HBO–Bachelor Commerciële Sporteconomie Beroeps- en Opleidingsprofiel COMMERCIËLE SPORTECONOMIE Voorwoord Het beroepsprofiel is een beschrijving van behoeften die het werkveld stelt aan de beginnende beroepsbeoefenaar in termen van kennis, vaardigheden en houdingen, die praktisch handelen mogelijk maken. Het is dus een document waarin de praktijk aangeeft wat zij van een opleidingsinstituut “vraagt”. Een validering door de praktijk is voor een opleiding onmisbaar. In 1999 is de Hogeschool van Amsterdam (HvA) in samenwerking met Johan Cruijff een opleiding op het gebied van sportmanagement en sportmarketing gestart. De Johan Cruyff University (JCU) verzorgde een op sport gerichte opleiding Commerciële Economie speciaal voor topsporters. Gedurende de afgelopen vijf opleidingsjaren is het vakkenpakket steeds meer toegespitst op sport. Twee jaar na de start van de JCU heeft de HvA ook de opleiding Commerciële Sporteconomie (CSE) gelanceerd. Hierdoor konden ook andere geïnteresseerden de specifieke sport HBO-opleiding volgen. Het curriculum heeft dezelfde opbouw en opzet als de JCU. Medio 2004 heeft een werkgroep van de JCU het curriculum geëvalueerd. Hierbij was de conclusie dat de opleiding, gestart vanuit een bijzondere instroom (topsporters), nog beter op het beroepsveld moest aansluiten. Vervolgens is het beroepsveld geïnventariseerd en is een aangescherpte opleidingsfilosofie opgesteld. Deze filosofie is de basis geweest van dit document. In dit document wordt een aanzet gegeven voor het beroeps- en opleidingsprofiel van de HBO-Bachelor opleiding Commerciële Sporteconomie van het cluster Economie van de HvA. Deze opleiding wordt voltijd aangeboden binnen de JCU voor topsporters en als voltijd opleiding voor reguliere studenten.
Inleiding Vanuit economisch perspectief draagt sport in toenemende mate bij aan het bruto nationaal product. Wat ruim een eeuw geleden begon als vrijetijdsbesteding voor de betere klasse is uitgegroeid naar een sector met een jaarlijkse groei van omzet en werkgelegenheid. Ook de maatschappelijke betekenis van sport is groot zowel op het gebied van sociale binding als op gebied van de gezondheidsbevordering. Deze ontwikkeling wordt wel de versporting van de samenleving genoemd en verwijst in de eerste plaats naar de groei die de traditionele verenigingssport doormaakte, maar ook naar de groeiende populariteit van allerlei vormen van sportbeoefening buiten de kaders van de traditionele verenigingssport. Hieraan gekoppeld zijn de culturele opwaardering van sport en het toenemende belang van aspecten van sport, als kleding en taalgebruik naar de samenleving. In het Nederlandse vrijetijdslandschap neemt sport een prominente plaats in. De directe consumentenbestedingen aan sport zijn volgens het Centraal Planbureau in de periode 1992-2000 met meer dan 50% gegroeid tot 2,6 miljard euro. Een grote rol bij deze groei komt van de commerciële aanbieders van sportactiviteiten lopend van tropische zwempaleizen tot ijskoude indoor skiwerelden. Ook de opkomst van commerciële fitnesscentra gaat onverminderd door en draagt bij aan de stijging van de sportparticipatie. Maar anderzijds zetten deze professioneel gerunde, op service gerichte bedrijven de traditionele sportvereniging onder druk. In de particuliere sportexploitatie werken ca 16.000 mensen en het aantal fte’s wordt geschat op 9.000. Het aantal mensen dat werkt bij sportorganisaties ligt veel hoger: 21.000 mensen. Het grootste deel heeft echter een deeltijdfunctie veelal op sporttechnisch gebied. Het totaal wordt geschat op 7.200 banen, waarvan iets minder dan de helft een dienstverband kent en het grootste deel als zelfstandig (bijvoorbeeld een free lance trainer op uurbasis) opereert. De opkomst van commerciële exploitatie versterkt de druk op de sportvereniging. Deze druk wordt verder versterkt door zowel het kwantitatieve als kwalitatieve kadertekort bij de sportverenigingen. Het kost sportclubs steeds meer moeite om vrijwilligers te vinden. Bovendien ontbreekt het bij veel verenigingen aan kennis en expertise - vooral op het gebied van markt- en klantgericht denken - om de concurrentie met de commerciële aanbieders aan te gaan. Zowel van de kant van commerciële aanbieders als vanuit de noodzaak van de georganiseerde sport om te professionaliseren, is en blijft er vraag naar “sportmanagers”. De ontwikkeling van sport biedt carrièrekansen voor jonge, ambitieuze marketeers. De eigen (top)sportervaring vormt een goede basis, maar een toegesneden opleiding Commerciële Sporteconomie biedt meer mogelijkheden voor een professionele loopbaan in de sport.
