Australiëlaan 5 3526 AB UTRECHT tel: 030 693 60 00 fax: 030 693 60 01 KvK nr. 3104 2832 E:
[email protected] I: www.atrive.nl
Evaluatie Mijn huis mijn toekomst
Velp Noord Velp Zuid Rheden en kleine kernen
G e m e e nt e R he d e n i n s a m e n w e r ki ng m e t V IV A R he d e n, C O S B O , z o r g o r g a ni s a t i e s A t t e nt Z o r g e n B e ha nd e l i ng , I n no f o r t e e n w o ni ng c o r p o r a t i e Vivare
Annegreet Blokland MSc Drs. Eric Schellekens Datum
29 januari 2016
Projectnummer
1300350
Blad 1
I n h ou d s o p g a v e
1
Inleiding
3
2
O p z e t p r oj e c t 2.1 Doelgroep en doelstelling van het project 2.2 Aanpak 2.3 Producten
4 4 4 5
3
Resultaten: algemeen 3.1 Informatiemarkten 3.2 Vrijwillige voorlichters 3.3 Checklist en Gelderse Huistest 3.4 Huisbezoeken 3.5 Stimuleringsregeling 3.6 Ondernemers 3.7 PR 3.8 Neveneffecten
6 6 6 7 7 8 9 9 9
4
Resultaten Velp Noord 4.1 Voorlichtingsbijeenkomst met informatiemarkt 4.2 Huisbezoeken 4.3 Stimuleringsregeling
10 10 12 12
5
Resultaten Velp Zuid 5.1 Voorlichtingsbijeenkomst met informatiemarkt 5.2 Huisbezoeken 5.3 Stimuleringsregeling
17 17 19 19
6
R e s u l t a t e n R h e d e n e n k l e i n e k e r ne n 6.1 Voorlichtingsbijeenkomst met informatiemarkt 6.2 Huisbezoeken 6.3 Stimuleringsregeling
24 24 26 26
7
C o n c l u si e s e n a a n b e v e l i n ge n
32
B i j l a g e O v e r z i c h t r e s u l t a t e n pe r k e r n
36
Blad 2
1
Inleiding
Zo lang mogelijk zelfstandig wonen, dat is wat veel senioren graag willen. Dit vraagt om een geschikte woning, zodat zij inderdaad veilig en comfortabel kunnen blijven wonen. Het aantal senioren in de gemeente Rheden groeit, hiermee neemt de urgentie van een geschikte woningvoorraad toe. Een extra impuls geeft de huidige trend van extramuralisering. Hierdoor blijven senioren met een lichte tot matige zorgvraag in de reguliere woningvoorraad wonen, waar zij voorheen nog konden verhuizen naar het verzorgingshuis. Gezien deze ontwikkelingen vindt de gemeente Rheden het van belang om preventief inwoners te informeren over de mogelijkheden om de woning aan te passen. Hiermee sluit zij bovendien aan bij de kanteling van de Wmo die de eigen verantwoordelijkheid van de burger stimuleert. Bovendien zorgt het preventief aanpassen van de woning ervoor dat bewoners pas in een later stadium of helemaal geen beroep op de Wmo hoeven te doen. De gemeente Rheden heeft de afgelopen jaren niet stilgezeten. In de dorpen Dieren en LaagSoeren vond in de afgelopen jaren reeds de informatiecampagne Mijn huis mijn toekomst plaats met goede resultaten. In 2014 werd de campagne uitgevoerd in Velp Noord (eerste halfjaar) en Velp Zuid (tweede halfjaar). In 2015 vond de campagne plaats in Rheden, Ellecom, De Steeg en Spankeren. In de campagne worden ouderen gestimuleerd om met veelal kleine aanpassingen, in zowel koop als huur, hun woning geschikter te maken. In dit evaluatierapport beschrijven wij de resultaten van de campagne. De campagne Mijn huis mijn toekomst vindt plaats in samenwerking met woningcorporatie Vivare, welzijnsorganisatie VIVA Rheden, zorgorganisaties Attent Zorg en Behandeling en Innoforte en de ouderenbonden verenigd in het COSBO, met financiële steun van de provincie Gelderland. Voorliggend evaluatierapport betreft de evaluatie van het project Mijn huis mijn toekomst en is gebaseerd op:
evaluatieformulieren bezoekers informatiemarkt
evaluatie met de betrokken professionals en vrijwilligers
analyse van de checklisten en het gebruik van de stimuleringsregeling.
Blad 3
2
Opzet project
2.1
Doelgroep en doelstelling van het project
De gekozen doelgroep bestaat uit alle zelfstandig wonende inwoners van 55 jaar en ouder en mantelzorgers. Het doel van het project is hen bewust na te laten denken over de nabije toekomst. Wil men in de huidige woning blijven wonen? Zo ja, wat is er voor nodig om in de woning veilig, prettig en comfortabel oud te kunnen worden? Wat kan de bewoner er zelf aan laten doen? Welke woningaanpassingen zijn praktisch, eenvoudig en tegen beperkte kosten uit te voeren? Oftewel, bewustwording in het kader van het ouder worden in relatie tot de woning en de hieraan gerelateerde keuzes die gemaakt kunnen worden. Het aanpassen van de woning is één van de keuzes. De voorlichting vanuit het project kan ook leiden tot bewustwording dat bepaald gedrag dat leidt tot gevaarlijke situaties in en om het huis, moet veranderen (bijvoorbeeld losliggende matjes, spullen op de trap). Of tot de constatering dat de huidige woning niet voldoet of op termijn ongeschikt is en dat men dus eigenlijk zou moeten verhuizen. 2.2
Aanpak
Onder de projectnaam ‘Mijn huis mijn toekomst’ zijn alle 55-plussers, intermediairs en mantelzorgers in de gemeente Rheden benaderd om de doelstelling onder hun aandacht te brengen. Het project is in drie fases opgebouwd. Om een grove schets van de aanpak weer te geven worden de afzonderlijke fases hieronder kort beschreven. Fase I: voorbereiden Bij start campagne:
Overleg met stuurgroep: afstemmen verwachtingen en doornemen aanpak
Overleg met projectgroep: plannen van activiteiten en afspraken over taakverdeling
Afstemming en op maat maken van de Checklist inclusief update prijzen en afstemming over woningaanpassingen met Vivare (wanneer is toestemming nodig)
Stimuleringsregeling klaarmaken
Informeren over start campagne: brief aan signaleerders.
Informatie/netwerkbijeenkomst signaleerders (professionals en vrijwilligers)
Per deelproject:
Opstellen voorlichtingsplan met activiteiten
Contact leggen met lokale ondernemers en informeren over campagne
Bijscholen en trainen vrijwillige voorlichters & afstemmen werkwijze
Stimuleringsregeling bijstellen.
