40 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
s.a. D’Ieteren n.v.
Geconsolideerde jaarrekening 2008.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 41
42 GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING 43 GECONSOLIDEERDE BALANS 44 GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN HET TOTAALRESULTAAT 45 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT 46 TOELICHTINGEN BIJ DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 46 Toelichting 1: Algemene informatie 46 Toelichting 2: Grondslagen voor financiële verslaggeving 53 Toelichting 3: Gesegmenteerde informatie 56 Toelichting 4: Verkopen 57 Toelichting 5: Bedrijfsresultaat 58 Toelichting 6: Netto financieringskosten 58 Toelichting 7: Entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode 59 Toelichting 8: Belastinglasten 60 Toelichting 9: Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen 63 Toelichting 10: Resultaat per aandeel 64 Toelichting 11: Goodwill 65 Toelichting 12: Bedrijfscombinaties 67 Toelichting 13: Overige immateriële vaste activa 69 Toelichting 14: Voertuigen 70 Toelichting 15: Overige materiële vaste activa 70 Toelichting 16: Vastgoedbeleggingen 71 Toelichting 17: Voor verkoop beschikbare financiële activa 71 Toelichting 18: Voor afdekking aangehouden derivaten 73 Toelichting 19: Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten 74 Toelichting 20: Activa en verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen
78 Toelichting 21: Uitgestelde belastingen 79 Toelichting 22: Overige vorderingen (vaste activa) 79 Toelichting 23: Vaste activa aangehouden voor verkoop 80 Toelichting 24: Voorraden 80 Toelichting 25: Andere financiële activa 80 Toelichting 26: Actuele belastingvorderingen en -verplichtingen 81 Toelichting 27: Handelsvorderingen en overige vorderingen 82 Toelichting 28: Geldmiddelen en kasequivalenten 82 Toelichting 29: Eigen vermogen 84 Toelichting 30: Voorzieningen 85 Toelichting 31: Leningen 89 Toelichting 32: Nettoschuld 89 Toelichting 33: Verkoopopties toegestaan aan minderheidsaandeelhouders 89 Toelichting 34: Overige langlopende schulden 90 Toelichting 35: Handelsschulden en overige te betalen posten 90 Toelichting 36: Personeelskosten 91 Toelichting 37: Op aandelen gebaseerde betalingen 92 Toelichting 38: Financieel risicobeheer 94 Toelichting 39: Voorwaardelijke elementen en verplichtingen 96 Toelichting 40: Relaties met verbonden partijen 96 Toelichting 41: Beëindigde bedrijfsactiviteiten 97 Toelichting 42: Lijst van dochterondernemingen, geassocieerde ondernemingen en joint ventures 98 Toelichting 43: Wisselkoersen 98 Toelichting 44: Gebeurtenissen na balansdatum 99 Toelichting 45: Verslag van de Commissaris 100 VERKORTE STATUTAIRE JAARREKENING 2008
JAARREKENING
Inhoud
42 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Geconsolideerde winsten verliesrekening Jaar afgesloten op 31 december in miljoen EUR
Toelichting
2008
2007
Courante
Onge-
(1)
bruikelijke
elementen
Totaal
Courante
Onge-
(1)
bruikelijke
elementen
elementen
elementen
en waarde-
en waarde-
aanpassingen Verkopen
4
Kosten van verkopen Bruto marge Commerciële en administratieve kosten Overige bedrijfsopbrengsten Overige bedrijfskosten
Totaal
aanpas-
(1)
singen
(1)
6.146,8
-
6.146,8
5.967,1
-
5.967,1
-4.243,3
-7,4
-4.250,7
-4.126,1
-0,8
-4.126,9
1.903,5
-7,4
1.896,1
1.841,0
-0,8
1.840,2
-1.518,7
3,7
-1.515,0
-1.472,5
3,1
-1.469,4
3,3
2,5
5,8
1,8
3,3
5,1
-13,0
-282,1
-295,1
-8,6
-50,5
-59,1
Bedrijfsresultaat
5
375,1
-283,3
91,8
361,7
-44,9
316,8
Netto financieringskosten
6
-136,6
-21,5
-158,1
-125,6
-7,5
-133,1
Resultaat vóór belastingen
9
238,5
-304,8
-66,3
236,1
-52,4
183,7
Aandeel in het resultaat van entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode
7
1,1
-
1,1
1,3
-
1,3
Belastingen Resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Beëindigde bedrijfsactiviteiten
8
41
RESULTAAT VAN DE PERIODE Resultaat toerekenbaar aan: Houders van eigenvermogensinstrumenten van de moedermaatschappij Minderheidsbelangen
9/29
-46,7
82,4
35,7
-41,0
8,9
-32,1
192,9
-222,4
-29,5
196,4
-43,5
152,9
-
1,3
1,3
3,5
-15,9
-12,4
192,9
-221,1
-28,2
199,9
-59,4
140,5
159,0
-126,8
32,2
166,3
-38,6
127,7
33,9
-94,3
-60,4
33,6
-20,8
12,8
Resultaat per aandeel voor het resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij Gewoon (in EUR)
10
28,90
-23,04
5,86
30,16
-6,99
23,17
Verwaterd (in EUR)
10
28,86
-23,00
5,86
30,02
-6,96
23,06
Gewoon (in EUR)
10
28,90
-23,18
5,72
29,79
-5,28
24,51
Verwaterd (in EUR)
10
28,86
-23,15
5,71
29,65
-5,26
24,39
Resultaat per aandeel voor het resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij
(1) Zie samenvatting van de specifieke grondslagen voor financiële verslaggeving in toelichting 2 en ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen in toelichting 9.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 43
Geconsolideerde balans Op 31 december
Toelichting
2008
2007
Goodwill
11
852,0
786,6
Overige immateriële vaste activa
13
804,2
1.055,3
Voertuigen
14
781,4
761,3
Overige materiële vaste activa
15
385,6
387,1
Vastgoedbeleggingen
16
6,8
6,1
7
14,8
12,7
Voor verkoop beschikbare financiële activa
17
1,0
1,2
Voor afdekking aangehouden derivaten
18
-
4,6
Entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode
Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
19
0,7
6,8
Activa uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen
20
0,5
1,9
Uitgestelde belastingvorderingen
21
81,0
78,1
Overige vorderingen
22
2,5
2,1
2.930,5
3.103,8
Vaste activa Vaste activa aangehouden voor verkoop
23
10,3
7,5
Voorraden
24
519,9
483,6
Voor afdekking aangehouden derivaten
18
7,7
-
Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
19
20,6
10,2 47,5
Andere financiële activa
25
53,3
Actuele belastingvorderingen
26
7,9
17,4
Handelsvorderingen en overige vorderingen
27
1.717,7
1.740,2
Geldmiddelen en kasequivalenten
28
97,9
80,5
Vlottende activa
2.435,3
2.386,9
TOTAAL ACTIVA
5.365,8
5.490,7
896,1
917,7
Geplaatst kapitaal en reserves die aan houders van eigen-vermogensinstrumenten toerekenbaar zijn
134,7
222,5
Eigen vermogen
Minderheidsbelangen 29
1.030,8
1.140,2
Verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen
20
106,9
114,1
Overige voorzieningen
30
189,2
139,4
Voor afdekking aangehouden derivaten
18
51,5
52,9
31/32
1.873,2
1.745,8
Leningen Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
19
0,6
0,3
Verkoopopties toegestaan aan minderheidsaandeelhouders
33
312,1
260,6
Andere schulden
34
3,7
10,6
Uitgestelde belastingverplichtingen
21
170,8
241,3
2.708,0
2.565,0
Voorzieningen
Langlopende verplichtingen 30
42,8
57,4
Voor afdekking aangehouden derivaten
18
1,8
0,5
31/32
443,7
416,2
Leningen Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
19
47,9
14,3
Actuele belastingverplichtingen
26
69,6
87,2
Handelsschulden en overige te betalen posten
35
1.021,2
1.209,9
Kortlopende verplichtingen
1.627,0
1.785,5
TOTAAL EIGEN VERMOGEN EN VERPLICHTINGEN
5.365,8
5.490,7
JAARREKENING
in miljoen EUR
44 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat Jaar afgesloten op 31 december in miljoen EUR
Toelichting
Resultaat van de periode
2008
2007
-28,2
140,5
Winsten en verliezen rechtstreeks opgenomen in het eigen vermogen Actuariële winsten (verliezen) op verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen
20
-21,3
39,7
-42,0
-5,8
Reële waarde van voor handelsdoeleinden aangehouden financiële instrumenten
-0,1
-
Kasstroomafdekkingen: winsten (verliezen) voortvloeiend uit een verandering in de reële waarde opgenomen in eigen vermogen
-1,8
-5,8
2,2
9,9
Omrekeningsverschillen
Kasstroomafdekkingen: overgebracht naar de winst- en verliesrekening Op aandelen gebaseerde betalingen
-1,5
1,1
Belastingen op elementen rechtstreeks opgenomen in eigen vermogen
13,2
-11,1
Subtotaal
-51,3
28,0
-79,5
168,5
29
-3,6
147,6
29
-75,9
20,9
Totaal opgenomen winsten en verliezen van de periode
29
zijnde: toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij zijnde: toerekenbaar aan minderheidsbelangen
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 45
Geconsolideerd kasstroomoverzicht Jaar afgesloten op 31 december in miljoen EUR
Toelichting
2008
2007
91,8
316,8
Bedrijfsresultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Bedrijfsresultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Afschrijvingen van voertuigen voor activiteiten van rent-a-car en operationele leases
41
1,3
-8,0
5
182,0
188,5
Afschrijvingen van overige vaste elementen
5
78,0
75,0
Afschrijving van Avis-licentierechten
9
21,7
21,7 17,8
Afschrijvingen van overige immateriële vaste activa Bijzondere waardeverminderingsverliezen op goodwill en overige vaste activa Niet-geldelijke operationele leasingkosten op “buy-back” overeenkomsten
5
22,6
9/15/41
226,1
11,1
5
192,3
185,8
Overige niet-geldelijke posten Pensioenverplichtingen Overige geldelijke posten
64,1
31,9
-13,8
-22,7
-5,6
-3,3
Netto betalingen ivm voertuigen aangekocht met een “buy-back” overeenkomst
-289,4
-335,9
Wijziging in de behoefte aan bedrijfskapitaal
-119,9
-89,3
451,2
389,4
Kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten Betaalde belastingen
-32,9
-39,7
Netto kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten
418,3
349,7
-703,0
-702,3
477,8
528,3
-89,8
-92,9
Kasstroom uit de investeringsactiviteiten Aanschaffingen van voertuigen voor activiteiten van rent-a-car en operationele leases Verkopen van voertuigen voor activiteiten van rent-a-car en operationele leases
(1)
(1)
Aanschaffingen van overige elementen Verkopen van overige elementen Netto investering in immateriële en materiële vaste activa Verwerving van eigen-vermogensinstrumenten (na aftrek van de verworven geldmiddelen)
5,6
11,7
-309,4
-255,2
9/12
-46,4
-208,3
Afstoting van eigen-vermogensinstrumenten (na aftrek van de afgestoten geldmiddelen)
41
-
19,8
Netto investering in overige financiële activa
25
-6,7
0,6
-362,5
-443,1
Netto kasstroom uit de investeringsactiviteiten Kasstroom uit de financieringsactiviteiten Netto aanschaffingen van eigen aandelen
29
Terugbetaling van financiële leases verplichtingen Netto verandering in andere leningen Netto betaalde interesten Door de moedermaatschappij betaalde dividenden
29
Door dochterondernemingen betaalde dividenden Netto kasstroom uit de financieringsactiviteiten TOTALE KASSTROOM VAN DE PERIODE
-1,5
-7,3
-70,9
-68,5
197,9
245,9
-137,8
-128,0
-16,5
-14,6
-3,0
-11,0
-31,8
16,5
24,0
-76,9
Reconciliatie met de balans Geldmiddelen aan het begin van het boekjaar
28
54,6
91,3
Kasequivalenten aan het begin van het boekjaar
28
25,9
64,6
Geldmiddelen en kasequivalenten aan het begin van het boekjaar
28
80,5
155,9
Totale kasstroom van de periode
24,0
-76,9
Omrekeningsverschillen
-6,6
1,5
97,9
80,5
Geldmiddelen en kasequivalenten aan het einde van het boekjaar (1) Exclusief voertuigen met een “buy-back” overeenkomst.
28
JAARREKENING
Kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten
46 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening TOELICHTING 1: ALGEMENE INFORMATIE s.a. D’Ieteren n.v. (genoemd in het jaarverslag de “Vennootschap” of de “moedermaatschappij”) is in België als naamloze vennootschap erkend, waarvan de besturende aandeelhouders in toelichting 29 van dit jaarverslag worden opgesomd. Het adres van de zetel van de Vennootschap is: Maliestraat 50 B-1050 Brussel De Vennootschap en haar dochterondernemingen (samen “de groep”) vormen een internationale groep, met drie activiteiten ten dienste van de automobilist: - de distributie in België van Volkswagen, Audi, Seat, Skoda, Bentley, Lamborghini, Bugatti, Porsche en Yamaha; - de autoverhuur op korte termijn in Europa, Afrika, het Midden-Oosten en Azië via Avis Europe plc en zijn merknamen Avis en Budget; - de herstelling en vervanging van voertuigbeglazing in Europa, Noord- en Zuid-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland via Belron s.a. en ondermeer zijn merknamen CARGLASS ®, AUTOGLASS®, SAFELITE® AUTO GLASS, SPEEDY®, LEBEAU®, SMITH&SMITH® en O’BRIEN®. De groep opereert in 120 landen op 5 continenten. De Vennootschap is op Euronext Brussel genoteerd. De geconsolideerde jaarrekening werd goedgekeurd voor publicatie door de Raad van bestuur op 5 maart 2009. De aandeelhouders van de Vennootschap hebben de macht de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen na publicatie op de jaarlijkse Algemene Vergadering van de aandeelhouders, die op 28 mei 2009 zal plaatsvinden.
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING Toelichting 2.1: Grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening voor 2008 dekt de periode van 12 maanden afgesloten op 31 december 2008. Ze is opgesteld volgens de “International Financial Reporting Standards” (“IFRS”) en de bijhorende “International Financial Reporting Interpretations Committee” (“IFRIC”) interpretaties gepubliceerd en effectief (of gepubliceerd en vervroegd aangewend) op 31 december 2008 die werden goedgekeurd door de Europese Unie (“EU”). Ze komen overeen met de normen en interpretaties gepubliceerd door de “International Accounting Standards Board” (“IASB”) die van kracht waren op 31 december 2008. De grondslagen hieronder beschreven werden op constante wijze toegepast op alle voorgestelde boekjaren. De wijzigingen van IAS 39 “Financiële instrumenten: opname en waardering” en IFRS 7 “Financiële instrumenten: informatieverschaffing Herclassificatie van financiële activa” gepubliceerd door de IASB op 13 oktober 2008 en die toepasbaar zijn op of na 1 juli 2008, hebben geen impact gehad op de presentatie en de waardering van de groep’s financiële instrumenten. De geconsolideerde jaarrekening werd opgesteld overeenkomstig het principe van de historische kost, behalve voor de voor verkoop beschikbare financiële activa en derivaten die op reële waarde werden gewaardeerd. De geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld op basis van het toerekeningsbeginsel, en op basis van de voortzetting van de bedrijfsactiviteiten in een voorzienbare horizon. De voorbereiding van de geconsolideerde jaarrekening vergt, van de directie, de opstelling van ramingen en het gebruik van hypothesen die het bedrag van de opbrengsten, de uitgaven, de activa en de passiva, alsook de latente activa en passiva, op balansdatum beïnvloeden. Indien dergelijke ramingen of hypothesen, die gebaseerd zijn op het, voor het ogenblik, beste oordeel van het management, veranderd zouden moeten worden om nieuwe omstandigheden te weerspiegelen, zullen de gevolgen van die wijzigingen in rekening worden genomen tijdens het boekjaar waarin de omstandigheden zich voordoen. De domeinen die een hoog beoordelingsniveau van de directie vergen of die bijzonder ingewikkeld zijn, alsook de domeinen waarvoor de ramingen en hypothesen belangrijke gevolgen zouden kunnen hebben op de geconsolideerde jaarrekening, worden in voorkomende gevallen in de toelichtingen vermeld. Een samenvatting van de specifieke grondslagen voor de financiële verslaggeving wordt gegeven in toelichting 2.2.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 47
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg) De normen, wijzigingen en interpretaties van bestaande normen werden gepubliceerd en zullen verplicht toepasbaar zijn op de boekjaren die op of na 1 januari 2009 beginnen. Die wijzigingen, die de groep niet vervroegd heeft aangewend, zijn de volgende: - Wijziging van de IFRS-norm 2 “Op aandelen gebaseerde betalingen - Vesting conditions en annuleringen” (toepasbaar op 1 januari 2009); - IFRS-norm 3 (herziene versie) “Bedrijfscombinaties” en IAS 27 (herziene versie) “De geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening”. Deze voltooit de tweede fase van het IASB project op de bedrijfscombinaties. De nieuwe vereisten zijn van toepassing voor bedrijfscombinaties voor overnames die op of na de eerste jaarlijkse periode begonnen op of na 1 juli 2009 en afhankelijk zijn van de goedkeuring door de EU; - IFRS-norm 8 “Operationele segmenten” (toepasbaar op 1 januari 2009); - IAS-norm 1 (herziene versie) “Presentatie van de jaarrekening” (toepasbaar op 1 januari 2009); - IAS-norm 23 (herziene versie) “Financieringskosten” (toepasbaar op 1 januari 2009); - IFRIC-interpretatie 13 “Loyaliteitsprogramma's” (toepasbaar op 1 januari 2009); - IFRIC-interpretatie 14 “IAS 19 – De limiet voor een actief uit hoofde van een toegezegd-pensioenregeling, minimaal vereiste dekkingsgraden en de wisselwerking hiertussen” (toepasbaar op 1 januari 2009). De groep bepaalt momenteel wat de gevolgen van de invoering van de andere hierboven vermelde wijzigingen zouden kunnen zijn.
Consolidatieprincipes Dochterondernemingen Dochterondernemingen, dit zijn bedrijfseenheden waarin de groep rechtstreeks of onrechtstreeks een belang van meer dan de helft van de stemrechten heeft of anderzijds de bevoegdheid heeft om controle uit te oefenen over de bedrijfsactiviteiten, zijn geconsolideerd. De dochterondernemingen worden geconsolideerd vanaf de datum waarop de controle wordt overgedragen aan de groep en worden niet langer geconsolideerd vanaf de datum waarop de controle ophoudt. Alle intragroep transacties en -saldi, inclusief niet gerealiseerde winsten op intragroep transacties, worden geëlimineerd in de consolidatie. Geassocieerde ondernemingen Op deelnemingen in geassocieerde ondernemingen wordt de “equity”-methode toegepast. Het gaat om ondernemingen waarin de groep doorgaans 20% tot 50% van de stemrechten heeft of waarop de groep een aanzienlijke invloed heeft, maar die hij niet controleert. Niet gerealiseerde winsten op transacties tussen de groep en haar geassocieerde ondernemingen worden geëlimineerd naar rata van het belang van de groep in de geassocieerde ondernemingen; niet gerealiseerde verliezen worden eveneens geëlimineerd. De deelneming van de groep in geassocieerde ondernemingen omvat de goodwill op de overname. De “equity”methode wordt niet meer toegepast wanneer de boekwaarde van de deelneming in een geassocieerde onderneming nul wordt, tenzij de groep verplichtingen is aangegaan of gegarandeerd heeft met betrekking tot de geassocieerde onderneming. Belangen in joint ventures Op belangen in joint ventures wordt de “equity”-methode toegepast. De bovenvermelde principes in verband met geassocieerde ondernemingen zijn eveneens van toepassing op joint ventures. Gevolgen van wisselkoerswijzigingen De consolidatie van de groep wordt opgemaakt in euro. De winst- en verliesrekeningen van buitenlandse entiteiten worden omgerekend naar euro tegen de gewogen gemiddelde wisselkoersen voor de periode en de balansen worden omgerekend in euro tegen de wisselkoersen die gelden op de balansdatum. De goodwill en de aanpassingen aan de reële waarde bij overname van een buitenlandse entiteit worden behandeld als activa en passiva uitgedrukt in de valuta van de buitenlandse entiteit en worden omgerekend tegen de wisselkoers op de balansdatum. Transacties in vreemde valuta worden geboekt tegen de wisselkoers die geldt op de datum van de transactie. Winsten en verliezen die resulteren uit de vereffening van dergelijke transacties en uit de omrekening van in deviezen uitgedrukte monetaire activa en passiva worden geboekt in de winst- en verliesrekening. Wisselkoersverschillen voortvloeiend uit de omrekening tegen de wisselkoersen die gelden op de balansdatum van de netto investering van de groep in dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde ondernemingen, en bepaalde intragroepleningen, worden opgenomen in omrekeningsverschillen in eigen vermogen. De definitie van de netto investering houdt rekening met de leningen tussen dochterondernemingen en bepaalde in vreemde valuta luidende intragroepelementen. Overige wisselkoersverschillen worden geboekt in de winst- en verliesrekening. Waar de groep netto investeringen in buitenlandse entiteiten dekt, worden de winsten en verliezen ivm het effectieve deel van het dekkingsinstrument opgenomen in omrekeningsverschillen in eigen vermogen. De winst of het verlies ivm ineffectieve delen wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening. Cumulatieve winsten en verliezen in eigen vermogen worden opgenomen in de winsten verliesrekening wanneer de buitenlandse entiteit wordt verkocht.
JAARREKENING
Toelichting 2.2: Samenvatting van de specifieke grondslagen voor de financiële verslaggeving De belangrijkste grondslagen toegepast in de voorbereiding van deze geconsolideerde jaarrekening worden hieronder beschreven. Die grondslagen werden op constante wijze toegepast op alle voorgestelde boekjaren, tenzij anders aangegeven. De ramingen van de bedragen uitgegeven in de “Interim Financial Report” werden niet aanmerkelijk gewijzigd gedurende de finale interimperiode van het financiële boekjaar.
48 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg) Goodwill Bedrijfscombinaties worden verwerkt door de overnamemethode toe te passen. Het overschot van de kostprijs van de bedrijfscombinatie op het belang van de overnemende partij in de netto reële waarde van de identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen, opgenomen overeenkomstig IFRS 3, vormt een goodwill en wordt opgenomen als een actief. Indien het overschot negatief is, wordt het onmiddellijk in de winst- en verliesrekening opgenomen. Na de eerste opname wordt goodwill gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met eventuele gecumuleerde bijzondere waardeverminderingsverliezen. Immateriële vaste activa Een immaterieel vast actief wordt geboekt tegen kostprijs verminderd met de eventuele gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen. De kosten voor de ontwikkeling of de instandhouding van computersoftware worden gewoonlijk in het resultaat opgenomen in de periode waarin ze worden gemaakt. De kosten direct verbonden met bepaalde en unieke computersoftware, die door de groep gecontroleerd worden, en waarvan de waarschijnlijke toekomstige economische opbrengsten hoger zijn dan de kosten over een periode van meer dan één jaar, worden echter als immateriële vaste activa erkend. De immateriële activa met een beperkte gebruiksduur worden afgeschreven over hun gebruiksduur volgens de volgende methodes: - computersoftware: lineair over 2 tot 7 jaar. - Avis-licentierechten: lineair tot 2036 (aangezien de rechten tot die datum worden behouden). - Safelite-klantencontracten: lineair over 10 jaar. - Diamond-klantencontracten: lineair over 5 jaar. - AUTO GLASS SPECIALISTS® en ELITE AUTO GLASS™ merken: lineair over 3 jaar (vanaf 1 juli 2008). - DIAMOND TRIUMPH GLASS™ merk: lineair over 18 maanden (vanaf 1 juli 2008). Voor de merken AUTO GLASS SPECIALISTS® en ELITE AUTO GLASSTM, aangeschaft in 2005, alsook het merk DIAMOND TRIUMPH GLASSTM aangeschaft in 2008, bestaat er nu een limiet aan de periode waarin die activa verondersteld worden positieve kasstromen te zullen genereren. Als gevolg hiervan, worden die merken afgeschreven op hun resterende gebruiksduur. De merken CARGLASS® en AUTOGLASS®, aangeschaft in 1999, alsook GLASPRO™, SPEEDY GLASS®, APPLE AUTO GLASS® en WINDSHIELD PROS™ aangeschaft in 2005, alsook SAFELITE ® AUTO GLASS aangeschaft in 2007, hebben onbepaalde gebruiksduren, aangezien er geen voorzienbare limiet bestaat aan de periode waarin die activa verondersteld worden positieve kasstromen te zullen genereren voor de groep. Ze worden derhalve niet afgeschreven maar worden jaarlijks getest op bijzondere waardeverminderingsverliezen. Voor om het even welk immaterieel actief met een beperkte of onbepaalde gebruiksduur, waarvoor er een indicatie van waardevermindering bestaat, wordt zijn boekwaarde geëvalueerd en, desnoods, onmiddellijk teruggebracht tot zijn realiseerbare waarde. Onderzoek en ontwikkeling Uitgaven voor onderzoek (of voor de onderzoeksfase van een intern project) worden als last opgenomen op het moment dat ze ontstaan. Een immaterieel actief dat voortvloeit uit de ontwikkeling (of uit de ontwikkelingsfase van een intern project) wordt alleen opgenomen als en slechts als alle navolgende punten aangetoond kunnen worden: (a) de technische uitvoerbaarheid om het immaterieel actief te voltooien, zodat het beschikbaar zal zijn voor gebruik of verkoop; (b) de groep de intentie heeft om het immaterieel actief te voltooien en te gebruiken of te verkopen; (c) de groep het vermogen heeft om het immaterieel actief te gebruiken of te verkopen; (d) hoe het immaterieel actief waarschijnlijke toekomstige economische voordelen zal genereren; (e) de beschikbaarheid van adequate technische, financiële en andere middelen om de ontwikkeling te voltooien en het immaterieel actief te gebruiken of te verkopen; (f) de groep het vermogen heeft om de uitgaven die aan het immaterieel actief kunnen worden toegerekend tijdens zijn ontwikkeling betrouwbaar te waarderen. Materiële vaste activa Een materieel vast actief wordt bij opname tegen kostprijs gewaardeerd. De kostprijs van een materieel vast actief omvat de aankoopprijs (met inbegrip van invoerrechten en niet-restitueerbare omzetbelasting, na aftrek van handels- en andere kortingen), alsook alle rechtstreeks toerekenbare kosten om het actief op de locatie en in de staat te krijgen die noodzakelijk is om te functioneren. De eerste schatting van de kosten van ontmanteling en verwijdering van het actief, en van het herstel van het terrein waar het actief zich bevindt wordt, indien toepasbaar, ook opgenomen in de kost van het actief. Na de opname als actief, wordt een materieel vast actief gewaardeerd tegen zijn kostprijs, verminderd met eventuele cumulatieve afschrijvingen en eventuele cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. Het af te schrijven bedrag van een actief wordt lineair verdeeld over de gebruiksduur.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 49
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg) De voornaamste afschrijvingsperiodes zijn de volgende: - Gebouwen: 40 tot 50 jaar; - Installaties en uitrusting: 3 tot 15 jaar; - Informatica uitrusting: 2 tot 7 jaar; - Activa in leasing: afhangend van de leasingduur. De lineaire afschrijving op de voertuigen in vloot is gebaseerd op de aankoopprijs van de voertuigen, de schatting van hun toekomstige restwaarde en hun voorziene bezitperiode. Als de boekwaarde van een materieel vast actief groter is dan de geschatte realiseerbare waarde van het actief, wordt die onmiddellijk teruggebracht tot de realiseerbare waarde. Lease-overeenkomsten Operationele leases waarvoor de groep de lessor is Activa die worden verhuurd krachtens een operationele lease (met uitzondering van de voertuigen verkocht met een “buyback” overeenkomst), worden in de balans opgenomen onder materiële vaste activa. Zij worden afgeschreven over hun verwachte gebruiksduur. De huurinkomsten worden lineair geboekt over de leasingtermijn.
