Het Theaterfestival 2014 State of the Youth Freek Vielen

             

    Het  Theaterfestival  2014   State  of  the  Youth  Freek  Vielen                      

1.   In  het  zesde  leerjaar  stierf  een  klasgenootje  van  mij  aan  kanker   ik  was  twee  jaar  daarvoor  verhuisd  en  in  die  twee  jaar  dat  ik  met  hem  in  de  klas  had  gezeten   was  hij  weinig  op  school  geweest   ik  kende  hem  niet  zo  goed   ik  wist  dat  hij  eens  op  een  schooldag  naar  Disneyland  was  gegaan  en  dat  ik  toen  niet  jaloers   mocht  zijn,  maar  waarom  wist  ik  niet     toen  de  meester  vertelde  dat  hij  gestorven  was,  voelde  ik  niets,     wist  ik  niet  wat  ik  voelde,  en  speelde  die  dag  door,     enigszins  opgelucht  doordat  ik  de  spreekbeurt     die  ik  niet  goed  had  voorbereid     niet  hoefde  te  doen   ik  heb  niet  gehuild,  ben  niet  stil  in  een  hoekje  gaan  zitten,  heb  geen  bezorgde  vragen  gesteld   aan  mijn  ouders.     de  nacht  voor  zijn  begrafenis  waar  we  met  de  hele  klas  op  de  fiets  naar  toe  zouden  gaan,   werd  ik  huilend  wakker  door  een  nachtmerrie.     Ik  had  gedroomd  dat  mijn  broer  gestorven  was     en  ik  moest  verschrikkelijk  huilen.     Ik  wist  niet  waarom,  maar  ik  moest  zo  hard  huilen   wat  ik  deed  in  mijn  eentje  in  de  badkamer   om  niemand  wakker  te  maken.   ik  zou  het  toch  niet  kunnen  uitleggen.         Ik  weet  nog  goed  dat  ik  nog  nooit  de  gedachte  had  gehad     dat  ik  van  mijn  broer  hield,     ik  had  nog  nooit  de  angst  gevoeld  dat  ik  hem  kwijt  zou  kunnen  raken,     maar  door  die  droom  ervoer  ik  iets  dat  ik  nog  niet  eerder  had  ervaren,   ik  ervoer  iets  van  wat  dood  zijn,  dood  gaan,  achterblijven  kan  betekenen.       Als  ik  iets  wil  mijn  komende  leven,     hoe  kort  of  lang  dat  ook  moge  duren   dan  zou  ik  graag  dat  soort  dromen  en  nachtmerries  achterna  jagen     om  ze    via  repetitieruimtes,  brainstormsessies  en  subsidiedossiers   om  20u30  in  een  theaterzaal,  met  open  ogen,  mee  te  kunnen  maken   om  te  weten  wat  ik  voel   om  te  voelen  wat  ik  weet   om  iets  te  voelen  wat  ik  nog  niet  heb  gevoeld     iets  te  weten  wat  ik  nog  niet  wist.    

2.     Goedenavond  dames  en  heren,     mijn  naam  is  Freek  Vielen,  ik  ben  29  jaar  en  heb  afgelopen  jaar  Heimat  geregisseerd   ik  ben  zeer  vereerd  dat  ze  me  voor  deze  State  of  the  Youth  gevraagd  hebben.     nog  maar  tien  jaar  geleden  deed  ik  auditie  hier  op  de  Singel   en  nu  zou  ik  jullie  allemaal  mogen  toespreken   wat  een  eer     en  ik  zou  in  de  zomer,  zo  had  ik  bedacht,     in  alle  rust,  als  de  deadlines  gehaald  waren     en  de  dagen  weer  meer  uren  dan  activiteiten  zouden  hebben,     dan  zou  ik  deze  speech  gaan  schrijven.     