GO Beroeps- en opleidingsprofiel Commerciële Sporteconomie.doc
2
Beroepspraktijk De plaats die sport inneemt in de samenleving is volop aan verandering onderhevig. Van vrijetijdsbesteding is sport nu leverancier geworden van mode, pret, gezondheid, media-exposure en van emoties. Sport heeft een centrale plaats verworven in onze samenleving. De centrale markt is de markt van de sportbeoefening. Ondanks de signalen van teruglopende ledenaantallen bij sportbonden groeit de sportparticipatie. De onderzoeken naar sportparticipatie zijn niet eenduidig, maar het aantal Nederlanders dat regelmatig sport, wordt geschat op 65–70 %. Dit betekent dat de markt van de sportbeoefening ruim 10,6–11,5 miljoen sportconsumenten telt. Minder dan de helft, circa 4,8 miljoen mensen, sporten bij sportverenigingen; hiervan zijn 1,8 miljoen jonge sporters onder de 18 jaar. Het grootste deel beoefent ongebonden sport, waarvan bijna 2 miljoen consumenten sporten op commerciële basis. De groeipotentie ligt bij vrouwen en ouderen. Gemiddeld sport de Nederlander 1,8 uur per week; als we de niet-sporters weglaten, stijgt het gemiddelde naar 3,2 uur sporten per week. Binnen de structuur van de georganiseerde sport staat de sportvereniging centraal. Met 30.000 verenigingen is ons land op een unieke wijze georganiseerd. De grootste sportbond, de KNVB, heeft 2.880 veldvoetbalverenigingen met gemiddeld 365 leden (het gemiddeld aantal leden per vereniging wisselt sterk per sport). Het overgrote deel van deze verenigingen wordt geleid en gerund door vrijwilligers. Het aantal vrijwilligers binnen de Nederlandse sport wordt geschat op 1,1 miljoen. Omgerekend naar arbeidsuren heeft hun bijdrage een equivalent van 50.000 fulltime banen. De verwachting is dat een deel van het vrijwilligerswerk in de komende jaren zal worden vervangen door professionele verenigingmanagers. Echter, sport is op te delen in meerdere markten: De markt van sportproducten; van sportkleding tot sportdrank en van scheenbeschermers tot tennisrackets. De gemiddelde Nederlander geeft 180 euro per jaar uit aan sport. De brancheorganisatie van sportdetailhandel geeft de volgende omzetgegevens: de bestedingen aan sportkleding liggen op 363 miljoen euro, voor sportschoenen is dit 260 miljoen euro. En voor sportattributen ligt dit op 305 miljoen euro. Het grootste deel (meer dan 50%) geeft de sporter echter uit aan entree- of lidmaatschapskosten. De markt van sporttoeschouwers; van de seizoenkaarthouders van een BVO tot de bezoekers van het ABN AMRO World Tennis Tournament en van de toeschouwers bij de zaalkorfbalfinale in een uitverkocht Ahoy tot de 14.000 schaatsfans bij het Aegon Schaatsgala. Het totaal aantal bezoekers in het betaald voetbal ligt op 5 miljoen. Het ABN AMRO WTT kende dit jaar een recordaantal bezoekers van 108.000 in 7 dagen. De markt van sportaccommodaties; van Amsterdam Arena tot snookercafés en van IJsstadion Thialf tot hockeykunstgrasvelden. De sportaccommodaties zijn nog voor het overgrote deel in handen van de gemeentelijke overheid; 87% van de 4.000 buitenaccommodaties zijn eigendom van gemeenten. Bij de 2.200 binnenaccommodaties ligt dit iets lager: 62%. De ontwikkeling van privatisering zet zich ook voort bij de 750 zwembaden van ons land. Met een gemiddelde van 130.000 bezoeken per bad worden deze baden totaal zo’n 90 miljoen keer per jaar bezocht. De markt van de sportkijker/-lezer; van Studio Sport tot het digitale sportkanaal en van Voetbal International (VI) tot de speciale sportkrant AD Sport. De strijd om de tv-rechten van de Eredivisie heeft wederom duidelijk gemaakt hoe belangrijk de voetbalkijker is voor een commerciële omroep. Van de ruim 3.000 uur sport op de Nederlandse televisie is 37% (975 uur) voetbal en van de 100 televisie-uitzendingen die het meeste werden bekeken waren 67 sport, waarbij de wedstrijden van
