% van de ziekenhuizen geantwoord voor 15 juni 2010 (termijn vooropgesteld in de inleidende brief). Bij afsluiten van de bevraging hadden we van 190 ziekenhuizen een antwoord gekregen (n=190), wat overeenkomt met een deelnamepercentage van 95%.

3.1. Het papieren dossier Het elektronisch verpleegkundig dossier bestaat nog niet of nog niet volledig, maar ons papieren verpleegkundig dossier bevat de volgende elementen: • • • • • • • •

identiteit van de patiënt verpleegkundige anamnese medische en paramedische informatie voorgeschreven medische behandelingen verpleegplan verpleegplanning gestructureerde observatienota’s afschrift van het verpleegkundig ontslagrapport

Totaal 47(54)

Vl 43(53)

Br 42(44)

Wal 57(61)

Privé 45(52)

Openbaar 55(62)

Alg 52(62)

Spec 55(57)

Psy 37(41)

Identiteit van de patiënt

75(81)

65(76)

92(93)

86(84)

72(77)

86(92)

85(85)

68(86)

62(73)

Verpleegkundige anamnese Medische en paramedische informatie Voorgeschreven medische behandelingen Verpleegplan

75(80)

65(76)

92(89)

84(84)

72(76)

84(92)

84(85)

68(86)

62(71)

72(76)

62(70)

92(85)

79(80)

67(71)

84(88)

78(79)

68(76)

62(71)

71(78) 66(69)

61(73) 60(68)

92(85) 67(67)

79(82) 76(72)

68(74) 62(65)

80(88) 80(80)

81(84) 74(76)

64(71) 68(86)

57(71) 52(54)

Verpleegplanning Gestructureerde observatienota’s

74(71) 74(78)

63(65) 63(74)

92(85) 88(85)

86(75) 86(80)

70(66) 70(73)

86(86) 84(90)

85(83) 84(83)

68(81) 64(81)

59(51) 60(70)

Verpleegkundig ontslagrapport

74(64)

63(56)

88(74)

86(70)

70(59)

84(76)

84(70)

64(67)

60(52)

% in 2010 (2008) Alle onderdelen aanwezig


7

100 90 80 70 60 Totaal (%) Vlaanderen (%) Brussel (%) Wallonië (%)

50 40 30 20 10

t O nt sl ag ra pp or

la n Ve rp le eg pl an ni ng O bs er va tie no ta 's

Ve rp le eg p

An am (p ne ar se a) m ed is ch e in fo rm M at ed ie isc he be ha nd el in ge n

Id en tit ei t

Al le

on de r

de le n

aa nw ez ig

0

100 90 80 70 60 Privé (%) Openbaar (%)

50 40 30 20 10



Ve rp le eg p

Id en tit ei t

An am (p ne ar se a) m ed is c he in fo rm M at ed ie isc he be ha nd el in ge n

Al le

on de r

de le n

aa nw ez ig

0


8

90

80

70

60

50

Algemeen (%) Gespecialiseerd (%) Psychiatrisch (%)

40

30

20

10



Ve rp le eg p

Id en tit ei t

An am (p ar ne a) se m ed is c he in fo rm M ed at ie isc he be ha nd el in ge n

Al le

on de r

de le n

aa nw ez ig

0


9

3.2. Fase 0 Het elektronisch verpleegkundig dossier bestaat nog niet of nog niet volledig, maar: •

•

• • •

een werkgroep bestaande uit verpleegkundigen, eventueel openstaand voor anderen, is opgericht binnen de instelling teneinde het lastenboek op te maken of prijsoffertes te bestuderen met het oog op het implementeren van het elektronisch verpleegkundig dossier. een departementaal project is uitgewerkt en geïmplementeerd met het oog op het implementeren van het verpleegkundig dossier als onderdeel van het elektronisch patiëntendossier. een programma inzake permanente vorming die verband houdt met dit project is uitgewerkt en geïmplementeerd. elke beoefenaar van de verpleegkunde krijgt ………uren/jaar vorming op dit vlak. een investeringsplan inzake informaticamateriaal die verband houdt met het elektronisch verpleegkundig dossier is opgemaakt.

% in 2010 (2008) Alle onderdelen aanwezig

Totaal

Vl

Br

Wal

Privé

Openbaar

Alg

13 (19)

15 (18)

13 (11)

10 (23)

9 (17)

22 (22)

13 (21)

9 (5)

13 (19)

Werkgroep Departementaal project Permanente vorming uitgewerkt Permanente vorming geïmplementeerd Investeringsplan

54 (60)

50 (54)

54 (74)

60 (64)

53 (55)

57 (76)

63 (63)

32 (62)

46 (56)

42 (43)

34 (37)

63 (33)

46 (56)

41 (38)

45 (56)

47 (46)

27 (24)

38 (44)

36 (31)

39 (26)

33 (33)

33 (38)

36 (27)

