HET KONINKLIJK NATUURKUNIG GENOOTSCHAP

Geschiedenis Koninklijk Seizoen 2012-2013

HET KONINKLIJK NATUURKUNIG GENOOTSCHAP Ter gelegenheid van de verlenging van het Predicaat Koninklijk

Piet van der Kruit Voorzitter Bestuur KNG www.astro.rug.nl/∼vdkruit

7 september 2012 Piet van der Kruit, 7 september, 2012

Het Koninklijk Natuurkundig Genootschap


Hartelijk welkom namens bestuur en ereleden KNG: Prof. Lubbert Dijkhuizen Ir. Kor Holstein Prof. Piet van der Kruit Mr. Jan Kuin Prof. Lou de Leij Prof. Petra Rudolf Dr. Albert Jan Scheffer Prof. Ton Schoot Uiterkamp Prof. Douwe Wiersma Mr. Marten Dorhout Prof. Wim Mook Dr. Ir. Pierre Wolfs Prof. Adriaan van der Woude Piet van der Kruit, 7 september, 2012



Deze presentatie is beschikbaar op www.astro.rug.nl/∼vdkruit/jea3/homepage/KNG.pdf

De URL van het KNG is www.kng-groningen.nl

Piet van der Kruit, 7 september, 2012



Geschiedenis




I

I

De geschiedenis van het KNG is uitstekend beschreven door Franck Smit in het boek, dat het KNG uitgaf t.g.v. het tweehonderd-jarige bestaan in 2001. Piet van der Kruit, 7 september, 2012 Het Koninklijk Natuurkundig Genootschap Verkrijgbaar voor 10.


I

Deze lezing van Jan Guichelaar en George Huitema is ook zeer de moeite waard (zie www.kng-groningen.nl). Piet van der Kruit, 7 september, 2012



I

I

Theodorus van Swinderen (1784-1851) was de initiatiefnemer, oprichter (in 1801) en eerste voorzitter van het Natuur- en Scheikundig Gezelschap. Mede oprichters waren: I I I I I

I


Warmolt Tonckens (1782-1865) Johannes Tonckens (1784-1857) Sibrandus Stratingh (1785-1841) Jan Gerard Woldringh (1785-1865) Onno Joost Sickinghe (1782-1845)

Allen studenten (vijf rechten, één medisch)!




I

Lijst van Bestuurders en Secretarissen, zoals die normaal hangt in de Kapteynzaal in het Concerthuis aan de Poelestraat.

I

Inmiddels is aan een tweede lijst begonnen want de lijst is inmiddels 119 personen lang.



I

Bovenstaande foto toont het eerste deel met de oprichters.




I

Van Swinderen was later hoogleraar natuurlijke historie, encyclopedie filosofia naturalis, oeconomia politica en pedagogiek 1815-1851.

I

Sibrandus Stratingh Ezn. (links, hoogleraar Scheikunde 1824-1841, vanaf 1827 ook technologie) was de eerste vice-voorzitter (volgens de lijst ‘vanaf 1814 of eerder’).





I

De medicus Sibrandus Elzoo Stratingh (1774-1846) was de tweede voorzitter ‘1814 of eerder’ tot 1836.

I

Stratingh Ezn. was vervolgens voorzitter van 1836 tot zijn dood in 1841.

I

Van Swinderen bleef ook bestuurslid tot zijn dood in 1851.



I

Ik toon u kort een aantal belangrijke KNG bestuursleden.

I

Velen, maar niet allen waren hoogleraar aan de Rijks-universiteit Groningen.





I

Jacobus Albertus Uilkens (1772-1825).

I

Hoogleraar Landhuishoudkunde en Technologie 1815-1825.

I

Bestuurslid 1813-1825; vaste spreker vanaf 1819.




I

Dirk Huizinga (1840-1903).

I

Hoogleraar physiologie en (na 1871) histologie 1870-1901.

I

Bestuurslid 1876-1895.




I

Jacobus Cornelius Kapteyn (1851-1922).

I

Hoogleraar sterrenkunde, waarschijnlijkheidsrekening en mechanica 1878-1921.

I


I

Lid bestuur ‘Wetenschappelijke Afdeling’ vanaf 1900; als voorzitter van 1904 tot 1921.