GO Beroeps- en opleidingsprofiel Commerciële Sporteconomie.doc
3
het Nederlands XI-tal tijdens grote toernooien circa 11 miljoen kijkers trekken. De ontwikkeling van digitale televisie, internet (o.a. internet TV), breedband en mobiele telefonie (UMTS) zal het medialandschap in de komende jaren sterk doen veranderen. Naast kijken wordt sport ook gevolgd via de sportbladen met een totaal oplage van 1 miljoen. Het voetbalblad VI heeft een oplage van 200.000, maar wordt wekelijks door circa 1 miljoen mensen gelezen. De markt van de sportsponsoring; van Nationale-Nederlanden - tot 2010 hoofdsponsor van de KNVB - tot Nuon, die zich via de sponsoring van kiteboarding associeert met haar core-business van (wind)energie en water. En van ING, die inmiddels haar naam heeft verbonden aan 8 internationale marathons, tot de Beach Soccer Series, een nieuw evenement dat voor 80% afhankelijk is van sponsoring en helaas hoofdsponsor Amstel (bright) zag stoppen. De directe bestedingen aan sportsponsoring worden in Nederland geschat op 600 miljoen euro. Ondanks het toenemende belang van sponsoring wordt het begrip sportmarketing veelal ten onrechte gebruikt; we kunnen beter spreken van de marketing door sport of co-marketing. De markt van (top)sporters; van Rintje Ritsma met zijn eigen commerciële Sanex Schaatsploeg tot Inge de Bruijn - Princess van de Olympische Spelen en van Farm Frites’ Leontien nu met haar eigen sportschool Total Sports tot Johan Cruijff met de Johan Cruyff University met als thema: “educating athletes worldwide”. Maar ook de markt, waar de sportmanagers en de voetbalmakelaars zich laten gelden.
Dit zijn de zeven hoofdmarkten van de sport, ieder met zijn eigen producten/diensten, concurrenten en strategisch marktbenadering. De achtste markt is de markt van sportdiensten. Steeds vaker zien we dat op sport gerichte specialisaties ontstaan. Van de 2,5 miljoen jaarlijkse sportblessures komen 1 miljoen sporters ook in het medische circuit, dit leidt tot specialistische behandelinglijnen. Zeker als de uitval bij top- en profsport tot het minimum beperkt moet blijven. Ook banken spelen met hun dienstverlening in op de grootverdieners in de sport (ABN AMRO Sportdesk) en juristen maken een specialisatie van imagerecht, contractrecht en arbeidsrecht in de sport. Vanuit maatschappelijk oogpunt biedt een aantal bedrijven via de Stichting Sport en Zaken haar kennis en expertise om niet aan, indien een sportorganisatie hiervoor de middelen ontbreken. Het begrip sportmarketing wordt veel gebruikt, maar is eigenlijk veel te generaal. Om recht te doen aan de grote en sterk verschillende markten binnen sport kan dan ook beter worden aangesloten bij het Amerikaanse denken in “sports marketing”. Veelal wordt hiermee verwezen naar het management en de geldkant van sport. De professionalisering van deze bedrijftak wordt duidelijk bij een zoekopdracht in Google; het woord “sports marketing” geeft 14,4 miljoen hits. Om als sportmanager in één van deze markten een werkplek te vinden, moet de opleiding enerzijds inzicht bieden in deze structuur van sport en aansluiten bij de ontwikkelingen, en anderzijds aangeven welke marketingprincipes binnen de verschillende sportmarkten toepasbaar zijn.
