Het gezicht van GGD Groningen. jaarverslag 2014

Het gezicht van GGD Groningen ag | 2014 jaarversl

Bekijk op ggd.groningen.nl

de animatiefilm ‘Is getekend: GGD Groningen’

4

|

JAARVERSLAG GGD GRONINGEN | 2014

Voorjaar 2015

GGD Groningen voert namens de 23 Groninger gemeenten

taken uit op het gebied van collectieve preventie en publieke gezondheid. Bij de GGD werken ruim 450 mensen dagelijks aan de gezondheid, het welzijn en de veiligheid van alle inwoners van de provincie Groningen.

Het gezicht van GGD Groningen

Dit is het jaarverslag van 2014, met daarin de portretten

en verhalen van 25 GGD-professionals. Zij vertellen over hun ervaringen in 2014 en delen hun verwachtingen voor 2015.

Wij laten graag ons gezicht zien. Omdat we trots zijn op wat we mogen doen. Ook voor u.

Wilt u weten wat wij voor u kunnen betekenen? Laat dan ook uw gezicht zien.

U bent welkom bij GGD Groningen.

ggd.groningen.nl

H E T G E Z I C H T VA N G G D G R O N I N G E N

|

5

‘Ik heb een

rotsvast geloof in de publieke zaak’ Marco ter Harmsel

Directeur Publieke Gezondheid | GGD Groningen

6

|


GGD Groningen is van en voor de 23 Groninger gemeenten.

nog steeds een niet uit te vlakken meerwaarde voor

en kundigheid preventief aan de gezondheid, het welzijn

in de verschillende regio’s middels een ‘roadshow’ aan

Onze professionals werken dagelijks met veel enthousiasme en de veiligheid van alle burgers in de provincie Groningen. De kracht van de GGD zit in ons geval in de veelheid van

taken die bij ons zijn belegd. Daardoor zijn we in staat op

de juiste momenten de juiste verbindingen aan te brengen op zowel actuele als langlopende onderwerpen. Collectieve preventie leidt tot een significante verlaging van

gemeenten oplevert. Mede daarom hebben we eind 2014 bestuurders en ambtenaren onze inzet gepresenteerd.

Deze wijze van aansluiting zoeken en vinden wordt erg

gewaardeerd. Daarnaast hebben we oog voor het laten

aansluiten van de interne organisatie op het veranderende publieke domein.

zorgkosten. Onze specialisten houden zich in het belang

Gezondheid en sociale veiligheid

maatschappelijke gevolgen van aardbevingen, de jeugd-

waarin gezondheid en welvaart nu eenmaal niet gelijkelijk

van de Groninger samenleving onder meer bezig met de gezondheidszorg in de volle breedte en de uitbraak van

infectieziekten. Een nieuwe ontwikkeling is het behoeden van jongeren voor ontsporing - of erger, radicalisering.

Het bestaan van de GGD heeft door de gevolgen van de

drie grote decentralisaties in de zorgwereld niet meer de

vanzelfsprekendheid van weleer. Door de stelselwijzigingen hebben de gemeenten andersoortige verantwoordelijk-

heden gekregen. Het is aan ons om aan te tonen dat onze rol - specialistische kennis en verbindende vaardigheden -

Ik heb een rotsvast geloof in de publieke zaak. In een wereld zijn verdeeld, vervult collectiviteit een sleutelrol.

De verhalen in dit jaarverslag 2014 vormen slechts een doorsnede van ons aanbod. U leest waar en hoe onze individuele professionals vanuit een diepgewortelde overtuiging het

verschil maken. Ik ben er trots op dat wij, in samenwerking met onze ketenpartners, deze goede werken mogen doen voor alle inwoners van de provincie Groningen. ¢

Marco ter Harmsel


|

7

De kinderen die in 2014 in de provincie Groningen zijn

is direct bekend - verwijzen wij de ouders en het kind door

gezien. Vaak is dit voor inwoners van de provincie de eerste

Centrum Groningen (UMCG). Rond de gehoortest werken

geboren, zijn door ons in de eerste week na hun geboorte kennismaking met GGD Groningen. Wij bezoeken de

gezinnen thuis voor de neonatale screening, oftewel de

hielprik en de gehoortest. De screening van het hielprikbloed levert belangrijke informatie op over een aantal

ernstige aandoeningen. De gehoorscreening test of het gehoor voldoende is voor een normale taal- en spraakontwikkeling.

Om ons werk goed te kunnen doen, werken we samen met

ons interne afsprakenbureau, de collega’s van de telefonische advisering en met de teams op de consultatiebureaus in de stad en in de provincie. Buiten de deur hebben we veel

contact met kraamzorgbureaus, verloskundigen, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) en de Nederlandse

stichting voor het Dove en Slechthorende Kind (NDSK).

Bij een negatieve uitslag van de gehoortest - het resultaat

8

|


naar het Audiologisch Centrum van het Universitair Medisch we mee aan een onderzoek van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), uiteraard met toestemming van de ouders. Daar vindt een onderzoek plaats naar kinderen met gehoorverlies in relatie tot het cytomegalovirus (CMV).

Normaal opgroeien

Afgelopen jaar hebben we ervoor gezorgd dat alle kinderen

op tijd gescreend zijn. Daarmee voorkomen of beperken we zowel lichamelijke als geestelijke schade aan de ontwikkeling

van kinderen. Wij vinden dat kinderen zo normaal mogelijk moeten kunnen opgroeien. Daar zetten wij ons voor in.

Vanuit de hielprik kunnen gelukkig steeds meer ziektes

opgespoord worden. In 2015 blijven we deze coördinerende

zorg rond neonatale screening leveren, voor alle pasgeborenen in de hele provincie Groningen. ¢

Anke Winkel-Veninga

‘Wij zien alle

kinderen in de provincie Groningen’ Anke Winkel-Veninga

Regiocoördinator Neonatale Screening | GGD Groningen


|

9

‘Wij vinden het

belangrijk dat mensen zich thuis voelen’ Engelien Dekker

Coördinator Centrum Jeugd en Gezin

Hoogezand-Sappemeer | GGD Groningen

10

|


Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) is dé plek waar

aandoeningen (SOA’s) plaats, waar jongeren een praatje

het opgroeien en opvoeden van hun kinderen. In het CJG

zorgaanbieders, zoals huisartsen, verloskundigen, zieken-

ouders of aanstaande ouders vragen kunnen stellen over vind je alle kennis onder één dak: jeugdgezondheidszorg,

oudercursussen, zwangerschapseducatie en opvoedondersteuning.

Wij vinden het belangrijk dat het CJG laagdrempelig en

komen houden. We werken samen met veel verschillende huizen, professionals uit het jongerenwerk, sociale teams, middelbare scholen en jeugdagenten. En natuurlijk met Elker, Accare en de William Schrikker Groep.

toegankelijk is, zodat mensen zich thuis voelen. Ik werk in

Doorontwikkeling sociaal domein

Bureau Jeugdzorg al twee jaar participeert. Ook de Jeugd-

mensen en onderwerpen in aanraking. Het is mijn taak

Hoogezand-Sappemeer, in een CJG waar de Toegang van

reclassering, Jeugdbescherming en het Leger des Heils zijn hier aanwezig. We weten elkaar te vinden in het belang van ouders en kinderen.

