Handhaver toezicht en veiligheid
Beroepscompetentieprofiel Maart 2007
Inhoudsopgave
Inleiding ................................................................................................................................................. 3 Colofon .................................................................................................................................................. 4 Brondocumenten .................................................................................................................................. 4 1
Algemene informatie over het beroep......................................................................................... 5 1.1 Beroepsbeschrijving .................................................................................................................. 5 1.2 Trends en innovaties ................................................................................................................. 8
2
Overzicht van kerntaken en werkprocessen in het beroep .................................................... 10
3
Beschrijving van de kerntaken .................................................................................................. 11 3.1 Uitwerking in werkprocessen................................................................................................... 14
Er bestaat in het Nederlands een dilemma als het gaat over het gebruik van woorden die als mannelijk en vrouwelijk geïnterpreteerd kunnen worden. We zouden consequent kunnen werken met 'hij/zij' en 'zijn/haar', maar dat geeft een gedwongenheid die wij stilistisch niet verantwoord vinden. De personen die in dit stuk de handelingen verrichten of beschreven worden, kunnen in onze optiek net zo goed mannen zijn als vrouwen.
BCP Handhaver toezicht en veiligheid
2
Inleiding Voor u ligt het beroepscompetentieprofiel Handhaver toezicht en veiligheid. Een beroepscompetentieprofiel (bcp) is een op de beroepspraktijk gerichte set kerntaken, werkprocessen en competenties van een vakvolwassen beroepsbeoefenaar. Deze beschrijving van het beroep vormt het referentiekader voor het ontwikkelen van een kwalificatieprofiel van de beginnende beroepsbeoefenaar. Aangezien het bedrijfsleven de ‘afnemer’ is van de door het beroepsonderwijs gekwalificeerde beginnende beroepsbeoefenaars, is het bedrijfsleven daarom ook in hoge mate richtinggevend voor de eisen die aan de handelingsbekwaamheid van beginnende beroepsbeoefenaren moeten/mogen worden gesteld. Deze eisen hebben zowel betrekking op de aard en inhoud van het handelen als op de mate van bekwaamheid waarmee dit handelen gebeurt. Conform de ketengedachte zorgt het bedrijfsleven voor beroepscompetentieprofielen, het onderwijs voor opleidingsleerplannen. Bedrijfsleven en onderwijs samen zijn de constructeurs van kwalificaties en kwalificatieprofielen en zorgen voor de inhoudelijke opvulling daarvan. De kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven fungeren als platforms én regisseurs voor deze interactie tussen bedrijfsleven en onderwijsveld. In het beroepscompetentieprofiel staan drie begrippen centraal: Kerntaken, de daar onderliggende Werkprocessen van het beroep. Bij het ontwerp van de kwalificatiedossiers wordt gebruik gemaakt van een competentiemodel met 25 competenties. Het Competentiemodel Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (powered by SHL) is een in alle lagen op het MBO toegesneden standaardset, gebaseerd op het competentieraamwerk van SHL. De nieuwe kwalificatiedossiers zijn door het gebruik van deze standaard competentietaal onderling goed vergelijkbaar. Dit dossier is door leden van de expertgroep Handhaver toezicht en veiligheid in opdracht van de Adviescommissie Bestuur ECABO ontwikkeld. Bij de ontwikkeling zijn de volgende organisaties/personen betrokken geweest: Personen C. Kleinpaste P. Pielaat J. Duinker W. Viel C. Swerink T. van Herten C. van Koert P. Oterdoom R. van Ee K. Wolzak M. Verhoeff P. Zwerink T. van Stralen
Organisaties Landelijke Vereniging Belangengroep Stadstoezicht Gemeente Oss Gemeente Alphen aan den Rijn Dienst Stadstoezicht Dienst Stadstoezicht Amsterdam Politieacademie Gemeente Roermond Afdeling Stadstoezicht Regiopolitie Brabant Zuid-Oost Centrum ROC Aventus Sector GDW ROC Aventus Sector GDW Stichting Veiligheidszorg Almere Politieonderwijsraad Stichting Veiligheidszorg Drenthe Toezicht & Preventie Waalwijk
Het dossier beschrijft op hoofdlijnen de beroepseisen. Deze eisen geven samen weer wat een medewerker als vakvolwassen beroepsbeoefenaar moet kunnen op het moment dat hij al drie tot vijf jaar werkzaam is als handhaver toezicht en veiligheid. Deze beroepseisen zijn vastgesteld door: de adviescommissie Bestuur Publieke Veiligheid van ECABO op 1 maart 2007
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
3
Colofon Onder regie van
ECABO afdeling O&I
Ontwikkeld door
Expertgroep zoals op pagina 3 omschreven
Verantwoording
Vastgesteld door: Adviescommissie Bestuur Publieke veiligheid ECABO Op: 01-03-2007 Te: Amersfoort
Brondocumenten -
-
1 2
Beroepscompetentieprofiel doorstroom Politie, ECABO, (4 oktober 2004) Beroepscompetentieprofiel medewerker Stadstoezicht,Ecabo, (9 juni 2004) Functieomschrijving GOA1 Dienst Stadstoezicht, Alphen a/d Rijn (2004) Neerslag van diverse interviews: (mei 2006) - P. Pielaat, gem. Oss (Handhaving Openbare Ruimte) - J. Duinker, Dienst Stadstoezicht, Alphen a/d Rijn - B. Webbink, Stichting Stadswacht, IJsselland Midden - C. Kleinpaste, Landelijke Vereniging Belangengroep Stadstoezicht Protocol Beroepscompetentieprofielonderzoek, (31 mei 2002, COLO), Rapport ‘Op niveau handhaven’, J. Reerink en Y. van Heerwaarden. In opdracht van het Ministerie van Justitie. (15 april 2003) De kwalificaties voor Medewerker Toezicht en Veiligheid, deel B, ECABO (01-07-2005) Bevindingen expertmeetings, verslagen (d.d. 10 april en 6 juni 2006) Kwalificaties voor competentiegericht Beroepsonderwijs, COLO, stuurgroep Competentiegericht Beroepsonderwijs (april 2006) Feitenlijst, onderdeel uitmakend van vergaderstuk t.b.v. commissie AMIL2, Vereniging van Nederlandse Gemeenten, (2005) Brochure: “Professioneel Handhaven: werken met competenties”, uitgave van Ministerie van Justitie; (2006)
GOA is Gemeentelijk opsporingsambtenaar AMIL staat voor Ambtelijke Werkgroep Milieu (bron: NVG)
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
4
1
Algemene informatie over het beroep
In dit hoofdstuk wordt het beroep nader omschreven.