37 (40)

38 (39)

27 (14)

37 (24)

27 (25) 37 (43)

31 (26) 37 (49)

29 (19) 38 (22)

19 (28) 38 (44)

28 (25) 35 (42)

24 (26) 45 (48)

27 (31) 42 (49)

27 (14) 27 (33)

27 (21) 33 (38)

70

60

50

40

Totaal (%) Vlaanderen (%) Brussel (%) Wallonië (%)

30

20

10

0 Alle onderdelen aanwezig

Werkgroep

Departementaal project

Permanente vorming Permanente vorming uitgewerkt gegeven

Investeringsplan


Spec

Psy

10

60

50

40

Privé (%) Openbaar (%)

30

20

10


Werkgroep



Investeringsplan

70

60

50

40 Algemeen (%) Gespecialiseerd (%) Psychiatrisch (%) 30

20

10


Werkgroep



Investeringsplan


11

Tijd besteed aan opleiding per jaar: Vlaanderen (n=25) 9u00

Brussel (n=7) 5u00

Wallonië (n=10) 5u00

Privé (n=30) 7u00

Openbaar (n=12) 7u00

Algemeen (n=20) 7u00

Gespecialiseerd (n=5) 7u00

Psychiatrisch (n=17) 7u00

Betreft het een produkt dat ontwikkeld is: • intern • extern: welk?: % (2008) Interne software Externe software Interne + externe software Ziekenhuis met software

Totaal 16 (15)

Vl 17 (15)

Br 25 (26)

Wal 13 (10)

Privé 17 (14)

Openbaar 16 (16)

Alg 14 (18)

Spec 18 (14)

Psy 19 (10)

60 (41)

75 (55)

42 (15)

43 (30)

64 (45)

47 (28)

57 (37)

55 (33)

67 (49)

20 (11)

12 (13)

4 (1)

4 (1)

15 (14)

5 (1)

9 (9)

1 (3)

10 (3)

66 (50)

80 (59)

54 (37)

49 (38)

71 (51)

53 (42)

63 (47)

68 (38)

71 (54)

90

80

70

60

50


40

30

20

10

0 Interne software

Externe software

Interne + externe software

Instellingen met software


12

80

70

60

50


40

30

20

10

0 Interne software

Externe software



80

70

60

50


40

30

20

10

0 Interne software

Externe software




13

Bij de bevraging tellen we 20 externe software leveranciers. De leverancier met de hoogste marktpenetratie is actief binnen 22 instellingen. Er werd niet nagegaan of al deze leveranciers wel degelijk een volledig verpleegkundig dossier aanbieden binnen hun producten, en ook niet of de individuele modules interageren met elkaar. ICT Leverancier Polymedis (H+Nurse, …) Regas (EPD) Partezis / UZ Brussel (AZIS) Infohos Obasi vzw MIMS (Omnipro) Agfa (Orbis) Modules van multipele providers Cegeka (C2P –C2M-…) UZ KUL Dibrosi Ciges (B-Doc) Compufit (Oxygen) C3 Critical Care Company (QCare) Chipsoft Harmonex (Clinicom) IMD intensive care Philips (ICIP Critical care) Sanesco-Kalamazoo (Passion) Spacebel- Stylus (Actipidos Sxe) Aantal leveranciers op de markt

Aantal instellingen 22 13 13 11 10 9 7 7 4 4 3 2 2 1 1 1 1 1 1 1

Grootste Leverancier

Marktaandeel

Per regio Brussel Vlaanderen Wallonië

3 18 5

Polymedis Partezis Polymedis

Algemeen Gespecialiseerd Psychiatrisch Per statuut Openbaar Privé

16 10 7

Polymedis Polymedis en Compufit Regas

12 15

Infohos Polymedis

70% 17% 52%

Per type 23% Elk 17% 31% 25% 20%


14

3.3. Fase 1 Het elektronisch verpleegkundig dossier laat de verpleegkundigen toe klinische gegevens te verzamelen: • • •

bevat een gestructureerde verpleegkundige anamnese bevat een overzicht van de verpleegkundige resultaten (bijv. parameters, balans, …) laat toe de gegevens van andere beroepsbeoefenaars te raadplegen: administratieve gegevens van de patiënt medische voorschriften thuismedicatie van de patiënt onderzoeksresultaten (labo, radiologie, …) documenten van paramedici (diëtisten, …) link met het operatiekwartier (planning, opvolging van ingrepen, …)

% voor 2010 (2008) Alle onderdelen aanwezig Gestructureerde anamnese Verpleegkundige resultaten Andere beroepsbeoefenaars Administratieve gegevens Medisch voorschrift Thuismedicatie Onderzoeksresultaten Paramedici Operatiekwartier

Totaal

Vl

Br

Wal

Privé

Openbaar

Alg

Spec

Psy

5(6)

8(7)

4(4)

2(5)

5(7)

6(4)

10(10)