I

In 1928 is de Kapteynzaal in het Concerthuis naar hem vernoemd.




I

Hartog Jacob Hamburger (1859-1924).

I

Hoogleraar Fysiologie en Weefselleer 1901-1924.

I

Bestuurslid 1905-1924. Voorzitter 1907-1924.



Uit de Provinciale Groninger Courant van 26 november 1924.





I

Gerardus Heymans (1857-1930).

I

Hoogleraar geschiedenis der wijsbegeerte, logica, metafysica en zielkunde 1890-1927.

I





I

Hilmar Johannes Backer (1882-1959).

I

Hoogleraar organische scheikunde 1916-1952.

I

Bestuurslid 1924-1949, Voorzitter 1924-1933, 1936-1937, 1943-1949.




I

Frits Zernike ((1888-1966)).

I

Hoogleraar Mathematische fysica, technische natuurkunde, etc. 1920-1958.

I

Voorzitter Wetenschappelijke Afdeling 1932-1946.




I

Wiepko Gerhardus Perdok (1914-2005).

I

Hoogleraar toegepaste kristalkunde 1955-1979.

I

bestuurslid 1948-1993. Secretaris 1956-1992.




I

Hendrik Brinkman (1909-1994).

I

Hoogleraar Experimentele natuurkunde 1950-1980.

I

Bestuurslid 1960-1986. Voorzitter 1962-1981.




I

Willem Gerrit Mook (1932–).

I

Hoogleraar isotopenfysica 1980-1997.

I

Bestuurlid 1980-2009, Voorzitter 1981-1990.




I

Adriaan van der Woude (1930–).

I

Hoogleraar experimentele kernfysica 1980-1995.

I

Bestuurslid 1983-2004, Voorzitter van 1990-1998.



I


Hm..



I

Maar er waren ook heel belangrijke KNG bestuursleden, die niet aan de universiteit verbonden waren.

I

Ik noem twee voorbeelden.





I

Peter Roelf Bos (1847-1902).

I

Leraar nederlands en aardrijkskunde te Warffum en aan de H.B.S. te Groningen.

I

Bekend van Bos-atlas.

I

Bestuurslid 1891-1902. Voorzitter Centraal Bureau 1895-1902.




I

Florentius Goswin Groneman (1838-1929).

I

Leraar natuurkunde en biologie, later directeur van de H.B.S. te Groningen.

I

Bestuurslid 1893-1929. Voorzitter 1895-1907, ere-voorzitter in 1907.



I

Sinds 1832 huurde het genootschap ruimte in het Concerthuis aan de Poelestraat.

I

In 1840 werd het gekocht.

I

Mede door eens schenking van 16.000 gulden van van Swinderen in ruil voor een lijfrente.

I

Zoals bekend is op 2 januari het achterste deel aan de Gemeente verkocht voor de bouw van het Forum.

I

Tijdens de bouw huurt de gemeente het gebouw.




Bestuursleden in de grote zaal van het Concerthuis bij de oplevering op 2 januari 2012. Piet van der Kruit, 7 september, 2012



De overdracht van het achterste deel van het Concerthuis op 2 januari 2012. Piet van der Kruit, 7 september, 2012



De situatie op 1 januari 2012.




De situatie op 1 april 2012.




De situatie op 1 september 2012.




Koninklijk




I

Predicaat Koninklijk bij 175-jarig bestaan in 1976.

I

In principe verlengen na 25 jaar. Op www.rijksoverheid.nl staat als criteria:

I

I I I I

Zeer belangrijk zijn in hun vakgebied; minstens 100 jaar bestaan; geen politieke of andere gevoelige opvattingen verspreiden; geen onderdeel zijn van een groter verband dat al ’Koninklijk’ is.

I

De lijst Gerechtigden Predicaat Koninklijk telt ruim 550 namen.

I

Alle reden er vereerd mee en trots op te zijn.




I

Een uitgebreid formulier was nodig om verlenging aan te vragen. I

I I I

I


Vitaal en belangrijke publieke functie. Goed ledental. Goed bezochte activiteiten. Financieel gezond.

Verlenging erkend voor 25 jaar.



