Hoe rood is de begroting?

Rood Ledenblad van de Partij van de Arbeid • 4e jaargang • nummer 5 • oktober 2007

Het congres Rode rozen en ontslagroompunten Rampenscenario’s Hebben we nu alles onder controle? Opvoeden alleen een zaak van ouders?

Interview Wouter Bos

Hoe rood is de begroting? Wouter Bos (44), minister van Financiën

Sterk en sociaal

Tekst Bart Pauwels Foto Tessa Posthuma de Boer

Hij wilde graag vooraan zitten bij de besluitvorming. Daarom is Gerard Beukers in de jaren negentig raadslid en wethouder geweest voor de PvdA in de voormalige gemeente Vriezenveen. Hij is nu directeur van een welzijnsorganisatie en penningmeester van het gewest Overijssel.

De Rode Loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die normaal gesproken achter de schermen werken. Meestal willen ze dat ook graag. Voor een portret in Rood wordt deze keer een uitzondering gemaakt door Gerard Beukers, penningmeester van het gewest Overijssel.

‘Zeg nee tegen varkensflats’ ‘Vijftien jaar geleden ben ik lid geworden van de PvdA. Ik voelde me altijd aangetrokken tot de linkse beweging en ben een sociaaldemocraat in hart en nieren. Na een actieve rol in de lokale politiek wilde ik wat anders gaan doen. Ik heb mijn oude beroep in het welzijnswerk weer opgepakt en ben penningmeester geworden van het gewest Overijssel. De bestuurlijke kant van het gewestbestuur en de regio trokken me wel. Als penningmeester houd ik me bezig met het maken van werkplannen en begrotingen. Onlangs hebben we project Transparantie ingevoerd om de financiën van de afdelingen inzichtelijk en helder te krijgen. Dat was even wennen, maar het is een prima initiatief. In de regio Twente organiseren we regelmatig samen met afdelingen en de Statenfractie het een en ander. Ik vind het belangrijk om samen te werken binnen het gewest, maar ook binnen de PvdA. Er zit zo veel kennis binnen de partij en ik zou graag zien dat we een hechte club zijn waar we elkaar kennen en waar we van elkaar kunnen leren. Een club waar de vrijwilligers een grote rol spelen en gewaardeerd worden. Betrek ze erbij en laat ze merken dat ze de partij een enorme dienst bewijzen met hun werkzaamheden. Zorg ervoor dat ze trots zijn op de club waar ze lid van zijn. Samen moeten we als PvdA ook meer de bres op en duidelijk stelling nemen over onderwerpen. Op dit moment wil men hier in Overijssel varkensflats gaan bouwen. Ik vind dat je met dat soort initiatieven ons milieu en ons landschap kapotmaakt. Ik zou dan ook graag zien dat de PvdA op landelijk en op gewestelijk niveau zegt: “Dat willen we niet!”’

2 ROOD oktober 2007

de rode loper

inhoud

inhoud

in dit nummer:

5 6 12 13

5

6

13

14

18

20

24

28

FORUM Moeten de Olympische Spelen in 2008 naar Nederland? INTERVIEW WOUTER BOS ‘In deze begroting worden echt heel andere keuzes gemaakt.’ OPINIE Flip de Kam over de begroting VIJF VRAGEN AAN Johanna Haanstra, wethouder in Almere

14 18 20 23

PLATFORM Ouders die falen in de opvoeding van hun kinderen, aanpakken? REPORTAGE Een dag met Frank Heemskerk HET CONGRES Een verslag

24 28 29

ROOD IN DE REGIO Guusje ter Horst en de rampen-bestrijding WBS-BOEKEN Een selectie ACTUEEL Geloofsafval

MAX VAN DEN BERG ‘Ik zal een commisaris zijn tussen de mensen.’

redactioneel We hebben een nieuwe voorzitter! Uit maar liefst zeven kandidaten werd Lilianne Ploumen door de leden gekozen. Nadat de kandidaten avond aan avond het land door zijn gereisd, met vele honderden leden hebben gesproken en verschillende kandidaten hun televisiedebuut hebben gemaakt in een van de vaderlandse nieuwsprogramma’s konden de leden hun nieuwe voorzitter kiezen. Een zenuwslopende hapering van de telmachines maakte de uitslag nog spannender. In de avond van 24 september werd bekend dat Lilianne Ploumen de ledenraadpleging had gewonnen. Op het congres van 6 oktober werd zij officieel gekozen als nieuwe voorzitter van de PvdA. Ze maakte in haar speech direct duidelijk dat ze niet van plan is rust in de partij te brengen: ‘We staan voor gelijke kansen, voor emancipatie, voor internatio-

nale solidariteit. En dat kan niet vanuit rust… dat moet vanuit beweging! En die beweging gaat naar links.’ Die beweging zat er op het congres al goed in. Vele afdelingen, de Rooie veren, de Rode ondernemers en de JS hadden verschillende onderwerpen aangedragen voor de actuele politieke congresagenda. Op pagina 20 vindt u een uitgebreid verslag van het congres en een overzicht van de nieuwe partijbestuursleden. In de rubriek Nieuws uit de partij kunt u vanaf dit nummer de column van Lilianne Ploumen lezen. Zij zal hierin verslag doen van haar plannen, ideeën en ervaringen in de partij. Naast het kiezen van een nieuw bestuur gebeurde er natuurlijk veel meer in de politiek deze herfst. Met Prinsjesdag werd na veertien jaar weer een Miljoenennota gepresenteerd door een PvdA-minister van Financiën. En

dat bleef niet onopgemerkt. Mark Rutte vond de Miljoenennota zo links dat hij Balkenende IV het ‘Tweede kabinet Den Uyl’ noemde. De PvdA maakt het verschil, dat is duidelijk. In deze Rood een interview met Wouter Bos. Wij vroegen hem hoe het is om zo’n begroting te maken? Waar loop je tegenaan en hoe rood is de begroting eigenlijk? En hoe zit het nu met het referendum over Europa en het ontslagrecht? Naast een minister van Financiën hebben we natuurlijk ook veel leden die in de lokale afdelingen voor de PvdA op de centen passen. Wie dat zijn en wat ze doen kunt u in deze Rood lezen.

De redactie

oktober 2007 ROOD 3

brieven Inspraak

Heeft u Rood iets te melden? Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail naar: [email protected]. (De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.)

zijn verdeeld, de regeringsverklaring is gegeven, wil je de plekjes die je je, door e-mailen, forum, en campagnevoeren had veroverd, behouden. Helaas, het is voorbij. Kamerleden reageren niet meer op je e-mails. Fora worden gesloten. De berichtgeving van Kamerleden wordt

Cartoon Peter Pontiac

Direct voor en tijdens de verkiezingen is er alle aandacht voor de kiezer en voor de leden van de partij. We mogen meedoen met de ideeëntrein, we helpen mee met de campagnes enzovoort. De lijntjes naar Kamerleden blijken ineens heel kort te zijn. Kamerleden die op de nieuwe kandidatenlijst laag zijn ‘ingeschaald’, weten je ineens persoonlijk te benaderen. Er wordt alert gereageerd op aandachtspunten die je aanmeldt. Op de website wordt onze mening gevraagd. We mogen in Rood ons verhaal doen. Als actief lid voel je je echt en belangrijk en het steunt je in het idee dat het zinvol is om lid te zijn van de partij. Ook na de verkiezingen, als de Kamerzetels

Wat is er mis met de zorg? In zorgcentrum Hart van Lombok te Utrecht is de dagelijkse situatie voor de bejaarden op de afdelingen gewoon schrijnend. Maar helaas is ook de bejaardenzorg een ingewikkelde commerciële business geworden. Want hoeveel van het besteedbare geld besteedt Aveant echt aan zorg voor bejaarden? Veel te weinig vermoed ik. Als verpleegster zie ik dat de bewoners veel tekortkomen. Slechts één uur per week activiteitenbegeleiding (gemiddeld per bewoner), een groot deel van de dag geen begeleiding in de centrale huiskamer. Sommige bewoners zitten vastgebonden om niet te vallen, de meeste bewoners komen niet buiten. Volgens de raad van bestuur en de directie van Aveant is de trieste situatie in het zorgcentrum de schuld van de politiek. Ik heb echter wat zorggerelateerde bedrijven opgezocht in een van de personeelsbladen van Aveant. Daarin lees ik over frontoffice, expertise centrum, concernbureau, facilitair meldpunt et cetera. Dan zijn er nog diverse interim managers, pilots, personal coaches, is er een Axion ContiU group en benchmark-onderzoek. Geen idee wat het allemaal kost, maar de Aveant-bejaarden in hart van Lombok hebben hier weinig aan. De zorg van de bewoners moet gewoon weer voorop staan en beschikbaar geld voor zorg moet ook feitelijk resulteren in goede zorg en een leuke, zinnige dagbesteding voor bejaarden. Hier ligt een taak voor de politiek en de inspectie van volksgezondheid. Marianne Pouwels 4 ROOD oktober 2007

minder. Je voelt je weer monddood gemaakt. Je bent weer gedegradeerd tot de zwijgende grijze achtergrond. De berichtgeving blijft beperkt tot inhoudsloze peptalk van diverse partijbonzen. Ik weet dat we het momenteel fijn vinden om het democratisch gehalte van de SP aan de kaak te stellen. Misschien is het echter beter dat we eens kijken hoe we zelf met elkaar omgaan. Gebruiken Kamerleden/Statenleden/raadsleden leden en andere kiezers alléén maar voor en tijdens de verkiezingsperiode of willen we een partij waarin ieder lid een volwaardig inbreng in de partij en in de politiek van de partij heeft? Niet alléén via voorzitters van de lokale afdelingen op congressen, maar iedereen altijd en overal. Zonder onderscheid te maken in opleiding, afkomst, huidskleur of geloof. De socialistische manier. Anita Bannink

Europa 1 Ik begin het zo langzamerhand knap pijnlijk te vinden PvdA-lid te zijn. Ik snap alle inhoudelijke argumenten en ben ook geen voorstander van referenda, maar we staan nu al maanden met de broek op de knieën. Dit is echt niet meer te harden! We laten hier bovendien een geweldige kans liggen om in een inhoudelijke campagne voor Europa de SP en de PVV in het isolement te duwen waar ze thuishoren. Shit! W. Hutten

Europa 2 Een referendum zou suggereren dat Nederland een keus heeft: wel of geen verdrag. Die keus is er niet: Nederland is ingebed in Europa. Een referendum zou dus kiezersbedrog zijn. De vorige keer was er nog wel een keus, namelijk heronderhandelen. Die keus ontbreekt nu. De fractie neemt terecht haar verantwoordelijkheid. Egbert Boeker

PvdA forum

Tekst Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie

In het PvdA Forum drie opmerkelijke meningen van PvdA-leden over een actueel en relevant onderwerp. Deze keer: de Olympische Spelen. Bezoekers van de site konden reageren op de stelling: ‘Het is een goed idee om te proberen de Olympische Spelen in 2028 naar Nederland te halen.’ Brigitte Tuinzaad (37) woont in Made en is Internal auditor

Doen! ‘Ik ben er een groot voorstander van om te proberen de Olympische Spelen binnen te halen. Redenen zijn onder meer de multiculturele verbroedering en de sportstimulans voor de jeugd, waarschijnlijk al vanaf de bidperiode tot en met de spelen zelf! Bovendien doet Nederland waar het goed in is – organiseren – en gaat er een economische stimulans van uit. En sport is leuk! Na de Olympische Spelen kan men profiteren van een betere infrastructuur en goede sportfaciliteiten. Door vroeg te beginnen met de voorbereidingen kan ook lang van te voren worden geanticipeerd op beslissingen met betrekking tot infrastructuur en accommodaties.’

Siem Teeling (72) woont in Baarn en was onder meer wethouder en docent lichamelijke opvoeding

Kater ‘Als oud bestuurslid van enkele sportbonden met internationale ervaring heb ik gezien hoeveel landen of steden na afloop van de Olympische Spelen met een kater blijven zitten. Bijvoorbeeld met accommodaties die te groot zijn om regelmatig te worden bezet en dus veel geld kosten. Het enige voordeel dat men heeft zijn aanpassingen aan de infrastructuur, maar daar hangt een behoorlijk prijskaartje aan. En wat zou er in Nederland nog aan infrastructuur kunnen worden gedaan? We zijn al zo vol gebouwd! Als oud-gymnastiekleraar zou ik het een beter idee vinden als dit geld zou worden besteed aan breedtesport/sportieve ontwikkeling (sportleraar terug in alle onderwijsvormen) en aan goede trainingsfaciliteiten voor onze topsporters. Laten wij genoegen nemen met af en toe een groot sportevenement van één sportsoort, dat kunnen wij net aan.’

Thijs Kemmeren (56) woont in Goirle en is hogeschooldocent internationalisering en (internationale) sportmarketing aan de Fontys Economische Hogeschool in Tilburg.

Celebrate Humanity ‘Dat is de fantastische slogan van de Olympische Beweging. Sport is eindelijk ook door de PvdA ontdekt (Ella Vogelaar bijvoorbeeld) als een middel om maatschappelijke doelen te bereiken. Maar sport doet veel meer: de Olympische Beweging werkt(e) als katalysator van internationalisering. De open geest die Nederland altijd gehad heeft (en die dreigt te verdwijnen, terwijl ons land de wereld zo hard nodig heeft) kan weer terugkomen via het ‘Olympisme’. Dat gaat niet zomaar. Het einddoel om de Olympische Spelen naar Nederland te halen kan en moet binnen het door het NOC gepresenteerde stappenplan veel positieve energie in de economie en samenleving genereren. Met als slogan: celebrate humanity.’

U

Kijk voor meer reacties op www.pvda.nl > forum oktober 2007 ROOD 5

interview

Tekst Michiel Zonneveld Foto Tessa Posthuma de Boer

Veertien jaar nadat Wim Kok zijn laatste Miljoenennota presenteerde, is er weer een PvdA-minister die de schatkist bewaart. Wouter Bos over zijn eerste begroting: ‘We hebben een degelijke begroting opgesteld en daar ben ik trots op.’

De rode draad in de begroting Wat vond Wouter Bos het lastigste toen hij als minister van Financiën zijn eerste begroting mocht presenteren? ‘Vooral dat ik in de weken voor Prinsjesdag niet mocht reageren op de berichten die uitlekten. De regel is nu eenmaal dat het kabinet vooraf niets over de inhoud van de Miljoenennota loslaat. Ik vond dat er een heel onevenwichtig beeld ontstond en zag dat de oppositie met alle berichten aan de haal ging.’ Ik neem aan dat u geen bezwaar had tegen het opgeroepen beeld dat dit een linkse begroting was? ‘Nee, en ik vind het bijvoorbeeld ook niet vreemd dat de VVD kritiek had. Alleen vind ik het dan wel misleidend om te suggereren dat wij de lasten met miljarden verzwaren. Op dit punt hield het betoog van VVD-leider Mark Rutte tijdens de Algemene Beschouwingen geen stand. Hij begon over achttien lastenverzwaringen van dit kabinet. Premier Balkenende somde vervolgens moeiteloos negentien lastenverlichtingen op. Daarna is hij er maar mee opgehouden. De VVD heeft natuurlijk wel gelijk als ze zegt dat deze begroting echt een breuk is met het beleid van de afgelopen jaren. Toch moet je ook een beetje oppassen met het een PvdA-begroting te noemen. Uiteindelijk ben ik de minister van Financiën van het hele kabinet. Het CDA zal blij zijn vanwege het solide financieel beleid. De ChristenUnie is ongetwijfeld tevreden met het gezinsbeleid. Zo konden we ons alledrie vinden in de keuzes die zijn gemaakt. Hoewel er tijdens de onderhandelingen natuurlijk ook spannende momenten waren.’ 6 ROOD oktober 2007

Welke? ‘In het kabinet was er een stevige discussie of we eindelijk ook iets van de topinkomens konden vragen. Dan heb ik het op de eerste plaats over het aanslaan van de bezitters van huizen die meer dan een miljoen euro waard zijn (Het eigen woningforfait gaat voor deze groep omhoog en het wettelijk vastgestelde maximum verdwijnt – Red.). Van dezelfde orde is dat de pensioenpremies van mensen met een inkomen van boven de 185.000 euro niet kan worden afgetrokken.’ Critici zeggen dat het jaloeziebelastingen zijn die de schatkist weinig opleveren. ‘Het is juist van een grote betekenis dat je ook iets vraagt van mensen met de allerhoogste inkomens. In de hypotheekdiscussie is zelfs sprake van een grote doorbraak. Tot nu was het voor het CDA namelijk onbespreekbaar om op welke manier dan ook te tornen aan de positie van mensen met een eigen huis. Maar het gaat natuurlijk niet alleen om de maatregelen die de hoogste inkomens iets meer pijn doen. Ik denk dat ze wel symbool staan voor een begroting waar echt heel andere keuzes worden gemaakt. Door dit kabinet wordt ook iets van de hoogste inkomens gevraagd en dat hebben we jarenlang niet gezien.’ Welke keuzes nog meer? ‘De rode draad in de begroting is toch dat we minder belasting heffen op werk, en dat inkomen uit vermogen meer belast gaat worden. Een andere rode draad is dat we belasting gaan verhogen op activiteiten

die slecht zijn op het gebied van milieu of de volksgezondheid, zoals vliegen of roken. De opbrengst daarvan wordt weer gebruikt om de belasting op arbeid te verlagen en dat is weer goed voor de werkgelegenheid en de economie.’ Uw partijgenoot Flip de Kam schreef in het NRC dat het met die nivellering van de inkomens wel meeviel. ‘Ik denk dat hij gelijk heeft als je uitgaat van de negatieve betekenis die het woord nivelleren heeft gekregen. In de zin van: dat vooral de middengroepen moeten inleveren om de laagstbetaalden erop vooruit te laten gaan. Uit de berekeningen van het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat dit met deze begroting zeker niet het geval is.’ Maar veel mensen gaan er wel iets op achteruit. ‘Dat geldt alleen voor 2008. En daar staat tegenover dat we daardoor de mogelijkheid hebben vanaf het komend jaar meer te doen aan zaken als milieu, zorg en onderwijs. Dat zijn zaken die burgers ook heel belangrijk vinden. Daarnaast willen we een degelijke begroting opstellen. Ook daar ben ik trots op. Voor het eerst sinds 2002 krijgen we weer een begrotingsoverschot. Dat overschot blijft vervolgens de drie jaar daarop gehandhaafd. Ik heb er bij de presentatie van de begroting op gewezen dat het sinds de kabinetten-Drees niet meer is voorgekomen dat we zo’n lange periode een overschot hadden. En onze staatsschuld loopt terug tot 40 procent van het BBP (bruto binnenlands product). Daarover heb ik gezegd dat dit voor het laatst zo laag was in