GO Beroeps- en opleidingsprofiel Commerciële Sporteconomie.doc
4
Ontwikkelingen in de beroepspraktijk Uit het voorgaande wordt duidelijk dat sport van vrijetijdverdrijf is ontwikkeld tot een serieuze business. Sport is onderdeel van een fitte en actieve ‘lifestyle’. Het staat voor een gezond, succesvol en verantwoord bestaan. Het Sociaal en Cultureel Planbureau geeft in haar Rapportage 2003 aan de hand van de aanwezige statistieken een gedetailleerd beeld van de ontwikkeling van sport. Hierbij komen de volgende trends naar voren, waarop de sport moet inspelen: Nederland vergrijst en “verkleurt” → specifiek sportaanbod Toenemend aanbod tegenover afnemende hoeveelheid vrije tijd Opkomend commercieel aanbod Complexiteit van wet- en regelgeving Terugloop van vrijwilligers Professionalisering door schaalvergroting en privatisering Toenemende invloed van media en innovatie Het is duidelijk dat de georganiseerde sport, maar feitelijk iedereen die professioneel bij de sport betrokken is, in toenemende mate te maken krijgt met een meer marketing gerichte benadering. Er zijn nog weinig sportverenigingen die hun leden als klant zien. Dit in tegenstelling tot het fitnesscentrum van een beursgenoteerde onderneming, dat draait op basis van marketingprogramma’s. NOC*NSF is recent een grootschalig programma gestart om in samenwerking met de sportbonden de sportvereniging meer marketinggericht te leren denken. In de komende jaren zal de sport moeten worden omgebouwd naar een open “buyers”-markt. De volgende marketingprincipes dienen daarbij centraal te staan: Kiezen voor doelgroepen Kennis vergaren over hun wensen Een aanbod ontwikkelen dat daarbij past Het aanbod gestalte geven en bekend maken Klanttevredenheid opbouwen met een focus op loyalty
GO Beroeps- en opleidingsprofiel Commerciële Sporteconomie.doc
5
Beroepsprofiel Om als professional in één van de acht sportmarkten een werkplek te vinden, moet je inzicht hebben in de structuur van de sport en van de marketingprincipes die hierin toepasbaar zijn. De hockeybond (KNHB) maakt in haar strategische marktbenadering een onderscheid in drie typen verenigingen: groot met meer dan 1.200 leden; middel met tussen 600 en 1.200 leden en kleine verenigingen met minder dan 600 leden. De grote verenigingen worden geleid door professionals op het gebied van management, food & beverage, hockeytechniek en medische begeleiding. Middelgrote verenigingen hebben een professioneel kader voor de coördinatie van food & beverage en hockeytechnische staf. De professionals sturen dan weer vrijwilligers aan. De kleine verenigingen blijven gecoördineerd worden met en door vrijwilligers. Hiermee komt de organisatiestructuur van een grote sportvereniging dicht te liggen bij die van een fitnesscentrum. Deze commerciële centra worden aangestuurd door een general manager, die wordt ondersteund door sales-, fitness-, administratie en front office managers. Binnen de markt van de sportproducten vinden we een structuur met product-, sales-, marketing- en communicatiemanagers. Een student met een bachelor opleiding Commerciële Sporteconomie ambieert een functie aan de managementkant van sport. Via praktijkervaring en permanente scholing groeit hij van een assistent naar een algemene managementfunctie in de sport. Onderstaand schema geeft een beeld van de potentiële functie: Markt Sportbeoefening Sportproduct Sportaccommodatie Sportkijker Sportmedia Sportsponsoring Topsporters Sportdiensten
Startfunctie (Assistent) verenigingsmanager Assistent productmanager Sales consultant (Junior) eventcoördinator PR-medewerker (assistent) sponsorwerver Atleetmanager (Junior) consultant
Groeifunctie Bondsdirecteur Commercieel directeur General manager Eventorganisator Uitgever Sponsoringmanager Representative Senior adviseur
Wel richt de bachelor opleiding Commerciële Sporteconomie richt zich in eerste instantie meer op de marketingachtige aspecten en de commercieel economische kant van de sport. Het ontwikkelpad naar start- en groeifuncties in de markten sportbeoefening en sportdiensten lijkt in eerste instantie dan ook wat minder voor de hand te liggen dan het ontwikkelpad naar start- en groeifuncties in de andere markten. Aan de andere kant geldt bijvoorbeeld wel dat ook sportverengingen en sportbonden in de toekomst meer markt- en klantgericht zullen gaan denken en handelen. Bovendien geldt dat met behulp van de minor en de stage in het derde jaar en het vierde (afstudeer)jaar van de bachelor opleiding Commerciële Sporteconomie gewenste specialisaties ingebouwd kunnen worden door de student.