1.1 Beroepsbeschrijving Het optreden van de handhaver toezicht en veiligheid heeft als doel de leefbaarheid in de openbare ruimte te bevorderen door de gevoelens van veiligheid te verbeteren en veelvoorkomende criminaliteit te voorkomen. De situatie bepaalt het optreden van de handhaver. Zijn mogelijkheden variëren van preventie (voorkomen, aanspreken, waarschuwen tot repressie (opmaken proces verbaal/bestuurlijke rapportage ten behoeve van sanctionering of herstelmaatregelen) De handhaver toezicht en veiligheid houdt zich bezig met signaleren, controleren,confronteren, optreden, sanctioneren en informeren. De handhaver toezicht en veiligheid is vraagbaak voor mensen met uiteenlopende vragen en geeft voorlichting als dat nodig is. Hij spreekt gebruikers van de openbare ruimte aan op normafwijkend gedrag. De handhaver3 beschikt daartoe over zijn mond als figuurlijk wapen én de bevoegdheid tot sanctioneren. Afhankelijk van het beleid kan hij beschikken over geweldsmiddelen zoals een wapenstok en/of handboeien en beschikt hij over het RTGB4 certificaat. Altijd heeft hij communicatiemiddelen waarmee hij direct of indirect met de politie of andere hulpdiensten in verbinding staat ten behoeve van de eigen veiligheid en de veiligheid van het publiek..Hij maakt onderdeel uit van de veiligheidsketen en heeft kennis van gemeenschappelijke veiligheidszorg en is zich bewust van zijn rol daarin. Hij onderhoudt contacten met de deelnemers aan wijkteams (van bijvoorbeeld samenwerkingsverbanden tussen politie , maatschappelijk werk en buurtwerk) neemt deel aan overleg en kent de sociale kaart van zijn werkomgeving. Het takenpakket van de handhaver toezicht en veiligheid is niet in iedere gemeente hetzelfde: Zo kan in kleinere gemeenten sprake zijn van integrale handhaving: de medewerker handhaaft op alle terreinen/onderdelen. In grotere gemeenten kan gekozen worden voor een integrale en gebiedsgerichte aanpak of voor een gespecialiseerde (èn gebiedsgerichte) aanpak. De handhaver toezicht en veiligheid surveilleert nadrukkelijk en in uniform op plaatsen en tijden dat handhaving gewenst is en treedt op indien daartoe aanleiding bestaat. Hij verplaatst zich te voet, per fiets, scooter en in een enkel geval per auto in de publieke ruimte. Het optreden van de handhaver bestaat uit –afhankelijk van de toegekende bevoegdheden- uit: waarschuwen, opmaken proces verbaal,aanzeggen transactie/boete, uitschrijven naheffingsaanslag, alsmede het vervullen van de oog- en oorfunctie ten behoeve van de reguliere opsporing (bijv. sporen bevriezen) Door zijn aanwezigheid houdt hij burgers af van sociaal hinderlijk gedrag: kleine criminaliteit, andere vormen van overlast en overtredingen. Optreden kan zowel binnen bestuursrecht als strafrecht. De handhaver toezicht en veiligheid kan optreden binnen deze verschillende wettelijke kaders. Voorbeelden hiervan zijn:, de Wet op de identificatieplicht, de Gemeentewet, de Algemene Wet Bestuursrecht, Wet op Milieu, de Wet op Economische delicten. De Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (WAHV; wet mulder), de Wet Bestuurlijke Boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen en de Wet Bestuurlijke Boete5 overlast in openbare ruimte. Hieronder vallen kleine ergernissen zoals hondenpoep, (zwerf)afval, geluidsoverlast, slapen in portieken en wildplassen.