maar  het  werd  een  zomer  waarin  de  komkommertijd  nooit  echt  doorbrak,   waarin  de  beelden  van  Gaza,  Oekraïne  en  Irak  om  en  op  de  voorpagina  vochten     met  de  onmenselijke  beet  van  Luis  Suarez   ĞŶŝŬĚĂĐŚƚ͚ǁĂƚŝƐŚŝĞƌĂĂŶĚĞŚĂŶĚ͛   ͚ǁĂĂƌƐƚŽƉƚĚŝƚ͚͛ŚŽĞŬĂŶŝŬĚŝƚƐƚŽƉƉĞŶ͛      ik  deed  uiteindelijk  de  televisie  uit  en  begon  te  schrijven   en  begin  augustus  had  ik  mijn  speech  af,     te  lang     -­‐wat  ik  weet  aan  mijn  jeugdig  enthousiasme;       later,  ooit,  als  ik  oud  ben,     zal  ik  wel  in  voetnoten  en  toevoegingen  praten,   spreken  met  penselen  om  de  laatste  details  te  veranderen,  zo  dacht  ik.     nu  moet  ik  de  blokkwast  en  de  roller  nog  gebruiken-­‐     te  lang,  deze  speech,  maar  af.     en  toen,  begin  augustus,  terwijl  Theater  aan  Zee  nog  bezig  was,   en  nog  voor  de  boekhoudkundige  mededeling   betreffende  ons  gezamenlijk  budget  kond  was  gedaan,     las  ik  op  een  rustige  zomeravond  de  State  of  the  Unions  voor  mij.   ik  begon  met  één,     toen  de  volgende  en  tenslotte  las  ik  ze  allemaal.   En  ik  begon  me  zorgen  te  maken.     Niet  zozeer  vanwege  het  feit  ik  er  achter  kwam  dat  bijvoorbeeld  Oscar  van  Woensel  31  was   toen  hij  de  State  van  the  Union  deed,  niet  die  van  the  Youth,  maar  die  van  de  Union,  Wayn   Traub  was  32,  net  als  Sidi  Larbi,  waardoor  even  de  gedachte  kwam  of  ik  met  mijn  29  jaar  wel   zo  blij  zou  moeten  zijn  met  mijn  jongemakerslabel,  of  de  State  of  the  Youth  niet  evengoed  

een  pappen  en  nat  houd  pierenbadje  is,  omdat  het  zwembad  simpelweg  al  jaren  te  vol  is  en   zal  overstromen  met  mijn  aanwezigheid,     maar  die  gedachte  ging  gelukkig  spoedig  weer  weg     omdat  het  uiteindelijk  allemaal  niet  zo  belangrijk  is     ik  schrok  van  het  lezen  van  die  speeches   omdat  ze  bijna  zonder  uitzondering  hetzelfde  verhaal  vertelden   ze  verdedigden  de  waarden  van  kunst     en  ze  waarschuwden  voor  het  neoliberalisme     en  de  doodlopende  weg  van  marktwerking     in  de  maatschappij  in  het  algemeen   en  in  de  kunst  in  het  bijzonder     exact  wat  ik  in  mijn  affe  augustusspeech  ook  probeerde  te  doen   ik  schrok  omdat  alles  wat  ik  geschreven  had     ook  door  anderen  al  gezegd  was   en  ik  schrok  omdat  het  dus  blijkbaar  niets  geholpen  had   ik  schrok  dat  Srebrenica  door  Syrië  is  vervangen       en  het  dus  blijkbaar  niet  geholpen  heeft   zou  ik  dan  nu  datzelfde  verhaal  nog  eens  moeten  doen?   dacht  ik   of  is  zwijgen,  eindelijk  staken     gepaster?     maar  als  er  één  plek  is  waar  oude  verhalen  opnieuw  en  opnieuw  verteld  mogen  worden,   om  telkens  weer  een  andere  alliantie  met  het  moment,  de  dag,  het  jaar  aan  te  gaan,     om  steeds  opnieuw  te  zoeken  naar  betekenis  en  uitzicht   dan  is  het,  lijkt  mij,  deze  plek.     dus  hier  -­‐  dan  toch   mijn  draai  in  de  molen   mijn  portie  repetitieve  boosheid   mijn  oplossing  voor  dit  alles   mijn  geloof  dat  het  weldegelijk  zin  heeft     om  je  uit  te  spreken   om  jezelf  te  formuleren          