‘Door dit kabinet wordt iets van de hoogste inkomens gevraagd en dat hebben we jarenlang niet gezien’

het laatste jaar van het kabinet-Den Uyl. Tijdens de laatste kabinetsvergadering voor Prinsjesdag zei ik er nog bij dat we dus eigenlijk doorgingen waar het kabinet-Den Uyl was opgehouden. Maar ik werd toen door mijn collega’s van CDA en ChristenUnie zo raar aangekeken dat ik deze grap in de Tweede Kamer niet heb herhaald.’ Toch wordt er afgedongen op die financiële degelijkheid. Uw partijgenoot, en econoom, Bas Jacobs noemde het in de Groene Amsterdammer ‘gênant’ dat we dit jaar, in een periode van hoogconjunctuur op een tekort uitkomen. ‘Er waren geen mogelijkheden om de uitgaven bij te stellen. Het tekort wordt in 2007 vooral veroorzaakt door tegenvallers in de zorguitgaven; die kun je altijd pas in latere jaren goed maken. Verder vielen de gasinkomsten iets lager uit dan waarop we hadden gerekend.’ Ook op de degelijkheid van het financieel beleid in de jaren daarop wordt afgedongen. Niet alleen door Jacobs, maar ook bijvoorbeeld de Raad van

State. Zij zeggen dat het ‘robuuste begrotingscijfer’, dus als je de effecten van de uitzonderlijk goede conjunctuur, de aardgasbaten en de gunstige rentestand niet meerekent, veel minder mooi is. ‘Het blijft arbitrair welk begrotingscijfer je in zo’n discussie hanteert. Maar zelfs met hun robuuste cijfer hebben we in 2011 een overschot van 0,3 procent en verbeteren we het saldo met meer dan 1 procent over de gehele periode.’ Doet het kabinet dan genoeg om straks de kosten van de vergrijzing te kunnen opvangen? ‘We zullen natuurlijk meer moeten doen. We willen van het totale probleem in deze periode ongeveer eenderde oplossen. Die tijd hebben we ook. We doen dat bijvoorbeeld door een positief saldo over te laten, maar het is bijvoorbeeld ook de reden waarom het kabinet heel ambitieus is in het verhogen van de arbeidsparticipatie.’ Te ambitieus volgens de Raad van State. Zeker omdat de verhoging van de AOW-leeftijd taboe is. Het kabinet streeft naar 80 procent. Nergens

in Europa werken zo veel mensen, stelt de Raad vast. ‘Je kunt niet precies zeggen waar we op uitkomen. We hebben veel voorstellen gedaan om de participatie te verhogen. Het wordt fiscaal minder aantrekkelijk als slechts één partner werkt (Het schrappen van de ‘aanrechtsubsidie’ – Red.). Verder maken we het aantrekkelijk om te gaan werken, ook al gaat het om een deeltijdbaan. We gaan door met het bouwen aan voorzieningen die het makkelijker maken zorg en werk te combineren, zoals de voor- en naschoolse opvang. Maar het belangrijkste verschil met het beleid van mijn voorganger is dat we de houdbaarheid van de overheidsfinanciën, en dus ook het opvangen van de kosten van de vergrijzing, in een veel breder perspectief zien. In de toelichting op de begroting heb ik een aantal nieuwe criteria aan het financiële beleid toegevoegd. We moeten niet alleen kijken naar het financieringssaldo, maar ook het ons toevertrouwde sociaal, economisch en ecologisch kapitaal verantwoord beheren: people, planet en profit. Ik bedoel daarmee dat als je bijvoorbeeld nu geen geld steekt in de zogeheten krachtwijken waar minister Ella Vogelaar zich mee bezighoudt, je daarvoor later een hoge prijs betaalt.’ Frank Kalshoven schreef in De Volkskrant naar aanleiding van de Miljoenennota dat u met die visie in uw functie als schatkistbewaarder een groot risico neemt. U maakt financiële houdbaarheid tot een van de meerdere nastrevenswaardige dingen. ‘Nogmaals: als je naar de begroting oktober 2007 ROOD 7

HET KOFFERTJE VAN BOS kijkt dan kan je er niet omheen dat die degelijk is. Maar ik denk dat het ook voor een minister van Financiën goed is de dingen in perspectief te blijven zien. Een van de problemen met de sommen die het CPB maakt, is dat ze de positieve effecten van overheidsuitgaven voor de economie onderbelichten. Elke cent die er aan onderwijs wordt uitgegeven, rekent het CPB bijvoorbeeld als verlies aan welvaart. Iedereen weet dat onderwijs zich in werkelijkheid uitbetaalt. Het leidt tot innovatie. Het is aantrekkelijker om te investeren in een land met een goed opgeleide beroepsbevolking. Goed opgeleide mensen beginnen ook makkelijker hun eigen bedrijf. Ja, zegt het CPB dan, maar dat effect past niet in onze rekenmodellen. Voor Kalshoven en Jacobs geldt wat voor veel economen geldt. Het lijkt vaak alsof zij zweren bij modellen die nogal wat beperkingen kennen. En ze gaan voorbij aan het feit dat in de politiek je vaak wat kleinere stapjes kunt zetten dan theoretisch wenselijk is.’ Kort voor Prinsjesdag verscheen er een advies onder leiding van SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan om per jaar 1,1 miljard euro extra te gaan besteden om ervoor te zorgen dat er voldoende goede docenten komen. Waarom maakt u daar geen extra geld voor vrij? ‘Ik heb daarover gezegd dat minister Plasterk van Onderwijs het geld daarvoor op zijn eigen begroting moet zoeken. Overigens stijgt zijn budget met een miljard euro. De rest zal hij moeten vinden door zijn begroting van zo ongeveer dertig miljard nog eens door te kammen. Overigens heeft hij nog even de tijd. De verbeteringen zullen stap voor stap gaan, en de uitgaven voor de verbetering van het docentenkorps dus geleidelijk stijgen. Je kunt nu eenmaal niet in korte tijd recht zetten wat in dertig jaar is scheefgegroeid.’ Er is onder economen ook twijfel of de milieuheffingen, zoals de nieuwe vliegtaks, het gedrag van mensen zullen veranderen. De verdenking is dan al snel dat ze alleen maar bedoeld zijn om extra belastinggeld binnen te halen. ‘Wat het effect van extra dieselaccijns of de invoering van een vliegtaks, of het aanslaan van brandstofslurpers als de SUV’s precies is, valt niet exact te voorspellen. Het kan tot gedragsverandering leiden, maar ik vind het ook een kwestie van eerlijkheid: de vervuiler betaalt. Verder staan de heffingen in deze begroting niet op zichzelf. De opbrengsten maken nieuw beleid mogelijk, ook op het gebied

De traditie van het koffertje waarmee de minister van Financiën op Prinsjesdag de Rijksbegroting presenteert, bestaat sinds 1947. Toen had minister Lieftinck van Financiën bedacht dat hij de eerste Rijksbegroting na de Tweede Wereldoorlog in stijl wilde aanbieden aan de Tweede Kamer. Hij nam dit gebruik over van de Engelsen, waar de koffertjestraditie al veel langer bestond. Tien jaar later dreigde de traditie verloren te gaan, toen minister Hofstra de Rijksbegroting gewoon in zijn aktetas mee naar het Binnenhof nam. Enkele studenten waren het hier echter niet mee eens en boden de

Het huidige koffertje is sinds 1964 in gebruik. Op de ene kant van het koffertje staat de tekst 'derde dinsdag in september', op de andere kant 'Je maintiendrai' ('ik zal handhaven'). Het koffertje is gemaakt van hout, waarover

van milieu. Denk wat dat betreft alleen al aan de subsidies op duurzame energie.’ U sprak net over de beloftes die waargemaakt moesten worden. Het moet dan vervelend voor u zijn dat meteen na de Algemene Beschouwingen de discussie over het referendum over de nieuwe Europese grondwet losbarstte. ‘In ons programma staat dat we alleen een referendum willen als er sprake is van een nieuwe Grondwet.’ In strikte zin lag er toen toch ook geen Grondwet voor? ‘Precies daarover hebben we de Raad van State om advies gevraagd en dat advies was duidelijk.’ Kunt u zich niet voorstellen dat de kiezers het gevoel hebbent dat ze buiten spel worden gezet? ‘Ik begrijp dat gevoel wel, en kan me goed voorstellen dat er veel mensen in mijn partij zijn die er precies zo over denken.’ Veel mensen gaan nog een stap verder: ze vinden het kiezersbedrog van de PvdA. Net als bij het uitblijven van het onderzoek naar de manier waarop Nederland de oorlog in Irak steunde. ‘Ik maak bezwaar tegen dat woord. Natuurlijk

‘We zouden wat trotser kunnen zijn op wat we wel hebben binnengehaald’ 8 ROOD oktober 2007

minister een nieuw koffertje aan. Hofstra nam het jaar daarop het echte koffertje toch weer in de hand om er de Rijksbegroting mee aan te bieden.

ivoorkleurig geitenleren perkament is getrokken. Van binnen is het bekleed met blauwe zijde. Overigens zit de Rijksbegroting de laatste jaren niet meer in het koffertje: deze weegt namelijk met bijbehorende adviezen van de Raad van State en andere documenten, meer dan tien kilo en past dus onmogelijk nog in het koffertje. Parlementariërs kunnen de begroting ophalen in de kelders van de Tweede Kamer. In het koffertjes zit – in een oranje lint – de Miljoenennota, de toelichting van de minister van Financiën op de Rijksbegroting. Bron: ministerie van Financiën, NRC Handelsblad

hadden we ook liever gewild dat het onderzoek er wel komt en zodra de mogelijkheid zich voordoet, willen we zorgen dat het er alsnog komt. Maar we zitten nu eenmaal in een coalitie met andere partijen. Dat betekent dat je niet altijd kunt vasthouden aan je eigen gelijk. Als je dat wel wilt doen, moet je in de oppositie blijven. Of het nu gaat om de publieke sector of om het buitenland beleid, het is altijd zo dat je nederlagen haalt en overwinningen boekt. Het probleem van links is een beetje dat ze de dingen die ze binnenhalen als vanzelfsprekend incasseren, en vervolgens blijven tamboereren op wat niet is bereikt. Je kan zeggen dat het goed is om nooit helemaal tevreden te zijn. Aan de andere kant zouden we ook wat trotser kunnen zijn op wat we wel hebben binnengehaald Wat dat laatste betreft zou de PvdA wel iets kunnen leren van het CDA. Een mooi voorbeeld is het generaal pardon voor asielzoekers. Het CDA heeft zich er jarenlang tegen verzet. Nu het is afgesproken dat het er wel komt, blijft die partij daar niet over klagen. Balkenende heeft het akkoord zelfs voluit verdedigd.’ Zou u een versoepeling van het ontslagrecht ook zo kunnen verdedigen? ‘De PvdA-fractie is hierover heel duidelijk geweest. De PvdA accepteert hier geen aantasting van de rechtsbescherming van werknemers. Het is nu aan het kabinet, en met name minister Donner, om met een voorstel te komen dat hiermee rekening houdt.’

in memoriam

BART TROMP 1944 - 2007

T

romp was een wetenschapsuitgave van het Jaarboek voor het democraman, politicoloog en sociotisch socialisme, dat na enkele jaren samen loog, bekend van zijn biografie met de WBS werd uitgegeven en waarvan over Karl Marx (die deze hij tot en met het 25ste deel redacteur zomer opnieuw werd uitgegebleef. Het jaarboek had bij de oprichting ven), zijn handboek over de wetenschap een duidelijke missie: het wilde de ideoder politiek en zijn werk over de theorie logische verstarring van de periode van van het wereldsysteem van Immanuel Nieuw Links doorbreken. En het wilde de Wallerstein. Hij was uitstekend thuis op het historische belangstelling voor en kennis terrein van de buitenlandse politiek en de van het socialisme in Nederland doen herinternationale betrekkingen. Hij bekleedde leven – in het bijzonder van de reformistieen leerstoel aan de Universiteit van sche, sociaal-democratische hoofdstroom. Amsterdam op dit gebied en werkte mee In de afgelopen vijftien jaar heeft Tromp aan tal van adviezen. zijn aandacht op twee belangrijke thema’s Bovendien was hij een columnist van van de sociaal-democratie gericht: allerformaat. In zijn columns – in Het Parool, eerst de democratie, inclusief die binnen Elsevier en De Gelderlander – schreef Tromp de Partij van de Arbeid, kritisch als hij was niet alleen over politiek en politieke theorie, over de teloorgang van democratischmaar ook over een van zijn grote liefdes: constitutionele verhoudingen in de PvdA. de opera. In zijn columns betoonde hij zich Hij was wars van hedendaagse ideeën over Op 20 juni overleed op 62-jarige een scherpzinnig polemist, een kritisch democratische vernieuwing en verdedigde leeftijd Bart Tromp ten gevolge van beschouwer van maatschappij en politiek principieel de uitgangspunten van de een hartstilstand. Bart was getrouwd en een onafhankelijk intellectueel van grote representatieve democratie. eruditie. In de tweede plaats richtte hij zijn aanmet Willemien, met wie hij een Bart Tromp heeft zijn talenten voor een niet dacht op de beginselen van de PvdA. Zijn hechte verbintenis had sinds hun onaanzienlijk deel gewijd aan de sociaalmagnum opus – en dissertatie tegelijk studententijd in Groningen. Ze hebben democratie in Nederland. Hij was een – heeft betrekking op de ontwikkeling van eigenzinnig sociaal-democraat met een die beginselen: van het eerste programma, een dochter, Heleen. sterk innerlijk kompas, ongevoelig voor dat van de Sociaal-Demokratische Bond vluchtige modes, denkend en handelend uit 1882, tot het PvdA beginselprogram van vanuit solide sociaal-democratische begin1977. Het programma van 1959 was onmisselen en opvattingen. Daarbij schuwde hij het werk in de vereniging niet, kenbaar zijn favoriete document in de serie van zeven. Het programma van als afdelingsvoorzitter, congresafgevaardigde, en lid van de partijraad en 1977 weerspiegelde zijns inziens al bij verschijnen het overspannen radicahet partijbestuur. In de laatste decennia was vooral de Wiardi Beckman lisme van de jaren zeventig. De ontwikkeling die de PvdA in de jaren negenStichting zijn werkplaats, als forum voor debat en centrum van analyse en tig doormaakte, lieten een tegenovergestelde beweging zien: technocratiideeënontwikkeling. In 1977 richtte hij samen met Arie de Jong de werksering van de politiek en gebrek aan een eigen, zelfstandige koers. ‘Zonder groep Partijpolitieke Processen van de WBS op, waarvan hij sindsdien ideologische veren loopt de rode haan in zijn blote kont’ zo luidt een stelling voorzitter is gebleven. Vanaf april 1978 was hij als redacteur verbonden aan bij zijn proefschrift. Socialisme & Democratie. Samen met anderen nam hij het initiatief om tot een nieuw beginselproMet zijn scherpe pen en vaak dwarse opvattingen – dat wil zeggen: dwars gram te komen; en samen met anderen leverde hij daaraan een belangrijke ten opzichte van de gangbare – ontzag hij de politieke gezagsdragers niet. bijdrage. Maar hij had er een ambivalent gevoel bij: nieuwe beginselen Hij hield van de polemiek; het was zijn beproefde stijlmiddel. Consistent waren nodig, maar de voorwaarden ervoor, onder meer in de vorm van een was hij in hoge mate. Met een ironische lachje begon hij nogal eens zekere eensgezindheid over de belangrijkste vraagstukken, ontbraken zijns een uiteenzetting met: ‘Zoals ik in 1979 al schreef …’ Tromp volgde de inziens. Nederlandse sociaal-democratie met kritische blik, tegen de politieke In zijn kritiek kon Bart Tromp scherp zijn, voor zijn vrienden was hij hartelijk modes in. Hij verzette zich in woord en geschrift tegen de Amerikaanse en charmant, iemand die over een sterk geheugen en een grote voorraad interventie in Irak; dat de PvdA een onderzoek naar de Nederlandse steun anekdotes beschikte. Allen die in de afgelopen jaren met hem samenwerkaan die interventie niet doorzette, was hem een doorn in het oog. Ook ten, soms in scherpe discussies en polemiek, soms in vrolijke harmonie, de onderwijspolitiek van de PvdA kon op zijn kritische pen rekenen; van verliezen in hem een intellectuele gesprekspartner van formaat en een hem is de karakterisering van het onderwijs als de sovjetzone van de gewaardeerde en dierbare vriend. Nederlandse samenleving. In 1979 nam hij samen met Jan Bank en Martin Ros het initiatief voor de Frans Becker, interim-directeur WBS oktober 2007 ROOD 9

MEER ROOD OP STRAAT Op zaterdag 22 september ging Tweede Kamerlid Attje Kuiken samen met afdeling Helmond de markt op in Helmond om rozen uit te delen en met trots over de Miljoenennota in gesprek te gaan.