Het CJG geeft veel verschillende cursussen en trainingen. Zo organiseren we thema-avonden voor tienermoeders

waar een jonge moeder haar verhaal komt vertellen. Of er vindt een thema-avond over seksueel overdraagbare

Als CJG coördinator kom ik met veel verschillende

om te verbinden en om ruimte te geven aan nieuwe ideeën en inspraak van ouders en verzorgenden. In 2015 heeft

de doorontwikkeling van het sociaal domein onze volle

aandacht. Er gebeurt veel, het is aan ons om steeds onze kennis en expertise toe te voegen. ¢

Engelien Dekker


|

11

Kinderen hebben een veilige omgeving nodig om op

termijn ernstiger problemen uitblijven. Problemen met

ouders weten die veiligheid uit zichzelf te bieden. GGD

Onze jeugdverpleegkundigen hebben dan ook goede

te kunnen groeien tot gezonde volwassenen. Niet alle

Groningen biedt gezinnen met een verhoogd risico op problematische opvoedingssituaties een steuntje in de rug. Problemen bij opvoeding hoeven niet uit de hand

te lopen. De interventie ‘Stevig Ouderschap’ omvat zes

antennes voor het herkennen van de signalen. In 2014 is

Stevig Ouderschap opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugd Instituut.

preventieve huisbezoeken, afgelegd door een interventie-

Een GGD voor alle mensen

In de gemeenten die dit aanbod afnemen, krijgen alle

Ouderschap in. We doen er ons best voor om dit programma

verpleegkundige met specialistische psychosociale kennis. ouders kort na de geboorte van hun kind een vragenlijst.

De gegeven antwoorden zijn bepalend voor het al dan niet

aanbieden van Stevig Ouderschap. Ook consultatiebureauverpleegkundigen en -artsen verwijzen door. We laten de ouders meteen merken dat we hun situatie niet veroor-

delen. Dat vergroot het vertrouwen dat nodig is om een

gedragsverandering mogelijk te maken. De deelnemende ouders krijgen aandacht voor het verbeteren van hun rol

als ouder. Het gaat dan om zaken als een betere hechting, betere interactie en het leren begrijpen van de behoeftes

en noden van hun kindje. We zien dat daardoor op langere

12

de opvoeding komen in alle lagen van de bevolking voor.

|


Nog niet alle 23 Groninger gemeenten kopen Stevig

verder onder de aandacht te brengen. Voor gemeenten

herbergt de interventie het voordeel dat er op lange termijn veel minder multiprobleemgezinnen zijn.

Deze preventieve werkzaamheden vallen binnen de

kerntaak van de jeugdgezondheidszorg: problemen bij

opvoeden en opgroeien zo snel mogelijk signaleren en

normaliseren. Het is geweldig om mee te mogen maken

dat ouders hun rol als opvoeder weer oppakken en kinderen een veiliger thuis krijgen. ¢

Alida Willemen

‘Problemen bij

opvoeding hoeven niet uit de hand te lopen’ Alida Willemen

Jeugdverpleegkundige en Interventieverpleegkundige ‘Stevig Ouderschap’ | GGD Groningen


|

13

‘Ouders inzicht

geven in

opvoedingsstijl’ Sietske Russchen

Pedagogisch Gezinsbegeleider | GGD Groningen

14

|


In mijn functie als pedagogisch gezinsbegeleider bezoek

ik mensen thuis en kom ik allerlei verschillende opvoedings-

situaties tegen. Een accepterende houding en goed kunnen

consequent te blijven en heeft ze meer zelfvertrouwen gekregen in haar rol als opvoeder.

luisteren naar ouders zijn daarbij erg belangrijk. Zo bouw

Samenwerking met de ketenpartners

situatie te veranderen.

Daarnaast werk ik regelmatig samen met scholen en peuter-

ik vertrouwen op en kan ik ouders stimuleren de opvoed-

We maken regelmatig video-opnames in de thuissituatie.

Ik heb bijvoorbeeld een alleenstaande moeder ondersteund. Ze verkeerde voortdurend in een machtsstrijd met haar

dochters van 4 en 7 jaar. Om de moeder inzicht te geven waarom er thuis steeds ruzie was, hebben we opnames

Binnen GGD Groningen heb ik contact met de verwijzer.

speelzalen. Als er ook nog andere problematiek speelt bij de ouders of het kind, heb ik contact met hulpverleners vanuit

de ketenpartners, zoals bijvoorbeeld maatschappelijk werk, Lentis en Elker.

gemaakt. Daardoor werd duidelijk dat het ene kind vaak

In 2015 gaan we in de gemeenten Stadskanaal en Vlagtwedde

moeder vervolgens geen oog meer had voor het andere

ouders, de problematiek kunnen oplossen. Inzicht bieden is

op een negatieve manier aandacht vroeg. En dat de

kind. We keken vooral ook naar wat de moeder wél goed deed. Door de begeleiding kreeg zij beter zicht op wat

jeugdverpleegkundigen trainen zodat ook zijzelf, samen met het begin van de oplossing.

haar kinderen nu eigenlijk wilden. Ze ging zich meer richten op het wenselijke gedrag. Daarnaast heeft ze geleerd

¢

Sietske Russchen


|

15

GGD Groningen medewerkers moeten vermoedens van

groep vormen, zodat we de deskundigheid van medewer-

en aanpakken. Als aandachtsfunctionaris voor de meld-

en Gezin (CJG) in de provincie heeft straks een contact-

huiselijk geweld of kindermishandeling kunnen signaleren code huiselijk geweld en kindermishandeling ondersteun

ik hen hierbij en coördineer de aanpak. Sinds 2013 is de wet ‘meldcode huiselijk geweld’ van kracht. Dit houdt in dat

persoon voor de meldcode die tevens deelneemt aan deze werkgroep.

organisaties en beroepskrachten die met kinderen, ouders

Afgelopen jaar hebben we het debat ‘Mama, voorkomen

te werken. Hierin staan de signalen van huiselijk geweld

voor de 23 Groninger gemeenten. We wilden het thema

en ouderen werken, verplicht zijn volgens een meldcode

beschreven en welke stappen nodig zijn om het te (laten) stoppen. Voor ons intern protocol Kindermishandeling

hebben we inmiddels een landelijk keurmerk ontvangen.

Dit toont aan dat de meldcode binnen GGD Groningen op de juiste wijze ingevoerd is. Het protocol voldoet hiermee aan de wettelijke kaders.

Scholing en onderwijs

In 2015 gaan we intern en extern verder met de scholing over de meldcode. Verder gaan we een provinciale werk-

16

kers nog beter kunnen bewaken. Elk Centrum voor Jeugd

|


en aanpakken van kindermishandeling’ georganiseerd nog breder onder de aandacht brengen. In navolging

daarvan blijven we de gemeenten voorlichten over hun verantwoordelijkheid rond huiselijk geweld en kindermishandeling. Verder willen we de interesse voor de

meldcode kindermishandeling bij het basis- en voortgezet onderwijs vergroten. Ook in 2015 blijven we ons hard

maken voor de aanpak van kindermishandeling, in welke vorm dan ook. ¢

Huup Reuver

‘Stappenplan voor aanpak

kindermishandeling’ Huup Reuver

Aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld & Kindermishandeling Zorgcoördinator Zorg voor Jeugd | GGD Groningen


|

17

‘Kwaliteit is een

gedeeld belang’ Geesje Santing

Coördinator Technische Hygiëne Inspectie

Kinderopvanginstellingen | GGD Groningen

18

|


Jonge kinderen behoren tot de meest kwetsbare doelgroep

Advies & Beleid Publieke Gezondheid voor casuïstiek of

gezondheid in de omgeving van kinderopvang te monitoren,

Algemene Infectieziektenbestrijding bij een uitbraak van

van onze samenleving. Om hun welbevinden, veiligheid en

is de inspectie van kinderopvanginstellingen landelijk belegd bij de GGD.