3.     mijn  moeder  is  ziek.  In  april  kreeg  ze  te  horen  dat  de  kanker  waar  ze  10  jaar  geleden  van   genezen  leek,  terug  was  gekomen.         die  zin  stond  overigens  in  geen  enkele  ander  State  of  the  Union     maar  dat  is  niet  de  reden  dat  ik  het  u  vertel     ik  zeg  het  slechts  omdat  het  waar  waar  waar  is   mijn  moeder  heeft  een  tumor  in  haar  heup   zo  gaat  dat     ik  weet  dat  er  mensen  zijn  die  vinden  dat  mijn  generatie       te  veel  in  hun  navel  ronddoolt     daar  slechts  tussen  het  pluis  en  opgedroogd  zaad  zit  te  wroeten.   mocht  u  nu  behoren  tot  die  categorie  die  die  mening  ten  deel  is  gevallen   maar  toch  van  deze  tekst  wil  genieten   het  is  het  begin  van  het  seizoen,  we  gaan  elkaar  nog  nodig  hebben  de  komende  jaren   heb  ik  een  gratis  tip:   gejat  uit  de  eerste  roman  van  Dave  Eggers   ͚ĚŽĞƚƵĂůƐŽĨŚĞƚĨŝĐƚŝĞŝƐ͛     mijn  vader  belde  me  in  april   of  ik  toch  graag  misschien  even  langs  huis  wou  moest  komen  snel  vandaag  nu     oŵĚĂƚŚĞƚƚĞƌƵŐǁĂƐŐĞŬŽŵĞŶ͕ŽŵĚĂƚŚĞƚŽƉnjŽ͛ŶŐĞŬŬĞƉůĞŬnjĂƚ͕ŽŵĚĂƚŚĞƚŬĂŶŬĞƌǁĂƐ͕ was  volgens  de  dokters  de  kans  groot  dat  het  al  uitgezaaid  -­‐  in  haar  organen  zou  zitten.   En  na  bijna  een  maand    geleefd  te  hebben  met  het  idee  dat  mijn  moeder  misschien  nog   maar  een  maand  te  leven  zou  hebben,  kregen  we  nieuws:     de  tumor  was  niet  uitgezaaid  en  was  op  dit  moment  niet  levensbedreigend.  Ze  zou  er  dus   niet  aan  doodgaan.  Er  was  maar  een  minpunt:  het  is  niet  te  genezen,  ze  kunnen  het  niet   weghalen,  en  ze  zal  er  dus  aan  doodgaan.  Gelukkig  niet  meer  direct,  maar  zeker  wel  ooit.         Ik  was  thuis,  de  dag  na  dat  doktersbezoek.     Mijn  vader  werd  gebeld  en  ik  hoorde  hem  aan  de  telefoon  tegen  mijn  tante  zeggen:   ͚Śoe  ik  me  voel͍͛   hij  zuchtte,  slikte  wat  woorden  en  tranen  weg,  en  zei  toen     ͚ĚĂĂƌnjŽƵĞŝŐĞŶůŝũŬĞĞŶƐĞĞŶnjĞĞƌŐŽĞĚĞƐĐŚƌŝũǀĞƌĞĞŶďŽĞŬŽǀĞƌŵŽĞƚĞŶƐĐŚƌŝũǀĞŶ͕   ŽŵƚĞǀĞƌǁŽŽƌĚĞŶǁĂƚŝŬŶƵĂůůĞŵĂĂůǀŽĞů͛͘     4.   Ik  wil  het  in  deze  speech  niet  hebben  over  mijn  moeder,  niet  over  de  dood     ik  wil  het  hebben  over  wat  mijn  vader  zei  aan  de  telefoon  tegen  mijn  tante.     en  waarin  ik  mijn  vak  -­‐per  ongeluk-­‐  begrepen  en  gewaardeerd  voelde   en  hoe  goed  dat  voelde,  dat  mijn  vak  begrepen  werd  en  belangrijk  werd  gevonden,  

na  twee  jaar  Nederlandse  bezuinigingretoriek  en  aanverwante  ellende   en  met  de  Vlaamse  bezuiniging  en  zijn  zalvende  retoriek  in  het  verschiet     ik  herkende  in  die  woorden  van  mijn  vader     mijn  taak   als  schrijver/theatermaker   over  die  taak  wil  ik  het  graag  hebben   daar  gaan  we:     5.     ik  heb  een  vriendin  die  dichter  is  en  die  mopperde  dat  mensen  eigenlijk  alleen  dichtbundels   kopen  als  ze  super  verliefd  zijn  of  als  er  iemand  sterft.       Als  ik  aan  mijn  vader  denk,     die  zonder  woorden  of  beelden,     opgelucht,  maar  verslagen  en  vermoeid   op  de  bank  zat,   kan  ik  alleen  maar  aan  die  dichter  zeggen:  wees  blij.     