Financiële leases waarvoor de groep de lessee is Lease-overeenkomsten betreffende materiële vaste activa waarbij de groep alle wezenlijke risico’s en voordelen van de eigendom draagt, worden als “financiële leases” beschouwd. Financiële leases worden in de balans opgenomen tegen bedragen die op het tijdstip van het aangaan van de leaseovereenkomst gelijk zijn aan de reële waarde van de geleasde eigendom of, indien ze lager zijn, aan de contante waarde van de minimale leasebetalingen. Leasebetalingen moeten worden verdeeld tussen de financieringskosten en de uitstaande verplichting zodat zij resulteren in een constante periodieke rentevoet op het resterende saldo van de verplichting voor elke periode. De uitstaande verplichtingen, exclusief financieringskosten, worden opgenomen onder de leningen. Het interestdeel van de financiële kosten wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening gedurende de leaseperiode. De geleasde activa worden afgeschreven over hun verwachte gebruiksduur volgens afschrijvingsgrondslagen die ook worden gebruikt voor andere activa in eigendom. Indien het niet redelijk zeker is dat de groep tegen het einde van de leaseperiode het eigendom zal verkrijgen, wordt het actief volledig afgeschreven over de leaseperiode of over de gebruiksduur, indien deze korter is. Voertuigen verkocht met een “buy-back” overeenkomst Voertuigen verkocht met een “buy-back” overeenkomst worden geboekt als operationele leases (met de groep als lessor) en worden opgenomen onder de voorraden in de balans. Het verschil tussen de verkoopprijs en de terugkoopwaarde (“buy-back” verbintenis) wordt geboekt als uitgestelde opbrengst, terwijl de terugkoopwaarde onder de leveranciers wordt geboekt. Voertuigen gekocht met een “buy-back” overeenkomst Voertuigen gekocht met een “buy-back” overeenkomst worden niet als actief erkend aangezien die transacties als operationele leases worden geboekt (met de groep als lessee). Het verschil tussen de aankoopprijs en de terugkoopwaarde (terugkoopobligatie door de leverancier) wordt geboekt als uitgestelde last, terwijl een handelsvordering wordt erkend voor de verkoopprijs. Vastgoedbeleggingen Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met de gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen. Voorraden Voorraden moeten worden gewaardeerd tegen de laagste waarde van de kostprijs of de opbrengstwaarde. De kostprijs van voorraden omvat alle inkoopkosten, conversiekosten en andere kosten die voortvloeien uit het transport van de voorraden naar hun huidige locatie en de verwerking van de voorraden tot hun huidige toestand. De kostprijs van voorraadbestanddelen die niet onderling uitwisselbaar zijn, zoals nieuwe voertuigen of occasievoertuigen, wordt toegerekend door hun afzonderlijke kostprijzen specifiek te bepalen. De kostprijs van de andere voorradenbestanddelen wordt toegerekend via de FIFO-formule (eerst in, eerst uit) of de formule van de gewogen gemiddelde kostprijs. Als voorraden worden gebruikt, wordt de boekwaarde van deze voorraden opgenomen als last in de periode waarin de daarmee verband houdende opbrengsten worden opgenomen. Het bedrag van alle waardeverminderingen van voorraden tot de opbrengstwaarde en alle verliezen van voorraden wordt opgenomen als last in de periode waarin de waardevermindering of het verlies plaatsvindt. Het bedrag van elke terugboeking van elke waardevermindering van voorraden, wordt opgenomen als een verlaging van de voorraadwaarde die wordt opgenomen als last in de periode waarin de terugboeking plaatsvindt.
JAARREKENING
Operationele leases waarvoor de groep de lessee is Leasebetalingen onder een operationele lease worden lineair als lasten opgenomen over de leaseperiode.
50 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg) Geldmiddelen en kasequivalenten Geldmiddelen omvatten contanten en direct opvraagbare deposito’s. Kasequivalenten zijn kortlopende (maximum 3 maanden), uiterst liquide beleggingen die onmiddellijk kunnen worden omgezet in geldmiddelen waarvan het bedrag gekend is en die geen materieel risico van waardeverandering in zich dragen. Eigen vermogen Wanneer de groep (of zijn dochterondernemingen) zijn eigen-vermogensinstrumenten terugkoopt, worden die instrumenten uit het eigen vermogen afgetrokken als eigen aandelen. Wanneer zulke eigen-vermogensinstrumenten in het vervolg verkocht worden, wordt elke vergoeding in eigen vermogen erkend. De dividenden die voorgesteld of aangekondigd zijn na balansdatum aan de houders van eigen-vermogensinstrumenten worden niet als schuld erkend op de balansdatum; ze worden opgenomen in het eigen vermogen. Voorzieningen Een voorziening wordt opgenomen indien: - de groep een bestaande (in rechte afdwingbare of feitelijke) verplichting heeft ten gevolge van een gebeurtenis in het verleden; - het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen; en - het bedrag van de verplichting op betrouwbare wijze kan worden geschat. Indien deze voorwaarden niet zijn vervuld, wordt er geen voorziening opgenomen. Personeelsbeloningen na uitdiensttreding Binnen de groep bestaan verscheidene pensioenplannen met vaste bijdragen en vaste vergoedingen. Deze pensioenplannen worden meestal gedekt door pensioenfondsen of verzekeringen. Het minimale actief waarover deze pensioenfondsen of verzekeringen moeten beschikken wordt door de nationale wetgevingen bepaald. De betalingen voor toegezegd-pensioenregelingen inzake bijdragen na uitdiensttreding worden als last opgenomen op het moment dat ze verschuldigd zijn. De verplichtingen van de groep betreffende toegezegd-pensioenregelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding, alsook de kosten die eruit voortvloeien, worden gewaardeerd overeenkomstig de “projected unit credit”-methode, met op zijn minst op jaarbasis, de uitvoering van actuariële waarderingen. De actuariële winsten en verliezen worden geboekt in de periode waarin ze worden vastgesteld. Ze worden buiten de winst- en verliesrekening geboekt, en worden gepresenteerd in het overzicht van het totaalresultaat. De kost van de geleverde diensten wordt onmiddellijk geboekt onder voorwaarde dat de beloningen reeds verworven zijn; indien dat niet het geval is, worden ze lineair afgeschreven op de gemiddelde periode waarin ze worden verworven. De verplichtingen betreffende de langetermijnpersoneelsbeloningen opgenomen in de balans vertegenwoordigen de contante waarde van de toegezegd-pensioenregelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding, na aftrek van de reële waarde van de activa van die regelingen. Indien het resultaat van die berekening op een actief uitkomt, wordt het geboekt in de mate van de kost van de geleverde diensten, vermeerderd met de contante waarde van elke economische beloning, onder de vorm van een te ontvangen terugbetaling van die regelingen, of van een vermindering van de toekomstige bijdragen die moeten betaald worden aan die regelingen. Financiële instrumenten exclusief derivaten De IAS 32 en 39 normen zijn van toepassing voor de waardering van financiële instrumenten: (a) Voor verkoop beschikbare financiële activa worden tegen hun reële waarde geboekt via het eigen vermogen. De eventuele bijzondere waardeverminderingsverliezen worden opgenomen in het resultaat. (b) De netto boekwaarde van de eigen aandelen wordt in mindering gebracht van het eigen vermogen. (c) Handelsvorderingen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, met behulp van de effectieve-rentemethode. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in voorkomende gevallen geboekt. (d) Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa worden gewaardeerd tegen reële waarde. (e) Handelsschulden, overige te betalen posten en leningen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, met behulp van de effectieverentemethode. Financiële instrumenten – Derivaten Derivaten worden gebruikt ter dekking van de financiële risico’s van de groep. De IAS 32 en IAS 39 normen zijn van toepassing. Door zijn activiteiten wordt de groep blootgesteld aan financiële risico’s verbonden met wisselkoersverschillen en veranderingen in de rentevoeten. De groep gebruikt termijncontracten in vreemde valuta (“FX-contracten”), rentevoetswaps (“IRS”), “cross currency interestswaps” (“CCIRS”) en opties om die risico’s te dekken. Derivaten worden niet voor speculatieve doeleinden gebruikt door de groep. Bepaalde financiële transacties, alhoewel economisch effectieve afdekkingen, vervullen echter niet de voorwaarden van hedge accounting volgens de specifieke regels in IAS 39. Derivaten worden bij hun ontstaan geboekt tegen reële waarde. Indien ze de voorwaarden van hedge accounting niet vervullen, worden deze derivaten geboekt als aangehouden voor handelsdoeleinden en vervolgens tegen hun reële waarde opgenomen.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 51
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg)
Verkoopopties toegestaan aan minderheidsaandeelhouders De groep is verplicht de minderheidsbelangen in Belron in handen van derden over te nemen indien deze laatste hun verkoopopties wensen uit te oefenen. IAS 32 vereist dat de uitoefenprijs van zulke opties toegestaan aan minderheidsaandeelhouders als financiële passiva in de geconsolideerde balans wordt opgenomen. De goodwill wordt aangepast aan het einde van de periode om de veranderingen in de uitoefenprijs van de opties en de boekwaarde van de desbetreffende minderheidsbelangen weer te geven. Deze handelswijze weerspiegelt het economische karakter van de transactie. Opbrengsten Opbrengsten uit de verkoop van goederen worden opgenomen indien aan alle volgende voorwaarden wordt voldaan: (a) de groep heeft de wezenlijke risico’s en voordelen van eigendom van de goederen overgedragen aan de koper; (b) de groep behoudt over de verkochte goederen niet de feitelijke zeggenschap of betrokkenheid die gewoonlijk toekomt aan de eigenaar; (c) het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze worden gewaardeerd; (d) het is waarschijnlijk dat de economische voordelen met betrekking tot de transactie naar de groep zullen vloeien; en (e) de reeds gemaakte of nog te maken kosten met betrekking tot de transactie kunnen op betrouwbare wijze worden gewaardeerd. Indien het resultaat van een transactie waarbij diensten worden geleverd betrouwbaar kan worden geschat, worden de opbrengsten met betrekking tot die diensten opgenomen naar rato van de verrichte prestaties op de balansdatum. Het resultaat van een transactie kan betrouwbaar worden geschat indien alle volgende voorwaarden zijn vervuld: (a) het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze worden gewaardeerd; (b) het is waarschijnlijk dat de economische voordelen met betrekking tot de transactie naar de groep zullen vloeien; (c) de mate waarin de diensten op de balansdatum zijn verricht kan op betrouwbare wijze worden gewaardeerd; en (d) de reeds gemaakte kosten voor de transactie en de kosten om de transactie te voltooien kunnen op betrouwbare wijze worden gewaardeerd. Renteopbrengsten worden op basis van tijdsevenredigheid opgenomen, rekening houdend met het effectieve rendement van het actief. Royalty’s worden volgens het toerekeningsbeginsel opgenomen in overeenstemming met de economische realiteit van de desbetreffende overeenkomst. Dividenden worden opgenomen op het moment dat de aandeelhouder het recht heeft verkregen om de betaling te ontvangen. In de winst- en verliesrekening worden de verkoop van goederen, het verrichten van diensten en de royalty’s opgenomen onder de titel “verkopen”. Interestopbrengsten worden onder de titel “netto financieringskosten” gepresenteerd. Op aandelen gebaseerde betalingen Op aandelen gebaseerde betalingen worden uitsluitend gerealiseerd in verband met aandelenoptieplannen ten voordele van het personeel.
JAARREKENING
Veranderingen in de reële waarde van derivaten die de voorwaarden voor hedge accounting niet vervullen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening wanneer ze ontstaan. Veranderingen in de reële waarde van derivaten die beschouwd worden als een afdekking van toekomstige kasstromen, en die effectief zijn, worden onmiddellijk opgenomen in het eigen vermogen en elk niet-effectief ingedekt deel wordt direct opgenomen in de winst- en verliesrekening. Indien de kasstroomafdekking een vaststaande toezegging is of indien een verwachte onderliggende transactie tot de opname van een financieel actief of een financiële verplichting leidt, op het moment dat het actief of passief erkend werd, dienen de verbonden winsten of verliezen die direct in het eigen vermogen waren opgenomen te worden erkend samen met het actief of passief dat ze dekken. Voor afdekkingen waarvan het onderliggende element niet resulteert in de opname van een financieel actief of een financiële verplichting, worden de bedragen, voorheen opgenomen in het eigen vermogen, overgeboekt naar de winst- en verliesrekening in dezelfde periode waarin het onderliggende element invloed heeft op de winst of het verlies. Voor de effectieve afdekking van een risico dat tot verandering van de reële waarde leidt, wordt het afgedekte element aangepast voor veranderingen in de reële waarde toegekend aan het risico dat gedekt wordt, met een overeenkomstige boeking in de winsten verliesrekening. Winsten en verliezen voortvloeiend uit de herwaardering van het derivaat worden geboekt in de winst- en verliesrekening. Dezelfde behandeling is van toepassing op de afdekkingen die niet gebaseerd zijn op derivaten (zoals afdekkingen van netto investeringen door schulden). Hedge accounting wordt gestaakt als het afdekkingsinstrument afloopt of wordt verkocht, beëindigd of uitgeoefend, of als het niet meer aan de voorwaarden voor hedge accounting voldoet. Vanaf dat ogenblik dient de cumulatieve winst of het cumulatieve verlies opgenomen in het eigen vermogen overgeboekt te worden naar de winst- en verliesrekening volgens IAS 39. In het contract besloten derivaten die deel uitmaken van andere financiële instrumenten of andere basiscontracten worden afzonderlijk behandeld wanneer er geen nauwe banden bestaan tussen hun risico’s en karakteristieken en de basiscontracten, en als de basiscontracten niet tegen reële waarde worden geboekt met niet gerealiseerde winsten en verliezen opgenomen in de winst- en verliesrekening.
52 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg) Voor aandelenoptieplannen ten voordele van het personeel die in eigen-vermogensinstrumenten afgewikkeld zijn, dient de groep IFRS 2 niet toe te passen op de toekenning van aandelen, aandelenopties en andere eigen-vermogensinstrumenten die vóór 7 november 2002 waren toegekend en die op 1 januari 2004 nog niet onvoorwaardelijk waren geworden. Aandelenoptieplannen afgewikkeld in eigen-vermogensinstrumenten toegekend aan het personeel na die datum worden overeenkomstig IFRS 2 geboekt, zodat hun kost in het resultaat opgenomen wordt over de overeenkomstige prestatieperiode. Aandelenoptieplannen afgewikkeld in geldmiddelen (toegekend aan het personeel vóór, op of na 7 november 2002) worden als schuld erkend en hun kost wordt in het resultaat opgenomen over de overeenkomstige wachtperiode. Financieringskosten Financieringskosten dienen als last te worden opgenomen in de periode waarin ze zijn gemaakt. Overheidssteun Overheidssubsidies voor de aankoop van vaste activa worden opgenomen als over te dragen ontvangsten en worden in credit geboekt in de winst- en verliesrekening over de levensduur van de desbetreffende activa. Belastingen Over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare belastingen voor lopende en voorgaande perioden worden, in zoverre ze nog niet zijn betaald, opgenomen als een verplichting. Als het bedrag dat al is betaald met betrekking tot lopende en voorgaande perioden groter is dan het bedrag dat over deze perioden is verschuldigd, wordt het saldo opgenomen als een actief. Het voordeel met betrekking tot een fiscaal verlies dat later kan worden gecompenseerd met in een voorgaande periode verschuldigde belasting wordt opgenomen als een actief. De uitgestelde belastingverplichtingen en -vorderingen worden volledig vastgesteld volgens de balansmethode, rekening houdend met tijdelijke verschillen tussen de boekwaarden van activa en passiva in de financiële verslaggeving en de bedragen die worden gebruikt voor fiscale doeleinden. Bij de berekening van de belastinglatenties wordt met de volgende tijdelijke verschillen geen rekening gehouden: (i) de eerste opname van de goodwill en (ii) de eerste opname van een actief of verplichting die geen invloed heeft op de winst vóór belastingen of op de fiscale winst (het fiscale verlies). Het bedrag van de uitgestelde belastingverplichtingen en -vorderingen is gebaseerd op de verwachtingen met betrekking tot de realisatie of vereffening van de boekwaarde van de activa en passiva, waarbij gebruik wordt gemaakt van de belastingtarieven die zijn vastgesteld of in wezen vastgesteld op de balansdatum. Een uitgestelde belastingvordering wordt slechts geboekt in de mate dat het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten zullen zijn tegenover welke de niet-aangewende fiscale verliezen en belastingkredieten zullen kunnen worden aangewend. Uitgestelde belastingvorderingen worden verminderd naarmate het niet langer waarschijnlijk is dat het desbetreffende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd. Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen Elke post van de winst- en verliesrekening en elk subtotaal van de winst- en verliesrekening wordt onderverdeeld om informatie te geven inzake courant resultaat en ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen. Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen bevatten de volgende elementen: (a) opgenomen winsten en verliezen op de reële waarde, zonder rekening te houden met verworven kasstromen die voortkomen uit de verbintenissen van de groep inzake afdekking, waar hedge accounting niet kan worden toegepast volgens IAS 39; (b) koerswinsten en -verliezen bij de omzetting aan de slotkoers van de schulden in vreemde valuta; (c) bijzondere waardeverminderingsverliezen op goodwill en andere vaste activa; (d) afschrijving van de immateriële vaste activa met een beperkte gebruiksduur erkend in het kader van de toerekening van de kostprijs van een bedrijfscombinatie, zoals gedefinieerd in IFRS 3; (e) andere ongebruikelijke elementen. Het betreft materiële elementen voortvloeiend uit evenementen of transacties verbonden met de gebruikelijke activiteiten van de groep, en die individueel of samengenomen (indien ze van dezelfde aard zijn), door hun belang of hun weerslag, apart worden vermeld. Alle andere elementen worden erkend als deel van het courante resultaat.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 53
TOELICHTING 3: GESEGMENTEERDE INFORMATIE Toelichting 3.1: Segmentatie criteria De primaire segmentatiebasis van de groep gebeurt via bedrijfssegmenten. Bedrijfssegmenten voor de verslaggeving zijn autodistributie, autoverhuur en voertuigbeglazing. Het segment autodistributie omvat de automobiele distributie-activiteiten (zie toelichting 1) net als de corporate activiteiten. Het segment autoverhuur bestaat uit Avis Europe plc en zijn dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde ondernemingen (zie toelichting 1). Het segment voertuigbeglazing betreft Belron s.a. en zijn dochterondernemingen (zie toelichting 1). Die segmentatie is consistent met de organisatorische en interne rapporteringsstructuur. Toelichting 3.2: Gesegmenteerde winst- en verliesrekening - Bedrijfssegmenten (Jaar afgesloten op 31 december) Toelichting
2008 Auto-
Auto-
Voertuig-
Elimi-
distri-
verhuur
begla-
naties
2.679,4
1.311,3
2.156,1
6,5
2,5
3,1
2.685,9
1.313,8
2.159,2
butie
Externe verkopen
4
Verkopen tussen segmenten Verkopen per segment
2007 Groep
zing
Auto-
Auto-
Voertuig-
Elimi-
distri-
verhuur
begla-
naties
butie
Groep
zing
6.146,8
2.642,4
1.324,7
2.000,0
-12,1
-
4,1
2,1
2,1
-8,3
5.967,1 -
-12,1
6.146,8
2.646,5
1.326,8
2.002,1
-8,3
5.967,1
Bedrijfsresultaat (per segment)
5
88,5
-147,6
150,9
91,8
98,8
79,6
138,4
316,8
bestaande uit: courante elementen
5
88,5
112,7
173,9
375,1
98,7
106,5
156,5
361,7
bestaande uit: ongebruikelijke elementen bestaande uit: en waardeaanpassingen
5
-
-260,3
-23,0
-283,3
0,1
-26,9
-18,1
-44,9
Netto financieringskosten
6
-25,5
-94,5
-38,1
-158,1
-26,7
-68,9
-37,5
-133,1
Resultaat vóór belastingen
9
63,0
-242,1
112,8
-66,3
72,1
10,7
100,9
183,7
bestaande uit: courante elementen
9
60,6
37,6
140,3
238,5
75,0
36,8
124,3
236,1
bestaande uit: ongebruikelijke elementen bestaande uit: en waardeaanpassingen
9
2,4
-279,7
-27,5
-304,8
-2,9
-26,1
-23,4
-52,4
Aandeel in het resultaat van entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode
7
0,7
0,4
-
1,1
0,5
0,8
-
1,3
Belastingen
8
-5,0
59,4
-18,7
35,7
-9,1
-11,2
-11,8
-32,1
Resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
58,7
-182,3
94,1
-29,5
63,5
0,3
89,1
152,9
bestaande uit: courante elementen
59,3
21,8
111,8
192,9
65,4
26,2
104,8
196,4
bestaande uit: ongebruikelijke elementen bestaande uit: en waardeaanpassingen
-0,6
-204,1
-17,7
-222,4
-1,9
-25,9
-15,7
-43,5
Beëindigde bedrijfsactiviteiten
41
-
1,3
-
1,3
-
-12,4
-
-12,4
58,7
-181,0
94,1
-28,2
63,5
-12,1
89,1
140,5
29
58,7
-99,4
72,9
32,2
63,3
-7,0
71,4
127,7
9
59,3
13,0
86,7
159,0
65,2
17,7
83,4
166,3
-0,6
-112,4
-13,8
-126,8
-1,9
-24,7
-12,0
-38,6
RESULTAAT VAN DE PERIODE Toerekenbaar aan: Houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij bestaande uit: courante elementen bestaande uit: ongebruikelijke elementen bestaande uit: en waardeaanpassingen Minderheidsbelangen RESULTAAT VAN DE PERIODE
-
-81,6
21,2
-60,4
0,2
-5,1
17,7
12,8
58,7
-181,0
94,1
-28,2
63,5
-12,1
89,1
140,5
JAARREKENING
in miljoen EUR
54 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 3: GESEGMENTEERDE INFORMATIE (vervolg) Toelichting 3.3: Gesegmenteerde balans - Bedrijfssegmenten (Op 31 december) in miljoen EUR
Toelichting
2008 Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
0,2 394,8 441,0 71,7 12,2 0,4 0,7 31,7 952,7 10,3 6,9 0,7 8,5 2,0 1.351,7 52,1 1.432,2 2.384,9 2.276,6
849,2 406,6 173,4 0,1 0,5 45,6 1,4 1.476,8 160,6 7,0 17,0 0,2 213,8 44,6 443,2 1.920,0 1.805,5
852,0 804,2 781,4 385,6 6,8 14,8 1,0 0,7 0,5 81,0 2,5 2.930,5 10,3 519,9 7,7 20,6 53,3 7,9 1.717,7 97,9 2.435,3 5.365,8 5.080,9
2,6 2,7 312,6 140,1 6,1 1,9 0,5 1,7 1,5 469,7 0,4 322,9 4,4 24,4 3,3 136,7 1,9 494,0 963,7 925,6
896,1
-
-
896,1
1,5 897,6
133,2 133,2
-
134,7 1.030,8
20
6,3
70,9
29,7
30 18 31/32 19
30,2 489,2 -
25,6 51,5 863,8 -
133,4 520,2 0,6
33
312,1
-
34 21
17,0 854,8 134,0 18,5 3,7 156,9 313,1 2.065,5 193,4
146,5 1.158,3 33,8 1,8 278,0 19,6 24,4 539,2 896,8 2.188,3 669,5
butie
Goodwill Overige immateriële vaste activa Voertuigen Overige materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen Entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode Voor verkoop beschikbare financiële activa Voor afdekking aangehouden derivaten Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten Activa uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen Uitgestelde belastingvorderingen Overige vorderingen Vaste activa Vaste activa aangehouden voor verkoop Voorraden Voor afdekking aangehouden derivaten Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten Andere financiële activa Actuele belastingvorderingen Handelsvorderingen en overige vorderingen Geldmiddelen en kasequivalenten Vlottende activa TOTAAL ACTIVA bestaande uit: activa van de segmenten Geplaatst kapitaal en reserves die aan houders van eigen-vermogensinstrumenten toerekenbaar zijn Minderheidsbelangen Eigen vermogen Verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen Overige voorzieningen Voor afdekking aangehouden derivaten Leningen Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten Verkoopopties toegestaan aan minderheidsaandeelhouders Andere schulden Uitgestelde belastingverplichtingen Langlopende verplichtingen Voorzieningen Voor afdekking aangehouden derivaten Leningen Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten Actuele belastingverplichtingen Handelsschulden en overige te betalen posten Kortlopende verplichtingen TOTAAL EIGEN VERMOGEN EN VERPLICHTINGEN bestaande uit: verplichtingen van de segmenten
2007
11 13 14 15 16 7 17 18 19 20 21 22 23 24 18 19 25 26 27 28
29
30 18 31/32 19 26 35
2,6 2,8 340,4 140,5 6,8 2,6 0,5 3,7 1,1 501,0 352,4 12,1 36,3 5,7 152,2 1,2 559,9 1.060,9 998,8
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
0,3 636,7 448,7 78,0 10,8 0,6 4,6 5,6 49,5 1.234,8 7,1 7,7 3,8 5,4 3,0 1.391,8 60,9 1.479,7 2.714,5 2.570,3
783,7 415,9 169,0 0,1 1,2 1,9 26,9 0,6 1.399,3 153,0 2,0 17,7 11,1 211,7 17,7 413,2 1.812,5 1.735,8
917,7
-
-
917,7
1,7 919,4
220,8 220,8
-
222,5 1.140,2
106,9
6,6
97,5
10,0
114,1
189,2 51,5 1.873,2 0,6
31,8 477,8 -
22,3 52,9 730,2 -
85,3 537,8 0,3
139,4 52,9 1.745,8 0,3
-
312,1
260,6
-
-
260,6
3,7 7,3 694,9 9,0 31,7 9,8 41,5 325,1 417,1 1.112,0 500,9
3,7 170,8 2.708,0 42,8 1,8 443,7 47,9 69,6 1.021,2 1.627,0 5.365,8 1.363,8
12,5 789,3 31,9 11,3 3,7 223,8 270,7 1.979,4 262,2
228,8 1.131,7 45,1 0,5 304,3 1,5 33,3 670,3 1.055,0 2.407,5 835,2
10,6 644,0 12,3 80,0 1,5 50,2 315,8 459,8 1.103,8 434,0
10,6 241,3 2.565,0 57,4 0,5 416,2 14,3 87,2 1.209,9 1.785,5 5.490,7 1.531,4
zing
butie
Groep
zing
786,6 1.055,3 761,3 387,1 6,1 12,7 1,2 4,6 6,8 1,9 78,1 2,1 3.103,8 7,5 483,6 10,2 47,5 17,4 1.740,2 80,5 2.386,9 5.490,7 5.231,7
De activa van de segmenten, zoals gedefinieerd door IAS 14, betreffen de goodwill, de overige immateriële vaste activa, de voertuigen, de overige materiële vaste activa, de vastgoedbeleggingen, de activa uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeleggingen, de vaste activa aangehouden voor verkoop, de voorraden, de handelsvorderingen en overige vorderingen. De verplichtingen van de segmenten, zoals gedefinieerd door IAS 14, betreffen verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen, voorzieningen, handelsschulden en overige te betalen posten.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 55
TOELICHTING 3: GESEGMENTEERDE INFORMATIE (vervolg) Toelichting 3.4: Gesegmenteerde kasstroomoverzicht - Bedrijfssegmenten (Jaar afgesloten op 31 december) Toelichting
2008 Auto-
Auto-
Voertuig-
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
distri-
verhuur
begla-
zing
butie
butie Kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten Bedrijfsresultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Bedrijfsresultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Afschrijvingen van voertuigen voor activiteiten van rent-a-car en operationele leases Afschrijvingen van overige vaste elementen Afschrijving van Avis-licentierechten Afschrijvingen van overige immateriële vaste activa Bijzondere waardeverminderingsverliezen op goodwill en overige vaste activa Niet-geldelijke operationele leasingkosten op “buy-back” overeenkomsten Overige niet-geldelijke posten Pensioenverplichtingen Overige geldelijke posten Netto betalingen ivm voertuigen aangekocht met een “buy-back” overeenkomst Wijziging in de behoefte aan bedrijfskapitaal Kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten Betaalde belastingen Netto kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten
Afstoting van eigen-vermogensinstrumenten (na aftrek van de afgestoten geldmiddelen) Netto investering in overige financiële activa Netto kasstroom uit de investeringsactiviteiten Kasstroom uit de financieringsactiviteiten Netto aanschaffingen van eigen aandelen Terugbetaling van financiële leases verplichtingen Netto verandering in andere leningen Netto betaalde interesten Door de moedermaatschappij betaalde dividenden Door dochterondernemingen betaalde dividenden Netto kasstroom uit de financieringsactiviteiten TOTALE KASSTROOM VAN DE PERIODE Reconciliatie met de balans Geldmiddelen aan het begin van het boekjaar Kasequivalenten aan het begin van het boekjaar Geldmiddelen en kasequivalenten aan het begin van het boekjaar Totale kasstroom van de periode Omrekeningsverschillen Geldmiddelen en kasequivalenten aan het einde van het boekjaar (1) Exclusief voertuigen met een “buy-back” overeenkomst.