We zien de wetgeving voortdurend veranderen. Dit gebeurt

kennis op het gebied van pedagogiek. En met de afdeling bijvoorbeeld diarree. Zo staan we voortdurend mét elkaar klaar voor de 23 gemeenten en hun inwoners.

onder meer door situaties bij kinderopvanginstellingen die

Minder regeldruk

beschermd bleken. Zo is nu als extra inspectieonderdeel het

gewerkt aan het verminderen van de regeldruk. Er is in dat

in het nieuws zijn geweest en waar kinderen onvoldoende

vierogenprincipe toegevoegd. En worden alle werkers in de kinderopvang middels een Verklaring Omtrent het Gedrag

(VOG) gescreend. Kinderopvanginstellingen zijn commerciële organisaties. Wij zien dat het merendeel er alles aan doet

om kwaliteit te leveren. Onze inspecties zijn voor die organisaties een welkome monitoring. Controle en handhaving,

en zeker ook onze adviserende rol, verbeteren de kwaliteit van de sector. Zo merken we dat het als verrijkend wordt

ervaren wanneer onze mensen het waarom van de regels uit kunnen leggen. Als regels begrepen worden zie je dat kwaliteit een gedeeld belang is geworden.

Binnen GGD Groningen werken we samen met de afdeling

Van overheidswege wordt er op dit moment bottom-up

proces ruimte ingericht voor inspraak vanuit de branche

zelf. In 2017 treedt ‘Het Nieuwe Toezicht’ in werking. Ook

de GGD zit vanuit kennis en ervaring aan tafel bij de totstandkoming van deze nieuwe wetgeving.

Wij zetten ons intussen dagelijks in voor de veiligheid en gezondheid van alle kinderen in de kinderopvanginstel-

lingen in Groningen. Daarnaast voert de GGD inspecties uit in tattoo- en piercing shops, op schepen en in de

werkruimtes van prostituees. Steeds met als oogmerk de veiligheid en gezondheid van de betrokkenen. ¢

Geesje Santing


|

19

Met het project ‘Dik doun in Grunn’ heeft GGD Groningen

leren etiketten te lezen op calorieën en voedingswaarden.

gewichtpreventie bij kinderen, jongeren en allochtone

volwassenen in Vinkhuizen licht afneemt. Bij kinderen

in de wijk Vinkhuizen gewerkt aan een manier om over-

wijkbewoners succesvoller te maken. Het project is in 2010

gestart en in 2014 afgesloten. Naast de bewoners hebben we wijkorganisaties, bedrijven, de gemeente en partnerorganisaties bij het project betrokken. Door deze wijk-

is de toename van het percentage kinderen met over-

gewicht minder sterk dan in bijvoorbeeld Paddepoel of Ulgersmaborg.

gerichte en integrale aanpak konden we aansluiten bij

Borgen voor de toekomst

voorzieningen, waardoor het thema gezond gewicht nu

Vinkhuizen nog steeds veel activiteiten plaatsvinden

de respectievelijke belangen, de bestaande structuren en ingebed is bij organisaties. Professionals nemen het thema mee in hun werk. De strategie werkte goed; verbinden wat er is, aanvullen wat nog ontbreekt. Door als projectleider mensen en organisaties ‘aan te jagen’, zijn er concrete

interventies voortgekomen uit de gezamenlijke aanpak. Zo was er bijvoorbeeld een diëtiste die aansloot aan de

koffietafel in een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en

daar in gesprek ging met ouders. Met als resultaat dat ze

nu consulten geeft. Een ander voorbeeld is het voortgezet onderwijs project ‘De misleiding te lijf’, waarin kinderen

20

Uit onderzoek van de GGD blijkt dat overgewicht onder

|


De vier jaar van het project zijn om. Je ziet dat er in

waarin ook aandacht is voor het thema gezond gewicht. De Beweegtuin en de Open Dagen van Vinkhuizen zijn daar voorbeelden van. Ook het CJG besteedt aandacht aan gezond gewicht via het team ‘Gezond opgroeien’.

De gemeente Groningen neemt de opgedane ervaringen

nu mee bij de aanpak van overgewicht via het programma Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG). Het onderwerp staat meer op de kaart. ¢

Inge Stoker-Koekoek

‘Verbinden wat

er is, aanvullen wat nog ontbreekt’ Inge Stoker-Koekoek

Beleidsadviseur Lokaal Gezondheidsbeleid | GGD Groningen


|

21

‘Mensen verleiden

tot gezond gedrag’ Mirjam Sevinga

Functionaris Gezondheidsbevordering | GGD Groningen

22

|


Scholen vervullen een belangrijke intermediaire rol bij het

drugs, veiligheid, relaties en seksualiteit, sociaal-emotionele

gezondheidsthema’s. De landelijke methodiek ‘Gezonde

De voorbeeldfunctie van de schoolomgeving werkt. Bij de

benaderen en bereiken van kinderen en hun ouders op

School’ is op dit principe gestoeld en wordt gefinancierd

door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en ondersteund door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Er is een landelijke website

met interessante casuïstiek en interventies. De uitrol door GGD Groningen van ‘Gezonde School’ in de Groninger ge-

meenten verloopt succesvol. Steeds meer scholen verwerven het ‘Vignet Gezonde School’.

Ik heb zelf een erg goed gevoel bij de methodiek. Deze is

integraal en planmatig opgezet en gebaseerd op meerdere

pijlers. En leidt tot structurele gezondheidswinst op termijn.

ontwikkeling, persoonlijke verzorging en milieu.

methode ‘Gezonde School’ wordt naast de ouders namelijk ook de buurt of wijk betrokken. Het gaat er nadrukkelijk

om mensen te verleiden tot gezond gedrag, niet om ze een naar gevoel over voedsel te geven. Wij zijn geen gezond-

heidsmaniakken - zo nu en dan mag je best bewust onge-

zond eten. Het gaat om het woordje bewust. Wie de kennis heeft - en van daaruit de kracht - maakt de juiste keuzes

op het gebied van gezonde voeding. Voor de gemeenten is het voordeel evident: gezonde burgers participeren in de samenleving en maken minder gebruik van dure zorg.

We werken samen met alle preventiepartners uit de regio

Planmatig en structureel

aanbod in kaart en clustert het per gezondheidsthema in

enthousiasmeren voor de Gezonde Schoolmethode. Daarbij

die een aanbod voor scholen hebben. De GGD brengt dit

een ‘menukaart’. Deze wordt aan scholen ter beschikking

gesteld. Er zijn verschillende menukaarten voor het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. De gezondheids-

thema’s zijn voeding, sport en bewegen, roken, alcohol en

We werken er vanuit de GGD aan om nóg meer scholen te fungeren de al uitgereikte vignetten als lokker. Immers, welke school wil er nu geen ‘Gezonde School’ zijn? ¢

Mirjam Sevinga


|

23

In 2014 is na een lange ontwikkelfase ‘MijnGGDcheck’ van

GGDcheck’ had ik contact met verschillende disciplines.

van 14 jaar en ouder. GGD Groningen voert ‘MijnGGDcheck’

jeugdverpleegkundigen tot scholen binnen de provincie

start gegaan. Dit is een nieuw contactmoment voor jongeren uit op alle middelbare scholen in de provincie Groningen. Op deze manier verkrijgt de GGD een actueel beeld van

de gezondheid van de jongeren in onze regio. Het gezond-

heidsonderzoek vindt plaats tijdens een lesuur op school, in

Groningen. In 2014 heeft een pilot op vier scholen plaatsgevonden, in 2015 wordt ‘MijnGGDcheck’ op alle scholen uitgevoerd.