3
Daar waar in de tekst over ‘handhaver’ gesproken wordt kan “handhaver toezicht en veiligheid” gelezen geworden RTGB certificaat= Regeling Toetsing Geweldsbeheersing Buitengewoon Opsporingsambtenaar 5 Er liggen aan de Tweede Kamer twee wetsvoorstellen voor: “ Bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte (voorheen kleine ergernissen) en de Bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen. 4
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
5
Een handhaver toezicht en veiligheid kan in aanraking komen met radicalisering in de samenleving en terrorisme. Zijn optreden zal dan vooral het participeren in combinatie met andere optreders in de veiligheidsketen zijn. Behalve taken op het gebied van handhaving dient de functionaris in voorkomende gevallen taken op het gebied van hulpverlening uit te oefenen. Te denken valt aan het verlenen van eerste hulp of het verwijzen van mensen met psychische problemen. Hij kan te maken krijgen met ongevallen of openbare dronkenschap, waarbij hij bijvoorbeeld het onderscheid moet kunnen maken tussen bewusteloosheid en laveloosheid. Rol en verantwoordelijkheden De handhaver toezicht en veiligheid geeft uitvoering aan het gemeentelijk handhavingsbeleid. Hij werkt zelfstandig en is binnen de gegeven werkinstructies vrij in de wijze van uitvoering van de werkzaamheden. De handhaver draagt verantwoordelijkheid voor zijn eigen takenpakket en draagt geen hiërarchische verantwoordelijkheid voor anderen of andermans werk. Daarentegen zal hij bij het surveilleren bijvoorbeeld wel het voortouw nemen bij eventueel in te zetten acties en als vraagbaak dienen voor assistenten- en medewerkers toezicht en veiligheid. Bij de uitoefening van zijn opsporingstaak valt de handhaver onder het gezag van het Openbaar Ministerie. In de veiligheidsketen heeft de handhaver een belangrijke rol, hij kan namens zijn organisatie deelnemen aan overleggen rondom gemeenschappelijke veiligheidszorg, en heeft een duidelijk beeld van zijn eigen rol en bevoegdheden in die veiligheidsketen. Hij is in staat om door te verwijzen naar andere partners in die keten en kent de grenzen van zijn eigen bevoegdheden. Behalve aanspreken, aanhouden of staande houden, kan hij ook sanctioneren en heeft daarmee op een beperkt gebied opsporingsbevoegdheden. Complexiteit De complexiteit van de handhavingsfunctie bestaat grotendeels uit de constante afweging tussen waarschuwen of sanctioneren. Hij moet zijn rol kennen in de samenwerkingsketen van hulpverleningsinstanties. De handhaver moet in iedere situatie weten wat hij wel en niet mag of moet doen op basis van zowel wetgeving als gemeentelijk en landelijk beleid. Hij kan een situatie zelfstandig beoordelen en maatregelen nemen. Ook moet hij de verschillende bezwaarmogelijkheden binnen het bestuursrecht kunnen uitleggen aan het publiek. Hij moet steeds schakelen tussen de verschillende handhavingsbevoegdheden en de consequenties daarvan voor zijn handelen. Behalve sanctioneren heeft de handhaver een signalerende functie in de openbare ruimte. Hij geeft signalen door aan relevante gemeentelijke diensten en instellingen, aan andere handhavingspartners zoals de politie, waterschappen, milieudiensten maar ook bijvoorbeeld een leerplichtambtenaar . Vanwege de publieke functie van de handhaver moet hij inzicht hebben in de achtergronden van gemeentelijk beleid; de handhavingsregels of wijzigingen hierin en zich realiseren dat hij voorbeeldgedrag moet laten zien. Dit voorbeeldgedrag dient zowel binnen- als buiten werktijd te worden getoond. De handhaver toezicht en veiligheid kan omgaan met fysiek en verbaal geweld in een steeds verhardende samenleving. Typerende beroepshouding Observeren, waarnemen en signaleren horen bij de primaire beroepshouding van de handhaver. Hij is omgevingsbewust en in staat zelfstandig tot een oordeel te komen. Doordat hij de juiste toon weet te vinden en rust en overwicht uitstraalt lokt zijn corrigerend of confronterend optreden geen escalaties uit. Omdat hij inventief is en kan samenwerken weet hij maximaal resultaat te bereiken zonder de grenzen van zijn eigen rol uit het oog te verliezen. Hij blijft altijd ethisch en integer in zijn handelen. Behalve fysiek is hij ook mentaal weerbaar en in de hectiek van zijn werk blijft hij overeind omdat hij stressbestendig is en kan relativeren. Tenslotte kan hij omgaan met diversiteit. In werkveld voorkomende functiebenamingen: - handhaver toezicht en veiligheid - handhaver openbare ruimte - bestuurlijk toezichthouder - gemeentelijk toezichthouder - gemeentelijk opsporingsambtenaar
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
6
Loopbaanmogelijkheden: Handhavers toezicht en veiligheid kunnen doorgroeien naar de functie van: teamleider, groepsleider, milieu-inspecteur, AIVD-medewerker. Deze doorstroommogelijkheden kunnen met vervolgonderwijs gerealiseerd worden. Ook bestaat de mogelijkheid om door te stromen naar de politie, voor een functie als politiemedewerker of allround-politiemedewerker. Hiertoe dient een opleiding binnen het politieonderwijs gevolgd te worden op respectievelijk niveau III of IV. Het is aan het politiekorps om te beslissen op basis van uitgebreide selectie te besluiten of een kandidaat wordt aangemeld voor het politieonderwijs en zo ja, op welk niveau. Er worden door ECABO en de Politieacademie gesprekken gevoerd over vergelijkingen tussen het politieonderwijs en de ECABO-kwalificatie. Op termijn zou dit kunnen betekenen dat de Politieacademie vrijstellingen kan verlenen voor delen van de politieopleiding Men kan zich ook toeleggen op onderdelen van de handhavingsfunctie en horizontaal doorstromen (b.v. parkeercontroleur, arrestantenverzorger, reinigingsagent, douanemedewerker, boswachter).