Wees  blij  dat  als  er  mensen  zonder  woorden  zitten,     ze  die  woorden  kunnen  proberen  te  zoeken  bij  de  woordenstamelaars,   bij  de  dichters.  Dat  is  ons  vak.       Zoals  de  wetenschapper  op  veldwerk  gaat,   of  nog  eens  op  zijn  rekenmachine  kijkt  ,   of  nog  maar  eens  twee  artikelen  van  andere  wetenschappers  met  elkaar  vergelijkt,     om  maar  iets  over  de  wereld  te  kunnen  zeggen,       iets  dat  waar  is,     ŝĞƚƐĚĂƚĚŽŽƌnjŝũŶĐŽůůĞŐĂ͛ƐǁŽƌĚƚŐĞƌĞǀŝĞǁĚ  in  toonaangevende  bladen     als  waar     zo  is  het  mijn  vak  om  rond  te  kijken  in  deze  wereld     dat  te  analyseren     en  daar  woorden,  beelden,  verhalen  aan  te  geven   en  die  tot  een  ervaring  te  maken.       Zodat  mensen  als  ze  samen  uit  ʹbijvoorbeeld-­‐  een  voorstelling  komen     tegen  hun  partner  kunnen  zeggen:    kijk  zo  voel  ik  me,       dit  probeer  ik  je  al  zo  lang  duidelijk  te  maken,   waarom  verander  je  niet,   waarom  verander  je  niet  iets  aan  je  leven?     kunst  kan  je  gebruiken  waar  normale  taal  tekort  schiet,    

je  kunt  het  gebruiken  om  te  communiceren.     ŽŽƌĞĞŶĐŽŶĐƌĞĞƚ͚ŝĞƚƐ͛ƚĞŵĂŬĞŶŝŶĚĞďƵŝƚĞŶǁĞƌĞůĚ͕   ĞĞŶ͚ŝĞƚƐ͛dat  als  waar  wordt  ervaren     ͚ŝĞƚƐ͛ĚĂƚĚŽŽƌŚĞƚƉƵďůŝĞŬǁŽƌĚƚŐĞƌĞǀŝĞǁĚĂůƐwaar   ŬĂŶũĞŶĂĂƌĚĂƚ͚ŝĞƚƐ͛ǀĞƌǁŝũnjĞŶ   als  je  iets  wilt  mededelen  over  je  binnenwereld.       Het  verbreedt  simpelweg  het  zegbare.     Maar  het  gaat  natuurlijk  nog  verder.     Het  heeft  bij  mij  ook  het  voelbare,  het  denkbare  en  het  kenbare  verdiept.     En  dit  bedoel  ik  op  de  minst  esoterische  manier  mogelijk:       Ik  leende  van  een  vriend  On  the  Road  en  ik  wist  waarna  ik  al  een  paar  jaar  verlangde  zonder   dat  ik  wist,  ik  verlangde  naar  de  wereld   ik  las  Bij  Nader  Inzien  van  JJ  Voskuil  en  ik  snapte  mijn  vrienden,  mijn  vriendschap  beter   Ik  las  Salinger  en  voelde  me  begrepen   door  mezelf   door  Salinger  begreep  ik  wat  ik  voelde  en  voelde  ik  wat  ik  begreep.       Kunst  is  een  communicatiemiddel     waardoor  je  de  wereld  en  jezelf  beter  kan  leren  kennen.     Het  kan  troosten  of  verontrusten,     het  kan  de  wereld  mooier  maken  en  daarmee  verbeteren     of  lelijker  waardoor  je  als  toeschouwer  zelf  de  wereld  mooier  wil  maken.       Maar  uiteindelijk  is  het  een  communicatie  middel     om  datgene     waar  we  volgens  een  Weense  loopgraafsoldaat  over  moeten  zwijgen  in  de  wetenschap     zegbaar,  kenbaar,  voelbaar,  denkbaar  te  maken.       Binnen  een  mens  of  van  mens  tot  mens     of  zelfs     van  groep  tot  groep     en  dat  dwars  door  de  eeuwen  heen.         het  lijkt  me  verre  van  overdreven  te  stellen     dat  wij  door  ons  vermogen  tot  het  maken  van  kunst     steeds  een  diepgaander  en  genuanceerder  gesprek  zijn  gaan  voeren.       we  kunnen  het  hebben  over  Kafka-­‐procesen,     we  kunnen  in  opiniestukken  verwijzen  naar  het  Truman-­‐syndroom     of  de  The  Big  Brother  die  meekijkt.    