Seizoen 2012-2013




I

Vorig jaar zijn we overgegaan op een programma van 8 lezingen door ook de derde dinsdag in september een lezing te organiseren.

I

Dat is met veel instemming begroet.

I

Sinds 1991 kennen we de Van Swinderenprijs uit.

I

In kader van doelstelling bevordering van de belangstelling voor de natuurwetenschap in ruime kring.

I

Het gaat om de beste Nederlandse samenvatting in een proefschrift in voorafgaand academisch jaar in de Faculteiten der Wiskunde en Natuurwetenschappen en der Medische Wetenschappen aan de RUG.




I

Nominaties komen van promovendi, promotores en directeuren van onderzoeksinstituten.

I

Jaarlijks zo’s 40 à 50 uit ongeveer 200.

I

Jury van drie deskundigen kiest de winnaar (erg veel werk!).

I

Winnaar geeft in (bij voorkeur) december-vergadering een korte presentatie.

I I

Prijs bedraagt 2250. Functioneert het nog goed?: I I I

Presentaties niet altijd kwalitatief goed. Gehaaste december-vergadering (minder ruimte voor spreker). Geen oog voor wetenschappelijke kwaliteit van proefschrift.




Nieuwe opzet van Swinderenprijs I

Voorlopig alleen cum laude proefschriften.

I

Jury selecteert hieruit op grond van de Nederlandse samenvatting de 4 beste (plus 1 reserve).

I

Op december vergadering worden alle vier gevraagd een presentatie te geven (KNG betaalt reiskosten).

I

De jury kiest daarna de winnaar, vooral op grond van de presentatie.

I

De prijs voor de winnaar wordt verhoogd naar 2500.

I

De andere drie krijgen een (troost)prijs van 1000.

I

We denken nog na over publieksparticipatie.




Lezingencyclus I

Omdat december-lezing vervalt zal er een mei-lezing zijn.

I

Programma voor 2012/2013: 18 16 20 18 15 19 19 14 21

sept. okt. nov. dec. jan. febr. mrt. apr. mei

Friedrich Boddeke Nolte

RUG/UMCG

Verbrugge Bergshoeff de Baar Vet Zaroubi

RUG

RUG/UMCG RUN

RUG KNIOZ/RUG NIOO/KNAW RUG


EHEC of AB resistenties stamcellen/gentherapie moleculaire chemie van Swinderenprijs kunstmatige intelligentie snaartheorie/quantumgravity klimaat en oceanen plant-insect relaties LOFAR/Epoch of Reionisation



I

Het bestuur is zeer ingenomen met de opkomst en de kwaliteit van de voordrachten bij de maandelijkse bijeenkomsten.

I

Dit geldt ook voor het jaarlijkse Nobel-symposium.

I

Ook dit continueren we en het zal blijven plaatsvinden op de tweede zaterdag van januari.




Speciale lezing I

Het bestuur wil naast de reguliere lezingen een speciale lezing starten door een wetenschappelijke coryfee.

I

Dit zal wijd geadverteerd worden en beoogt een breed publiek.

I

Lokatie en datum staan niet vast, maar worden bepaald in samenspraak met de spreker.

I

De lezing wordt vernoemd naar een prominente Groningse wetenschapper met een speciale band met het KNG.




I

De lezing zal genoemd worden de

I

Jacobus C. Kapteyn lezing. Kapteyn is gekozen vanwege I

I

Zijn speciale verdiensten als bestuurslid van het KNG (1886-1904), en voorzitter (1904-1921) van de in 1899 opgerichte wetenschappelijke afdeling en daardoor bijzondere betekenis voor het KNG en zijn internationaal zeer prominente reputatie als astronoom en onderzoeker en daardoor bijzondere betekenis voor de natuurwetenschap in Gronngen.




I

De eerste Jacobus C. Kapteyn lezing zal gegeven worden door

Prof. dr. Dick F. Swaab, bekend arts, neurobioloog en hersenonderzoeker op 18 juni 2013. I

U wordt op een later tijdstip ge¨ınformeerd over tijd en plaats.




Tenslotte. Hartelijk dank voor uw komst en een toast op de toekomst van ons

Koninklijk Natuurkundig Genootschap



HET KONINKLIJK NATUURKUNIG GENOOTSCHAP

Recommend Documents