Blad 4
Rolverdeling: - Gemeente: regievoerder van het project. Communicatie richting burgers en betrokken instanties. - VIVA Rheden: coördinatie en begeleiding huisbezoeken. De vrijwillige voorlichters hebben via de huisbezoeken een zeer grote rol om het project Mijn huis mijn toekomst tot een succes te maken. Zij hebben het directe contact met bewoners en nemen aan de hand van de Checklist de woning door. Deelname in projectgroep en stuurgroep. - Vivare: communicatie richting huurders over het aanpassen van de woningen en hun beleid daarin. Regelen van uitvoering van werkzaamheden voor die huurders die aanpassingen via Vivare wilden realiseren. Deelname in projectgroep en stuurgroep. - COSBO: communicatie richting haar leden (ouderenbonden) en het creëren van draagvlak. Deelname in projectgroep en stuurgroep. - Zorgorganisaties Attent Zorg en Behandeling en Innoforte: signalerende rol richting clienten. Deelname in stuurgroep en projectgroep.
Fase II: voorlichten
Praktisch vormgeven van de afspraken die in fase I tot stand zijn gekomen
Communicatie: informeren van pers, berichtgeving via websites, informeren inwonersorganisaties (o.a. presentatie gegeven voor wijkorganisatie), posters op centrale locaties in de wijk, uitnodigingsbrief aan 55-plussers inclusief folder
Praktische en inhoudelijke voorbereiding & uitvoering informatiemarkten.
Fase III: uitvoeren en evalueren
Het coördineren en afleggen van de huisbezoeken
Het daadwerkelijk uitvoeren van de woningaanpassingen
Bijeenkomsten vrijwillige voorlichters
Evaluatie.
2.3
Producten
Motivering
Verleiden
Ondersteuning
Advies op maat
De volgende producten zijn ontwikkeld:
Folder met daarin een antwoordkaart voor aanvragen huisbezoek
Poster Mijn huis mijn toekomst
Checklist Mijn huis mijn toekomst ten aanzien van bouwkundige woningaanpassingen (zoals fysieke aanpassingen in toilet en badkamer) en technologische toepassingen (zoals digitaal spiekoog, videodeurintercom, automatische raamopener)1.
Documenten voor huisbezoeken: lijst met lokale ondernemers, informatieblad over thuistechnologie aanbod door zorgaanbieders, document ‘werkwijze huisbezoek’
Stimuleringsregeling Mijn huis mijn toekomst.
1
Dit is een verschil ten aanzien van het project in Dieren (alleen bouwkundige aanpassingen) en het project in Laag-Soeren (alleen technologische toepassingen).
Blad 5
3
Resultaten: algemeen
3.1
Informatiemarkten
Bij de start van ieder deelproject kregen alle 55-plus huishoudens een op naam gestelde schriftelijke uitnodiging van de wethouder. Inwoners werden uitgenodigd om deel te nemen aan een van de twee voorlichtingsbijeenkomsten (middag/avond op zelfde dag). Bij deze uitnodigingsbrief was een folder gevoegd met daarin een antwoordkaart. Met deze antwoordkaart kon men zich opgeven voor een huisbezoek van een vrijwillige woonadviseur. Tijdens de voorlichtingsbijeenkomst/markt was er een centrale presentatie en werd een gesprek aangegaan over het nut en de mogelijkheden om de woning te verbeteren (door Schellekens Advies / Atrivé). Tijdens de gesprekken viel op dat het overgrote merendeel van de aanwezige senioren al meer dan 25 jaar in de huidige woning woonde. Steeds wilde meer dan 95 % van de aanwezigen ook blijven wonen waar ze nu woonden. Zij kregen informatie over de huisbezoeken en de stimuleringsregeling. Naast de voorlichting was er een informatiemarkt van diverse aanbieders op het wonen-welzijn-zorgvlak, hulpmiddelen in huis, actief en fit blijven, maaltijdenservice, pedicure, ouderenbond. Kortom, informatie over zaken om prettiger en veiliger te wonen. Na afloop van de bijeenkomsten konden de bezoekers een evaluatieformulier inleveren. Zij maakten daarmee kans op een prijsje. Zie uitkomsten van de evaluatie: resultaten per deelproject.
3.2
Vrijwillige voorlichters
Via VIVA Rheden zijn circa 18 vrijwillige voorlichters actief betrokken bij de uitvoering van het project. De coördinatie van de huisbezoeken werd ook gedaan door een professional. De taak van de vrijwillige voorlichters is om bij mensen op huisbezoek te gaan om samen met de bewoner aan de hand van de Checklist de woning door te lopen. De vrijwillige voorlichters hebben in 2014 een training gevolgd waarin de Checklist en de procedure (huisbezoek, stimuleringsregeling, Gelderse Huistest) zijn doorgenomen en inhoudelijke informatie over mogelijke aanpassingen is verstrekt. Vervolgens is er een bezoek gebracht aan een leegstaande huurwoning van Vivare om daar de Checklist uit te proberen. In 2015 is er een vervolgbijeenkomst met de vrijwilligers geweest over de voortgang van het project. Daarnaast heeft VIVA Rheden verschillende bijeenkomsten met de vrijwilligers georganiseerd tijdens het project over de ervaringen en werkwijze tijdens de huisbezoeken. De vrijwillige voorlichters waren al actief als seniorenvoorlichter en betrokken bij de campagne en hadden derhalve al ervaring met brede signalering. Extra scholing op dat vlak was niet nodig. De groep was en is enthousiast, zeer gedreven en betrokken. Zij onderstrepen het belang van de voorlichting aan de hand van de checklist aan huis. Tijdens de evaluatie (eind 2014 en oktober 2015) gaven de vrijwillige voorlichters de volgende aandachtspunten aan:
Blad 6
Informeren van aannemers vraagt aandacht (2014); zij kunnen beter op de hoogte zijn. Hiervoor zijn vervolgens diverse inspanningen gedaan. In 2015 was merkbaar dat aannemers het (weer) drukker hadden, waardoor een klus niet gelijk kon worden uitgevoerd. Ook is de ervaring dat de betrokkenheid van een lokale aannemer groot is, dit is dus zeer positief.
Soms willen inwoners bedenktijd, dan is het goed om de checklist achter te laten en hier later op terug te komen.
Afstemming met Vivare: beleid bij woningaanpassingen in relatie tot huurverhoging. Aandacht is nodig voor mensen met kleine portemonnee die woning willen aanpassen. De ervaring is dat huurders vaak afhaken en niet tot woningaanpassingen overgaan.
Inwoners zien vaak op tegen een verbouwing, aandacht is nodig voor het verlagen van de drempel om tot aanpassingen over te gaan. Anderzijds is de ervaring dat het project met de bijbehorende stimuleringsregeling net het laatste duwtje geeft om tot aanpassingen over te gaan.
3.3
Checklist en Gelderse Huistest
Checklist Atrivé/ Schellekens Advies hebben een Checklist ontwikkeld waarin per ruimte diverse maatregelen zijn opgenomen op het gebied van woningaanpassingen en thuistechnologie. Bij elke maatregel/aanpassing kan het volgende aangekruist worden: Bij eerste huisbezoek: -
Situatie zoals die nu is (is de aanpassing reeds gedaan? (ja/nee/nvt)
-
Gewenste situatie (is de ideale situatie)
Bij tweede huisbezoek: -
De werkelijk uitgevoerde aanpassingen (constatering achteraf).