we  kunnen  waarschuwen  voor  plannen  door  de  gevolgen  in  een  kunstwerk  tastbaar  te   maken  zonder  dat  de  plannen  uit  hoeven  gevoerd  te  worden   we  kunnen  dromen  over  horizonnen  die  we  zelf  verzinnen     en  die  we  vervolgens  waar  kunnen  maken   we  kunnen  onze  wereld  inrichten     op  basis  van  dingen  die  alleen  bestaan  doordat  iemand  dat  bedacht  heeft     het  verbreed  niet  alleen  het  zegbare,     maar  verdiept  ook  het  denkbare,     binnen  een  persoon   binnen  een  maatschappij.     6.     ik  heb  soms  zelfs  het  gevoel  dat  wetenschappers  en  kunstenaars  niet  alleen  de  realiteit   blootleggen  maar  zelfs  uitbreiden.  Als  je  iets  echts  goeds  hoort  of  leest  dan  lijkt  het  vaak   alsof  die  waarheidsvinders  simpelweg  de  Mijnen  der  Waarheid  zijn  ingedoken  om  daar   Waarheid  te  delven,  om  mee  naar  boven  te  nemen  om  het  trots  aan  ons  te  laten  zien,     terwijl  we  nooit  kunnen  weten  of  het  niet  eigenlijk  waarheidsalchemisten  zijn.   Mensen  die  uit  blubber  goud  hebben  gemaakt.     Mensen  die  door  iets  bedacht  te  hebben  de  werkelijkheid  uitbreiden.       7.   Neem  nu  als  voorbeeld  het  onderscheid   tussen  burgers  en  consumenten   een  onderscheid,  ooit  onder  woorden  gebracht  door  een  filosoof,   en  later  door  andere  mensen  zo  vaak  gebruikt   dat  we  het  nu  kunnen  hanteren       ieder  individu  ʹzo  ontdekte  of  bedacht  hij-­‐    heeft  een  burger  en  een  consument  in  zichzelf   de  burger  kijkt  naar  wat  hij  denkt  dat  goed  is  voor  ons  allen,     de  consument  kijkt  naar  wat  goed  is  voor  hem,     de  burger  focust  zich  op  wat  hij  verlangt  voor  het  land,     de  consument  op  waar  hij  zin  in  heeft  voor  zichzelf.     De  burger  kiest  in  het  stemhokje,  de  consument  in  de  Carrefour.       Ik  moest  aan  dit  onderscheid  denken     dat  onderscheid  dat  misschien  alleen  als  idee  bestaat,     toen  ik  vorige  week  over  straat  liep       ik  liep  over  straat   en  ik  stond  naast  een  stoplicht    

met  daarin  een  tikapparaat  voor  blinden.     Dat  tikapparaat  dat  langzaam  tikt  als  het  stoplicht  op  rood  staat     en  snel  tikt  als  het  op  groen  springt.   Ik  dacht  daar  niet  zoveel  over   ƚŽƚŝŬĚŽŽƌůŝĞƉĞŶďŝũŚĞƚǀŽůŐĞŶĚĞƐƚŽƉůŝĐŚƚǁĞĞƌnjŽ͛ŶƚŝŬĂƉƉĂƌĂĂƚŚŽŽƌĚĞ   en    ik  dacht,  wat  goed.     tĂƚŐŽĞĚǀĂŶŽŶƐ͕ĚĂƚǁĞŝŶĂůůĞƐƚŽƉůŝĐŚƚĞŶnjŽ͛n  tikapparaat  stoppen.     Hoeveel  zou  dat  wel  niet  kosten?  En  hoeveel  is  dat  dan  per  blinde,  dacht  ik.   Maar  dat  maakt  niet  uit,  dacht  ik  toen,   want  ik,  als  burger,  vind  het  goed  en  vanzelfsprekend     dat  we  dat  gezamenlijk  betalen  voor  onze  blinde  medemens.     Omdat  iedereen  zo  veel  mogelijk  geholpen  moet  worden  om  zelfstandig  over  straat  te   kunnen  gaan  en  zijn  leven  te  ontplooien,  zijn  talenten  waar  te  maken.     Natuurlijk  moeten  we  dus  doorgaan  met  in  alle  stoplichten  een  tikapparaat  te  stoppen.       