J-L David De tussenkomst van de Sabijnse vrouwen 1799 oil on canvas 385 cm X 522 cm Louvre
Harry Velema
Van Mozart tot Goya Europese Kunst en Cultuur ca. 1780 -1810 Verlichting Neo-classicisme (Vroege) Romantiek (Sentimentalisme) (Sturm und Drang) Franse Revolutie Industriële Revolutie
Neoclassicisme en Romantiek Een Verkenning
Neoclassicisme • Periode ca. 1750 tot 1820 (en daarna b.v. 1900)
Romantiek • Periode ca. 1780 tot 1850 • Voor de muziek tot ca. 1890 • Voor sommigen tot vandaag de dag
Classicisme versus Romantiek • Neoclassicisme is een kunst- en cultuurstijl met duidelijke stijlkenmerken
Classicisme versus Romantiek • Classicisme is een kunst- en cultuurstijl
• Romantiek is een geesteshouding, een levenshouding en kan zich zeer divers uitten. • Romantiek draait om gevoel. • Er is geen romantische stijl
Credo van de Romantiek • In Des Fremdlings Abendlied (1821) • Een Gedicht Georg Philipp Schmidt von Lübeck • Op muziek gezet door Schubert met als titel Der Wanderer (D 498)
Credo van de Romantiek • „Da, wo du nicht bist, ist das Glück !“
• Daar waar jij je niet bevindt, bevindt zich het Geluk
Casper David Friedrich De wandelaar boven de nevel Ca. 1818 Olieverf op linnen 74 ,8 x 94,8 cm Kunsthalle Hamburg
Credo van de Romantiek •
„Ich komme vom Gebirge her Die Dämm‘rung liegt auf Wald und Meer; Ich schaue nach dem Abendstern Die Heimath ist so fern, so fern.
•
Die Sonne dünkt mich matt und kalt, Die Blüthe welk, das Leben alt, Und was sie reden, tauber Schall, Ich bin ein Fremdling überall.
Es spannt die Nacht ihr blaues Zelt Hoch über Gottes weite Welt, Die Welt so voll und ich allein, Die Welt so groß und ich so klein.
Wo bist du, mein gelobtes Land, Gesucht, geahnt und nie gekannt? Das Land, das Land so hoffnunggrün, Das Land, wo meine Rosen blüh’n?
Sie wohnen unten Haus bei Haus, Und gehen friedlich ein und aus; Doch ach, des Fremdlings Wanderstab Geht landhinauf und landhinab.
Wo meine Träume wandeln geh’n, Wo meine Todten aufersteh’n, Das Land, das meine Sprache spricht, Und alles hat, was mir gebricht?
Es scheint in manches liebe Thal Der Morgen- und der Abend-Strahl, ich wandle still und wenig froh, und immer fragt der Seufzer: wo?
Ich übersinne Zeit und Raum, Ich frage leise Blum‘ und Baum; Es bringt die Luft den Hauch zurück: „Da, wo du nicht bist, ist das Glück !
Klassiek als contrapunt • • • •
Klassiek versus Romantisch Klassiek versus Avant-garde Renaissance versus Gotiek Hoge Renaissance versus Maniërisme en Barok
Neoclassicisme Een paar voorbeelden Architectuur
Panthéon in Parijs
La Madeleine in Parijs
Arc de Triomph Parijs
Parlementsgebouw Wenen
Carl Ludwig Engel: Domkerk van Helsinki, 1830-52
Jacob Otten Husly: Felix Meritis, Amsterdam, 1777-88
Jean-François Thomas de Thomon: Beurs van Sint-Petersburg, 1805-10
Sint Petersburg Mijnbouw instituut
Het Capitool in Washington
Korenbeurs Groningen
Building of the University in Athens (Attica, Greece)
Berlin, Modell zur Neugestaltung nach den Plänen von Speer ("Welthauptstadt Germania"), Blick vom geplanten Südbahnhof über den Triumphbogen bis zur Großen Halle (Nord-Süd-Achse). Foto aus dem Nachlass Albert Speer
Links Zeppelin stadion Neurenberg rechts Pergamon altaar in Berlijn
Interieur en plafond van het Home House — Londen
(Adams)
Wat is klassiek ??? Wanneer is iets klassiek ???