Per maatregel in de checklist is een gemiddelde kostenraming opgenomen inclusief btw en arbeidsloon, zodat senioren vooraf weten waaraan zij toe zijn. Bij een aantal maatregelen is aangegeven dat contact met woningcorporatie Vivare nodig is voor advies en toestemming wanneer huurders deze aanpassing wensen. De checklist is tussentijds geëvalueerd (type maatregelen en prijzen) en geüpdatet voorafgaand aan de start van het project in Velp Zuid en Rheden en de kleine kernen. Gelderse Huistest Bewoners zijn ook gewezen op de mogelijkheid om de Gelderse Huistest (www.geldersehuistest.nl) in te vullen. In de Gelderse Huistest worden ruim 20 vragen gesteld aan de bewoner. De Gelderse Huistest is onder de aandacht gebracht via de folder en tijdens de informatiemarkten. 3.4
Huisbezoeken
Mensen van 55 jaar of ouder konden een bezoek van een vrijwillige voorlichter aanvragen. De vrijwillige voorlichter vult daarbij samen met de bewoner de Checklist in, al lopende door de woning van de bewoner. Het huisbezoek is verplicht als men voor een bijdrage uit de stimuleringsregeling in aanmerking wil komen. De vrijwillige voorlichter komt minimaal twee keer op huisbezoek: één keer om de Checklist in te vullen en één keer om vast te stellen welke maatregelen de bewoner heeft laten uitvoe-
Blad 7
ren, zodat hij/zij aan de gemeente kan doorgeven welke maatregelen de gemeente kan vergoeden aan de bewoner. Aan de uitvoering van de maatregelen zijn geen aanvullende eisen gesteld. Bewoners waren vrij in het kiezen van de uitvoering of de uitvoerder. Offertes of rekeningen heeft de gemeente bewust niet opgevraagd, ook stelde zij geen inkomensgrenzen. Alles om de drempel om deel te nemen zo laag mogelijk te maken. Deze eenvoudige werkwijze met checklist vooraf en controle achteraf maakt misbruik van de regeling lastig, zonder dat er een kostbaar bureaucratisch controlesysteem hoeft te worden opgezet. Vaak waren er echter meer contactmomenten nodig. Veel senioren vinden het prettig om nog even na te kunnen denken over de gewenste maatregelen en er met anderen over te praten alvorens een beslissing te nemen. Soms is een vrijwillige voorlichter 3 à 4 keer op bezoek geweest. Vaak zat er bij een vervolgonderzoek een extra familielid. De vrijwillige voorlichter vulde standaard twee exemplaren van de Checklist in. Eén checklist liet hij/zij achter bij de bewoner, zodat de bewoner het persoonlijke advies op maat behield en er mee aan de slag kon. De voorlichter liet zijn/haar visitekaartje met telefoonnummer achter zodat de bewoner de voorlichter eenvoudig kon bereiken voor extra informatie of vragen. De tweede checklist diende voor de controle achteraf op de werkelijk genomen maatregelen. 3.5
Stimuleringsregeling
55-plussers konden een bijdrage uit de stimuleringsregeling ontvangen voor aanpassingen in hun woning. De stimuleringsregeling zag er in hoofdlijnen als volgt uit:
De gemeente Rheden betaalt één derde van de geraamde kosten van de maatregelen tot een maximum van € 650,- per huishouden.
De gemiddelde kostenraming uit de Checklist2 is het vastgestelde bedrag waarvan de gemeente een derde vergoedt. Bijvoorbeeld: het plaatsen van een seniorenslot heeft een normbedrag van € 175,-; de bewoner ontvangt dan € 58,33.
Men ontvangt een derde van het bedrag ongeacht de werkelijk gemaakte kosten.
Er is geen minimum of maximum aan het aantal maatregelen, alleen aan het terug te krijgen bedrag.
Deze regeling geldt voor mensen in zowel een huur- als een koopwoning.
Om in aanmerking te komen voor de regeling is het noodzakelijk dat de bewoner een afspraak maakt voor een huisbezoek met een vrijwillige voorlichter. Hij/zij noteert vooraf de situatie in de woning en gaat achteraf vaststellen welke aanpassingen en maatregelen zijn uitgevoerd.
Voor huurders geldt dat zij contact op moeten nemen met de verhuurder bij bepaalde aanpassingen waarvoor zij advies of toestemming van de woningcorporatie nodig hebben.
Bij de gebruikers van de stimuleringsregeling is via deze werkwijze met zekerheid vast te stellen dat zij hun woning hebben verbeterd. De vrijwillige voorlichters gaven aan dat de kleine aanpassingen met lage kosten vaak zelf worden betaald door inwoners. Daarnaast gaven de vrijwillige voorlichters aan, dat er huishoudens zijn die na een huisbezoek aanpassingen hebben gedaan, maar geen gebruik gemaakt hebben van de stimuleringsregeling. En er zijn ongetwijfeld ook huishoudens die zelf op basis van de brief en/of informatiemarkt aanpassingen hebben gedaan, zonder
2
Er zijn afwijkingen ten opzichte van www.geldersehuistest.nl. De checklist van de gemeente Rheden is hier van toepassing.
Blad 8
daarbij gebruik te maken van het huisbezoek en stimuleringsregeling. De ervaringen met de stimuleringsregeling zijn positief.
3.6
Ondernemers
Bij het begin van de campagne in Velp Noord zijn door de gemeente gesprekken gevoerd met ondernemers over het project Mijn huis mijn toekomst met als doel hen te informeren over het project en hun medewerking te vragen. Ook zijn ondernemers tussentijds geïnformeerd over het project en zijn zij uitgenodigd voor deelname aan de informatiemarkten. Tijdens de huisbezoeken ontvingen de bewoners een lijst met aannemers via de vrijwillige voorlichters. De bewoner heeft zelf de keuzevrijheid: één van deze bedrijven benaderen, een ander bedrijf te benaderen, zelf of buren/familie de aanpassing uit (laten) voeren.
3.7
PR
De communicatie over het project Mijn huis mijn toekomst heeft plaatsgevonden door het eenmalig sturen van een brief aan alle 55-plussers van het dorp (per deelproject), het versturen van een persbericht naar de lokale media en het ophangen van posters op centrale locaties. Er heeft geen vervolg PR plaatsgevonden, omdat iedere 55-plussers de brief heeft ontvangen en de respons voor de huisbezoeken gelijk goed op gang kwam. Merkbaar was dat de start van een deelproject iedere keer weer zorgde voor hernieuwde aandacht voor het project, ook in andere dorpen van de gemeente Rheden.
3.8
Neveneffecten
De vrijwillige voorlichters komen bij de mensen thuis om de checklist door te nemen, maar kunnen breder signaleren, bijvoorbeeld financiële problemen, verwaarlozing, eenzaamheid et cetera. De voorlichters zijn breder opgeleid en hebben meer ervaring dan alleen het ‘opplussen’ van woningen. Velen van hen zijn actief in het langjarige huisbezoekproject 70-plus van COSBO/VIVA Rheden. Hierdoor is doorverwijzing -in overleg en altijd met toestemming van de bewoner- vrij eenvoudig. Een ander neveneffect is dat bewoners zich bewust worden van gevaarlijke situaties als gevolg van gedrag en ingesleten gewoonten (spullen op de trap laten liggen, op kruk gaan staan voor het openen van een raam, losliggende matjes et cetera). Het accent dat in de voorlichting gelegd wordt op comfort en gemak helpt veel senioren over de drempel om maatregelen te treffen die zij voorheen pas zouden doen “als het echt” nodig is. Denk aan een inloopdouche of een tweede toilet op de slaapverdieping.