Het was een spannend najaar voor de PvdA. Na een felle strijd om het voorzitterschap van de partij kozen de leden Lilianne Ploumen. Ook gingen PvdA-bewindspersonen, Tweede Kamerleden, en lokale en regionale politici in september in heel Nederland de straat op om met de kiezers te discussiëren over de Miljoenennota. En natuurlijk was de PvdA goed vertegenwoordigd op de jaarlijkse ouderenbeurs.

De PvdA in

OUDERENBEURS Zoals elk jaar stond de PvdA met een stand op de Ouderenbeurs in Utrecht. De LAO had weer veel tijd in de organisatie gestoken. Fractievoorzitter Jacques Tichelaar en Agnes Wolbert beantwoordden vragen uit de zaal over wat de Miljoenennota voor het ouderenbeleid betekent. 10 ROOD oktober 2007

VERKIEZING VOORZITTER PVDA Zeven kandidaten gingen de strijd met elkaar aan om het voorzitterschap van de partij. Het was een felle strijd, spannend tot de laatste minuut, maar uiteindelijk kwam Lilianne Ploumen als winnaar uit de bus.

het najaar Op 6 oktober sprak Lilianne Ploumen voor het eerst officieel als partijvoorzitter het congres toe, haar eerste punt: ‘Minder toespraak, meer inspraak! De partij moet weer meer van de leden worden.’

CONGRES Ruud Koole nam voor de tweede keer afscheid als partijvoorzitter. Wouter Bos bedankte hem uitvoerig: ‘Dienstbaarheid, bescheidenheid, wijsheid en rust. Geen opsmuk, what you see is what you get. Namens velen Ruud, en met de belofte dat ik het je nooit meer zal vragen, dank je wel!’ oktober 2007 ROOD 11

opinie Hoe zit het met de lastenverdeling in de vorige maand gepresenteerde Miljoenennota? Worden de lage inkomens ontzien? Leveren vooral de hogere inkomens in? Flip de Kam laat er zijn licht over schijnen.

Een linkse begroting? O

p Prinsjesdag presenteerde Wouter Bos zijn eerste begroting. Was het ook een linkse begroting? Een lastige vraag. Volgend jaar stijgen de belastingen en de premie voor de ziektekostenverzekering met in totaal vijf miljard euro. De lasten voor gezinnen gaan met drie miljard euro omhoog, bedrijven worden voor twee miljard euro extra aangeslagen. Om te beoordelen hoe links de begroting is, kunnen we kijken naar de lastenverdeling. Worden de lage inkomens ontzien? Leveren vooral de hogere inkomens in? Hier zit direct een probleem. Afhankelijk van iemands individuele situatie (inkomen, bestedingspatroon) pakken de plannen van het kabinet heel verschillend uit. Wie volgend jaar in het vliegtuig stapt, krijgt met de nieuwe vliegbelasting te maken (45 euro voor afstanden van 2500 kilometer en meer), alle anderen niet. Alleen rokers krijgen last van de verhoging van de tabaksaccijns. Berekeningen laten zien dat de koopkrachtverandering voor de overgrote meerderheid van de huishoudens volgend jaar tussen +2 en –2 procent ligt. Alle Nederlanders samen zitten gemiddeld op de nullijn. Ouderen gaan er als groep in doorsnee iets op vooruit, werkenden met een jaarinkomen tussen 30.000 en 60.000 – de middengroep – verliezen gemiddeld een kwart procent. Bij de Algemene beschouwingen over de begroting zei Jacques Tichelaar dat hij iets voor deze groep wilde doen, maar daar was geen geld voor. Enkele voorgestelde lastenverzwaringen treffen exclusief de hoge inkomens. Een directeur met een lease auto van vijftigduizend euro, een pensioengevend salaris van een kwart miljoen euro en een eigen huis van twee miljoen euro gaat volgend jaar ongeveer dertienduizend euro méér inkomstenbelasting betalen. Wie in een lease auto van de zaak rijdt moet voortaan 25 procent van de catalogusprijs bij zijn inkomen tellen (in plaats van 22 procent). De pensioenpremie over salaris boven de 185 duizend euro is niet langer fiscaal aftrekbaar. En de fiscale bijtelling wegens genot van de eigen woning (de bespaarde huur) gaat fors omhoog voor huizen die meer dan één miljoen euro waard zijn. Dat hakt er weliswaar in, maar het is goed te bedenken dat de directeur in het gegeven voorbeeld door deze drie maatregelen slechts 1 procent in koopkracht achteruit gaat. Dat maakt hij goed door een extra salarisverhoging van 2 procent en die is onder bovenbazen snel verdiend. Bovendien zijn er veel mensen met een hoog inkomen die niet in een lease auto van de zaak rijden (topambtenaren) of geen pensioen opbouwen (zelfstandige ondernemers zonder BV). Om álle hogere inkomens naar draagkracht te laten meebetalen, had het meer voor de

hand gelegen het toptarief van de inkomstenbelasting te verhogen van 52 tot 55 procent. Met dit toptarief krijgt iedereen te maken, die meer dan 53.850 euro verdient. En hoe zit het met de uitgavenkant van de begroting? Links beleid wordt vaak in verband gebracht met hogere overheidsuitgaven. Inderdaad trekt het kabinet volgend jaar 2,7 miljard euro extra uit voor zaken als onderwijs en wijkvernieuwing, terwijl ook de kosten van de gezondheidszorg sterk toenemen. Maar daar staan bezuinigingen van 3,7 miljard euro tegenover. Daar hoor je de ministers en hun voorlichters zelden over. Na nieuwe tegenvallers moeten CDA-minister Ab Klink en onze staatssecretaris Jet Bussemaker op de gezondheidszorg bijvoorbeeld meer dan een miljard euro zien te besparen. Dat kan bijna niet op een ‘linkse’ manier, die financieel kwetsbare groepen volledig uit de wind houdt. Overigens vindt het kabinet ook geld door een greep te doen in de kas van provincies (0,2 miljard) en de woningcorporaties (0,75 miljard) en door grond te verkopen (0,2 miljard). Dit laatste staat haaks op het linkse streven schaarse grond in gemeenschapshanden te houden. Dank zij de lastenverzwaring van vijf miljard euro en omdat de bezuinigingen groter zijn dan de extra uitgaven, slaat het tekort op de begroting (dit jaar 2,4 miljard euro) komend jaar om in een overschot van drie miljard euro. Wanneer de financiële crisis en een snelle afkoeling van de economie geen roet in het eten gooien, boekt de overheid in de periode 2008-2011 aanhoudend en nog toenemende overschotten. Hierdoor krimpt de staatsschuld en is straks minder geld nodig voor rentebetalingen. Dit schept ruimte op de begroting om in de toekomst de hogere uitgaven voor de AOW-uitkeringen en de gezondheidszorg beter te kunnen opvangen. In die zin is deze begroting in ieder geval links: via hogere collectieve lasten en bezuinigingen zijn we solidair, en wel met toekomstige generaties. Ook eerdere kabinetten onder leiding van premier Balkenende hebben trouwens met inzet gewerkt aan verbetering van het begrotingssaldo. Die vonden echter minder financiële middelen voor extra uitgaven, doordat de economie in 2003-2005 dipte. Vooral door de aanhoudende economische groei is er op dit moment geld voor nieuw beleid, terwijl het overschot op de begroting groeit. Valt de groei echter onverhoopt tegen, dan vervliegt het linkse vleugje van de begroting echter snel. Flip de Kam werkt als econoom bij de Rijksuniversiteit Groningen

Rood heeft ruimte voor een goed betoog. Rood stelt graag iets aan de kaak. In de rubriek Opinie kunt u uw ei kwijt. Heeft u een uitgesproken mening, of iets anders te zeggen dan wat al gezegd is over een maatschappelijk of politiek thema? Zet uw betoog op papier en stuur het ons: Redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam, of per e-mail: [email protected].

12 ROOD oktober 2007

5 vragen aan… Tekst Bart Pauwels Foto Tessa Posthuma de Boer

JOHANNA HAANSTRA (51) is sinds 2002 wethouder in Almere. Daarvoor was ze in dezelfde stad raadslid en Statenlid voor de PvdA in Flevoland. Haanstra heeft in haar omvangrijke portefeuille onder meer de wet maatschappelijke ondersteuning, financiën, armoedebeleid, en jeugdbeleid.

1 Typisch Johanna?

‘Ik ben betrokken, gedreven, vasthoudend en probeer problemen te voorkomen in plaats van ze achteraf op te lossen.’

2komenWaarbinnen moet meer aandacht voor de politiek? ‘De politiek moet meer gaan om de essentie. Omdat de politiek continu in de verdediging is, verliezen we de kern uit het oog met name door alles wat er omheen gebeurt. Kijk bijvoorbeeld naar Ehsan Jami. Het ging vrijwel meteen over zijn aanval op de PvdA en allerlei partijen en personen bemoeiden zich daarmee. Het is jammer dat we het dan niet hebben over het onderwerp geloofsafval.’

3 Hoe beïnvloedt de politiek je privéleven? ‘Je bent altijd in functie, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar. Ik doe het met alles dat ik in me heb. In de vakantie heb ik dan ook pas tijd om eens op mijn gemak vrienden op te zoeken.’

4 Waar heb je slapeloze nachten van?

‘Als er iets met mijn kinderen is. Van de politiek heb ik nooit slapeloze nachten. Natuurlijk maak ik me wel zorgen over bijvoorbeeld alcoholmisbruik onder de jeugd, jeugdcriminaliteit en eenzame ouderen. Ik vraag me dan af of we op de goede weg zijn en wat er nog moet gebeuren.’

5 Wat zijn je ambities?

‘Ik wil de ambities die ik in mijn portefeuille heb, realiseren. Als ik later terugkijk op wat ik gedaan heb, wil ik resultaat zien, het gevoel hebben dat ik alles heb gegeven en dat ik de juiste persoon op de juiste plek was. Ik hoop dat jongeren in Almere kansrijk en gezond opgroeien. Ik wil dat we veel sneller in de gaten krijgen wat er misgaat, zodat we niet alleen bezig zijn met het oplossen van problemen, maar problemen voorkomen. En het netwerk van professionals zo organiseren dat er maatwerk wordt geleverd, gericht op de individuele vraag.’

oktober 2007 ROOD 13

OP PVDA PLATFORM KOMEN PARTIJDEBAT, INTERNET EN REGULIERE MEDIA BIJ ELKAAR. DEZE KEER: JEUGDZORG

MEDIA Opvoeding is steeds minder een zaak van ouders alleen. Ook de overheid en minister Rouvoet bemoeien zich er mee. (NRC Handelsblad, 15 september)

‘Vadertje Staat wil ook moeder spelen’ Hoe ziet de blauwdruk voor een goede opvoeding eruit? Ouders bieden hun kinderen geborgenheid. Ze ‘leven hun normen en waarden voor’. Ze houden voldoende tijd over om zich te ontplooien en te ontspannen. Ze werken, maar dat gaat niet ten koste van de opvoeding. In zo’n gezin groeien kinderen op in een veilige en gezonde omgeving. Ze eten gezond, ze roken niet, ze gebruiken geen drugs en drinken geen alcohol. Ze zetten zich in als vrijwilliger.

Zo stelt minister André Rouvoet zich een goede opvoeding voor in zijn programma Alle kansen voor alle kinderen. Gezinnen die te veel van de blauwdruk afwijken, zullen door de overheid en hulpverleners in de gaten worden gehouden. Een laagopgeleide moeder zonder partner. Of een drinkende vader zonder werk. Maar ook ouders die wél aan de verwachtingen voldoen, krijgen met dit kabinet te maken.

De Wereldomroep bericht 24 september:

‘Opvoeden is gewoon heel moeilijk’ In de troonrede benadrukte koningin Beatrix het nog eens: het kabinet wil meer hulp geven aan ouders bij opvoedingsproblemen. In Nederland komen daarom overal Centra voor Jeugd en Gezin, voor ouders met vragen over de opvoeding en hulpverleners hun krachten bundelen. In Eindhoven werd pas geleden het eerste centrum geopend. De deuren van het nieuwe Centrum voor Jeugd en Gezin staan wagenwijd open. Ouders met vragen over de opvoeding worden op deze manier uitgenodigd om binnen te lopen. Binnen is er alles aan gedaan om een ontspannen sfeer te creëren: frisse kleuren, comfortabele banken en een leestafel waar een foldertje 14 ROOD oktober 2007

kan worden doorgebladerd of een kopje thee gedronken tijdens een goed gesprek. Het is het eerste centrum waar ouders met uiteenlopende vragen over opvoeden terecht kunnen. Tegelijkertijd is het een centraal punt waar alle kennis van hulpverleners samenkomt. Het consultatiebureau biedt alleen hulp aan ouders voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Voor vragen over oudere kinderen was het een stuk lastiger. Want de drempel om bij het bureau jeugdzorg aan te kloppen of via andere instanties advies in te winnen, is vaak hoog. En die drempel moet nu juist zo laag mogelijk zijn, vindt een adviseur bij het centrum.

De kranten staan vol verhalen over de jeugdzorg. Te lange wachtlijsten, hulpverleners die langs elkaar heen werken, ouders die niet weten wat er met hun kind aan de hand is en kinderen die steeds jonger ontsporen. Opvoeding is van oudsher iets waar de overheid zich weinig mee bemoeit. Maar is opvoeding slechts een zaak tussen ouders en kinderen? Steeds vaker houdt de bemoeienis niet op ‘bij de voordeur’. Is dat een goede ontwikkeling? Rood sprak met Tweede Kamerlid Samira Bouchibiti, wethouder Lodewijk Asscher en hoogleraar Jeugdrecht Mariëlle Bruning.

Opvoedplicht

H

et huidige kabinet zet sterk in op jeugdzorg: er is een minister voor Jeugd en Gezin, minister Rouvoet, en deze zomer trok het kabinet dertig miljoen extra uit om de wachtlijsten in de jeugdzorg op te lossen. Ook wil het kabinet dat problemen zo vroeg mogelijk opgespoord en verholpen worden. Zo moet er in elke wijk een Centrum voor Jeugd en Gezin komen, waar de verschillende hulpverleners beter samenwerken en ouders terecht kunnen voor opvoedingsondersteuning.

VRIJBLIJVENDHEID VOORBIJ Het blijft niet bij meer aandacht voor preventie en meer geld, volgens minister Rouvoet is de ‘vrijblijvendheid voorbij’. Ouders worden actief opgezocht, ze worden aangespoord en desnoods verplicht hulp te aanvaarden. De Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher pleit al langer voor een opvoedplicht voor ouders van kinderen die dreigen te ontsporen, afgedwongen door te korten op de kinderbijslag. In het plan ‘Hard maar sociaal’ ondersteunt de Tweede Kamerfractie van de PvdA het idee van verplichte opvoedingsondersteuning, maar zij stellen voor om de kinderbijslag over te maken naar bijvoorbeeld de gezinscoach, wanneer ouders niet meewerken.

KINDEREN EERST! Voor de PvdA is het van belang dat kinderen in een veilige, warme en liefdevolle omgeving opgroeien. Het idee ‘Kinderen eerst’ was niet voor niets een zeer prominent onderdeel van het verkiezingsprogramma. Gelukkig gaat het in veel Nederlandse gezinnen goed. PvdA Tweede Kamerlid en woordvoerder Jeugdzorg, Samira Bouchibiti: ‘Het is vanzelfsprekend dat opvoeding in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van ouders zelf is. De ouders weten heel goed wat hun kind nodig heeft. Ik ben nog nooit ouders tegen gekomen die bewust het slechte voor hun kind willen. Helaas zijn er ouders die falen bij het opvoeden omdat zij zelf in een uitzichtloze situatie zitten. Het daarom even niet weten en niet kunnen, ouders die zich machteloos voelen. Daar waar de ouders hulp nodig hebben is het onze plicht hen te ondersteunen.’

platform Tekst Ottolien van Rossem Foto Spaarnestad

voor mensen die niet meedoen. Het zou goed zijn als de PvdA er in de Kamer voor kan zorgen dat wij in de grote steden eindelijk echt verder kunnen.’ De plannen van minister Rouvoet vindt Asscher nog te abstract, te veel papier. ‘Een aantal plannen die hij heeft aangekondigd, is positief, daarvan moeten we het effect afwachten. Maar ik vind hem te terughoudend bij het geven van ruimte aan de grote steden om de problemen zelf op te lossen. En ik hoop dat hij als vicepremier ook zal zorgen voor een duidelijker verhaal in overleg met zijn onderwijs- en zorgcollega’s.’