GO Beroeps- en opleidingsprofiel Commerciële Sporteconomie.doc
6
Opleidingsconcept De opleiding Commerciële Sporteconomie is opgebouwd rond de acht sportmarkten. In het eerste kwartaal maakt de student kennis met de sportmarkten vanuit zijn eigen ervaring als sportbeoefenaar. Hij gaat zelf op zoek naar de wijze waarop sport is gestructureerd en ontdekt de verschillende sportmarkten. Hierbij wordt hem per markt het beroepsperspectief aangereikt. In het vervolg van de eerste twee jaar verdiept de student zich per kwartaal in een andere markt. Parallel hieraan leert de student marktgericht denken en marketingtechnieken toe te passen. Op deze wijze leert hij vraagstukken uit de sportpraktijk aan te pakken. De volgende algemene taakvelden staan hierbij centraal: Ontwikkelen van strategische en beleidsdoelen Verwerven van middelen Plannen, organiseren en toezien op processen van dienstverlening Zorgen voor kwaliteitsnormen en –borging Werken in diverse organisatievormen Na de twee basisjaren Commerciële Sporteconomie maakt de student in het derde jaar een verdieping door het volgen van een minor van 6 maanden en het lopen van een stage gedurende één semester. Voor de stage zijn specifieke criteria uitgewerkt. In het vierde jaar tenslotte volgt een tweede stage waarbij naast een advies ook de daadwerkelijke implementatie van dit advies tot het takenpakket van de student behoort. Schematisch ziet de opleiding er als volgt uit: Jaar I Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Jaar II Semester 1 Semester 2 Jaar III Semester 1 Semester 2 Jaar IV
Invalshoek Student Sporter Sportproduct Sportbezoeker Sportkijker Topsporter Sponsoring Sportdiensten
Markten Oriëntatie Sportbeoefening Kleding, schoenen, attributen Toeschouwers Media Atleet Bedrijfsleven Stagevoorbereiding
Marketingaspect Markt Klant Product – Prijs Plaats
Resultaten / Producten Marktanalyse Marktonderzoek Verkoopplan Eventexploitatie
Promotie Personeel Co-marketing Kwaliteit
PR-campagne
Stage (marketingadvies) Minor (georganiseerde sport/vrijwilliger) Afstudeerjaar (marketingactie)
Sponsoringstrategie
Sportadvies Sportverandering
De volgende vier competenties vormen de basis van de eerste twee jaar van de opleiding Commerciële Sporteconomie: 1. Vakkundigheid 2. Communiceren 3. Samenwerken 4. Ontwikkelingsgericht vermogen Gedurende de eerste twee jaar van de opleiding wordt in elk kwartaal explciet aandacht besteed aan deze vier competenties. In een aantal kwartalen van de eerste twee jaar wordt daarnaast expliciet aandacht besteed aan de competenties klantgerichtheid (bijvoorbeeld bij de markt voor sportbeoefening) en innovatief vermogen (bijvoorbeeld bij de markt van sportsponsoring).
