Het dorp van de toekomst Het dorp van de toekomst
Vitale dorpen, en leefbaar platteland Vitale dorpen, en leefbaar platteland, levensloopbestendig en comfortabel wonen
Drs. Lourens Koomans Andragoloog Gebiedsontwikkeling Ondersteuning ouderen op het platteland in kleine kernen, bij zelf-, en samenredzaamheid. Proefschrift aan het schrijven: De toekomst van het dorp.
Veranderingen op het platteland
Van autonoom dorp naar woondorp
Autonoom dorp:
Woondorp:
De meeste bewoners wonen er al hun hele leven en werken ook in het dorp. Ook voorzieningen en contacten vooral daar
Mensen wonen in het dorp maar werken elders en ook voorzieningen en sociale contacten zijn vaak elders
De toekomst: • Onze levensverwachting stijgt ( voor mannen naar 82,6 en vrouwen naar 85,8 jaar. • Mijn kleindochters hebben 50 % kans om ouder dan 100 jaar te worden en mijn kleinzoon 33 % • Echter boven de 75 nemen chronische aandoeningen beduidend toe, maar dat belemmert een kwalitatieve vorm van leven vaak niet.
Vergrijzing, ontgroening, krimp • Vergrijzing: binnen 25 jaar is 25% ouder dan 65 jaar en daarvan 40% ouder dan 80 jaar. De babyboomers rukken op. • Jongeren studeren en zoeken werk in de steden • Er ontstaat krimp op het platteland (groei in de randstad) • De winkels en dienstverlening verdwijnen uit de kleine kernen
Toen God verdween uit Jorwerd. Geert Mak " Zo gingen de meeste winkels in Jorwerd uit als een kaars. Van de klanten werd niet eens afscheid genomen. Het was gewoon algehele uitverkoop, en op maandag was er weer een winkel dicht. Je voelde het aankomen als je pakken gevulde koek kreeg waar de schimmel op stond, zei de onderwijzer. (-) Zo verdween uit Jorwerd iets wat eeuwenlang een essentieel onderdeel was van het boerenbestaan: de eigen economie." Gerrit Breteler zingt toen God verdwoan ut Jorwerd
Regionalisering • Beleid: als alle voorzieningen in de regio aanwezig zijn dan hoeft niet meer alles in het dorp aanwezig te zijn • Kwetsbare groepen: minder validen ( ook niet automobiele ouderen) hebben een vervoersprobleem • Regiotaxi en Busdiensten zijn lang niet optimaal
Van Verzorgingsstaat naar Participatie samenleving • De overheid sluit veel verzorgingscentra de komende jaren • Mensen worden aangesproken op eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid. • Do ut des (iedereen mantelzorger) • Anders: betalen voor de voorzieningen
75 plus in een klein dorp op grotere afstand van stad • Het huis wordt "te" groot • De tuin onderhouden is problematisch • De trap op komen is lastig • Meer functie-uitval en chronische ziektes • Geen auto meer: hoe kom je bij dokter, ziekenhuis en winkels?
Wat te doen? • Leefstijlverandering • Woningaanpassingen en domotica • Gezamenlijke acties, samenredzaamheid
Leefstijlverandering • Meer bewegen • Gezonde voeding
Woningaanpassingen en domotica • Drempelvrij huis • Slaapkamer op de begane grond • Domotica
Domotica • Contact via beeldtelefonie met thuiszorg, huisarts, specialist, winkels • Centrale "alles uit" schakelaar • Cam bij voordeur (veiligheid) • Val en dwaaldetectie • Nachtlicht in slaapkamer • Alarmering
e-health • Beeldcontact met thuiszorg, arts, specialist • Meten van bloedwaarden, hartslag, longfunctie, wegen, etc.
Wie gaat dat betalen?
• WMO • Ziektekostenverzekeraar • Uit eigen portemonnee • Top hypotheek voor verbouwingen
Community development • Gericht op de toekomst • Uitgaan van eigen mogelijkheden van de deelnemers • Als er voldoende motivatie en bereidheid is om samen de schouders eronder te zetten
Gezamenlijke acties • Vorm een initiatiefgroep in het dorp • Breng de gewenste toekomst in kaart op gebieden als: gezondheidszorg, zorg, wonen, mobiliteit, energie, voeding, veiligheid, etc. • Wat zijn de capaciteiten, mogelijkheden van de inwoners van het dorp? • Kies een organisatievorm (bijvoorbeeld Coöperatie) • Financiering via fondsen, crowdfunding, eigen bijdragen
Wat zijn motieven om zelf in actie te komen? • Eigen voordelen, noodzaak • Noaberschap (" zo doen wij dat hier ") • Gezelligheid, contacten • Gemeenschappelijke " vijand "
Methoden maatschappelijke opbouw • Na W.O.2 in Drents-Friese Wold: community selfsurvey • Nu:ABCD methode (Asset Based Community Development • Future Search (Amerika) • Village appraisals (Engeland) • Dorp in zicht (Vlaanderen)
Mijn onderzoek Niet alleen gericht op het beschrijven van probleemvelden, maar ook het aangeven van methoden ter verbetering. (Ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek) Op dit moment realisatie van een Vervoersgroep in Uffelte