OVERHEID SLAAT DOOR

voor ouders? STOK ACHTER DE DEUR De PvdA is blij met de komst van de centra voor Jeugd en Gezin, waardoor er laagdrempelige hulp beschikbaar komt voor alle ouders. Deze centra zijn zeker niet alleen bedoeld voor ouders met kinderen met wie het niet goed gaat. Bouchibiti: ‘Maar als het niet goed gaat met een kind, is het belangrijk dat het snel en passende hulp ontvangt. In uitzonderlijke gevallen kan de ‘repressieve variant’ aan bod komen. Het belang van het kind staat hierbij altijd voorop. Maar als ouders hulp weigeren en men het kind niet meteen uit huis wil plaatsen of onder toezicht stellen, dan

Start

Zoek

vindt de PvdA dat er een stok achter de deur moet zijn. Een van de middelen om medewerking te stimuleren zou dus kunnen zijn het korten op de kinderbijslag. Met deze maatregel blijft het geld wel beschikbaar voor de kinderen, bijvoorbeeld via een gezinscoach, maar kunnen de ouders er niet meer over beschikken.’

GROTE STEDEN Een van de voorvechters van de opvoedplicht, Lodewijk Asscher, steunt de plannen van de PvdA-fractie volledig. ‘Niet voor niets heb ik om een opvoedplicht gevraagd mét financiële prikkel

Maar niet iedereen is blij met de richting die de politiek opgaat. Mariëlle Bruning, hoogleraar Jeugdrecht in Leiden, is tegen een opvoedplicht: ‘Ik ben van mening dat het de ouders niet altijd verwijtbaar is wanneer een kind ontspoord. Je moet actief hulp aanbieden, maar het niet verplichten en zeker niet korten op de kinderbijslag. Er is niet altijd een causaal verband tussen ontspoorde kinderen en slechte opvoeders. Ouders die hulp nodig hebben, kunnen die ook niet altijd vinden, daarom is het goed om hen actief te benaderen.’ Bruning is blij dat de nadruk meer gelegd wordt op preventie. Maar de overheid slaat wel door. ‘Er wordt nu geïnvesteerd in alle kinderen, terwijl we heel goed weten om welke groep het gaat, dat is zo’n 5 à 10 procent van de kinderen en daar moet alles op ingezet worden. Met de andere 90 procent gaat het goed, daar moet je natuurlijk opletten, maar daar hoef je niet bij voorbaat problemen te zoeken,’ aldus Bruning.

Contact

FORUM Het forum op pvda.nl heeft twee stellingen gewijd aan een opvoedplicht: Ouders van kinderen, die ontsporen of dreigen te ontsporen, moeten bij wet verplicht worden om opvoedingsondersteuning aan te nemen. En: Wanneer de ouders de opvoedingsondersteuning weigeren mogen de ouders gekort worden op de kinderbijslag. Er werd massaal gereageerd. Veel mensen benadrukken de plicht en verantwoordelijkheid van ouders en zijn voor een verplichte opvoedingsondersteuning wanneer het misgaat, maar veel mensen zijn bang dat vooral het kind de dupe wordt van een korting op de kinderbijslag, zoals A.A. Swart: ‘Bij ouders van kinderen, waarvan feitelijk al vaststaat dat er problemen zullen ontstaan, zou het goed zijn dat de overheid zich hiermee actief bemoeid. Ook als de ouders hier niets in zien. Niet korten op de kinderbijslag, wel eventueel beschikbaar stellen aan de gezinscoach.’ Ook moet er vooral zeer vroeg begonnen worden met hulp. Adje Stevens-van Irsel schrijft hierover: ‘De beste manier om ouders en kinderen te ondersteunen is om al bij het consultatiebureau te beginnen. De professionals die daar werken zien hoe ouders met de kinderen omgaan en kunnen hun hulp aanbieden.’ C. Reuvers denkt dat ouders wel willen, maar opvoeden heel moeilijk vinden: ‘Er is naar mijn idee, geen moeder of ouder die op het moment dat

haar kind geboren wordt, niet denkt: voor jou ga ik de wereld veroveren, met jou gaat het helemaal goed komen! Ouders willen wel, maar vinden het heel moeilijk om de klus van opvoeding op een correcte manier af te ronden of de ondersteuning te vinden die hen daarin goed kan helpen.’ Arnold Renkema vraagt zich af hoe de overheid de opvoeding gaat beoordelen: ‘Ouders korten op de kinderbijslag is nogal ingrijpend. Welke ambtenaar gaat beoordelen of dat gerechtvaardigd is. Is dat niet eigenlijk iets voor de rechter?’ Maar niet iedereen is het met een opvoedplicht eens, zoals René van Zutphen: ‘Moet Big Brother nu ook al in de huiskamer komen? We moeten af van de gedachte dat alles, zelfs gezinszaken, bij wet geregeld moeten worden.’

U

Discussieer mee op www.pvda.nl > forum oktober 2007 ROOD 15

UIT DE PARTIJ

T PARADE

Houten – In november is het dertig jaar geleden dat de PvdA-afdeling Houten werd opgericht. Dat moet natuurlijk gevierd worden! Daarom organiseert de afdeling Houten een reünie. Enig probleem: van velen is sinds hun vertrek uit Houten het adres onbekend. Heeft u als partijlid in Houten gewoond en vindt u het ook een goed idee het jubileum mee te vieren, neem dan contact op met het afdelingsbestuur via de website www.pvdahouten.

Tilburg – In de zesde stad van Nederland organiseert het gemeentebestuur voortdurend activiteiten om de integratie te bevorderen. Zo bedacht wethouder Jan Hamming, verantwoordelijk voor Integratie, het plan voor een zomerse carnavalsoptocht, de T Parade, waaraan allerlei bevolkingsgroepen zouden mee doen. Half augustus was het zo ver. Er waren

nl. of mail naar [email protected]. Kom allemaal de feestvreugde vergroten!

debat over ‘Het zondig ras der Reformisten’ en Tweede-Kamerlid Staf Depla het debat ‘Wonen en sociale cohesie in de Zaanse aandachtswijken’. Verder spreekt de Zaanse wethouder Hans Luiten over het verleden, de Rotterdamse voorzitter Marja Bijl over het recent verleden en heden en WBS-medewerker René Cuperus over de toekomst. De dag wordt afgesloten door Ronald Plasterk. Voor de kinderen worden er spelletjes georganiseerd in het Jeugdhonk. De opening is om 10.00 uur ’s morgens, het feest wordt om uiterlijk 18.00 uur afgesloten. Meer informatie: www.zaanstad.pvda.nl

OPROEP REUNIE AFDELING HOUTEN

Zaandam – De afdeling Zaanstad bestaat 125 jaar en daarmee is zij een van de oudste, zo niet de oudste sociaal-democratische afdeling van Nederland. Reden voor een feest en wel op zaterdag 24 november in de Doopsgezinde Vermaning in Zaandam. De dag belooft een gezellige mix te worden van evenementen in de rode familiesfeer en serieuze debatten over belangrijke thema’s. De dag wordt geopend door partijvoorzitter Lilianne Ploumen. Daarna volgt er onder meer een Rode aubade, een Rode maaltijd en er zijn inkijkjes in de Rode Geschiedenis. Onder leiding van Wouter Bos is er een Lagerhuis-debat, Felix Rottenberg leidt een

Stilstaan, feesten en vooruitkijken

125 jaar sociaal-democratie in Zaanstad

meer dan elfhonderd deelnemers: Chinese, Japanse, en Antilliaanse loopgroepen, MiddenAmerikaanse en Braziliaanse Tilburgers met gigantische carnavalswagens, homo’s en dansers, en de traditionele Tilburgse carnavalsgasten op hun wagens. Tienduizenden Tilburgers stonden langs de kant van de weg. Het was Jan Hamming en zijn troepen gelukt: alle bevolkingsgroepen in Tilburg vierden feest met elkaar. ‘Daar doe je het allemaal voor,’ glunderde hij na afloop.

WETENSWAARDIGHEDEN, OPVALLENDE ZAKEN EN ACTUALITEITEN UIT DE REGIO, HET LAND EN UIT EUROPA

NIEUWS Tekst Redactie

Partijgenoten, In mijn campagne voor het voorzitterschap heb ik velen van u gesproken. Ik heb gehoord waar u zich zorgen over maakt, wat er anders zou moeten in de partij en wat u van een nieuwe partijvoorzitter verwacht. Veel van uw zorgen komen terug in de opdrachten van de Commissie Vreeman en in de opdrachten van het congres aan het nieuwe partijbestuur. Met dit bestuur heb ik er alle vertrouwen in dat we deze opdrachten met kracht ter hand kunnen nemen. Het is een club partijgenoten met kwaliteiten op diverse terreinen, met ruime bestuurlijke en politieke ervaring, variërend van jong tot oud, man tot vrouw en van Limburg tot Groningen. Maar bovenal is het een groep van enthousiaste partijleden met wie ik vol vertrouwen de komende jaren vorm wil geven aan de versterking van de partij. Over een paar punten wil ik wat meer zeggen: We zorgen voor meer inspraak, minder toespraak In de campagne pleitte ik voor versterking van het debat in de partij. We moeten onze standpunten blijven aanscherpen en toetsen aan de weerbarstige praktijk. We moeten in gesprek met onze criticasters binnen en buiten de partij. Om in naam van de leden ervoor te zorgen dat onze politici de goede koers houden. We voeren permanent campagne Wij allemaal! Niet eerder waren we lokaal zo sterk vertegenwoordigd in raden en colleges. Dat biedt een geweldige kans om politiek dicht bij de mensen te voeren. Ik doe dan ook met name een beroep op onze lokale volksvertegenwoordigers en bestuurders om behaalde resultaten uit te dragen. Jullie moeten zichtbaar zijn in de afdeling én op straat. We verstevigen onze contacten met maatschappelijke organisaties Lokaal, provinciaal en nationaal. Niet alleen met de vakbonden, maar ook met huurdersverenigingen, bewonerscommissies en jongerenorganisaties. Daar nemen we als partijbestuur het voortouw in. We versterken onze partijorganisatie Daarom lichten we de aankomende periode het partijbureau en de partijorganisatie volledig door. Om te zorgen dat de partij dienstbaar is aan haar afdelingen en leden.

van de voorzitter

De nieuwe voorzitter zei in een speech eraan te willen werken de PvdA en JS meer tot een echte volksbeweging te maken. Emmelkamp stelt dat er met het rapportVreeman een goede basis ligt om de PvdA weer een echte beweging te laten worden, waarbij mensen uit alle lagen van de samenleving zich thuis voelen en met hun

Amsterdam – Michiel Emmelkamp (21, Groningen) is zaterdag 22 september gekozen tot landelijk voorzitter van de Jonge Socialisten in de PvdA (JS). Emmelkamp volgt hiermee Ruben Zandvliet op.

problemen terecht kunnen. 'We moeten er wel scherp op letten dat dat rapport uitgevoerd gaat worden. Als Jonge Socialisten kunnen en moeten wij daar een voorlopersrol in spelen,' aldus de nieuwe voorzitter. Op het JS-congres is een geheel nieuw bestuur van zes mensen gekozen. Het bestuur wordt gecompleteerd door nog twee Groningers, Pieter Schavemaker en Randy Martens, een Friezin, Naomi Woltring, een Amsterdamse, Merel Schogt, en een Tubbergenaar, Niek Ritzen. Meer info: www.js.nl.

Michiel Emmelkamp nieuwe voorzitter JS

Van links naar rechts: (achter) Niek Ritzen, Michiel Emmelkamp, Naomi Woltring, Pieter Schavemaker, (voor) Randy Martens en Merel Schogt

Oosterhout – Onlangs is 84-jarige Ton van der Pas uit Breda lid geworden van de PvdA. Hij heeft een briefkaart gestuurd naar de afdeling Oosterhout (NB) om zich aan te melden. ‘Ik vind dat Wouter Bos door de andere partijen smakeloos is weggezet in de pers en dat is onterecht. De PvdA is een partij met goede ideeën en dat moeten we gaan overbrengen,’ aldus Van der Pas. Ton van der Pas is dertig jaar lang leraar Frans geweest in Breda en geeft na zijn welverdiende pensioen les aan ouderen die zich de Franse taal eigen willen maken. Ook leest hij een paar keer in de maand de krant voor aan ouderen in een verzorgingstehuis.

Bijzonder nieuw lid

Ieke van den Burg (55, Amsterdam) is unaniem gekozen tot de nieuwe leider van de Nederlandse delegatie van de sociaal-democraten in het Europees Parlement. Van den Burg volgt Max van den Berg op, die inmiddels Commissaris van de Koningin in Groningen is. Ze is sinds 1999 Europarlementslid. Voorheen werkte ze voor de FNV als federatiebestuurder. De vacature voor lid van het Europarlement, die ontstond door het vertrek van Max van den Berg, wordt ingevuld door Lily Jacobs, oud-wethouder van Culemborg. Voor meer info: www.europarl.europa.eu.

Ieke van den Burg: leider PvdA-eurodelegatie

HEEFT U OOK NIEUWS VANUIT UW AFDELING DAT INTERESSANT KAN ZIJN VOOR HET HELE LAND? MAIL HET ONS DAN TOE: ROOD @PVDA.NL

Daarnaast richt de afdeling zich op activiteiten met zusterpartijen in Londen en op het organiseren van dinner debates met Britse en Nederlandse gastsprekers. Zijn er bijvoorbeeld terreinen waarop de Nederlandse sociaal-democratie van het Britse Labour kan leren? Is het Londense grote-stedenbeleid een voorbeeld voor de Randstad als het gaat om huisvesting, milieu, integratie en transport? Vormen scholen met een religieuze grondslag een bedreiging voor sociale cohesie of zijn ze onderdeel van de oplossing? Deze en vele andere onderwerpen zullen de komende tijd aan bod komen. Bent u lid van de PvdA en woonachting in het Verenigd Koninkrijk? Of kent u iemand die geïnteresseerd is? Stuur dan een e-mail naar afdelingsvoorzitter Tijs Broeke op PvdA.London@ googlemail.com. Aan een website wordt momenteel gewerkt. Bezoek binnenkort eens www.londen.pvda.nl/ om te zien wat de activiteiten zijn.

Londen – Naast New York, Brussel en Genève heeft nu ook Londen een eigen PvdA-afdeling. Het partijbestuur heeft goedkeuring gegeven en de leden zijn enthousiast begonnen met het organiseren van activiteiten gericht op de Nederlandse en Britse politieke actualiteit. De afdeling zal een bijdrage leveren aan relevante partijdiscussies en aanwezig zijn met een afvaardiging op het jaarlijkse partijcongres.

PvdA ook in Londen

In mijn volgende columns volgen hiervan concrete uitwerkingen. In de campagne hebben we veel gepraat over wat beter kan en beter moet. Nu ben ik, ongetwijfeld net als u, wel toe aan het behalen van resultaten! Mijn intentie is om tot het congres in het voorjaar alle regio’s en gewesten langs te gaan. Via www.lilianneploumen. pvda.nl houd ik u op de hoogte van mijn plannen en mijn agenda. Met u én namens u gaan wij aan de slag. Voor een sterkere organisatie, meer leden en meer kiezers! Lilianne Ploumen [email protected]

Tekst en foto’s Michiel Reijnen

De PvdA zit met zes ministers en zes staatssecretarissen in het kabinet. Een van hen is Frank Heemskerk (38), staatssecretaris van Economische Zaken. Rood liep een dag met hem mee.

‘Ik heb een wereldbaan’ 08.55 uur Het is grijs en koud en de eerste afspraak van de staatssecretaris is bij misschien wel het meest troosteloze gebouw van Den Haag: het hoofdkantoor van de SER. Frank Heemskerk lijkt hier met zijn energie en goede humeur geen boodschap aan te hebben. Eenmaal aangekomen springt hij de auto uit en rent het gebouw binnen. Hij moet opschieten om op tijd te zijn voor zijn speech. Het zal niet de eerste keer zijn dat Frank moet rennen vandaag: ‘Elke minuut van de dag is ingepland. Ik moet soms vechten om bijvoorbeeld even een minuutje te kunnen bellen.’ 09.00 uur Frank Heemskerk heeft een half uur de tijd voor zijn openingstoespraak bij een seminar, waar mensen uit het bedrijfsleven en verschillende ambassadeurs samen zijn gekomen om te praten over het bestrijden van corruptie. Hoewel ambtenaren de speeches voorbereiden, bepaalt de staatssecretaris uiteindelijk zelf wat hij gaat zeggen. In deze toespraak benadrukt hij dat het meer in de openbaarheid zou moeten komen dat corruptie bestreden wordt. Heemskerk kent het zelfreinigend vermogen van bedrijven uit eigen ervaring: ‘Toen ik bij ABN AMRO werkte, moest elke transactie aan de zogenoemde ‘Financial Times Test’ voldoen. Dit houdt in dat als je twijfels hebt over morele aspecten van een transactie, je dit moet durven verdedigen met eigen foto, eigen naam en die van je werkgever, op de voorpagina van deze krant.’ 09.30 uur Na enkele vragen te hebben beantwoord, haast Heemskerk zich weer naar zijn chauffeur, die hem ijlings naar een gebouw van een ministerie een paar honderd meter verder brengt. Normaal loopt Frank


dergelijke korte routes om even een frisse neus te halen, maar wegens tijdgebrek wint de auto het nu. Over een half uur begint de vergadering van het handelscomité Joint Economic Committee (JEC). Dit handelscomité bestaat uit politici, bedrijven, handelsorganisaties en brancheorganisaties uit China en Nederland. Vandaag wordt er besproken hoe import en investeringen in beide landen bevorderd kunnen worden. Dankzij Heemskerks economische missie naar China in juli, komt het comité voor het eerst sinds dertien jaar weer bijeen. Heemskerk is namens Nederland leider van de delegatie. De gasten die binnenkomen, worden allemaal hartelijk ontvangen door hem. Als laatste verwelkomt de staatssecretaris de Chinese vice-minister van Handel, Yu Guangzhou, leider van de Chinese delegatie. ‘It’s a pleasure to see you, welcome in Holland.’ En na een paar grappen: ‘Let’s go inside and do business.’

