Giorgio Morandi. Retrospective Het Paleis voor Schone Kunsten presenteert een grote retrospectieve van de Italiaanse modernistische meester Giorgio Morandi. Uitgenodigd kunstenaar Luc Tuymans presenteert enkele werken in dialoog met Morandi. 07.06 > 22.09.2013
BOZAR brengt hulde aan de Italiaanse modernistische kunstenaar Giorgio Morandi (°Bologna,1890-1964). Zijn subtiele stillevens, die hij steeds herleidt tot de sobere essentie, behoren tot de iconen van de moderne kunst. Zijn gevoel voor kleur, toon en compositie vormen tot op heden een inspiratiebron voor vele kunstenaars, schrijvers en cineasten. Curator Maria Cristina Bandera, dé Morandispecialiste bij uitstek, geeft de bezoeker een volledig zicht op het oeuvre van de meester. De tentoonstelling is chronologisch en thematisch opgebouwd en schetst Morandi’s artistieke evolutie van de beginjaren tot het einde aan de hand van zijn belangrijkste thema’s (landschappen en stillevens met vazen, schelpen en bloemen) en de diverse technieken (olie op doek, tekeningen, gravures en aquarellen) die hij onderzocht in zijn oeuvre. Giorgio Morandi, Natura morta (1936), Oil on canvas, 32 x 37 cm, Mamiano di Traversetolo (Parma), Fondazione Magnani Rocca
De retrospectieve verzamelt een 100-tal werken van Morandi, waaronder een uniek zelfportret, afkomstig van meer dan 40 prestigieuze bruikleengevers uit privé en publieke collecties waaronder Museo Morandi, Mart museum, Galleria degli Uffizi, Galleria d’Arte Moderna di Torino, Pinacoteca di Brera en Fondazione Longhi.
Giorgio Morandi, Paesaggio (1927), Etching, 26,1 x 20 cm, Firenze, Fondazione Spadolini Giorgio Morandi, Paesaggio (1927), Oil on canvas, 61,5 x 47 cm, Roma, Camera dei Deputati
Invloeden en stijlevolutie Morandi is een van de best herkenbare en tegelijk meest raadselachtige kunstenaars van de 20e eeuw. Ondanks de internationale erkenning die hij al bij leven genoot, leidde hij een teruggetrokken leven samen met zijn drie zussen in Bologna. In zijn vormingsjaren aan de Academie voor Schone Kunsten van Bologna bestudeerde hij vooral Franse impressionisten en schilders als Paul Cézanne, Georges Seurat, Henri Rousseau en PierreAuguste Renoir, en de oudere Italiaanse kunst zoals Giotto, Masaccio, Paolo Uccello en Piero della Francesca. Hoewel hij bijna nooit reisde, was hij goed op de hoogte van hedendaagse avantgardistische stromingen zoals het kubisme, futurisme en de pittura metafisica. Vanuit al deze invloeden creëerde Morandi rond 1920 zijn persoonlijke stijl, die hij doorheen zijn hele carrière zou aanscherpen.
Giorgio Morandi, Natura morta (1955), Oil on canvas, 30 x 35 cm, Caldic Collection
Op obsessionele wijze werkte hij rond twee centrale thema’s: de landschappen van zijn omgeving (de bergen van de Apennijnen rond Bologna en Cortile di Via Fondazza) en stillevens van vazen, schelpen en bloemen. Hij beeldde daarbij telkens dezelfde objecten af in een gelijkaardige setting, maar met minimale variaties in compositie, standpunt en kleur. Ook was hij een meester in het gebruik van verschillende technieken: hetzelfde onderwerp geschilderd met olie op doek roept een andere sfeer op dan hetzelfde onderwerp als tekening, gravure of aquarel. Hij beschouwde alle technieken als evenwaardig, en gebruikte ze om er ten volle mee te experimenteren. Morandi’s artistieke ontwikkeling mag gezien worden als een constante evolutie, zonder grote stijlbreuken. Zijn hele oeuvre is een niet aflatende zoektocht naar de essentie en de puurheid van vormen: zijn latere werken neigen bijna naar abstractie.
Giorgio Morandi, Natura morta (1954), Oil on canvas, 31,2 x 36,3 cm, Firenze, Fondazione di Studi di Storia dell’Arte Roberto Longhi Giorgio Morandi, Natura morta (1956), Acquerello su carta, 16 x 24 cm, Private collection
The artist’s artist Morandi is een echte “artist’s artist”: zijn werk fascineert tot op heden andere kunstenaars. Morandi’s schilderijen komen voor in films van Michelangelo Antonioni (La Notte, 1961), Federico Fellini (La Dolce Vita, 1960), Robert Aldrich (Kiss me Deadly, 1955) en Luca Guadagnino (Io sono l’Amore, 2009) en in de geschriften van Pierpaolo Pasolini, Paul Auster, Don De Lillo en Siri Hustvedt. Ook hedendaagse kunstenaars zoals Lawrence Carrol, Tacita Dean of Tony Cragg refereren aan hem. Om de brede invloed van Morandi in de verf te zetten, slaat BOZAR de brug naar de andere kunsten. Curator Maria Cristina Bandera selecteerde Luc Tuymans als uitgenodigd kunstenaar. Hij presenteert in de laatste zaal van de tentoonstelling eigen werken in dialoog met Morandi, zoals Intolerance (1993), Church (1990) en Plates (2002). De hedendaagse kunstenaar Claudio Parmiggiani, net zoals Morandi ook afkomstig uit de streek Emilia-Romagna, brengt in de Hortahal een installatie.