GO Beroeps- en opleidingsprofiel Commerciële Sporteconomie.doc
7
Tijdens de stage in jaar 3 zal de student de volgende vier competenties aan moeten tonen: 1. Vakkundigheid 2. Resultaatgerichtheid 3. Communiceren 4. Samenwerken Naast deze vier competenties dient de student tijdens de stage in jaar 3 naar keuze één van de volgende competenties aan te tonen: innovatief vermogen, ondernemend gedrag, besluitvaardigheid, klantgerichtheid. Zowel de minor in jaar 3 als het afstudeerjaar 4 is nog in ontwikkeling. Tijdens het studiejaar 2005-2006 zal jaar 4 nog in de oude vorm aangeboden worden. De minor zal in het tweede semester van het studiejaar 2005-2006 voor het eerst aangeboden worden. Als gevolg van het feit dat de minor van jaar 3 en het afstudeerjaar 4 nog in ontwikkeling zijn, zijn de competenties waaraan hierin aandacht aan besteed zal worden nog niet bekend. Naast de specifieke aandacht voor het sportwerkveld komen gedurende de bachelor opleiding Commerciële Sporteconomie acht commercieel economische kerntaken en bijbehorende beroepshandelingen aan de orde. In het volgende schema wordt dit weergegeven: Kerntaak Marktonderzoek
Klantenwerving, klantenbinding en accountmanagement Marketing, communicatie en verkoop van een product
Organiseren en coördineren van een evenement
Beheer, exploitatie en administratie van een organisatie
Planning, opzet en uitvoering van een PRplan Planning, opzet en uitvoering van een business plan
Beroepshandelingen - Verzamelen van relevante gegevens - Desk research uitvoeren - Opstellen rapportage - Verzamelen relevante gegevens - Strategie en doelstellingen bepalen - Opstellen commercieel plan en uitvoeren, evalueren en bijstellen ervan - Verzamelen van gegevens van het product en bepalen van doelen, marketing en acties - Bepalen wat te verkopen / de wijze van verkoop - Opstellen organisatieplan en draaiboek - Bepalen en opstellen strategie, doelen, concept, actie, marketing en exploitatie - Opstellen winst- en verliesrekening, boekhouden etc. - Bepalen, uitvoeren en monitoren wijze van beheer, exploitatie en administratie van een organisatie - Verzamelen van relevante gegevens - Opstellen PR- en communicatieplan en uitvoeren, evalueren en bijstellen ervan - Verzamelen van relevante gegevens - Bepalen strategie, doelen en acties - Opstellen Business Plan en uitvoeren, evalueren en bijstellen ervan
GO Beroeps- en opleidingsprofiel Commerciële Sporteconomie.doc
Producten - Rapport marktonderzoek - Klantenwervingsplan - Klantenbindingsplan - Accountplan - Product- en marktanalyse - Marketingplan en verkoopplan, incl. financiële onderbouwing - Evenement organisatieplan, incl. personeelsplan - Draaiboek - Beheer- en exploitatieplan - Winst- en verliesrekening - PR- en communicatieplan
- Businessplan
8
Planning, opzet en uitvoering sponsorbeleid
- Verzamelen van relevante gegevens - Bepalen sponsorbeleid (strategie, doelen en acties) - Opstellen sponsorbeleidsplan, sponsorwervingsplan en relatieplan en uitvoeren, evalueren en bijstellen ervan
- Sponsorbeleidsplan - Sponsorwervingsplan - Relatieplan
De genoemde acht commercieel economische kerntaken zijn nauw verbonden met de vijf kerntaken/beroepstaken uit het competentieprofiel Commerciële Economie van de Hogeschool van Amsterdam1. Er zijn slechts enkele accentverschillen aangebracht. In de acht commercieel economische kerntaken van de bachelor opleiding Commerciële Sporteconomie is meer specifieke aandacht besteed aan de organisatie en coördinatie van evenementen in plaats van specifieke aspecten op de gebieden inkoop en logistiek. De genoemde acht commercieel economische kerntaken en bijbehorende beroepshandelingen zullen gedurende de eerste 2 jaar van de bachelor opleiding Commerciële Sporteconomie aan de orde komen. In het derde en vierde jaar zullen de studenten zich gaan verdiepen, waarbij deze kerntaken en beroepshandelingen ook weer leidraad zullen zijn. In jaar 3 en 4 zal een uitgebreide selectie van deze kerntaken en beroepshandelingen aan de orde komen in de praktijkopdrachten en het theoretische gedeelte van het onderwijs. In bijlage 1 bij dit document is het curriculum van de eerste twee jaar van de bachelor opleiding Commerciële Sporteconomie verder uitgewerkt door de aspecten kernvragen, kerntaken, functiebenamingen en beroepshandelingen nader te specificeren. In bijlage 2 bij dit document is het curriculum van het derde en vierde jaar van de bachelor opleiding Commerciële Sporteconomie verder uitgewerkt door de aspecten kerntaken en functiebenamingen nader te specificeren. Deze uitwerking is vanwege het feit dat zowel de minor in jaar 3 als het afstudeerjaar 4 nog in ontwikkeling is minder gedetailleerd uitgewerkt dan het curriculum van de eerste twee jaar van de bachelor opleiding Commerciële Sporteconomie.