alle tweede en vierde klassen. Leerlingen vullen een digitale

Samenhangend geheel

We maken jongeren hiermee bewust van hun leefstijl en

heid heb ik veel mensen enthousiast gemaakt en in beweging

vragenlijst in en krijgen daar meteen online feedback op.

gezondheid. Tegelijkertijd werken we aan de aanwezigheid en zichtbaarheid van de GGD op middelbare scholen. De

resultaten van de vragenlijsten worden anoniem verwerkt en op schoolniveau teruggekoppeld. Als scholen extra

aandacht willen besteden aan leefstijlthema’s, adviseert

de GGD bij de inzet van klassikale preventieprogramma’s. Bijvoorbeeld rond alcoholgebruik, voeding en bewegen, pesten en gamegedrag. In de ontwikkelfase van ‘Mijn-

24

Van jeugdartsen, ambtenaren volksgezondheid, gemeenten,

|


Door mijn flexibiliteit en een gezonde dosis nieuwsgieriggekregen voor dit contactmoment. Dat maakt mijn werk

voor mij zo waardevol. Het is belangrijk dat jongeren zich

meer bewust worden van een gezonde leefstijl. En dat ze ‘in

beweging’ komen om hun gedrag te veranderen. Geen losse

projectjes meer, maar een samenhangend geheel. Preventief werken aan gezondheid begint bij de jeugd. ¢

Amanda le Grand

‘Een contactmoment met adolescenten is belangrijk’ Amanda le Grand

Senior Onderzoeker en Beleidsmedewerker | GGD Groningen


|

25

‘Seksuele weerbaarheid is ook vertellen wat je wél wilt’ Marijke Abel

Sense Noord-Nederland, Projectleider Jongeren, WE CAN Young | GGD Groningen

26

|


Sense Noord-Nederland biedt laagdrempelige en anonieme seksualiteitshulpverlening voor jongeren tot 25 jaar. Wij

vinden het belangrijk dat jongeren seks kunnen ervaren als

In 2014 hebben wij ook de landelijke weerbaarheidscampagne ‘Verhalen voor onder je kussen’ in de provincie Groningen

uitgerold: een boek met verhalen over liefde, seks en weer-

iets moois en menselijks. Daarbij is gezondheidspreventie

baarheid. Scholen konden dit boek gratis aanschaffen en

bij de belevingswereld van jongeren en zetten ons in om

heeft deze campagne gelanceerd in de provincie Groningen.

ons achterliggende doel. We sluiten zo goed mogelijk aan

hun kennis en weerbaarheid te vergroten. Dit als voorwaarde voor een gezonde seksuele ontwikkeling. Weerbaarheid is niet alleen opkomen voor wat je niet wilt, het is juist ook kunnen vertellen wat je wél wilt.

Ik ben projectleider van WE CAN Young, een internationale

weerbaarheidscampagne, die stoelt op jongerenparticipatie. De gemeente Groningen heeft zich aan deze campagne

gecommitteerd. Samen met lokale samenwerkingspartners proberen we jongeren te bewegen deel te nemen aan de campagne. Er zijn nu 270 ‘changemakers’ in Groningen -

jongeren die achter de campagneboodschap staan. Een aantal werkt als vrijwilliger bij Sense. Samen met hen geven wij

gebruiken in de Nederlandse les. Burgemeester Vreeman

De Jeugdgezondheidszorg heeft ons geholpen bij de uitrol.

Nog meer samenwerken

Op termijn levert onze preventieve inzet een besparing in

zorgkosten op voor de gemeenten en leveren wij een bijdrage aan de seksuele gezondheid van jongeren. Om nog effectiever te zijn, willen we nauwer samenwerken met onze samen-

werkingspartners zoals Jimmy’s en MEE Groningen. Intern willen we onze samenwerking met de Jeugdgezondheids-

zorg versterken. Het nieuwe contactmoment, ‘MijnGGDcheck’, is daar zeer geschikt voor. Aansluiten bij de belevingswereld van je doelgroep, daar begint alles mee.

voorlichting en voeren acties uit op onder andere Valentijnsdag en het Bevrijdingsfestival.

¢

Marijke Abel


|

27

Als beleidsadviseur lokaal gezondheidsbeleid houd ik me

culturen georganiseerd. Voor veel deelnemers, waaronder

praat niet alleen óver jongeren maar ook mét hen. Jongeren

degelijk meedenken over allerlei onderwerpen. Als het

onder meer bezig met het thema alcohol en jongeren. Ik zelf weten namelijk heel goed hoe ze elkaar kunnen be-

reiken. Wil je ze over hun alcoholgebruik laten nadenken, maak dan gebruik van hun eigen media en vormen. Zo

probleem maar uitdagend genoeg is en er een competitieelement in zit.

kunnen we de boodschap van GGD Groningen overbrengen

Belevingswereld

We hebben daarom de interventie ‘Maklukzat’ vanuit Drenthe

Bestuurders kunnen jongeren tot hun gesprekspartner

op een manier die aanslaat bij de doelgroep.

naar de provincie Groningen gehaald. ‘Maklukzat’ is een

prachtig concept om jongeren écht in beweging te krijgen

over elk onderwerp. Het is een ‘battle’ waarbij we jongeren

als het ware ‘eigenaar’ maken van een probleem. In dit geval ging het over de leeftijdsverhoging voor alcoholgebruik van 16 naar 18 jaar. We hebben 15 teams uitgedaagd om

op onderzoek te gaan naar de achtergronden. Vervolgens hebben ze hun eigen alcoholcampagne bedacht en gepresenteerd.

In het najaar hebben we een bijeenkomst over jongeren-

28

bestuurders, was dit een eyeopener. Jongeren willen wel

|


In 2015 zetten we de samenwerking met jongeren voort. maken en zich meer verdiepen in hun belevingswereld.

Samen met het jongerenwerktheater ‘De Noorderlingen’

ontwikkelen we een theaterproductie. En het concept van

‘Maklukzat’ willen we nu in de supermarktbranche toepassen. Bijvoorbeeld met een competitie tussen supermarkten

waarbij teams van caissières en vakkenvullers het tegen

elkaar opnemen. Verbinden is belangrijk, want op die manier creëer je de mooiste win-winsituaties. ¢

Edward Mackenzie

‘Jongeren spreken

elkaar aan op

alcoholgebruik’ Edward Mackenzie

Beleidsadviseur Lokaal Gezondheidsbeleid | GGD Groningen


|

29

‘Onafhankelijk

onderzoek geeft betrouwbare informatie’ Jeroen Kuiper

Epidemioloog | GGD Groningen

30

|


Mijn collega’s en ik zijn er als epidemiologen voor de Groninger

Andersom kan ik ook de specifieke kennis en kunde van

op het vlak van ziekte en gezondheid.

te vinden.

gemeenten. We onderzoeken en rapporteren voortdurend

Gemeenten hebben een belangrijke taak op het gebied van

collega’s betrekken bij mijn eigen werk. We weten elkaar

de publieke gezondheid. Omdat de gemeente als bestuurs-

Onderwerpen in de provincie Groningen

kennis in huis over wat er speelt in de betreffende regio.

onder scholieren plaats. Hoeveel jongeren drinken - al dan

laag het dichtst bij de burger staat, heeft ze in de regel veel Voor bestuurders en ambtenaren is het van groot belang dat hun aannames regelmatig onderbouwd worden met data

en cijfers. Het kwantificeert hun beelden of het kan nieuwe inzichten opleveren.