10.00 uur Van dat zakendoen komt voorlopig weinig terecht. Voordat er over enkele inhoudelijke zaken wordt gesproken, worden er bijna een uur lang beleefdheden uitgewisseld. Zo stelt Yu Guangzhou al zijn delegatieleden uitgebreid voor en de staatssecretaris verwelkomt ze allemaal met een beleefd knikje. De vertalingen van Chinees naar Engels en het Nederlands naar Chinees komen het tempo van de vergadering niet ten goede. Toch komen belangrijke zaken aan bod, zoals product- en voedselkwaliteit, belemmeringen die Nederlandse bedrijven in China ondervinden en de problemen die Chinese ‘businessmen’ op hun beurt hebben bij het aanvragen van een visum in Nederland. Voordat er wordt overgegaan op het openbare gedeelte, krijgen topmannen van een paar Nederlandse

reportage

bedrijven de gelegenheid kort te spreken over hun activiteiten in China. Ook kunnen ze de problemen die ze daarbij ondervinden, voorleggen aan de Chinese delegatie.

12.00 uur Nadat de zaal is volgestroomd met Nederlandse en Chinese pers, zetten de staatssecretaris en zijn Chinese collega hun handtekening onder de zojuist gemaakte afspraken. Ook leest Heemskerk een persverklaring voor. ‘Zo’n bijeenkomst van vandaag is bedoeld om de afspraken die in de maanden daarvoor zijn uitonderhandeld en afgesproken, te formaliseren.’ Het is belangrijk hierbij de juiste omgangsvormen in acht te nemen: ‘Ik laat me altijd door bijvoorbeeld de ambassadeur uitgebreid informeren over de gebruiken van mijn gesprekspartners. Bij Chinezen zijn uitgebreide beleefdheidsvormen belangrijk om tot een goed resultaat te kunnen komen. Amerikanen daarentegen komen liever snel to the point.’ 13.00 uur Na enkele cameraploegen te woord te hebben gestaan, haast de staatssecretaris zich naar het Kurhaus in Scheveningen, waar hij met de Chinese delegatie van een drie-gangenlunch geniet. Ook tijdens de maaltijd moet de staatssecretaris altijd geconcentreerd blijven: ‘Toen ik een aantal maanden geleden in China was, bleek het diner bijvoorbeeld een goede gelegenheid om een onderwerp als mensenrechten aan te snijden. Dat ligt zo gevoelig dat dit niet kan tijdens het formele gedeelte. Ook tijdens zo’n diner ben ik dus echt aan het werk.’ 15.00 uur De staatssecretaris is inmiddels op zijn werkkamer in het statige pand van het ministerie van Economische Zaken aan de Bezuidenhoutseweg 30, door ingewijden ook wel ‘B30’ genoemd. Op zijn ruime kamer staat de televisie aan, teletekstpagina 101. Op zijn opgeruimde bureau onder meer twee foto’s van zijn vrouw en kinderen. Op de agenda staat een afspraak met Dolf van den Brink en Jacques Schraven. Zij vertegenwoordigen een platform, dat de vergrijzing als een ‘opportunity’ ziet. Terwijl er koffie voor Heemskerk en zijn gasten wordt gehaald,

praten ze onder meer over het percentage ouderen dat nog werkt, hoe dit verhoogd kan worden en wat voor belemmeringen er bijvoorbeeld voor werkgevers zijn om oudere werknemers in dienst te hebben of te nemen. Ondertussen wijst een van de mannen de staatssecretaris op teletekst, waarop staat te lezen dat Verdonk haar kamerzetel niet opgeeft. ‘Vind je dat nieuws?’ lacht Heemskerk.

16.00 uur De bezoekers zijn nauwelijks de deur uit of de volgenden dienen zich alweer aan. Dit keer om te praten over de administratieve lasten van het bedrijfsleven en hoe hier iets aan te doen. De afkortingen en ingewikkelde termen vliegen over tafel, maar ook eenvoudige voorbeelden passeren de revue. ‘Als ik iemand inhuur om bij mij thuis op mijn kinderen te passen, moet er worden gecontroleerd of deze ‘werkomgeving’ – waar mijn kinderen dus altijd zijn – wel veilig voor hen is. Dat is toch belachelijk,’ aldus de Heemskerk. 17.00 uur Alle afspraken zitten erop en de staatssecretaris heeft eindelijk tijd om zijn mail even door te nemen. Een dag als vandaag geeft een goed beeld van zijn werk. Een wereldbaan, vindt Heemskerk die hiervoor vier jaar Kamerlid was: ‘Als Kamerlid probeer je een voet tussen de deur te krijgen en controleer je achteraf, terwijl ik nu echt dingen direct zelf kan veranderen. Zo kregen de bedrijven tijdens de economische missie in China een briefing vooraf van Amnesty. Ook worden mensen binnenkort niet zomaar meer gebeld tijdens het eten door telemarketeers, omdat een wettelijk ‘belme-niet register’ wordt ingesteld.’ 18.00 uur Heemskerk heeft twee kinderen. Ook zijn vrouw werkt. ‘Dat valt echt alleen te combineren omdat we in Den Haag wonen en werken,’ vertelt hij. Desondanks zit zijn werkdag er nog niet op als hij thuis is. Na het eten en het naar bed brengen van de kinderen, moet hij de ‘tas’ met dossiers doornemen die zijn chauffeur vaak ’s avonds nog komt aanvullen. Hij lacht: ‘Dat hadden ze er van tevoren niet bij verteld!’


het congres 2007 Mariëtte Hamer en Agnes Jongerius

Een rooie dag De congreshal van de RAI in Amsterdam werd zaterdag 6 oktober opgefleurd door rode rozen, ontslagroompunten van de vakbonden, rooie veren, wapperende PvdA- en FNVvlaggen, fanatieke congresafgevaardigden en enthousiaste aanstaande partijbestuurders.

O

mdat in het voorjaar Michiel van Hulten en daarna het hele partijbestuur afgetreden waren, werd er op 6 oktober een extra congres ingelast om een nieuw partijbestuur te kiezen. In de aanloop naar het congres droegen diverse afdelingen, de Jonge Socialisten, ‘de Rooie Veren’ en ‘de Rode ondernemers’ ideeën aan om de identiteit, de inhoudelijke koers en de regie binnen de partij te verbeteren, waardoor het congres behoorlijk dynamisch werd. Er kwamen actuele onderwerpen aan de orde zoals het Europees referendum, de verlenging van de missie in Uruzgan en de partijorganisatie. Het congres liep hierdoor wel uit en het CLB-festival voor lokale bestuurders moest helaas worden afgelast. Op het Congres kwamen meer dan twintig actuele moties aan de orde. Een van de moeilijkste beslissingen waar de partij voor staat, is de verlening van de missie in Uruzgan. Er werd een motie aangenomen, waarin wordt geconstateerd dat de situatie in Uruzgan zeer complex is en dat een besluit over het terugtrekken van onze troepen daarom niet lichtvaardig genomen kan worden. Er wordt opgeroepen om zo spoedig mogelijk debatten over het onderwerp te organiseren, waarbij ook maatschappelijke organisaties en Afghanen betrokken moeten worden. De uitkomsten van die debatten moeten door PvdAbewindspersonen en kamerleden serieus meegenomen worden bij hun besluitvorming. Het internationaal secretariaat heeft de


motie direct omarmd en is aan de slag gegaan met het organiseren van debatten over dit onderwerp. Houd daarom de website www.pvda.nl in de gaten voor een debat bij u in de buurt.

REFERENDUM Een ander heikel punt op de agenda was het referendum over het nieuwe Europese verdrag. Er bleek veel steun te zijn voor de onderhandelingen die Frans Timmermans voerde: in het nieuwe verdrag zijn de belangrijkste pijnpunten voor Nederland weggenomen. De Jonge Socialisten daarentegen spraken in de discussie van kiezersbedrog. Tichelaar antwoordde dat in het verkiezingsprogramma staat dat er een referendum moet komen over een grondwettelijk verdrag. Er is echter geen sprake van een grondwettelijk verdrag. In het coalitieakkoord staat volgens Tichelaar bovendien dat de PvdA het advies van de Raad van Staten zou afwachten en die adviseerde dat er geen referendum nodig was. Bij stemming steunde een overgrote meerderheid van de congresafgevaardigden de beslissing van de Tweede Kamerfractie om stelling te nemen tegen een referendum over het nieuwe verdrag,

ONTSLAGRECHT Over het ontslagrecht bestond bij aanvang van het congres al grote overeenstemming: aan het ontslagrecht mag niet worden getoornd. Die boodschap aan het kabinet was luid en duidelijk, mede met behulp van de aanwezige CNV-leden en FNV-leden

redactioneel

Tekst Ottolien van Rossem Foto’s De Beeldredaktie

die onder aanvoering van Agnes Jongerius al in de vroege ochtend ontslagroompunten en folders uitdeelden. Vicefractievoorzitter Mariëtte Hamer benadrukte in de discussie vooraf dat er nog geen wetsvoorstel over het ontslagrecht in de Kamer ligt en dat ze hoopt dat het er ook niet zal komen. Met algemene stemmen werd dan ook de motie om de kabinetsplannen op hoofdlijnen af te wijzen aangenomen. Ook kwamen onder meer moties in stemming over zelfverrijking, privatisering en fout vlees. Een officieel overzicht van de aangenomen en afgewezen moties vindt u op pvda.nl.

AFSCHEIDSPEECH Natuurlijk spraken verschillende PvdA-kopstukken het congres toe. Ruud Koole prees in zijn afscheidsspeech als interim-partijvoorzitter de veerkracht van de PvdA, die op verschillende manieren binnen allerlei groepen in de partij tot uiting komt. Koole: ‘Van Rooie Veren tot Rode Ondernemers lieten het er niet bij zitten en kwamen met voorstellen om de partij vooruit te helpen. Ik ben het niet met al die voorstellen eens, maar ik vind het geweldig dat die groepen er zijn. Geen lethargie, maar er tegenaan. Prima!’ Fractievoorzitter Tichelaar benadrukte dat met de PvdA in de regering het verschil wordt gemaakt en zette een aantal zaken die de PvdA heeft bereikt, op een rijtje: Het Generaal Pardon Het terugdraaien van de huurliberalisatie en de laagste huurstijging sinds 20 jaar De verbetering van de WAO Het aanwijzen van veertig prachtwijken Het Bestuursakkoord met de VNG over decentralisatie De Postwet, die de postbodes beschermt De afspraken met gemeenten over 80.000 extra banen Tichelaar: ‘En dat was nog voor Wouter Bos zijn eerste Miljoenennota presenteerde, waarin hij Nederland heeft laten zien dat een solide begroting wel degelijk samengaat met sociaal beleid.’

HET CLUBGEVOEL Bos wees op het belang van een vitale partij: ‘ Ik ben blij dat het nieuwe partijbestuur met de instemming van dit congres de uitvoering van het rapport Vreeman tot prioriteit heeft gemaakt. Want de vereniging, onze partij, moet weer gaan leven, het clubgevoel moet terug, de beste mensen moeten weer bij ons willen horen en boven alles moet de authentieke sociaal-democratie, zoals Ruud Vreeman het noemde, weer profiel krijgen. En de enige partij die daar voor staat, is de onze. Onze Partij voor de Arbeid. Wij staan voor onze keuzes, we zijn trots op onze resultaten, en kennen onze geschiedenis en we hebben Nederland wat te bieden. Mensen. Idealen. U.’ Bos roemde ook Jan Pronk: ‘Jan vond dat het niet goed ging met de Partij van de Arbeid. En waar anderen er dan voor kiezen om zich onzichtbaar en onhoorbaar te houden of zelfs de partij te verlaten, koos hij ervoor om te blijven, verantwoordelijkheid te nemen en nog één keer de partij te willen dienen. Jan, dat getuigt van een loyaliteit waar velen een voorbeeld aan kunnen nemen en waar de partij nog lang van hoopt te kunnen genieten.’ Pronk kreeg vervolgens van het Congres een staande ovatie.

HET NIEUWE BESTUUR Het nieuwe partijbestuur is bekend. Het congres stemde op één kandidaat na in met de aanbeveling van het partijbestuur. Veel afgevaardigden pleitten voor een derde termijn voor de zittende internationaal-secretaris Marije Laffeber. Zij werd daarop herkozen, in plaats van de voorgedragen Gerrit Valk. Het partijbestuur 2007-2009 bestaat uit de volgende leden:

VOORZITTER

OVERIGE LEDEN

Lilianne Ploumen (1962) was tot voor kort directeur van de Nederlandse ontwikkelingsorganisatie Cordaid. In haar eerste toespraak als partijvoorzitter gaf ze aan werk te maken van de opdrachten van de commissie Vreeman.

Marja Bijl (1956) was lid van de commissie Vreeman en is voorzitter van de afdeling Rotterdam. Ze was lid van Adviesraad Verenigingszaken. Piet Bijl (1939), afdelingsbestuur, voorzitter van het gewest Gelderland, wethouder en loco-burgemeester. Guido Reehuis (1982) is onder meer vice-fractievoorzitter PvdA-fractie in de gemeenteraad van Maastricht. Siepie de Jong (1940) was lid van het vorige partijbestuur en was onder meer Tweede Kamerlid, staatssecretaris en burgemeester Anja van Gorsel (1955) was directeur van de gemeentelijke dienst, directeur Public Spirit en lid van het bestuur van Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties. Nora Kasrioui (1979) is lid van de Provinciale Staten en was onderzoeker bij de Werkplaats van de WBS en lid van het Politiek Forum. Keklik Yucel (1968) was lid van de commissie Vreeman, lid van het Politiek Forum en heeft met succes de Talentenacademie van de partij afgerond.

VICE-VOORZITTER Jan Hamming (1966) heeft veel kennis van de vereniging en was onder andere wethouder in Tilburg.

PENNINGMEESTER Bouke Arends (1966) heeft veel kennis van bedrijfseconomie en public management, ruime bestuurlijke ervaring en was onder meer directeur van een grote maatschappelijke onderneming.

INTERNATIONAAL SECRETARIS Marije Laffeber (1974) heeft inmiddels ruime ervaring in het samen met leden bepalen van internationale standpunten. Toen het partijbestuur dit voorjaar aftrad, is zij op verzoek aangebleven in het interim-bestuur.

SPEECH NIEUWE VOORZITTER Lilianne Ploumen die op het congres officieel benoemd werd als nieuwe voorzitter van de PvdA, hield een speech waarin ze aangaf hard aan de slag te gaan. Ploumen: ‘Laatst las ik in een krant dat Ploumen als voorzitter de rust in de PvdA terug gaat brengen. Laat u niks wijsmaken. Dat ga ik helemaal niet doen. Rust is namelijk de dood in de pot voor een politieke partij. Wij sociaal-democraten strijden tegen onrecht, tegen armoede, tegen beknotting van vrijheid. We willen een betere wereld voor iedereen dichterbij brengen. We staan voor gelijke kansen, voor emancipatie, voor internationale solidariteit. En dat kan niet vanuit rust, dat moet vanuit beweging! En die beweging gaat naar links!’ Met een nieuw partijbestuur en verschillende toezeggingen van de top op zak ging iedereen, veelal vol clubgevoel, tevreden naar huis.