1
1: Opstellen, uitvoeren en evalueren van een marketingplan en/of ondernemingsplan, 2: Opstellen, uitvoeren en evalueren van een marketingcommunicatieplan, 3: Marktonderzoek uitvoeren en beoordelen, 4: Opstellen, uitvoeren en evalueren van een sales- of accountplan, 5: Opstellen, uitvoeren en evalueren van een inkoopplan en een logistiek plan. GO Beroeps- en opleidingsprofiel Commerciële Sporteconomie.doc
9
Bijlage 1: HOOFDLIJNEN CURRICULUM BACHELOR COMMERCIËLE SPORTECONOMIE (JCU/CSE) 2005/2006 Invalshoek
Markt
Kernvragen / kerntaken
Functiebenamingen
Beroepshandelingen
Product/Output
JAAR 1 Kwartaal 1
student
oriëntatie
staat centraal
Hoe zit de studie in elkaar?
Oriëntatie studieopleiding
Competente JCU/CSE st.
Wat is dehuidige situatie binnen het werkveld?
Verzamelen van relevante gegevens
Opleiding/studie-analyse
Desk-research uitvoeren
Sportwerkveld-analyse
Opstellen rapportage
Oriëntatie sportwerkveld
Sportmarkt-analyse
Wat is mijn beroepsperspectief? Welke markten onderscheiden we? Oriëntatie 8 sportmarkten Kwartaal 2
sporter staat centraal
sportbeoefening
(on)georganiseerd commercieel
Marketing van sportbeoefening door
Marketing medewerker
commerciële sportorganisatie
Verzamelen van relevante gegevens
werving van leden van clubs,
Strategie/doelstellingen bepalen
Rapport marktonderzoek
verenigingen, fitnesscentra etc.
Marketing medewerker
Opstellen commercieel plan en
Ledenwervingsplan m.b.t. bond/ver./club
Klantwerving/klantbinding
sportvereniging/sportclub/bond
uitvoeren, evalueren en bijstellen ervan
Sportproduct Manager
Verzamelen van gegevens van het product
Sportproduct analyse +
en bepalen van doelen, marketing en acties
Sportmarkt analyse
Bepalen wat te verkopen / de wijze van verkoop
Verkooplan incl financiele
Opstellen winst/verlies rekening etc.
onderbouwing
Sportevent coordinator
Opstellen organisatieplan/draaiboek
Event organisatieplan +
optimaal mogelijk bedienen?
Marketing Medewerker sport-
Bepalen en opstellen strategie, doelen, concept,
Exploitatieplan + beheersaspecten
Organiseren en coordineren van sport-events
accommodatie
actie, marketing, exploitatie
sport-accommodaties
PR/Media-adviseur/medewerker
Opstellen media- en communicatieplan
PR-/media- en communicatieplan
Ledenwerving/ledenbinding Marktonderzoek Kwartaal 3
sportproduct staat centraal
kleiding, schoenen, attributen
Wat is het sportproduct en welk beleid/strategie gaan we voeren voor de ontwikkeling en verkoop van het product?