Mijn werk is zeer afwisselend. De verschillende gemeenten

In het najaar van 2015 vindt het vierjaarlijkse onderzoek niet overmatig - alcohol en neemt het roken onder jongeren af, zijn vragen die we gaan beantwoorden. Ook gaan we in samenwerking met het CBS en het RIVM alvast voor-

bereidingen treffen voor het landelijke onderzoek onder volwassenen 2016.

stellen verschillende vragen. Vaak wordt het breder getrokken

Tenslotte voeren we in 2015 samen met CMO Groningen

sociale domein en dragen ons steentje bij aan het gemeen-

schikken gemeenten over betrouwbare regiospecifieke

dan gezondheid. We denken tegenwoordig mee in het hele

telijk beleid. Binnen de GGD werken we onderling veel samen, we versterken elkaar. Wij worden bijvoorbeeld regelmatig

gevraagd om mee te denken over de onderzoeksopzet van een studie. Het kan dan net zo goed gaan om jeugdzaken als om bijvoorbeeld infectieziekten of perinatale sterfte.

het onderzoek ‘De Zorgmonitor’ uit. Door ons werk be-

analyses. Ons onafhankelijk onderzoek is essentieel om betrouwbare informatie te verkrijgen over de publieke gezondheid in de provincie Groningen. ¢

Jeroen Kuiper


|

31

Om reizigers op maat te adviseren en te vaccineren stellen

vaccinaties voor beroepsgroepen als brandweer en politie.

wereldwijde ontwikkelingen op het gebied van infectie-

vaccinatie van levensbelang kan zijn.

mijn collega’s en ik ons voortdurend op de hoogte van

ziekten. We bestuderen de actuele landeninformatie en

onze verpleegkundigen zijn speciaal opgeleid voor reizigers-

Een mooi begin van de reis

van zwemwater, omgaan met hoogteziekte en veilig vrijen

van GGD Groningen is HKZ gecertificeerd (Harmonisatie

advisering en vaccinatie. Hygiëne, voeding, de veiligheid zijn onderwerpen waarmee mensen mogelijk te maken

krijgen op hun reisbestemming. Op het eerste gezicht lijken dat sterk uiteenlopende onderwerpen, maar ze betreffen

allemaal de gezondheid van onze klanten. Per jaar adviseren en vaccineren we ruim 13.000 mensen.

Onze grootste doelgroep bestaat uit studenten. We bereiken hen via de website van GGD Groningen, via de studenteninformatiegidsen en via beurzen en markten. Alleen al

De dienstverlening van reizigersadvisering en vaccinatie

Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector). De kwaliteit van onze zorg is daarmee gecontroleerd en gewaarborgd. Vaccinaties tegen gele koorts mogen alleen gegeven

worden door erkende vaccinatiecentra. Onze GGD is zo’n erkend centrum, omdat we voldoen aan de eisen van de

Regeling Publieke Gezondheid, als onderdeel van de Wet Publieke Gezondheid.

tijdens de KEI-week, de introductieweek voor Groninger

We worden door reizigers ervaren als een betrouwbare

belangrijke doelgroep bestaat uit gezinnen die op reis gaan

vertrouwde handen. Een mooi begin van de reis.

studenten, bereiken we zo’n 14.000 jongeren. Een andere naar Kroatië, Turkije en Egypte.

We verzorgen desgevraagd voorlichtingsbijeenkomsten en

32

Zij verkeren regelmatig in situaties waarin een Hepatitis-B

|


en onafhankelijke partij - mensen voelen zich bij ons in

¢

Adri Oostra

‘Op de hoogte

blijven van wat er

wereldwijd speelt’ Adri Oostra

Coördinator Reizigersadvisering en Vaccinatie | GGD Groningen


|

33

‘De blik op seksualiteit verbreden’ Fokke Postma

Operationeel Coördinator Team Seksuele Gezondheid | GGD Groningen

34

|


Ze weten ons te vinden, de jongeren. Omdat we in 2014

seksualiteitsproblemen zijn. Dat is een gezondheidswinst

internet. Jongeren tot 25 jaar benaderen ons op VrijFijn.nl

Behalve voor jongeren zijn we er ook voor andere specifieke

onze focus verlegd hebben naar waar zijzelf zijn - op het met vragen over seksualiteit en seksuele gezondheid.

Vaak kleeft aan hun vragen een gevoel van schaamte.

Ook onwetendheid speelt een rol. Wij helpen hen met het

verbreden van hun blik op seksualiteit. Jongeren krijgen via e-mail antwoord op hun vragen. Het is fijn als je merkt dat

een antwoord op de hulpvraag al een deel van de schaamte

die zich op lange termijn uitbetaalt.

doelgroepen. Zoals mannen die seks hebben met mannen. Zij kunnen via Testlab een SOA-test doen in hun eigen omgeving. We doen ons best om de hulpverlening steeds aan te passen aan de behoefte die optreedt in de betreffende doelgroepen.

wegneemt en de situatie normaliseert. VrijFijn.nl heeft een

Dichtbij de doelgroepen

Noord-Nederland waarin GGD Groningen participeert.

om zo efficiënt mogelijk in contact te komen met voor ons

educatieve functie. De website is geïnitieerd door Sense

Jolanda Hiemstra is de projectleider. In 2014 won VrijFijn.nl de vierde plaats bij de toekenning van de Communicatieprijs Medisch Contact.

VrijFijn.nl blijkt zo’n schot in de roos dat het project landelijk wordt uitgerold. Het bewijst zichzelf. Voor jongeren is het

een uitlaatklep en een informatieloket. Voor de Groninger gemeenten is het voordeel dat er minder jongeren met

In 2015 gaan we de ingeslagen digitale weg verder uitbouwen, relevante doelgroepen. We willen de partnerwaarschuwing digitaliseren - via sms of e-mail - voor mensen die mogelijk besmet zijn met een seksueel overdraagbare aandoening. Ook gaan we de preventieboodschap breder uitdragen.

Dichtbij de doelgroepen komen, geeft de meeste kans op

succes. Als je weet met wie je praat, komt je boodschap over. ¢

Fokke Postma


|

35

Namens GGD Groningen houd ik me bezig met de aardbe-

alsook aan huisartsen, leerkrachten, dominees en maat-

onrust die daardoor is ontstaan. De inwoners van het gebied

Ter ondersteuning hieraan hebben we de folder ‘Kop d’r

vingen in Groningen, en dan specifiek met de maatschappelijke leven met gevoelens van onveiligheid, onzekerheid over de

toekomst en angst om hun kinderen. Daarnaast is er frustratie

over de schade aan hun huizen en de houding van de landelijke politiek. Alle onzekerheid geeft veel stress.

Dit is het dossier dat op dit moment Groningen bezig moet

veur’ ontwikkeld. Als secretaris van de Commissie Bijzondere Situaties ben ik daarnaast ook nog betrokken bij de

situaties van mensen die buiten de reguliere compensatieregeling vallen.

houden. Gezien de impact op de inwoners, nemen wij de risico’s

De ingeslagen weg verbreden

tot stress en langdurige stress leidt tot gezondheidsklachten.

het steeds om het welzijn van de inwoners van Groningen.

voor de publieke gezondheid bijzonder serieus. Zorgen leiden Ook al leven we met elkaar in een nieuwe werkelijkheid: het gevoel van veiligheid moet terug.

