Hoe schrijf ik een…
Recensie
Een recensie is een kritisch artikel geschreven voor een krant of tijdschrift om degene die het leest te informeren over een voorstelling. Jij bent voor deze gelegenheid journalist en je gaat dus een recensie schrijven over de voorstelling die jij bezocht hebt. Bedenk dat jouw artikel ook echt in een krant geplaatst gaat worden. Om in een overvolle krant de aandacht te trekken begin je de recensie met een pakkende kop boven het stuk. Daarna maak je in de eerste regels duidelijk waar je naartoe bent geweest, dus Wie, Wat, Waar en Wanneer. Verzamel voldoende informatie over de voorstelling en verwerk die in een pakkende inleiding, de interesse van de lezer moet hier opgewekt worden zodat de rest van de recensie ook gelezen gaat worden. Dan ga je beschrijven wat je hebt gehoord, gezien en beleefd. Doe dit duidelijk en bondig. Verbeeld je dat je lezers niet met jou in de zaal zaten, ze moeten zich door jouw beschrijving een beeld kunnen vormen van de voorstelling. Loop denkbeeldig de voorstelling nog eens door: hoe zag het decor eruit, de kostuums, het licht, geluid, attributen enz. Beschrijf opvallende zaken of grappige momenten. Laat hier je positieve of negatieve kritiek nog even niet doorklinken, je mening komt pas na een goede beeldvorming. Ga ook in op thematiek, verhaallijn, waar gaat de voorstelling denk je over? Dan: kom maar op met je kritiek! Het moet echter wel goed onderbouwd zijn. “Het was saai” is geen kritiek, omschrijf dan wat je er zo suf aan vindt. Klopt de voorstelling met het beeld wat geschetst wordt in vooraankondigingen of recensies die je over de voorstelling hebt gelezen. Probeer de kritiek te koppelen aan je verwachtingen. Ben ook eerlijk over wat JIJ ervan vond, een goede recensie is kritisch maar ook persoonlijk. Een recensie is geen opstel, probeer je schrijfstijl interessant te maken. Sluit je recensie af met een bondige conclusie. Bedenk hier een aantal redenen waarom mensen wel of niet naar de voorstelling moeten gaan. Je totale recensie bestaat uit minimaal 500 woorden en is een doorlopend verhaal. Lees eens een paar recensies in een krant als voorbeeld. Schrijf niet in de ik-vorm en let op de vormgeving; het zou zo in de krant geplaatst moeten kunnen worden. Een foto werkt dan altijd goed. In het kort moet een goede recensie minstens de volgende elementen bevatten (maar niet per se in deze volgorde): pakkende titel korte inleiding informatie over de kunstenaar, plaats, tijd beschrijving van inhoud en thematiek interpretatie van het (kunst)werk oordeel over het vakmanschap conclusie met waardeoordeel: of een bezoek de moeite waard is
CORRECTIEMODEL CKV RECENSIE Naam:……………………………………………………………………………………………………………………………………… Klas:………………………………………………………………………………………………………………………………………… Onderwerp:……………………………………………………………………………………………………………………………..
ONDERDEEL
MAXIMAAL TE BEHALEN PUNTEN
Voorblad
3
Pakkende titel
5
Korte Inleiding
5
Betoog / Inhoud
10
Conclusie
5
Schrijfstijl
10
Kijkwijzer
1
Achtergrondinfo en/of Voorbeeldrecensie
1
Vormgeving & Beeldmateriaal
10
PUNTENTOTAAL
50
CIJFER (punten x2)
GESCOORDE PUNTEN
(50 x2) = 10.0
LET OP:
Lever je recensie op afgesproken datum bij je docent(e) in, nooit in het postvak! Lever de tekst van jouw recensie ook aan via ELO in een word-document. Wanneer blijkt dat er sprake is van fraude doordat zaken letterlijk zijn overgenomen, zorgt dat automatisch voor een 1 Te laat inleveren zonder geldige reden: per les een punt aftrek. Gebruik de checklist! Print dit correctiemodel uit, naam e.d. invullen en voeg het toe aan je mapje.