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
7
1.2 Trends en innovaties Marktontwikkelingen Gemeentelijke toezichttaken zijn voor een deel ondergebracht bij stadstoezichtorganisaties en/of gemeentelijke opsporingsambtenaren. Denk bijvoorbeeld aan de handhaving van het parkeerbeleid, het toezicht op de naleving van milieuwetgeving, en het binnenwaterbeheer. Ook het toezicht op flora en fauna behoort hiertoe. De medewerkers houden niet alleen toezicht maar treden ook sanctionerend op. Door de invoering van nieuwe wet- en regelgeving zorgt voor een steeds veranderend handhavingsbeleid en ruimere handhavingstaken. Dit biedt gemeenten de gelegenheid een actiever veiligheidsbeleid te voeren. Tot nu toe werd aan buitengewoon opsporingsambtenaren alleen als eis gesteld dat zij in het bezit van het BOA-diploma dienen te zijn. Een sectorbrede beroepsopleiding voor deze groep ontbreekt. Dit wordt door recente ontwikkelingen steeds meer als een gemis ervaren. We noemen: - De verschuiving in het denken over handhaven; - Een steeds mondiger publiek; - De openbare ruimte die door meer mensen wordt gebruikt - Individualisering van de samenleving; - Het ontstaan van veiligheidsnetwerken en handhavingsconvenanten; - De invoering van de bestuurlijke boete. - De invoering van de wet op de OM-afdoening, die een bestuurlijke strafbeschikking mogelijk maakt. De functie van de gemeentelijk handhaver zich zal steeds meer gaan manifesteren binnen de veiligheidsketen en meer en meer zal samenhang en afstemming met politiediensten worden verwezenlijkt. Men verwacht dat de invoering van de bestuurlijke boete een positief effect heeft op de andere functies (bijvoorbeeld van medewerker toezicht en veiligheid) in de openbare ruimte. Gemeenten kunnen integraal veiligheidsbeleid ontwikkelen. Door werkafspraken te maken en goed samen te werken wordt het mogelijk effectiever op te treden en betere resultaten te behalen. Het totale handhavingsbeleid kan er zo toe leiden dat de gebruiker zich steeds meer bewust wordt van de wijze waarop hij omgaat met de openbare ruimte. Dit bevordert de leefbaarheid en de veiligheid. Ook ontwikkelingen rondom veiligheidsregio’s spelen een rol. Crisisbeheersing en rampenbestrijding worden regionaal georganiseerd en de handhavers toezicht en veiligheid hebben hun eigen rol in die keten. Wetgeving en overheidsregulering Optreden kan zowel binnen bestuursrecht als strafrecht. De handhaver toezicht en veiligheid kan optreden binnen deze verschillende wettelijke kaders. Voorbeelden hiervan zijn:, de Wet op de identificatieplicht, de Gemeentewet, de Algemene Wet Bestuursrecht, Wet op Milieu, de wet op economische delicten.(WED) de wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (de WAHV) /wet mulder), de Wet Bestuurlijke Boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen en de Wet Bestuurlijke Boete6 overlast in openbare ruimte. de Algemene wet Bestuursrecht, de APV7, RVV8. Hij is in het bezit van een diploma Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) en kan in bezit zijn van een gedeeltelijk of volledig RTGB9-certificaat. In het algemeen heeft een handhaver toezicht en veiligheid te maken met regelgeving die verschuift naar een steeds lokaler veiligheidsbeleid, met meer generalistische bevoegdheden. 6
Er liggen (maart 2007) aan de Tweede Kamer twee wetsvoorstellen voor: “ Bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte (voorheen kleine ergernissen) en de Bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen. 7 APV is Algemene plaatselijke verordening 8 RVV is Reglement verkeersregels en Verkeerstekens (1990) 9 RTGB certificaat is Regeling training en toetsing geweldsbeheersing BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
8
Technologische ontwikkelingen Technologische ontwikkelingen kunnen invloed hebben op de uitvoering van de functie. Bijvoorbeeld: -
-
-
-
Steeds meer worden er handcomputers gebruikt in plaats van bonnenboekjes. De handhaver moet dus om kunnen gaan met deze apparatuur. Tegelijkertijd zullen rapportages gemakkelijker gemaakt kunnen worden. De invoering van scanners om nummerborden van auto’s in te lezen heeft consequenties voor parkeercontroleurs. Het werk wordt eenvoudiger, maar ook kan er sneller worden gereageerd op verkeersovertredingen. De invoering van het communicatiesysteem van de politie ( C2000) betekent voor sommige toezichtorganisaties een waarborg voor goede communicatie met de politie. Hierover zijn geen landelijke afspraken gemaakt. Het verschilt per gemeente of en op welke manier handhavers toezicht en veiligheid zijn gelieerd aan C 2000. Sommige gemeenten hebben een eigen systeem, een eigen meldkamer en van daaruit een directe verbinding met de politie. Toenemend gebruik van camera’s in de openbare ruimte, zorgt voor toezichtwerkzaamheden in bijvoorbeeld meldkamers. Dat betekent dat het vaker voor zal komen dat handhavers vanuit een meldkamer opdracht krijgen om naar een incident te gaan en dat zij moeten leren om zelf cameratoezicht te houden en follow-up te geven aan camerabeelden. Hierbij spelen technologische ontwikkelingen als intelligent cameratoezicht en koppelingen tussen software- en registratiesystemen een rol. GPS als plaatsbepalingsmogelijkheid maar ook als veiligheidsinstrument gaat een steeds grotere rol spelen in het werk van de handhaver toezicht en veiligheid.