Groep
Groep
zing
41
88,5 -
-147,6 1,3
150,9 -
91,8 1,3
98,8 -
79,6 -8,0
138,4 -
316,8 -8,0
5
66,9
115,1
-
182,0
56,2
132,3
-
188,5
5 9 5
12,1 0,2
17,1 21,7 3,4
48,8 19,0
78,0 21,7 22,6
11,6 -
20,5 21,7 4,9
42,9 12,9
75,0 21,7 17,8
9/15/41
-
226,1
-
226,1
-
11,1
-
11,1
5
Kasstroom uit de investeringsactiviteiten Aanschaffingen van voertuigen voor activiteiten (1) van rent-a-car en operationele leases Verkopen van voertuigen voor activiteiten (1) van rent-a-car en operationele leases Aanschaffingen van overige elementen Verkopen van overige elementen Netto investering in immateriële en materiële vaste activa Verwerving van eigen-vermogensinstrumenten (na aftrek van de verworven geldmiddelen)
2007
9/12
-
192,3
-
192,3
-
185,8
-
185,8
1,1 -
5,9 -2,2 -5,6
57,1 -11,6 -
64,1 -13,8 -5,6
-7,8 0,2 -
-6,3 -3,9 -3,3
46,0 -19,0 -
31,9 -22,7 -3,3
-
-289,4
-
-289,4
-
-335,9
-
-335,9
-122,3 46,5 -4,6 41,9
4,5 142,6 -10,6 132,0
-2,1 262,1 -17,7 244,4
-119,9 451,2 -32,9 418,3
12,4 171,4 -11,1 160,3
-45,0 53,5 -9,9 43,6
-56,7 164,5 -18,7 145,8
-89,3 389,4 -39,7 349,7
-211,5
-491,5
-
-703,0
-209,8
-492,5
-
-702,3
122,1
355,7
-
477,8
117,5
410,8
-
528,3
-13,7 2,5
-26,3 0,6
-49,8 2,5
-89,8 5,6
-13,7 0,3
-28,6 7,7
-50,6 3,7
-92,9 11,7
-100,6
-161,5
-47,3
-309,4
-105,7
-102,6
-46,9
-255,2
-
-1,9
-44,5
-46,4
-34,8
-5,0
-168,5
-208,3
41
-
-
-
-
-
19,8
-
19,8
25
-11,6 -112,2
5,6 -157,8
-0,7 -92,5
-6,7 -362,5
1,5 -139,0
17,2 -70,6
-18,1 -233,5
0,6 -443,1
29
-1,5 112,6 -24,8 -16,5 -0,2 69,6
-53,5 147,9 -76,6 17,8
-17,4 -62,6 -36,4 -2,8 -119,2
-1,5 -70,9 197,9 -137,8 -16,5 -3,0 -31,8
-4,6 -6,4 -22,2 -14,6 26,9 -20,9
-2,7 -57,6 112,4 -80,4 -28,3
-10,9 139,9 -25,4 -37,9 65,7
-7,3 -68,5 245,9 -128,0 -14,6 -11,0 16,5
-0,7
-8,0
32,7
24,0
0,4
-55,3
-22,0
-76,9
1,9 -
35,0 25,9
17,7 -
54,6 25,9
1,5 -
52,0 64,6
37,8 -
91,3 64,6
29
28 28 28
28
1,9
60,9
17,7
80,5
1,5
116,6
37,8
155,9
-0,7 -
-8,0 -0,8
32,7 -5,8
24,0 -6,6
0,4 -
-55,3 -0,4
-22,0 1,9
-76,9 1,5
1,2
52,1
44,6
97,9
1,9
60,9
17,7
80,5
JAARREKENING
in miljoen EUR
56 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 3: GESEGMENTEERDE INFORMATIE (vervolg) Toelichting 3.5: Overige gesegmenteerde informatie - Bedrijfssegmenten (Jaar afgesloten op 31 december) in miljoen EUR
2008 Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
543,8
116,4
butie Kapitaalinvesteringen
(1)
2007
Auto-
225,4
Groep
zing
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
683,6
343,2
butie 885,6
229,3
Groep
zing 1.256,1
(1) Kapitaalinvesteringen betreffen beide toevoegingen en aan aanschaffingen door bedrijfscombinaties inclusief goodwill.
Buiten de afschrijvingen van de activa van de segmenten (die voorgesteld worden in toelichting 5), zijn de kosten van operationele leases op “buy-back” overeenkomsten (ook voorgesteld in toelichting 5) en de kost voortvloeiend uit het langetermijn incentiveplan voor het management de andere materiële uitgaven in mindering gebracht bij de schatting van het resultaat van de segmenten. Toelichting 3.6: Geografische gesegmenteerde informatie (Jaar afgesloten op 31 december) De drie bedrijfssegmenten van de groep opereren in drie belangrijke geografische gebieden, zijnde België (voornaamste markt voor het segment autodistributie), de rest van Europa en de rest van de wereld. in miljoen EUR
2008 België
Verkopen per segment aan externe klanten Activa van de segmenten Kapitaalinvesteringen
(1)
(2)
(3)
2007
Rest van
Rest van
Groep
Europa
de wereld
2.625,7
2.590,0
931,1
6.146,8
1.101,5
3.376,1
603,3
5.080,9
231,3
577,8
76,5
885,6
België
Rest van
Rest van
Europa
de wereld
Groep
2.545,5
2.593,8
827,8
5.967,1
1.016,8
3.667,3
547,6
5.231,7
232,7
718,3
305,1
1.256,1
(1) Gebaseerd op de geografische ligging van de klanten. (2) Activa van de segmenten worden hierboven gedefinieerd (zie toelichting 3.3). (3) Kapitaalinvesteringen betreffen beide toevoegingen en aanschaffingen door bedrijfscombinaties inclusief goodw ill.
TOELICHTING 4: VERKOPEN in miljoen EUR Nieuwe voertuigen
2008
2007
2.162,7
2.135,8
Tweedehandse voertuigen
114,0
115,7
Onderdelen en accessoires
141,5
139,7
Naverkoopactiviteiten door D’Ieteren Car Centers
51,4
48,5
D’Ieteren Sport
47,1
56,2
D’Ieteren Lease
139,4
125,9
Huuropbrengsten uit “buy-back” overeenkomsten
3,0
2,7
20,3
17,9
Subtotaal autodistributie
2.679,4
2.642,4
Avis
1.255,1
1.272,0
Andere verkopen
Budget
56,2
52,7
Subtotaal autoverhuur
1.311,3
1.324,7
Voertuigbeglazing
2.156,1
2.000,0
VERKOPEN (EXTERNE)
6.146,8
5.967,1
bestaande uit: verkoop van goederen
2.630,6
2.623,8
bestaande uit: verrichten van diensten
3.465,7
3.298,4
50,5
44,9
bestaande uit: royalty’s
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 57
TOELICHTING 5: BEDRIJFSRESULTAAT Bedrijfsresultaat wordt verkregen na aftrek van: in miljoen EUR
2008
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
distri-
verhuur
begla-
zing
butie
butie
Groep
Groep
zing
Courante elementen: Inkopen en voorraadwijzigingen
-2.252,6
-62,1
-532,4
-2.847,1
-2.225,2
-56,8
-518,3
-2.800,3
Afschrijvingen van voertuigen
-66,9
-115,1
-
-182,0
-56,2
-122,8
-
-179,0
Afschrijvingen van overige vaste elementen (excl. vastgoedbeleggingen)
-11,6
-17,1
-48,8
-77,5
-11,1
-20,3
-42,9
-74,3
-0,2
-3,4
-11,1
-14,7
-
-4,9
-8,8
-13,7
-
-192,3
-
-192,3
-
-176,8
-
-176,8
-
-55,2
-
-55,2
-
-53,7
-
-53,7
-
-119,7
-93,5
-213,2
-
-132,2
-88,4
-220,6
Afschrijvingen van de immateriële vaste activa (excl. waardeaanpassingen - zie toelichting 9) Operationele leasingkosten op “buy-back” overeenkomsten Voorwaardelijke operationele leasebetalingen
(1)
Overige operationele leasebetalingen Waardevermindering op voorraden
-6,9
-
0,2
-6,7
0,5
-
-1,1
-0,6
Netto winst (verlies) op voertuigen
5,2
-10,3
-
-5,1
3,5
14,1
-
17,6
-119,8
-283,0
-786,4
-1.189,2
-121,2
-291,7
-676,1
-1.089,0
-
-
-3,0
-3,0
-
-
-2,2
-2,2
-138,2
-337,9
-499,9
-976,0
-135,1
-367,1
-503,8
-1.006,0
-2,8
-2,4
-0,4
-5,6
1,4
-5,9
-2,6
-7,1
Personeelskosten (zie toelichting 36) Onderzoek- en ontwikkelingskosten Overige Waardeverminderingen op vorderingen Kosten verbonden met vastgoedbeleggingen: Afschrijvingen Bedrijfskosten
(2)
Overige Subtotaal overige bedrijfskosten
-0,5
-
-
-0,5
-0,5
-
-
-0,5
-0,1
-
-
-0,1
-0,1
-
-
-0,1
0,2
-0,1
-6,9
-6,8
-0,4
-0,1
-0,4
-0,9
-3,2
-2,5
-7,3
-13,0
0,4
-6,0
-3,0
-8,6
Overige bedrijfsopbrengsten: Winst op materiële vaste activa
1,9
-
-
1,9
0,1
-
1,1
1,2
0,7
-
-
0,7
0,6
-
-
0,6
Overige
0,7
-
-
0,7
-
-
-
-
Subtotaal overige bedrijfsopbrengsten
3,3
-
-
3,3
0,7
-
1,1
1,8
-2.590,9
-1.198,6
-1.982,2
-5.771,7
-2.543,7
-1.218,2
-1.843,5
-5.605,4
-
-260,3
-23,0
-283,3
0,1
-26,9
-18,1
-44,9
-2.590,9
-1.458,9
-2.005,2
-6.055,0
-2.543,6
-1.245,1
-1.861,6
-5.650,3
Huurinkomen uit vastgoedbeleggingen
(3)
Subtotaal courante elementen Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen (zie toelichting 9) NETTO BEDRIJFSKOSTEN
(1) Voorwaardelijke leasebetalingen vloeien hoofdzakelijk voort uit de agentschappen voor de huur van voertuigen in luchthavens en zijn meestal gebaseerd op de verkopen van de individuele agentschappen. (2) Het bedrag in zijn geheel betreft vastgoedbeleggingen die huurinkomen hebben opgeleverd. (3) Bevat geen voorwaardelijke leasebetalingen.
JAARREKENING
Overige bedrijfskosten:
58 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 6: NETTO FINANCIERINGSKOSTEN Netto financieringskosten bestaan uit de volgende elementen: in miljoen EUR
2008
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
distri-
verhuur
begla-
zing
butie
butie
Groep
Groep
zing
Courante elementen: Financiële kosten: Interestkosten Transfer van waardeaanpassingen Courante interestkosten Overige financiële kosten Subtotaal financiële kosten Financiële opbrengsten Courante netto financieringskosten
-29,2
-77,6
-37,2
-144,0
-26,2
-75,7
-33,4
-0,2
0,5
0,3
0,6
0,7
0,6
0,5
-135,3 1,8
-29,4
-77,1
-36,9
-143,4
-25,5
-75,1
-32,9
-133,5
-0,3
-
-
-0,3
-0,2
-
-
-0,2
-29,7
-77,1
-36,9
-143,7
-25,7
-75,1
-32,9
-133,7
1,8
2,0
3,3
7,1
2,0
5,4
0,7
8,1
-27,9
-75,1
-33,6
-136,6
-23,7
-69,7
-32,2
-125,6
-
-
-
-
-
-
-2,2
-2,2
Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen (zie toelichting 9): Ongebruikelijke elementen Waardeaanpassingen op financiële instrumenten: (1)
2,2
-18,4
-4,2
-20,4
-2,3
-2,4
-2,6
-7,3
Transfer naar courante elementen
0,2
-0,5
-0,3
-0,6
-0,7
-0,6
-0,5
-1,8
Subtotaal winsten (verliezen) op netto reële waarde van (1) derivaten
2,4
-18,9
-4,5
-21,0
-3,0
-3,0
-3,1
-9,1
Winsten (Verliezen) op bruto reële waarde van derivaten
Wisselkoerswinsten (verliezen) op nettoschuld Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen NETTO FINANCIERINGSKOSTEN
-
-0,5
-
-0,5
-
3,8
-
3,8
2,4
-19,4
-4,5
-21,5
-3,0
0,8
-5,3
-7,5
-25,5
-94,5
-38,1
-158,1
-26,7
-68,9
-37,5
-133,1
(1) De verandering van de bruto reële waarde van derivaten stemt overeen met de verandering in de waarde van de derivaten tussen het begin en het einde van de periode. Veranderingen in de netto reële waarde van derivaten stemt overeen met de verandering in de bruto reële waarde zonder rekening te houden met de verworven kasstromen van de periode.
TOELICHTING 7: ENTITEITEN VERWERKT VOLGENS DE “EQUITY”-METHODE In de groep bestaan er vier entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode. D’Ieteren Vehicle Trading n.v. is een geassocieerde onderneming voor 49% die diensten inzake financiële leases verricht voor klanten van het segment autodistributie. Op jaareinde bestaat het deel van het segment autodistributie in die geassocieerde onderneming uit: in miljoen EUR Aandeel in bruto activa
2008
2007
32,1
28,9
-29,5
-27,0
Aandeel in netto activa
2,6
1,9
Aandeel in de verkopen
9,3
7,5
Aandeel in winst (verlies)
0,7
0,5
Aandeel in bruto verplichtingen
Mercury Car Rental Ltd is een geassocieerde onderneming van Avis Europe plc voor 33% die instaat voor verhuringen op korte termijn in India onder het merk Avis. Op jaareinde bestaat het deel van het segment autoverhuur in die geassocieerde onderneming uit: in miljoen EUR Aandeel in bruto activa (incl. goodwill) Aandeel in bruto verplichtingen
2008
2007
3,1
2,9
-2,6
-2,4
Aandeel in netto activa
0,5
0,5
Aandeel in de verkopen
3,8
3,9
Aandeel in winst (verlies)
0,1
0,2
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 59
TOELICHTING 7: ENTITEITEN VERWERKT VOLGENS DE “EQUITY”-METHODE (vervolg) Anji Car Rental and Leasing Company Ltd en OKIGO (investering in 2008) zijn joint ventures van Avis Europe plc voor 50% die instaat voor verhuringen op korte termijn onder het merk Avis respectievelijk in China en in Frankrijk. Op jaareinde bestaat het deel van het segment autoverhuur in deze joint ventures uit: in miljoen EUR
2008
2007
Aandeel in vaste activa (incl. goodwill)
25,0
18,5
5,8
2,7
Aandeel in vlottende activa Aandeel in langlopende verplichtingen
-0,7
-
Aandeel in kortlopende verplichtingen
-18,4
-10,9
Aandeel in netto activa
11,7
10,3
Aandeel in de verkopen
13,5
14,5
0,3
0,6
Aandeel in winst (verlies)
Tijdens het jaar, heeft Avis Europe plc geïnvesteerd in een Franse joint venture, OKIGO, voor een contante vergoeding van EUR 0,1 miljoen. Het deel van het segment autoverhuur van 50% van de netto aangeschaft verplichtingen was EUR 0,6 miljoen.
TOELICHTING 8: BELASTINGLASTEN Belastinglasten bestaan uit de volgende elementen:
Actuele belastingen van het boekjaar Actuele belastingen van vorige boekjaren Verandering in de uitgestelde belastingen Belastinglasten bestaande uit: courante elementen bestaande uit: ongebruikelijke elementen en bestaande uit :waardeaanpassingen (zie toelichting 9)
2008 Autodistributie -1,9 -0,8 -2,3 -5,0 -2,0
Autoverhuur
-3,0
2007 Groep
4,2 55,2 59,4 -16,2
Voertuigbeglazing -17,8 -2,9 2,0 -18,7 -28,5
Autoverhuur
-15,5 -3,7 54,9 35,7 -46,7
Autodistributie -7,8 -1,2 -0,1 -9,1 -10,1
75,6
9,8
Groep
-15,8 4,6 -11,2 -11,4
Voertuigbeglazing -14,9 -1,1 4,2 -11,8 -19,5
82,4
1,0
0,2
7,7
8,9
-38,5 -2,3 8,7 -32,1 -41,0
In het segment autoverhuur, begrijpt de verandering in de uitgestelde belastingen een bedrag van EUR 66,9 miljoen in verband met het bijzondere waardeverminderingsverlies van de Avis-licentierechten (zie toelichtingen 13 en 21). Het verband tussen de belastinglasten en het boekhoudkundige resultaat wordt hieronder verklaard: in miljoen EUR
Resultaat vóór belastingen Belasting tegen het Belgische vennootschapsbelastingpercentage (33,99%)
2008 Autodistributie 63,0
Autoverhuur
2007 Groep
-242,1
Voertuigbeglazing 112,8
Autoverhuur
-66,3
Autodistributie 72,1
Groep
10,7
Voertuigbeglazing 100,9
183,7
-21,4
82,3
-38,3
22,6
-24,5
-3,6
-34,3
-62,4
Verzoenende elementen (som van alle elementen hieronder geïdentificeerd door (a) en (b))
16,4
-22,9
19,6
13,1
15,4
-7,6
22,5
30,3
Belastinglasten op resultaat vóór belastingen
-5,0
59,4
-18,7
35,7
-9,1
-11,2
-11,8
-32,1
JAARREKENING
in miljoen EUR
60 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 8: BELASTINGLASTEN (vervolg) De verzoenende elementen worden hieronder opgesomd: in miljoen EUR
2008
Courant resultaat vóór belastingen Belasting tegen het Belgische vennootschapsbelastingpercentage (33,99%)
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
60,6
37,6
140,3
-20,6
-12,8
-47,7
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
238,5
75,0
36,8
124,3
236,1
-81,1
-25,5
-12,5
-42,2
-80,2
Verschil in belastingpercentage
(a)
-
7,3
-5,7
1,6
-
7,4
2,4
9,8
Permanente verschillen
(a)
27,3
-2,7
23,7
48,3
25,6
-3,0
17,0
39,6 5,9
Gebruik van fiscale verliezen
(a)
0,4
-
3,7
4,1
-
0,6
5,3
Overige tijdelijke verschillen
(a)
0,1
-
-
0,1
-
-
-
-
Aanpassingen mbt vorige boekjaren
(a)
0,1
3,4
-1,7
1,8
-0,7
2,1
-1,5
-0,1
Niet erkende uitgestelde belastingvorderingen
(a)
-6,7
-11,1
-1,1
-18,9
-5,6
-8,0
-0,6
-14,2
Impact van de dividenden
(a)
-1,3
-
-
-1,3
-3,7
-
-
-3,7
Overige
(a)
-1,3
-0,3
0,3
-1,3
-0,2
2,0
0,1
1,9
Belastinglasten op courant resultaat vóór belastingen
-2,0
-16,2
-28,5
-46,7
-10,1
-11,4
-19,5
-41,0
Reëel belastingpercentage op het courante resultaat vóór belastingen
3%
43%
20%
20%
13%
31%
16%
17%
Ongebruikelijke elementen en waarde- aanpassingen in courant resultaat vóór belastingen
2,4
-279,7
-27,5
-304,8
-2,9
-26,1
-23,4
-52,4
-0,8
95,1
9,3
103,6
1,0
8,9
7,9
17,8
Belasting tegen het Belgische vennootschapsbelastingpercentage (33,99%) Verschil in belastingpercentage
(b)
-
-11,3
0,5
-10,8
-
-0,5
-0,2
-0,7
Permanente verschillen
(b)
-
0,1
-
0,1
-
-2,6
-
-2,6
Aanpassingen mbt vorige boekjaren
(b)
-
0,1
-
0,1
-
-
-
-
Niet erkende uitgestelde belastingvorderingen
(b)
-2,2
-7,7
-
-9,9
-
-1,4
-
-1,4
Overige
(b)
-
-0,7
-
-0,7
-
-4,2
-
-4,2
-3,0
75,6
9,8
82,4
1,0
0,2
7,7
8,9
Belastinglasten op ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen in courant resultaat vóór belastingen
TOELICHTING 9: ONGEBRUIKELIJKE ELEMENTEN EN WAARDEAANPASSINGEN Resultaat van de periode Courant resultaat na belastingen (“courant PAT”) bestaat uit het resultaat uit voortgezette activiteiten, zoals voorgesteld in de winsten verliesrekening (of het resultaat van de periode wanneer er geen bedrijfsactiviteit beëindigd wordt), exclusief ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen zoals gedefinieerd in toelichting 2, en exclusief hun impact op de belastingen. Courant resultaat vóór belastingen (“courant PBT”) bestaat uit het resultaat vóór belastingen, zoals voorgesteld in de winst- en verliesrekening, exclusief ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen zoals gedefinieerd in toelichting 2. Courant PAT, groepsaandeel, en courant PBT, groepsaandeel, sluiten het aandeel van de minderheidsaandeelhouders uit in het courante PAT en het courante PBT. Het courante resultaat is een prestatie-indicator niet gedefinieerd door de IFRS-normen. De groep beschouwt het courante resultaat niet als een alternatief voor financiële waarderingen bepaald in overeenstemming met IFRS. Het courante resultaat zoals weergegeven door de groep kan verschillen van gelijkaardige waarderingen van andere vennootschappen. De groep maakt gebruik van het concept “courant resultaat” om haar onderliggende prestatie uit te drukken.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 61
TOELICHTING 9: ONGEBRUIKELIJKE ELEMENTEN EN WAARDEAANPASSINGEN (vervolg) in miljoen EUR
2008
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Auto
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Van het resultaat vóór belastingen tot het courante PBT, groepsaandeel: 63,0
-2,4 -
-242,1
(a)
112,8
5,7 0,5
(b) (c)
11,9 -
1,5
(d)
-
-
21,7
-
223,0
-
-
-
-
60,6 60,6
27,3 37,6 -15,1 22,5
60,6
22,5
(e)
(f)
(g)
-66,3
72,1
15,2 0,5
3,0 -
1,5
10,7
100,9
183,7
1,3 -3,8
(b) (c)
3,9 -
-
4,0
(d)
-
4,0
-
21,7
(a)
-
21,7
-
21,7
-
223,0
-
-
5,2
-
-
5,2
(h)
2,7
(i)
2,7
-
-
7,7 140,3 -31,7 108,6
(j)
35,0 238,5 -46,8 191,7
-0,1 75,0 -0,3 74,7
2,9 36,8 -14,8 22,0
191,7
74,7
22,0
(e)
(f)
(g)
-
8,2 -3,8
-
4,1
(h)
4,1
-
(i)
-
15,4 124,3 -26,7 97,6
(j)
18,2 236,1 -41,8 194,3
Van courant PBT, groepsaandeel, tot courant PAT, groepsaandeel: Courant PBT, groepsaandeel Aandeel van de groep in het courante resultaat van entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode
108,6
97,6
194,3
0,7
0,2
-
0,9
0,5
0,4
-
0,9
Belasting op courant PBT, groepsaandeel
-2,0
-9,7
-21,9
-33,6
-10,0
-6,8
-14,2
-31,0
Courant PAT, groepsaandeel
59,3
13,0
86,7
159,0
65,2
15,6
83,4
164,2
59,3
13,0
86,7
159,0
65,2
15,6
83,4
164,2
-
-
-
-
-
2,1
-
2,1
59,3
13,0
86,7
159,0
65,2
17,7
83,4
166,3
Van courant PAT, groepsaandeel, tot courant resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij: Courant PAT, groepsaandeel Aandeel van de groep in de courante beëindigde bedrijfsactiviteiten Courant resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij
Autodistributie (a) Netto financieringskosten omvatten waardeaanpassingen op financiële instrumenten voor een bedrag van EUR 2,4 miljoen (2007: EUR -3,0 miljoen) als gevolg van schommelingen in de netto reële waarde van derivaten. Autoverhuur (b) Netto financieringskosten en commerciële en administratieve kosten bevatten waardeaanpassingen op financiële instrumenten voor een bedrag van respectievelijk EUR -18,9 miljoen (2007: EUR -3,0 miljoen) en EUR 13,2 miljoen (2007: EUR 1,7 miljoen) als gevolg van schommelingen in de netto reële waarde van derivaten. (c) Het wisselkoersverlies op de nettoschuld, voorgesteld in netto financieringskosten, bedraagt EUR -0,5 miljoen (2007: EUR 3,8 miljoen). (d) In de loop van het jaar, boekte Avis Europe een bijzonder waardeverminderingsverlies, voor een bedrag van EUR 1,5 miljoen, op de goodwill voortvloeiend uit de overname van bepaalde licentiehouders in Nederland (zie toelichting 12). Dit volgde op een herwaardering van de activiteit in verband met de hieronder vermelde herstructurering (zie punt (f)). In de voorgaande periode, verwierf Avis Europe de activa van een licentiehouder in Duitsland en werd een bijzonder waardeverminderingsverlies geboekt op die goodwill (EUR 4,0 miljoen). (e) De Raad van bestuur van de moedermaatschappij heeft de boekwaarde van zijn investering in Avis Europe bestudeerd in overeenstemming met de vereisten van IAS 36 “Bijzondere waardevermindering van activa”. Deze bestudering leidde tot de conclusie dat de boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheid verminderd zou moeten worden tot zijn bedrijfswaarde. Het resulterende bijzondere waardeverminderingsverlies werd volledig toegerekend aan de waarde van de Avis-licentierechten. Ten gevolge, werd een bijzonder bruto waardeverminderingsverlies van EUR 223,0 miljoen erkend (in overige bedrijfskosten). Zie toelichting 13 voor andere elementen die bekendgemaakt moeten worden volgens IAS 36.