Blad 9
4
Resultaten Velp Noord
De campagne in Velp Noord vond plaats van januari 2014 tot en met juli 2014. 4.1
Voorlichtingsbijeenkomst met informatiemarkt
Opkomst Alle 55-plussers in Velp Noord (1.761 huishoudens 55-plus, 2.152 inwoners 55-plus3) hebben een uitnodiging gekregen voor de informatiemarkten in de kapel van Hogeschool Van Hall Larenstein, aan de Larensteinselaan 26a in Velp. Ruim 125 mensen hebben de markt op 11 februari 2014 bezocht; oftewel zo’n 6% van de senioren 55-plus in Velp Noord. De middagbijeenkomst was erg druk bezocht. Het aantal bezoekers tijdens de avond was beperkt. Evaluatie In totaal zijn 54 evaluatieformulieren ingeleverd. De informatiemarkt had zo’n 125 bezoekers, dus de ingevulde evaluatieformulieren geven een aardig beeld van de waardering van de markt (met name omdat een deel van de echtparen samen het formulier ingevuld hebben). Tabel 1: Evaluatie informatiemarkt Voldeed de informatiemarkt aan uw
ja
gedeeltelijk
nee
78%
22%
0%
72%
26%
2%
74%
22%
4%
verwachting? Heeft u tips of informatie gekregen die u kunt gebruiken voor uw eigen situatie? Bent u zich na deze bijeenkomst meer bewust geworden wat u zelf kunt doen om comfortabel en veilig te wonen? Bent u van plan om bouwkundige of
82%
-
18%
52%
-
48%
technologische aanpassingen in uw woning te doen naar aanleiding van de informatiemarkt? Bent u nog op andere ideeën gekomen tijdens de informatiemarkt? Bron: Evaluatieformulieren Mijn huis mijn toekomst, 11 Februari 2014 Voor het merendeel van de bezoekers voldeed de bijeenkomst aan de verwachtingen. Veel mensen hebben goede tips of informatie gekregen die zij konden gebruiken voor hun eigen situatie. De helft van de respondenten is met nieuwe ideeën voor aanpassingen huiswaarts gekeerd. Het gemiddelde rapportcijfer voor de bijeenkomsten voor de informatiemarkt is een 7,6.
3
Januari 2014.
Blad 10
Vrijwel iedereen is zich door de informatiemarkt (gedeeltelijk) meer bewust van wat zij zelf kunnen (laten) doen om comfortabel en veilig te wonen. 82% Van de bezoekers is van plan om fysieke zaken in de woning aan te gaan passen; 18% is dat in eerste instantie niet van plan. Een inloopdouche wordt het meest genoemd als aanpassing die men van plan is te doen, gevolgd door een trapleuning en/of een tweede trapleuning.
Blad 11
4.2
Huisbezoeken
In totaal hebben er 140 huisbezoeken in Velp Noord plaatsgevonden (circa 8% van de huishoudens van 55 jaar en ouder). De meeste bewoners waar een huisbezoek heeft plaatsgevonden hebben een koopwoning (66%/92 eigenaar-bewoners- bij 29%/40 huishoudens is eigendomsvorm onbekend – 5%/8 huurders). 21% is jonger dan 70 jaar. Vooral de 75 tot 85-jarigen (36%) hebben een huisbezoek gehad. Een verbeterpunt is, om bij de verdere uitrol mensen vanaf 85 jaar een schriftelijke bevestiging te sturen van de afspraak voor het huisbezoek, zodat mensen de afspraak niet vergeten. Relatief veel huishoudens in een 2-onder-1-kapwoning en appartement hebben gebruikgemaakt van het huisbezoek. Dit is te verklaren door de samenstelling van de woningvoorraad in Velp Noord.
4.3
Stimuleringsregeling
85 huishoudens hebben gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling (circa 5% van totaal aantal adressen). Kenmerken gebruikers stimuleringsregeling
Huur Koop Onbekend Eindtotaal
18 113 9 140
7 75 3 85
Gebruikers stimuleringsregeling
Totaal
Huur / Koop
Totaal
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 2: Eigendomssituatie van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
13% 81% 6% 100%
8% 88% 4% 100%
Blad 12
Verreweg de meeste gebruikers van de stimuleringsregeling ging het om huishoudens met een koopwoning.
Jonger dan 55 jaar 55 tot 65 jaar 65 tot 70 jaar 70 tot 75 jaar 75 tot 85 jaar 85 tot 95 jaar Onbekend Eindtotaal
0 12 15 20 51 35 7 140
0 6 11 14 31 23 0 85
Gebruikers stimuleringsregeling
Totaal
Leeftijdscategorie
Totaal
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 3: Leeftijd (in klassen) bewoners van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
0% 9% 11% 14% 36% 25% 5% 100%
0% 7% 13% 16% 36% 27% 0% 100%
Met name bewoners van 75 jaar en ouder hebben gebruikgemaakt van de stimuleringsregeling.
Blad 13
Vóór 1945 1945-1975 1975-1995 Na 1995 Onbekend Eindtotaal
34 48 14 8 36 140
23 35 9 5 13 85
Gebruikers stimuleringsregeling
Totaal
Bouwjaar woning
Totaal
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 4: Bouwjaar woning van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
24% 34% 10% 6% 26% 100%
27% 41% 11% 6% 15% 100%
Bewoners met een woning gebouwd tussen 1945-1975 hebben relatief vaak een bijdrage uit de stimuleringsregeling ontvangen.
2-onder-1-kap Appartement Benedenwoning Bovenwoning Hoekwoning Tussenwoning Vrijstaande woning Onbekend Eindtotaal
32 35 15 2 10 9 20 17 140
25 19 9 1 7 6 12 6 85
Gebruikers stimuleringsregeling
Totaal
Woningtype
Totaal
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 5: Woningtype van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
23% 25% 11% 1% 7% 6% 14% 12% 100%
29% 22% 11% 1% 8% 7% 14% 7% 100%
Blad 14
Relatief veel huishoudens in een 2-onder-1-kap woning en een appartement hebben gebruikgemaakt van de stimuleringsregeling. Financiële bijdrage De huishoudens die een financiële bijdrage hebben ontvangen, hebben in totaal 412 maatregelen uitgevoerd. De gemeente Rheden heeft daaraan een financiële bijdrage geleverd van bijna € 28.000,-. De gemiddelde bijdrage van de gemeente per huishouden bedraagt ongeveer € 334,-. De gemeente heeft een klein derde deel van de investeringen betaald en de burger zelf ruim twee derde. Dat betekent dat de bewoners, waarvan bekend is dat zij woningaanpassingen hebben gedaan, zelf ruim € 65.000,- hebben geïnvesteerd in deze aanpassingen. Het merendeel (54%) van het geïnvesteerde bedrag is besteed aan de badkamer (zie tabel 6). Tabel 6: Geïnvesteerde bedrag naar ruimte Geïnvesteerde bedrag Ruimten Entree
woning
(in €) en
buitenruimte
(tuin/balkon) Trap Slaapkamer
13.775 8.717 65
Gelijkvloerse badkamer/toilet
50.305
Toilet beneden
10.475
Woonkamer
130
Keuken
1.395
Overige items
8.525
Totaal
93.387
In de badkamer zijn vooral beugels naast de douche en toilet geplaatst (respectievelijk 37 en 14). Tevens zijn er veel oude tegels vervangen voor antisliptegels of antisliptegels aangebracht op bestaande tegels. Twaalf huishoudens hebben gekozen voor een thermostatische douche-mengkraan.