Bedrijfsorganisatorische ontwikkelingen: Steeds meer gemeenten maken afspraken met toezichtorganisaties over de verwachtingen die zij hebben van de prestaties die geleverd worden. In deze zogenaamde effectgerichte dienstverlening worden afspraken gemaakt over zaken als: vermindering van ongewenst gedrag (b.v. parkeerovertredingen), een schonere openbare ruimte, afnemende criminaliteit. Een andere mogelijkheid is om in kwantitatieve zin een minimaal aantal sancties per handhaver in een bepaalde periode te bepalen. De inhoud van dergelijke afspraken kan consequenties hebben voor de organisatie en inhoud van het werk van de handhaver toezicht en veiligheid, Voor de handhaver is het van belang om de achtergrond te kennen van bepaalde maatregelen, bijvoorbeeld of een opdracht voortkomt uit gemeentelijk beleid of nieuwe wetgeving. Voor toezichthoudersorganisaties is het steeds meer van belang om de resultaten van hun dienstverlening concreet zichtbaar te maken en op grond daarvan klanten aan zich te binden. Internationale ontwikkelingen: Door toenemende mobiliteit in Europa komt een handhaver steeds meer in contact met mensen uit ons omringende landen die overtredingen begaan. Behalve in toenemend gebruik van vreemde talen zal dat voor de handhaver toezicht en veiligheid ook betekenen dat opvolging van uitgeschreven sancties soms ook in het buitenland moet plaatsvinden, wat administratieve afhandeling complexer maakt. Door toenemende terreurdreiging kan de handhaver worden ingezet bij het signaleren van afwijkende situaties en bij situaties met een verhoogde alarmfase. Bijvoorbeeld bij bewaking van objecten, het afzetten van gebied, of verlenen van hulp.
In het volgende hoofdstuk wordt beschreven wat de kerntaken en bijbehorende werkprocessen zijn van het dagelijkse werk van een handhandhaver toezicht en veiligheid.
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
9
2
Overzicht van kerntaken en werkprocessen in het beroep
In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de kerntaken en werkprocessen kenmerkend voor het beroep. Onder een kerntaak wordt verstaan een geheel van inhoudelijk met elkaar samenhangende werkprocessen, kenmerkend voor de beroepsuitoefening. Het betreft een substantieel deel van de beroepsuitoefening naar omvang, tijdsbeslag, frequentie en/of belang. Onder een werkproces wordt verstaan een afgebakend geheel van beroepsactiviteiten binnen een kerntaak. Het werkproces kent een begin en een eind, heeft een resultaat en wordt kenmerkend herkend in de beroepspraktijk. Onderstaand schema geeft weer hoe de verschillende beroepen kerntaken en werkprocessen zijn benoemd.
Kerntaak
Werkproces
1. Ziet toe op orde en veiligheid in het publieke domein 1.1 Bereidt werkzaamheden voor 1.2 Houdt toezicht en signaleert onregelmatigheden 1.3 Creëert en gebruikt netwerk 2. Treedt op bij onregelmatigheden 2.1 Treedt corrigerend op 2.2 Handhaaft wet- en regelgeving 2.3 Verleent hulp 3. Voert dienstverlenende werkzaamheden uit
3.1 Informeert en verwijst (publiek, collega’s en partners) 3.2 Voert administratieve werkzaamheden uit 3.3 Geeft voorlichting
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
10
3
Beschrijving van de kerntaken
In dit hoofdstuk zijn de verschillende kerntaken in dit beroepscompetentieprofiel beschreven. Daarnaast worden in de rechterkolom de werkprocessen benoemd en resultaten die een werkproces moet opleveren
Kerntaak 1 Ziet toe op orde en veiligheid in het publieke domein De handhaver toezicht en veiligheid ontvangt instructies waarin hij wordt geïnformeerd over bijzonderheden en ontwikkelingen in zijn zorggebied, meestal door middel van een briefing. Bij een gerichte opdracht stelt hij zich op de hoogte van de doelstelling en instructies van het gerichte toezicht. Hij verzamelt en controleert hulpmiddelen. Een gerichte opdracht kan bijvoorbeeld zijn het controleren van vergunningen
De handhaver toezicht en veiligheid gaat een ronde lopen of een specifieke opdracht tot toezicht houden uitvoeren. Het toezicht houden kan ook door middel van cameratoezicht gebeuren. De handhaver toezicht en veiligheid signaleert risico’s en onregelmatigheden (onveilige, ongezonde, afwijkende situaties) en neemt preventieve maatregelen, bv. regels uit leggen. De actie kan bestaan uit zelf nemen van maatregelen en/of het doorgeven van de onregelmatigheid aan andere instanties (bijvoorbeeld bouw- en woningtoezicht, de milieudienst, de GGD etc.) Hij onderhoudt via verbindingsmiddelen contact met de centrale meldkamer. De handhaver toezicht en veiligheid creëert en onderhoudt contacten met het publiek, andere functionarissen in de keten en met hulpverleners. Hij woont overleggen bij in het kader van gemeenschappelijke veiligheidszorg.