0(0)

0(2)

41(31)

49(39)

38(15)

30(26)

44(37)

33(16)

35(29)

41(29)

51(37)

38(30)

45(36)

38(19)

29(26)

42(36)

29(16)

33(29)

36(29)

48(33)

39(43)

50(53)

29(26)

25(34)

43

31

34

14

57

50(40) 36(26) 31(34) 42(31) 38(27) 15(15)

60(49) 45(35) 38(33) 51(37) 50(33) 19(19)

42(26) 38(11) 21(7) 25(15) 33(11) 21(11)

37(33) 21(18) 22(16) 32(28) 19(25) 6(11)

53(42) 39(29) 35(27) 41(30) 41(30) 12(14)

41(34) 27(18) 20(14) 43(34) 29(18) 24(18)

45(43) 30(26) 29(22) 47(40) 30(28) 26(28)

41(33) 18(14) 32(14) 23(19) 27(24) 5(0)

62(38) 52(30) 33(29) 40(21) 54(27) 2(2)


nd ig e re

O

er

ic i

pe ra tie kw ar ti

Pa ra m ed

su lta te be n ro ep sb eo ef Ad en m aa in rs i st ra ti e ve ge ge ve ns M ed isc h vo or sc hr ift Th ui sm ed ic O at nd ie er zo ek sr es ul ta te n

An de re

Ve rp le eg ku

aa nw ez ig

an am ne se

de le n

ct ur ee rd e

on de r

G es t ru

Al le

nd ig e

O

er

ici pe ra tie kw ar ti

Pa ra m ed

re su lta te be n ro ep sb eo ef Ad en m aa in rs is tra ti e ve ge ge ve ns M ed is ch vo or sc hr ift Th ui sm ed ic a O tie nd er zo ek sr es ul ta te n

An de re

Ve rp le eg ku

aa nw ez ig

an am ne se

de le n

ct ur ee rd e

on de r

G es t ru

Al le

15

70

60

50

40

30 Totaal (%) Vlaanderen (%) Brussel (%) Wallonië (%)

20

10

0

60

50

40

30 Privé (%) Openbaar (%)

20

10

0


16

70

60

50

40


30

20

10

ici pe ra tie kw ar ti e r O

Pa ra m ed

re su lta be te n ro ep sb eo e Ad fe m na in ar is s tra ti e ve ge ge ve M ns ed isc h vo or sc hr ift Th ui sm ed ic a O nd tie er zo ek sr es ul ta te n

An de re

nd ig e

an am ne se

Ve rp le eg ku

ct ur ee rd e

G es t ru

Al le

on de r

de le n

aa nw ez ig

0


17

3.4. Fase 2 Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen de gegevens te analyseren en te interpreteren (beslissingsondersteunend; hulp bij het nemen van beslissingen): • helpt verpleegproblemen te formuleren (hypothesen) • helpt verpleegdiagnoses te formuleren • helpt problemen te formuleren die moeten aangepakt worden in samenwerking met andere gezondheidszorgbeoefenaars

% voor 2010 (2008) Alle onderdelen aanwezig

Totaal

Vl

Br

Wal

Privé

Openbaar

Alg

Spec

Psy

20(18)

24(21)

8(4)

17(18)

23(21)

12(8)

17(15)

9(10)

29(24)

Verpleegproblemen

27(24)

33(29)

17(7)

22(25)

31(29)

18(12)

21(20)

32(20)

37(30)

Verpleegdiagnoses Multidisciplinaire problemen

24(19)

26(23)

13(4)

24(18)

27(23)

16(8)

20(16)

23(16)

30(24)

28(26)

36(33)

13(11)

21(23)

33(31)

16(14)

21(23)

27(23)

40(30)

40

35

30

25 Totaal (%) Vlaanderen (%) Brussel (%) Wallonië (%)

20

15

10

5


Verpleegproblemen

Verpleegdiagnoses

Multidisciplinaire problemen


18

35

30

25

20 Privé (%) Openbaar (%) 15

10

5


Verpleegproblemen

Verpleegdiagnoses


45

40

35

30

25


20

15

10

5


Verpleegproblemen

Verpleegdiagnoses



19

3.5. Fase 3 Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen het zorgplan van de patiënt op te maken en de verpleegkundige interventies te plannen: • helpt doelstellingen te omschrijven (bijv. "SMART") • geeft toegang tot protocollen, procedures en/of standaardverpleegplannen • helpt de verpleegkundige interventies/taken te plannen in functie van de prioriteit ervan • helpt de verwachte resultaten te bepalen % voor 2010 (2008) Alle onderdelen aanwezig

Totaal

Vl

Br

Wal

Privé

Openbaar

Alg

Spec

Psy

6(12)

8(15)

4(4)

5(11)

8(14)

2(6)

4(11)

14(14)

8(13)

Doelstellingen Protocol, Procedure, verpleegplannen

19(19)

23(27)