Sport Financieel Medewerker
Marketing, communicatie en verkoop van het sportproduct
Voeren en beheren van financiële administratie Kwartaal 4
sportbezoeker staat centraal
toeschouwers
publiek, bezoeker, events sportaccommodaties, venuemarketing
sport cq het event de bezoeker zo
Personeelsplan + draaiboeken
Beheer en exploitatie van een sportaccommodatie
JAAR 2 Semester 1
Hoe kunnen we vanuit de
Sportkijker staat centraal
media
via RTV-printmedia
Hoe bereik ik mijn doelgroep via RTV en hoe bind ik deze aan mijn sport/product? Media planning, verslaglegging en opzetten/uitvoeren PR-plan
Topsporter
atleet
staat centraal
Op welke wijze begeleid ik topsporters
Athletes Manager/Sportmakelaar
tijdens en na hun actieve sportcarriere?
Opstellen topsportbegeleidingsplan
Topsportbegeleidingsplan
Bepalen en opstellen strategie, doelen, actie
(Topsport Support Plan)
Opzetten en uitvoeren van een individueel ontwikkelingsplan Semester 2
Sponsoring staat centraal
bedrijfsleven
sponsorbeleid
sponsorwerving
sponsor relatiemanegement
Hoe voer ik een goed sponsorbeleid?
Manager Sportsponsoring
Opstellen sponsorbeleidsplan
Sponsorbeleidsplan
Hoe werf ik meer sponsors/partners?
Manager Sponsorfinding/werver
Opstellen sponsorwervingsplan
Sponsorwervingsplan
Hoe optimaliseer ik het contact met
Manager Relatiebeheer
Opstellen relatieplan
Relatieplan/rapport
bestaande relaties en zorg ik voor een optimaal onderhoud en optimale ontwikkeling hiervan? Opzetten en uitvoeren van sponsorbeleid, van beleid gesponsorde en van een relatieplan.
Sportdiensten
Stagevoorbereiding
Hoe bereid ik me voor op mijn stages?
staat centraal
GO Beroeps- en opleidingsprofiel Commerciële Sporteconomie.doc
10
Bijlage 2: HOOFDLIJNEN CURRICULUM BACHELOR COMMERCIËLE SPORTECONOMIE (JCU/CSE) 2005/2006 Invalshoek
Onderwijsvorm
Kerntaken
Functiebenamingen
JAAR 3 semester 1
Sportadvies
Stage
Uitgebreide selectie uit:
(Assistent) verenigingsmanager
Klantenwerving, klantenbinding en accountmanagement
Assistent productmanager
Marketing, communicatie en verkoop van een product
semester 2
Minor
Theoretisch onderwijs
Keuze uit:
Marktonderzoek
Sales consultant
Organiseren en coördineren van een evenement
(Junior) eventcoördinator
Beheer, exploitatie en administratie van een organisatie
PR-medewerker
Planning, opzet en uitvoering van een PR-plan
(assistent) sponsorwerver
Planning, opzet en uitvoering van een business plan
Atleetmanager
Planning, opzet en uitvoering sponsorbeleid
(Junior) consultant
De volgende minor wordt momenteel ontwikkeld: "Marketing van de georganiseerde sport en vrijwilligersmanagement"
nog in ontwikkeling
nog in ontwikkeling
nog in ontwikkeling
nog in ontwikkeling
Semester 1
Nog in ontwikkeling
Theoretisch onderwijs
Nog in ontwikkeling
Nog in ontwikkeling
Semester 2
Sportverandering
Stage
JAAR 4
Uitgebreide selectie uit:
Keuze uit:
Marktonderzoek
(Assistent) verenigingsmanager
Klantenwerving, klantenbinding en accountmanagement
Assistent productmanager
Marketing, communicatie en verkoop van een product
Sales consultant
Organiseren en coördineren van een evenement
(Junior) eventcoördinator
Beheer, exploitatie en administratie van een organisatie
PR-medewerker
Planning, opzet en uitvoering van een PR-plan
(assistent) sponsorwerver
Planning, opzet en uitvoering van een business plan
Atleetmanager
Planning, opzet en uitvoering sponsorbeleid
(Junior) consultant
GO Beroeps- en opleidingsprofiel Commerciële Sporteconomie.doc
11