In 2014 hebben de 23 Groninger gemeenten en de Veilig-

heidsregio Groningen in samenwerking met de GGD een

‘Incidentbestrijdingsplan aardbevingen’ opgesteld. Ook is er een plan in werking getreden dat ingaat op de gevolgen

voor de mensen - de maatschappelijke onrust. Daarin staat

hoe we handelingsperspectief kunnen geven aan de inwoners,

36

schappelijk werkers. Daar werken we dagelijks aan.

|


Bij alles wat de GGD doet rondom de aardbevingen, gaat

We proberen de ‘thermometer’ in het gebied te zijn. Maat-

schappelijke onrust in een onrustig politiek klimaat vraagt om helderheid. Mij geeft het veel energie om namens de

GGD een bijdrage te leveren aan die helderheid. Het is de

eerste voorwaarde voor de door inwoners af te leggen weg naar een nieuw gevoel van veiligheid. ¢

Sipke Benus

‘Het gevoel

van veiligheid moet terug’ Sipke Benus

Afdelingshoofd Forensische Geneeskunde (FOR)/ Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) | GGD Groningen


|

37

‘Het gesprek

begint desnoods door de brievenbus’ Annette von Unruh

Coördinator Problematische Woonhygiëne

en Staffunctionaris OGGz | GGD Groningen

38

|


GGD Groningen is er voor iedereen, ook voor mensen

zowel bij de burger als bij instanties. Door onze onaf-

instanties terecht kunnen of willen. Vaak zijn dat mensen

gesprekspartner en kunnen we als verbindende partij

die problemen hebben waarmee ze niet bij de reguliere met een ernstige psychische aandoening en een zeer

problematische woonsituatie. De OGGz (Openbare Geestelijke Gezondheidszorg) fungeert als vangnet, met als doel deze

zogenoemde ‘zorgwekkende zorgmijders’ naar de reguliere hulpverlening toe te leiden. Dat vraagt om een proactieve houding. Onze mensen beginnen het gesprek met een cliënt desnoods door de brievenbus, of per sms. GGD

Groningen staat ervoor om op de meest creatieve manieren contact te leggen en tot een interventie te komen. Daarvoor is oprechte interesse nodig. Of het nu om ‘problematisch

hankelijke positie zijn we een veilige en laagdrempelige optreden. Met Enexis werd het convenant waarbij de OGGz wordt ingeschakeld bij dreigende afsluiting van gas en elektra aangepast naar een werkwijze voor de hele provincie

Groningen. Het betreft dan woonsituaties met bijvoorbeeld kinderen of ouderen. Deze vroegsignalering is een effectieve vorm van samenwerking. De OGGz-coördinatoren werken

verder samen met ketenpartners als het Steunpunt Huiselijk

Geweld, het Veiligheidshuis, Verslavingszorg Noord-Nederland en maatschappelijk werk.

verzamelen’ gaat, of anderszins om extreme vervuiling

Verandering sociaal domein

chaos steeds de mens te blijven zien.

dat professionele partijen de kennis en ervaring van GGD

of zelfverwaarlozing - je moet in staat zijn om achter die

Ik kan er blij van worden als we iemands vertrouwen winnen en hem of haar weer perspectief kunnen geven. Soms kan dat met in onze ogen betrekkelijk kleine ingrepen, soms zijn het jarenlange trajecten. De GGD heeft een goede naam,

In het sterk veranderende sociale domein is het belangrijk Groningen blijven benutten in het voordeel van deze kwetsbare groep mensen. De OGGz is daarbij een onmiskenbaar krachtig instrument. ¢

Annette von Unruh


|

39

Tuberculose (tbc) is een besmettelijke infectieziekte die

per dag gescreend. Mijn dag is goed als ik weet dat we

wereldwijd 1,5 miljoen mensen aan tbc. GGD Groningen

gegeven. De aantallen zijn hoog, maar voor ons zijn mensen

zonder behandeling dodelijk kan zijn. Jaarlijks sterven

screent asielzoekers en risicogroepen op tbc, verder geven we reizigersadvisering aan mensen die op reis gaan naar

iedere cliënt en patiënt 100% van ons beste kunnen hebben nooit een nummer.

landen waar tbc voorkomt. We behandelen en begeleiden

Borgen van expertise

In Nederland komt de ziekte steeds minder voor, echter

van asielzoekers, ditmaal op basis van het principe van

patiënten met tbc en doen bron- en contactonderzoeken. voorkomen is nog steeds beter dan genezen. Vorig jaar

hadden we in Nederland te maken met een grote instroom van asielzoekers. Aan ons de taak om ervoor te zorgen dat

iedere asielzoeker getest wordt op tbc. De eerste screening

vindt in bijna alle gevallen plaats bij het asielzoekerscentrum in Ter Apel. Daar screenen we 7 dagen per week. We werken

nauw samen met voor ons belangrijke professionele partners: artsen, verpleegkundigen, medische technische medewerkers en backoffices. Door de efficiency en flexibiliteit van het

Voor dit jaar verwachten we opnieuw een grote instroom gezinshereniging. Daarnaast ontwikkelen we een regio-

naal expertisecentrum voor Noord- en Oost-Nederland, om kennis en expertise binnen de tuberculosebestrijding te

borgen. In de eigen regio geven wij hier vorm aan door het

organiseren van informatieavonden en scholing. We starten dit jaar ook met refereeravonden voor de tweede lijn, om

samen kennis te kunnen delen en hierdoor de expertise bij de professionals duurzaam te waarborgen.

tbc-team hebben we in 2014 goede resultaten geboekt. In sommige periodes hebben we meer dan 150 asielzoekers

40

|


¢

Yvonne Aartsma

‘Voor ons zijn

mensen nooit een nummer’ Yvonne Aartsma

Coördinator TBC | GGD Groningen en Drenthe


|

41

‘Wij organiseren de verbindende factor’ Annet Sonneveld

Gezondheidsbevorderaar Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers (PGA) | GGD Groningen

42

|


Als gevolg van de wereldproblematiek vond er in 2014 een

organiseren de verbindende factor. We merken dat werken

land. Nieuwe groepen namen specifieke problematiek mee,

educator is iemand die in Nederland woont en oorspronkelijk

explosief hoge instroom van asielzoekers plaats in Neder-

zoals infectieziekten, seksueel geweldservaringen, cultuur-

gebonden vrouwenbesnijdenis en veel complexe psychische

klachten. De nieuw aangekomenen in azc Ter Apel zijn vaak ontredderd en hebben geen idee hoe in de Nederlandse

samenleving te functioneren, ook niet als het gaat om het bereiken van adequate gezondheidszorg.

met ‘peer educators’ het beste resultaat geeft. Een peer

dezelfde achtergrond heeft als de leden uit de nieuw aan-

gekomen groep. De peer educator slaat een brug door enerzijds

professionals te ondersteunen bij het inzetten en volgen van

hun strategie en anderzijds de nieuwkomers gerust te stellen over de Nederlandse cultuur en samenleving.

Om mensen gezondheidsvaardigheden binnen een andere

Niet laten verzanden

zaken als: Hoe maak ik mijn klacht duidelijk bij de huisarts?

is het zaak de ingezette koers niet kwijt te raken. De GGD

cultuur aan te leren is vertrouwen nodig. Het gaat om

Hoe vraag ik om een SOA-test? Welke rechten heb ik als vrouw in Nederland?