Blad 15
Tabel 7: Maatregelen in de gelijkvloerse badkamer (toilet) Drempel max. 4 cm.
4
Verwijderen oude tegels en antisliptegels aanbrengen
16,5
Antisliptegels aanbrengen op bestaande tegels
13,5
Antisliplaag op bestaande tegels (tot 10m2)
4
Beugels naast de douche
37
Opklapbaar douchezitje met armleggers van 515x605 mm.
10
Thermo-statische badmeng-kraan Thermostatische douche-mengkraan
8 12
Douchekop op glijstang
7
Verdiepen douchevloer in verband met afwatering (bij cabine)
8
Douchebak verwijderen
8
Bad vervangen door douche
8
Tweede toilet realiseren in bestaande doucheruimte Verhoogde toiletpot plaatsen (>46cm) Opklapbare beugel aanbrengen naast het toilet Beugel in toilet
4 11 7 14
Blad 16
5
Resultaten Velp Zuid
De campagne in Velp Zuid vond plaats vanaf september 2014 tot februari 2015. 5.1
Voorlichtingsbijeenkomst met informatiemarkt
Opkomst Alle 55-plussers in Velp Zuid (2.871 huishoudens 55-plus / 3.886 inwoners 55-plus4) hebben een uitnodiging gekregen voor de informatiemarkten in ROC A12, Gruttostraat 10, Velp. Ruim 225 mensen hebben de markt bezocht op 13 september 2014; oftewel zo’n 6% van de inwoners van 55 jaar en ouder in Velp Zuid heeft de markt bezocht. De markt vond op een zaterdag plaats (overdag). Evaluatie In totaal zijn 46 evaluatieformulieren ingeleverd. De ingevulde evaluatieformulieren geven een aardig beeld van de waardering van de markt (met name omdat een deel van de echtparen samen het formulier ingevuld hebben). Tabel 8: Evaluatie informatiemarkt ja
gedeeltelijk
nee
uw
76%
20%
4%
Heeft u tips of informatie gekregen die u
74%
22%
4%
68%
28%
4%
Voldeed
de
informatiemarkt
aan
verwachting? kunt gebruiken voor uw eigen situatie? Bent u zich na deze bijeenkomst meer bewust geworden wat u zelf kunt doen om comfortabel en veilig te wonen? Bent u van plan om bouwkundige of
82%
-
18%
54%
-
46%
technologische aanpassingen in uw woning te doen naar aanleiding van de informatiemarkt? Bent u nog op andere ideeën gekomen tijdens de informatiemarkt? Bron: Evaluatieformulieren Mijn huis mijn toekomst, 13 september 2014 Voor ruim driekwart van de bezoekers voldeed de bijeenkomst aan de verwachtingen. Veel mensen hebben goede tips of informatie gekregen die zij konden gebruiken voor hun eigen situatie. De helft van de respondenten is met nieuwe ideeën voor aanpassingen huiswaarts gekeerd. Het gemiddelde rapportcijfer voor de bijeenkomsten voor de informatiemarkt is een 7,8.
4
Augustus 2014.
Blad 17
Vrijwel iedereen is zich door de informatiemarkt (gedeeltelijk) meer bewust van wat zij zelf kunnen (laten) doen om comfortabel en veilig te wonen. 82% Van de bezoekers is van plan om fysieke zaken in de woning aan te gaan passen; 18% is dat in eerste instantie niet van plan. Antislip in douche wordt het meest genoemd als aanpassing die men van plan is te doen, gevolgd door aanpassingen in de badkamer, een beugel in het toilet / de douche, een inloopdouche en het aanpassen van het toilet.
Blad 18
5.2
Huisbezoeken
In totaal hebben er 230 huisbezoeken in Velp Zuid plaatsgevonden (circa 8% van de huishoudens van 55 jaar en ouder). De meeste bewoners waar een huisbezoek heeft plaatsgevonden hebben een huurwoning (44%/102 eigenaar-bewoners- 53%/122 huurders - bij 3%/ 6 huishoudens is eigendomsvorm onbekend). In Velp Zuid zijn relatief meer huurwoningen dan in Velp Noord, dit is zichtbaar in de respons. 26% is jonger dan 70 jaar. Vooral de 75 tot 85-jarigen (37%) hebben een huisbezoek gehad. Relatief veel huishoudens in een hoekwoning, tussenwoning en appartement hebben gebruikgemaakt van het huisbezoek. 5.3
Stimuleringsregeling
141 Huishoudens in Velp Zuid hebben gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling (circa 5% van totaal aantal adressen).
Kenmerken gebruikers stimuleringsregeling
121 103 6 230
71 69 1 141
Gebruikers stimuleringsregeling
Huur Koop Onbekend Eindtotaal
Totaal
Totaal
Huur / Koop
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 9: Eigendomssituatie van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
53% 45% 3% 100%
50% 49% 1% 100%
Blad 19
Van de gebruikers van de stimuleringsregeling is de ene helft koper en de andere helft huurder.
Meer woningeigenaren dan huurders hebben, na het hebben van het huisbezoek, ook daadwerkelijk gebruikgemaakt van de stimuleringsregeling.
1 29 28 33 91 44 4 230
1 14 15 23 58 28 2 141
Gebruikers stimuleringsregeling
Jonger dan 55 jaar 55 tot 65 jaar 65 tot 70 jaar 70 tot 75 jaar 75 tot 85 jaar 85 tot 95 jaar Onbekend Eindtotaal
Totaal
Totaal
Leeftijdscategorie
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 10: Leeftijd (in klassen) bewoners van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
0% 13% 12% 14% 40% 19% 2% 100%
1% 10% 11% 16% 41% 20% 1% 100%
Met name bewoners van 75 jaar en ouder hebben gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling.
Blad 20
19 140 19 12 40 230
11 93 10 9 18 141
Gebruikers stimuleringsregeling
Vóór 1945 1945-1975 1975-1995 Na 1995 Onbekend Eindtotaal
Totaal
Totaal
Bouwjaar woning
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 11: Bouwjaar woning van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
8% 61% 8% 5% 17% 100%
8% 66% 7% 6% 13% 100%
Verreweg de meeste bewoners die bezocht zijn en die vervolgens gebruik besloten te maken van de stimuleringsregeling wonen in een woning die gebouwd is tussen 1945 en 1975.