17(4)

14(13)

25(23)

6(8)

10(12)

23(14)

33(30)

24(23)

26(27)

25(19)

21(18)

27(26)

18(14)

27(27)

23(19)

21(17)

Interventies plannen Verwachtingen bepalen

27(23) 14(19)

29(28) 19(24)

29(11) 4(4)

24(21) 10(16)

30(28) 18(22)

22(10) 4(10)

23(23) 8(17)

32(29) 23(19)

33(21) 22(21)

35

30

25

20


15

10

5


Doelstellingen

Protocol, Procedure, verpleegplannen

Interventies plannen

Verwachtingen bepalen


20

35

30

25


10

5


Doelstellingen




35

30

25


10

5


Doelstellingen





21

3.6. Fase 4 Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen bij het documenteren van de uitvoering van hun interventies: • registreert wie wat en wanneer heeft uitgevoerd (elektronische handtekening) • helpt bij het opmaken van geschreven transferdocumenten, en/of observatienota’s, en/of rapporten

% voor 2010 (2008) Alle onderdelen aanwezig Electronische handtekening Opmaak documenten

Totaal

Vl

Br

Wal

Privé

Openbaar

29(23)

32(23)

25(15)

25(25)

33(27)

20(12)

36(25)

39(28)

42(19)

29(25)

40(29)

34(30)

41(37)

25(15)

25(25)

39(36)

Alg

Spec

Psy

28(24)

32(33)

30(16)

25(16)

33(29)

36(33)

40(17)

20(14)

28(27)

32(33)

44(33)

45

40

35

30

25


20

15

10

5


Electronische handtekening

Opmaak documenten


22

45

40

35

30


15

10

5



Opmaak documenten

50

45

40

35

30 Algemeen (%) Gespecialiseerd (%) Psychiatrisch (%)

25

20

15

10

5



Opmaak documenten


23

3.7. Fase 5 Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen de effectiviteit van het zorgplan van de patiënt te evalueren: • • •

impliceert een opvolging van het type "gerichte overdracht” of "PDCA" evalueert het bereiken van de doelstellingen en laat de resultaten van de verpleegkundige zorgen zien stelt aanpassingen voor aan het zorgplan in functie van zijn effectiviteit

% voor 2010 (2008) Alle onderdelen aanwezig

Totaal

Vl

Br

Wal

Privé

Openbaar

Alg

Spec

Psy

7(9)

8(10)

8(4)

5(11)

8(12)

4(2)

7(11)

9(5)

6(8)

Gerichte overdracht

22(17)

26(19)

13(4)

17(20)

25(20)

14(10)

18(16)

27(14)

25(19)

Evaluatie doelstellingen Aanpassingen zorgplan

19(16) 10(13)

25(20) 10(14)

13(4) 13(7)

11(16) 10(13)

23(20) 12(17)

8(6) 6(2)

12(14) 10(13)

27(10) 14(14)

27(22) 8(11)

30

25

20


15

10

5


Gerichte overdracht

Evaluatie doelstellingen

Aanpassingen zorgplan


24

30

25

20


15

10

5


Gerichte overdracht



30

25

20


15

10

5


Gerichte overdracht




25

3.8. Fase 6 Het elektronisch verpleegkundig dossier • • •

helpt de verpleegkundigen een ontslagrapport of een transferblad op te maken met het oog op de opname in een andere zorgomgeving. maakt automatisch gegevens over of laat toe gegevens over te maken aan andere delen van het patiëntendossier (aan het medisch dossier bijvoorbeeld). laat toe informatie uit te wisselen met de patiënt, zijn familie, zijn referentiepersoon of elke andere hulpverlener van de patiënt (disciplineoverstijgend transferblad).

% voor 2010 (2008) Alle subvragen Ontslagrapport of transfertblad Andere delen patiëntendossier Informatie-uitwisseling

Totaal 18

Vl

Br 4

Wal 13

Privé 19

Openbaar 16

Alg 14

Spec 14

Psy 25

24

29(26)

39(33)

21(7)

17(23)

33(30)

22(16)

25(26)

27(19)

38(29)

32 24

41 31

8 8

27 17

36 26

24 18

28 17

14 23

46 35

45

40

35

30

25


20

15

10

5

0 Alle subvragen

Ontslagrapport of transfertblad

Andere delen patiëntendossier

Informatie-uitwisseling


26

40

35

30

25


20

15

10

5

0 Alle subvragen




50

45

40

35

30 Algemeen (%) Gespecialiseerd (%) Psychiatrisch (%)

25

20

15

10

5

0 Alle subvragen





27

3.9. Fase 7 Het elektronisch verpleegkundig dossier laat toe • de verpleegkundige interventies te situeren of te integreren in de pluridisciplinaire procedures of protocollen die uitgewerkt zijn door de instelling (bijv. klinisch paden, …). • de verpleegkundige werklast te berekenen. • de kwaliteit van de verpleegkundige zorg te evalueren. • de verpleegkundige items van de MZG en/of de MPG automatisch te extraheren. % voor 2010 (2008) Alle subvragen Pluridisciplinaire protocollen Werklast Kwaliteit van zorgen MZG / MPG