JAARREKENING
Resultaat vóór belastingen Min: ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen in het resultaat vóór belastingen: Waardeaanpassingen van financiële instrumenten Omrekeningsverschillen Bijzondere waardeverminderingsverliezen op goodwill Afschrijving van de Avis-licentierechten Bijzondere waardeverminderingsverliezen van Avislicentierechten Afschrijving van de klantencontracten Afschrijving van merken met een beperkte gebruiksduur Overige ongebruikelijke elementen Courant PBT Minderheidsbelangen in courant PBT Courant PBT, groepsaandeel
62 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 9: ONGEBRUIKELIJKE ELEMENTEN EN WAARDEAANPASSINGEN (vervolg) (f) Overige ongebruikelijke elementen van het segment autoverhuur worden hieronder beschreven: - De herstructureringskosten van EUR 27,6 miljoen omvatten EUR 1,9 miljoen kosten die in het eerste halfjaar geboekt werden in het kader van een afvloeiingsprogramma dat in december 2007 van start ging. In het tweede halfjaar werden EUR 25,7 miljoen herstructureringskosten geboekt. Die weerspiegelden een verdere rationalisering van de activiteiten als gevolg van de verslechterende economische omgeving, met inbegrip van afvloeiingen, de sluiting van bepaalde verhuurpunten met een lage bijdrage en de optimalisering van het gebruik van oppervlakten door de overplaatsing van het personeel vanuit de hoofdzetel van de Britse activiteiten naar de hoofdzetel van Avis Europe. Die herstructureringskosten bevatten voorzieningen voor afvloeiingen, verlieslatende huurcontracten, bijzondere waardeverminderingsverliezen op materiële vaste activa (zie toelichting 15) en ongebruikelijke aanpassingen van bepaalde pensioenplannen (zie toelichting 20). In het vorige jaar werden EUR 7,1 miljoen herstructureringskosten geboekt met betrekking tot het afvloeiingsprogramma dat in december 2007 van start ging en de finale elementen van een herstructureringsprogramma dat in 2005 werd gestart. Herstructureringskosten en ongebruikelijke aanpassingen van bepaalde pensioenplannen werden in overige bedrijfskosten opgenomen en de bijzondere waardeverminderingsverliezen op materiële vaste activa in commerciële en administratieve kosten. - Gedurende de huidige en voorgaande periodes verliep de inning van de uitstaande vorderingen uit de activiteiten van de gesloten Centrus activiteit beter dan aanvankelijk verwacht en resulteerde in een ongebruikelijk krediet van EUR 0,3 miljoen (2007: EUR 0,7 miljoen), zijnde een weerspiegeling van de gedeeltelijke terugname van de waardeverminderingen op schuldvorderingen opgenomen tijdens de voorgaande boekjaren. Die ongebruikelijke opbrengsten werden in overige bedrijfsopbrengsten erkend. - In 2007, als gevolg van de identificatie van potentiële onregelmatigheden van beheer in Portugal, werd een kost van EUR 4,8 miljoen opgenomen voor een onafhankelijk onderzoek in Portugal en voor een doorlichting van alle corporate activiteiten van Avis Europe in Europa, samen met bepaalde afvloeiingskosten. Deze werden voorgesteld in overige bedrijfskosten. - Als gevolg van de beslissing van Avis Europe in 2004 om de overeenkomst met een IT-hoofdcontractant op te zeggen, werd in het vorige jaar een netto ongebruikelijk krediet van EUR 2,6 miljoen geboekt (in overige bedrijfsopbrengsten) in verband met de vereffening van een rechtszaak. - Gedurende de tweede helft van 2007 werd de methodologie herzien voor de berekening van het niveau voor de vereiste voorziening met betrekking tot betwistingen aangaande voertuigen van derden, inclusief de verliezen die nog niet gerapporteerd werden. De herziening van de voorziening resulteerde in een ongebruikelijk krediet in de winst- en verliesrekening van EUR 5,7 miljoen, dat erkend werd in de commerciële en administratieve kosten. Het jaar voordien verkocht Avis Europe zijn dochteronderneming in Griekenland, “Olympic Commercial and Tourist Enterprises SA”. Dit jaar erkende Avis Europe een ongebruikelijk krediet van EUR 1,3 miljoen om de definitieve regeling van een garantievoorziening die vorig jaar geboekt werd te weerspiegelen. In 2007, werd een bijzonder waardeverminderingsverlies op de goodwill van EUR 7,1 miljoen geboekt om de verbonden goodwill tot de geraamde reële waarde te verminderen. Deze ongebruikelijke kosten en opbrengsten werden in beëindigde bedrijfsactiviteiten erkend (zie toelichting 41). Voertuigbeglazing (g) Netto financieringskosten en de kosten van verkopen bevatten waardeaanpassingen op financiële instrumenten voor een bedrag van respectievelijk EUR -4,5 miljoen (2007: EUR -3,1 miljoen) en EUR -7,4 miljoen (2007: EUR -0,8 miljoen) als gevolg van schommelingen in de netto reële waarde van derivaten. (h) In het kader van de overnames van Diamond en Safelite in 2008 en 2007, werden de klantencontracten als een immaterieel vaste activa (zie toelichting 13) met beperkte gebruiksduur erkend. De afschrijvingen voor 2008 (in de commerciële en administratieve kosten) bedroegen EUR 5,2 miljoen (2007: EUR 4,1 miljoen). (i) De merken AUTO GLASS SPECIALISTS® en ELITE AUTO GLASSTM, aangeschaft in 2005, alsook het merk DIAMOND TRIUMPH GLASSTM, aangeschaft in 2008, worden niet meer als immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduur beschouwd, aangezien er nu een voorzienbaar einde bestaat aan de periode waarin die activa verondersteld worden positieve kasstromen te zullen genereren. De afschrijvingen voor 2008 (in de commerciële en administratieve kosten) bedroegen EUR 2,7 miljoen (2007: nihil). (j) Overige ongebruikelijke elementen van het segment voertuigbeglazing worden hieronder beschreven: - Herstructureringskosten van EUR 9,9 miljoen (in overige bedrijfskosten) werden geboekt voor herstructurering in de Verenigde Staten. In 2007, herstructureringskosten van EUR 10,4 miljoen (in overige bedrijfskosten) werden opgenomen om de belangrijke synergieën voortvloeiend uit de Safelite overname te bundelen. - In 2008, werd een ongebruikelijk krediet van EUR 2,2 miljoen (in overige bedrijfsopbrengsten) opgenomen na de gedeeltelijke terugneming van een voorziening voor verlieslatend huurcontract voor een leegstand gebouw dat in 2007 toegevoegd werd. De 2007 ongebruikelijke kost van EUR 2,8 miljoen werd in overige bedrijfskosten voorgesteld. - In 2007, bevatten de netto financieringskosten de volledige afschrijvingen (EUR 2,2 miljoen) van de uitgestelde financieringskosten als gevolg van de herfinanciering van de overname van Safelite. Kasstromen De lijn “verwerving van eigen-vermogensinstrumenten” bevat voor de periode tot 31 december 2008, de bedrijfscombinaties weergegeven in toelichting 12. Voor de periode tot 31 december 2007, bevat de lijn “afstoting van eigen-vermogensinstrumenten” positieve kasstromen voortvloeiend uit de afstoting van Avis Griekenland (zie toelichting 41).
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 63
TOELICHTING 10: RESULTAAT PER AANDEEL
2008
2007
Resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten
32,2
127,7
Aanpassing mbt de winstaandelen
-0,3
-1,4
31,9
126,3
159,0
166,3
Teller voor EPS (in miljoen EUR)
(a)
Courant resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten Aanpassing mbt de winstaandelen Teller voor courante EPS (in miljoen EUR)
(b)
Resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten
-1,8
-1,9
157,2
164,4
-29,5
152,9
Aandeel van minderheidsbelangen in het resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten
60,9
-17,8
Resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten
31,4
135,1
Aanpassing mbt de winstaandelen Teller voor voortgezette EPS (in miljoen EUR)
(c)
-0,3
-1,5
31,1
133,6
Courant resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten
192,9
196,4
Aandeel van minderheidsbelangen in het courante resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten
-33,9
-32,2
Courant resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten toerekenbaar aan houders van eigenvermogensinstrumenten (“Courant PAT, groepsaandeel” zoals gedefinieerd in toelichting 9)
159,0
164,2
Aanpassing mbt de winstaandelen
-1,8
-1,8
Teller voor courante voortgezette EPS (in miljoen EUR)
(d)
157,2
162,4
Gewogen gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen voor de periode
(e)
5.439.276
5.451.181
Aanpassing mbt de aandelenoptieplannen
7.698
25.366
(f)
5.446.974
5.476.547
Gewoon per aandeel (in EUR)
(a)/(e)
5,86
23,17
Verwaterd per aandeel (in EUR)
(a)/(f)
5,86
23,06
Gewoon courant per aandeel (in EUR)
(b)/(e)
28,90
30,16
Verwaterd courant per aandeel (in EUR)
(b)/(f)
28,86
30,02
Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen in rekening genomen voor het verwaterde EPS Resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten
Resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten Gewoon voortgezet per aandeel (in EUR)
(c)/(e)
5,72
24,51
Verwaterd voortgezet per aandeel (in EUR)
(c)/(f)
5,71
24,39
Gewoon courant voortgezet per aandeel (in EUR)
(d)/(e)
28,90
29,79
Verwaterd courant voortgezet per aandeel (in EUR)
(d)/(f)
28,86
29,65
JAARREKENING
Het resultaat per aandeel (“EPS”) en het resultaat per aandeel uit voortgezette bedrijfsactiviteiten (“Voortgezette EPS”) worden hierboven vermeld, in de geconsolideerde winst- en verliesrekening. Het gewone resultaat en het verwaterde resultaat per aandeel zijn gebaseerd op het resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij (gebaseerd op het resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij voor de voortgezette EPS), na aanpassing mbt de winstaandelen (elk winstaandeel heeft een stemrecht en geeft recht op een dividend dat gelijk is aan één achtste van het dividend van een gewoon aandeel). Courante EPS en courante voortgezette EPS, die geen ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen bevatten zoals gedefinieerd in toelichting 9, worden gegeven om de onderliggende prestatie te onderstrepen. Het gewogen gemiddelde aantal gewone aandelen in omloop voor de periode wordt in de onderstaande tabel weergegeven. De groep heeft opties op gewone aandelen van de moedermaatschappij en van Avis Europe plc toegekend aan werknemers. Zulke opties vormen de enige bron van potentiële verwatering van de gewone aandelen. De opties op gewone aandelen van Avis Europe plc hadden geen effect op de resultaten per aandeel noch in 2007 noch in 2008 ofwel aangezien de uitoefenprijs van de opties hoger is gebleven dan de heersende marktprijs van de aandelen ofwel omdat de voorwaarden aan dewelke de uitoefening van die opties onderworpen waren niet gehaald werden op het einde van het jaar. De opties op de gewone aandelen van de moedermaatschappij vermeerderden het gewogen gemiddelde aantal aandelen van de moedermaatschappij in 2007 en 2008 aangezien sommige uitoefenprijzen van opties lager dan de marktprijs van de aandelen waren. Die opties zijn verwaterend. De berekening van het gewone of verwaterde EPS ziet eruit als volgt:
64 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 11: GOODWILL in miljoen EUR
2008
2007
Brutobedrag op 1 januari
841,1
687,8
Gecumuleerde bijzondere waardeverminderingsverliezen op 1 januari
-54,5
-43,4
Boekwaarde op 1 januari
786,6
644,4
Toevoegingen
35,3
116,2
Vermeerdering voortvloeiend uit de verkoopopties toegestaan aan minderheidsaandeelhouders (zie toelichting 33)
37,6
40,2
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
-1,5
-11,1
Aanpassingen
-0,6
0,7
-
-0,5
Beëindigde bedrijfsactiviteiten (zie toelichting 41) Omrekeningsverschillen
-5,4
-3,3
Boekwaarde op 31 december
852,0
786,6
bestaande uit: bruto bedrag
908,0
841,1
bestaande uit: gecumuleerde bijzondere waardeverminderingsverliezen
-56,0
-54,5
De toevoegingen voortvloeiend uit de bedrijfscombinaties die in de periode hebben plaatsgevonden worden gedetailleerd in toelichting 12. De aanpassingen komen voort uit de verdere wijzigingen van uitgestelde betalingen met betrekking tot de het segment voertuigbeglazing in 2007 in verband met de overname van minderheidsbelangen in zijn filiaal in Brazilië en de reële waarde van de netto activa van Safelite aangeschaft in 2007. In 2007, komen de aanpassingen voort uit de verdere wijzigingen van de reële waarde van de netto activa van de Italiaanse en Griekse activiteiten overgenomen door het segment voertuigbeglazing in 2006. Overeenkomstig de vereisten van IAS 36 “Bijzondere waardevermindering van activa”, heeft de groep een herziening van de boekwaarde van de goodwill en de overige immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren (zie toelichting 13) uitgevoerd op ieder jaareind. De herziening voor bijzondere waardeverminderingsverliezen, gebaseerd op de berekening van de bedrijfswaarde, werd uitgevoerd om te verzekeren dat de boekwaarde van de activa van de groep is opgenomen tegen een bedrag dat niet hoger is dan zijn realiseerbare waarde, zijnde de hoogste waarde van (i) de reële waarde minus de verkoopkosten en (ii) de bedrijfswaarde. De bijzondere waardeverminderingsverliezen van 2008 en 2007 ontstonden in het segment autoverhuur (zie toelichting 9). Bij de bepaling van de bedrijfswaarde heeft de groep de contante waarde berekend van de geraamde toekomstige kasstromen die zouden kunnen voortvloeien uit het constante gebruik van de activa en daarvoor een disconteringsvoet vóór belastingen tussen 7% en 9% (2007: tussen 7% en 9%) gebruikt. De gebruikte disconteringsvoet is gebaseerd op de gewogen gemiddelde kost van kapitaal van elk segment met bijhorende aanpassing voor de relevante risico’s verbonden met de activiteiten. Geraamde toekomstige kasstromen zijn gebaseerd op langetermijn plannen (d.w.z. over 3 tot 5 jaar) voor alle kasstroomgenererende eenheden, met extrapolatie voor de komende jaren op basis van groeipercentages op lange termijn voor de individuele kasstroomgenererende eenheden. Dit groeipercentage wordt vastgelegd tussen 2% en 4% (2007: tussen 2% en 4%) voor de meeste eenheden, inclusief degene die de belangrijkste goodwill en immateriële vaste activa met gebruiksduren bevatten. Toekomstige kasstromen zijn ramingen die waarschijnlijk herzien zullen worden in toekomstige perioden als de onderliggende veronderstellingen veranderen. De belangrijkste veronderstellingen die de waarde van de goodwill en van de immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren ondersteunen bevatten langetermijn interestvoeten en andere marktgegevens. In het geval dat die veronderstellingen ongunstig variëren in de toekomst, zou de bedrijfswaarde van de goodwill en de immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren kunnen verminderen en lager worden dan hun boekwaarde. Op basis van actuele waarderingen, blijkt er voldoende ruimte om een normale variatie van de onderliggende veronderstellingen te kunnen absorberen.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 65
TOELICHTING 11: GOODWILL (vervolg) De toerekening van de goodwill aan kasstroomgenererende eenheden wordt hieronder beschreven (de toerekening van de overige immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren wordt gegeven in toelichting 13): in miljoen EUR
2008
2007
Autodistributie
2,6
2,6
Autoverhuur Frankrijk
0,2
-
-
0,3
China (gepresenteerd in entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode, zie toelichting 7)
0,9
0,9
Subtotaal autoverhuur
1,1
1,2
Nederland
Verenigd Koninkrijk
96,4
96,9
Frankrijk
64,8
64,8
Italië
54,2
53,8
Duitsland
47,8
47,1
Canada
34,2
35,7
Nederland
29,1
29,1
België
27,1
27,1
Australië
24,8
24,8
Verenigde Staten
110,6
83,8
15,7
15,7
Noorwegen
6,9
7,0
Nieuw-Zeeland
6,4
6,4
Griekenland
3,8
3,8
Zweden
3,9
3,2
Zwitserland
2,2
2,1
Portugal
1,2
1,2
Denemarken
4,9
0,8
15,7
18,3 262,1
Spanje
Brazilië Niet toegerekend
299,5
Subtotaal voertuigbeglazing
849,2
783,7
GROEP
852,9
787,5
Het niet toegerekende bedrag in het segment voertuigbeglazing vloeit voort uit de overname van Belron door de groep in 1999, uit de transacties aangegaan met de minderheidsaandeelhouders van Belron sedert 1999 en uit de erkenning van de verkoopopties toegestaan aan minderheidsaandeelhouders van Belron als gevolg van de invoering van IAS 32 vanaf 1 januari 2005 (zie toelichting 33).
TOELICHTING 12: BEDRIJFSCOMBINATIES Gedurende de periode heeft de groep de volgende overnames uitgevoerd: Autoverhuur - Gedurende het jaar heeft Avis Europe de activa en de activiteiten van bepaalde verhuurlocaties van vroegere Avis licentiehouders in Nederland en in Frankrijk overgenomen. De goodwill voortkomend uit de bedrijfscombinatie in Nederland werd onmiddellijk in waarde verminderd. Voertuigbeglazing - Op 2 januari 2008, heeft Belron 100% van het kapitaal van Allgäuer Autoglas, die 2 servicepunten in Duitsland beheert, overgenomen. - Op 30 juni 2008, heeft Belron de netto activa van Diamond Glass, Inc, die 216 servicepunten in VS beheert, overgenomen. - Op 1 juli 2008, heeft Belron 100% van het kapitaal van AGS-Regner, die 2 servicepunten in Duitsland beheert, overgenomen. - Op 1 augustus 2008, heeft Belron 100% van het kapitaal van Bilglascompagniet i Skandinavian AB, die 3 servicepunten in Zweden beheert, overgenomen. - Op 1 augustus 2008, heeft Belron 100% van het kapitaal van Atelier Lookauto, Inc, die een servicepunt in Canada beheert, overgenomen.
JAARREKENING
Voertuigbeglazing
66 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 12: BEDRIJFSCOMBINATIES (vervolg) -
Op 31 augustus 2008, heeft Belron 100% van het kapitaal van A1 Autoglas, die een servicepunt in Duitsland beheert, overgenomen. Op 10 oktober 2008, heeft Belron 100% van het kapitaal van Radio d’Auto de Québec (RAQ) 1994 Inc, die een servicepunt in Canada beheert, overgenomen. Op 31 oktober 2008, heeft Belron 100% van het kapitaal van Redline Inc, de moedermaatschappij van Mobilglas Denmark en Mobilglas Sweden, overgenomen. Deze bedrijven zijn 100% mobiel, en hebben geen servicepunt. Op 1 december 2008, heeft Belron 100% van het kapitaal van Techauto SRL, die een servicepunt in Italië beheert, overgenomen. Op 31 december 2008, heeft Belron 100% van het kapitaal van Cindy Rowe, Inc, die 12 servicepunten in VS beheert, overgenomen.
De verkopen voortvloeiend uit deze overnames bedragen circa EUR 51 miljoen (circa EUR 118 miljoen als deze op de eerste dag van de periode had plaatsgevonden). De resultaten voortvloeiend uit deze overnames (zelfs als ze op de eerste dag van de periode hadden plaatsgevonden) worden niet als materieel beschouwd voor de groep en worden bijgevolg niet apart bekendgemaakt. De overnamemethode werd toegepast voor die overnames. De details van de netto verworven activa, goodwill en vergoeding van de overnames worden hieronder beschreven: in miljoen EUR
Boekwaarde
Aanpassing
(1)
Voorlopige reële waarde
Merken
(2)
-
1,0
Overige immateriële vaste activa
0,1
2,3
2,4
Voertuigen
0,2
-
0,2
Overige materiële vaste activa
3,1
4,7
7,8
Voorraden
5,7
-0,6
5,1
10,8
-
10,8
2,4
-
2,4
-
-3,3
-3,3
Handelsvorderingen en overige vorderingen Geldmiddelen en kasequivalenten Langlopende leningen Uitgestelde belastingverplichtingen Kortlopende leningen
1,0
-0,1
-
-0,1
-
-2,1
-2,1
Handelsschulden en nog te betalen posten
-9,7
-
-9,7
Netto verworven activa
12,5
2,0
14,5
Goodwill (zie toelichting 11)
35,3
VERGOEDING
49,8
Uitsplitsing van de vergoeding: Contante betaling Uitgestelde betalingen Kosten verbonden met de overnames
44,0 3,5 2,3 49,8
(1) Reële waarde en aanpassingen van de grondslagen voor de financiële verslaggeving. (2) De aangegeven reële waarden zijn voorlopig aangezien het integratieproces van de verworven entiteiten en hun activiteiten nog aan de gang is.
De goodwill op de overnames van 2007 werd verminderd met EUR 2,9 miljoen, wat aanpassingen aan de reële waarde van de initiële waarderingen weergegeven in toelichting 12 van het jaarverslag 2007 weerspiegelt. Deze vermindering komt voort uit veranderingen in de reële waarde van de netto verworven activa.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 67
TOELICHTING 13: OVERIGE IMMATERIËLE VASTE ACTIVA De goodwill wordt geanalyseerd in toelichting 11. Alle overige immateriële vaste activa hebben beperkte gebruiksduren, tenzij anders gespecifieerd. in miljoen EUR
Avis-
Andere
Merken
Klanten-
Computer
Immate-
licentie-
licenties
(met
contracten
software
riële
rechten
en gelijk-
beperkte en
vaste
aardige
onbepaalde
activa in
rechten
gebruiks-
ontwikkeling
Overige
Totaal
duur)
Bruto bedrag op 1 januari 2008
711,5
0,4
334,7
48,2
60,9
44,9
0,3
1.200,9
Gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen op 1 januari 2008
-86,8
-0,4
-
-4,1
-40,9
-13,1
-0,3
-145,6
Boekwaarde op 1 januari 2008
624,7
-
334,7
44,1
20,0
31,8
-
1.055,3
Interne ontwikkeling
-
-
-
-
0,2
8,5
-
8,7
Apart aangeworven elementen
-
-
-
-
10,1
-
-
10,1
-21,7
-
-2,7
-5,2
-14,7
-
-
-44,3
-223,0
-
-
-
-
-
-
-223,0
Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingsverliezen (zie toelichting 9) Transfer van (naar) een andere categorie
-
-
-
-
39,6
-38,0
-
1,6
Elementen aangeworven door bedrijfscombinaties
-
-
1,0
2,3
0,1
-
-
3,4
Omrekeningsverschillen
-
-
2,2
0,8
-10,2
-0,4
-
-7,6
Boekwaarde op 31 december 2008
380,0
-
335,2
42,0
45,1
1,9
-
804,2
bestaande uit: bruto bedrag
711,5
0,4
337,8
51,8
105,0
1,9
0,3
1.208,7
-331,5
-0,4
-2,6
-9,8
-59,9
-
-0,3
-404,5
staande uit: gecumuleerde afschrijvingen en bestaande uit: bijzondere waardeverminderingsverliezen
Bruto bedrag op 1 januari 2007
711,5
0,4
247,0
-
46,9
37,7
0,3
1.043,8
Gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen op 1 januari 2007
-65,1
-0,3
-
-
-34,5
-7,5
-0,1
-107,5
Boekwaarde op 1 januari 2007
646,4
0,1
247,0
-
12,4
30,2
0,2
936,3
Toevoegingen: Interne ontwikkeling
-
-
-
-
-
6,8
-
6,8
Apart aangeworven elementen
-
-
-
-
7,0
6,3
-
13,3
Vervreemdingen
-
-
-
-
-0,1
-
-
-0,1
-21,7
-0,1
-
-4,1
-6,9
-6,5
-0,2
-39,5
Transfer naar een andere categorie
-
-
-
-
3,0
-3,1
-
-0,1
Elementen aangeworven door bedrijfscombinaties
-
-
92,4
50,4
5,6
-
-
148,4
Beëindigde bedrijfsactiviteiten (zie toelichting 41)
-
-
-
-
-0,4
0,2
-
-0,2
Omrekeningsverschillen
-
-
-4,7
-2,2
-0,6
-2,1
-
-9,6
Boekwaarde op 31 december 2007
624,7
-
334,7
44,1
20,0
31,8
-
1.055,3
bestaande uit: bruto bedrag
711,5
0,4
334,7
48,2
60,9
44,9
0,3
1.200,9
bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen en bestaande uit: bijzondere waardeverminderingsverliezen
-86,8
-0,4
-
-4,1
-40,9
-13,1
-0,3
-145,6
Afschrijvingen
De Raad van Bestuur van de moedermaatschappij heeft de boekwaarde van zijn investering in Avis Europe bestudeerd zoals vereist door IAS 36 “Bijzondere waardevermindering van activa”. Deze bestudering leidde tot de conclusie dat de boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheid “Avis Europe” verminderd zou moeten worden tot zijn bedrijfswaarde. Bij de bepaling van de bedrijfswaarde heeft de moedermaatschappij de contante waarde berekend van de geraamde toekomstige kasstromen gebaseerd op de laatste vooruitzichten op drie jaar van Avis Europe, met extrapolatie voor de verdere jaren. Het resulterende bijzondere waardeverminderingsverlies werd volledig toegekend aan de waarde van de Avis-licentierechten. Ten gevolge, werd een bijzonder bruto waardeverminderingsverlies van EUR 223,0 miljoen erkend (in overige bedrijfskosten) om de boekwaarde van de Avis-licentierechten te verminderen. Dit bijzondere waardeverminderingsverlies leidde tot een vermindering van EUR 66,9 miljoen van de uitgestelde belastingverplichtingen voortvloeiend uit de erkening van de Avis-licentierechten. Het bijzondere netto waardeverminderingsverlies, groepsaandeel, bedroeg EUR 84,8 miljoen.
JAARREKENING
Toevoegingen:
68 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 13: OVERIGE IMMATERIËLE VASTE ACTIVA (vervolg) De berekende bedrijfswaarde is gevoelig voor een aantal veronderstellingen die achtereenvolgens hieronder worden behandeld. Die potentiële wijzigingen van de voornaamste veronderstellingen stemmen overeen met de historische variatie ervaren door de activiteit en worden dus redelijkerwijs mogelijk beschouwd. Operationele marge: de operationele marge op lange termijn wordt bepaald met als referentie de geschatte operationele marge van Avis Europe in 2011. Een vermeerdering/vermindering van 50 basispunten in operationele marge zou als gevolg een vermindering/vermeerdering in het bijzondere bruto waardeverminderingsverlies op Avis-licentierechten van EUR 121,4 miljoen hebben (EUR 50,7 miljoen in het bijzondere netto waardeverminderingsverlies, groepsaandeel). Disconteringsvoet: de toekomstige kasstromen worden verdisconteerd op basis van een disconteringsvoet van 7%, na belastingen. Een vermeerdering/vermindering van 50 basispunten in de disconteringsvoet zou als gevolg een vermeerdering/vermindering in het bijzondere bruto waardeverminderingsverlies op Avis-licentierechten van EUR 161,4 miljoen/EUR 181,4 miljoen hebben (EUR 67,4 miljoen/EUR 75,7 miljoen in het bijzondere netto waardeverminderingsverlies, groepsaandeel). Groeipercentage op lange termijn: de kasstromen over een initiële periode van 3 jaar worden geëxtrapoleerd op basis van een nominaal groeipercentage op lange termijn van 4,0%, inclusief een reëel groeipercentage van 2,0% en een inflatie van 2,0%. Een vermeerdering/vermindering van 50 basispunten in het groeipercentage op lange termijn zou als gevolg een vermindering/vermeerdering in het bijzondere bruto waardeverminderingsverlies op Avis-licentierechten van EUR 24,3 miljoen/EUR 22,9 miljoen hebben (EUR 10,1 miljoen/EUR 9,5 miljoen in het bijzondere netto waardeverminderingsverlies, groepsaandeel). De oorsprong van de merken met onbepaalde gebruiksduren wordt gegeven in de samenvatting van de grondslagen voor de financiële verslaggeving in toelichting 2. De toename van de merken en klantencontracten weerspiegelt de overname in 2008 van Diamond (zie toelichting 12) door het segment voertuigbeglazing. De merken AUTO GLASS SPECIALISTS® en ELITE AUTO GLASSTM, aangeschaft in 2005, alsook het merk DIAMOND TRIUMPH GLASS TM, aangeschaft in 2008, worden vanaf dit jaar niet meer als immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren beschouwd, aangezien er nu een voorzienbaar einde bestaat aan de periode waarin die activa verondersteld worden positieve kasstromen te zullen genereren. Deze merken worden nu als immateriële vaste activa met beperkte gebruiksduren beschouwd en worden als gevolg afgeschreven over hun resterende gebruiksduren volgens een lineaire methode. De afschrijvingen voor 2008 bedroegen EUR 2,7 miljoen. De boekwaarde van de merken met een beperkte gebruiksduur bedroeg op 31 december 2008 EUR 11,5 miljoen (2007: nihil) terwijl de boekwaarde van de merken met onbepaalde gebruiksduur EUR 323,7 miljoen (2007: EUR 334,7 miljoen) bedroeg. De toerekening van de merken (met onbepaalde gebruiksduren) aan kasstroomgenererende eenheden in het segment voertuigbeglazing wordt hieronder beschreven: in miljoen EUR
2008
2007
Verenigd Koninkrijk
67,9
67,9
Frankrijk
61,9
61,9
Duitsland
34,8
34,8
Nederland
24,2
24,2
België
18,1
18,1
Canada
15,3
15,3
Verenigde Staten
89,2
100,2
Spanje
9,1
9,1
Portugal
2,9
2,9
Italië
0,3
0,3
323,7
334,7
Boekwaarde van de merken
De andere elementen die bekendgemaakt moeten worden volgens IAS 36 voor de immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren worden gegeven in toelichting 11. Op basis van huidige waarderingen (zie toelichting 11), blijkt er voldoende ruimte om een normale variatie van de onderliggende veronderstellingen te kunnen absorberen.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 69
TOELICHTING 14: VOERTUIGEN in miljoen EUR
2008
Bruto bedrag op 1 januari Gecumuleerde afschrijvingen op 1 januari
2007
931,2
973,7
-169,9
-191,3
Boekwaarde op 1 januari
761,3
782,4
Toevoegingen
727,4
859,9
Vervreemdingen
-520,3
-568,1
Afschrijvingen
-182,0
-188,5
-56,4
-62,2
58,5
65,1
Transfer naar vaste activa aangehouden voor verkoop Transfer van (naar) vlottende activa Elementen aangeworven door bedrijfscombinaties Beëindigde bedrijfsactiviteiten (zie toelichting 41) Omrekeningsverschillen Boekwaarde op 31 december bestaande uit: bruto bedrag bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen
0,2
-
-
-124,9
-7,3
-2,4
781,4
761,3
980,9
931,2
-199,5
-169,9
2008
EUR
87 miljoen
2007
EUR
116 miljoen
De voertuigen die deel uitmaken van de vloot van het segment autodistributie worden verhuurd in België door s.a. D’Ieteren Lease n.v. (“D’Ieteren Lease”), een 100% dochteronderneming van de groep. Alle verhuringen zijn operationele leases. De verhuurtermijn bedraagt gemiddeld 40 maanden (2007: 41 maanden). De gemiddelde grootte van de vloot bedraagt: 2008
22.806 voertuigen
2007
20.167 voertuigen
In 2006 heeft D’Ieteren Lease de effectisering van haar vloot en leasingcontracten ondernomen om een meer autonome en flexibele financieringsstructuur te bekomen, naar aanleiding van de verdubbeling van haar vloot in 6 jaar. Deze effectiseringsoperatie, die deel uitmaakt van de diversificatiestrategie van de financieringsbronnen van de groep, bestaat uit de uitgifte van obligaties aan professionele investeerders. Deze effectisering had geen impact op de nettoschuld van de groep (dit programma zijnde een substituut tegenover andere externe financieringsbronnen). Een initieel bedrag van EUR 229,5 miljoen, dat ongeveer 80% van de boekwaarde van de vloot van D’Ieteren Lease dekt, werd opgehaald in april 2006. Het saldo wordt door intragroep leningen gefinancierd. De boekwaarde van de obligaties verandert wanneer nieuwe leasingcontracten worden afgesloten en wanneer de bestaande vervallen. De terugbetaling van de obligaties en de betaling van interesten worden gedekt door de leasebetalingen door de klanten en de herverkoop van de voertuigen. Dankzij dit programma volgt de boekwaarde van de obligaties de evolutie van de boekwaarde van de vloot tot de derde verjaardag van de initiële financiering. Vanaf dan begint de afschrijving, in lijn met het verstrijken van de onderliggende leasingcontracten. De effectisering veroorzaakt geen verwijdering van elementen uit de balans. Verdere informatie inzake de effectisering wordt gegeven in toelichtingen 19, 25, 31 en 39. De voertuigen die deel uitmaken van de vloot van het segment autoverhuur worden verhuurd door Avis Europe plc en haar dochterondernemingen in Europa. Alle verhuringen zijn operationele leases. De verhuurtermijn bedraagt gemiddeld 5 dagen (2007: 5 dagen). De gemiddelde grootte van de vloot (inclusief de voertuigen met een “buy-back” overeenkomst en onder operationele leases) bedraagt: 2008
117.535 voertuigen
2007
117.766 voertuigen
De voertuigen opgenomen in de balans als vaste activa zijn degene zonder “buy-back” overeenkomst. Hun waarde op het einde van de verhuurperiode zal afhangen van de marktomstandigheden voor deze voertuigen op het ogenblik van de verkoop. Een beoordeling is derhalve vereist van de geschatte verkoopwaarde.