Daar  betaal  ik  graag  aan  mee  via  belastingen.     Geen  probleem.     ĂĂƌŚŽĞĨŝŬŚĞƵƐŐĞĞŶ͚ĚĂŶŬũĞǁĞů͛ǀŽŽƌ͘   KĨĞĞŶŬĂĂƌƚũĞŵĞƚŬĞƌƐƚ͕͚ďĞĚĂŶŬƚŶĂŵĞŶƐĚĞďůŝŶĚĞŐĞŵĞĞŶƐĐŚĂƉ͕͛ŶĂƚƵƵƌůŝũŬŶŝĞƚ͘   Ik  vind  het  vanzelfsprekend  dat  we  dat  collectief  regelen,     zelfs  al  heb  ik  er  als  redelijk  perfect  ziend  persoon  niets  aan.   Zelfs  al  vind  ik  dat  luide  getik  soms  zelfs,  dat  geef  ik  toe,  een  beetje  irritant.     Geen  punt.       en  dat  vind  ik  echt   maar   dacht  ik  toen  ik  verder  liep   stel  nou   dat  er  voor  mij  2  potjes  zouden  staan,   een  potje  ǁĂĂƌďŝũnjŽƵƐƚĂĂŶ͚ĚŽŶĞĞƌŚŝĞƌƵǁϮĞƵƌŽŽŵĚĞƚŝŬĂƉƉĂƌĂƚĞŶŵĞĞƚĞĨŝŶĂŶĐŝĞƌĞŶ͛   en  het  andere  potje  waarbij  zou  staan     ͚ƌƵŝůŚŝĞƌƵǁƚǁĞĞĞƵƌŽŝŶǀŽŽƌĞĞŶǁĂƌŵƐĂƵĐŝũnjĞŶďƌŽŽĚũĞ͛   dan  zou  ik   als  ik  eerlijk  ben     als  ik  echt  eerlijk  ben   die  twee  euro  vanzelfsprekend     in  dat  potje  voor  dat  tikapparaat  stoppen.     Natuurlijk,  ik  leg  net  uit  hoe  goed  ik  het  vind  dat  die  tikapparaten  bestaan.     \   Ik  denk  dat  ik  alleen  en  enkel  de  ene  twee  euromunt,     mijn  eigen  zuurverdiende,  door  hard,  hard  werken,  verdiende  twee  euro  munt,  in  dat  potje   voor  dat  saucijzenbroodje  zou  stoppen  

als  ik  op  dat  moment  toevallig  net  honger  had.  Of  zin  in  een  saucijzenbroodje.  Of  gewoon   iets  warms.  Voor  in  mijn  maag.  Een  lekker  tussendoortje.     In  dat  geval  weet  ik  zeker  dat  het  me  echt  geen  enkele  moeite  zou  kosten     om  een  reden  te  bedenken     waardoor  ik  het  perfect,     voor  de  duur  van  het  verorberen  van  dat  saucijzenbroodje,     voor  mezelf  zou  kunnen  rechtvaardigen  om  niet  mee  te  betalen  aan  de  tikapparaten.       ͞ŵŝũŶďƵƵƌŵĂŶďĞƚĂĂůƚǀĂƐƚǁĞůǀŽŽƌĚĂƚƚŝŬĂƉƉĂƌĂĂƚ͟   ͞ŵŝũŶďƵƵƌŵĂŶďĞƚĂĂůƚƚŽĐŚŽŽŬŶŝĞƚǀŽŽƌĚĂƚƚŝŬĂƉƉĂƌĂĂƚ͟   ͞ĂůƐĞƌǀŽůĚŽĞŶĚĞǀƌĂĂŐŶĂĂƌƚŝŬĂƉƉĂƌĂƚĞŶŝƐĚĂŶŬŽŵĞŶĚŝĞƚŝŬĂƉƉĂƌĂƚĞŶĞƌǀĂŶnjĞůĨǁĞů͟   ͞ŬƵŶŶĞŶĚŝĞďůŝŶĚĞŶĚĂƚŶŝĞƚnjĞůĨďŝũĞůŬĂĂƌĐƌŽǁĚĨƵŶĚĞŶ͟   ͞ŬƵŶŶĞŶnjĞŐĞĞŶŵĂĂƚƐĐŚĂƉƉĞůŝũŬĞƉĂƌƚŶĞƌnjŽĞŬĞŶ͟   ͞ŝŶĚĞŵŝĚĚĞůĞĞƵǁĞŶŚĂĚĚĞŶĚĞƐƚŽƉůŝĐŚƚĞŶƚŽĐŚŽŽŬŐĞĞŶƚŝŬĂƉƉĂƌĂĂƚũĞƐ͟     8.   om  deze  reden,     omdat  ik  mezelf  een  beetje  ken,   deel  ik  ook  niet  het  enthousiasme  over  onze  nieuwe  minister   die  minister  mag  dan  misschien  slim  zijn  (jeeh)  of  geïnteresseerd  in  cultuur  (jeeh)     hij  maakt  deel  uit  van  een  minister  ploeg  die  voornamelijk  bezig  is  met  het  overhevelen  van   macht.       Van  federaal  naar  gemeenschap,  van  gemeenschap  naar  gemeente,  van  gemeente  naar   ondernemer  en  vooral  van  burger  naar  consument.       en  omdat  ik  zelf  ook  consument  ben,     veel  vaker  dan  burger,     kan  ik  alleen  maar  zeggen     stop  daarmee.   Alsjeblieft.       Stop  met  het  geven  van  die  verantwoordelijkheid  aan  de  consument.     De  consument  in  mezelf  kan  die  verantwoordelijkheid  niet  aan.       Ik  wil  niet  met  haast  en  honger  in  de  Carrefour  moeten  beslissen     of  de  tonijn  mag  uitsterven  of  niet.     Ik  wil  niet  dat  de  consument  mag  beslissen     hoe  we  om  willen  gaan  met  het  eten  dat  eens  dier  was.     Daar  moeten  wij  rustig  als  burgers  over  nadenken.     Net  zoals  je  de  consument  met  een  stijve  en  een  rood  hoofd  van  schaamte     niet  laat  bepalen  wat  wel  en  wat  net  geen  vrouwenuitbuiting  is  in  het  red  light  district    