24 44 15 6 45 52 13 31 230
18 22 10 3 31 35 5 17 141
Gebruikers stimuleringsregeling
2-onder-1-kap Appartement Benedenwoning Bovenwoning Hoekwoning Tussenwoning Vrijstaande woning Onbekend Eindtotaal
Totaal
Totaal
Woningtype
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 12: Woningtype van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
10% 19% 7% 3% 20% 23% 6% 13% 100%
13% 16% 7% 2% 22% 25% 4% 12% 100%
Blad 21
Met name huishoudens die wonen in een tussenwoning, een hoekwoning of een appartement zijn aan huis bezocht en hebben gebruikgemaakt van de stimuleringsregeling. Financiële bijdrage De huishoudens die een financiële bijdrage hebben ontvangen, hebben in totaal 682 maatregelen uitgevoerd. De gemeente Rheden heeft daaraan een financiële bijdrage geleverd van circa € 49.000,-. De gemiddelde bijdrage van de gemeente per huishouden bedraagt ongeveer € 350,-. De gemeente heeft een kleine derde van de investeringen betaald en de burger zelf ruim twee derde. Dat betekent dat de bewoners zelf circa € 121.000,- hebben geïnvesteerd in aanpassingen in de woning. Twee derde (67%) van het geïnvesteerde bedrag is besteed aan de badkamer (zie tabel 13). Tabel 13: Geïnvesteerde bedrag naar ruimte Ruimten Entree woning en buitenruimte (tuin/balkon) Trap Slaapkamer Gelijkvloerse badkamer/toilet Toilet beneden Woonkamer Keuken Overige items Totaal
Geïnvesteerde bedrag (in €) 16.263 9.298 195 113.939 12.850 260 5.060 12.470 170.335
In de badkamer zijn vooral beugels naast de douche geplaatst (73 keer) Tevens zijn er veel oude thermostatische douche-mengkranen geplaats, zijn veel oude tegels vervangen door antisliptegels en is de douchekop op een glijstang geplaatst.
Blad 22
Tabel 14: Maatregelen in de gelijkvloerse badkamer (toilet) Maatregel Drempel max. 4 cm. Verwijderen oude tegels en antisliptegels aanbrengen
Aantal keer uitgevoerd 4 28,6
Antisliptegels aanbrengen op bestaande tegels
3,6
Antisliplaag op bestaande tegels (tot 10m2)
13
Beugels naast de douche
73
Opklapbaar douchezitje met armleggers van 515x605 mm.
23
Thermo-statische badmeng-kraan
6
Thermostatische douche-mengkraan
44
Douchekop op glijstang
27
Verdiepen douchevloer in verband met afwatering (bij cabine)
4
Douchebak verwijderen
10
Bad vervangen door douche
22
Tweede toilet realiseren in bestaande doucheruimte
17
Verhoogde toiletpot plaatsen (>46cm)
12
Opklapbare beugel aanbrengen naast het toilet Beugel in toilet
6 22
Blad 23
6
Resultaten Rheden en kleine kernen
De campagne in Rheden en de kleine kernen vond plaats vanaf maart 2015 tot oktober 2015. 6.1
Voorlichtingsbijeenkomst met informatiemarkt
Opkomst Alle 55-plussers in Rheden, Ellecom, De Steeg en Spankeren (2.789 huishoudens 55 -plus, 4.068 inwoners 55-plus5) hebben een uitnodiging gekregen voor de informatiemarkt op 14 maart 2015 in “Ons Huis”, Mr. B. van Leeuwenplein 7 in Rheden. De markt vond overdag plaats op een zaterdag. Circa 250 mensen hebben de markt bezocht; oftewel zo’n 6% van de senioren in Rheden en de kleine kernen heeft de markt bezocht. Naast de voorlichting tijdens de informatiemarkt op 14 maart 2015 organiseerden we op zaterdag 11 april 2015 twee kleinschalige informatiebijeenkomsten. Op deze manier wilden we inwoners bereiken in de kleine kernen die minder mobiel zijn of die op 14 maart niet in de gelegenheid waren om te komen. ‘s Ochtends was de informatiebijeenkomst in Ellecom (Nieuw Bergstein, Binnenweg 40A) en ‘s middags in Spankeren (Dorpshuis, Loohof 65). Bij deze bijeenkomsten waren circa 5 tot 10 inwoners aanwezig. De lage opkomst is te verklaren door de kleine omvang van de kernen en het feit dat inwoners ook uitgenodigd waren bij de informatiemarkt in maart 2015. Evaluatie In totaal zijn 70 evaluatieformulieren ingeleverd. De informatiemarkt in Rheden had zo’n 250 bezoekers. De ingevulde evaluatieformulieren geven een aardig beeld van de waardering van de markt (met name omdat een deel van de echtparen samen het formulier ingevuld hebben). Tabel 15: Evaluatie informatiemarkt Voldeed
de
informatiemarkt
aan
uw
verwachting? Heeft u tips of informatie gekregen die u kunt gebruiken voor uw eigen situatie?
ja
gedeeltelijk
nee
77%
21%
2%
66%
26%
8%
54%
41%
5%
37%
61%
2%
43%
56%
1%
Bent u zich na deze bijeenkomst meer bewust geworden wat u zelf kunt doen om comfortabel en veilig te wonen? Bent u van plan om bouwkundige of technologische aanpassingen in uw woning te doen naar aanleiding van de informatiemarkt? Bent u nog op andere ideeën gekomen tijdens de informatiemarkt?
Bron: Evaluatieformulieren Mijn huis mijn toekomst, 14 maart 2015
5
februari 2015.
Blad 24
Bij de meerderheid van de bezoekers voldeed de bijeenkomst aan de verwachtingen. Veel mensen hebben goede tips of informatie gekregen die zij konden gebruiken voor hun eigen situatie. Ruim een derde geeft aan dat zij van plan zijn om aan de slag te gaan met woningaanpassingen in hun huis naar aanleiding van de informatiemarkt. De grote meerderheid is zich door de informatiemarkt (gedeeltelijk) meer bewust van wat zij zelf kunnen (laten) doen om comfortabel en veilig te wonen. Het gemiddelde rapportcijfer voor de informatiemarkt is een 7,7.
Welk rapportcijfer geeft u de informatiemarkt? 40 35
Gemiddelde = 7,7
Aantal respondenten
30 25 20
Aantal respondenten 15 10 5
0 6
7
8
9
10
Rapportcijfer
Welke bouwkundige of technologische aanpassingen bent u van plan te doen naar aanleiding van de informatiemarkt? 1
2
aanpassing drempel voordeur
1
antislip, deurvideo badkamer aanpassingen
1
1
beugel badkamer beugel toilet
douchezitje, trapverlichting 1
1
een wc boven energiebesparing isolatie aanbrengen
1 1
2
lampen beveiliging voordeur
Blad 25
6.2
Huisbezoeken
In totaal hebben er 176 huisbezoeken in Rheden en de kleine kernen plaatsgevonden (circa 6% van de huishoudens van 55 jaar en ouder). De meeste bewoners waar een huisbezoek heeft plaatsgevonden hebben een koopwoning (56%/99 eigenaar-bewoners- 34%/60 huurders - bij 10%/ 17 huishoudens is eigendomsvorm onbekend). 24% is jonger dan 70 jaar. Vooral de 75 tot 85-jarigen (35%) hebben een huisbezoek gehad. De meeste huishoudens (42%) die een huisbezoek hebben gehad wonen in een woning gebouwd tussen 1945 en 1975. Vooral huishoudens wonende in een tussenwoning en een 2-onder-1-kap woning hebben gebruikgemaakt van het huisbezoek. 6.3
Stimuleringsregeling
102 Huishoudens in Rheden en de kleine kernen hebben gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling (circa 4% van totaal aantal adressen). Kenmerken gebruikers stimuleringsregeling
60 98 18 176
31 70 1 102
Gebruikers stimuleringsregeling
Huur Koop Onbekend Eindtotaal
Totaal
Totaal
Huur / Koop
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 16: Eigendomssituatie van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
34% 56% 10% 100%
30% 69% 1% 100%
Het merendeel van de gebruikers van de stimuleringsregeling woont in een koopwoning (69%). 30% van de gebruikers huurt een woning.