JAARREKENING
Voertuigen waarvoor een financiële leaseovereenkomst wordt afgesloten zijn hierboven opgenomen (alleen in het segment autoverhuur) voor de volgende bedragen:
70 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 15: OVERIGE MATERIËLE VASTE ACTIVA in miljoen EUR Bruto bedrag op 1 januari 2008 Gecumuleerde afschrijvingen op 1 januari 2008 Boekwaarde op 1 januari 2008
Onroerend
Installaties
Activa in
goed
en uitrusting
aanbouw
Totaal
353,3
382,9
18,6
754,8
-140,6
-226,2
-0,9
-367,7
212,7
156,7
17,7
387,1
Toevoegingen
15,0
68,7
8,7
92,4
Vervreemdingen
-0,4
-4,6
-
-5,0
-21,1
-56,4
-
-77,5 -3,6
Afschrijvingen Transfer van (naar) een andere categorie
8,4
7,5
-19,5
Elementen aangeworven door bedrijfscombinaties
0,1
7,7
-
7,8
-1,4
-0,2
-
-1,6
-6,7
-6,9
-0,4
-14,0
206,6
172,5
6,5
385,6
361,9
432,2
6,5
800,6
-155,3
-259,7
-
-415,0
Bijzondere waardeverminderingsverliezen (zie toelichting 9) Omrekeningsverschillen Boekwaarde op 31 december 2008 bestaande uit: bruto bedrag bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen Bruto bedrag op 1 januari 2007 Gecumuleerde afschrijvingen op 1 januari 2007 Boekwaarde op 1 januari 2007
336,1
306,9
14,8
657,8
-130,4
-187,8
-0,1
-318,3 339,5
205,7
119,1
14,7
Toevoegingen
15,0
72,4
11,0
98,4
Vervreemdingen
-3,4
-13,5
-
-16,9
-19,1
-55,4
-
-74,5
5,8
1,8
-7,3
0,3
11,6
35,6
-
47,2
Beëindigde bedrijfsactiviteiten (zie toelichting 41)
-1,8
-0,6
-
-2,4
Omrekeningsverschillen
-1,1
-2,7
-0,7
-4,5
212,7
156,7
17,7
387,1
353,3
382,9
18,6
754,8
-140,6
-226,2
-0,9
-367,7
Afschrijvingen Transfer van (naar) een andere categorie Elementen aangeworven door bedrijfscombinaties
Boekwaarde op 31 december 2007 bestaande uit: bruto bedrag bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen
Op 31 december 2008 bevatten de activa in aanbouw hoofdzakelijk onroerende goederen in aanbouw in het segment autodistributie (EUR 4,3 miljoen) en in het segment autoverhuur (EUR 2,2 miljoen). Activa waarvoor een financiële leaseovereenkomst wordt afgesloten zijn hierboven opgenomen voor de volgende bedragen: in miljoen EUR
Onroerend
Installaties
Activa in
goed
en uitrusting
aanbouw
Totaal
31 december 2008
-
44,8
-
44,8
31 december 2007
-
35,1
-
35,1
TOELICHTING 16: VASTGOEDBELEGGINGEN in miljoen EUR
2008
2007
Bruto bedrag op 1 januari
11,3
11,2
Gecumuleerde afschrijvingen op 1 januari
-5,2
-4,7
Boekwaarde op 1 januari
6,1
6,5
Toevoegingen
0,3
0,1
Afschrijvingen
-0,5
-0,5
Transfer naar een andere categorie
0,9
-
Boekwaarde op 31 december
6,8
6,1
bestaande uit: bruto bedrag
12,5
11,3
bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen
-5,7
-5,2
9,1
9,1
Reële waarde
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 71
TOELICHTING 16: VASTGOEDBELEGGINGEN (vervolg) De reële waarde wordt ondersteund door marktgegevens en is gebaseerd op een waardering uitgevoerd door een onafhankelijke taxateur die in het bezit is van een relevante en erkende beroepskwalificatie en beschikt over recente ervaring met de ligging en categorie van de vastgoedbeleggingen in het bezit van de groep. De laatste beschikbare waarderingen dateren van maart en december 2005. Alle vastgoedbeleggingen situeren zich in België en behoren tot het segment autodistributie. Zie ook toelichtingen 5 en 39 voor andere informatie over vastgoedbeleggingen.
TOELICHTING 17: VOOR VERKOOP BESCHIKBARE FINANCIËLE ACTIVA Voor verkoop beschikbare financiële activa zijn financiële activa met uitsluiting van derivaten die worden aangeduid als voor verkoop beschikbaar of die niet worden weergegeven als (i) leningen en vorderingen, (ii) tot einde looptijd aangehouden beleggingen of (iii) voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa. 2008
2007
Boek-
Reële
Boek-
Reële
waarde
waarde
waarde
waarde
Overige
1,0
1,0
1,2
1,2
Totaal voor verkoop beschikbare financiële activa
1,0
1,0
1,2
1,2
De voor verkoop beschikbare financiële activa bevatten vooral minderheidsbelangen in genoteerde ondernemingen (gemeten tegen reële waarde) en niet genoteerde ondernemingen (gemeten tegen aanschaffingswaarde minus eventuele gecumuleerde bijzondere waardeverminderingsverliezen, zijnde een benadering van hun reële waarde) aangehouden door de drie segmenten. Ze worden beschouwd als vaste activa en zullen waarschijnlijk niet verkocht worden binnen de 12 maanden. Ze kunnen echter gedeeltelijk of geheel verkocht kunnen worden in de nabije toekomst, afhankelijk van de opportuniteiten die zich voordoen.
TOELICHTING 18: VOOR AFDEKKING AANGEHOUDEN DERIVATEN Voor afdekking aangehouden derivaten zijn derivaten die aan de strikte criteria van IAS 39 voor de toepassing van hedge accounting beantwoorden. Ze vertegenwoordigen economische afdekkingen tegen risico’s waaraan de groep blootgesteld wordt (zie toelichting 38). Voor afdekking aangehouden derivaten worden als volgt in de balans voorgesteld: in miljoen EUR Vaste activa Vlottende activa Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen Netto voor afdekking aangehouden derivaten
2008
2007
-
4,6
7,7
-
-51,5
-52,9
-1,8
-0,5
-45,6
-48,8
-43,2
-52,8
Voor afdekking aangehouden derivaten worden als volgt geanalyseerd: CCIRS (ivm schulden) - zie hieronder Rentevoetswaps (ivm schulden) Termijncontracten in vreemde valuta (niet met schulden verbonden derivaten) NDF contracten – zie hieronder Netto voor afdekking aangehouden derivaten
-8,3
4,6
0,2
-0,6
5,7
-
-45,6
-48,8
Alle voor afdekking aangehouden derivaten worden erkend in het segment autoverhuur en in het segment voertuigbeglazing. In het segment autoverhuur dienen cross currency interestswaps (“CCIRS”) met een gecumuleerd referentiebedrag van USD 288,0 miljoen (2007: USD 288,0 miljoen) om de onderhandse plaatsingen in USD van Avis Europe af te dekken. Het wisselkoersrisico voortvloeiend uit de lening uitgedrukt in USD wordt onderworpen aan aanpassingen van de reële waarde opgenomen in de balans tegen EUR -9,6 miljoen (2007: EUR -8,0 miljoen). De volledige aanpassing in 2008 (EUR -9,6 miljoen, EUR -8,0 miljoen in 2007) heeft betrekking op afgedekte elementen die verschuldigd zijn na meer dan één jaar. Kasstroomafdekkingen van EUR 5,4 miljoen (2007: EUR 9,0 miljoen) komen voort uit de omrekening in EUR van de semestriële interestbetalingen in USD. De bedragen geboekt in eigen vermogen worden naar de winst- en verliesrekening overgeboekt naar rato van de onderliggende interestbetalingen tussen het jaareinde en 2014. Er werd geen ineffectiviteit van deze afdekkingen geboekt op balansdatum.
JAARREKENING
in miljoen EUR
72 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 18: VOOR AFDEKKING AANGEHOUDEN DERIVATEN (vervolg) In het segment autoverhuur werden rentevoetswaps met een gecumuleerd referentiebedrag van EUR 200,0 miljoen (2007: EUR 200,0 miljoen) met een gemiddelde vaste rentevoet van 4,03% (2007: 4,03%) gebruikt om de variabele trimestriële interestbetalingen voortkomend uit de “Senior Floating Rate Notes” uitgegeven door Avis Europe in 2006 en terug te betalen in 2013 af te dekken. Het doel van de afdekking bestaat erin de leningen met variabele rentevoet om te zetten in leningen met vaste rentevoet en veroorzaakt kasstroomafdekkingen van EUR 8,5 miljoen (2007: EUR -4,5 miljoen). Kredietrisico’s maken geen deel uit van de afdekking. Er werd geen materiële ineffectiviteit van deze afdekkingen geboekt op balansdatum. In het segment voertuigbeglazing werden niet-leverbare valutatermijncontracten (“NDF contracten”) met een nominaal bedrag van EUR 21,5 miljoen (2007: nihil) gebruikt om de wisselkoersverschillen van de onderhandse plaatsingen in Brazilië, uitgegeven in EUR, af te dekken. De netto positie geboekt in eigen vermogen bedroeg EUR 6,3 miljoen (2007: nihil). Als onderdeel van zijn afdekkingspolitiek van de netto investeringen, gebruikt het segment voertuigbeglazing in valuta uitgedrukte leningen om een deel van zijn niet in euro uitgedrukte netto activa tegen waardeveranderingen voortvloeiend uit wisselkoerseffecten te beschermen. Er werd geen materiële ineffectiviteit van deze afdekkingen geboekt op balansdatum. Het langlopende gedeelte van de voor afdekking aangehouden derivaten zou geregeld kunnen worden na meer dan 12 maanden; het kortlopende gedeelte binnen de 12 maanden. De reële waarden worden berekend op basis van waarderingstechnieken. De groep gebruikt verschillende methodes gebaseerd op veronderstellingen die de marktvoorwaarden geldend op de balansdatum weerspiegelen. De reële waarde van de CCIRS en van de rentevoetswaps (“IRS”) wordt berekend op basis van de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen. De reële waarde van de caps en collars wordt berekend dankzij waarderingsmodellen voor opties. De reële waarde van de termijncontracten in vreemde valuta wordt opgesteld op basis van de termijnwisselkoersen op de markt op balansdatum. De referentiebedragen van de openstaande voor afdekking aangehouden derivaten bedragen: in miljoen EUR
2008
2007
CCIRS (ivm schulden)
206,9
195,6
Rentevoetswaps (ivm schulden)
200,0
200,0
72,6
13,1
Termijncontracten in vreemde valuta (niet met schulden verbonden derivaten)
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 73
TOELICHTING 19: VOOR HANDELSDOELEINDEN AANGEHOUDEN DERIVATEN Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten zijn derivaten die aan de strikte criteria van IAS 39 voor de toepassing van hedge accounting niet beantwoorden. Ze vertegenwoordigen echter economische afdekkingen tegen risico’s waaraan de groep wordt blootgesteld (zie toelichting 38). Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten worden als volgt in de balans voorgesteld: in miljoen EUR
2008
2007
Vaste activa Derivaten ivm schulden Rentevoetswaps excl. swaps ivm effectisering In het contract besloten derivaten Subtotaal
-
1,2
0,7
5,6
0,7
6,8
4,1
2,9
Vlottende activa Derivaten ivm schulden Rentevoetswaps excl. swaps ivm effectisering Rentevoetswaps ivm effectisering
(1)
Caps
7,2
0,7
0,3
1,0
Floors
0,5
-
Forward rate agreements
0,1
0,1
Termijncontracten in vreemde valuta
8,2
4,3
Termijnopties in vreemde valuta
0,2
1,2
20,6
10,2
-0,6
-0,3
-26,0
-10,8
-7,4
-0,8
Subtotaal Langlopende verplichtingen Derivaten ivm schulden Rentevoetswaps excl. swaps ivm effectisering Kortlopende verplichtingen Derivaten ivm schulden Rentevoetswaps excl. swaps ivm effectisering Rentevoetswaps ivm effectisering
(1)
Caps
-0,5
-
Forward rate agreements
-3,1
-0,9
-
-1,5
Termijncontracten in vreemde valuta Niet met schulden verbonden derivaten Termijncontracten in vreemde valuta
-4,2
-
Fuel hedge instruments – zie hieronder
-6,7
-0,3
Subtotaal
-47,9
-14,3
NETTO VOOR HANDELSDOELEINDEN AANGEHOUDEN DERIVATEN
-27,2
2,4
(1) Verdere informatie over de effectisering wordt gegeven in toelichtingen 14, 25, 31 en 39.
De EUR 250,0 miljoen “Senior Floating Rate Notes” uitgegeven door Avis Europe in 2006 en terug te betalen in 2013 bevatten een optie die de mogelijkheid biedt aan Avis Europe om haar leningen vervroegd terug te betalen vanaf 31 juli 2008. In het kader van deze optie kunnen de leningen afgelost worden tegen de volgende voorwaarden uitgedrukt als een percentage van het referentiebedrag: 102% indien de terugbetaling binnen de 12 maanden vanaf 31 juli 2008 plaatsvindt; 101% binnen de 12 maanden vanaf 31 juli 2009 en 100% vanaf 31 juli 2010. Overeenkomstig de IAS-norm 39 wordt deze optie apart van de onderliggende leningen erkend als een in het contract besloten derivaat. Dat derivaat is als vaste activa aangehouden, consistent met de termijn van de lening die in het contract besloten is. In het segment voertuigbeglazing werd een combinatie van opties, caps en collars (gezamenlijk "Fuel hedge instruments") gebruikt om de prijs van de brandstofaankopen in USD af te dekken in de VS. De reële waarde van brandstofafdekkingsinstrumenten wordt bepaald op basis van marktwaarderingen voorbereid door de banken die de initiële transacties uitvoerden. Die marktwaarderingen zijn gebaseerd op de contante waarde van de maandelijkse futures forward curve voor de RBOB benzine index over de respectievelijke contractperiodes in functie van de gedekte volumes. Zie toelichting 18 voor details over de overige gebruikte waarderingstechnieken.
JAARREKENING
Niet met schulden verbonden derivaten
74 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 19: VOOR HANDELSDOELEINDEN AANGEHOUDEN DERIVATEN (vervolg) De referentiebedragen van de openstaande voor verkoop aangehouden derivaten bedragen: in miljoen EUR Rentevoetswaps excl. swaps ivm effectisering Rentevoetswaps ivm effectisering
(1)
Caps en collars Floors Forward rate agreements Termijncontracten en -opties in vreemde valuta
2008
2007
1.389,8
1.036,8
660,0
634,8
202,0
182,0
40,0
63,0
515,0
154,5
40,6
103,1
(1) Verdere informatie over de effectisering wordt gegeven in toelichtingen 14, 25, 31 en 39.
TOELICHTING 20: ACTIVA EN VERPLICHTINGEN UIT HOOFDE VAN LANGETERMIJNPERSONEELSBELONINGEN Langetermijnpersoneelsbeloningen bevatten de personeelsbeloningen na uitdiensttreding en andere personeelsbeloningen op lange termijn. De personeelsbeloningen na uitdiensttreding worden hieronder geanalyseerd. Andere personeelsbeloningen op lange termijn worden opgenomen onder de langlopende voorzieningen of langlopende overige schulden, en worden, indien materieel, apart vermeld in de desbetreffende toelichting. Personeelsbeloningen na uitdiensttreding zijn beperkt tot pensioenplannen. Indien toepasbaar dragen de entiteiten van de groep bij tot de desbetreffende wettelijke pensioenregelingen. Bepaalde entiteiten van de groep beheren regelingen die pensioenuitkeringen verschaffen, inclusief degene met vaste vergoedingen, die in de meeste gevallen gefinancierd worden door investeringen buiten de groep. De informatie in verband met toegezegd-pensioenregelingen inzake bijdragen wordt weergegeven in toelichting 36. De groep beheert regelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding voor de in aanmerking komende personeelsleden in de volgende landen: Autodistributie: Gefinancierde en niet-gefinancierde regelingen: België Autoverhuur: Gefinancierde regelingen: Oostenrijk Frankrijk Spanje Verenigd Koninkrijk Niet-gefinancierde regelingen: Duitsland Italië Voertuigbeglazing: Gefinancierde regelingen: Canada Ierland Nederland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten
De waarderingen zijn gebaseerd op de meest recente actuariële schattingen, herzien door de actuarissen, van de regelingen om de verplichtingen en de marktwaarde van de fondsbeleggingen te evalueren op iedere balansdatum.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 75
TOELICHTING 20: ACTIVA EN VERPLICHTINGEN UIT HOOFDE VAN LANGETERMIJNPERSONEELSBELONINGEN (vervolg) De belangrijkste actuariële veronderstellingen zijn de volgende (aangezien er meerdere regelingen bestaan binnen de groep worden rangschikkingen gegeven): Gefinancierde regelingen 2008
Niet-gefinancierde regelingen
2007
2008
2007
Min.
Max.
Min.
Max.
Min.
Max.
Min.
Max.
Inflatiepercentage
2,0%
3,2%
2,0%
3,5%
2,0%
2,0%
1,8%
2,0%
Disconteringsvoet
5,7%
6,5%
5,2%
6,3%
2,0%
6,0%
4,1%
5,5%
Verwacht rendement op fondsbeleggingen: Aandelen
6,8%
8,7%
7,0%
9,5%
-
-
-
-
-
-
Obligaties
3,8%
6,6%
3,6%
5,7%
-
-
-
-
Overige
2,0%
6,0%
2,3%
9,0%
-
-
-
-
Loonsverhoging
1,0%
4,7%
1,0%
5,5%
2,0%
2,4%
2,0%
2,9%
Pensioenverhoging
2,0%
3,0%
2,0%
3,4%
1,6%
4,2%
1,4%
2,0%
Het effectieve rendement op fondsbeleggingen is als volgt: in miljoen EUR
2008
2007
Verwacht rendement op fondsbeleggingen
27,1
25,7
Effectief rendement minus verwacht rendement op fondsbeleggingen Effectief rendement op fondsbeleggingen
-104,9
-0,1
-77,8
25,6
2008
2007
De bedragen opgenomen in de balans worden als volgt samengevat: in miljoen EUR Activa uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen
0,5
1,9
Verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen
-106,9
-114,1
Erkende netto tekort (-) / overschot (+) in de regelingen
-106,4
-112,2
bestaande uit: bedrag dat geregeld zou moeten worden binnen de 12 maanden bestaande uit: bedrag dat geregeld zou moeten worden langer dan 12 maanden
-0,8
-0,8
-105,6
-111,4
De bedragen opgenomen in de balans worden als volgt geanalyseerd: in miljoen EUR
Contante waarde van brutoverplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen
2008
2007
Gefinan-
Niet-gefi-
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
cierde
nancierde
regelingen
regelingen
regelingen
regelingen
-347,3
-38,1
-385,4
-493,6
-39,0
Totaal
-532,6
Reële waarde van de fondsbeleggingen
279,0
-
279,0
420,4
-
420,4
Erkende netto tekort (-) / overschot (+) in de regelingen
-68,3
-38,1
-106,4
-73,2
-39,0
-112,2
JAARREKENING
De verwachte rendementen op fondsbeleggingen zijn gebaseerd op marktverwachtingen aan het begin van elk jaar, voor de rendementen over de totale levensduur van de desbetreffende verplichting. Het verwachte rendement op obligaties is gebaseerd op de opbrengsten van langetermijnobligaties. De verwachte rendementen op aandelen zijn gebaseerd op talrijke kwalitatieve en kwantitatieve marktanalyses inclusief overwegingen van risicopremies op de markt.
76 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 20: ACTIVA EN VERPLICHTINGEN UIT HOOFDE VAN LANGETERMIJNPERSONEELSBELONINGEN (vervolg) De bedragen opgenomen in de balans in 2006 en 2005 werden als volgt geanalyseerd: in miljoen EUR
2006
2005
Gefinan-
Niet-gefi-
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
cierde
nancierde
regelingen
regelingen
regelingen
regelingen
-467,8
-45,9
-432,4
-51,7
Contante waarde van brutoverplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen Reële waarde van de fondsbeleggingen Erkende netto tekort (-) / overschot (+) in de regelingen
Totaal
-513,7
Totaal
-484,1
340,2
-
340,2
295,4
-
295,4
-127,6
-45,9
-173,5
-137,0
-51,7
-188,7
De reële waarde van de fondsbeleggingen bevat de volgende elementen: in miljoen EUR
2008
2007
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
regelingen
regelingen
Totaal
regelingen
regelingen
Aandelen
152,1
-
152,1
250,3
-
250,3
Obligaties
100,7
-
100,7
112,6
-
112,6
Onroerend goed Overige activa Reële waarde van de fondsbeleggingen
0,1
-
0,1
0,1
-
0,1
26,1
-
26,1
57,4
-
57,4
279,0
-
279,0
420,4
-
420,4
De reële waarde van de fondsbeleggingen bevat geen onroerende goederen of andere activa gebruikt door de groep, alsook geen door de groep uitgegeven financiële instrumenten. De wijzigingen in het erkende netto tekort zijn de volgende: in miljoen EUR
2008
2007
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
regelingen
regelingen
-73,2
-39,0
-112,2
24,8
-
-
Kost opgenomen in de winst- en verliesrekening Actuariële winsten (+) / verliezen (-)
Netto tekort (-) / overschot (+) op 1 januari Bijdragen betaald door de groep Beloningen betaald door de groep
Totaal
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
regelingen
regelingen
-127,6
-45,9
-173,5
24,8
39,0
-
39,0
2,5
2,5
-
2,3
2,3
-11,1
-3,3
-14,4
-15,5
-2,6
-18,1
-22,7
1,4
-21,3
33,7
6,0
39,7
Elementen aangeworven door bedrijfscombinaties (zie toelichting 12)
-
-
-
-7,9
-
-7,9
Beëindigde bedrijfsactiviteiten (zie toelichting 41)
-
-
-
-
1,2
1,2
0,4
-
0,4
-
-
-
13,5
0,3
13,8
5,1
-
5,1
-68,3
-38,1
-106,4
-73,2
-39,0
-112,2
Andere betaalde beloningen Omrekeningsverschillen Netto tekort (-) / overschot (+) op 31 december
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 77
TOELICHTING 20: ACTIVA EN VERPLICHTINGEN UIT HOOFDE VAN LANGETERMIJNPERSONEELSBELONINGEN (vervolg) De bedragen opgenomen in de winst- en verliesrekening zijn de volgende: in miljoen EUR
2008
2007
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
regelingen
regelingen
-11,7
-1,2
-12,9
-0,1
-
-25,9
-2,1
Impact van inperkingen en afwikkelingen
-0,5
-
Verwacht rendement op fondsbeleggingen
27,1
-
Kost opgenomen in de winst- en verliesrekening
-11,1
-3,3
bestaande uit: commerciële en administratieve kosten bestaande uit: (courante elementen)
-10,6 -0,5
Aan het dienstjaar toegerekende pensioenkosten Pensioenkosten van verstreken diensttijd Rentekosten
bestaande uit: overige bedrijfskosten bestaande uit: (ongebruikelijke elementen - zie toelichting 9)
Totaal
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
regelingen
regelingen
-14,6
-1,8
-0,1
-0,7
0,8
0,1
-28,0
-25,9
-2,0
-27,9
-0,5
-
0,4
0,4
27,1
25,7
-
25,7
-14,4
-15,5
-2,6
-18,1
-3,3
-13,9
-15,5
-2,6
-18,1
-
-0,5
-
-
-
Totaal
-16,4
in miljoen EUR
2008
Effectief rendement minus verwacht rendement op fondsbeleggingen Ervaringswinsten (+) / -verliezen (-) op verplichtingen Winsten (+) / Verliezen (-) in de wijzigingen van de overwegingen Actuariële winsten (+) / verliezen (-)
(1)
2007
Gefinan-
Niet-gefi-
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
cierde
nancierde
regelingen
regelingen
regelingen
regelingen
-104,9
-
-104,9
-0,1
-
0,7
-0,5
0,2
6,2
0,1
-0,1 6,3
81,5
1,9
83,4
27,6
5,9
33,5
-22,7
1,4
-21,3
33,7
6,0
39,7
(1) Financiële en/of demografische overwegingen.
De beste schatting van de bijdragen die naar verwachting aan de regelingen zullen worden gedaan in 2009 bedraagt EUR 33,9 miljoen. De verplichtingen uit hoofde van de toegezegd-pensioenregelingen inzake vergoedingen zijn berekend op basis van een aantal actuariële overwegingen (inclusief onder anderen: mortaliteit, disconteringsvoet, loonsverhogingen, verandering van het personeel, enz.). De verplichtingen zouden kunnen vermeerderen als die overwegingen veranderen in de toekomst. De activa uit hoofde van de toegezegd-pensioenregelingen inzake vergoedingen worden geïnvesteerd in een gediversifieerde portfolio, met een rendement dat waarschijnlijk volatiel zal zijn in de toekomst. Het tekort zou kunnen vermeerderen als het rendement van die beleggingen onvoldoende zou zijn.