Totaal 2(2)

Vl 2(2)

Br 0(0)

Wal 2(3)

Privé 2(2)

Openbaar 0(2)

Alg 2(3)

Spec 5(5)

Psy 0(0)

13(7)

17(10)

4(0)

11(7)

15(8)

8(4)

14(11)

18(10)

10(0)

5(7)

4(5)

17(7)

2(8)

4(5)

6(10)

4(11)

18(5)

2(0)

15(10) 17(18)

15(9) 13(15)

17(4) 25(11)

16(16) 22(25)

17(11) 18(20)

12(8) 16(12)

14(12) 20(23)

23(14) 32(33)

14(6) 8(3)

30

25

20


15

10

5

0 Alle subvragen

Pluridisciplinaire protocollen

Werklast

Kwaliteit van zorgen

MZG / MPG


28

20

18

16

14

12 Privé (%) Openbaar (%)

10

8

6

4

2

0 Alle subvragen


Werklast


MZG / MPG

35

30

25


10

5

0 Alle subvragen


Werklast


MZG / MPG


29

3.10. Toegang Naast de verpleegkundigen die rechtstreeks verantwoordelijk zijn voor de zorg voor de patiënten, • • • • • •

de zorgkundigen van de afdeling hebben toegang om te lezen en te schrijven in het elektronisch verpleegkundig dossier binnen de mogelijkheden van hun bevoegdheden. de beoefenaars van de verpleegkunde van de mobiele equipe hebben toegang om te lezen en te schrijven in het elektronisch verpleegkundig dossier. de interimbeoefenaars van de verpleegkunde krijgen toegang om te lezen en te schrijven in het elektronisch verpleegkundig dossier gedurende hun tewerkstelling. de praktijklectoren verpleegkunde hebben toegang om te lezen en te schrijven in het elektronisch verpleegkundig dossier gedurende hun supervisie. de studenten beoefenaars van de verpleegkunde op stage krijgen toegang om te lezen en te schrijven in het elektronisch verpleegkundig dossier gedurende hun stage. er bestaat een procedure die onder bepaalde voorwaarden toelaat dat andere verpleegkundigen van buiten de afdeling toegang krijgen om te lezen en te schrijven in het elektronisch verpleegkundig dossier van een patiënt.

% Zorgkundigen: lezen en schrijven Zorgkundigen: lezen Mobiele ploeg: lezen en schrijven Mobiele ploeg: lezen Interim: lezen en schrijven Interim: lezen Praktijklectoren: lezen en schrijven Praktijklectoren: lezen Studenten: lezen en schrijven Studenten: lezen Andere verpleegkundigen: lezen en schrijven Andere verpleegkundigen: lezen