Klassiek als contrapunt • • • •
Klassiek versus Romantisch Klassiek versus Avantgarde Renaissance versus Gotiek Hoge Renaissance versus Maniërisme en Barok
Classicisme is terug naar het voorbeeld van de oudheid, de klassieken
• Classicisme » Neoclassicisme • Klassieke Oudheid is de wereld van de Grieken en Romeinen (en Etrusken) • Classicisme haalt zijn inspiratie uit die periode en beschavingen • Classicisme staat voor een esthetisch houding
Johann Joachim Winckelmann
9 December 1717 Stendal– 8 Juni 1768 Triëst
• „edle Einfalt und stille Größe“ (Edele eenvoud en stille grootheid)
Klassieke Oudheid • Grieken en de Romeinen • Tijdvak ca. 800 voor Chr. tot ca. 400 na Chr.
• Grootse uitingen van Kunst en Cultuur • Hoogstaande beschaving • Grieken en Romeinen waren heidenen
Klassiek • • • • • •
Architectuur Beeldhouwkunst Toneel Literatuur Schilderkunst Muziek
Classicisme • • • • • •
Harmonieus Helder Universeel Terughoudend Evenwichtig Ideaal
• Maar schijnbaar vooral regels waaraan je je moet houden.
Klassiek • Architectuur
Het Parthenon op de Akropolis
Acropolis in Athene (reconstructie)
Theater van Epidaurus
Forum Romanum, Rome
Colloseum in Rome
Pantheon in Rome
Boog van Titus in Rome
Boog van keizer Constantijn
Architectuur • Harmonie • Evenwicht • Proportionele verdeling • • • • •
Cirkel Vierkant Rechte lijn “Lege”vlakken Versus de Curve
• Rationalisme (Het verstand, de rede)
Klassiek • Architectuur • Beeldhouwkunst
De Laocooongroep Lakoon und seine Söhne, auch als Lakoon-Gruppe bekannt. Marmor, Nachbildung aus hellenistischem Original von 200 v.Chr., gefunden in den TrajanThermen in Rom im Jahr 1507 Winckelman: sereniteit en passie i.p.v. angst
Klassieke beeldhouwkunst • • • •
Perfecte lichamen Beweging en kracht Heftige emoties gaan schuil onder schoonheid Gestileerde beeldhouwkunst
• Resultaat later; je mag geen lelijke uitdrukkingen weergeven
Klassiek • Architectuur • Beeldhouwkunst • Toneel
Klassieke Tragedie en Komedie • Eenheid van tijd, plaats en handeling • 5 aktes • Reien en koor • Moraal • V.b. tragedie is Euripides (Medea)
Klassiek • • • •
Architectuur Beeldhouwkunst Toneel Literatuur
Klassieke Literatuur • Epos, Lyriek, filosofie, fabel etc. • Alexandrijnen (dichtregels met vast aantal lettergrepen • Verfijnd taalgebruik • Voorbeelden: Homeros (Illias; belegering van Troje), Ovidius (Matamorfoses), Tacitus (geschiedschrijving)
Klassiek • • • • •
Architectuur Beeldhouwkunst Toneel Literatuur Schilderkunst
Schilderkunst • ??????
Schilderkunst 2e stijl (Pompeii 4e stijl Domus Aurea (Gouden Huis) in Rome (hier is het begrip Grotesk(en) van afgeleid bij decoraties van huizen paleizen etc.
Schilderkunst • Huis van de Mysterien in Pompeii
Muziek • Muziek van de klassieken
??????
• Voorbeeld muziek uit de klassieke oudheid
• Orestes van Euripides (405 voor Christus)
Poussin: De Sabijnse Maagdenroof 1634-35 Oil on canvas, 154,6 x 209,9 cm Metropolitan Museum of Art, New York