JAARREKENING
De bedragen opgenomen in het overzicht van het totaalresultaat zijn de volgende:
78 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 21: UITGESTELDE BELASTINGEN Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd wanneer er een in rechte afdwingbaar recht bestaat om actuele belastingvorderingen te salderen met actuele belastingverplichtingen en wanneer de uitgestelde belastingvorderingen en verplichtingen die verband houden met belastingen door dezelfde belastingautoriteit worden geheven. De wijzigingen in de uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen van de periode en de voorgaande periode zijn de volgende: in miljoen EUR
Herwaar-
Afschrijvingen
Voor-
Divi-
Invorder-
Financiële
deringen
waarde-
zieningen
denden
bare fiscale
instru-
verliezen
menten
verminderingen
Overige
Totaal
Uitgestelde belastingverplichtingen (negatieve bedragen) Op 1 januari 2007 Credit (debet) in de winst- en verliesrekening Credit (debet) in eigen vermogen Wijzigingen in de consolidatiekring Omrekeningsverschillen Op 31 december 2007 Credit (debet) in de winst- en verliesrekening Credit (debet) in eigen vermogen Omrekeningsverschillen Op 31 december 2008
-211,3
-51,0
5,3
-0,3
2,4
0,9
-17,2
-271,2
6,7
3,3
2,7
0,3
4,5
0,9
2,4
20,8
-
-
-0,2
-
-
-
-
-0,2
-0,5
10,2
-
-
-
-
-
9,7
-
-0,1
-
-
-
-
-0,3
-0,4
-205,1
-37,6
7,8
-
6,9
1,8
-15,1
-241,3
73,1
-0,5
2,3
-1,3
-1,2
-5,0
-0,6
66,8
-
8,9
0,8
-
-
-
0,7
10,4
1,0
-5,8
-
-
-2,1
0,2
-
-6,7
-131,0
-35,0
10,9
-1,3
3,6
-3,0
-15,0
-170,8
Uitgestelde belastingvorderingen (positieve bedragen) Op 1 januari 2007
-
20,8
30,9
-
29,8
3,4
12,8
97,7
Credit (debet) in de winst- en verliesrekening
-
-5,9
2,5
-
-2,2
1,1
-6,6
-11,1
Credit (debet) in eigen vermogen
-
-
-10,2
-
-
-1,3
2,3
-9,2
Wijzigingen in de consolidatiekring
-
-29,5
17,8
-
13,9
-
1,3
3,5
Omrekeningsverschillen
-
-0,1
-1,4
-
-
-1,5
0,2
-2,8
-
-14,7
39,6
-
41,5
1,7
10,0
78,1
-
-3,3
7,4
-
-1,0
3,3
-18,5
-12,1 15,3
Op 31 december 2007 Credit (debet) in de winst- en verliesrekening Credit (debet) in eigen vermogen
-
-1,8
5,8
-
-
2,6
8,7
Omrekeningsverschillen
-
-0,4
-3,4
-
0,6
-0,2
3,1
-0,3
-
-20,2
49,4
-
41,1
7,4
3,3
81,0
31 december 2007
-205,1
-52,3
47,4
-
48,4
3,5
-5,1
-163,2
31 december 2008
-131,0
-55,2
60,3
-1,3
44,7
4,4
-11,7
-89,8
Op 31 december 2008
Netto belastingvorderingen (-verplichtingen) na saldering in de geconsolideerde balans erkend:
De kolom “herwaarderingen” bevat voornamelijk de uitgestelde belastingverplichting (EUR 120,4 miljoen; 2007: EUR 194,0 miljoen) voortvloeiend uit de erkenning van de Avis-licentierechten. De impact van de uitgestelde belastingen op de afschrijving en op het bijzondere waardeverminderingsverlies van de Avis-licentierechten verklaart de vermindering in 2008. De netto uitgestelde belastingsbalans bevat een verplichting van EUR 4,3 miljoen (2007: EUR 6,7 miljoen) die teruggeboekt zal worden tijdens het volgende jaar als gevolg van de afschrijving van de Avis-licentierechten. Ze bevat eveneens een netto uitgestelde belastingvordering voor een bedrag van EUR 13,9 miljoen (2007: EUR 9,5 miljoen) waarvan de terugboeking verwacht wordt tijdens het volgende jaar. Dit netto bedrag zou echter niet teruggeboekt kunnen worden zoals oorspronkelijk voorzien omwille van de lage voorspelbaarheid van de wijzigingen in de uitgestelde belastingen. Op de balansdatum heeft de groep ongebruikte fiscale verliezen en kredieten van EUR 438,4 miljoen (2007: EUR 347,5 miljoen) ter beschikking voor saldering met toekomstige winsten, waarvoor geen uitgestelde belastingvordering erkend werd bij gebrek aan voorzienbare toekomstige winsten. Het bevat ongebruikte fiscale verliezen van EUR 8,9 miljoen (2007: EUR 15,3 miljoen) die zullen vervallen in de periode 2009-2028 (2007: 2008-2027) en ongebruikte fiscale kredieten van EUR 54,5 miljoen (2007: nihil) die zullen vervallen in de periode 2009-2015. Andere verliezen zouden eindeloos overgebracht kunnen worden.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 79
TOELICHTING 21: UITGESTELDE BELASTINGEN (vervolg) Er werd geen uitgestelde belasting erkend in verband met de overige tijdelijke verschillen voor een bedrag van EUR 25,5 miljoen (2007: EUR 25,3 miljoen) omwille van de lage voorspelbaarheid van de toekomstige winsten. Op balansdatum bedraagt het totaalbedrag van tijdelijke verschillen die verband houden met investeringen in dochterondernemingen, filialen, geassocieerde ondernemingen en belangen in joint ventures (zijnde vooral de gecumuleerde positieve geconsolideerde reserves van die entiteiten) waarvoor geen uitgestelde belastingverplichtingen zijn opgenomen EUR 656,1 miljoen. Geen uitgestelde belastingverplichting werd erkend voor die verschillen omdat de groep in staat is het moment waarop die verschillen teruggeboekt zullen worden te bepalen en het duidelijk is dat deze verschillen niet teruggeboekt zullen worden in de nabije toekomst. Er zou op gewezen moeten worden dat de terugboeking van die tijdelijke verschillen, bijvoorbeeld door de uitkering van dividenden door dochterondernemingen aan de moedermaatschappij, geen of bijna geen impact zou hebben op de actuele belastingen. Uitgestelde belastingvorderingen bevatten, onder andere, de volgende elementen: - EUR 3,6 miljoen (2007: EUR 8,8 miljoen) waarvan het gebruik afhankelijk is van toekomstige belastbare winsten die groter zijn dan de winsten die voortvloeien uit de afwikkeling van bestaande belastbare tijdelijke verschillen. - EUR 34,1 miljoen (2007: EUR 40,0 miljoen) in verband met entiteiten die een verlies hebben geleden in de lopende of voorgaande periode in de belastingjurisdictie waarop de uitgestelde belastingvorderingen betrekking hebben. De erkenning van die uitgestelde belastingvorderingen wordt ondersteund door winstverwachtingen in de nabije toekomst.
TOELICHTING 22: OVERIGE VORDERINGEN (VASTE ACTIVA) De overige vorderingen opgenomen onder de vaste activa zijn samengesteld uit borgtochten. Hun boekwaarde benadert hun reële waarde, en ze brengen over het algemeen geen interest op. Er wordt verwacht dat ze na meer dan 12 maanden terugbetaald zullen worden.
TOELICHTING 23: VASTE ACTIVA AANGEHOUDEN VOOR VERKOOP De belangrijkste categorieën van vaste activa aangehouden voor verkoop zijn de volgende: in miljoen EUR
2008
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Voertuigen
-
10,3
-
Overige materiële vaste activa
-
-
-
Vaste activa aangehouden voor verkoop
-
10,3
-
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
10,3
-
7,1
-
-
0,4
-
-
0,4
10,3
0,4
7,1
-
7,5
7,1
In 2007, in het segment autodistributie zijn de vaste activa aangehouden voor verkoop samengesteld uit gebouwen, die vroeger gebruikt werden voor automobiele distributieactiviteiten, die in 2008 werden verkocht. De winst van de vervreemding bedroeg EUR 1,9 miljoen (in overige bedrijfsopbrengsten). In het segment autoverhuur zijn de vaste activa aangehouden voor verkoop samengesteld uit voorheen verhuurde voertuigen die het management beslist heeft te verkopen. De vervreemdingen worden voorzien begin 2009.
JAARREKENING
Uitgestelde belastingvorderingen worden erkend op voorwaarde dat er voldoende waarschijnlijkheid bestaat over hun regeling binnen een afzienbare tijd. De terugvorderbaarheid werd voorzichtig beoordeeld. In het geval dat de voorwaarden voor deze regeling zich niet zouden voordoen in de toekomst, zou de actuele boekwaarde van de uitgestelde belastingvorderingen verminderd kunnen worden.
80 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 24: VOORRADEN in miljoen EUR
2008
2007
323,3
292,9
28,6
29,6
Autodistributie Voertuigen Wisselstukken en accessoires Overige Subtotaal
0,5
0,4
352,4
322,9
Autoverhuur Brandstof
5,7
6,6
Wisselstukken en accessoires
1,2
1,1
Subtotaal
6,9
7,7
Glas en bijhorende producten
160,6
153,0
Subtotaal
160,6
153,0
GROEP
519,9
483,6
84,9
50,7
Voertuigbeglazing
waarvan: elementen geboekt tegen reële waarde verminderd met verkoopkosten
De elementen geboekt tegen reële waarde verminderd met verkoopkosten zijn meestal voertuigen verkocht met een “buy-back” overeenkomst die in de balans worden gehouden (dit soort overeenkomst wordt geboekt als operationele lease) tot hun latere verkoop. Er wordt verwacht dat de voorraden binnen de 12 maanden gerealiseerd zullen worden.
TOELICHTING 25: ANDERE FINANCIËLE ACTIVA Andere financiële activa worden als volgt geanalyseerd: in miljoen EUR
2008
2007
Autodistributie - Geldreserves ivm de effectisering
36,3
24,4
Autoverhuur - Borgstellingen voor financiële leases
-
5,4
Voertuigbeglazing - Niet beschikbare geldmiddelen ivm de Safelite overname
17,0
17,7
Andere financiële activa
53,3
47,5
De geldreserves ivm de effectisering (zie toelichting 14) worden door D’Ieteren Lease in borg gehouden en worden aangehouden op haar eigen bankrekeningen. Verdere informatie inzake de effectisering wordt gegeven in toelichtingen 14, 19, 31 en 39. De terugbetaling van de andere financiële activa wordt voorzien binnen de 12 maanden. Ze brengen interest op met als referentie de heersende EURIBID, LIBID of een equivalent. Hun boekwaarde is gelijk aan hun reële waarde.
TOELICHTING 26: ACTUELE BELASTINGVORDERINGEN EN -VERPLICHTINGEN Actuele belastingvorderingen (-verplichtingen) worden meestal binnen de 12 maanden terugbetaald.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 81
TOELICHTING 27: HANDELSVORDERINGEN EN OVERIGE VORDERINGEN Handelsvorderingen en overige vorderingen worden als volgt geanalyseerd: in miljoen EUR
Netto handelsvorderingen Vorderingen in verband met voertuigen Vorderingen op entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode Borgtochten Overige vorderingen Handelsvorderingen en overige vorderingen
2008
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
139,1
162,3
169,6
471,0
-
1.106,5
-
1.106,5
0,7
0,1
-
0,8
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
103,8
173,0
171,6
448,4
-
1.112,1
-
1.112,1
0,4
0,1
-
0,5
-
-
-
-
-
-
0,4
0,4
12,4
82,8
44,2
139,4
32,5
106,6
39,7
178,8
152,2
1.351,7
213,8
1.717,7
136,7
1.391,8
211,7
1.740,2
Het incasseren van de handelsvorderingen en overige vorderingen wordt voorzien binnen de 12 maanden. De boekwaarde van deze vorderingen, die geen interest opbrengen, benadert hun reële waarde.
In het segment autodistributie, is de concentratie van de tien voornaamste klanten gelijk aan 17% en geen klant ligt boven de 3% van de vorderingen. Bepaalde vorderingen zijn eveneens door kredietverzekeringen gedekt. In het segment autoverhuur bevatten de vorderingen in verband met voertuigen, vorderingen betreffende voertuigen gekocht met “buy-back” overeenkomsten, vooruitbetaalde operationele leasebetalingen voor de voertuigen, verschuldigde bedragen van de leasingbedrijven en overige vorderingen ivm voertuigen. Het kredietrisico is geconcentreerd bij de belangrijkste Europese voertuigfabrikanten. De concentraties van het kredietrisico voor de vorderingen die niet in verband staan met voertuigen zijn beperkt als gevolg van het gediversifieerd clienteel van de groep. In het segment voertuigbeglazing, is er geen belangrijke concentratie van het kredietrisico. De bedragen in de balans zijn netto van waardeverminderingen op dubieuze vorderingen. Het maximale kredietrisico is de boekwaarde van de vorderingen in de balans. Op 31 december 2008, bedroegen de waardeverminderingen op dubieuze vorderingen EUR 41,1 miljoen (2007: EUR 42,6 miljoen). De ouderdomsanalyse van de vervallen handelsvorderingen en overige vorderingen maar niet in waarde verminderd is als volgt: in miljoen EUR
2008
2007
Vervallen - minder dan 3 maanden
259,8
202,2
Vervallen - tussen 3 en 6 maanden
15,4
12,0
Vervallen - meer dan 6 maanden Totaal
0,1
0,2
275,3
214,4
Zoals vermeld in toelichting 5, bedroeg de vermeerdering van de waardeverminderingen op dubieuze vorderingen EUR 5,6 miljoen (2007: EUR 7,1 miljoen) in 2008.
JAARREKENING
De groep is blootgesteld aan kredietrisico dat voortvloeit uit zijn bedrijfsactiviteiten. Dergelijke risico’s worden gematigd door het selecteren van klanten en overige zakenpartners op basis van hun kredietkwaliteit en door de concentratie op een klein aantal belangrijke wederpartijen zoveel mogelijk te vermijden. De kredietkwaliteit van belangrijke wederpartijen wordt systematisch geschat en kredietlimieten worden vastgelegd vóór het nemen van elk krediet blootstelling. Betalingstermijnen zijn gemiddeld minder dan één maand behalve wanneer lokale praktijken anders zijn. Vorderingen op kredietverkopen worden van dichtbij gevolgd en centraal geïnd in de segmenten autodistributie en autoverhuur. Voor het segment voertuigbeglazing wordt het lokaal beheerd.
82 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 28: GELDMIDDELEN EN KASEQUIVALENTEN Geldmiddelen en kasequivalenten worden hieronder geanalyseerd: in miljoen EUR
2008
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
1,2
23,0
44,6
-
29,1
-
1,2
52,1
44,6
Liquide middelen Kortetermijn deposito’s Geldmiddelen en kasequivalenten
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
68,8
1,9
35,0
17,7
54,6
29,1
-
25,9
-
25,9
97,9
1,9
60,9
17,7
80,5
Geldmiddelen en kasequivalenten zijn hoofdzakelijk activa met variabele rentevoeten die interest opbrengen tegen verschillende rentevoeten met als referentie de heersende EURIBID, LIBID of een equivalent. Hun boekwaarde is gelijk aan hun reële waarde. Als gevolg van juridische beperkingen zijn tegoeden van geldmiddelen in Brazilië, voor een bedrag van EUR 5,0 miljoen (2007: EUR 3,7 miljoen), niet beschikbaar voor algemeen gebruik door de moedermaatschappij of andere dochterondernemingen. De kortetermijn deposito’s (enkel in het segment autoverhuur) vervallen binnen de 3 maanden (2007: 3 maanden).
TOELICHTING 29: EIGEN VERMOGEN De wijziging in het gewone aandelenkapitaal wordt hieronder beschreven: in miljoen EUR, behalve het aantal aandelen weergegeven in eenheden
Op 1 januari 2007
Aantal
Gewoon
gewone
aandelen-
aandelen
kapitaal
5.530.262
160,0
Wijziging Op 31 december 2007
-
-
5.530.262
160,0
Wijziging Op 31 december 2008
-
-
5.530.262
160,0
Alle gewone uitgegeven aandelen zijn volledig betaald. Gewone aandelen hebben geen nominale waarde. Ze zijn op naam, aan toonder of gedematerialiseerd. Elk gewoon aandeel geeft recht op één stem. Eigen aandelen worden aangehouden door de moedermaatschappij en door dochterondernemingen zoals hieronder beschreven: in miljoen EUR, behalve het aantal aandelen weergegeven in eenheden
Eigen aandelen aangehouden door de moedermaatschappij Eigen aandelen aangehouden door dochtermaatschappijen Aangehouden eigen aandelen
2008
2007
Aantal
Bedrag
Aantal
Bedrag
101.186
19,0
88.073
17,6
1
-
1
-
101.187
19,0
88.074
17,6
Eigen aandelen worden behouden om de aandelenoptieplannen, opgezet door de moedermaatschappij sedert 1999, af te dekken (zie toelichting 37). Op 27 mei 2004 heeft de Buitengewone Algemene Vergadering de Raad van bestuur voor een nieuwe en hernieuwbare periode van vijf jaar gemachtigd om het kapitaal in één of meer stappen te verhogen met een maximaal bedrag van EUR 60 miljoen door inbreng in contanten of in natura of door opneming van beschikbare of onbeschikbare reserves of uitgiftepremies, met of zonder creatie van nieuwe maatschappelijke aandelen, al dan niet preferent, met of zonder stemrecht, met of zonder inschrijvingsrecht, en met de mogelijkheid het preferente inschrijvingsrecht, inclusief ten voordele van één of meerdere specifieke personen, te beperken of te schrappen. Buiten de gewone aandelen bestaan er 500.000 winstaandelen op naam, die het kapitaal niet vertegenwoordigen. Het aantal winstaandelen bleef ongewijzigd in 2007 en in 2008. Elk winstaandeel heeft een stemrecht en geeft recht op één dividend dat gelijk is aan één achtste van het dividend van een gewoon aandeel. Er mag geen enkele overdracht gebeuren van maatschappelijke aandelen op naam, die niet volledig volstort zijn, behalve krachtens een speciale toelating van de Raad van bestuur voor iedere overdracht en ten gunste van een door de Raad van bestuur aanvaarde overnemer (art. 7 van de statuten). De winstbewijzen zullen slechts mogen worden overgedragen met de toestemming van de meerderheid van de leden van de Raad van bestuur en ten gunste van een door deze leden aanvaarde overnemer (art. 8 van de statuten).
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 83
TOELICHTING 29: EIGEN VERMOGEN (vervolg) Wat het beheer van het kapitaal betreft, bestaan de doelstellingen van de groep uit het beschermen van het vermogen van al zijn activiteiten om hun bedrijfsactiviteit voort te zetten en het behouden van een optimale kapitaalstructuur om de kost van het kapitaal te verminderen. De groep controleert de adequaatheid van het kapitaal van dichtbij, op het niveau van iedere activiteit, door middel van een aantal ratio’s die voor hun business specifiek zijn. Om de kapitaalstructuur te handhaven of aan te passen heeft elke activiteit de mogelijkheid om het bedrag van de aan aandeelhouders betaalde dividenden aan te passen, kapitaal aan de aandeelhouders terug te betalen, nieuwe aandelen uit te geven, of activa te verkopen om de schuld te verminderen, rekening houdende met het bestaan van minderheidsaandeelhouders. Totaal v/d Aandelen
Winstaandelen
stemrechten
Aantal
%
Aantal
%
Aantal
%
1.032.206
18,66%
-
-
1.032.206
17,12%
Reptid Commercial Corporation, Dover, Delaware
202.532
3,66%
-
-
202.532
3,36%
Mevr. Catheline Périer-D’Ieteren
152.990
2,77%
125.000
25,00%
277.990
4,61%
1.000
0,02%
-
-
1.000
0,02%
1.388.728
25,11%
125.000
25,00%
1.513.728
25,10%
s.a. de Participations et de Gestion, Brussel
Dhr Olivier Périer De vier bovenvermelde personen (samen “SPDG Group”) zijn verbonden en handelen in gemeenschappelijk overleg met Cobepa n.v.
1.394.151
25,21%
-
-
1.394.151
23,12%
Dhr Roland D’Ieteren
46.619
0,84%
375.000
75,00%
421.619
6,99%
Dhr Nicolas D’Ieteren
1.000
0,02%
-
-
1.000
0,02%
1.441.770
26,07%
375.000
75,00%
1.816.770
30,13%
441.455
7,98%
-
-
441.455
7,32%
Nayarit Participations s.c.a., Brussel
De drie bovenvermelde personen (samen “Nayarit Group”) zijn verbonden en handelen in gemeenschappelijk overleg met Cobepa n.v. De personen die verwijzen naar SPDG Group en Nayarit Group handelen in gemeenschappelijk overleg. Cobepa n.v., Brussel Cobepa n.v. handelt in gemeenschappelijk overleg met enerzijds Nayarit Group en anderzijds met SPDG Group.
De mutatie van het eigen vermogen wordt hieronder weergegeven: in miljoen EUR
Totaal
Minder-
Gewoon
Geplaatst kapitaal en reserves die aan houders van eigen-vermogensinstrumenten toerekenbaar zijn Uitgifte-
Eigen
Reserve
Reële
Hedging
Over-
Actuariële
Belas-
Cumu-
groeps-
heids-
ver-
aandelen-
premies
aan-
voor op
waarde
reserve
gedragen
winsten
tingen
latieve
aandeel
balangen
mogen
aandelen
reserve
kapitaal
delen
resultaat
gebaseerde
en
Eigen
omreke-
verliezen
nings-
betalingen
verschillen
160,0
24,4
-12,9
1,5
0,2
-6,2
660,3
-43,5
11,6
-6,3
789,1
Eigen aandelen
-
-
-4,6
-
-
-
-
-
-
-
-4,6
-1,1
-5,7
Dividend 2006 betaald in 2007
-
-
-
-
-
-
-14,6
-
-
-
-14,6
-13,4
-28,0
Overige wijzigingen
-
-
-
-
-
-
0,2
-
-
-
0,2
-14,0
-13,8
Totaal opgenomen winsten en verliezen
-
-
-
0,9
-
2,8
127,7
28,2
-8,0
-4,0
147,6
20,9
168,5
Op 1 januari 2007
230,1 1.019,2
160,0
24,4
-17,5
2,4
0,2
-3,4
773,6
-15,3
3,6
-10,3
917,7
Eigen aandelen
-
-
-1,5
-
-
-
-
-
-
-
-1,5
1,2
-0,3
Dividend 2007 betaald in 2008
-
-
-
-
-
-
-16,5
-
-
-
-16,5
-0,2
-16,7
Verkoopopties behandeling verandering van de periode
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-13,9
-13,9
Overige wijzigingen
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1,0
1,0
Totaal opgenomen winsten en verliezen
-
-
-
-0,6
-0,1
2,0
32,2
-18,4
9,6
-28,3
-3,6
-75,9
-79,5
160,0
24,4
-19,0
1,8
0,1
-1,4
789,3
-33,7
13,2
-38,6
896,1
Op 31 december 2007
Op 31 december 2008
222,5 1.140,2
134,7 1.030,8
De Raad van bestuur heeft de uitkering van een bruto dividend voorgesteld voor een bedrag van EUR 3,00 per aandeel (2007: EUR 3,00 per aandeel), of EUR 16,5 miljoen in totaal (2007: EUR 16,5 miljoen).
JAARREKENING
Aandeelhouders (volgens de kennisgevingen van 31 oktober 2008)
84 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 30: VOORZIENINGEN Voorzieningen voor personeelsbeloningen na uitdiensttreding worden geanalyseerd in toelichting 20. De overige voorzieningen, ofwel kortlopend ofwel langlopend, worden hieronder geanalyseerd. De belangrijkste categorieën van voorzieningen zijn de volgende: in miljoen EUR
2008
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Langlopende voorzieningen Betreffende concessiehouders
16,5
-
-
16,5
17,2
-
-
Waarborgen
5,3
-
-
5,3
5,3
-
-
5,3
Verzekeringen en dekkingen
2,5
20,9
-
23,4
3,1
18,7
-
21,8
Overige langlopende elementen
17,2
5,9
4,7
133,4
144,0
6,2
3,6
85,3
95,1
30,2
25,6
133,4
189,2
31,8
22,3
85,3
139,4
Verzekeringen en dekkingen
-
22,1
-
22,1
-
21,8
-
21,8
Waarborgen
-
-
-
-
-
7,8
-
7,8
Overige kortlopende elementen
-
11,7
9,0
20,7
-
15,5
12,3
27,8
Subtotaal Kortlopende voorzieningen
Subtotaal Totaal voorzieningen
-
33,8
9,0
42,8
-
45,1
12,3
57,4
30,2
59,4
142,4
232,0
31,8
67,4
97,6
196,8
De wijzigingen van de voorzieningen worden hieronder uiteengezet voor het jaar afgesloten op 31 december 2008: in miljoen EUR
Betreffende
Waarborgen
concessiehouders
Verzekeringen
Overige
Overige
en
langlopende
kortlopende
Totaal
dekkingen
elementen
elementen
17,2
13,1
43,6
95,1
27,8
5,1
0,5
25,3
54,9
14,0
99,8
Besteed tijdens het jaar
-4,9
-6,7
-22,9
-2,7
-13,9
-51,1
Teruggenomen tijdens het jaar
-6,4
Op 1 januari 2008 Toegevoegd tijdens het jaar
196,8
-0,9
-0,3
-
-3,0
-2,2
Transfer tijdens het jaar
-
-
1,3
-
-
1,3
Beëindigde bedrijfsactiviteiten (zie toelichting 41)
-
-1,3
-
-
-
-1,3
Omrekeningsverschillen Op 31 december 2008
-
-
-1,8
-0,3
-5,0
-7,1
16,5
5,3
45,5
144,0
20,7
232,0
Aangezien het moment waarop de kasuitstromen plaatsvinden heel onzeker is, worden bijna alle voorzieningen beschouwd als langlopende elementen. Er wordt verwacht dat de kortlopende voorzieningen binnen de 12 maanden besteed zullen worden. De voorzieningen verbonden met de concessiehouders vloeien voort uit de constante verbetering van de distributienetwerken. In het segment autodistributie, betreffen de voorzieningen voor waarborgen de kosten van de diensten aangeboden aan eigenaars van nieuwe voertuigen, zoals de mobiliteitsgarantie. In het segment autoverhuur, betreffen de voorzieningen voor waarborgen, in 2007, de vervreemde activiteiten in Griekenland (zie toelichting 41). Het segment autoverhuur beschikt over verzekeringsreserves die niet verzekerde schaden dekken, in het kader van klachten die mogelijk door derden ingediend kunnen worden. Gezien de spreiding in de tijd en de onzekerheid van dit soort klachten worden de reserves opgesteld op basis van een historisch overzicht, en voorzien bedragen voor potentiële schade die kunnen ingediend worden na meerdere jaren na het van kracht worden van de verzekeringspolis. In het segment autodistributie worden voorzieningen opgesteld om de reeds gemaakte schaden, aangegeven aan D’Ieteren Lease of niet, in de winst- en verliesrekening op te nemen. Overige langlopende en kortlopende voorzieningen bevatten hoofdzakelijk: - Voorzieningen voor reorganisatie en ontslagvergoedingen waarvan verwacht wordt dat ze in de komende jaren zullen kristalliseren. - Voorzieningen voor het milieu of andere om de kosten voor het herstel van bepaalde eigendommen onder operationele leases te dekken. - Voorzieningen voor leegstaande eigendommen. - De voorziening tegen de toekomstige aflossing van de voordelen die deel uitmaken van de acties om de klantenbinding te versterken.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 85
TOELICHTING 30: VOORZIENINGEN (vervolg) -
-
De voorziening tegen de geschillen die in de normale gang van activiteit voortkomen waarvan verwacht wordt dat ze in de komende jaren zullen kristalliseren. Op basis van genomen juridisch advies, zou de uitkomst van die geschillen geen belangrijk verlies boven de voorziene bedragen op 31 december 2008 als gevolg hebben. De voorziening voor het langetermijn incentiveplan voor het management opgesteld in 2005 in het segment voertuigbeglazing. De vereffening van dit plan is voorzien in 2010.