wil  ik  ook  niet  dat  de  consument,  de  hardwerkende  ondernemer  in  eigenbelang,     verantwoordelijk  wordt  gemaakt  voor  de  opwarming  van  de  aarde,   de  uitbuiting  van  kinderen  in  verre  landen,  van  vrouwen,  van  dieren.     Ik  wil  daar  niet  over  moeten  nadenken  op  het  moment  dat  ik  hongerig,  of  moe,  of  angstig   ben.  Of  ben  gemaakt.     Daar  is  het  te  belangrijk  voor.     Ik  wil  dat  dat  over  wordt  gelaten  aan  de  burgers.         Dus  nee,  natuurlijk  moeten  we  geen  ziekenhuizen  privatiseren,  geen  gevangenissen,  geen   scholen,  niet  de  dierenrechten,  niet  de  natuur,  niet  het  milieu,  niet  de  lucht,  niet  de  wegen,   niet  de  kunst.     Het  is  toch  inmiddels  wel  duidelijk  dat  maximaal  geld  verdienen  als  enige  beslissingsfactor,   niet  de  fijnste  wereld  oplevert?     wanneer  stoppen  we  met  dit  desastreuze  verhaal  te  vertellen   waarin    het  logisch  en  zelfs  natuurlijk  lijkt  om  de  consument  onze  wereld  te  laten  inrichten.   Laten  wij  burgers  onder  elkaar  de  macht  terugvragen.   Laten  wij,  burgers,  de  wereld  weer  in  richten.       9.     De  vraag  of  kunst  gesubsidieerd  zou  moeten  worden   en  hoeveel  dan,     mag  dan  ook  niet  meer  zijn     dan  de  vraag:     willen  wij  het  zegbare  proberen  te  vergroten   willen  wij  de  wereld  beter  leren  kennen     willen  wij  het  inwendige  nog  beter  uitwendig  kunnen  maken   het  onuitspreekbare  bespreekbaar     het  ondenkbare  denkbaar   het  onkenbare  kenbaar   willen  wij  investeren  in  de  kwaliteit  van  onze  dialoog   van  ons  gesprek   de  kwantiteit  van  het  zegbare.       ŚĞƚŝƐŶŝĞƚĚĞǀƌĂĂŐ͚ǁĂƚŝƐĞĞŶƌĞĐŚƚǀĂĂƌĚŝŐĞƌĂƚŝŽƚƵƐƐĞŶĠĠŶĞƵƌŽŬƵŶƐƚƐƵďƐŝĚŝĞĞŶĂĂŶƚĂů ƉƵďůŝĞŬǀĂŶŚĞƚůŝĞĨƐƚǀĞƌŵŽĞŝĚĞŚĂƌĚǁĞƌŬĞŶĚĞŽŶĚĞƌŶĞŵĞƌƐ͛   ŚĞƚŝƐŶŝĞƚĚĞǀƌĂĂŐ͚ŚŽĞǀĞĞůŵĂĂƚƐĐŚĂƉƉĞůŝũŬŶƵƚŬĂŶũĞŬŽƉĞŶǀŽŽƌĞĞŶĞƵƌŽŬƵŶƐƚƐƵďƐŝĚŝĞ͛     want  als  we  die  weg  opgaan,    

zelfs  al  is  het  maar  voor  een  klein  beetje,     als  aanvulling,   als  symbool,     dan  is  de  dag  niet  zo  ondenkbaar,     ĚĞĚĂŐǁĂĂƌŽƉŝĞŵĂŶĚŬŝũŬƚŶĂĂƌŚĞƚƚŚĞĂƚĞƌůĂŶĚƐĐŚĂƉĞŶĚĞŶŬƚ͚ǁĞĞƚ  je  wat  efficiënt  zou   zijn;    als  er  gewoon  een  paar  grote  instellingen  zijn  die  alles  gaan  doen,  die  het  jongwerk,  het   komisch  werk,  het  klassiĞŬǁĞƌŬ͕ŚĞƚĞdžƉĞƌŝŵĞŶƚĞĞůǁĞƌŬ͙en  als  er  dan  één  in  Gent,  één  in   Antwerpen  en  één  in  Brussel  zou  zijn,  dan  geven  we  die  drie  gewoon  een  zak  geld  en  dan  is   het  klaar.  Zou  dat  niet  verschrikkelijk  efficiënt  zijn?͛   ja  misschien  wel,  ik  weet  het  niet,  maar  dat  is  misschien  wel  uit  te  rekenen.       