Luc Tuymans, Intolerance (1993), Oil on canvas, 80 x 70 cm, Private collection
BOZAR LITERATURE pakt uit met een gesprek over Giorgio Morandi tussen Luc Tuymans en Joost Zwagerman (11.06) en een literaire bezoekersgids, Poetry for Giorgio Morandi, waarin 6 dichters (Charles Juliet, Jan Lauwereyns, Maud Vanhauwaert, Nicole Malinconi, Charles Wright en Adam Zagajewski) zich laten inspireren door de schilderijen van Morandi.
Bij de tentoonstelling hoort tot slot een uitgebreide catalogus, met een wetenschappelijke studie van curator Maria Cristina Bandera over de kunstenaar en zijn oeuvre, gedetailleerde beschrijvingen van bijna alle werken en bijdragen van Joost Zwagerman, Yves Bonnefoy, Nicole Malinconi, Francesco Galluzzi, Roland Jooris, Jean-Michel Folon en Luc Tuymans. Parallel aan de retrospectieve van Giorgio Morandi, presenteert BOZAR ism CINEMATEK de multidisciplinaire tentoonstelling Michelangelo Antonioni. Il maestro del cinema moderno (22.06 > 08.09.2013). Antonioni was de pionier van de moderne cinema en één van de legendarische Italiaanse regisseurs van de jaren ’60. De streekgenoten Morandi en Antonioni waren elkaar genegen. Zo zijn in het archief van Antonioni brieven van Morandi teruggevonden en komt een schilderij van Morandi duidelijk in beeld in de film La Notte. Ze delen eenzelfde gevoel voor esthetiek, compositie, fotografie en architectuur, dat ook duidelijk in hun kunst tot uiting komt.
Giorgio Morandi, Autoritratto (1924), Oil on canvas, 53 x 44 cm, Firenze, Galleria degli Uffizi - Collezione degli autoritratti Giorgio Morandi, Fiori (1951), Oil on canvas, 43,4 x 37,3 cm, Firenze, Fondazione di Studi di Storia dell’Arte Roberto Longhi
Korte biografie Giorgio Morandi (1890-1964) Giorgio Morandi werd geboren op 20 juli 1890 in Bologna. Na het overlijden van zijn vader in 1909 verhuisde de familie naar een huis in de via Fondazza, waar hij bleef wonen samen met zijn moeder en drie zussen tot aan zijn dood in 1964. Hij was van 1907 tot 1913 leerling aan de Academie voor Schone Kunsten van zijn geboortestad, waar hij later ook zou lesgeven. Gestaag maakte hij naam in de kunstwereld. In 1928 nam hij met een reeks gravures deel aan de Biënnale van Venetië. Twee jaar later leverde zijn faam hem de leerstoel Graveerkunst aan de Academie van Bologna op. In 1934 noemde de grote kunsthistoricus Roberto Longhi hem ‘een van de besten onder de levende schilders in Italië’. Zijn grote internationale doorbraak kwam op de Biënnale van Venetië van 1948, waar hij de eerste prijs voor schilderkunst in ontvangst mocht nemen, wat hem meteen één van Italië’s meest gerespecteerde kunstenaars maakte. De kunstenaar was actief tijdens turbulente tijden in Italië, onder het regime van Mussolini (1922 > 1945) en de twee wereldoorlogen. In 1915 werd hij zelfs opgeroepen om te dienen tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar hij kreeg een inzinking en mocht al snel het front verlaten. Hoewel Morandi al bij leven internationale erkenning genoot, bleef hij een sober bestaan leiden. Hij leefde en werkte in één simpele kamer, omringd door de objecten die hij afbeeldde in zijn kunstwerken.
Giorgio Morandi, Natura morta, 1916, Oil on canvas, 65,5 x 55,5 cm, Private collection Giorgio Morandi, Natura morta, 1918, Oil on canvas, 68,5 x 72 cm, Milano, Pinacoteca di Brera, Collezione Jesi
Praktische informatie Giorgio Morandi. Retrospective Adres Paleis voor Schone Kunsten Ravensteinstraat 23 1000 Brussel Data 07.06 > 22.09.2013 Openingsuren Van dinsdag tot zondag, 10u > 18u Donderdag, 10u > 21u (> 18u tussen 21 juli en 15 augustus) Gesloten op maandag Tickets € 10-8-6-4 €8 voor BOZARfriends Combitickets
€ 15: Morandi + Antonioni + b0b Van Reeth (€14 voor BOZARfriends) € 11: Morandi + Antonioni Catalogus 3 taalversies: NL/FR/ENG BOZAR BOOKS + Silvana Editoriale € 35 BOZAR info & tickets 0032 2 507 82 00 –
[email protected] – www.bozar.be
Curator: Maria Cristina Bandera, directrice van de Fondazione di Studi di Storia dell’Arte Roberto Longhi in Florence. Ze was curator van meerdere tentoonstellingen over Morandi waaronder Giorgio Morandi 1890-1964 (Metropolitan Museum of Art, 2008) en publiceerde talrijke essays over de kunstenaar.