Recensie
Checklist
Koop een snelhechter en stop daar de volgende onderdelen in: Mooie voorpagina waarop je naam en klas, naam voorstelling (evt.discipline en datum voorstelling). De recensie, vormgegeven zodat die zo in de krant geplaatst kan worden. De volledig ingevulde kijkwijzer Achtergrondinformatie (een actuele recensie, informatie van een website, gewoon printen en toevoegen) Correctiemodel recensie. Het correctiemodel (zie hieronder) is voor jou ook een aardige indicatie waarop we beoordelen. Zorg in ieder geval dat alle onderdelen van het correctiemodel in je verslag zitten, wij kunnen geen punten geven voor iets dat er niet is! ONDERDEEL
MAXIMAAL TE BEHALEN PUNTEN
Voorblad
3
Pakkende titel
5
Korte Inleiding
5
Betoog / Inhoud
10
Conclusie
5
Schrijfstijl
10
Kijkwijzer
1
Achtergrondinfo en/of Voorbeeldrecensie
1
Vormgeving & Beeldmateriaal
10
PUNTENTOTAAL
50
CIJFER (punten x2)
(50 x2) = 10.0
Aanwezig?
Verslaghulp Theater Je gaat een recensie over de voorstelling die je bezocht hebt schrijven. Hieronder vind je een hele hoop aandachtspunten die je in je recensie kunt gebruiken. Het is met nadruk niet de bedoeling dat je in je recensie antwoord gaat geven op onderstaande vragen maar als ze van toepassing zijn en je wilt er iets over zeggen kun je deze punten dus in jouw verhaal een plekje geven. Als een vraag in jouw ogen niet van toepassing is, doe er dan ook lekker niets mee. Jouw recensie is een hele persoonlijke visie op de voostelling, je kunt onder het beoordelingspunt ‘’betoog/inhoud’’ echter niet om een aantal van onderstaande punten heen, verwerk er dus zeker een aantal. Gebruik eventueel ook informatie van internet (niet letterlijk) en invalshoeken uit de kijkwijzer. Theatergezelschap Wie speelde de voorstelling? Achtergrondinformatie over het theatergezelschap, regisseur of artiesten? Wat heeft deze groep/kunstenaar nog meer gedaan? Wie was de regisseur en welke artiest(en) speelden erin mee? Personages Wie waren de belangrijkste personages? Probeer ze te karakteriseren (goed of slecht etc.), waren ze geloofwaardig? Hoe zijn hun onderlinge relaties? Met wie heb je het meest meegeleefd (kon je jezelf erin herkennen)? Hoe komt dat? Het toneelbeeld In wat voor soort ruimte vond de voorstelling plaats? Waar zit het publiek, heeft dat nog een bepaald effect? Beschrijf het toneelbeeld: decor, licht, attributen en kostuums (hebben deze ook een symbolische functie?) Beschrijf toneelgebruik/ gebruik attributen. Muziek en geluidseffecten Werd er gebruik gemaakt van muziek en/of geluidseffecten? Ondersteunen ze de handeling, dienen ze alleen maar als overgang naar een volgende scène of spelen ze een overheersende rol? Structuur Hoe werden de gebeurtenissen gepresenteerd? Hoe is de opbouw van het stuk? Zijn er veel wisselingen van tijd en plaats en hoe werden die gerealiseerd? Thematiek en interpretatie Geef een korte samenvatting van het stuk. Waar ging de voorstelling volgens jou over? Wat boeide je in deze voorstelling? Welke middelen heeft de regisseur volgens jou daarvoor gebruikt en welke daarvan waren het meest effectief? Wat vond je niet boeiend? Wat vond je van de voorstelling als geheel? Wat vond je van de spelers? Welke hebben de meeste indruk gemaakt en waarom? Wat vond je van het gebruik van de theatrale middelen? Welke argumenten zou je gebruiken als je een ander de voorstelling zou willen aanraden of afraden?
Kijkwijzer Theater Vul onderstaande vragenlijst in en stop het in je verslag. Naast de ‘’pointers’’ uit de verslaghulp kun je onderstaande vragen ook meenemen in je recensie als ze van toepassing zijn. Titel voorstelling: Uitvoerenden:
1 Wat zie je: waar wordt gespeeld?
Traditionele schouwburgzaal
Vlakke vloertheater
Bijzondere locatie
Geen doek, spelers staan al op toneel
2 Wat zie je: hoe begint het toneelstuk?
Toneeldoek gaat op
Geen doek, spelers komen op
3 Wat zie je: hoe karakteriseer je het decor, kostuums en rekwisieten?
Realistisch of museaal
Deels realistisch, deels vrije interpretatie
Vrije interpretatie, abstract
4 Wat zie je: welke rol speelt de belichting- en geluidstechniek?
Opvallende (eigen) rol
Ondersteunt stemming op toneel
Sobere en neutrale rol
Karikaturaal, typetjes
5 Werkwijze: welke speelstijl overheerst
(Melo)dramatisch
Naturalistisch
6 Werkwijze: richten de spelers zich rechtstreeks tot publiek?
Nooit
Een enkele keer
Vaak
7 Inhoud: hoe heeft de regisseur bestaande tekst verwerkt?
Volgt getrouw de tekst
Tekst hier en daar aangepast
Vrije interpretatie van tekst
Tragedie
Draagt morele boodschap uit. Universele, tijdloze thema's staan centraal Voorstelling roept emotie op
8 Inhoud: tot welk genre reken je de voorstelling
Komedie, blijspel
Geen klassiek genre
9 Betekenis: wat is de betekenis van de voorstelling?
Bedoeld als amusement, vermaak Maatschappelijk of politiek onderwerp staat centraal Theatraal spektakel
Bedoeld als provocatie, daagt publiek uit Autobiografische betekenis maker(s) staat centraal Voorstellong roept vragen op
Toelichting kijkwijzer Theater 1 Wat zie je: waar wordt gespeeld? De plaats waar het stuk wordt gespeeld geeft de toeschouwer vaak al een idee wat voor soort stuk ze kunnen verwachten. Bovendien heeft elk soort theater weer een andere sfeer, een ander soort podium en soms ook een andere doelgroep. 2 Wat zie je: hoe begint het toneelstuk? Als het doek op gaat, is er een duidelijk onderscheid tussen het moment voor de voorstelling en het begin ervan, het maakt de scheiding tussen publiek en toneel groot. Het doek is een onderdeel van het traditionele 'lijsttoneel'. Achter die lijst is een wereld die weinig met de onze te maken heeft. Moderne theatermakers kiezen vaak voor een minder groot onderscheid tussen toneel en publiek. 3 Wat zie je: hoe karakteriseer je decor, kostuums en rekwisieten? In een realistisch decor staan echte meubelstukken alsof het een echte kamer is. Wanneer een klassiek stuk, bijvoorbeeld van Shakespeare, wordt gespeeld in een realistisch hedendaags decor met hedendaagse kostuums, beïnvloedt dat onze interpretatie. De vormgeving van een minder herkenbaar decor (abstract) zegt vaak veel over de manier waarop de regisseur wil dat je naar het stuk kijkt. 4 Wat zie je: welke rol speelt de belichting- en geluidstechniek? De ene regisseur eist van de belichting- en geluidstechniek dat ze niet afleiden van de rest van het toneel. Andere regisseurs gebruiken licht als een zelfstandig theatraal middel. In dat geval is het interessant erop te letten wat die belichting en dat geluid toevoegen aan de betekenis van het toneelspel. 5 Werkwijze: welke speelstijl overheerst? Dramatisch spel, met veel grote gebaren en flinke stemwisselingen, wordt vaak gezien als ouderwets. Beïnvloed door film en mogelijk gemaakt door moderne geluidstechniek wordt tegenwoordig vaak de voorkeur gegeven aan een meer natuurlijk spel. Blijspelen lenen zich goed voor karikaturaal spel, het neerzetten van een typetje. 6 Werkwijze: richten de spelers zich rechtstreeks tot publiek? Een speler die zich rechtstreeks tot het publiek richt, doorbreekt de illusie dat wat zich op het toneel afspeelt echt is, hij stap uit zijn rol. Vooral in blijspelen, wordt dit vaak gedaan. De toneelschrijver Brecht werkt vaak met een verteller op het toneel om de illusie dat alles op het toneel echt is te doorbreken. 7 Inhoud: hoe heeft de regisseur bestaande tekst verwerkt? Om allerlei praktische reden kan een toneeltekst worden aangepast, bijvoorbeeld omdat het toneelstuk anders te lang zou duren. Het kan ook zijn dat de regisseur de tekst helemaal verandert en naar eigen hand zet. In dat geval zijn er vaak andere zaken aan te wijzen, buiten de oorspronkelijke tekst, die in het maken van het stuk ook een rol spelen. 8 Inhoud: tot welk genre reken je de voorstelling? Het klassieke Griekse toneel kende al het onderscheid tussen tragedie en komedie. Een komedie is om te lachen, met typetjes, zonder veel diepgang, een voor de hand liggende moraal en vaak een happy end. In een tragedie zit psychologische diepgang en is de afloop vaak dramatisch te noemen. 9 Betekenis: wat is de betekenis van de voorstelling? Bij deze vraag kun je een of meer opties aankruisen. De meeste categorieën spreken voor zich. Ook al is de bedoeling van de makers niet helemaal duidelijk, kan de voorstelling toch stof tot nadenken geven en vragen oproepen. Bij theatraal spektakel is er van alles te zien en te genieten, zonder dat het verhaal belangrijk is. De overige categorieën spreken voor zich.