Blad 26
0 16 26 32 61 24 17 176
0 9 14 23 42 11 3 102
Gebruikers stimuleringsregeling
Jonger dan 55 jaar 55 tot 65 jaar 65 tot 70 jaar 70 tot 75 jaar 75 tot 85 jaar 85 tot 95 jaar Onbekend Eindtotaal
Totaal
Totaal
Leeftijdscategorie
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 17: Leeftijd (in klassen) bewoners van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
0% 9% 15% 18% 35% 14% 10% 100%
0% 9% 14% 23% 41% 11% 3% 100%
Met name bewoners tussen 75 en 85 jaar hebben gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling. Daarnaast hebben ook veel 70 tot 75 en 65 tot 70 jarigen gebruikt gemaakt van de deze regeling.
Blad 27
21 74 35 8 38 176
16 47 24 5 10 102
Gebruikers stimuleringsregeling
Vóór 1945 1945-1975 1975-1995 Na 1995 Onbekend Eindtotaal
Totaal
Totaal
Bouwjaar woning
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 18: Bouwjaar woning van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
12% 42% 20% 5% 22% 100%
16% 46% 24% 5% 10% 100%
Bijna de helft van de bewoners die bezocht zijn en die vervolgens gebruik besloten te maken van de stimuleringsregeling wonen in een woning die gebouwd is tussen 1945 en 1975. Slechts een beperkt aantal bewoners die een huisbezoek hebben gekregen (en vervolgens van de stimuleringsregeling gebruik hebben gemaakt) woont in een nieuwbouwwoning van na 1995.
Blad 28
35 17 11 2 21 39 18 33 176
29 7 5 1 12 23 16 9 102
Gebruikers stimuleringsregeling
2-onder-1-kap Appartement Benedenwoning Bovenwoning Hoekwoning Tussenwoning Vrijstaande woning Onbekend Eindtotaal
Totaal
Totaal
Woningtype
Gebruikers stimuleringsregeling
Tabel 19: Woningtype van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling
20% 10% 6% 1% 12% 22% 10% 19% 100%
28% 7% 5% 1% 12% 23% 16% 9% 100%
Met name huishoudens die wonen in een tussenwoning of 2-onder-1-kap woning zijn aan huis bezocht en hebben gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling. Financiële bijdrage De huishoudens die een financiële bijdrage hebben ontvangen, hebben in totaal 504 maatregelen uitgevoerd. De gemeente Rheden heeft daaraan een financiële bijdrage geleverd van circa € 39.400,-. De gemiddelde bijdrage van de gemeente per huishouden bedraagt ongeveer € 380,-. De gemeente heeft bijna 29% van de investeringen betaald en de burger zelf ruim 71%. Dat betekent dat de bewoners zelf circa € 97.000,- hebben geïnvesteerd in aanpassingen in de woning. Twee derde (68%) van het geïnvesteerde bedrag is besteed aan de badkamer (zie tabel 20).
Blad 29
Tabel 20: Geïnvesteerde bedrag naar ruimte Geïnvesteerde bedrag (in €)
Ruimten Entree woning en buitenruimte (tuin/balkon) Trap
10.688 8.501
Slaapkamer
65
Gelijkvloerse badkamer/toilet
92.378
Toilet beneden
13.005
Woonkamer
130
Keuken
5.265
Overige items
6.520
Totaal
136.552
In de badkamer zijn vooral veel beugels naast de douche geplaatst (57 keer) en oude tegels verwijderd en daarvoor in de plaats antisliptegels aangebracht (48 keer). Tevens zijn er veel oude thermostatische douche-mengkranen geplaatst (30 keer) en is de douchekop op een glijstang geplaatst (22 keer). Tabel 21: Maatregelen in de gelijkvloerse badkamer (toilet) Maatregel Drempel max. 4 cm.
Aantal keer uitgevoerd 3
Verwijderen oude tegels en antisliptegels aanbrengen
48
Antisliptegels aanbrengen op bestaande tegels
10
Antisliplaag op bestaande tegels (tot 10m2)
5
Beugels naast de douche
57
Opklapbaar douchezitje met armleggers van 515x605 mm.
17
Thermostatische badmeng-kraan
4
Thermostatische douche-mengkraan
30
Douchekop op glijstang
22
Verdiepen douchevloer in verband met afwatering (bij cabine)
9
Douchebak verwijderen Bad vervangen door douche inclusief leiding- en tegelwerk (indien douche niet naast bad kan) Tweede toilet realiseren in bestaande doucheruimte (verhoogde toiletpot (<46cm)), inclusief leidingwerk
15
Verhoogde toiletpot plaatsen (>46cm)
16
Opklapbare beugel aanbrengen naast het toilet Beugel naast toilet
19 8 1 14
Blad 30
Blad 31
Blad 32
7
Conclusies en aanbevelingen
In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste uitkomsten van het project Mijn huis mijn toekomst in 2014 en 2015 voor de kernen Velp Noord, Velp Zuid, Rheden en kleine kernen te vinden. Ook geven we de aanbevelingen weer op basis van de uitkomsten. 7.1
Conclusies
Het project Mijn huis mijn toekomst in de gemeente Rheden heeft tot een goed resultaat geleid: Bewustwording
Alle inwoners van 55 jaar en ouder zijn via een brief op naam van de wethouder geïnformeerd over het project Mijn huis mijn toekomst. Zij zijn daarmee in de gelegenheid gesteld zich bewust te worden van de mogelijkheden en het nut om de woning -uit voorzorg- aan te passen.
Circa 615 inwoners (circa 6% van alle inwoners 55-plus) hebben zich nader geïnformeerd door aanwezig te zijn bij de voorlichtingsbijeenkomsten / informatiemarkten.
Voor het merendeel van de bezoekers voldeed de bijeenkomst aan de verwachtingen. Men heeft goede tips of informatie gekregen die men kon gebruiken voor de eigen situatie.
Vrijwel iedereen is zich (een beetje) meer bewust van wat hij/zij zelf kan (laten) doen om comfortabel en veilig te wonen en vallen te voorkomen. De grote meerderheid van de bezoekers is van plan om fysieke zaken in de woning aan te gaan passen.
Signaleerders (dit zijn professionals en vrijwilligers die veel contact hebben met inwoners en een verwijzende functie hebben) zijn uitgerust met informatie over bouwkundige en technologische woningaanpassingen en kunnen verwijzen naar het project.
Huisbezoeken
In totaal hebben er bij 546 huishoudens huisbezoeken plaatsgevonden (circa 7% van alle 55plus huishoudens). Deze huisbezoeken zijn ten dele tot stand gekomen door een bezoek aan de informatiemarkt, de overige bezoeken zijn rechtstreeks aangevraagd op basis van de brief met antwoordkaart en de berichtgeving in de media.