Totaal

Vl

Br

37 3

46 5

29 0

42 1

53 2

33 1

Wal

Privé

Openbaar

25 0

39 3

31 2

33 0

25 0

45 1

46 1

33 0

11 0

19

16

33

3

3

25

Alg

Spec

Psy

27 4

41 0

52 2

33 0

35 2

36 0

54 0

36 1

24 0

26 1

23 0

48 0

21

18

24

26

18

10

0

3

1

6

3

5

2

37

21

8

30

12

18

18

40

6

6

4

8

5

10

5

9

8

29

38

25

16

30

25

20

32

43

2

2

4

2

3

0

2

5

2


30

60

50

40

Lezen Lezen en schrijven

30

20

10

Zorgkundigen

Mobiele ploeg

Interim

Praktijklectoren

Studenten

Brussel

Walonië

Totaal

Vlaanderen

Brussel

Walonië

Totaal

Vlaanderen

Brussel

Walonië

Totaal

Vlaanderen

Brussel

Walonië

Totaal

Vlaanderen

Walonië

Brussel

Totaal

Vlaanderen

Brussel

Walonië

Totaal

Vlaanderen

0

Andere verpleegkundigen

50

45

40

35

30 Lezen Lezen en schrijven

25

20

15

10

5

0 Privé

Openbaar

Zorgkundigen

Privé

Openbaar

Mobiele ploeg

Privé

Openbaar

Interim

Privé

Openbaar

Praktijklectoren

Privé

Openbaar

Studenten

Privé

Openbaar



31

60

50

40

Lezen Lezen en schrijven

30

20

10

Zorgkundigen

Mobiele ploeg

Interim

Praktijklectoren

Studenten

Psychiatrisch

Gespecialiseerd

Algemeen

Psychiatrisch

Gespecialiseerd

Algemeen

Psychiatrisch

Gespecialiseerd

Algemeen

Psychiatrisch

Gespecialiseerd

Algemeen

Psychiatrisch

Gespecialiseerd

Algemeen

Psychiatrisch

Gespecialiseerd

Algemeen

0



32

4. Discussie: 4.1. Algemeenheden In de bevraging van 2008, een bevraging bij de algemene directie en bij de directie verpleging van de ziekenhuizen, was het percentage uiteenlopende standpunten tussen de antwoorden gegeven door de twee directies merkwaardig hoog. In 60% van de gevallen was het verschillend. Aangezien het verpleegkundig dossier meer valt onder de bevoegdheid van de verpleegkundige directie dan onder die van de algemene directie, werd besloten de antwoorden van de verpleegkundige directie te weerhouden binnen de analyse van 2008. Bij de bevraging in 2010 werd, omwille van voorgaande, alleen de vragenlijst van de verpleegkundige directie herhaald. Deze vragenlijst werd slechts heel weinig aangepast om vergelijking tussen 2008-2010 mogelijk te maken. Een aantal elementen werden hierdoor echter onderbevraagd, zie verder in deze analyse. In 2010 hebben 190 instellingen deelgenomen aan de bevraging, 182 in 2008. Onder de 8 extra instellingen die hebben meegewerkt aan de bevraging, bevinden er zich 5 in fase 0 en 2 in fase 1, dit kan de resultaten met betrekking tot de algemene vooruitgang lichtelijk negatief beïnvloeden.

4.2. Minimumvoorwaarden volgens KB van 28 december 2006 De identiteit van de patiënt: Het papieren verpleegkundig dossier bevat de identiteit van de patiënt in 99% van de ziekenhuizen (81% in 2008). Aangenomen wordt dat de ontbrekende instellingen (1%) geïnformatiseerd zijn en dat de identiteit van de patiënt in het elektronisch verpleegkundig dossier staat. Maar de wijze waarop de vragenlijst is opgebouwd laat hiervan geen bevestiging toe. Bij de instellingen die het gedeelte papieren dossier blanco lieten, en met andere woorden aangaven dat ze een elektronisch dossier hanteren, werd door de vragenlijst niet nagegaan of de identiteit van de patiënt werd opgenomen in het dossier. Het is echter vrij ondenkbaar dat een elektronisch dossier niet gebonden zou zijn aan een identiteit. De anamnese: Bijna alle instellingen, 95%, hebben een anamnese van de patiënt, of die nu op papier of in elektronische vorm bestaat (98% in 2008). 9 instellingen blijken er geen te hebben, 4 van deze instellingen werken aan een elektronische anamnese, 2 zouden in gebruik moet zijn in 2010 en 2 in 2011. Medische of paramedische informatie: Globaal heeft 95% van de instellingen medische en/of paramedische informatie gekoppeld aan het verpleegkundig dossier (76% in 2008). Voor 94% van de ziekenhuizen bevat de papieren versie van het verpleegkundig dossier medische en paramedische informatie. Bij de instellingen met een elektronisch dossier is dit 96%. Medisch voorschrift: Van der Auwera M., Lardennois M., Caillet O., Folens B. Enquêterapport 2010 " Informatisering van het verpleegkundig luik van het patiëntendossier ", FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, DG1, Cel Concepten en Organisatie van de ziekenhuisverzorgingen, oktober 2010.

33

88% van alle dossiers hebben een registratie van medische voorschriften (90% in 2008). Bij het papieren dossier is dit in 93%, bij het elektronisch dossier is dit echter slechts 54%. 22 ziekenhuizen hebben dit voorschrift niet binnen het verpleegkundig dossier, de gespecialiseerde instellingen scoren relatief het minst goed met een score van 77%. Zorgplan: 87% van de instellingen met een papieren dossier hebben een zorgplan in hun papieren versie van het verpleegkundig dossier (69% in 2008). De vragenlijst betreffende het elektronisch dossier laat niet toe uitsluitsel te geven omtrent de aanwezigheid van een zorgplan binnen het elektronisch dossier. De vragenlijst laat wel toe te stellen dat de software de verpleegkundige helpt in het definiëren van het zorgplan. 35% van de instellingen hebben namelijk al stappen verwezenlijkt binnen fase 2 en/of 3 van de vragenlijst (12% in 2008). Programmatie van de verpleegkundige zorg: Zorgprogrammatie is vervat in 74% van de papieren dossiers (71% in 2008). De vragenlijst betreffende het elektronisch dossier laat niet toe uitsluitsel te geven omtrent de aanwezigheid van een zorgprogrammatie binnen het elektronisch dossier. 41% van de instellingen heeft wel een software waarmee de beoefenaars van het verpleegkundig beroep de realisatie van hun tussenkomsten kunnen documenteren (23% in 2008). Gestructureerde observatienota’s: Gestructureerde observatienota’s zijn aanwezig bij 97% van de papieren dossiers (78% in 2008). De vragenlijst betreffende het elektronisch dossier laat niet toe uitsluitsel te geven omtrent de aanwezigheid van gestructureerde observatienota’s binnen het elektronisch dossier. Een overzicht van verpleegkundige resultaten (parameters, …) is elektronisch terug te vinden bij 58% van de instellingen met een software. De software biedt in 51% van de gevallen ook hulp bij het opmaken van observatienota’s. Verpleegkundig ontslagrapport: Een afschrift van het verpleegkundig ontslagrapport is te vinden bij 79% van de instellingen met een papieren dossier (64% in 2008). De vragenlijst betreffende het elektronisch dossier laat niet toe uitsluitsel te geven omtrent de aanwezigheid van een afschrift van het ontslagrapport binnen het elektronisch dossier. Bij 44% van de instellingen met een elektronisch dossier biedt de software hulp bij het aanmaken van een verpleegkundig ontslagrapport (26% in 2008).