Binnen GGD Groningen werk ik intensief samen met de

collega’s van Infectieziektenbestrijding, Technische Hygiënezorg, Sense en Jeugdgezondheidszorg en met externe

partijen als het Centrale Opvang Asielzoekers (COA) en

Geestelijke Gezondheidszorg (GGz). Enerzijds om publieke preventie te waarborgen en anderzijds het doel van die

belangrijke gezondsheidsvaardigheden te bereiken. Wij

Omdat asielzoekers relatief snel doorstromen naar gemeenten, helpt gemeenten bij het vormgeven van een vervolg op de

eerste inzet. Daarbij zijn de kernthema’s, die minister Asscher op de Integratie agenda heeft gezet, leidend: meedoen en

zelfredzaam zijn, grenzen stellen en kennis hebben van maatschappelijke regels. Het is erg mooi om te zien hoe mensen

na een traumatische periode de vaardigheden vinden waarmee ze een nieuw bestaan kunnen opbouwen. ¢

Annet Sonneveld


|

43

De gespecialiseerde artsen en verpleegkundigen van GGD

aangepast. Binnen vier maanden waren alle mensen klachten-

hét expertise- en kenniscentrum op het gebied van infectie-

bieden, en de grote kennis van zaken van onze mensen geeft

Groningen Infectieziektenbestrijding vormen met elkaar

ziekten in de provincie Groningen. Wie vragen heeft over

ebola, vogelgriep, schurft of andere besmettelijke ziekten, kan hier terecht. Dat geldt voor alle inwoners van de

provincie Groningen - én het geldt voor gemeenten, huisartsen, zorginstellingen, scholen en kinderdagverblijven.

Voor grote incidenten liggen binnen de GGD richtlijnen en draaiboeken klaar. In 2014 hebben we deelgenomen aan

burgers een terecht gevoel van veiligheid. Onze vraagbaak-

functie en voorlichting worden gewaardeerd. Zo houden we informatiemiddagen over infectieziekten op bijvoorbeeld

gastouderbureaus. En we ondersteunen zorglocaties bij hun

hygiënebeleid. Het is zaak steeds opnieuw aansluiting te vinden met de mensen en organisaties die je advies nodig hebben.

de voorbereiding op het binnenkomen van een mogelijke

Zichtbaar en vindbaar

van de Wet Publieke Gezondheid een spilfunctie hierin. Wij

breiden, onder meer door deelname aan een symposium in

ebola-patiënt in Noord-Nederland. De GGD heeft op basis

verbinden de ziekenhuizen, huisartsen, ambulancediensten en de meldkamer met elkaar. We stemmen af met het

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en

zorgen voor berichtgeving aan de betreffende gemeente. Toen in 2014 in azc Ter Apel een onverwacht grote groep

Eritrese vluchtelingen besmet bleek met schurft, hebben we vanwege de omvang van de besmetting ons beleid

44

vrij. De goed gecoördineerde samenwerking die wij kunnen

|


In 2015 gaan we de grensoverschrijdende samenwerking uitMünster. Ook spannen we ons in om de samenwerking met

de jeugdverpleegkundigen te intensiveren. En we volgen als

altijd met argusogen de actualiteit. Wie moeten we inlichten - en andersom: weet men ons te vinden? Daar werken we doorlopend aan. ¢

Anneke Jonkman-Snijder

‘Steeds opnieuw

aansluiting vinden’ Anneke Jonkman-Snijder

Sociaal Verpleegkundige | GGD Groningen


|

45

‘Iedere stopper

levert gezondheidswinst op’ Hannie Poletiek

Functionaris Gezondheidsbevordering | GGD Groningen

46

|


Roken is nog steeds de belangrijkste oorzaak voor ziekte en sterfte in Nederland, voornamelijk door kanker. Ieder jaar probeert ruim een kwart van de rokers te stoppen. GGD

voor Jeugd en Gezin. Extern heb ik afgestemd met onder meer ELANN (Eerste Lijns Advies Noord-Nederland).

Groningen zet het liefst in op het voorkomen van rookgedrag

Hoe minder rokers ...

die eenmaal roken en willen stoppen daar goede begeleiding

hebben ongeveer 1000 Groningers meegedaan en zijn er rond

bij jongeren. Maar we vinden het ook belangrijk dat mensen bij krijgen. Dat vergroot de kans van slagen enorm.

‘Stoptober’ is een landelijke campagne met een interactieve aanpak. Via kanalen als Facebook en Twitter - en aange-

moedigd door bekende Nederlanders - worden rokers in de

maand oktober 28 dagen ondersteund bij het stoppen met roken. In 2014 heb ik de mogelijkheid om aan deze inter-

ventie deel te nemen breed onder de aandacht gebracht in

de Groninger gemeenten. Onder meer door de pers erbij te betrekken en door campagnemateriaal te verspreiden.

Binnen de GGD heb ik de meerwaarde van de epidemiologen en de afdeling Advies & Beleid Publieke Gezondheid benut, evenals de kennis en ervaring van de collega’s in de Centra

Wanneer we de landelijke cijfers naar Groningen vertalen,

de 740 gestopt. Dat is een gezondheidswinst van formaat. In oktober 2015 wordt ‘Stoptober’ opnieuw georganiseerd. Met een communicatietoolkit gaat de GGD de campagne

ook ditmaal onder de aandacht brengen in de eigen provincie.

We benaderen jongeren via het onderwijs en verbinden een bekende Groninger aan het project. Daarnaast richten we

ons extra op de gebieden die in 2014 weinig respons gaven

op de oproep tot deelname, zoals bijvoorbeeld Oost-Groningen. Het doel is om meer mensen te helpen stoppen met roken. Minder rokers betekent een betere publieke gezondheid. ¢

Hannie Poletiek


|

47

Als medisch milieukundig adviseurs van GGD Groningen

wordt nu gewaarschuwd in alle gevallen uit de rook te blijven.

onderzoeken tussen gezondheid en milieu, en andersom.

daarbij een kwantificering van de geringe kans.

worden mijn collega’s en ik ingeschakeld om de relatie te Daarbij is het interessant om op te merken dat sluimerende situaties, zoals bijvoorbeeld fijn stof, soms aanmerkelijk

meer schade voor de publieke gezondheid opleveren dan

een incident zoals bijvoorbeeld een grote brand. Bij grote

incidenten treedt het verschijnsel op dat men al snel geen

onderscheid meer weet te maken tussen feitelijke gevaren en gepercipieerde gevaren. Daar komt onze expertise dus bij uitstek van pas. Die manifesteert zich enerzijds door

Voor mijn wetenschappelijke onderzoek van communicatie over risico’s van rook bij brand ontving ik, namens GGD Groningen, de NVMM Award 2014 van de Nederlandse

Vereniging voor Medische Milieukunde. Het onderzoek werd

beoordeeld op de bijdrage aan een gezonde leefomgeving,

de wetenschappelijk maatschappelijke impact, de innovativiteit en de algemene kwaliteit.

specialistisch onderzoek en anderzijds door brede ervaring

Naar buiten

we de geest in de fles houden door eerlijk te communiceren

en hun inwoners. We richten ons steeds meer actief op de

met crisiscommunicatie. Als we er op tijd bij zijn, kunnen

over de geconstateerde feiten. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat transparante communicatie de risicobeleving

bij betrokkenen laat dalen terwijl op hetzelfde moment het vertrouwen in de overheid groter wordt. Daar heeft iedereen baat bij: inwoners én bestuurders. Waar vroeger werd

gezegd dat er geen gevaar voor de volksgezondheid was,

48

Indien relevant wordt kanker als risicofactor genoemd, met

|


GGD Groningen is er voor en door de 23 Groninger gemeenten vragen en behoeften uit onze professionele omgeving.

Met als doel het preventief werken aan de gezondheid, het welzijn en de veiligheid van alle burgers in de provincie Groningen. ¢

Frans Greven

‘De geest in de fles

houden door eerlijke communicatie’ Frans Greven

Medisch Milieukundig Adviseur | GGD Groningen


|

49

‘Je bereidt je

voor en hoopt dat het niet nodig is’ Afke Boersma

Beleidsmedewerker Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) | GGD Groningen

50

|


Rampen en incidenten kondigen zich niet aan, je moet voor-

hulp. En natuurlijk met de eigen GGD collega’s, zoals de

de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio

de medisch milieukundigen, de infectieziektenbestrijders

bereid zijn op iets waarvan je aard noch omvang kent. Bij

(GHOR) doe ik de voorbereiding op grote rampen zoals een

grote brand of een aardbeving met een kracht vanaf 5 op de Schaal van Richter. Natuurlijk in de hoop dat mijn werk niet nodig zal blijken te zijn.