Werkprocessen bij kerntaak 1 1.1 Bereidt werkzaamheden voor
1.2 Houdt toezicht en signaleert onregelmatigheden
1.3 Creëert en gebruikt netwerk
Toelichting: De handhaver toezicht en veiligheid voert een surveillance uit en houdt toezicht door veel te kijken en observeren. Bij signaleren van overtredingen of onregelmatigheden, kan hij de relatie leggen met relevante wet- en regelgeving en inschatten wat zijn bevoegdheden zijn en wanneer hij hulp moet inroepen van anderen (hulpdiensten, politie, leidinggevende). Door zijn houding, uiterlijk en voorkomen (hij straalt gezag, overwicht en kalmte uit) heeft zijn verschijning een preventieve werking. Hij speelt een actieve rol in overleg- en informatieve uitwisseling met andere organisaties in de veiligheidsketen. De handhaver toezicht en veiligheid voert toezicht, controle en handhaving uit op een breed gebied, bijvoorbeeld: fout parkeren, illegaal gestort afval, wildplakken, niet- aangelijnde honden, achtergelaten wrakken, wildplassen, slapen in de openbare ruimte en het niet beschikken over de juiste vergunning dan wel het niet naleven van de vergunningsvoorwaarden (onder meer terrasvergunning, reclamevergunning, vergunning voor het innemen van standplaatsen en uitstallingen ), uitgaande van de gestelde kwaliteitseisen en vooraf afgestemde te behalen resultaten;
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
11
Kerntaak 2 Treedt op bij onregelmatigheden De handhaver toezicht en veiligheid ontvangt een melding via een centraal meldpunt of constateert zelf een incident of overtreding. De handhaver toezicht en veiligheid neemt maatregelen om de overtreding, of ongewenste situatie te doen stoppen, Hiertoe spreekt hij mensen aan, geeft uitleg over preventie of treedt corrigerend op. Hij stelt vast of het nodig is, of er een juridische grond is én of hij de bevoegdheid heeft om een procesverbaal uit te schrijven of een verdachte aan te houden of staande te houden. In dat geval regelt hij backup: informeert politie, collega’s of de meldkamer en zorgt voor veiligheid van zichzelf, de aangehoudene en anderen. Hij kan een verdachte en/ of eventuele getuigen horen en zonodig bewijsmateriaal verzamelen. Als hij besluit tot aanhouding, kiest hij een goed moment om aan te houden, houdt verdachte aan en draagt de verdachte over de politie.. Bij incidenten en calamiteiten neemt de handhaver maatregelen. (zoals afzettingen plaatsen en bemensen, regelen en omleiden van verkeer, helpen bij ontruimingen enz) om schade bij een incident of calamiteit te beperken rekening houdend met eigen veiligheid en die van anderen. Hij waarschuwt indien nodig hulpdiensten, houdt de weg vrij en vangt hulpdiensten op. De handhaver toezicht en veiligheid communiceert met de meldkamer, collega’s, hulpdiensten en andere betrokkenen. Tijdens het optreden houdt hij overzicht over de situatie en na afloop rapporteert hij volgens instructies. Als er slachtoffers betrokken zijn bij het incident of de calamiteit controleert hij een situatie op gevaar voor anderen en zichzelf en zorgt ervoor dat er niet nog meer slachtoffers vallen; hij biedt hulp aan het slachtoffer volgens eerste hulp procedures, houdt overzicht op de situatie en roept zo nodig hulp in van ambulancepersoneel en informeert deze volgens instructies over de situatie
Werkprocessen bij kerntaak 2 2.1. Treedt corrigerend op
2.2. Handhaaft wet- en regelgeving
2.2 Verleent hulp (bij incidenten en calamiteiten)
Toelichting: De handhaver toezicht en veiligheid werkt intensief samen met anderen zoals: hulpdiensten, politie, meldkamer en andere gemeentelijke diensten zoals bouw- en woningtoezicht, de milieudienst en de GGD. Hij past wet- en regelgeving toe en weet een goede inschatting te maken van zijn bevoegdheden en het moment waarop hij hulp van anderen in moet roepen. Hij kan met stress omgaan en heeft een goede lichamelijke conditie. De handhaver toezicht en veiligheid kan omgaan met agressief gedrag. In zijn optreden streeft hij ernaar om materiële en immateriële schade zoveel mogelijk te beperken. Alvorens hij overgaat tot het het opleggen van een sanctie, aanhouden of staande houden is het van belang dat de handhaver toezicht en veiligheid gebruik maakt van zijn discretionaire bevoegdheid en beheerst en respectvol optreedt. Hij kan goed omgaan met eigen emoties en die van anderen.
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
12
Kerntaak 3 Voert dienstverlenende werkzaamheden uit
Werkprocessen bij kerntaak 3
Beschrijving kerntaak: De handhaver toezicht en veiligheid staat tijdens een surveillance mensen te woord en stelt zich dienstverlenend op, beantwoordt vragen en verwijst indien nodig door naar publicaties, organisaties of personen en roept zonodig hulp in van anderen. Hij raadpleegt zo nodig relevante informatiebronnen. Als hij cameratoezicht uitvoert in een meldkamer informeert hij zijn collega’s en partners in de keten over voor hen relevante waarnemingen.
3.1 Informeert en verwijst (publiek, collega’s en partners in de veiligheidsketen)
De handhaver toezicht en veiligheid voert administratieve taken uit. De administratieve werkzaamheden betreffen het raadplegen van geautomatiseerde bestanden, opmaken van rapporten voor de leidinggevende, het geven van een conceptreactie op door burgers ingediende bezwaren en verzorgt zonodig de administratieve afhandeling van opgelegde sancties of heffingen. Soms voert hij taken uit bij de receptie van een gemeentelijke instelling of de receptie van de eigen toezichtorganisatie. Verder geeft de handhaver toezicht en veiligheid voorlichting aan personen over voorkoming en reactie op veel voorkomende criminaliteit. (bijvoorbeeld zakkenrollerij en autodiefstal)
3.2 Voert administratieve werkzaamheden uit.
3.3 Geeft voorlichting
Toelichting: De handhaver toezicht en veiligheid handelt servicegericht en hulpvaardig, hij is representatief, beschikt over communicatieve vaardigheden en heeft een proactieve en klantgerichte werkhouding.