36% van de bewoners waar een huisbezoek heeft plaatsgevonden was huurder; 58% was eigenaar-bewoner (8%: eigendomsvorm onbekend). Veel 75-plussers hebben een huisbezoek gehad.
Tijdens de huisbezoeken geven inwoners aan dat het project in combinatie met de stimuleringsregeling een belangrijke aanleiding voor hen is om nu tot aanpassingen over te gaan. Voorafgaand aan het huisbezoek denken sommige mensen dat er niets in hun woning nodig is, terwijl ze vervolgens alsnog verschillende aanpassingen uitvoeren naar aanleiding van het huisbezoek. Hier is het effect van bewustwording in combinatie met een persoonlijke aanpak zichtbaar.
Het accent in de voorlichting op comfort en gemak is van belang. Dit leidt ertoe dat inwoners besluiten nu aan te passen en niet te wachten “tot het nodig is”.
Stimuleringsregeling
328 huishoudens (60% van totaal aantal adressen waar een huisbezoek heeft plaatsgevonden) heeft gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling van de gemeente. Van die huishoudens is met zekerheid vast te stellen dat zij hun woning hebben verbeterd.
Blad 33
Van de stimuleringsregeling is met name gebruikt gemaakt door eigenaar-bewoners (65% eigenaar bewoners, 33% huurders en 2% onbekend), in de leeftijdsgroep 75-85 jaar. Zij bewonen overwegend een eengezinswoning van het bouwjaar 1945-1975.
De huishoudens die een financiële bijdrage hebben ontvangen hebben in totaal 1.598 maatregelen uitgevoerd.
De gemeente Rheden heeft daaraan een bijdrage geleverd van ruim € 116.000,-; de bewoners hebben zelf ruim € 283.000,- geïnvesteerd in de woning . De gemiddelde bijdrage per huishouden bedraagt € 355,-.
Het merendeel (66%) van het geïnvesteerde bedrag is besteed aan de badkamer/toilet. Op grote afstand gevolgd door investeringen in de voorkant van de woning & buitenruimte (tuin/balkon) en het toilet beneden.
Neveneffecten De volgende neveneffecten van de huisbezoeken in het kader van het project Mijn huis mijn toekomst zijn geconstateerd:
Bewoners zijn zich bewust geworden van gevaarlijke situaties, vooral ook door gedrag en ingesleten gewoonten (spullen op de trap laten liggen, op kruk gaan staan voor het openen van een raam, losliggende matjes et cetera). Het project gaat dus verder dan alleen fysieke woningaanpassingen.
De start van de uitrol in Velp Noord, Velp Zuid en Rheden en de kleine kernen maakte elke keer reacties los van inwoners uit andere kernen. Er kwamen/komen regelmatig verzoeken van inwoners uit andere kernen bij de gemeente binnen met de vraag of zij ook mogen deelnemen aan het project. De kracht van de herhaling is hier zichtbaar. Ook blijkt hieruit dat een aantal inwoners meer tijd nodig heeft voordat zij de stap willen zetten om deel te nemen. En uiteraard neemt elk jaar het aantal senioren nog toe dat zich aangesproken voelt door de voorlichtingscampagne.
7.2
Aanbevelingen
Het project Mijn huis mijn toekomst heeft veel opgeleverd. Er is onder inwoners in de gemeente behoefte aan een vervolg. In de kern Dieren is het alweer bijna 4 jaar geleden dat het project heeft plaatsgevonden. Ook komen er van inwoners uit de hele gemeente signalen binnen dat zij willen deelnemen aan het project. Het is dan ook aan te bevelen om een vervolg te geven aan het project Mijn huis mijn toekomst. Juist omdat de kracht van de herhaling zo belangrijk is bij dergelijke bewustwordingstrajecten (‘tussen de oren krijgen’) en er nu een stevige basis ligt, ook organisatorisch, om op voort te bouwen. Temeer omdat het thema ´langer zelfstandig wonen´ de komende jaren actueel blijft met de groeiende vergrijzing en de extramuralisering. Op basis van hun contacten met inwoners benadrukken ook de vrijwillige voorlichters het belang van een vervolg. Aanbevelingen vervolg:
Het project is de afgelopen jaren stapsgewijs uitgerold in de gemeente. Omdat de behoefte aan een vervolg breed leeft in de gemeente en een deel van de inwoners reeds heeft deelgenomen, ligt het voor de hand om in 2016 te kiezen voor gemeentebrede benadering.
Een persoonlijke brief is een effectief middel gebleken om inwoners te bereiken. 55plussers kunnen opnieuw per brief worden aangeschreven om zo breed het net op te halen.
De informatiemarkten kunnen gemeentebreed plaatsvinden: denk aan één informatiemarkt in Dieren (Theothorne) en in één informatiemarkt in Velp (ROC A12). De informatiemarkten
Blad 34
hebben als neveneffect dat relevante ondernemers en maatschappelijke organisaties betrokken zijn bij het project.
De vrijwilligers zijn getraind en willen graag verder aan de slag met de huisbezoeken aan inwoners van 55 jaar en ouder. Juist omdat de huisbezoeken een belangrijk instrument zijn om mensen aan het denken te zetten en het zetje te geven om tot aanschaf over te gaan. Het is zinvol om de combinatie te maken met de reguliere huisbezoeken aan 70-plussers in de gemeente, dit zijn namelijk voor een deel dezelfde vrijwilligers.
Professionals en vrijwilligers met een signalerende rol zijn belangrijk. Leg expliciet de verbinding met de praktijkondersteuners met de specialisatie ´ouderen´ van de huisartsen en met fysiotherapeuten in de gemeente. Zij kunnen een belangrijke informerende en verwijzende rol vervullen richting inwoners.
De financiële stimuleringsregeling is een belangrijke trigger voor inwoners om tot aanschaf over te gaan. Het is aan te bevelen om jaarlijks een budget te reserveren waaruit de stimuleringsregeling gefinancierd kan worden, zodat continuïteit gewaarborgd blijft.
Blad 35
Bijlage Overzicht resultaten per kern
Dieren
Laag-Soeren
Velp Noord
Velp Zuid
Rheden en kleine kernen
Totaal
Aantal huishoudens 55+
3.221
241
1.761
2.871
2.789
10.883
Aantal inwoners 55+
5.015
346
2.152
3.886
4.068
15.467
Bezoekers informatiemarkt(en)
130
25
125
225
265
770
Aantal huisbezoeken
239
20
140
230
176
805
Aantal uitgevoerde maatregelen
274
50
412
682
504
1.922
83
11
85
141
102
422
Financiële bijdrage gemeente
ca. € 35.000,-
ca. € 2.700,-
ca. € 28.000,-
ca. € 49.000,-
ca. € 39.400,-
ca. € 154.100,-
Financiële bijdrage inwoners
ca. € 70.000,-
ca. € 5.350,-
ca. € 65.000,-
ca. € 121.000,-
ca € 97.000,-
ca. € 358.350,-
ca. € 370,-
ca. € 245,-
ca. € 334,-
ca. € 380 ,-
ca. € 335,-
Resultaten Mijn huis mijn toekomst
Aantal keer gebruik stimuleringsregeling
Gemiddelde bijdrage per inwoner
ca. € 350,-
Blad 36