in memoriam

SCHELTO PATIJN 1936 - 2007

J

e moet van mensen houden. Die titel gaf met een schat aan ervaring het gemeentelijk Schelto Patijn mee aan het boekje dat vererf op. Dat kwam de stad te stade. Economisch scheen bij zijn afscheid als burgemeester floreerde Amsterdam op het breukvlak van twee van Amsterdam. Hij hield van mensen. eeuwen, maar Schelto verloor nooit uit het oog Zoals hij zelf zei: ‘Van timide mensen en dat er ook inwoners zijn die in deze welvaart van vrijmoedige mensen, van gekleurde onvoldoende delen. mensen en van blanke mensen, van Patijn was betrokken bij vele hoogteSinterklaas en de president van Frankrijk, van punten zoals de Eurotop, de probleemtaxichauffeurs en honderdjarigen, van ambloze Millenniumwisseling, twee keer Sail, het tenaren en bestuurders, van ondernemers en Europese Kampioenschap voetbal 2000, de vakbondsbestuurders, van Chinese partijfunctibezoeken van de Japanse keizer, Arafat en, onarissen en Amerikaanse captains of industry, natuurlijk: Nelson Mandela. En dan de Gayvan raadsleden en raadslieden.’ Games: Schelto als burgemeester van GaySchelto Patijn verstond de bijzondere kunst om capital. De deelnemers vonden dat geweldig, met vogels van diverse pluimage persoonlijk voelden zich meer dan ooit geaccepteerd en contact te maken, met een aardig woord, een Schelto vond daar grote voldoening in. warme handdruk of een kneep in de bovenMaar zijn ambtsperiode kende ook moeiarm. In Amsterdam heeft hij zich daarmee bij lijke momenten. Zoals de dood van Joes velen een speciale plaats in het hart verworven. Kloppenburg in de Voetboogstraat, de uitzetting Amsterdam rouwt om het verlies van zijn diervan de door hem fel verdedigde familie Gümüs bare Schelto Patijn, ‘een in Den Haag geboren en de hongerstaking van witte illegalen. Aan Amsterdammer.’ hem was de instelling van de zogenoemde Zijn carrière begon Schelto Patijn op het burgemeesterscommissie te danken, die uiteindepartement van Buitenlandse Zaken, vervoldelijk tot een pardon voor een grote groep witte Schelto Patijn overleed op gens werkte hij op het Europa Instituut van de illegalen leidde. Rijksuniversiteit te Leiden. In 1973 jaar werd hij Zoals hij niet tegen onrecht kon, zo stond hij 15 juli. Hij was van 1994 tot 2001 – sociaal-democraat pur sang – kamerlid, temidpal voor de rechtstaat. Als burgemeester, belast burgemeester van Amsterdam, den van grootheden als Max van der Stoel, Dick met het toezicht op de openbare orde, heeft waar hij een belangrijke bijdrage Dolman, Klaas de Vries en Arie van der Hek. Als hij de veiligheid en leefbaarheid in de stad vertoenmalig secretaris van het gewestelijk bestuur groot. Hij schroomde niet regels te handhaven. leverde aan de veiligheid en van de Partij van de Arbeid Zuid-Holland heb Enkele voorbeelden daarvan zijn: de aanpak van leefbaarheid van de stad. ik dat als 26-jarige zijdelings van nabij mogen het Mercatorplein, het reguleren van de coffeemeemaken. Toen was hij precies zoals ik hem shops, de instelling van de Tippelzone aan de later, en van dichterbij, heb leren kennen. Theemsweg waarmee toen een hardnekkig proGedurende zijn elfjarig Kamerlidmaatschap was hij – aangewezen door de bleem werd aangepakt, en het aan banden leggen van de Koninginnenacht. Staten-Generaal – zes jaar lid van het Europees parlement. Laat ik besluiten met een citaat, waarmee toenmalig raadslid Gerrit Hoewel hij het lang niet altijd eens was met de koers van de Partij van Goedhart Schelto bij zijn afscheid toesprak en daarbij prachtig onder de Arbeid gold voor hem altijd: ‘right or wrong, my party’. Trouw waswoorden bracht dat hij zo’n populaire burgemeester was geworden door ie en hij zette zich voor de partij in. Natuurlijk als Kamerlid, maar ook diens combinatie van vriendelijkheid en beschaving. Goedhart zei: daarna, bijvoorbeeld in de kandidaatstellingscommissie voor de Tweede ‘U had er overigens zelf ook last van dat u niet meer ongemerkt over straat Kamerverkiezing 1993, wat een belangrijk moment was in de ontwikkeling kon, want u beklaagde zich er onlangs over dat u aan het zwaaien bleef van de partij. En hij bekleedde in 2004 het voorzitterschap van de commis- als u door de stad fietst. Ja, eerlijk gezegd denk ik: dan had u maar niet sie die het rapport Integratie en immigratie: aan het werk schreef, een onder- steeds uw hand moeten uitsteken als u op de fiets een bocht nam, want werp dat hem na aan het hart lag en waarover hij uitgesproken opvattingen dat kennen we hier niet. Maar we zijn natuurlijk niet te beroerd om terug te had. Met dat rapport heeft hij de partij in niet geringe mate gediend. zwaaien.’ Schelto bleef Kamerlid tot hij in 1984 tot commissaris van de koningin Nu hebben we Schelto moeten uitzwaaien; ik gedenk hem met dankbaarin Zuid-Holland werd benoemd. Tien jaar later werd een beroep op hem heid en genegenheid. gedaan om burgemeester te worden van de hoofdstad. Na gewerkt te hebJob Cohen, burgemeester van Amsterdam ben op het Europese, nationale en provinciale bestuursniveau kwam hij


achtergrond

Tekst Jan Schuurman Hess

PvdA-europarlementariër Max van den Berg is begin september PvdA’er Hans Alders opgevolgd als commissaris van de koningin in Groningen. Nog net voor zijn vertrek uit Brussel interviewde Rood de man die in de versterking van de parlementaire democratie de belangrijkste opdracht voor de sociaal-democratie ziet.

‘Als commissaris ben ik er voor iedereen’

O

p de laatste werkdag als delegatieleider van de PvdA in het Europees Parlement kijkt Max van den Berg terug op wat hij acht fantastische jaren in Brussel noemt. En tegelijkertijd verheugt hij zich al op zijn eerste werkdag in Groningen, vijf dagen later. ‘Weet je wat ik zo mooi vind,’ zegt Max aan het einde van ons gesprek, ‘uit een opiniepeiling blijkt dat 70 procent van de Groningers het fijn vindt dat ik naar Groningen kom. 70 Procent… met hetzelfde percentage werd ik door de leden van de PvdA verkozen tot lijsttrekker bij de Europese verkiezingen. Ik vind dat een mooi getal. Ik zal commissaris zijn van alle Groningers, boven de partijen. Ik ben er voor iedereen, dat heb ik ook tegen de sociaal-democraten gezegd. Wie echt hulp nodig heeft, kan op mij rekenen, dus ook een ondernemer. Ik zal een commissaris zijn tussen de mensen.’

BEZIELING Het tekent Max van den Berg dat hij het liefst tussen de mensen is. Het parlementaire werk in het Europees Parlement deed hij met grote bezieling, maar met even veel bezieling zocht hij steeds het contact met burgers, maatschappelijke instellingen en ondernemers. Wanneer Van den Berg niet in Brussel of Straatsburg moest zijn, was er wel een werkbezoek in een van de provincies, of een school waar hij debatteerde en luisterde. Als europarlementariër heeft hij voortdurend contact gezocht met de samenleving. ‘De afgelopen acht jaar is mijn doel steeds de versterking van de parlementaire democratie geweest. Iedereen ziet dat de Europese samenwerking noodzakelijk en belangrijk is. Maar die samenwerking komt in gevaar,

wanneer het nationale parlement er geen vat op krijgt en het Europese Parlement het niet kan controleren. Dat kan niet. De versterking van de parlementaire democratie was en is eigenlijk de belangrijkste opdracht voor de sociaal-democratie. Daarom heb ik steeds onze achterban opgezocht, werkbezoeken afgelegd. Daarom ben ik naar de scholen gegaan, en heb ik die praktische boeken over Europa en Europese samenwerking geschreven. Inmiddels heb ik meer dan duizend ambassadeurs gevonden en georganiseerd.’

ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Max van den Berg begon zijn politieke carrière in 1970 als wethouder in Groningen. Een jaar later werd hij landelijk voorzitter van de Partij van de Arbeid, die hij zeven jaar leidde. Daarna volgde de Nederlandse Organisatie voor Ontwikkelingssamenwerking (NOVIB), waar hij zich erg thuis voelde. De organisatie van hulp aan de allerarmsten in de wereld werd zijn grote passie en toen hij in het Europees Parlement verkozen werd, werd hij meteen dé specialist op dat gebied. Het budget van ontwikkelingssamenwerking van de Europese Unie kwam in veel gevallen terecht bij het grote Europese bedrijfleven en bleek gericht op infrastructuur. De allerarmsten, voor wie het geld uiteindelijk bestemd was, schoten er niets mee op. Max van den Berg slaagde erin die koers te wijzigen. ‘Het is ons gelukt om het budget niet alleen te verdubbelen, maar ook te richten op de millenniumdoelstellingen,’ vertelt Max van den Berg, gevraagd naar de belangrijkste resultaten van zijn werk. Die doelen, die in 2000 in de Algemene

Vergadering van de Verenigde Naties werden afgesproken, behelzen onder meer dat de armoede in de wereld in 2015 moet zijn gehalveerd, en dat in dat jaar ook alle kinderen in de wereld basisonderwijs volgen.

REFERENDUM ‘Wat ik in Groningen erg zal missen,’ zegt Max van den Berg, ‘is het contact met sociaaldemocraten uit andere Europese landen. We verschillen van elkaar, hebben allemaal andere achtergronden en toch is er een grote gemeenschappelijke basis die ertoe leidt dat je steeds nieuwe oplossingen vindt en mogelijkheden ontdekt. In de afgelopen twintig jaar is enorm veel werkgelegenheid verloren gegaan, maar tegelijkertijd zijn er zo ontzettend veel nieuwe banen geschapen. Dat is een bijzonder proces. Zoals het tegenwoordig ook voor jongeren in Europa vanzelfsprekend is om te reizen en te studeren in het buitenland.’ Max van den Berg vindt het nieuwe grondwettelijk verdrag, zoals dat nu wordt uitgewerkt, een grotere verbetering dan de Europese grondwet, die door de Nederlandse en Franse regering werd afgewezen. ‘Ik wijs een referendum over het nieuwe verdrag niet bij voorbaat af. Voorwaarde is wel dat de Nederlandse regering een goed debat organiseert, en het initiatief houdt. De regering moet niet afwachten, zoals de vorige keer, en zich laten vastzetten door de SP en de partij van Geert Wilders. De mensen zien heus het belang van Europese samenwerking in. Daarover hoef je niet bevreesd te zijn.’

‘Wie echt hulp nodig heeft, kan op mij rekenen’ oktober 2007 ROOD 23

Minister tegen de chaos

Tekst Jan Schuurman Hess Illustratie Pieter M. Dorrenboom

Nederland is onvoldoende voorbereid op grote rampen. Om een eind te maken aan jarenlange discussies over verantwoordelijkheden en competenties bij rampen wil minister van Binnenlandse Zaken Guusje ter Horst voortaan zelf de regie voeren bij de bestrijding van rampen. Rood vroeg naar haar prioriteiten en peilde de mening van specialisten en betrokkenen over het onderwerp.

Rampenplan DE MINISTER Wat zijn de uitgangspunten voor de veiligheid van Nederland? Guusje ter Horst: ‘Het doel is de crisisbeheersing en de rampenbestrijding binnen twee jaar op orde te hebben; dat is dus in 2009. Afgelopen jaren hebben gemeenten en regio’s forse stappen gezet op weg naar een betere rampenbestrijding en crisisbeheersing. Maar er is nog veel werk aan de winkel. Met de veiligheidsregio’s wil het kabinet een professionele organisatie tot stand brengen voor een adequate regionale aanpak van rampen- en crisissituaties, maar ook voor de voorbereiding daarop. Een goede informatievoorziening met een publiek geborgde meldkamer als spil maakt daarvan deel uit. Net als een goede organisatie van de publieksvoorlichting met een centraal publieksinformatienummer bij rampen. Voor de crisis en rampenbeheersing is in 2008 ruim 4 miljoen euro vanuit BZK beschikbaar.’ Kunnen gemeenten niet beter zelf uitmaken hoe een en ander wordt georganiseerd? ‘Deze ambities zijn juist samen met gemeenten geformuleerd en ook zo afgesproken in het voor de zomer afgesloten bestuursakkoord. Daarin staat dat we samen optrekken om de brandweerzorg te verbeteren en de veiligheidsregio’s te ontwikkelen.

WAT IS EEN VEILIGHEIDSREGIO? De Veiligheidsregio is een gebied (in Zeeland de hele provincie) waarin wordt samengewerkt door verschillende besturen en hulpverleningsdiensten op de terreinen van de brandweerzorg, rampenbestrijding, crisisbeheersing, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen en de handhaving van openbare orde en veiligheid. Nederland is ingedeeld in 25 gebieden die overeenkomen met de politieregio’s. Iedere regio geeft zelf invulling aan de veiligheidsregio.


Regionalisering van de brandweer is niet per se verplicht, op voorwaarde dat een gemeentelijk brandweerkorps wel voldoende kwaliteit levert. We stellen wel eisen aan de kwaliteit. Ik denk dat dat alleen, en in ieder geval gemakkelijker, te doen is met regionale brandweer. Dat stimuleer ik dus ook met afspraken en extra geld. Maar als ze het in een gemeente liever moeilijk en duur willen doen, dan gaan ze hun gang maar. Laat de gemeente dat dan maar uitleggen aan hun bevolking.’ Hebben burgers ook een eigen verantwoordelijkheid? ‘Uiteraard. Als het gaat om bijvoorbeeld brandveiligheid merk je dat nog veel te weinig mensen een rookmelder in huis hebben. En caféeigenaren en organisatoren van grote feesten moeten niet alleen aan hun winst of populariteit denken, maar ook aan de veiligheid van hun gasten. Dus zorgen voor veiligheidsvoorzieningen. Aan de andere kant is het juist de overheid die voor crisis- en rampenbestrijding het initiatief moet nemen. Daarvoor is het onderwerp ook te belangrijk. De geest van niet klagen maar dragen die heerste na 1953, is wel ingehaald: eerst door de Deltawerken, en daarna door de Bijlmerramp, de Herculesramp, Enschede en Volendam.’

DE WETENSCHAP Professor Ira Helsloot, verbonden aan de Vrije Universiteit en hoofd Rampenbeheersing bij Brandweer Amsterdam-Amsteland: ‘Sinds de jaren negentig staat in het Nederlandse beleid het geloof centraal dat wanneer de verschillende hulpverleningsdiensten nu maar op gelijke regionale schaal zijn georganiseerd, het dan beter gaat met de veiligheid in ons land. De gedachte is dat hulpverleningsdiensten en gemeenten beter kunnen en zullen gaan samenwerken als ze hetzelfde geografische gebied bestrijken. Wetenschappelijk is er echter geen onderbouwing voor die stelling.’ De professor wijst op studies, onder andere in Zweden,

die aangeven dat kleine gemeenten ook in die omstandigheid niet geneigd zijn tot samenwerking met grotere gemeenten. Hij benadrukt dat de overheid helder moet zijn over wat zij wel en niet kan. ‘Het hameren op het belang van de vorming van veiligheidsregio’s heeft nu een bijna ritueel karakter gekregen, waarmee ook de schijn wordt opgewekt dat de overheid bij rampen alles onder controle heeft. Dat is pertinent niet het geval. Onze rampenbestrijding is terecht gebaseerd op de inzet van de dagelijks beschikbare hulpverleningsdiensten. Daarmee is er bij een beetje ramp altijd een tekort aan hulpverleningscapaciteit. Immers, wie wil er investeren in duizenden ambulances en brandweereenheden die maar eens in een mensenleven uitrukken. Het is geen verwijt, maar we moeten het feit wel onder ogen zien.’

DE PRAKTIJK Zeeland – Anneke van Dok-van Weele, burgemeester van Vlissingen en voormalig staatssecretaris van Economische Zaken. ‘In de praktijk zijn we goed voorbereid, door trainingen en oefeningen. We hebben recent nog een grote oefening gehad in verband met de kerncentrale, en dat levert natuurlijk leermomenten op. Maar je moet je wel afvragen of die enorme neiging om je voortdurend te richten op de zwaarste en grootste rampen het gevoel van veiligheid vergroot. Het zou

rood in de regio CRISIS-SITES De overheid bereidt zich snel en grondig voor op alle denkbare rampen. Er zijn zelfs speciale websites ontwikkeld: crisis.nl en denkvooruit.nl. Wie nooit ‘vooruit denkt’ of een andere rampen-website bezoekt, is niet op de hoogte van de volgende waarschuwingen die op de sites staan. ‘Bij erg slecht weer kan het verkeer en het openbaar vervoer vast komen te staan. Bij een hittegolf kunnen mensen oververhit raken, uitdrogen of extra veel last van luchtvervuiling krijgen. Het is belangrijk dat u weet wat u tijdens een periode van extreem weer moet doen. Vóór extreem weer: Houd het weerbericht (Teletekst, website van KNMI) in de gaten. Zorg dat u uw mobiele telefoon bij u heeft in de auto. En dat op uw boot de (nood) radio werkt.’ Wie echter in de buurt van de kerncentrale Borssele woont, komt er niet achter wat te doen, wanneer in de kerncentrale een ongeluk gebeurt. Wellicht, meent de overheid, is het ook helemaal niet nodig daarover iets te weten.

DE POLITIEK

goed zijn om wat meer aandacht te hebben voor gebeurtenissen die veel voorkomen. Bovendien zou het ministerie van Binnenlandse Zaken wel iets meer vertrouwen mogen stellen in gemeenten. De verplichting dat iedere gemeente een door het ministerie voorgeschreven organisatie moet optuigen, geeft geen blijk van vertrouwen in de lokale overheid.’ Rijnmondgebied – In het Rijnmondgebied zijn gevaarlijke transporten aan de orde van de dag. Burgemeester Tjerk Bruinsma van Vlaardingen zegt dat men in de regio met die gevaren heeft leren leven. ‘Het blijft een ongewisse zaak hoe en wanneer zich incidenten voordoen. Mocht zich toch, onverhoopt, een ramp voordoen dan staan we klaar met politie, brandweer, GHOR, ambulancediensten en gemeenten.’ De organisatie van de Veiligheidsregio in Rijnmond is intussen op orde, al moeten de Zuidhollandse Eilanden zich nog aansluiten. Zuid-Limburg – De drie grote steden in Zuid Limburg, Maastricht, Heerlen en Sittard-Geleen, samen met de omringende dorpen hebben de krachten van geneeskundige diensten, brandweer en politie gebundeld. John Janssens, woordvoerder van burgemeester Sjraar Cox van Sittard: ‘Het gaat heel goed,

omdat we als grote drie in de streek het voortouw hebben genomen en brandweer, politie en geneeskundige diensten hebben gebundeld. Elk van de drie grote steden levert een burgemeester die een van de diensten aanvoert.’ In ZuidLimburg is er net als in Zeeland aandacht voor het water. ‘Vergeet niet de Maas,’ zegt Janssens. ‘In toenemende mate hebben we te maken met extreem grote regenval. Daarom hebben we rampenplannen voor extreem hoge waterstanden. Bij iedere stijging van het water weten we precies wat ons te doen staat.’ Groningen – In Groningen bevinden zich op de risicokaart van de provincie de meeste rode stippen van gevaar in het noorden, in de omgeving van Delfzijl. Jacques Wallage, burgemeester van Groningen, speelt in de veiligheidsregio in het noorden een centrale rol. ‘Voor ons was de organisatie van een Veiligheidsregio niet zo’n probleem. Groningen is met 182.000 inwoners de grootste stad in de provincie en dat betekent dat wij al heel lang het gewicht droegen van veiligheids- en geneeskundige diensten in de provincie. Bovendien zijn we hier in het Noorden gewend om onze eigen broek op te houden. De goede samenwerking werpt vruchten af, waardoor we bijvoorbeeld een einde konden maken aan de gevaarlijke chloortransporten van Akzo-Nobel.’

In politiek en bestuurlijk Den Haag heeft de laatste jaren vooral het terrorisme het veiligheidsdebat gedomineerd. Begrijpelijk, maar niet helemaal terecht, meent PvdATweede Kamerlid Attje Kuiken. ‘Het is verklaarbaar na de aanslagen op 11 september in de Verenigde Staten en na de moord op Theo van Gogh. Maar de aandacht, wat mijn fractie betreft, gaat nu toch naar een mogelijke watersnoodramp, die echt veel waarschijnlijker en ingrijpender zal zijn dan de gevolgen van een terroristische aanslag. We kennen allemaal de berichten van Breda aan zee en hoewel ik in Breda woon en best aan zee zou willen wonen, is het toch de eerste prioriteit om te zorgen voor de kustbescherming, voor verhoging van de waterkering en om de grote rivieren meer ruimte te geven. We vinden dus dat in sommige delen van het land niet meer gebouwd kan worden. De risico’s zijn te groot.’ Attje Kuiken benadrukt dat de aandacht voor een terroristische aanslag vanzelfsprekend niet mag verslappen, maar dat er een grens is aan de middelen die je daarvoor inzet. ‘Het is niet zo dat de overheid alle risico’s voor de burger kan weg nemen. De regels schieten soms te ver door. Niet elk ongeluk, elke ramp valt uit te sluiten. Bovendien verzwakken te veel regels in sommige gevallen de eigen verantwoordelijkheid van de burgers. Dan worden goed gedoelde regels al een aansporing tot dom of onverantwoord gedrag en schieten zij dus het doel voorbij.’


achtergrond VROUWEN

HOMO’S

VIP (Vrouwen in de PvdA) is een breed netwerk, toegankelijk voor alle vrouwelijke PvdA-leden. De doelstelling van VIP is tweeledig: bevorderen van de politieke participatie van vrouwen en bijdragen aan de ontwikkeling en verspreiding van genderkennis en –informatie. Het VIP volgt nauwlettend de inhoudelijke ontwikkelingen binnen de PvdA op het gebied van de sekseverschillen (gender) en diversiteit. VIP onderhoudt contacten met netwerken van vrouwen in de regio’s en met het Multi Etnisch Vrouwennetwerk (MEV). Het MEV is een netwerk voor vrouwen met specifieke aandacht voor multiculturele vraagstukken en integratie. Het richt zich op de politieke en bestuurlijke participatie van zwarte, migranten en vluchtelingen vrouwen. De regionale vrouwennetwerken zijn netwerken van PvdAvrouwen, gekoppeld aan de organisatie van de regionale steunpunten. Het streven is in alle regio’s een vrouwennetwerk te initiëren of verder uit te bouwen. In deze netwerken werken vrouwen uit de regio samen om thema’s te agenderen en activiteiten te organiseren. De netwerken zijn laagdrempelig, flexibel en functioneren als kweekvijver voor politieke en bestuurlijke functies.

Binnen de PvdA bestaat een netwerk over homo-emancipatie. Het vraagt aandacht voor homo-emancipatie, discriminatie en voor spanningen in de huidige multiculturele samenleving in Nederland, maar vooral ook daarbuiten. In het verleden waren homo en lesbische PvdA-werkgroepen lokaal en nationaal actief. Een adviesgroep van het partijbestuur heeft een advies over homo-emancipatie gepubliceerd onder de naam Vrolijk Voorwaarts. Het nieuwe PvdA-netwerk wil ideeën delen en problemen signaleren. Het netwerk heeft een nieuwsbrief. Aanmelden via het partijbureau in Amsterdam of kijk op www.homo-emancipatie.pvda.nl of e-mail naar [email protected]

OUDEREN De Landelijke Adviesgroep Ouderen adviseert gevraagd en ongevraagd het landelijk partijbestuur en de Tweede Kamerfractie over de positie van ouderen in de samenleving en over de rol en betekenis van ouderen voor en binnen de partij. In tegenstelling tot de Jonge Socialisten is de LAO geen club waar iedereen boven een bepaalde leeftijd lid van kan worden. De LAO kent diverse werkgroepen: Mobiliteit, Wonen, Zorg en welzijn, Communicatie, Europa, Solidariteit van generaties, Inkomen, Pensioenen en Arbeidsparticipatie. Recentelijk werden adviezen over AOW, Mobiliteit en de Prachtwijken van minister Vogelaar uitgebracht. De landelijke adviesgroep heeft regelmatig contact met regionale en gewestelijke werkgroepen Ouderen. Het LAO geeft een eigen periodiek uit, Respons, dat sinds eind september via het internet wordt verspreid (zie de website van de PvdA). Het secretariaat van de LAO is in handen van Maria Dijkman: 020-551215.

De werkgroepen Rode ondernemers en Handicap en Beleid zijn in oprichting. 26 ROOD oktober 2007

8

x

Contact: Landelijk partijbureau: Wendy Janssen. Tel 020-5512155

MILIEU

De Landelijke werkgroep Milieu en Energie (LME) zet zich in voor een groene sociaal-democratische politiek. De werkgroep functioneert als netwerk, milieulobby en discussie-platform. Ook niet-leden van de PvdA kunnen aan onze discussies bijdragen. De LME heeft van oudsher een belangrijke invloed op het verkiezingsprogramma van de Partij van de Arbeid. Men organiseert bijeenkomsten met Kamerleden en, binnenkort, met minister Cramer (Milieu). ‘Wij gaan niet bij voorbaat uit van een strijdigheid tussen economie en ecologie. Goed ecologisch beleid kan ook goed zijn voor de economie. Waar er wel strijdigheid is, zoeken wij naar een gezonde balans. We willen voorkomen dat natuur en milieu steeds het kind van de rekening worden, ’ aldus de LME op haar website. Voorzitter van de LME is Chris Zijdeveld.

Het eenvoudigst kan men in contact komen met het LME via de eigen website: http://www.lme.pvda.nl.

Tekst Jan Schuurman Hess

JURISTEN Sinds kort bestaat er een netwerk van juristen binnen de PvdA dat onderzoek doet naar juridische vraagstukken en actuele kwesties bespreekt. Voor parlementariërs is het belangrijk om terug te kunnen vallen op een groep sociaal-democratische juristen. Zeker bij kwesties waar binnen de partij verschillend over wordt gedacht of bij wetgeving die ‘gevoelig ligt’, zoals de terreurwetgeving. Tevens kunnen via dit netwerk juridische onderwerpen op de politieke agenda worden geplaatst. Het netwerk staat in de dienst van de hele partij: dat betekent alle geledingen, van lokaal tot Europees. Ook kan het partijbestuur een beroep op het netwerk doen. Behalve met PvdApolitici en -leden werken de juristen ook met specialisten van buiten de partij. Dat kunnen advocaten zijn, maar bijvoorbeeld ook beleidsmedewerkers, functionarissen of mensen uit het bedrijfsleven. Het Juristennetwerk komt ongeveer vier à zes keer per jaar bijeen, meestal in het Tweede Kamergebouw in Den Haag. Verder functioneert het Juristennetwerk via internet en e-mail. Voorzitter is Gijs van Midden: [email protected]

anders Homo’s, vrouwen, verpleegkundigen... voor iedere groepering is er binnen de PvdA wel een werkgroep, netwerk of commissie. Gevraagd en ongevraagd geven zij advies aan de Tweede Kamerfractie of het landelijk partijbestuur. Rood geeft een overzicht van de landelijke commissies en netwerken.

ZORG De Werkgroep Patiënt Centraal (WPC) is een groep PvdA-leden die binnen en buiten de partij het debat over de inzet van de partij op het terrein van gezondheid en zorg wil stimuleren. De meeste leden van de werkgroep werken in de zorg, bij onderzoeks- of adviesbureaus of bij de overheid, zijn actief binnen patiënten- en cliëntenorganisaties of dragen een politieke of bestuurlijke verantwoordelijkheid binnen de zorg. De WPC werkt samen met de Tweede Kamerfractie van de partij en organiseert vier tot vijf keer per jaar een discussiebijeenkomst in het gebouw van de Kamer. WPC-leden kunnen hieraan deelnemen. Daarnaast organiseert de WPC ieder najaar op een zaterdag een openbare bijeenkomst. De werkgroep heeft een nauwe band met de Tweede Kamerfractie en met staatssecretaris Jet Bussemaker. Iedereen die lid is van de PvdA, kan lid worden van de WPC door het overmaken van € 13,50 op gironummer 2137485 van de WPC, onder vermelding van ‘nieuw lid’, naam en adres. U kunt ook contact opnemen met de secretaris van de werkgroep, Ton Sonneveldt: [email protected]

JONGEREN Jongeren hebben een eigen organisatie, de Jonge Socialisten. Met veertienhonderd leden is de JS een onafhankelijke beweging, gelieerd aan de PvdA. Ongeveer tweehonderd jongeren zijn echt actief binnen de JS. Michiel Emmelkamp werd onlangs tot voorzitter benoemd. De JS zijn georganiseerd in lokale regionale afdelingen, ze hebben een eigen congres en een internationaal secretariaat. Ook zorgen ze voor scholing. De politieke standpunten van de Jonge Socialisten worden steeds met verve verdedigd tijdens de congressen van de Partij van de Arbeid, waar ze niet zelden gehoor vinden. De JS geldt als de leerschool voor het politieke werk. Vele JS-kopstukken spelen in hun latere leven een rol in de lokale, provinciale of landelijke politiek. Contact: via het landelijk PvdA-partijbureau, tel: 020-5512292

TREFPUNT VAN SOCIALISME EN LEVENSBESCHOUWING Trefpunt van socialisme en levensovertuiging wordt gevormd door partijleden met uitgesproken belangstelling voor het raakvlak van levensovertuiging/godsdienst en politiek. De meeste leden hebben functies in een kerkelijke of levensbeschouwelijke organisatie. Dat kan bijvoorbeeld zijn bij een organisatie op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, bij het Humanistisch Verbond of binnen een christelijke, islamitische of boeddhistische gemeenschap. Het Trefpunt adviseert de Tweede Kamerfractie en het partijbestuur. De organisatie staat op zekere afstand van de PvdA, maar heeft een lange en rijke geschiedenis binnen de sociaal-democratische beweging. De oorsprong van het

Trefpunt ligt in 1908, in de arbeidersgemeenschap der Woodbrookers, die eigen centra hadden, in Bentveld en Barchem. Trefpunt heeft ongeveer 35 leden. Voorzitter is Herman Noordegraaf, verbonden aan de Theologische faculteit van de Universiteit van Leiden. Het secretariaat van Trefpunt wordt verzorgd door de Vereniging voor Zingeving en Democratie (de opvolger van de Vereniging AG, de religieus-socialistische Arbeidersgemeenschap der Woodbrookers, opgericht in 1919). Secretaris van deze vereniging en van Trefpunt is Kees Waagmeester. Steenhoffstraat 77, 3764 BK Soest. Tel. 035 602 4951, e-mail: [email protected] of www.zingeving.net


boeken

Tekst Wiardi Beckman Stichting

GESELECTEERD De Wiardi Beckman Stichting publiceert, voor een deel in samenwerking met externe uitgeverijen, vele rapporten en andere uitgaven. Rood maakte een kleine selectie voor u.

Ruggengraat van ongelijkheid

inclusief dat voor de regio´s. Dit inspireerde de Wiardi Beckman Stichting, nu ruim vijftig jaar later, tot een zoektocht naar vernieuwende vormen van regionaal beleid. In dit rapport wordt de ontwikkeling in de Nederlandse regio´s buiten de randstad geschetst, worden de problemen en kansen van deze gebieden geanalyseerd en wordt, aan de hand van een zestal aanbevelingen, een nieuwe agenda voor de PvdA voorgesteld. Deze agenda moet bijdragen aan een stevige sociaal-democratische visie op regionale ontwikkelingspolitiek.

Beperkingen en mogelijkheden van onderwijsbeleid in Europa Onderwijs heeft altijd twee gezichten gehad. Enerzijds is het altijd een middel geweest om begaafde kinderen uit de lagere klassen of standen sociaal te doen stijgen. Dat geldt niet alleen voor de moderne tijd, maar gold ook al in de Middeleeuwen, (via kloosterorden en dergelijke) de Romeinse tijd (de opleiding tot redenaar) en het klassieke China (de mandarijnenopleiding). Door sociale stijging mogelijk te maken heeft het onderwijs bijgedragen aan de openheid van een samenleving. Anderzijds genereert onderwijs juist nieuwe ongelijkheden en draagt ertoe bij bestaande maatschappelijke ongelijkheid te handhaven. In de huidige tijd gaat dat meer dan ooit op. In zekere zin is het onderwijs de ruggengraat van ongelijkheid geworden. Onderwijsongelijkheid is een centraal, maar dubbelzinnig kenmerk van de samenlevingen in de 21ste eeuw. In dit boek schetst Jaap Dronkers, hoogleraar aan het Europees Universitair Instituut in Florence, wat de mogelijkheden zijn om via onderwijsbeleid deze ongelijkheid te overwinnen.

Het rapport is te bestellen via de webwinkel: www.pvda.nl. Bestelnummer 702, € 5,-.

Wie betaalt de staat?

Jaap Dronkers, Ruggengraat van ongelijkheid, Beperkingen en mogelijkheden van onderwijsbeleid in Europa, uitgave i.s.m. de Wiardi Beckman Stichting, ISBN 978 90 5330 587 4. € 20,-

En die twee jongens zijn wij Brieven aan M. van der Goes van Naters De correspondentie tussen Marinus van der Goes van Naters en Stuuf Wiardi Beckman begon toen Van der Goes in 1919 naar Leiden vertrok om te gaan studeren. In de brieven, die de periode tot 1934 omvatten, schreven de vrienden over het dagelijks leven, hun gevoelens en gedachten, hun vriendschap, hun docenten. Ze schreven ook over hun toekomstplannen en over het socialisme, over hoe ze hun weg binnen de SDAP zochten en vonden. Ze probeerden theorieën uit, zochten naar een moraal, een levenshouding, en oefenden zich in het schrijven. De brieven bieden een fascinerend beeld van de belevingswereld van ethische socialisten uit die tijd, die, afkomstig uit welgestelde kring, uit rechtvaardigheidsgevoel en idealisme de zijde van de klassenbewuste arbeiders hadden gekozen, ook al hadden ze er nog nooit één in levende lijve ontmoet. Tegelijkertijd biedt dit boek een fraaie illustratie van de ideologische strubbelingen van een partij in de overgang van revolutie naar reformisme.

Een economisch mozaïek De PvdA en regionale economische ontwikkelingspolitiek

Flip de Kam, hoogleraar Openbare Financiën bij de Universiteit Groningen, schreef voor de WBS een eigentijds standaardwerk over progressieve belastingpolitiek. Het biedt een bijdrage aan het debat over uitgangspunten en vormgeving van ons belastingstelsel. Kan de belastingdruk niet omlaag? Of moet deze juist omhoog om zorg, onderwijs en andere collectieve voorzieningen te kunnen financieren? De Kam schuwt lastige vragen niet, zoals over de hypotheekrente-aftrek en de fiscale bevoordeling van buitenlandse bedrijven zonder uit het oog te verliezen dat de marges van fiscaal beleid klein zijn. Links mag geen overspannen verwachtingen koesteren over de maakbaarheid van de samenleving met behulp van fiscale instrumenten. Flip de Kam, Wie betaalt de staat? Uitgave i.s.m. de Wiardi Beckman Stichting, ISBN 978 90 5330 530 0, € 29,90

Frans Becker Daan Bultje Marijn Molema Pauline Smeets

Wiardi Beckman Stichting

Wiardi Beckman Stichting

WBS rapport: De bedreigde rechtsstaat Sociaal-democratie, terrorismebestrijding en burgerschap In dit rapport wordt een kritische blik geworpen op de voorstellen die in de laatste vijf jaar op gebieden van burgerschap en de bestrijding van het terrorisme zijn geëntameerd, zoals de Rotterdamwet, de Wet inburgering, de voorstellen voor wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap en de Wet terroristische misdrijven. De aandacht gaat daarbij uit naar de rol die de sociaaldemocratie heeft gespeeld bij de totstandkoming van het overheidsbeleid op de genoemde terreinen. Deze analyse mondt uit in een evaluatie van de keuzes die de PvdA de laatste jaren heeft gemaakt. Het rapport is te bestellen via de webwinkel: www.pvda.nl. Bestelnummer 703, € 5,-.

H.B. Wiardi Beckman, En die twee jongens zijn wij, Brieven aan M. van der Goes van Naters, Bezorgd en ingeleid door M. Berman en M. Halbertsma-Wiardi Beckman, uitgave i.s.m de Wiardi Beckman Stichting, ISBN 978 90 5330 549 2. € 25,Rapport van de Commissie Rechtsstaat van de Wiardi Beckman Stichting

WBS rapport: Een economisch mozaïek De PvdA en regionale economische ontwikkelingspolitiek. De PvdA heeft in de naoorlogse decennia haar stempel gedrukt op de ontwikkeling van het economische beleid, 28 ROOD oktober 2007

De bedreigde rechtsstaat Sociaal-democratie, terrorismebestrijding en burgerschap

Alle publicaties van de WBS zijn te bestellen via de webwinkel van de PvdA: www.pvda.nl. Mocht uw afdeling of gewest een discussie over een van de rapporten willen organiseren, neem dan contact op met het WBS: [email protected].

actueel

Tekst Ottolien van Rossem Illustratie CoverMechanics

Al maandenlang is er discussie over geloofsafval, ook binnen de PvdA. De partij maakt zich al langer hard voor geloofsvrijheid waaronder geloofsafval valt, maar door de activiteiten van PvdA-raadslid Eshan Jami staat het onderwerp nu extra in de belangstelling. Rood zet een aantal aspecten op een rij.

Geloofsafval

I

n 2004 verscheen het PvdA-rapport van de commissie Patijn over integratie en immigratie. Daarin wordt duidelijke taal gesproken: ‘de PvdA en de regering dienen vooral werk te maken van het onverkort en compromisloos steunen van een ieder – ook binnen de moslimgemeenschap – die voor emancipatie strijdt en zich aan emancipatiebelemmerende groepsdruk probeert te onttrekken.’ Dat geldt dus ook voor iedereen die strijdt voor het recht op geloofsafval. Als eerste – en vooralsnog enige – partij heeft de PvdA in 2005 het recht op geloofsafval vastgelegd in het beginselprogramma. In de paragraaf over ‘Immigratie en integratie’ wordt gepleit voor ‘een respectvolle behandeling van culturele en religieuze uitingen die vallen binnen de grenzen van de democratische rechtsstaat’. De zinnen daarop luiden: ‘Respect voor geloofsvrijheid van anderen, acceptatie dat mannen en vrouwen, homo’s en hetero’s, in Nederland gelijke rechten hebben en het recht op geloofsafval horen daar ook bij. Wie zich bij zijn of haar emancipatie belemmerd weet door de druk van familie, traditie of religie verdient onvoorwaardelijke steun.’ PvdA-fractievoorzitter Jacques Tichelaar besloot begin september de verklaring van het Steuncomité Ex-moslims niet te tekenen. Het Steuncomité verleent inhoudelijke steun aan het Centraal Comité van Ex-moslims dat Jami onlangs oprichtte. Tichelaar weigert niet omdat de PvdA het recht op geloofsvrijheid betwist. Zijn belangrijkste argument is dat er een passage in staat waarin een conflict wordt gesuggereerd tussen de islam en de Nederlandse wet. Daarin kan Tichelaar zich niet vinden.

RESPECT VOOR GELOOFSVRIJHEID De PvdA neemt nadrukkelijk stelling tegen religieuze dwang en de partij heeft zich dan ook vanaf het begin solidair verklaard met het doel van het Centraal Comité van Ex-moslims. Het comité heeft de belangstelling voor het recht op geloofsafval een impuls gegeven. Aandacht voor de naar voren gebrachte kwestie vindt de PvdA een goede zaak. PvdA Tweede Kamerlid en woordvoerder Integratie Jeroen Dijsselbloem: ‘In de praktijk is het praten over niet meer gelovig zijn in sommige geloofsgemeenschappen en sommige moslimgemeenschappen inderdaad nog een taboe. Het is de vraag hoe je als overheid ertoe kan bijdragen dat mensen die keuze vrij kunnen maken en er

‘Tolerantie vraag je en geef je’

vrij over kunnen spreken. Mensen die worden bedreigd, verdienen zonder voorwaarden bescherming van de overheid. En verder kun je een vrije keuze hoogstens stimuleren, aangezien de afweging binnen de gezinssfeer of geloofsgemeenschap ligt. Ook moet je duidelijk maken dat tolerantie tweezijdig is, tolerantie vraag je en geef je.’ Het helpt volgens Dijsselbloem al veel als er in de politiek en in het maatschappelijk debat niet over dé moslimgemeenschap gesproken wordt. Slechts 35 procent van de moslims gaat bijvoorbeeld naar de moskee, de rest heeft al een heel individuele invulling van het geloof. Er zijn dus veel gradaties en de uiterste gradatie, geloofsafval hoort daar ook bij.’

GODSDIENSTKRITIEK De PvdA staat dus pal achter het doel van Jami en zijn comité, maar er worden binnen de partij wel vraagtekens gezet bij de manier waarop Jami de boodschap duidelijk maakt. Zet het de partijen niet alleen maar meer tegenover elkaar? Wouter Bos: ‘Jami heeft het volste recht om die uitspraken te doen. Maar als de vraag is: moet je kwetsende uitspraken doen over Mohammed om geloofsafval te bepleiten, dan zeg ik nee.’ Ook zegt Bos over het onderwerp: ‘Van de zaak Ayaan heb ik wel geleerd dat in met taboes omgeven debatten confrontatie weliswaar soms onvermijdelijk is, maar dat het ons niet ontslaat van de verantwoordelijkheid om met elkaar nuchter na te blijven gaan wat de beste manier is om draagvlak voor het recht op geloofsafval binnen en buiten de moslimgemeenschap te kweken.’ Dijsselbloem vindt het belangrijk om te benadrukken dat er binnen de PvdA ruimte is voor harde godsdienstkritiek. ‘Grondwettelijk mag natuurlijk iedereen zeggen wat en hoe men wil. Maar belangrijk is dat iedereen zijn eigen individuele verantwoordelijkheid neemt omdat woorden een enorm hard wapen kunnen zijn en enorm hard aan kunnen komen. Woordkeuze heeft effect op de manier waarop we met elkaar omgaan, hoe we naar elkaar kijken,’ aldus Dijsselbloem. De nieuwe partijvoorzitter Lilianne Ploumen voegt hieraan toe: ‘Geen enkel onderwerp is taboe. De suggestie dat er onderwerpen taboe zijn in onze partij, getuigt van onderschatting en disrespect voor de kracht van onze beweging, voor de vrijheden die we bevochten en verkregen hebben. Maar het debat dat we voeren moet wel altijd op een respectvolle manier plaatsvinden.’ oktober 2007 ROOD 29

varia 1

2

3

4

5

6

Breinbreker

7

8 9

10

11 12

14

13

15

16

17

19

20

21

22

25

18

23

24

26

27 28

31 35

36

29

32

33

37

43

34

38

40

41

30

39 42

44

OPLOSSINGEN BREINBREKER 17: Horizontaal: 1+1. Samen werken samen leven; 6. Lof; 8. Ministerpost; 10. Aldaar; 11. Luther; 14. Rekenkundig; 17. Vorst; 18. Beeldend; 19. Anoden; 23. Weduwen; 24. OM; 25. Knip; 28. Tegennatuurlijk; 28. Deze klinkers stromen in Friesland (2); 31. Mits; Verticaal: 2. Ministerraad; 3. Wet; 4+12 . Rare snijboon; 5. Noordzuidlijn; 6. Ontaarden; 7. Brug; 9. Vertrouwen; 12. Re; 13. Peren; 16. Go; 18. Beenham; 20. Knip; 21. Stout; 22. Onwijs; 23. Watt; 25. Mus; 27. Ik; 29. Ei; 30. Ti

Bedenkt u puzzels ? Mail ons: [email protected]!

18

HORIZONTAAL: 1. Actuele situatie in de Hofstad (3+4+7); 8. Geheel foute ruzie (5); 9. Slotwoord van een verstrooid kamerlid (10); 12. Hierin blijf je zeker van je baan (2); 13. Kamerlid uit Ruidenberg? (5); 14. Adelijk vertrek (10); 17. Deze vriend wordt wel eens geslagen (4); 19. Professionele adviesclub van Balkenende (1+1+1); 20. Dierenvoeder in een pistool (3); 22. Studentikoze plantensoort onder de bomen (3); 24. Een hele oude cd (2); 25. Afstotende nieuwe werknemers? (5); 26. Liefdesblad? (4); 28. Deze klinkers stromen in Friesland (2); 29. Klein onderdeel binnen het ministerie van VROM? (2); 31. Frauduleuze vis in de slaapkamer? (6); 34. Predikantenwagen? (2); 35. Bedient de fracties (9); 38. Grote hekst voor een rund (5); 40. Oude euro (3); 42. Niks schone rivier (3); 43. Na achten gingen zij die kant op (5); 44. Heeft een boer in het stemhokje (7) VERTICAAL: 1. Staatssecretaris van wildbeheer? (2+5); 2. Bijbelse leugendetector (4); 3. Hoopvol scheepsonderdeel (5); 4. Is niet knettergek maar ziet ze wel vliegen (8); 5. Zorgt voor vrolijkheid bij de borrel (4); 6. Gezaghebbende geldcontroleur (1+1+1); 7. Excuses uit het leger (8 + 6); 10. Testamentair stukje op de boerderij (7); 11. Daar blijf je tegen aan praten (12); 13. Japans startschot (2); 15. Gekleurde oorlogsroman (9); 16. Luie slee; 17. Klein premiertje (1+1); 18. Gladde vis (3); 21. Zilver (7); 23. Maar een Duitse rivier (3); 27. Ouderwets klein gehucht (6); 30. Tomatendorp (3); 32. Sprekend paard uit Friesland? (2); 33. Is het daar goed in de zorg? (2); 36. In een keer scoren (3); 37. Basismateriaal van een olifant (3); 39. Sonja Bakker collectie (3); 41. Grauw overblijfsel (2)

Stuur uw oplossing vóór 1 december a.s. naar PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam. De winnaar ontvangt het boek En die twee jongens zijn wij! Brieven aan M. van der Goes van Naters van H.B. Wiardi Beckman. DE PRIJSWINNAAR VAN DE BREINBREKER IN HET VORIGE NUMMER IS: Hester van van de Grift uit Arnhem

Prijsvraag Wat gebeurt hier? Heeft u een idee of scherpe associatie bij deze foto of wéét u gewoon welk politiek moment hier wordt verbeeld?

Foto Roel Rozenburg

Schrijf dan een origineel, krachtig onderschrift dat de foto verduidelijkt. De winnaar ontvangt het boek: En die twee jongens zijn wij! Brieven aan M. van der Goes van Naters van H.B. Wiardi Beckman. Stuur uw oplossing vóór 1 december a.s. naar:

PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected].

In de volgende editie van Rood wordt het werkelijke onderschrift bij de foto prijsgegeven. De winnaar van de prijsvraag uit Rood nr.4 is A. van Dooren uit Doesburg: ‘Mijn overleden vader, overleden man en oudste zoon zijn echte rode rakkers. Als een van hen naast Wouter Bos zou zitten, zou de tekst luiden: Wouter! Kop op! Ik sta immers achter je!’ Het werkelijke onderschrift luidde: Den Haag, 1 juni 2007. Presentatie rapport Vreeman.


Uitgesproken NOSTALGIE Onlangs bracht het Nederlands Theater Instituut in samenwerking met Beeld en Geluid en de VARA de 4-cd box Ongehoord, ’t Oproer kraait uit. Een boekje is bijgesloten. Op de cd’s zijn 119 rebelse liedjes samengebracht, die tussen 1968 en 1975 door de VARA in het radioprogramma ’t Oproer kraait werden uitgezonden. Tussen 1970 en 1972 maakte de VARA er bovendien een tv-serie van. De drijvende kracht hierachter was Jaap van de Merwe, een veelzijdig liedjesschrijver, zanger en presentator. Dankzij de revolutionaire tijdgeest was een groot aantal getalenteerde zangers bereid om een bijdrage te leveren aan de programma’s, waaronder bekende vertolkers zoals Jenny Arean, Robert Long, Jules de Corte, Adèle Bloemendaal en Gerard Cox. Van de Merwe, de specialist bij uitstek van het Nederlandse strijdlied, slaagde erin voor de programma's een gevarieerde selectie van traditionele en moderne liedjes te maken. Op de cd’s zijn, naast klassiekers zoals Het Mariannelied, De Moerbrigade en De Wevers, protestliedjes tegen het kapitalisme, bewapening, de Vietnamoorlog, en de Chili-coup te horen. Topstuk is wellicht de moderne Internationale, met de nieuwe tekst van Van de Merwe (‘Hé joh, ze houden je eronder!’), een collectors item, waarvan de VARA indertijd veertienduizend singles verkocht. Het bijgeleverde boekje geeft aardige achtergrondinformatie over de liedjes, de VARA programma’s, en Van de Merwe’s biografie. De cd-box zal bij veel oudere PvdA-leden aangename herinneringen oproepen, en is ook voor jongeren interessant, omdat de muziek toegankelijker en herkenbaarder is dan de die van de traditionele grote socialistische koren. Emil Bakkum Ongehoord, ’t Oproer kraait , € 29,95

agenda Oktober Dinsdag 30 Debat met Minister Koenders over Ontwikkelingssamenwerking, Den Haag

Rood Ledenblad van de Partij van de Arbeid

4e jaargang • nummer 5 • oktober 2007

November Zaterdag 3 Conferentie over milieu en klimaat met Jacqueline Cramer, Zutphen

Maandag 19 Europa landen tour over Estland, Drachten

Zaterdag 24 Jubileumfeest Zaanstad zie voor meer info Nieuws uit de Partij Voor locaties, tijden en overige informatie surf naar www.pvda.nl/agenda

In het volgende nummer:

Colofon Rood is het positief/kritische ledenblad van de-Partij van de Arbeid waarin leden van de partij centraal staan. Leden worden van harte uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood en de redactie van ideeën, suggesties of-kopij te voorzien. Rood verschijnt zes maal per jaar en wordt gratis verspreid onder de leden van de PvdA in een oplage van 63.000-exemplaren. Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen via de ledenadministratie (ledenadministratie@ pvda.nl of-020-5512290). Rood verschijnt ook in gesproken vorm voor mensen met een leeshandicap. Info: FNB, tel.: (0486) 486486. Partij van de Arbeid Herengracht 54 / Postbus 1310 1000 BH Amsterdam 020-5512155 / www.pvda.nl Redactieadres: Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam [email protected] Redactie: Angelina Scalzo, Jan Schuurman Hess, Michiel-Reijnen, Ottolien van Rossem Eindredactie: Roselie Kommers Art direction en vormgeving: Studio Pollmann, Amsterdam

De plannen en ambities van Lilianne Ploumen Martijn van Dam over het buitenlandbeleid

Vul de bon in en ontvang de cd-box ’t Oproep kraait voor slechts € 22,– (inclusief verzendkosten) in plaatst van € 29,99.

Korting voor leden

Medewerkers aan dit nummer: Frans Becker, Wouter Bos (column), Job Cohen, Michael Juffermans (Breinbreker), Flip de Kan, Bart Pauwels, Lilianne Ploumen Fotografie: De Beeldredaktie, Tessa Posthuma de Boer, Roel Rozenburg, Spaarnestad Photo Cartoon: Peter Pontiac, Bussum Illustraties: CoverMechanics, Amsterdam Pieter M. Dorrenboom, Rotterdam Lithografie: Grafimedia Amsterdam Drukwerk: vdBJ / Print Support, Bloemendaal Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid van het partijbestuur.

Naam

Overname van (delen van) artikelen, foto’s of illustraties alleen na uitdrukkelijke toestemming van-de-uitgever.

Adres Woonplaats Lidmaatschapsnr. Rekeningnr. Hierbij machtig ik de PvdA om 22 euro van mijn rekening af te schrijven. Plaats

Datum

Stuur de bon naar: PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam

ISSN 1574-2733

mei 2007 ROOD 31

column

Foto De Beeldredaktie

Eindelijk! De afgelopen maanden heb ik tegen Jan Peter Balkenende een paar keer de grap gemaakt dat we zijn vorige kabinet net wat te vroeg hebben laten vallen. Hij kon er wel om lachen. Wat ik bedoelde was dit. Normaal zijn er verkiezingen in mei, dan de formatie en meteen alweer Prinsjesdag en de Miljoenennota. Dus tussen het moment van aantreden van een kabinet en het presenteren van de plannen op Prinsjesdag zit nauwelijks tijd. Nu was dat anders. We traden al in februari aan, maar mochten pas in september onze plannen presenteren. En natuurlijk besteedden we onze tijd nuttig, gingen we het land in en deden we wat gedaan moest worden, maar het beeld was toch: wanneer worden ze nou eens concreet? Maar goed, eindelijk was het dan toch Prinsjesdag. En konden wij als PvdA laten zien dat het wat uit maakt dat we mee doen. Eindelijk kan er in dit land ook een bijdrage van de hoogste inkomens gevraagd worden bij het op orde brengen van economie en schatkist. Eindelijk hebben we het bij het voorbereiden op de toekomst niet alleen maar over sparen

en bezuinigen, maar ook over investeren. Eindelijk is er meer geld voor duurzame energie, voor wijkverbetering, voor armoedebestrijding, voor WAO-ers, voor beter onderwijs, voor veiligheid, voor innovatie. Regeren is een kwestie van geven en nemen. Wie zijn verkiezingsprogramma geen geweld aan wil doen, moet niet gaan regeren maar op het pluche van de oppositiebankjes blijven zitten. Dan hoef je nooit iets in te leveren. Maar bereik je ook niets. Ruud Vreeman vroeg in zijn rapport over de verkiezingsnederlaag van ons de authentieke sociaal-democratie de ruimte te geven. Bij die authenticiteit hoort volgens mij ook dat we nooit bang zijn geweest om verantwoordelijkheid te nemen. En dus te geven en te nemen. Met de Miljoenennota hebben we laten zien dat we iets kunnen bereiken door mee te doen. Ik hoop en verwacht dat u ons helpt de mooie woorden nu in krachtige daden om te zetten.

De volgende Rood verschijnt half december

Wouter Bos, Partijleider

Hoe rood is de begroting?

Recommend Documents