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
13
3.1 Uitwerking in werkprocessen Kerntaak 1 Ziet toe op orde en veiligheid in het publieke domein 1.1 werkproces Bereidt werkzaamheden voor De handhaver toezicht en veiligheid ontvangt instructies (bijvoorbeeld in een briefing) waarin hij wordt geïnformeerd Omschrijving: over bijzonderheden en ontwikkelingen in zijn zorggebied. Bij een gerichte opdracht stelt hij zich op de hoogte van de doelstelling en instructies van het gerichte toezicht. Hij brengt suggesties in voor de uitvoering van de werkzaamheden, bijvoorbeeld op basis van ervaringen die hij heeft opgedaan Hij stelt zich op de hoogte van relevante wet- of regelgeving en voert de instructies uit. Hij verzamelt en controleert hulpmiddelen Gewenst resultaat: De handhaver toezicht en veiligheid heeft de surveillance goed voorbereid.
Kerntaak 1 Ziet toe op orde en veiligheid in het publieke domein 1.2 werkproces Houdt toezicht en signaleert onregelmatigheden De handhaver toezicht en veiligheid gaat een ronde lopen of een specifieke opdracht tot toezicht houden uitvoeren. Omschrijving: Het toezicht houden kan ook door middel van cameratoezicht gebeuren. De handhaver toezicht en veiligheid signaleert onregelmatigheden (onveilige, ongezonde, afwijkende situaties) en overtredingen en voert acties uit ter voorkoming van (kleine) criminaliteit, kleine ergernissen en vandalisme. Zo nodig geeft hij signalementen door aan de meldkamer of politie. Hij onderhoudt via verbindingsmiddelen contact met de centrale meldkamer en geeft onregelmatigheden door aan betrokken instanties (bijvoorbeeld over illegale bouwwerken, achtergelaten wrakken, illegale stortingen en dergelijke. Hij roept zo nodig de hulp in van andere diensten (ambulance, politie)). Hij rapporteert geconstateerde onregelmatigheden. Hij verzamelt benodigde gegevens (bewijsmateriaal) en legt deze vast , en voert eenvoudige controles uit. Gewenst resultaat:
De handhaver toezicht en veiligheid (gerichte) surveillance is uitgevoerd volgens afspraak waarbij volgens instructies is gereageerd op (mogelijke) onregelmatigheden en overtredingen. Hierdoor is bijgedragen aan het beperken van materiële en immateriële schade en de toename van de leefbaarheid en de veiligheid van het publiek. Er is een rapport of opgesteld signalement gemaakt.
Kerntaak 1 Ziet toe op orde en veiligheid in het publieke domein 1.3 Creëert en gebruikt netwerk De handhaver toezicht en veiligheid legt contacten met allerlei relevante partijen in zijn werkgebied. Hij neemt deel Omschrijving: aan overleggen die plaatsvinden in het kader van gemeenschappelijke veiligheidszorg. Hij heeft een signaalfunctie voor collega’s van de eigen afdeling en andere gemeentelijke afdelingen betreffende inrichting, kwaliteit en onderhoud van de openbare ruimte, zoals bijvoorbeeld parkeervoorzieningen, speelterreinen,straatverlichting e.d. Gewenst resultaat: De handhaver toezicht en veiligheid heeft een actief netwerk en speelt een actieve rol in overleggen met andere spelers in de veiligheidsketen en heeft kennis van afspraken en beleid over belangrijke onderwerpen
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
14
Kerntaak 2 Treedt op bij onregelmatigheden 2.1 werkproces Treedt corrigerend op De handhaver toezicht en veiligheid corrigeert overtreders van wet- en regelgeving door hen aan te spreken op hun Omschrijving: gedrag. Hij probeert in eerste instantie het ongewenst gedrag te stoppen zonder te hoeven sanctioneren en zonodig geeft hij uitleg over regels en preventie. Hij handelt hierbij deëscalerend en zorgt er daardoor voor dat er geen agressie ontstaat of dat de agressie vermindert. Gewenst resultaat: De handhaver toezicht en veiligheid heeft voor zover mogelijk ongewenst gedrag doen stoppen zonder te hoeven sanctioneren.
Kerntaak 2 Treedt op bij onregelmatigheden 2.2 werkproces Handhaaft wet- en regelgeving De handhaver toezicht en veiligheid stelt vast of het nodig is, of er een juridische grond is én of hij de bevoegdheid Omschrijving: heeft om een proces-verbaal uit te schrijven of een verdachte aan te houden of staande te houden. Hij bepaalt vervolgens of hij in dit specifieke geval van overtreding van een strafbaar feit een sanctie oplegt of niet. Hij maakt hierbij gebruik van zijn discretionaire bevoegheid. Hij volgt de procedures die gelden voor de verschillende rechtswegen en die vastgelegd zijn voor de verschillende vormen van ongewenst gedrag. (NB met ‘ rechtswegen’ wordt gedoeld op de wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (WAHV; wet mulder) bestuursrecht, strafrecht, OM afdoening). Afhankelijk van de procedure stelt hij een proces verbaal op met een juiste omschrijving van het strafbare feit en verzamelt hij bewijsmateriaal. Zo nodig hoort hij getuigen. Hij treedt deëscalerend op wanneer er onrust of agressie ontstaat. Tot slot zorgt hij voor de juiste administratieve afwerking van elke sanctionering zodat andere partijen in de veiligheidsketen goed geïnformeerd zijn en juridische procedures juist afgewerkt kunnen worden Als hij besluit een verdachte aan te houden of staande te houden regelt hij back-up: informeert politie, collega’s of de meldkamer en zorgt voor veiligheid van zichzelf, de aangehoudene en anderen. Als hij besluit tot aanhouding, kiest hij een goed moment om aan te houden, houdt verdachte aan en draagt de verdachte over aan een politiemedewerker of all-round politiemedewerker. Hij kan een verdachte en/ of eventuele getuigen horen en zonodig bewijsmateriaal verzamelen. Gewenst resultaat: De handhaver toezicht en veiligheid heeft met behulp van de juiste procedures de wet gehandhaafd met de beschikbare middelen. Indien noodzakelijk heeft hij de juiste administratieve handelingen verricht voor opvolging van een sanctie.