34

Globale inhoud: Deze verschillende elementen die overeenkomstig het KB van 28 december 2006 het wettelijke minimum van het verpleegkundig dossier vormen, zijn slechts in 47% van de ziekenhuizen allemaal aanwezig in papieren versie (54% in 2008). 120

100

80

2008 2010

60

40

20

Identiteit Anamnese

(para) medische informatie

Medisch voorschrift

Verpleegplan

Verpleegplanning

Obser vatienota's

elektronisch

Papier

elektronisch

Papier

elektronisch

Totaal

Papier

0

Ontslagrapport

Inhoud algemeen

4.3. Andere kenmerken Werkgroep: Een werkgroep, met het oog op de implementatie van het verpleegkundig dossier als onderdeel van het elektronisch patiëntendossier, bestaat in 54% van de instellingen. Dit is een daling in vergelijking met de meting van 2008 met 6%, mogelijks omdat een aantal werkgroepen reeds ontbonden zijn gezien de vorderingen binnen het project. In 12% van de instellingen heeft men de eerste stappen van het informatiseringproces nog geheel niet genomen. Het zijn hier voornamelijk de gespecialiseerde instellingen welke slecht scoren (23%). Een andere te bespeuren tendens is dat het voornamelijk de kleinere instellingen zijn welke nog niet opgestart zijn: 22% van de instellingen met minder dan 250 erkende bedden. Een mogelijke verklaring is hier van financiële aard. Aangezien het budget uitgekeerd wordt via het onderdeel A1 van het Budget, is de grootte van het toegekende budget gekoppeld aan het aantal erkende bedden.

Departementsproject : In 42 % van de ziekenhuizen is er een departementsproject uitgewerkt.


35

Een opleidingsprogramma : Slechts in 36 % van de instellingen werd er rond dit project een permanent opleidingsprogramma uitgewerkt en opgezet. 27% van de instellingen hebben ook een tijdsduur van de opleiding aangegeven. Elke beoefenaar van de verpleegkunde krijgt binnen deze instellingen per jaar gemiddeld 7 uren (n = 42, min = 1 max =24) opleiding op dit gebied. Een investeringsplan: In 37 % van de zorginstellingen werd er een investeringsplan opgesteld voor informatica in verband met het verpleegkundig dossier als onderdeel van het elektronisch patiëntendossier. Software: We tellen vandaag al 66% instellingen met implementatie van software in verband met het verpleegkundig dossier als onderdeel van het elektronisch patiëntendossier (50% in 2008). Wallonië heeft de laagste score met 49%. Wat betreft de software, en de leveranciers, is het niet duidelijk of alle leveranciers en/of alle softwarepakketten inhoudelijk alle elementen bezitten opdat er over een volledig verpleegkundig dossier kan gesproken worden conform het KB. Tevens is het ook niet duidelijk of alle modules ook interconnecteren binnen het verpleegkundig dossier, zelfs al zijn deze modules afkomstig van dezelfde leverancier. Het is ook spijtig vast te stellen dat modules ter ondersteuning en evaluatie van een efficiënt en kwaliteitsvol verpleegkundig handelen lager scoren aangaande implementatie: • helpt verpleegproblemen te formuleren (hypothesen): 27% (24% in 2008) • helpt verpleegdiagnoses te formuleren : 24% (19% in 2008) • helpt problemen te formuleren die moeten aangepakt worden in samenwerking met andere gezondheidszorgbeoefenaars: 28% (26% in 2008) • helpt doelstellingen te omschrijven (bijv. "SMART"): 19% (19% in 2008) • helpt de verpleegkundige interventies/taken te plannen in functie van de prioriteit ervan: 27% (23% in 2008) • helpt de verwachte resultaten te bepalen: 14% (19% in 2008) • impliceert een opvolging van het type "gerichte overdracht” of "PDCA": 22% (17% in 2008) • evalueert het bereiken van de doelstellingen en laat de resultaten van de verpleegkundige zorgen zien: 19% (16% in 2008) • stelt aanpassingen voor aan het zorgplan in functie van zijn effectiviteit: 10% (13% in 2008) Een goed verpleegkundig dossier moet ook, als bijkomende finaliteit, de extractie van beleidsondersteunende informatie mogelijk maken, en dit zonder extra registratielast. Deze extractie is al mogelijk bij 17% aangaande MZP/MPG (18% in 2008).