In 2014 hebben zich in de regio Groningen slechts relatief kleine incidenten voorgedaan. Daarom hebben we eind

november 2014 door middel van deelname aan de systeemtest

Gezondheidskundig Adviseur Gevaarlijke Stoffen (GAGS), en de jeugdgezondheidszorgwerkers.

Als er zich geen rampen voordoen, bestaat ons reguliere

werk uit het in kaart brengen van risico’s, het beperken van

risico’s door te adviseren bij onder andere grote evenementen en sturen we met onze ketenpartners op thema’s als zelfredzaamheid.

laten zien dat we klaar zijn voor grote rampen. De systeemtest

24/7

de rampenbestrijding betrokken zijn in actie komen. Bij

informatiemanagement. Als netwerkorganisatie benutten

is een grote oefening, waarbij alle functionarissen die bij

rampen komt het aan op voorbereiding, samenwerking en communicatie. Binnen de rampenbestrijding maken we

onder andere afspraken met politie, brandweer, bevolkingszorg, vertegenwoordigers van de waterschappen en bedrijven met een vitaal belang, zoals nutsbedrijven. Binnen de geneeskundige kolom werken we samen met een groot aantal

zorginstellingen, waaronder de meldkamer Noord-Nederland,

Ambulancezorg Groningen, de ziekenhuizen en Slachtoffer-

In 2015 gaan we verder met het optimaliseren van het

we de nieuwe informatiesystemen die op de markt komen, om nog sneller bereik te hebben op het moment dat dat

van levensbelang is. Ook gaan we het gebruik van de social media verder uitbreiden, een minstens zo belangrijke bron van informatie. We staan 24/7 klaar voor de Groninger gemeenten. ¢

Afke Boersma


|

51

Er zijn momenten in mensenlevens waarop zich wezenlijke

Fysieke en psychiatrische problematiek

dan op levensgebeurtenissen die een zware wissel trekken

In 2014 hebben we ruim 2000 door de politie aangehouden

gebeurtenissen afspelen. Gezien vanuit mijn werk doel ik

op de betrokkene en zijn of haar omgeving. Als forensisch

artsen van GGD Groningen zijn mijn collega’s en ik getuige van situaties die te maken hebben met vrijheidsberoving,

psychische crisis of levenseinde. Onze drie hoofdtaken zijn

lijkschouw, medische arrestantenzorg en forensisch technisch onderzoek. Wij werken samen met de politie, forensische

opsporing, Openbaar Ministerie, Rechtbank, behandelend artsen, verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg

(GGZ). Onze artsen zijn dag en nacht inzetbaar in alle 23 Groninger gemeenten.

Per jaar verrichten wij gemiddeld 500 lijkschouwen verspreid over de hele provincie. Het gaat in het merendeel van de gevallen om een niet-natuurlijke dood. We leggen aard,

De arrestantenzorg vindt vooral buiten kantooruren plaats.

personen beoordeeld. In de cel hebben mensen lichamelijke klachten waarvoor zorg nodig is. In de populatie die wij zien

is er vaak sprake van verslaving en psychiatrische problematiek. Wij beoordelen arrestanten en verstrekken waar nodig medicatie. Het kan dan gaan om personen die verward op straat rondlopen en zorg nodig hebben. Het kan ook gaan

om een crisissituatie waarvoor de politie via de meldkamer te hulp wordt geroepen.

Bij de derde taak, forensisch technisch onderzoek, gaat

het om afnemen van bloed na verkeersongevallen, of DNAafname, letselbeschrijving en het veilig stellen van sporen bij seksueel misbruik.

omstandigheden en oorzaak van het overlijden vast. Bij

Het is zaak een betrokken aanwezige te zijn met professionele

of de juiste procedure is gevolgd. Verder verrichten wij

aan te brengen. Als dat lukt, is er iets gewonnen.

euthanasie hebben we een formele rol, waarbij we nagaan lijkschouwing bij twijfel van een behandelend arts over de

distantie. We proberen normaliteit in ontspoorde situaties

doodsoorzaak, bij zelfdoding en bij ongevallen in en om huis, verkeersongevallen en misdrijven. 52

|


¢

Jan Broer

‘Een betrokken

aanwezige zijn

met professionele distantie’ Jan Broer

Forensisch Arts | GGD Groningen


|

53

‘Een GGD

voor iedereen’ Ursula Hendriks

Ambtelijk Secretaris Gemeenschappelijke Regeling Publieke Gezondheid & Zorg en Directiesecretaris | GGD Groningen

54

|


De 23 Groninger gemeenten delegeren vanuit de Wet

je die kwetsbaarheid collectief opvangen. Voor mij heeft

de GGD tot een uitvoeringsorganisatie die voor en door de

Ik houd ervan om in mijn werk op gezette tijden een informele

Publieke Gezondheid taken aan GGD Groningen. Dat maakt gemeenten werkt aan collectieve preventie en gezondheid in de provincie Groningen. Mijn functie heeft een schar-

nierende werking. Enerzijds zit ik als directiesecretaris alle MT GGD vergaderingen bij en fungeer als rechterhand

dat ook met solidariteit te maken.

toets aan te brengen. Het gaat om gewichtige zaken voor

grote groepen mensen, en ik heb geleerd dat een kwinkslag soms kan helpen om de samenwerking succesvol te laten zijn.

van de directeur Publieke Gezondheid, Marco ter Harmsel.

Voor alle inwoners

naar het algemeen en dagelijks bestuur. Daarin zijn de 23

gezondheid een randvoorwaarde voor levensgeluk. Ik ben er

Anderzijds verzorg ik als ambtelijk secretaris de doorgeleiding gemeentelijke portefeuillehouders Publieke Gezondheid

vertegenwoordigd. Ik ondersteun het bestuur bij de verga-

deringen. Zo zorg ik voor vergaderdata, verzamel en verzend ik de agenda en vergaderstukken en zorg voor de verslaglegging.

Omdat de GGD bestaat, hoeven de gemeenten niet stuk voor stuk zelf alle kennis en expertise in huis te hebben.

Gezondheid is nu eenmaal niet iets wat eerlijk is verdeeld

over de mensen. Door het gezamenlijk te organiseren kun

Bezien vanuit het model van de Piramide van Maslow is

trots op met mijn werk daaraan een bescheiden bijdrage te mogen leveren. Zonder de gemeenten te willen vermoeien met de diversiteit aan taken die ze bij de GGD hebben

belegd, laat ik hen graag op hoofdlijnen zien wat wij voor ze doen. Voor de gemeenten, maar bovenal voor de inwoners. Ook in het zich vernieuwende sociale domein. Een GGD voor iedereen, daar gaat het om. ¢

Ursula Hendriks


|

55

Hanzeplein 120 Postbus 584

9700 AN Groningen ggd.groningen.nl Telefoon 050 - 367 40 00

56

|

@GGDGroningen

facebook.com/ggdgroningen


Colofon Interviews en teksten Josée Jansen

Marjolein Scherphuis Vormgeving

Manisch Creatief Fotografie

Alfred Oosterman Druk

Wm Veenstra

Aan de teksten in dit jaarverslag kunnen geen rechten worden ontleend.


|

57

Bekijk op ggd.groningen.nl

de animatiefilm ‘Is getekend: GGD Groningen’

Samen werken aan gezondheid

Het gezicht van GGD Groningen. jaarverslag 2014

Recommend Documents