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
15
Kerntaak 2 Treedt op bij onregelmatigheden 2.3 werkproces Verleent hulp bij incidenten en calamiteiten Bij incidenten en calamiteiten neemt de handhaver toezicht en veiligheid maatregelen, of ondersteunt andere Omschrijving: hulpverleners bij het nemen van maatregelen (zoals afzettingen plaatsen en bemensen, omleiden en regelen van verkeer enz.) om schade bij een incident of calamiteit te beperken rekening houdend met de eigen veiligheid en die van anderen. Hij waarschuwt indien nodig hulpdiensten, houdt de weg vrij en vangt hulpdiensten op. De handhaver toezicht en veiligheid communiceert met de meldkamer, collega’s, hulpdiensten en andere betrokkenen. Tijdens het optreden houdt hij overzicht over de situatie en na afloop rapporteert hij volgens instructies. Als er slachtoffers betrokken zijn bij het incident of de calamiteit controleert hij een situatie op gevaar voor anderen en zichzelf en zorgt ervoor dat er niet nog meer slachtoffers vallen; hij biedt hulp aan het slachtoffer volgens eerste hulp procedures, houdt overzicht op de situatie en roept zo nodig hulp in van ambulancepersoneel en informeert deze volgens instructies over de situatie Tijdens het optreden houdt hij overzicht over de situatie en na afloop rapporteert hij volgens instructies Gewenst resultaat: De handhaver toezicht en veiligheid heeft een bijdrage geleverd aan de veiligheid van het publiek en het beperken van materiële en immateriële schade, de juiste hulp is op tijd geboden, hulpdiensten zijn op tijd ingeschakeld en er is een betrouwbare rapportage over incidenten.
Kerntaak 3 Voert dienstverlenende werkzaamheden uit 3.1 werkproces 3.1 Informeert en verwijst (publiek, collega’s en partners in de veiligheidsketen) De handhaver toezicht en veiligheid staat tijdens een surveillance, mensen met vragen te woord en stelt zich Omschrijving: dienstverlenend op. Hij beantwoordt vragen, over dienstverlening, routes, gemeentelijke maatregelen, bij controles kan hij informatie geven over bijvoorbeeld vergunningen en ontheffingen en verwijst indien nodig door naar publicaties, organisaties of personen. Hij raadpleegt zo nodig relevante informatiebronnen. Als de handhaver toezicht en veiligheid zich in een meldkamer bevindt zorgt hij dat collega´s en partners in de keten goed geïnformeerd worden over resultaten van cameratoezicht en binnengekomen meldingen. Gewenst resultaat: De handhaver toezicht en veiligheid heeft het publiek juist geïnformeerd of doorverwezen.
Kerntaak 3 Voert dienstverlenende werkzaamheden uit 3.2 werkproces Voert administratieve handelingen uit De handhaver toezicht en veiligheid voert administratieve handelingen uit, zoals het rapporteren aan leidinggevenden, Omschrijving: het maken van overzichten, raadplegen van geautomatiseerde bestanden, en het geven van een conceptreactie op door burgers ingediende bezwaren en hij verzorgt zonodig de administratieve afhandelingen van opgelegde sancties Gewenst resultaat: De handhaver toezicht en veiligheid heeft zijn leidinggevende juist geïnformeerd en administratieve afhandeling van sancties juist uitgevoerd zodat opvolging mogelijk is.
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
16
Kerntaak 3 Voert dienstverlenende taken uit 3.3 werkproces Geeft voorlichting De handhaver toezicht en veiligheid geeft voorlichting aan personen, bijvoorbeeld over het politiekeurmerk `Veilig Omschrijving: Wonen` en over veel voorkomende criminaliteit als zakkenrollerij of autodiefstal . Gewenst resultaat: De handhaver toezicht en veiligheid heeft doelmatig voorlichting gegeven over veelvoorkomende criminaliteit.
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
17
Tot slot Dit document dient als basis voor de ontwikkeling van een kwalificatieprofiel wat zal worden vastgesteld door de Minister van Onderwijs en wat door het onderwijs wordt gebruikt als leidraad voor de invulling van het curriculum. Bij de ontwikkeling van het kwalificatieprofiel zullen dan ook naast de vertegenwoordigers van branchepartijen ook vertegenwoordigers uit scholen worden uitgenodigd. ECABO verwacht dat het kwalificatieprofiel Toezicht en Veiligheid, waar de handhaver toezicht en veiligheid een integraal onderdeel van is, zal worden opgeleverd aan het eind van 2007. Amersfoort maart 2007
BCP Handhaver toezicht en veiligheid 01-03-2007
18