36

Welke fase van ontwikkeling van een geïnformatiseerd verpleegkundig dossier is globaal behaald? 100

90

80

70

60 2008 2010

50

40

30

20

10

0 Fase 0

Software

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

Fase 5

Fase 6

Fase 7

Fase 0: Het elektronisch verpleegkundig dossier bestaat nog niet of nog niet volledig: papieren dossier Software: Er is software aanwezig binnen de instelling. Fase 1: Het elektronisch verpleegkundig dossier laat de verpleegkundigen toe klinische gegevens te verzamelen. Fase 2: Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen de gegevens te analyseren en te interpreteren (beslissingsondersteunend; hulp bij het nemen van beslissingen). Fase 3: Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen het zorgplan van de patiënt op te maken en de verpleegkundige interventies te plannen. Fase 4: Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen bij het documenteren van de uitvoering van hun interventies. Fase 5: Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen de effectiviteit van het zorgplan van de patiënt te evalueren. Fase 6: Het elektronisch verpleegkundig dossier helpt de verpleegkundigen een ontslagrapport of een transferblad op te maken. Fase 7: Het elektronisch verpleegkundig dossier bevat andere elementen: pluridisciplinaire procedures of protocollen, verpleegkundige werklast, evaluatie van de kwaliteit van de verpleegkundige zorg, extractie van MZG / MPG.


37

5. Conclusies We stellen vast dat slechts 47% van de ziekenhuizen met een papieren verpleegkundig dossier, inhoudelijk volledig conform het KB van 28 december 2006 zijn. Dit percentage is opmerkelijk laag. De vragenlijst laat niet toe deze zelfde denkoefening te maken voor het elektronisch dossier, al laten de antwoorden op de vragen van fase 1 tot 6 vermoeden dat ook hier het percentage laag is, en zelfs nog lager zou kunnen uitvallen. 2 jaar na de invoering van het extra budget door Mevrouw de Minister Onkelinx hebben 73% van de ziekenhuizen een aanzet gegeven aan het informatiseren van het verpleegkundig dossier, 66% werken al met een software. We merken dus een vooruitgang met 16% tussen de 2 evaluatiemomenten. 12% van de instellingen heeft nog geen enkele stap ondernomen. Om te evolueren naar de informatisering van het verpleegkundig dossier hebben 54% van de ziekenhuizen eerst een werkgroep opgericht, 42% hebben er een project van het verpleegkundig departement van gemaakt en er bestaat een investeringsplan in 37% van de instellingen. Minder vaak, in 28% der instellingen, gaat dit project samen met een opleidingsplan. Onder diegenen die het dossier helemaal of gedeeltelijk hebben geïnformatiseerd, is 54% begonnen met die elementen die de verpleegkundigen in de mogelijkheid stellen om de klinische gegevens te verzamelen (anamnese, voorschriften, gegevens van andere beoefenaars), al worden deze gegevens door sommige medische directies ontoegankelijk gehouden voor de verpleegkundigen. 41% heeft een registratiesysteem van de verpleegkundige handelingen ontwikkeld. 38% van de ziekenhuizen hebben het verpleegkundig elektronisch dossier laten communiceren met andere delen van het patiëntendossier en laten toe informatie uit te wisselen. Een minderheid van ziekenhuizen hebben nog andere ontwikkelingen gerealiseerd ( identificatie verpleegdiagnoses 24%, evaluatie kwaliteit van zorg 15%, automatische extractie van MZG/MPG gegevens 17%, …). Een analyse van het waarom is hier aangewezen. Is er een probleem binnen de opleiding of de permanente vorming van de (hoofd)verpleegkundigen die maakt dat zij het dossier niet zien als een werkinstrument? Is er nood aan ondersteuning of opleiding aangaande de integratie van de specifieke verpleegkundige items binnen het dossier? Heeft het verpleegkundig departement inspraak en/of voldoende invloed bij de keuze van de informatica aanbestedingen? Momenteel is de financiering gebaseerd op beddenaantal en is ze onvoorwaardelijk. Indien een aantal resultaten binnen de evolutie onvoldoende blijken, zou een bedenking kunnen zijn dat de financieringsmodus niet is aangepast aan de nood. De financiering zou bijvoorbeeld kunnen proportioneel gemaakt worden en gekoppeld worden aan de realisatie van onderdelen of modules. Een verdere opvolging van deze gegevens en de evolutie is aangewezen.


Informatisering van het verpleegkundig luik van het patiëntendossier in het ziekenhuis: Enquêterapport over de stand van zaken in België in 2010

Recommend Documents