TOELICHTING 31: LENINGEN Leningen worden als volgt geanalyseerd: in miljoen EUR
2008
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Obligatieleningen
200,0
-
-
Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering
199,6
-
-
-
-
89,6
Onderhandse leningen Uitgestelde betalingen ivm de overnames
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
200,0
200,0
-
-
200,0
199,6
266,1
-
-
266,1
25,6
25,6
-
0,7
22,7
23,4
286,0
243,2
618,8
11,7
150,0
261,7
423,4
-
555,3
251,4
806,7
-
549,2
253,4
802,6
-
22,5
-
22,5
-
30,3
-
30,3
489,2
863,8
520,2
1.873,2
477,8
730,2
537,8
1.745,8
Langlopende leningen
Schulden ivm financiële leases Kredietinstellingen en overige leningen
Subtotaal langlopende leningen Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering
86,4
-
-
86,4
-
-
-
-
-
232,7
16,4
249,1
-
273,0
9,4
282,4
Schulden ivm financiële leases Kredietinstellingen en overige leningen
3,7
31,8
15,3
50,8
32,2
8,8
0,6
41,6
43,9
13,3
-
57,2
69,7
22,2
-
91,9
Uitgestelde betalingen ivm de overnames
-
0,2
-
0,2
-
0,3
-
0,3
Intragroep financiering
-
-
-
-
-70,0
-
70,0
-
Subtotaal kortlopende leningen
134,0
278,0
31,7
443,7
31,9
304,3
80,0
416,2
TOTAAL LENINGEN
623,2
1.141,8
551,9
2.316,9
509,7
1.034,5
617,8
2.162,0
Commercial paper
De groep geeft obligatieleningen uit via haar 100% dochtermaatschappij D’Ieteren Trading b.v. De uitstaande obligatieleningen op 31 december zijn de volgende: 2008 Uitgiftedatum
Hoofdsom
2007 Vervaldatum
Vaste rente
Uitgiftedatum
(in miljoen EUR)
Totaal
Hoofdsom
Vervaldatum
Vaste rente
(in miljoen EUR)
Juli 2004
100,0
2012
5,25%
Juli 2004
100,0
2012
5,25%
Juli 2005
100,0
2015
4,25%
Juli 2005
100,0
2015
4,25%
200,0
200,0
De gewogen gemiddelde kost van de obligatieleningen in 2008 was 4,8% (2007: 4,8%). De groep geeft obligaties uit in het kader van een effectisering, via haar 100% dochtermaatschappij s.a. D’Ieteren Lease n.v. (“D’Ieteren Lease”). Het programma wordt uitgelegd in toelichting 14. De obligaties hebben een A1 rating. De marge betaalbaar bovenop EURIBOR bedraagt 65 basispunten. De gewogen gemiddelde kost van dit programma, inclusief de afschrijving van de initiële opstartkosten over een periode van 3 jaar, was 5,5% (2007: 5,2%). Het bedrag van obligaties erkend als kortlopende verplichtingen betreft de deel vervallend binnen het jaar. Verpande rekeningen ivm de effectisering worden opgenomen onder de rubriek “andere financiële activa” (zie toelichting 25). Verdere informatie inzake de effectisering wordt gegeven in toelichtingen 19 en 39.
JAARREKENING
Kortlopende leningen
86 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 31: LENINGEN (vervolg) Schulden in verband met financiële leases worden als volgt gedetailleerd: in miljoen EUR
2008
Niet langer dan één jaar Langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar Langer dan vijf jaar Subtotaal
2007
Minimale
Constante waarde
Minimale
Constante waarde
lease-
van de minimale
lease-
van de minimale
betalingen
leasebetalingen
betalingen
leasebetalingen
256,7
249,1
290,4
282,3
27,6
24,5
23,5
21,5
1,9
1,1
2,4
2,0
286,2
274,7
316,3
305,8
Min: toekomstige financieringskosten
-11,5
-10,5
Contante waarde van de schulden ivm financiële leases
274,7
305,8
De schulden in verband met financiële leases worden voornamelijk aangetroffen in het segment autoverhuur, die bepaalde voertuigen (inclusief voertuigen aangehouden onder “buy-back” overeenkomsten) en verscheidene installaties en uitrusting op die wijze financieert. De gemiddelde leasingsduur is minder dan één jaar. Voor het jaar afgesloten op 31 december 2008 bedroeg de gemiddelde effectieve rentevoet 5,0% (2007: 4,5%). De rentevoeten worden bij de ondertekening van de contracten vastgelegd. Al die contracten brengen vaste en onvoorwaardelijke leasebetalingen met zich mee. Financiële leases worden af en toe in het segment voertuigbeglazing gebruikt; ze worden niet gebruikt in het segment autodistributie. De schulden in verband met financiële leases van de groep worden beveiligd door het feit dat de lessors de eigendom over de geleasede goederen behouden. In 2007 werden borgstellingen opgesteld voor bepaalde financiële leases in het segment autoverhuur (zie toelichting 25). Kredietinstellingen en overige leningen bestaan hoofdzakelijk uit niet gesyndiceerde leningen (in het segment autodistributie) en gesyndiceerde leningen (in de segmenten autoverhuur en voertuigbeglazing), alsook kaskredieten. Afhangend van de munteenheid van de bankleningen en van het beschouwde segment, varieert de gewogen gemiddelde kost tussen 3,5% en 6,8% in 2008 (2007: 4,3% tot 5,8%). Onderhandse leningen betreffen vooral de volgende uitstaande bedragen in het segment autoverhuur, verschuldigd door Avis Finance Company plc (“AFC”), een indirecte 100% dochteronderneming van Avis Europe plc: 2008 Uitgiftedatum
Munteenheid
Hoofdsom
2007 Vervaldatum
(in miljoen)
Hoofdsom
Vervaldatum
(in miljoen)
Augustus 2000
USD
48,0
2010
48,0
2010
Juni 2002
EUR
26,8
2012
26,8
2012
Juni 2004
USD
240,0
2011,2012,2014
240,0
2011,2012,2014
Juni 2004
EUR
65,0
2012
65,0
2012
Juli 2006
EUR
250,0
2013
250,0
2013
De onderhandse leningen in USD dragen een gemiddelde vaste rentevoet van 6,3% (2007: 6,3%). Deze in euro, die vóór juli 2006 uitgegeven werden, dragen een gemiddelde vaste rentevoet van 5,8% (2007: 5,8%). Die onderhandse leningen zijn met vaste rentevoeten zodat hun contractueel prijsherzieningsprofiel met hun termijnplanning overeenstemt. De EUR 250,0 miljoen “Senior Floating Rate Notes” dragen rentevoet van EURIBOR plus 2,625%. Die obligaties, waarvan de EURIBOR rentevoet om de drie maanden herzien wordt, bevatten een optie waardoor AFC ze kan terugbetalen vanaf 31 juli 2008. Deze optie wordt apart erkend tegen reële waarde als een in het contract besloten derivaat (zie toelichting 19).
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 87
TOELICHTING 31: LENINGEN (vervolg) Onderhandse leningen betreffen vooral de volgende uitstaande bedragen in het segment voertuigbeglazing, verschuldigd door Belron Finance Limited, een 100% dochtermaatschappij van Belron: 2008 Rentevoet
Munteenheid
Hoofdsom
2007 Vervaldatum
Hoofdsom
Vervaldatum 2014
(in miljoen) Reeks A
5,68%
USD
200,0
2014
(in miljoen) 200,0
Reeks B
5,80%
USD
125,0
2017
125,0
2017
Reeks C
5,94%
GBP
20,0
2017
20,0
2017
De groep beschikt over twee programma’s van commercial paper (thesauriebewijzen) in België: - s.a. D’Ieteren Treasury n.v., een 100% dochteronderneming van de moedermaatschappij, beschikt over een programma van EUR 300,0 miljoen (2007: EUR 300,0 miljoen) gewaarborgd door de moedermaatschappij. De gewogen gemiddelde kost in 2008 van de uitgegeven bedragen bedroeg 4,6% (2007: 4,1%). Middellange termijn uitgiftes (“medium term notes” of “MTN”) mogen eveneens via dit programma verwezenlijkt worden. - AFC beschikt over een programma gewaarborgd door Avis Europe plc van EUR 200,0 miljoen (2007: EUR 200,0 miljoen) ten behoeve van het segment autoverhuur. Bedragen opgenomen in het kader van dit programma brengen interest op tegen een rentevoet met als referentie de EURIBOR vermeerderd met een marge. Deze rentevoet is afhankelijk van de marktvoorwaarden op het ogenblik van de uitgifte.
Uitgestelde betalingen in verband met de overnames betreffen bedragen die steeds verschuldigd zijn naar aanleiding van de overname van Avis Europe Investment Holdings Limited (een 100% dochteronderneming van Avis Europe plc) van Avis Inc. in 1997, en betaalbaar in vaste annuïteiten van GBP 1,9 miljoen inclusief interesten. De uitgestelde betalingen in verband met de overname worden uitgedrukt in GBP en zijn onderworpen aan een interest met een vaste rentevoet van 8,0% jaarlijks gedurende 29 jaar. Langlopende leningen zijn verschuldigd na meer dan één jaar, in overeenstemming met de volgende termijnplanning: in miljoen EUR Langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar Langer dan vijf jaar Langlopende leningen
2008
2007
1.420,9
1.024,7
452,3
721,1
1.873,2
1.745,8
De groep is blootgesteld aan wijzigingen in de rentevoeten zoals hieronder weergegeven (vóór de impact van derivaten ivm schulden). Dit betreft eveneens de risico’s voortvloeiend uit het tijdstip van vastlegging van de rentevoeten: in miljoen EUR
2008
2007
Niet langer dan één jaar
977,0
1.208,6
Langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar
889,0
498,3
Langer dan vijf jaar
450,9
455,1
2.316,9
2.162,0
Leningen
De classificatie van de leningen in functie van rentevoeten en munteenheid is als volgt (inclusief de waarde van de aanpassing voor afgedekte leningen weergegeven in toelichting 32): in miljoen EUR Munteenheid
2008
2007
Vaste
Variabele
rentevoet
rentevoet
EUR
297,3
1.358,9
GBP
43,9
38,3
USD
496,4
57,8
Totaal
Vaste
Variabele
rentevoet
rentevoet
Totaal
1.656,2
296,0
1.267,4
82,2
59,0
38,9
97,9
554,2
486,2
-
486,2
1.563,4
Andere
2,2
49,1
51,3
3,2
49,2
52,4
Totaal
839,8
1.504,1
2.343,9
844,4
1.355,5
2.199,9
JAARREKENING
De bedragen, onder dit programma, die op dit ogenblik opgenomen worden zijn betaalbaar in minder dan één jaar.
88 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 31: LENINGEN (vervolg) Indien de impact van de derivaten ivm schulden in rekening wordt genomen, is die classificatie de volgende: in miljoen EUR Munteenheid
2008
2007
Vaste
Variabele
rentevoet
rentevoet
EUR
1.121,5
676,9
GBP
64,9
66,9
USD
307,8
13,4
Totaal
Vaste
Variabele
rentevoet
rentevoet
Totaal
1.798,4
1.156,1
478,2
131,8
128,9
111,5
240,4
321,2
248,5
-1,0
247,5
1.634,3
Andere
46,5
46,0
92,5
34,2
43,5
77,7
Totaal
1.540,7
803,2
2.343,9
1.567,7
632,2
2.199,9
De leningen met variabele rentevoet zijn onderworpen aan verschillende rentevoeten vastgelegd met als referentie de heersende EURIBOR of een equivalent. De toepasbare rentevoeten voor uitstaande leningen tegen vaste rentevoeten zijn als volgt: 2008
2007
Munteenheid
Min.
Max.
Min.
Max.
EUR
3,7%
6,8%
4,3%
6,8%
GBP
5,7%
5,9%
5,9%
7,4%
USD
4,9%
6,8%
5,7%
9,0%
Andere
3,6%
6,1%
5,8%
8,0%
De reële waarde van kortlopende leningen benadert hun boekwaarde. De reële waarde van langlopende leningen wordt hieronder weergegeven: in miljoen EUR
2008
2007
Reële
Boek-
Reële
Boek-
waarde
waarde
waarde
waarde
Obligatieleningen
183,4
200,0
195,6
200,0
Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering
199,6
199,6
266,1
266,1
Schulden ivm financiële leases Kredietinstellingen, onderhandse leningen en overige leningen Uitgestelde betalingen ivm de overnames Langlopende leningen
25,7
25,6
22,7
23,4
1.089,1
1.425,5
1.183,9
1.226,0
22,1
22,5
28,8
30,3
1.519,9
1.873,2
1.697,1
1.745,8
De reële waarde van de obligatieleningen wordt bepaald op basis van hun marktprijs. De reële waarde van de obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering is gelijk aan hun boekwaarde. De reële waarde van de overige leningen wordt geschat op basis van de verhandelbare marktwaarden, of indien deze niet gemakkelijk beschikbaar zijn, door de toekomstige contractuele kasstromen te verdisconteren tegen de rentevoet die, op dat ogenblik, voor de groep op de markt beschikbaar is voor soortgelijke financiële instrumenten. Er zijn financiële verplichtingen (ratio) verbonden aan bepaalde leningen binnen de groep. In het segment voertuigbeglazing, is in valuta uitgedrukte leningen aangeduid als afdekking van de netto investering in niet in euro uitgedrukte netto activa. De wisselkoerswinst van EUR 37,5 miljoen (2007: EUR 18,6 miljoen) bij omzetting van de schulden in de presentatie valuta op de balansdatum wordt opgenomen in eigen vermogen. De reële waarde van de leningen op 31 december 2008 bedroeg EUR 392,1 miljoen (2007: EUR 518,1 miljoen). De ineffectiviteit die in de winst- en verliesrekening is verwerkt als gevolg van de afdekking van de netto investering in vreemde valuta bedraagt nihil.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 89
TOELICHTING 32: NETTOSCHULD De nettoschuld is een indicator niet gedefinieerd door de IFRS-normen. De groep stelt de nettoschuld echter niet voor als een alternatief voor de financiële indicators bepaald door de IFRS-normen. De groep maakt gebruik van het begrip nettoschuld om haar schuld te weerspiegelen. De nettoschuld is gelijk aan het totaal van de leningen verminderd met geldmiddelen, kasequivalenten en investeringen in vlottende activa. De nettoschuld houdt geen rekening met de reële waarde van de aan de schuld verbonden derivaten. De afgedekte leningen (d.w.z. leningen waarop hedge accounting volgens IAS 39 wordt toegepast) worden omgerekend tegen de wisselkoersen bepaald door de cross currency swaps. De andere leningen worden omgerekend tegen de wisselkoersen geldend op balansdatum. in miljoen EUR
31 december 2008
31 december 2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Langlopende leningen
489,2
863,8
520,2
1.873,2
477,8
730,2
537,8
1.745,8
Kortlopende leningen
134,0
278,0
31,7
443,7
31,9
304,3
80,0
416,2
-
27,0
-
27,0
-
37,9
-
37,9
623,2
1.168,8
551,9
2.343,9
509,7
1.072,4
617,8
2.199,9 -80,5
Aanpassing voor afgedekte leningen Brutoschuld Min: geldmiddelen en kasequivalenten
-1,2
-52,1
-44,6
-97,9
-1,9
-60,9
-17,7
Min: vlottende financiële activa
-36,3
-
-
-36,3
-24,4
-5,4
-
-29,8
Nettoschuld
585,7
1.116,7
507,3
2.209,7
483,4
1.006,1
600,1
2.089,6
De groep is verplicht de minderheidsbelangen in Belron in handen van derden over te nemen indien deze laatste hun verkoopopties wensen uit te oefenen. IAS 32 vereist dat de uitoefenprijs van zulke opties toegestaan aan minderheidsaandeelhouders (EUR 312,1 miljoen op 31 december 2008, waarvan EUR 86,5 miljoen verkoopopties waaraan aankoopopties met dezelfde voorwaarden verbonden zijn, met vervaldatum ten laatste in 2014 en EUR 225,6 miljoen verkoopopties waaraan geen aankoopopties verbonden zijn, met vervaldatum ten laatste in 2009) als financiële passiva in de geconsolideerde balans wordt opgenomen. Het verschil tussen de uitoefenprijs van de opties en de boekwaarde van de minderheidsbelangen (EUR 117,3 miljoen op 31 december 2008) is als bijkomende goodwill (EUR 194,8 miljoen op 31 december 2008) voorgesteld. Deze goodwill wordt aangepast aan het einde van de periode om de veranderingen in de uitoefenprijs van de opties en de boekwaarde van de desbetreffende minderheidsbelangen weer te geven. Deze handelswijze weerspiegelt het economische karakter van de transactie en heeft geen impact op het resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij. De uitoefenprijs van de verkoopopties houdt rekening met de geschatte toekomstige rentabiliteit van Belron. Indien de onderliggende schattingen zouden veranderen, zou de waarde van de verkoopopties opgenomen in de balans (en de bijhorende goodwill) beïnvloed worden (dit zou echter geen impact hebben op de winst- en verliesrekening onder de voor het ogenblik toegepaste boekhoudkundige behandeling).
TOELICHTING 34: OVERIGE LANGLOPENDE SCHULDEN Overige langlopende schulden zijn uitgestelde betalingen in verband met de overnames zonder interest, betaalbaar na meer dan 12 maanden. De boekwaarde van de andere langlopende schulden benadert hun reële waarde.
JAARREKENING
TOELICHTING 33: VERKOOPOPTIES TOEGESTAAN AAN MINDERHEIDSAANDEELHOUDERS
90 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 35: HANDELSSCHULDEN EN OVERIGE TE BETALEN POSTEN Handelsschulden en overige te betalen posten worden hieronder geanalyseerd: in miljoen EUR
2008
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Handelsschulden
63,6
282,4
87,6
433,6
136,2
384,8
87,6
608,6
Opgelopen kosten en uitgestelde opbrengsten
44,8
190,1
2,9
237,8
38,9
212,9
7,7
259,5
5,1
3,1
12,9
21,1
0,3
-2,0
14,3
12,6
-
-
12,4
12,4
-
-
3,1
3,1
43,4
63,6
209,3
316,3
48,4
74,6
203,1
326,1
156,9
539,2
325,1
1.021,2
223,8
670,3
315,8
1.209,9
Belastingen niet verbonden met het resultaat Uitgestelde betalingen ivm de overnames Overige te betalen posten Handelsschulden en overige te betalen posten
De terugbetaling van de handelsschulden en overige te betalen posten wordt voorzien binnen de 12 maanden. De boekwaarde van de handelsschulden en overige te betalen posten benadert hun reële waarde.
TOELICHTING 36: PERSONEELSKOSTEN De personeelskosten worden hieronder geanalyseerd: in miljoen EUR
2008
2007
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Pensioenkosten voor toegezegd-pensioenregelingen inzake bijdragen na uitdiensttreding
-4,1
-6,9
-12,5
Pensioenkosten voor toegezegd-pensioenregelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding (zie toelichting 20)
-1,1
-10,1
-3,2
Totaal pensioenkosten
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
-23,5
-4,1
-5,7
-11,3
-21,1
-14,4
-1,1
-10,2
-6,8
-18,1
-5,2
-17,0
-15,7
-37,9
-5,2
-15,9
-18,1
-39,2
-113,9
-266,3
-770,7
-1.150,9
-115,3
-275,4
-658,0
-1.048,7
-0,7
-0,2
-
-0,9
-0,7
-0,4
-
-1,1
Totaal personeelskosten
-119,8
-283,5
-786,4
-1.189,7
-121,2
-291,7
-676,1
-1.089,0
bestaande uit: courante elementen
-119,8
-283,0
-786,4
-1.189,2
-121,2
-291,7
-676,1
-1.089,0
-
-0,5
-
-0,5
-
-
-
-
Bezoldigingen en sociale zekerheid Op aandelen gebaseerde betalingen: afgewikkeld in eigen-vermogensinstrumenten
ongebruikelijke elementen (toegezegd-pensioenregelingen inzake bestaande uit: vergoedingen na uitdiensttreding bestaande uit: zie toelichtingen 9 en 20)
De bovenvermelde kosten houden geen rekening met de bedragen als last opgenomen tijdens de periode in verband met de langetermijn incentiveplan voor het management vermeld in toelichting 30. Het aantal personeelsleden wordt hieronder aangegeven (gemiddeld voltijdse equivalenten): 2008
2007
Autodistributie
1.650
1.601
Autoverhuur
5.967
6.122
Voertuigbeglazing
20.833
18.281
Groep
28.450
26.004
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 91
TOELICHTING 37: OP AANDELEN GEBASEERDE BETALINGEN Er bestaan in de groep twee soorten regelingen van op aandelen gebaseerde betalingen afgewikkeld in eigen-vermogensinstrumenten: - Sedert 1999 werden aandelenoptieplannen toegekend aan directeurs en kaderleden van het segment autodistributie, in het kader van de wet van 26 maart 1999. Het onderliggende aandeel is het gewone aandeel van s.a. D’Ieteren n.v. - Sedert 1998 werden verschillende aandelenoptieplannen (“share option schemes”, een “performance share plan” en “long-term incentive plans”) toegekend aan bepaalde categoriëen van personeel in het segment autoverhuur. Het onderliggende aandeel is het gewone aandeel van Avis Europe plc. Autodistributie De uitstaande opties bedragen: Aantal opties
Uitoefen-
(in eenheden) 2008
prijs
2008
2007
(in EUR)
12.303
-
121,0
Uitoefenperiode Van
Tot
1/1/2012
5/11/2018
2007
9.773
9.773
264,0
1/1/2011
2/12/2017
2006
8.285
8.315
266,0
1/1/2010
27/11/2016
2005
11.660
11.690
209,0
1/1/2009
6/11/2015
2004
8.945
9.035
142,0
1/1/2008
28/11/2014
2003
8.525
8.555
163,4
1/1/2007
16/11/2013
2002
6.000
6.130
116,0
1/1/2006
13/10/2015
2001
5.965
6.045
133,0
1/1/2005
25/10/2014
2000
13.430
13.460
267,0
1/1/2004
25/9/2013
1999
11.335
11.585
375,0
1/1/2003
17/12/2012
Totaal
96.221
84.588
Alle uitstaande opties zijn gedekt door eigen aandelen (zie toelichting 29). De wijzigingen in het aantal uitstaande opties gedurende het jaar zien eruit als volgt: Gewogen gemiddelde Aantal
uitoefenprijs
(in eenheden)
(in EUR)
2008
2007
2008
2007
Uitstaande opties bij het begin van de periode
84.588
86.475
229,0
215,4
Toegekend in de periode
12.303
9.773
121,0
264,0
Verbeurd in de periode
-480
-1.990
-
160,5
Uitgeoefend in de periode
-190
-9.750
-
131,8
-
80
-
133,0
Andere wijzigingen in de periode Uitstaande opties op het einde van de periode
96.221
84.588
199,6
229,0
waarvan: uitoefenbaar op het einde van de periode
54.200
45.775
221,2
237,1
In 2008 werden de meeste opties uitgeoefend tijdens de eerste helft van het jaar. De gemiddelde koers gedurende de periode bedroeg EUR 175,3 (2007: EUR 297,5). Voor de uitstaande aandelenopties op het einde van de periode is de gewogen gemiddelde uitstaande contractduur de volgende: Aantal jaren 31 december 2008
6,6
31 december 2007
7,1
De IFRS-norm 2 “Op aandelen gebaseerde betalingen” vereist dat de reële waarde van alle aandelenopties toegekend na 7 november 2002 als last wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening. De reële waarde van de opties moet geschat worden op elke toekenningsdatum. Een simple Cox model werd op elke toekenningsdatum gebruikt door de veronderstellingen op elk voorkomen aan te passen. De veronderstellingen voor de toekenningen van 2008 en 2007 zijn de volgende:
JAARREKENING
Toekenningsdatum
92 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 37: OP AANDELEN GEBASEERDE BETALINGEN (vervolg)
2008
2007
Aantal personeelsleden
212
153
Contante aandeelprijs (in EUR)
95,0
238,0
121,0
264,0
Optie-uitoefenprijs (in EUR) Wachtperiode (in jaren)
3,0
3,0
Verwachte duur (in jaren)
6,8
6,9
35%
17%
Risicoloos rendement (in %)
Verwachte volatiliteit (in %)
3,45%
4,60%
Verwacht dividend (in EUR)
3,10
2,60
Waarschijnlijkheid van uitdiensttreding (in %) Gewogen gemiddelde reële waarde per optie (in EUR)
-
-
21,2
58,6
De verwachte volatiliteit en dividenden werden door een onafhankelijke expert bepaald. Het risicoloze rendement is gebaseerd op de EUR zerocoupon koersen met een duur gelijk aan de toegekende opties. Autoverhuur De aandelenoptieplannen van het segment autoverhuur zouden een verwaterende impact hebben op het aandeelhouderschap van de groep in Avis Europe plc. Het totale aantal toegekende aandelenopties op 31 december 2008 bedraagt 34.688.400 (2007: 12.504.500). Het vertegenwoordigt 3,8% (2007: 1,3%) van het kapitaal van Avis Europe plc. Deze aandelenopties kunnen uitgeoefend worden tot 2013 (2007: 2013). Alle andere relevante details over deze aandelenoptieplannen worden gegeven in het jaarverslag van Avis Europe plc.