maar  we  weten  ook     dankzij  de  nutteloze  waarheidszoekers     uit  de  evolutiebiologie   dat  je     als  je  als  soort  wilt  overleven   je  zo  divers  mogelijk  moet  zijn,     zoveel  mogelijk  variatie  moet  hebben,   zodat  als  de  omstandigheden  plots  veranderen     de  kans  zo  groot  mogelijk  is  dat  er  individuen  overleven,     waarna  ook  die  weer  zo  divers  mogelijk    worden     om  op  de  volgende  veranderende  omstandigheden  te  anticiperen.       Survival  of  the  fittest  gaat  niet  over  het  best  mogelijke  superindividu,     maar  over  de  soort  die  zo  divers  mogelijk  moet  zijn   met  de  grootst  mogelijke  variatie.     Dus  investeer  niet  in  de  best  mogelijke  superindividuen,     maar  in  de  grootst  mogelijk  diversiteit  binnen  de  groep       en  het  is  denk  ik  door  datzelfde  consumenten  denken  dat  recensenten  en  programmeurs   soms  naar  theater  lijken  te  kijken  als  naar  een  dienst  waar  voor  betaald  is.   Een  dienst  die  nu  dus  iets  moet  leveren.  Een  oplossing  bijvoorbeeld     voor  een  maatschappelijk  vraagstuk  -­‐   de  opwarming  van  de  aarde     of  discriminatie  of  het  democratisch  tekort.   Of  ze  vragen  je  een  programma  te  maken  van  driekwartier    in  het  kader  van  de  anti-­‐racisme  dag.     Maar  kunstsubsidie  is  geen  geld  waarmee  je  een  product  kunt  kopen.     ik  vind  het  soms  zorgelijk  dat  zelfs  de  controlerende  macht  van  de  theaterwereld,  de   programmeurs  en  recensenten,  soms  mee  lijkt  te  gaan  in  die  consumenten  houding     en  theatermakers  afrekent  op  nuttigheid.    

  het  geeft  alleen  maar  aan  dat  het  voor  iedereen  moeilijk,  zo  niet  onmogelijk  is  om  uit  het   huidige  verhaal  te  stappen  waar  deze  regering  uiteindelijk  een  gevolg  van  is     (en  natuurlijk  niet  de  oorzaak)   maar  toch  moeten  we  denk  ik  dat  blijven    proberen     de  komende  1000  jaar     proberen  elkaar  niet  af  te  rekenen  op  nuttigheid   maar  proberen  te  schatten  op  waarde     want  als  iets  waarde  heeft,  dan  is  het  uiteindelijk   ooit   voor  iemand     vanzelf   nuttig     zoals  de  evolutiebiologie   die  uiteindelijk  toch  nog  nuttig  blijkt  te  zijn  als  goedkloppende  metafoor,     zoals  die  keer  dat  een  koppel  van  40  na  Heimat  naar  ons  toe  kwam     en  zei:  ͚ǁĞŚĂĚĚĞŶƌuzie  voor  dat  we  naar  binnen  gingen,     ŵĂĂƌŶƵŚĞďďĞŶǁĞŐĞĞŶƌƵnjŝĞŵĞĞƌ͕͛     of  die  keer  dat  we  een  kaartje  kregen  van  iemand  die  na  afloop  van  onze  voorstelling  een   hele  nacht  met  zijn  ouders  had  gepraat,  voor  het  eerst  een  echt  gesprek  met  hen  had   gevoerd,  zo  schreef  hij.       nuttig   nuttige  bijvangst,     nuttige  gelukkige  bijvangst,     maar  dat  betekent  niet  dat  theater  gefinancierd  of  gerechtvaardigd  moet  worden     als  relatie  of  familie  therapie.       nee   het  zegbare  vergroten     het  denkbare  verdiepen   het  kenbare  verbreden     dat  is  het  enige   dat  is  het  enige     dat  er  misschien  voor  kan  zorgen  dat  over  1000  jaar  mensen  geen  bommen  meer  nodig   hebben,  maar  het  afkunnen  met  woorden.