TOELICHTING 38: FINANCIEEL RISICOBEHEER Het thesauriebeleid richt zich op het verzekeren van een permanente toegang tot voldoende liquiditeit, en het opvolgen en inperken van rente- en wisselkoersrisico’s. Deze worden hieronder samengevat: Liquiditeitsrisico Elk bedrijfssegment van de groep streeft ernaar om over voldoende verbintenissen fondseninbreng te beschikken om tegemoet te komen aan alle verplichtingen – zoals geschat op basis van de lange termijn financiële projecties – voor ten minste de 2 volgende jaren. De lange termijn financiering wordt beheerd op het niveau van elk bedrijfssegment. Deze financiering wordt aangevuld met verschillende bronnen van liquiditeiten zonder verbintenissen (korte termijn kredietlijnen en handelspapier). De lange termijn financiering bestaat voornamelijk uit: - voor de segmenten autoverhuur en voertuigbeglazing: gesyndiceerde kredietlijnen, onderhandse en publieke obligaties; - voor het segment autodistributie: publieke retail obligaties, effectisering van leasing activiteiten en bilaterale kredietlijnen. Terugbetalingstermijnen worden zoveel mogelijk gespreid en financieringsbronnen worden gediversifieerd om het herfinancieringsrisico (tijdstip, markt) en de gerelateerde kosten (kredietsmargerisico) te beperken. Cash pooling schema’s worden geïmplementeerd (in de segmenten autodistributie en voertuigbeglazing) om de behoefte aan bruto financiering en de bijhorende kosten te minimaliseren.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 93
TOELICHTING 38: FINANCIEEL RISICOBEHEER (vervolg) Hierna volgt een analyse van de contractuele niet-verdisconteerde uitgaande kasstromen met betrekking tot de financiële verplichtingen, en van de afgeleide financiële activa en passiva op balansdatum: in miljoen EUR
Verschuldigd binnen het jaar
Verschuldigd tussen één en vijf jaar
Verschuldigd in meer dan vijf jaar
Totaal
Kapitaal
Interesten
Kapitaal
Interesten
Kapitaal
Interesten
Kapitaal
Interesten
-
9,5
100,0
32,8
100,0
8,5
200,0
50,8 18,5
Op 31 december 2008 Leningen Obligatieleningen Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering
86,4
8,6
198,1
9,9
1,5
-
286,0
Schulden ivm financiële leases
249,1
8,9
24,5
2,5
1,1
0,1
274,7
11,5
Andere leningen
108,8
71,4
1.095,0
186,0
323,6
26,2
1.527,4
283,6
Uitgestelde betalingen ivm de overnames Totaal Handelsschulden en overige te betalen posten
0,2
-
1,0
-
21,5
-
22,7
-
444,5
98,4
1.418,6
231,2
447,7
34,8
2.310,8
364,4
1.021,2
-
-
-
-
-
1.021,2
-
-195,9
-18,0
-162,9
-43,6
-73,1
-8,5
-431,9
-70,1
213,9
21,9
212,7
47,4
86,1
8,9
512,7
78,2
1.483,7
102,3
1.468,4
235,0
460,7
35,2
3.412,8
372,5
-
9,5
100,0
38,0
100,0
12,8
200,0
60,3
Afgeleide financiële activa en passiva Derivatencontracten - te ontvangen Derivatencontracten - te betalen Totaal Op 31 december 2007 Obligatieleningen Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering
-
14,2
253,6
24,6
12,5
0,2
266,1
39,0
Schulden ivm financiële leases
283,1
7,8
21,4
4,7
2,0
0,1
306,5
12,6
Andere leningen
197,6
84,8
580,2
248,7
574,2
59,5
1.352,0
393,0
0,3
-
1,3
-
29,0
-
30,6
-
481,0 1.209,9
116,3 0,1
956,5 10,6
316,0 1,0
717,7 -
72,6 -
2.155,2 1.220,5
504,9 1,1
-315,0
-
-231,5
-
-89,3
-
-635,8
-
322,4
-
275,7
-
107,2
-
705,3
-
1.698,3
116,4
1.011,3
317,0
735,6
72,6
3.445,2
506,0
Uitgestelde betalingen ivm de overnames Totaal Handelsschulden en overige te betalen posten Afgeleide financiële activa en passiva Derivatencontracten - te ontvangen Derivatencontracten - te betalen Totaal
Renterisico De groep streeft ernaar om de invloed van ongunstige rentebewegingen op de courante financiële resultaten te minimaliseren, voornamelijk met betrekking tot de volgende 12 maanden. Om de renteblootstelling te beheren, gebruikt de groep voornamelijk FRA’s, renteswaps, caps en floors. Elk segment bepaalt zelf het minimum afdekkingspercentage, hetgeen, voor de periode tot 12 maanden tussen de 50% en de 100% ligt en daarna gradueel afneemt over de tijd. De afdekkingshorizon bedraagt normaal 3 jaar. Afdekkingen of vastrentende schulden over een periode van meer dan 5 jaar zijn ongebruikelijk. Meer bepaald, het segment autodistributie streeft er bovendien naar om de uitleningsmarges te beschermen die voortkomen uit de lange termijn (operationele) lease activiteiten (D’Ieteren Lease). In dit geval zal de afdekking bepaald worden door de looptijd van de lease contracten (geschatte contracttermijn, afschrijvingsprofiel). Een verandering van 100 basispunten in de rente op rapporteringsdatum zou het eigen vermogen en het resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten hebben doen toenemen/afnemen met de bedragen zoals hieronder getoond. Deze analyse veronderstelt dat alle andere variabelen onveranderd blijven. Resultaat uit voortgezette in miljoen EUR
Kasstroomafdekking
bedrijfsactiviteiten
reserve
1% vermeerdering
1% vermindering
1% vermeerdering
31 december 2008
-5,5
5,8
-6,8
1% vermindering 6,8
31 december 2007
-6,9
7,5
-7,3
7,3
JAARREKENING
Leningen
94 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 38: FINANCIEEL RISICOBEHEER (vervolg) Wisselkoersrisico De doelstelling van de groep is om de kasstromen en investeringen te beschermen tegen mogelijk hoge wisselkoersschommelingen door alle materiële netto deviezenposities af te dekken. Materieel betekent meer dan één miljoen euro. Transactieblootstellingen zijn beperkt en meestal niet materieel. Indien deze toch materieel zouden zijn, worden deze verminderd of geannuleerd van zodra ze worden geïdentificeerd. Investeringen buiten de Eurozone zorgen voor een omrekeningsrisico. Dit wordt voornamelijk geminimaliseerd door het aangaan van schulden in dezelfde valuta als de kasstromen die door deze activa worden gegenereerd. Ter aanvulling van deze natuurlijke afdekkingen, gebruikt de groep instrumenten zoals termijncontracten in vreemde valuta, swaps, eenvoudige wisselkoersopties en, indien geschikt, “cross currency swaps”. Het niveau van de afdekking wordt op regelmatige basis herzien afhankelijk van de marktomstandigheden en telkens wanneer er een belangrijk actief wordt toegevoegd of verkocht. Een versterking/verzwakking van 10% van de euro ten opzichte van de volgende deviezen op 31 december zou het eigen vermogen en het resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten hebben doen toenemen/afnemen met de bedragen zoals hieronder getoond. Deze analyse veronderstelt dat alle andere variabelen onveranderd blijven: in miljoen EUR
Resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
Eigen vermogen
10% versterking
10% verzwakking
10% versterking
10% verzwakking
EUR/GBP
5,0
-5,1
-9,5
9,6
EUR/USD
-0,4
0,2
3,1
-3,5
EUR/CHF
4,0
-4,0
-2,2
2,2
EUR/GBP
-3,0
3,0
-9,1
8,9
EUR/USD
-1,2
1,3
1,9
-1,2
EUR/CHF
1,8
-1,8
-0,2
0,2
31 december 2008
31 december 2007
Wederpartijenrisico Kredietlimieten met betrekking tot financiële wederpartijen werden opgesteld voor financiële afgeleide producten en gelddeposito’s voor wat betreft hun bedrag en looptijd. Deze transacties worden slechts aangegaan bij een beperkt aantal vooraf gedefinieerde banken op basis van hun kredietwaardigheid, die minstens jaarlijks nagekeken wordt. De vereiste minimumwaardering is A(Standard & Poor’s). Limieten met betrekking tot de duurtijd van de blootstelling per transactiecategorie werden opgesteld ten einde de liquiditeit te beschermen en de impact te beperken in het geval de wederpartij in gebreke valt. De instrumenten en hun documentatie moeten goedgekeurd alvorens de geplande transacties plaatsvinden. Er bestaat geen betekenisvol prijsrisico buiten deze hierboven vermeld. Binnen dit raamwerk wordt er een ruime autonomie toegekend aan elk van de 3 activiteiten.
TOELICHTING 39: VOORWAARDELIJKE ELEMENTEN EN VERPLICHTINGEN in miljoen EUR
2008
2007
Verplichtingen tot aankoop van vaste activa
27,7
47,4
46,1
43,8
4,6
4,7
Overige belangrijke verplichtingen: Gegeven verplichtingen Verworven verplichtingen
De verplichtingen tot aankoop van vaste activa betreffen hoofdzakelijk de vloot van het segment autoverhuur.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 95
TOELICHTING 39: VOORWAARDELIJKE ELEMENTEN EN VERPLICHTINGEN (vervolg) De groep is een lessee in een aantal operationele leases. De samenhangende toekomstige minimale leasebetalingen onder niet afzegbare operationele leases, per vervaldag, is als volgt: in miljoen EUR
2008
2007
Op hoogstens één jaar
163,3
164,3
Op meer dan één jaar en minder dan vijf jaar
302,5
250,1
Meer dan vijf jaar
146,1
123,9
Totaal
611,9
538,3
Op elk jaareinde heeft de groep ook andere voorafbetaalde verplichtingen in verband met operationele leases betreffende voertuigen gekocht met een “buy-back” overeenkomst, opgenomen onder de vorderingen in verband met voertuigen in toelichting 27. De groep is een lessor in een aantal operationele leases, vooral via zijn 100% dochtermaatschappij D’Ieteren Lease. De samenhangende toekomstige minimale leasebetalingen onder niet-afzegbare operationele leases, per vervaldag, is als volgt: 2008 Vastgoed-
Voertuigen
beleggingen
2007 Overige
Totaal
materiële
Vastgoed-
Voertuigen
beleggingen
Overige
Totaal
materiële
vaste
vaste
activa
activa
Op hoogstens één jaar
0,1
89,4
-
89,5
0,2
81,0
-
81,2
Op meer dan één jaar en minder dan vijf jaar
0,5
120,1
-
120,6
0,6
108,0
-
108,6
Meer dan vijf jaar
0,5
0,1
-
0,6
0,5
-
-
0,5
Totaal
1,1
209,6
-
210,7
1,3
189,0
-
190,3
Op elk jaareinde heeft de groep ook andere diverse voorafbetaalde verplichtingen in verband met operationele leases betreffende voertuigen verkocht met een “buy-back” overeenkomst, opgenomen onder de uitgestelde opbrengsten in verband met voertuigen in toelichting 35. De opbrengsten, kosten, rechten en verplichtingen voortvloeiend uit leaseovereenkomsten in verband met vastgoedbeleggingen worden niet als materieel beschouwd voor de groep. Een algemene beschrijving van deze leaseovereenkomsten wordt bijgevolg niet gegeven. In het kader van de effectisering (zie toelichtingen 14, 19, 25, 31) heeft D’Ieteren Lease een inpandgeving toegestaan op haar activiteiten aan de obligatiehouders om haar verplichtingen te waarborgen. De inpandgeving werd toegestaan voor de volgende bedragen: - met betrekking tot het referentiebedrag: EUR 324,0 miljoen; - drie jaar interesten berekend tegen een interestvoet van 5%, of een andere interestvoet die kan worden overeengekomen tussen de partijen.
JAARREKENING
in miljoen EUR
96 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 40: RELATIES MET VERBONDEN PARTIJEN in miljoen EUR
2008
2007
Met entiteiten die gezamenlijk de zeggenschap uitoefenen of die een invloed van betekenis hebben over de groep: Bedrag van de transacties ingegaan gedurende de periode Openstaand creditsaldo op 31 december
0,7
0,6
10,0
10,0
Met geassocieerde ondernemingen: Verkopen
9,8
7,5
Aankopen
-0,1
-0,2
0,7
0,4
Verkopen
0,6
0,5
Openstaande handelsvorderingen op 31 december
0,1
0,1
Openstaande handelsvorderingen op 31 december Met joint ventures:
Met managers op sleutelposities: Beloning: Kortetermijnpersoneelsbeloningen
4,0
4,3
Vergoedingen na uitdiensttreding
0,2
0,2
4,2
4,5
Bedrag van de transacties ingegaan gedurende de periode
Totale beloning
n/a
n/a
Openstaand creditsaldo op 31 december
n/a
n/a
2,7
0,3
-
0,2
Met andere verbonden partijen: Bedrag van de transacties ingegaan gedurende de periode Openstaand creditsaldo op 31 december
TOELICHTING 41: BEËINDIGDE BEDRIJFSACTIVITEITEN In 2007, heeft Avis Europe zijn Griekse filiaal “Olympic Commercial and Tourist Enterprises SA”, die als een beëindigde bedrijfsactiviteit aangehouden was, afgestoten. De netto vergoeding van EUR 14,4 miljoen was na aftrek van een voorziening voor waarborg van EUR 7,8 miljoen. De netto activa op de datum van de afstoting bedroegen EUR 23,2 miljoen en het totale verlies bij de afstoting was als gevolg EUR 8,8 miljoen. Het verlies bij de afstoting was als ongebruikelijk element voorgesteld samen met een bijzonder waardeverminderingsverlies op goodwill van EUR 7,1 miljoen geboekt vóór de afstoting. In 2008 wordt een ongebruikelijk krediet van EUR 1,3 miljoen erkend (op de lijn “Beëindigde bedrijfsactiviteiten”) om de definitieve regeling van een garantievoorziening te weerspiegelen (zie toelichting 9). De resultaten, de belangrijkste categorieën van activa en passiva en de kasstromen van de beëindigde bedrijfsactiviteit (in het segment autoverhuur) in de voorgaande periode waren als volgt gedetailleerd: in miljoen EUR
31 december 2007 Courante
Ongebruikelijke
(1)
elementen
elementen
Totaal
en waardeaanpassingen Verkopen
(1)
48,7
-
Bedrijfsresultaat
7,9
-15,9
48,7 -8,0
Resultaat vóór belastingen
2,4
-15,9
-13,5
Belastingen
1,1
-
1,1
Resultaat na belastingen van de beëindigde bedrijfsactiviteiten
3,5
-15,9
-12,4
(1) Zie samenvatting van de specifieke grondslagen voor financiële verslaggeving in toelichting 2 en ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen in toelichting 9.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 97
TOELICHTING 41: BEËINDIGDE BEDRIJFSACTIVITEITEN (vervolg) Balans op de datum van de afstoting Goodwill
0,5
Overige immateriële vaste activa
0,2
Voertuigen
124,9
Overige materiële vaste activa
2,4
Voorraden
0,2
Actuele belastingvorderingen
0,1
Voertuigen met een “buy-back” overeenkomst
102,0
Handelsvorderingen en overige vorderingen
25,9
Geldmiddelen en kasequivalenten
2,4
Totaal activa
258,6
Verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen
1,2
Overige voorzieningen
0,6
Uitgestelde belastingverplichtingen
8,5
Kortlopende leningen
196,7
Handelsschulden en overige te betalen posten
28,4 235,4
Netto activa
23,2
Kasstromen verbonden met de beëindigde bedrijfsactiviteiten
2007
Netto kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten
0,2
Netto kasstroom uit de investeringsactiviteiten
-17,2
Netto kasstroom uit de financieringsactiviteiten
13,0
Totaal
-4,0
In het segment autoverhuur, bevat de lijn “afstoting van eigen-vermogensinstrumenten” van het gesegmenteerde kasstroomoverzicht (zie toelichting 3.4), in 2007, de netto verkoopopbrengsten op de datum van de afstoting (EUR 22,2 miljoen) verminderd door afgestoten geldmiddelen (EUR 2,4 miljoen).
TOELICHTING 42: LIJST VAN DOCHTERONDERNEMINGEN, GEASSOCIEERDE ONDERNEMINGEN EN JOINT VENTURES De volledige lijst van ondernemingen bedoeld door artikels 114 en 165 van het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van Vennootschappen zal neergelegd worden bij de Balanscentrale bij de Nationale Bank van België. Die kan ook op eenvoudig verzoek verkregen worden bij de maatschappelijke zetel van de moedermaatschappij (zie toelichting 1). De belangrijkste geconsolideerde dochterondernemingen van de moedermaatschappij worden hieronder vermeld: Naam
Land
% van aandelenkapitaal
% van aandelenkapitaal
op 31 december 2008
op 31 december 2007
100%
Autodistributie s.a. D’Ieteren Lease n.v.
België
100%
s.a. D’Ieteren Sport n.v.
België
75%
75%
s.a. D’Ieteren Services n.v.
België
100%
100%
België
100%
100%
Nederland
100%
100%
s.a. D’Ieteren Treasury n.v. D’Ieteren Trading b.v. D’Ieteren Car Rental s.a. Dicobel s.a.
Luxemburg
100%
100%
België
100%
100%
Verenigd Koninkrijk
59,59%
59,59%
Luxemburg
77,38%
77,38%
Autoverhuur Avis Europe plc Voertuigbeglazing Belron s.a.
JAARREKENING
Totaal verplichtingen
98 |
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 42: LIJST VAN DOCHTERONDERNEMINGEN, GEASSOCIEERDE ONDERNEMINGEN EN JOINT VENTURES (Vervolg) Door rekening te houden met de eigen aandelen in het bezit van Avis Europe zijn de percentages gebruikt voor de consolidatie van Avis Europe iets hoger dan de hierboven vermelde participatie in het geplaatste kapitaal van Avis Europe: 2008
2007
Gemiddeld percentage
59,74%
59,72%
Percentage op jaareinde
59,64%
59,84%
Door rekening te houden met de impact van het uitoefenen van een koopoptie op 3,65% van het kapitaal van Belron op 30 maart 2007, verschilde het gemiddelde percentage gebruikt voor de consolidatie van Belron in 2007 van het percentage op jaareinde: 2008
2007
Gemiddeld percentage
77,38%
76,94%
Percentage op jaareinde
77,38%
77,38%
TOELICHTING 43: WISSELKOERSEN De maandelijkse winst- en verliesrekeningen van buitenlandse operaties worden omgerekend met de relevante wisselkoers voor die maand. Met uitzondering van de balans die omgerekend wordt aan de slotkoers, zijn alle lijnen in de geconsolideerde jaarrekening gebaseerd op gewogen gemiddelde koersen. De voornaamste wisselkoersen gebruikt voor de omrekeningen zijn de volgende: Aantal euro’s voor een munteenheid vreemde munt
2008
2007
Slotkoers AUD
0,50
0,60
BRL
0,30
0,39
CAD
0,59
0,69
GBP
1,05
1,40
0,71
0,69
AUD
0,57
0,61
BRL
0,37
0,37
CAD
0,64
0,68
USD Gemiddelde koers
(1)
GBP
1,37
1,46
USD
0,68
0,73
(1) Effectieve gemiddelde koers voor de winst of het verlies toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten.
TOELICHTING 44: GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Geen belangrijke gebeurtenissen, buiten de gebruikelijke gang van zaken, hebben plaatsgevonden tussen de datum van de afsluiting van het boekjaar en de datum waarop de jaarrekening voor uitgifte is goedgekeurd.
JAARVERSLAG 2008 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 99
TOELICHTING 45: VERSLAG VAN DE COMMISSARIS Verslag van de Commissaris aan de Algemene Vergadering der Aandeelhouders van D’Ieteren n.v. over de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2008
Verklaring over de geconsolideerde jaarrekening zonder voorbehoud Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2008, opgesteld op basis van International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie, met een balanstotaal van EUR 5.365,8 miljoen en waarvan de resultatenrekening afsluit met een winst aan de houders van eigenvermogensinstrumenten toerekenbare van het boekjaar van EUR 32,2 miljoen. De rekeningen van de buitenlandse dochtervennootschappen welke in de consolidatie werden opgenomen, werden door andere revisoren nagezien, ons attest steunt tendien opzichte op hun verklaringen. Het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het opzetten, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening die geen afwijkingen van materieel belang, als gevolg van fraude of van het maken van fouten, bevat, het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels, en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking te brengen op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat, als gevolg van fraude of van het maken van fouten. Overeenkomstig voornoemde controlenormen hebben wij rekening gehouden met de administratieve en boekhoudkundige organisatie van het geconsolideerde geheel, alsook met zijn procedures van interne controle. Wij hebben van de verantwoordelijken en van het bestuursorgaan van de vennootschap de voor onze controles vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen. Wij hebben op basis van steekproeven de verantwoording onderzocht van de bedragen opgenomen in de jaarrekening. Wij hebben de gegrondheid van de waarderingsregels, van de consolidatiegrondslagen, de redelijkheid van de betekenisvolle boekhoudkundige ramingen gemaakt door de vennootschap, alsook de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening als geheel beoordeeld. Wij zijn van mening dat deze werkzaamheden een redelijke basis vormen voor het uitbrengen van ons oordeel. Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2008 een getrouw beeld van het vermogen, de financiële toestand en de financiële prestatie en cash flow van het geconsolideerde geheel, in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie. Bijkomende vermelding Het opstellen en de inhoud van het geconsolideerde jaarverslag vallen onder de verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan. Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermelding op te nemen die niet van aard is om de draagwijdte van onze verklaring over de jaarrekening te wijzigen: - het geconsolideerde jaarverslag behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de gezamenlijke in de consolidatie opgenomen ondernemingen worden geconfronteerd, alsook van hun positie, hun voorzienbare evolutie of de aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op hun toekomstige ontwikkeling. Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare inconsistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader van ons mandaat.
Gedaan te Brussel, op 13 maart 2009
SC BDO ATRIO DELVAUX, FRONVILLE, SERVAIS ET ASSOCIÉS Commissaris Vertegenwoordigd door
Jean-Louis SERVAIS Bedrijfsrevisor
Gérard DELVAUX Bedrijfsrevisor
JAARREKENING
Overeenkomstig de wettelijke bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van het mandaat van Commissaris. Dit verslag omvat ons oordeel over het getrouwe beeld van de geconsolideerde jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermelding.
100 |
JAARVERSLAG 2008 | VERKORTE STATUTAIRE JAARREKENING
s.a. D’Ieteren n.v. Verkorte statutaire s.a. D’Ieteren n.v. jaarrekening 2008 Verkorte statutaire jaarrekening 2008
INHOUD 101
VERKORTE BALANS
102
VERKORTE RESULTATENREKENING
102
VERKORTE TOELICHTING
103
SAMENVATTING VAN DE WAARDERINGSREGELS
De statutaire jaarrekening van s.a. D’Ieteren n.v. wordt hieronder samengevat overeenkomstig artikel 105 van de vennootschapswet. De gehele versie van de statutaire jaarrekening, samen met het jaarverslag van de Raad van bestuur en het verslag van de Commissaris zullen binnen de wettelijke termijn bij de Nationale Bank van België neergelegd worden en kunnen gratis verkregen worden via het internet (www.dieteren.com) of op aanvraag bij: s.a. D’Ieteren n.v. Maliestraat 50 B - 1050 Brussel De Commissaris heeft een goedkeurende verklaring zonder voorbehoud van de statutaire jaarrekening gegeven.
JAARVERSLAG 2008 | VERKORTE STATUTAIRE JAARREKENING | 101
Verkorte balans Op 31 december
in miljoen EUR
2008
2007
2.045,1
2.096,7
Vaste activa II.
Immateriële vaste activa
III.
Materiële vaste activa
IV.
Financiële vaste activa
Vlottende activa V.
Vorderingen op meer dan één jaar
VI.
Voorraden
2,8
2,6
96,2
95,5
1.946,1
1.998,6
442,1
430,0
0,3
0,7
339,2
312,8
VII.
Vorderingen op ten hoogste één jaar
86,2
91,0
VIII.
Geldbeleggingen
7,6
18,1
IX.
Liquide middelen
1,1
1,2
X.
Overlopende rekeningen
7,7
6,2
2.487,2
2.526,7
2008
2007
TOTAAL DER ACTIVA
in miljoen EUR PASSIVA Eigen vermogen
690,4
794,1
I.A.
160,0
160,0
Geplaatst kapitaal
II.
Uitgiftepremies
IV.
Reserves
V.
Overgedragen winst
Voorzieningen en uitgestelde belastingen Schulden VIII.
Schulden op meer dan één jaar
IX.
Schulden op ten hoogste één jaar
X.
Overlopende rekeningen
TOTAAL DER PASSIVA
24,4
24,4
481,0
573,0
25,0
36,7
30,9
31,8
1.765,9
1.700,8
1.378,7
1.346,4
336,3
310,4
50,9
44,0
2.487,2
2.526,7
JAARREKENING
ACTIVA
102 |
JAARVERSLAG 2008 | VERKORTE STATUTAIRE JAARREKENING
Verkorte resultatenrekening in miljoen EUR
2008
2007
I.
Bedrijfsopbrengsten
2.626,6
2.585,3
II.
Bedrijfskosten
2.568,1
2.511,7
III.
Bedrijfswinst
IV.
Financiële opbrengsten
58,5
73,6
2,4
230,0
V.
Financiële kosten
101,2
88,1
VI.
Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening, vóór belasting
-40,3
215,5
VII.
Uitzonderlijke opbrengsten
VIII.
Uitzonderlijke kosten
1,6
-
47,8
186,7
-86,5
28,8
IX.
Resultaat van het boekjaar vóór belasting
IXbis.
Uitgestelde belastingen
X.
Belastingen op het resultaat
XI.
Resultaat van het boekjaar
XII.
Wijziging van de belastingvrije reserves
(1)
-
0,1
XIII.
Te bestemmen resultaat van het boekjaar
-87,2
27,9
-
-
0,7
1,0
-87,2
27,8
(1) Onttrekking aan de belastingvrije reserves (+) / Overboeking naar de belastingvrije reserves (-).
Verkorte toelichting
Verkorte toelichting Vergoeding van de commissaris De Commissaris voor de statutaire rekeningen is SC BDO ATRIO, DELVAUX, FRONVILLE, SERVAIS ET ASSOCIÉS, Réviseurs d’entreprises – Bedrijfsrevisoren (“BDO ATRIO – DFSA”). De vergoeding van de Commissaris, inclusief de honoraria gefactureerd door entiteiten die in verband zijn met de Commissaris voor de statutaire rekeningen overeenkomstig artikel 134 van de vennootschapswet, wordt als volgt geanalyseerd: in EUR
2008
2007
160.000
144.000
Revisorale opdrachten s.a. D’Ieteren n.v. (gefactureerd door BDO ATRIO – DFSA) Andere opdrachten Andere controleopdrachten s.a. D’Ieteren n.v. (gefactureerd door BDO ATRIO – DFSA) Belastingadvies (gefactureerd door SC BDO ATRIO – DFSA, Conseils fiscaux – Belastingsconsulenten – Voorheen Socofidex) TOTAAL
3.575
5.678
17.141
15.125
180.716
164.803
JAARVERSLAG 2008 | VERKORTE STATUTAIRE JAARREKENING | 103
Samenvatting van de waarderingsregels
Gebouwen
Percentage
Methode
5%
L/D
Inrichting van lokalen
10%
L/D
Magazijn- en garage uitrusting
15%
L/D
Netwerkidentificatiematerieel
20%
L/D
Kantoormeubilair
10%
L/D L/D
Kantoormaterieel
20%
Rollend materieel
25%
L
Verwarmingsuitrusting
10%
L/D
20%-33%
L/D
Informatica-uitrusting L: lineair. D: degressief (percentage dubbel zo hoog als het basispercentage).
Materiële vaste activa worden geherwaardeerd wanneer ze een zekere duurzame meerwaarde vertonen. De afschrijvingen op de herwaarderingsmeerwaarden worden lineair berekend op de resterende looptijd voorzien in het afschrijvingsplan van de betrokken goederen. Financiële vaste activa worden opgenomen aan hun aanschaffingsprijs, na aftrek van de nog niet opgevorderde bedragen (deelnemingen) of aan de nominale waarde (vorderingen). Ze kunnen aan herwaardering worden onderworpen. Ze ondergaan waardeverminderingen in geval van duurzame minderwaarde of waardevermindering. Bijkomende kosten worden ten laste genomen tijdens het boekjaar. Vorderingen op meer dan één jaar en vorderingen op ten hoogste één jaar worden gewaardeerd aan hun nominale waarde. Waardeverminderingen worden toegepast indien de terugbetaling na afloop van de termijn geheel of gedeeltelijk onzeker is of in gevaar gebracht wordt, of indien de realisatiewaarde bij afsluiting van het boekjaar lager is dan de boekwaarde. Voorraden nieuwe wagens worden gewaardeerd aan hun geïndividualiseerde aanschaffingsprijs. De andere voorraadrubrieken worden gewaardeerd aan hun aanschaffingsprijs volgens de fifomethode, de gewogen gemiddelde prijs of de geïndividualiseerde aanschaffingsprijs. Waardeverminderingen worden toegepast naargelang de realisatiewaarde of de marktwaarde. Geldbeleggingen en liquide middelen worden opgenomen aan hun aanschaffingswaarde. Ze zijn onderhevig aan waardeverminderingen indien de realisatiewaarde bij afsluiting van het boekjaar lager ligt dan de aanschaffingswaarde. Indien deze beleggingen uit eigen aandelen bestaan, aangehouden ter dekking van aandelenopties, worden bijkomende waardeverminderingen geboekt als de uitoefenprijs lager ligt dan de boekwaarde zoals beschreven in voorgaande paragraaf. Voorzieningen voor risico’s en kosten worden geïndividualiseerd opgenomen en houden rekening met voorzienbare risico’s. Ze zijn aan terugname onderhevig in zover ze bij afsluiting van het boekjaar een actuele schatting overschrijden van de risico’s en kosten waarvoor ze zijn opgesteld. Schulden worden aan hun nominale waarde opgenomen. Waardering van activa en passiva in vreemde valuta Financiële vaste activa worden gewaardeerd in overeenstemming met het advies 152/4 van de Commissie voor Boekhoudnormen. Voorraden worden aan de historische koers gewaardeerd, of aan de gemiddelde koers bij afsluiting van het boekjaar, indien deze lager ligt dan de historische koers. Monetaire posten en verplichtingen worden gewaardeerd aan de officiële slotkoers of aan de koers van het contract in het geval van specifieke afdekkingstransacties. Alleen de negatieve verschillen per valuta worden in het resultaat opgenomen.
JAARREKENING
De geactiveerde informatica ontwikkelingskosten (immateriële vaste activa) worden volgens de lineaire methode afgeschreven gedurende hun gehele economische levensduur. De duur van deze afschrijving mag niet kleiner zijn dan 2 jaar noch groter dan 7 jaar. Materiële vaste activa worden gewaardeerd aan hun aanschaffingswaarde. De interestkosten van het opgenomen kapitaal ter financiering van de investering zijn hier niet inbegrepen. Vaste activa die in bruikleen, financieringshuur of gelijkaardige rechten worden gehouden, worden voor hun reconstitutiewaarde in kapitaal opgenomen. De afschrijvingspercentages van de vaste activa worden bepaald in functie van de vermoedelijke economische gebruiksduur. Vanaf 1 januari 2003 worden de verworven of de na deze datum opgestelde vaste activa pro rata temporis afgeschreven. De hieraan verbonden kosten worden over dezelfde periode afgeschreven. De voornaamste afschrijvingspercentages zijn de volgende: