Lééf de Middeleeuwen
in Nijmegen!
estival
26, 27 en 28
augustus 2011 Inclusief Muziekfestival Musica, Musica! en Nijmeegse Torendag 10 jaar
Het grootste Middeleeuwen-festival van Nederland!
www.gebroedersvanlimburgfestival.nl GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 1
24-07-11 14:28
RINGSTRATEN NIJMEGEN: 100% PINGEBIED
Mariken pint, Mariken wint! Mariken van Nieumeghen werd door haar tante voor boodschappen naar Nijmegen gestuurd. Allerlei gespuis kwam ze tegen, de duivel Moenen en zijn maatje, maar uiteindelijk overwon ze alle tegenslag. De Lange Hezelstraat in Nijmegen, de oudste winkelstraat van Nederland, is helemaal bij de tijd: vanaf 28 augustus is deze straat 100 % pingebied. In alle winkels kan gepind worden voor uw en onze veiligheid. De start is tijdens de toeristische koopzondag van het Gebroeders van Limburg Festival. Programma • O m 14 . 3 0 k o m t M a rik e n va n N ie um e ghe n naar de Lange Hezelstraat om haar Maelwaelbrood bij Bakker Arend te kopen. • Om 15.30 zal de Stichting Bevorderen
IG
PINN
PIN IG
EN
VEIL
VEI
EN
L
Nijmegen een cheque van € 15.000 uitreiken ter bevordering van veilig winkelen en betalen.
• D e he le mid d a g k unne n k le ine k ind e re n o p een ezel heen en weer rijden over de Lange (H)Ezelstraat. Andere loslopende dieren, een varken, schapen en ganzen, brengen de oudste winkelstraat terug in haar oude glorie. • To t e ind s e p te m b e r d ing t u m e t uw p inb o n mee naar mooie prijzen.
De Federatie Ringstraten wil graag Rabobank Rijk van Nijmegen bedanken voor haar bijdrage aan dit project. Rabobank Rijk van Nijmegen heeft de laatste ‘pinloze’ winkels in de Lange Hezelstraat voorzien van een nieuwe pinautomaat.
PINN
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 2
24-07-11 14:28
eachte bezoeker
Geachte bezoeker van het Gebroeders Van Limburg Festival Hun familienaam luidt weliswaar Van Limburg, wat enigszins verwarrend is en ook wel jammer, maar ze komen wel degelijk uit onze provincie Gelderland, uit Nijmegen. Zonder de rijke hofcultuur in het hertogdom Gelre had hun talent nooit kunnen rijpen. Na hun Gelderse opvoeding groeiden zij in het buitenland, aan het Franse hof, uit tot de beroemdste kunstenaars van hun tijd. Inmiddels is de herontdekking van hun kunst tot een visitekaartje van de provincie geworden. Vorig jaar verzorgde de Stichting gebroeders Van Limburg nog een presentatie in New York. Daar werden hun wondermooie miniaturen tentoongesteld in de Metropolitan Museum. Het is mooi te zien dat die presentatie een vervolg heeft gekregen in de reizende tentoonstelling langs zeven Amerikaanse musea met kledingstukken van diverse kledingateliers uit Gelderland.
Het festival wordt gedragen door vrijwilligers, burgers uit de gehele provincie, die initiatieven nemen om kleding op hoog niveau na te bootsen, middeleeuwse muziek te spelen, rollen te spelen, te dansen, eten te bereiden en allerlei andere Middeleeuwse activiteiten te ontplooien. En dat op hoog niveau, in een warme sfeer en met een aanstekelijk enthousiasme. Zij beleven daar zelf plezier aan en zij laten daar tienduizenden bezoekers van genieten. De rijke historie van het hertogdom Gelre komt daarmee op een prachtige en krachtige manier tot leven. Onze geschiedenis, onze artistieke en historische wortels worden met elkaar gedeeld en overgedragen aan jong en oud. De provincie ondersteunt deze belevenis daarom van harte met ons festivalbeleid. Ook ondersteunt de provincie het cultuurhistorische festival Gelegerd in Gelderland dat volgend jaar in de provincie losbarst. Daarin staat de militaire geschiedenis van Gelderland centraal, door alle tijden heen. Tijdens het Gebroeders van Limburg Festival wordt daar met de bestorming in het Kronenburgerpark en het Riddertoernooi van Gelre op het Valkhof een mooi voorschot op genomen. Ik hoop dat u er als bezoeker optimaal van geniet en mogelijk zelf denkt: hier wil ik aan meedoen! Ik wens u een geslaagd festival!
3
Annemieke Traag Gedeputeerde van Cultuur en Cultuurhistorie, provincie Gelderland
Colofon: Organisatie: Stichting gebroeders Van Limburg i.s.m. Stichting Nijmeegse Torendag. Tekst: André Stufkens, Eric Brouwer, Désirée van Thiel en Melchior de Grood. Vormgeving: Walter van Rooij, Buro Brandstof; Fotografie: Stef Verstraaten (leadbeeld), Gérard Schoth, Ben Goossen, Rob Martens, Bob Walker, Guy Kokken, Storm Stufkens, Peter van der Heijden; Druk: Fortrass.nl. Boxmeer. Oplage: 10.000 exemplaren.
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 3
24-07-11 14:28
estival 2011 In het laatste weekend van augustus keert de binnenstad van Nijmegen terug naar de late middeleeuwen.
4
Nieuw dit jaar zijn: - Muziekfestival Musica, Musica, dat drie dagen duurt en 25 ensembles op de been brengt, waaronder bekende groepen als Laïs; - Zandsculpturen op de Hessenberg, waar de Donjon en de Valkhofburcht worden herbouwd in zand; - Een Middeleeuws huwelijk in het Stadhuis; Geachte lezer, - Een grotere bestorming van de Middeleeuwse muren van het ‘Vorig jaar zag ik het festival voor het Kronenburgerpark; eerst. Ik ben een echte Nijmegenaar en - een vernieuwd en uitgebreid programma heb al heel wat gezien, maar dit had ik ‘De Valkhofburcht herleeft’; nooit verwacht in mijn eigen stad. Al die - Nieuwe kinder- en gezinsactiviteiten van echte Middeleeuwers, het greep me aan, GVLJR verspreid over diverse locaties; het enthousiasme waarmee inwoners van onze stad en provincie zich inleefden in hun - Nieuw in de stoet van de Blijde Incomste: het Rad van Fortuin, de personages… Vruchtbaarheidswagen, de pestlijders en Ik dacht meteen, hier wil ik zelf ook aan flagellanten, de uitgebreide Hertogelijke meedoen’. stoet, het Schippersantependium en Sint Olof van het Schippersgilde, ganzen, ezels, Het is slechts een van de vele reacties een os en een varken…; van de afgelopen jaren. Tienduizenden - Jubileum van tien jaar Nijmeegse Torendag; bezoekers hebben het festival al bezocht. - Zondag: Toeristische koopzondag; Uit onderzoek blijkt dat de toeschouwers het festival beoordelen met een ruime 8, dat - Meer muziekensembles, re-enactors en deelnemers. men na afloop een positiever beeld heeft van Nijmegen en dat een grote meerderheid - Middeleeuwse jaarmarkt met ambachten van plan is terug te komen. Naast bestaande Geniet van het grootste middeleeuwse festival van Nederland, geef uw mening, onderdelen als de kampementen, de lanceer nieuwe ideeën en bovenal: doe ambachtelijke markten, enkele scènes van zelf mee! Trek de stoute middeleeuwse Mariken van Nieumeghen, de Nijmeegse schoenen aan… Torendag, de Blijde Incomste of de Middeleeuwse Soirée, wordt het festival Het bestuur van de Stichting Gebroeders van steeds uitgebreider en aantrekkelijker. Limburg Kijk voor meer en actuele informatie op: www.gebroedersvanlimburgfestival.nl
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 4
Uta Meier, Cok Buijs, Stephan Beekhuijsen, Clemens Verhoeven, Wim Hompe en André Stufkens
24-07-11 14:28
Paul, Herman en Johan
Tijdens het festival komen de miniaturen van de gebroeders Van Limburg met hun ongelooflijke verfijning en wonderbaarlijke kleurenpracht tot leven. Zij werden ca. 1380-1385 geboren aan de Burchtstraat, onder de rook van de Valkhofburcht waar hun vader en oom werkten in opdracht van de hertog van Gelre. In Frankrijk verwierven zij faam in dienst van de hertog van Berry. Hun miniaturen waren in 2005 in Museum Het Valkhof te zien als onderdeel van een tour over de wereld: in 2009 in Los Angeles in het Paul J. Gettymuseum, vorig jaar in de Metropolitan Museum in New York en vanaf 5 april 2012 in het Louvre in Parijs. Met deze Nijmeegse broers start de befaamde schildertraditie van Nederland. Aan de lange reeks bekende kunstenaars, zoals Van Eijck, Breughel, Vermeer, Rembrandt, Van Gogh en Mondriaan, gaan de gebroeders Van Limburg vooraf. De komende jaren zal hun kunst nog meer zichtbaar worden gemaakt in hun geboortestad, zodat Nijmegen wereldwijd bekend zal staan als dé gebroeders Van Limburgstad. In 2016 gedenken we hier ‘600 jaar gebroeders Van Limburg’
Adres: Stichting gebroeders Van Limburg Glashuis 13, 6511 CR Nijmegen Postadres: Postbus 1180, 6501 BD Nijmegen Tel.: 024-3602414
[email protected] www.gebroedersvanlimburg.nl
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 5
5
De Stichting gebroeders Van Limburg bedankt alle vrijwilligers en deelnemers, haar subsidiënten, sponsoren en ondersteuners. Het festival is mede mogelijk gemaakt door: Provincie Gelderland, gemeente Nijmegen, Taskforce Ondernemersfonds, Fonds voor Cultuurparticipatie, RABO bank, NVOB Cultuurfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds Gelderland, Rutten Hoogteservice, Advocaten Van den Wilderenberg Van Halder, Dekker Van de Kamp, DAR, John Kuster Schilderwerken, De Driestroom, Plurijn, Stichting Infrastructuur Oude Stad, Zonnetrein Nijmegen, Bouw- en cultuurhistorisch Museum ‘Het verzonken Verleden’, onder auspiciën van de Stichting Oude Stad, Remco Wijbenga ICT, Karmijn Tekst, Infiweb, SSgN Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen, Atelier Mette Maelwael, Evenementenbureau van der Zand BV, BrouwerPRojecten, D´Eventz Evenementenbureau, ACTA! Levende geschiedenis, Speelgoedwinkel De Engelbewaarder, De Knollentuin. LOTUS EHBO, De Lindenberg, AltijdNijmeegs.nl, KPMG, BgH accountants, Federatie Ringstraten, TALIS Woondiensten, Hermsen Makelaars en Verzekeringen, Van Schijndel Bouwgroep, Jo Janssen Gewoon Nijmegen, Stichting Poëtisch.
Organisatie: Stichting gebroeders Van Limburg: André Stufkens (directeur), Henk van der Zand (Festival, Kronenburgerpark, zandsculpturen), Melchior de Grood (Musica, Musica!, marktmeester), Eric Brouwer (PR & communicatie, ’t Geselscap , Stevenskerk), Désirée van Thiel (Festival, Valkhof, vrijwilligers), Robert Bos (onderzoek,
Middeleeuws schip), Harold Broedelet (administratie), Silvana Teunissen (administratie), Ton en Ria Ederveen (logistiek, lunchpakketten, loods), Ilse Rechterschot (PR & communicatie), Anne de Haan (sociale media), Rik van Riel (website) Flor Maria de Gil Buchuck (kledingbeheer) en vele vrijwilligers.
24-07-11 14:28
ezoekersinfo
Op deze pagina’s vindt u informa tie ov andere belangrijke zaken over het G Entreekaarten On-line bestellen in de voorverkoop (tot 26 augustus): via onze website, klik op het festivaldeel, ga naar ´bestellen´, vervolgens naar ´toegangskaarten´. Houd u er rekening mee dat uw bank kosten in rekening brengt voor on-line bestellingen. Kassa: Valkhof en Stevenskerk
6
Informatiekramen festival:
Toeristische Koopzondag:
Het centrale punt voor informatie is gevestigd in de kraam in de Stevenskerk. Informatie is tevens te verkrijgen bij de twee kassa´s: bij de ingang van het Valkhof en in de Stevenskerk. Stadsomroepers te voet kondigen op straat de diverse activiteiten aan.
Vanwege het festival zetten winkeliers hun deuren wijd open. Let op hun aanbiedingen en kortingsbonnen. De winkeliers die open gaan zijn herkenbaar aan het affiche op het raam of de deur. Met de QR code op dit affiche kunt u extra informatie opvragen. De speciale publieksactie ‘Ringstraten 100% PINgebied’ start op deze zondag.
Volg ons Volg het festival op Twitter, facebook, Hyves, YouTube en andere sociale media. Wil je interessante nieuwtjes weten, filmpjes, foto’s, links en verhalen lezen, volg ons dan via Twitter.com/#!/GebrvanLimburg http://www.facebook.com/home.php?sk=gro up_168164969879250&ap=1 http://www.youtube.com/user/ LimburgGebroedersvan http://gebroedersvanlimburg.hyves.nl/
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 6
Vervoer: OV: Indien u met de trein naar Nijmegen reist, houd er dan rekening mee dat het station van Arnhem in het weekend van 27 en 28 augustus gesloten is. De NS zet bussen in. Op vrijdag 26 augustus rijdt 70% van de treinen. Ook een reisroute via station Den Bosch is mogelijk. Vanaf het Centraal station Nijmegen is het 5 tot 10 minuten lopen naar het centrum. Volg de bewegwijzering (bordjes met pijlen).
24-07-11 14:28
nfo
forma tie over bereikbaarheid, accommodatie en over het Gebroeders van Limburgfestival 2011 Auto: Het festivalterrein beslaat het centrum van de oudste stad van Nederland, van het Valkhof tot het Kronenburgerpark. De Nijmeegse binnenstad is goed te bereiken, maar zelf autovrij. Parkeren: U kunt de auto parkeren op de parkeerplaats Centrum Oude Stad, naast de Hezelpoort. Volg de borden P Centrum Oude stad, hier kunt u bewaakt parkeren voor € 6.00 per dag. De Stichting Infrastructuur Oude Stad beheert deze parkeerplaats, de opbrengsten van deze parkeerplaats worden aangewend voor projecten in de Oude Stad. Ook zijn er verschillende andere parkeergarages in en om het centrum open: Mariënburg, Kelfkensbos, Eiermarkt en de Molenpoort.
Accommodatie: Negen hotels in Nijmegen en omstreken bieden u speciale en aantrekkelijke arrangementen aan voor het festivalweekend in diverse prijsklassen. Overnachtingen worden gecombineerd met toegang aan festivalonderdelen, zoals het muziekfestival Musica, Musica! Zie website RBT-KAN: http://www. vvvarnhemnijmegen.nl/content/rijk-vannijmegen/highlights/gebroeders-vanlimburgfestival
Veiligheid: Het festival is kindvriendelijk en biedt veel moois voor het gehele gezin. Voor uw eigen veiligheid, ga niet te dicht in de buurt van dieren en grote objecten staan, zoals de trebuchet. Met name tijdens de Blijde Incomste op zondag is veilig afstand houden tot de stoet noodzakelijk. Spreek ook kinderen hier op aan. EHBO: Het Rode Kruis is aanwezig met een vaste post in het Valkhofpark en mobiele posten in het Kronenburgerpark, de St. Stevenskerk en langs de route van de Blijde Incomste om daar waar nodig Eerste Hulp te verlenen. Bij regen: Bij slecht weer met regen wordt een alternatief programma aangeboden op diverse locaties: De Blijde Incomste wordt dan verplaatst naar de Stevenskerk, onderdelen van het muziekfestival Musica, Musica! gaan dan ook naar binnen op diverse locaties… Zie voor actuele informatie op de dag zelf: www.gebroedersvanlimburgfestival.nl
7
Ghesèl: In de Middeleeuwen waren gezellen assistenten. Tijdens ons festival herkent u een Ghesèl aan zijn T-shirt. Deze gezellen verzetten vrijwillig veel werk om het festival zo goed mogelijk voor u te laten verlopen. Dat weet u vast wel te waarderen.
Word jij de mooiste jonkvrouw of ridder van het Valkhof? Voor kinderen onder de 8 jaar, die als mooiste verkleed gaan als middeleeuwse jonkvrouw of ridder zijn er prijsjes te winnen. Op zaterdag om 14.30 en op zondag om 13.30 uur in de Barbarossaruïne. Met dank aan speelgoedwinkel De Engelbewaarder, Nijmegen.
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 7
24-07-11 14:28
rijdag
VRIJDAG 26 augustus Zandsculpturen.
Het beste rivierzand wordt op het gebroeders Van Limburgplein gebruikt om prachtige zandsculpturen te vervaardigen met Nijmeegse thema’s uit de Middeleeuwen. De Donjon en de Valkhofburcht herrijzen in stevig zand. Wat: Zandsculpturen. Een professionele zandkunstenaar maakt zandsculpturen van de Valkhofburcht met Donjon. Kinderen tot 10 jaar kunnen zelf aan de slag met het bouwen van hun eigen zandkastelen. Waar: Op de Hessenberg, Gebroeders Van Limburgplein. Hoe laat: Van ’s morgen 11.00 tot 17.00 uur. Entree: € 1,-
8
Mede mogelijk gemaakt door: Dekker Van de Kamp, Talis Woondiensten, Jo Janssen Gewoon Nijmegen, van Schijndel Bouwgroep, GMG Gelderland Mediagroep.
Alle families Van Nijmegen, Van Nimwegenen Van Nieumeghen verzamelen!
VRIJDAG 26 augustus Mariken Van Nimwegen Dineravond Wat: speciale ‘Mariken Van Nimwegen’ dineravond (3-gangen buffet) in de laat-middeleeuwse Belvédère met Mariken van Nimwegen Waar: Restaurant Belvédère, meer info op www. altijdnijmeegs.nl/gvl Hoe laat: vanaf 18 uur Entree: € 30,- p.p. € 42,50 inclusief Musica, Musica!
Reserveren noodzakelijk (beperkt beschikbaar):
[email protected] / www.altijdnijmeegs.nl
Middeleeuws huwelijk Het huwelijk, zoals wij dat kennen, als echtverbintenis tussen twee partners, is in de Middeleeuwen ontstaan. Maar hoe zag het ritueel er toen uit? Henk Smaling heeft dat in zijn functie van trouwambtenaar onderzocht en verbindt het echtpaar Alda Gerrits van den Ende en David Smith volgens authentiek protocol in het echt in de echt. Wat: Middeleeuws huwelijk, echtpaar wordt op middeleeuwse wijze echt in de echt verbonden. Waar: In Schepenenzaal stadhuis (voor genodigden), buiten voor het stadhuis en op het Valkhof. Hoe laat: 16.00-17.00 uur
Wereldwijd treffen van families met de naam Van Nijmegen, van Nieumegen, Van Nimwegen, Neomagus etc. in de binnenstad van Nijmegen met exclusief welkomstprogramma op diverse locaties Mede mogelijk gemaakt o.a. stadhuis, Museum het Valkhof, Huis van de Geschiedenis. Aanvang: 10 uur. Aanmeldingen: iedereen met een ‘Nijmeegse’ naam kan zich tot uiterlijk 14 augustus aanmelden voor deelname. Eigen bijdrage € 30. Info, aanmelden en speciale verblijfsarrangementen: www.altijdnijmeegs.nl/vannimwegendag
door: De Knollentuin
Mede mogelijk gemaakt door: AltijdNijmeegs.nl, Restaurant Belvédère, Marjolein Pieks gemeente Nijmegen, Huis van de Nijmeegse Geschiedenis.
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 8
24-07-11 14:28
VRIJDAG 26 augustus Opening muziekfestival ‘Musica, Musica! Klanken van de Middeleeuwen’
Laïs
Muziek maakt sfeer en staat dit jaar centraal in ons programma. Musica, Musica! laat Middeleeuwse muziek in allerlei soorten en maten horen: van devoot en verstild tot opzwepend en uitnodigend om mee te zingen en te dansen. Een breed scala aan muziekensembles overspoelt het festival. Voor iedere muzieksmaak valt er veel moois en bijzonders te beleven! Luister, geniet en doe mee.
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 9
Het middeleeuws muziekfestival Musica, Musica! opent spectaculair met drie Belgische groepen voor een breed publiek: Ultreya – Duo met middeleeuwse muziek en authentieke instrumenten. Toppers uit het Vlaamse moederland en altijd prominent op de betere festivals aanwezig. Laïs – Het beroemde zangtrio met middeleeuwse- en folkmuziek. Met de komst van Laïs wordt een lang gekoesterde wens vervuld, het vermaarde damestrio weet op zeer aansprekende wijze middeleeuwse liederen en teksten naar onze tijd te vertalen en heeft veel succes met optredens op o.a. grote festivals als Pinkpop en Torhout Werchter. De Stevenskerk is de gedroomde locatie voor een memorabel optreden waar de dames van Laïs alle registers van hun enorme talenten kunnen tonen. Boreas – Een vijfhoofdig gezelschap met aanstekelijke folkmuziek. Rasmuzikanten die de avond uitbundig afronden.
9
Na afloop op Grote Markt: Balfolk van Boreas 22.30 tot 23.30 uur Wat: Opening muziekfestival ‘Musica, musica’ met optredens van, Ultreya (België), Laïs (België) en Boreas (België). Aansluitend Balfolk van Boreas op de Grote Markt. Waar: Stevenskerk Hoe laat: 20.00-22.30 uur . Van 22.30 tot 23.30 uur: Balfolk van Boreas van op Grote Markt Entree: in de voorverkoop € 12,50 on-line via www.gebroedersvanlimburg.nl tot 23 augustus. Aan de kassa in de kerk vanaf uur voor aanvang: € 15,00 Organisatie: Melchior de Grood i.s.m. Eric Brouwer en Wim Hompe. Met dank aan de Stevenskerk, Rens Schulte en de vrijwilligers van de Stevenskring.
24-07-11 14:28
aterdag lokatie STEVENSKERK KAPELCONCERTEN: Muziekfestival Musica, Musica! Klanken van de Middeleeuwen
10
Live optredens van vele groepen met middeleeuwse muziek zorgden de voorgaande jaren voor die speciale ingetogen sfeer van het festival. Geen versterking, geen elektriciteit, maar wel passie en wonderlijk authentieke klanken. Genoeg reden om er speciale aandacht aan te besteden door een muziekfestival toe te voegen aan het programma. Drie dagen lang klinken de betoverende en fascinerende klanken van de Middeleeuwen voor een intense beleving en een verrassende intieme sfeer. De middeleeuwse muziek bestrijkt een zeer breed veld van stijlen en onderwerpen, van ingetogen religieus tot uitbundig, kluchtig en wereldlijk. Musica, Musica! staat voor enerzijds authentieke uitvoeringen en anderzijds voor uitvoeringen gebaseerd op middeleeuwse tradities, van folk tot chansons. Bekende groepen voor Middeleeuwse muziek uit binnen- en buitenland treden op over het gehele festivalterrein, zowel op straat als in bijzondere gebouwen. Speciale concerten klinken in de Noorder- en Zuiderkapel van de Stevenskerk en in de Sint Nicolaaskapel. In de Stevenskerk kunt u ook zien hoe kunstig en met veel vakmanschap ambachtslieden en bouwers hun middeleeuwse muziekinstrumenten vervaardigen.
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 10
ZATERDAG 27 augustus ZUIDERKAPEL STEVENSKERK 12.30 uur Cercamon 14.00 uur De Blauwe Schuyt 15.30 uur Folkcorn Cercamon Vrouwenkoor met originele polyfone zang van de Moderne Devotie. De muziek werd recentelijk ontdekt. Uit de IJsselvallei anno 1400 en uit de tijd van de Gebroeders Van Limburg. De Blauwe Schuyt Kleurrijke speelmansmuziek in de allerbeste traditie. Betoverende klanken klinken uit de authentieke middeleeuwse instrumenten. Verrassend als vanouds. Folkcorn Experts op het gebied van oude volksliederen. Doorgaans zijn ze in het buitenland. Nu staat de oudste folkgroep van Nederland bij ons op de planken. NOORDERKAPEL STEVENSKERK 12.30 uur De Speellieden van Gelre 14.00 uur Van bokkehoorn tot basbazuin 15.30 uur I Bianchi De Speellieden van Gelre Muziek van de centra van de macht en rijkdom. Deze speelluyden brengen het hofleven weer tot leven. Helemaal in de verfijnde smaak en stijl van de hoven van Bourgondïe, Holland en Gelre. Van bokkehoorn tot basbazuin Theo ter Beek, Geert Jan van der Heide en Els Doekes bespelen historische blaasinstrumenten en vertellen over de bouw, geschiedenis en functie. Vergeten muziekinstrumenten krijgen weer een ereplaats tijdens deze uitvoering door drie leden van Vox Buccina: zinken trombones en vele andere volksinstrumenten. Muziek weerklinkt uit de periode 1390 tot 1500.
24-07-11 14:28
ZATERDAG 27 augustus - vervolg I Bianchi Dit middeleeuws lekenkoor zingt meerstemmige a capella koormuziek uit de periode 1250-1450, die je zelden hoort. U kunt getuige zijn van wat Franse koningen aan hun hoven beluisterden. Daarbij nemen zij u mee op een muzikale reis door de tijd, beginnend bij de “Oude Kunst” Ars Antiqua (1250-1300), via de “Nieuwe Kunst” Ars Nova (1300-1380) en “Allersubtielste Kunst” Ars Subtilior (1380-1420) naar de eerste aanzet tot de Renaissance (1420-1470). In de Stevenskerk worden enkele demonstraties gegeven van middeleeuwse kalligrafie (schoonschrijfkunst) en het vervaardigen van middeleeuwse muziekinstrumenten. Wat: Kapelconcerten: uitvoeringen van 45 à 60 minuten Hoe laat: Van 12.00 – 16.00 uur Waar: Noorder- en Zuiderkapel van de St. Stevenskerk Entree: € 4,- in de online voorverkoop en € 5,- aan de kassa Organisatie: Melchior de Grood i.s.m. Wim Hompe en Eric Brouwer. Met dank aan de Stevenskerk, Rens Schulte en de vrijwilligers van de Stevenskring.
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 11
lokatie BINNENSTAD Muziekfestival Musica, Musica! Klanken van de Middeleeuwen In een lint van speelplekken klinkt de middeleeuwse straatmuziek met volksvertier door de straten van het centrum. Locaties zijn: Burchtstraat, Marikenstraat, Stadhuis, Grote Markt, Ganzenheuvel en Kronenburgerpark. Te horen en te zien zijn onder anderen: Poppenspeler Kiepenkasper, Muizenroulette, Goetendefyn en Wronghel en Wei. Veel is mogelijk gemaakt door de samenwerking van binnenstadondernemers en de Stichting Gebroeders Van Limburg. Heel bijzonder is de programmering op de buitenpleinen Ganzenheuvel en Grote Markt. Behalve muziek en vermaak is het Bourgondisch genieten geblazen. De oude smaken en geuren komen weer helemaal terug. Op de menukaarten van de horecaondernemers zullen de gasten veel bijzondere aanbiedingen vinden. Deze collectieve campagnes smaken naar meer ...
11
Op het podium op de Grote Markt: Overdag op zaterdag en zondag wisseloptredens. Op zaterdagmiddag: dansen met Madlot, balfolk. Organisatie: Melchior de Grood ism. Balfolk Nijmegen en de horecaondernemers van de Ganzenheuvel en de Grote Markt.
24-07-11 14:28
ZATERDAG 27 augustus lokatie HET VALKHOF De Valkhofburcht herleeft!
12
Op Het Valkhof met zijn magistrale panorama verrees in de Middeleeuwen de grootste burcht van de Lage Landen. Na de befaamde keizer Karel de Grote, keizerin Theophano en keizer Federico I Barbarossa bewoonden de hertogen van Gelre dit kasteel. De grote uitkijktoren, de Donjon, zal, als alles meezit, de komende jaren worden herbouwd. Er is geen mooiere plek denkbaar om het hofleven zichtbaar te maken voor jong en oud. Met riddertoernooien, een roofvogelshow, middeleeuwse ambachten, veel muziek, verhalen, kinderspelen, schaapscheerders en middeleeuws eten en drinken. U koopt 1 kaartje voor een dag (waarmee u ook in en uit kunt lopen) en kiest zelf wat u mee wilt maken.
Programma Toernooiveld: ´Het Riddertoernooi van Gelre´ 12.00-12.30 uur
13.00-13.30 uur 14.00-14.30 uur 15.00-15.30 uur 16.00-16.30 uur 16.30-17.00 uur
17.00-17.30 uur
Opening van het Riddertoernooi met het aantreden van de ridders, jonkvrouwen en andere edellieden en hovelingen. Riddershow Kinderveldslag met winnaar, gekozen door jury Riddershow Roofvogelshow Helmschouw, ridders nemen de eed af voor een fair toernooi Melée, grondgevecht met zwaardvechtdemonstraties
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 12
Programma Barbarossaruïne 14.30 uur
Verkiezing Mooiste Jonkvrouw en Jonkheer / Ridder onder 8 jaar Doorlopend boogschieten
Wat: De Valkhofburcht herleeft! Doorlopend programma met Toernooiveld (Riddertoernooi van Gelre) / Barbarossaruïne helmschouw en kinderspelen (boogschieten) / Sint Nicolaaskapel (muziek en beeldend theater) / middeleeuwse ambachten (demonstraties smeedtechnieken, houtbewerking, leerbewerking en een tinnegieter, doorlopend), middeleeuws eten en drinken, doorlopend/ Kampementen [doorlopend] / Schaapsscheerder [doorlopend] / muziek Krebbel, doorlopend / optreden Het Woud der Verwachting, doorlopend. / Roofvogelshow met valkenjacht / demonstraties middeleeuwse textieltechnieken / middeleeuwse marktkooplieden uit binnen- en buitenland / Doorlopend middeleeuwse kinderspellen/ Verkiezing Jonkvrouw en Jonkheer/ Ridder van het Valkhof. Waar: Het Valkhof Hoe laat: Van 12.00 tot 18.00 uur Kaarten: In de voorverkoop: € 6,- on-line via www.gebroedersvanlimburg.nl tot 23 augustus Kassa: Bij ingang Valkhofpark, vanaf een uu voor aanvang: € 7,-
24-07-11 14:28
ZATERDAG 27 augustus - vervolg Egmond-Binnen. Hun repertoire bestaat uit muziek uit middeleeuwen en renaissance. Voor deze gelegenheid zullen zij delen zingen uit de ‘Messe de Noster Dame’ van Guillaume de Machaut, alsmede gregoriaans. Het Nijmeegs Beeldend theater Madoc speelt: “Van Valk tot Hof” Trompetgeschal, paardengetrappel en hondengeblaf, een vrolijke stoet trekt over de groene velden. Het is de maand Mei van de kalender uit de Très Riches Heures. Via poppen, figuren en middeleeuwse klanken komt dit schilderij van de Gebroeders van Limburg op wonderbaarlijke wijze tot leven.
Programma St. Nicolaaskapel, zaterdagmiddag 12.00-12.15 uur 12.30-12.45 uur 13.00-13.15 13.30-13.45 14.00-14.15 14.30-14.45 15.00-15.15 15.30-15.45 16.00-16.15 16.30-16.45
uur uur uur uur uur uur uur uur
Trio “Les Clochards” De zusjes Van Limburg Capella Vacalis Beeldend theater Madoc Trio “Les Clochards” De zusjes Van Limburg Capella Vacalis Beeldend theater Madoc Trio “Les Clochards” De zusjes Van Limburg
Trio “Les Clochards” combineert verhaal en muziek. Een traditioneel portatief begeleidt liederen van onder andere Guillaume Du Fai en Gilles Binshois. Er klinken verhalen die gaan over grote thema’s waar de gebroeders van Limburg ongetwijfeld over gemijmerd hebben. De zusjes Van Limburg, Doreen van den Bosch en Ellen Alkemade, zingen a capella middeleeuwse liederen uit de tijd van de gebroeders van Limburg. Het Egidiuslied zal zeker niet ontbreken. Capella Vacalis is een vocaal ensemble dat bestaat uit vier heren uit Nijmegen en
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 13
Deelnemers: Stichting Langenort, Stichting Schalmei / Krebbel, Stichting HEI, Het Woud der Verwachting, Valkerij Schaap, De herders van Balloo, Stichting Foeks, Smederij Kloosterhuis, Het Holtland Genootschap, Marc en Petra van der Aa, Sint Sartorius Organisatie: Désirée van Thiel Werkgroep: Hanna Duinkerken, Pieke Schoonbrood, Guus Vennik, Manfred Vennik, Max Knegjens, Wouter Nicolaï, Jacobus Trijsburg, Alex Brown, Rob van Hulst, Wilma Makkink, Naömi van IJzendoorn. Met dank aan de Valkhof Vereniging en speelgoedwinkel De Engelbewaarder.
13
PLATTEGROND VALKHOF
24-07-11 14:28
ZATERDAG 27 augustus lokatie Kronenburgerpark Militaire kampementen Bestorming van de Middeleeuwse torens en muur
14
In 1388, toen de gebroeders Van Limburg nog heel jong waren, reden 500 moedige ruiters van hertog Willem van Gulik door de Nijmeegse poorten 10.000 Brabantse soldaten tegemoet in de weilanden bij Niftrik. Binnen 2 uur waren de Brabanders verslagen, ze sloegen op de vlucht, sprongen de Maas in of werden gevangen genomen. Zegevierend met de vlaggen van 17 Brabantse steden keerden de Gelderse ruiters terug de stad in. In het Kronenburgerpark vindt een bestorming van de Kruittoren en middeleeuwse muur plaats met behulp van de trebuchet, enkele kanonnen, kruisbogen, hellebaardiers, lansendragers, soldaten en voetvolk. De trebuchet is volkomen uniek in Nederland, het 8 meter hoge gevaarte richten schiet bijzonder nauwkeurig naar de Kruittoren. Huurlingen delen Nijmeegse Rijnsguldens uit. Militaire kampement over middeleeuwse krijgskunst met de Compagnie van Cranenborgh, Gelres Overkwartier met smidse, Compagnie van Brederode,
Scoutinggroep Karel de Stoute, De Blijde Vrienden (trebuchet), ’t Geheim genootschap, de prostituées van de Ghele Couseband en ons eigen trebuchteteam. Geen militair kampement zonder handel! Een middeleeuwse markt staat opgesteld met veel bijzondere waren. Zoals speelgoed in de sfeer van anno 1450, veel culinaria en de nodige ambachten en beroepen. De lekkere hapjes daar moet u echt geproefd hebben. Wat: Permanente militaire demonstraties, kramen en een grote bestorming van de Kruittoren. Waar: Kronenburgerpark Hoe laat: Kampement open van 12.00 tot 17.00 uur. Bestorming en Slag van Niftrik om 13.00 uur Organisatie: Renée van de Boor, Ellen van Heesch o.l.v. Henk van der Zand i.s.m. Melchior de Grood. Mede mogelijk gemaakt door: RABO Bank Nijmegen e.o., De Blijde Vrienden, Bouw: BORN (Bouwopleiding Regio Nijmegen; Jan van Zoest), Rutten Hoogservice BV, NVOB Cultuurfonds.
Soirée diner Belvédère Wat: 2-gangen dinerbuffet in de laat-middeleeuwse Belvédère Waar: Restaurant Belvédère, meer info op www. altijdnijmeegs.nl/gvl Hoe laat: vanaf 17.30 uur, aansluitend soiree Sint Stevenskerk Kosten: voorverkoop € 33,50 incl. ticket soiree (€ 24,50 indien u zelf al een soiree ticket heeft)
Reserveren noodzakelijk (beperkt beschikbaar):
[email protected] / www.altijdnijmeegs.nl Mede mogelijk gemaakt door: AltijdNijmeegs.nl, Restaurant Belvédère, Marjolein Pieks
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 14
24-07-11 14:28
ZATERDAG 27 augustus - vervolg lokatie Stevenskerk Middeleeuwse Soirée In 1273 wijdde de Keulse Albertus Magnus de Sint Stevenskerk in. Ruim een eeuw later gingen de drie broertjes Herman, Paul en Jan Van Limburg er ter kerke en een van hun ooms was er pater, met zijn eigen kapel die hij verzorgde. Het was meer dan alleen een ruimte voor de eredienst, het was ook de belangrijkste plaats voor sociale en culturele bijeenkomsten. Met een uitgebreid programma vol muziek, dans, theater, kunst, kalligrafie en heraldica komt die middeleeuwse sfeer weer tot leven. Zaterdagavond 20.00 – 21.30 uur Middeleeuwse Soirée. Deze avond presenteert een bijzonder sfeervol afwisselend programma met een optreden van de Belgische folkgroep Laïs, een middeleeuwse klucht ´Tafelken´ van Plankenkeet en de Zesde Gebroeders Van Limburglezing. De gedeputeerde van cultuur van de provincie Gelderland, mevrouw Annemiek Traag zal kort spreken. Zesde Gebroeders Van Limburglezing. ‘Een overspeelde hand’, Muziek van de tijd van de Gebroeders van Limburg tot de tijd van het Schippers-antependium (1494) door Hubert Hendriks De lezing gaat over de muziek vanaf de Gebroeders van Limburg tot aan de schitterende meerstemmige gezangen op het einde van de 15e eeuw. Klonk het lied eerst nog eenstemmig met behulp van de hand van Guido van Arezzo, in een eeuw tijd ontwikkelde de gezongen muziek zich naar ingewikkelde wiskundige meerstemmige ragfijne composities. Tijdens de lezing klinken
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 15
voorbeelden live gezongen door I BIanchi. Aan de hand van melodieën en ontwikkelingen in de muziek probeert Hubert Hendriks iets van de sfeer van de 15e eeuw op te roepen en zich de vraag te stellen welke muziek in Nijmegen geklonken zal hebben. Hubert Hendriks studeerde filosofie en theologie aan de Universiteit van Nijmegen; is violist/ zanger van het internationaalvermaarde orkest “Die Flegel” en publiceerde oa ‘’De merel zingt in de boom van de Marikenstraat’’, over het Nijmeegse lied door de eeuwen heen. Hij is een groot kenner en bewonderaar van het Nijmeegs Schippersantependium uit 1494 en zodoende gefascineerd geraakt door het leven en de muziek in het Nijmegen van de 15e eeuw. Hij is een begenadigd spreker die zijn passie en enthousiasme weet over te brengen.
15
21.30 – 22.30 uur: Goed Geselscap. Na afloop kunt u genieten van een middeleeuwse versnapering en een goed glas Duc de Berrywijn onder begeleiding van sfeervolle muziek. Entree: € 9,00 voorverkoop via internet of € 10,- aan de kassa Vanaf 22.30 uur buitenoptreden van Folkcorn op de Grote Markt als onderdeel van het muziekfestival Musica, Musica!
Laïs
24-07-11 14:28
ZATERDAG 27 augustus
Wat: Middeleeuws avond met zang (Laïs), theater (Plankenkeet), Gebroeders van Limburglezing (Hubert Hendriks) Waar: Stevenskerk Hoe laat: Zaterdagavond 27/08 van 20.00 – 21.30 uur Entree: € 9,00 voorverkoop via internet of € 10,- aan de kassa Organisatie: Eric Brouwer i.s.m. Marian van Schie en Melchior de Grood. Mede mogelijk gemaakt door: De Knollentuin, Stevenskerk, Bakker Arend en De Blauwe Druif.
lokatie Stevenskerkhof
16
Traditiegetrouw staan onderaan de trans van de Stevenskerk, op het Stevenskerkhof een kampement. Dit jaar zijn te gast Die Landen van Herwaerts Over, Christoforus en ‘t Scapreel. De fraaie kerkrondgang is verder uitgebreid met kramen van handelaars en ambachtslieden in de vorm van een middeleeuwse jaarmarkt. En natuurlijk is er weer van alles te beleven in de vorm van vertier en lekkere hapjes en drankjes. Organisatie: Henk van der Zand en Melchior de Grood.
lokatie Binnenstad Kinderactiviteiten Het Gebroeders Van Limburg festival is bij uitstek een familiefestival. De Middeleeuwen hebben een grote aantrekkingskracht op kinderen. Wat is er mooier dan ‘levende geschiedenis’, kijken naar historische figuren in levende lijve, naar vernuftige technieken en vaardigheden die we al lang verleerd zijn. Meestal milieuvriendelijk en in harmonie met de natuur. Dit jaar is het aantal kinderactiviteiten sterk uitgebreid en over diverse locaties verspreid. 1- Gebroeders van Limburg JUNIOR Dit jaar is de Stichting Gebroeders Van Limburg samen met Museum Het Valkhof een educatief traject gestart waaraan alle basisscholen mee kunnen doen. Zie daarvoor de website www.gvljr.nl waar scholen zich ook kunnen opgeven. Enkele tientallen enthousiaste leerlingen, die al kennis gemaakt hebben met dit project, kunt u als ambassadeurs actief zien deelnemen aan het festival. 2- Het Valkhof zie programma De Valkhofburcht herleeft! Kinderen krijgen bij de kassa een kerfstok waarop ze de activiteiten kunnen laten afvinken. Het gaat om de volgende activiteiten die verspreid door het park worden aangeboden: 1. Wolvilten bij de schaapscheerders 2. Boogschieten in de Barbarossa Ruïne 3. Ring werpen bij het Holtland Genootschap 4. Kegelspel bij het Holtland Genootschap 5. Kussengevecht op een bok. 6. Voeldoos met typisch middeleeuwse attributen Tevens vindt er om 14:00 uur een kinderveldslag plaats op het toernooiveld.
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 16
24-07-11 14:28
ZATERDAG 27 augustus - vervolg Kinderen kunnen daar de strijd aanbinden met heuse ridders. 3- Verkiezing mooiste Jonkvrouw en Jonkheer / Ridder van het Valkhof Om 14:30 uur vindt er in de Barbarossa Ruïne een verkiezing plaats van de mooist verklede jonkvrouw en jonkheer/ridder van het Valkhofpark. Een jury, bestaande uit edellieden, zal een meisje en jongen uit het publiek kiezen die zij het mooiste verkleed vinden. Aan de verkiezing zit een prijsje verbonden. 4- Kronenburgerpark Permanent demonstraties van trebuchet schieten door De Blijde Vrienden, waarbij kinderen kunnen assisteren bij het aanspannen. Kinderspelen van ’t Geheim genootschap met Schildknapenschool.
en tasjes maken en een middeleeuwse verkleedhoek. Leeftijd 6 t/m 12 jaar. Kosten: € 3,50 per activiteit.
5- Zandsculpturen op het Gebroeders van Limburgplein. Kinderen tot 10 jaar kunnen zelf aan de slag met het bouwen van hun eigen zandkastelen.
7- In Museum Het Valkhof is een grote kijkdoos opgesteld, waar je door het verhaal van Mariken kunt lopen. Speciaal voor kinderen vanaf 7 jaar.
6- Museum De Stratemakerstoren Kledingatelier de Nijmeesge Cotardie verzorgt kinderactiviteiten met o.a. munten slaan, schilden beschilderen, hoofdtooien
Organisatie: Matty Tabink, Naömi van IJzendoorn, Désirée van Thiel, Peter van der Heijden, Marcella Conceicao Lima
17
PLATTEGROND KINDERACTIVITEITEN ZATERDAG
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 17
24-07-11 14:28
estival 2011 PROGRAMMA-OVERZICHT Kijk voor de meest actuele programmering op www.gebroedersvanlimburgfestival.nl en volg ons op Twitter: Twitter.com/#!/GebrvanLimburg
18
ZATERDAG 27
ZATERDAG 27
ZATERDAG 27
ZATERDAG 26
ZATERDAG 27
ZATERDAG 27
Hessenberg: Gebr. Van Limburgplein
Stevenskerk: Zuiderkapel
Stevenskerk: Noorderkapel
Binnenstad: Grote markt en elders
Valkhof: Toernooiveld Riddertoernooi van Gelre
Sint Nicolaa
12.30: Musica, Musica! Kapelconcert De Speellieden van Gelre; 14.00 : Kapelconcert ‘Van bokkehoorn tot basbazuin’ 15.30: Kapelconcert I Bianchi
12.30 - 17.00: Musica, Musica! Wisseloptredens podium Grote Markt en Ganzenheuvel; Lint van muziekoptredens door binnenstad
12.00 - 12.30: De Valkhofburcht herleeft! Opening van Riddertoernooi 13.00 - 13.30: Doorlopend ambachtslieden, kampementen kinderactiviteiten Riddershow; 14.00 - 14.30: Kinderveldslag 14.30 (Barbarossaruïne): Verkiezing mooiste jonkvrouw en ridder 15.00 - 15.30: Riddershow; 16.00 - 16.30 : Roofvogelshow 16.30 - 17.00: Helmschouw 17.00 - 17.30: Melée, grondgevecht
12.00 - 12 concert T 12.30 - 12 Limburg 13.00 - 13 13.30 - 13 14.00 - 14 14.30 - 14 Limburg 15.00 - 15 15.30 - 15 16.00 - 16 16.30 - 16 Limburg
12.00-20.00: Zand- 12.30: Musica, Musica! sculpturen Kapelconcert Cercamon; 14.00: Kapelconcert De Blauwe Schuyt 15.30: Kapelconcert Folkcorn 20.00 - 21.30: Middeleeuwse Soiré met Laïs, I Bianchi, Gebroeders van Limburglezing; Tafelken; 22.30 - 23.30: Folkcorn, meedansconcert
ZONDAG 28
ZONDAG 28
ZONDAG 28
ZONDAG 28
ZONDAG 28
ZONDAG 28
ZONDAG 28
Hessenberg: Gebr. Van Limburgplein
Stevenskerk: Informatiekraam
Stevenskerk: Zuiderkapel
Stevenskerk: Noorderkapel
Binnenstad: Grote markt en elders
Valkhof: Toernooiveld Riddertoernooi van Gelre
Valkhof: Sint Nicolaa
12.00-17.00: uur Zand-sculpturen
10.00 - 11.00: Middeleeuwse Mis Hubert Hendriks, Schola Cantorum Karolus Magnus 12.30 - 17.00: Demonstraties kalligrafie en muziekinstrumenten, rondleidingen; Infokraam festival en ‘t Geselscap
12.30: Musica, Musica! Kapelconcert Madlot; 14.00 - 15.00: Kapelconcert Schola Cantorum Karolus Magnus
12.30: Musica, Musica! Dans & muziek Triomphe et Enchantement en Wronghel en Wei; 14.00: Lezing middeleeuwse muziek, Hubert Hendriks
12.30 - 17.00: Musica, Musica! Wisseloptredens podium Grote Markt en Ganzenheuvel; Lint van muziekoptredens door binnenstad; 17.30: FINALE Grote Markt, Muziekensembles Musica, Musica!
12.00 - 12.30: De Valkhofburcht herleeft! Riddershow 13.00 - 13.30: Doorlopend ambachtslieden, kampementen kinderactiviteiten Kinderveldslag 13.30: (Barbarossaruïne): Verkiezing mooiste jonkvrouw en ridder; 14.00 - 14.30: Riddershow; 16.30 - 17.00: Blijde Incomste trekt over toernooiveld
12.00 - 12 herleeft! Bianchi 12.30 - 12 theater M 13.00 - 13 Les Cloch 13.30 - 13 Bianchi; 14.00 - 14 theater M 14.30 - 14 Les Cloch 15.00 - 15 Bianchi
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 18
24-07-11 14:28
VRIJDAG 26
VRIJDAG 26
VRIJDAG 26
VRIJDAG 26
Hessenberg: Gebr. Van Limburgplein
VRIJDAG 26
Stadhuis & Valkhof
Stevenskerk: Informatiekraam festival
Grote Markt
12.00-20.00: Zand- 13.00: Van Nimsculpturen wegen-familiedag voor families Van Nimwegen
16.00-17.00: Middeleeuws Huwelijk, van Stadhuis naar Valkhof 20.00 - 22.30: Musica, Musica! Openingsconcert Laïs, Ultreya, Boreas
22.30 - 23.30: Balfolk Boreas, meedansconcert
ZATERDAG 27
ZATERDAG 27
ZATERDAG 27
ZATERDAG 27
Sint Nicolaaskapel
Kronenburgerpark
Kinderactiviteiten
Stevenskerkhof
12.00 - 12.15: Het hofleven herleeft! Kapelconcert Trio Les Clochards 12.30 - 12.45: Concert De zusjes Van Limburg 13.00 - 13.15: Concert Capella Vacalis 13.30 - 13.45: Beeldend theater Madoc; 14.00 - 14.15: Concert Trio Les Clochards 14.30 - 14.45: Concert De zusjes Van Limburg 15.00 - 15.15: Concert Capella Vacalis 15.30 - 15.45: Beeldend theater Madoc; 16.00 - 16.15 : Concert Trio Les Clochards 16.30 - 16.45: Concert De zusjes Van Limburg
12.00 - 17.00: Militaire kampementen: Doorlopend dmonstraties, kanonnen, kinderactiviteiten, ambachtslieden 13.00 -13.20: Bestorming en Slag van Niftrik 1388
12.00 - 17.00: Kinderactiviteiten Valkhof en Kronenburgerpark 13.00 - 17.00: Kinderactiviteiten museum De Stratemakerstoren; 14.30: (Barbarossaruïne): Verkiezing mooiste jonkvrouw en ridder
12.00 - 17.00: Kampement en ambachtslieden
re
ht herrnooi bachts-
kiezing
w
vecht
re
alkhofddershow opend ampe-
uïne): jonk-
ershow; e Incomnooiveld
19
ZONDAG 28
ZONDAG 28
ZONDAG 28
ZONDAG 28
ZONDAG 28
Valkhof: Sint Nicolaaskapel
Kronenburgerpark
Binnenstad
Kinderactiviteiten
Stevenskerkhof
12.00 - 12.15: Het hofleven herleeft! Kapelconcert I Bianchi 12.30 - 12.45: Beeldend theater Madoc 13.00 - 13.15: Concert Trio Les Clochards 13.30 - 13.45: Concert I Bianchi; 14.00 - 14.15: Beeldend theater Madoc 14.30 - 14.45: Concert Trio Les Clochards 15.00 - 15.15: Concert I Bianchi
Militaire kampementen Doorlopend demonstraties, kanonnen, kinderactiviteiten, ambachtslieden 13.00 - 13.20: Bestorming en Slag van Niftrik 1388
12.00 - 17.00: Kampement en ambachtslieden 13.00 -15.20: Mariken van Nieumeghen, scène Masscheroen en Stevenstoren
12.00 - 15.15: Kinderactiviteiten Valkhof en Kronenburgerpark 12.15 - 14.15: start Stevenskerk 13.30: (Barbarossaruïne): Verkiezing mooiste jonkvrouw en ridder
11.00 - 17.00: Op zoek naar Mariken, Museum Het Valkhof 12.00 - 17.00: Nijmeegse Torendag 10 jaar, 7 torens open. 13.00 - 17.00: Toeristische koopzondag 13.00 - 17.00: Mariken, zang en voordracht, expositie, Huis van de Nijmeesge Geschiedenis 16.00 - 17.00: BLIJDE INCOMSTE: ParkwegAugustijnenstraat-Grote Markt-BurchtstraatValkhof 17.30: FINALE Grote Markt, Muziekensembles Musica, Musica!
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 19
24-07-11 14:28
ondag lokatie Stevenskerk
ZONDAG 27 augustus lokatie Binnenstad Toeristische Koopzondag Voor het eerst kunnen tijdens de zondag van het gebroeders Van Limburg festival de winkeliers hun zaken openen voor de bezoekers van het festival. Winkeliers spelen in op het festival met speciale producten tegen aantrekkelijke kortingen. De winkeliers die open gaan zijn herkenbaar aan het affiche op het raam of de deur. Met de QR code op dit affiche kunt u extra informatie opvragen.
Grote Middeleeuwse Jaarmarkt
20
Kerkdienst in sfeer van de Middeleeuwen. Op zondagmorgen zal er een kerkdienst in de St. Stevenskerk zijn die de sfeer ademt van de middeleeuwen. Tijdens de dienst klinken de Gregoriaanse gezangen van het feest van Sint Steven (26 december), uitgevoerd door Schola Cantorum Karolus Magnus. U zult de gezangen herkennen en spontaan mee willen zingen. Mogelijk wordt gerefereerd naar de preken van de in 1473 in Nijmegen overleden pater Jan Brugman. ´Praten als Brugman´ is sindsdien een gevleugeld gezegde. Aanvang: 10.00 uur. Organisatie: Hubert Hendriks en Henk Gols i.s.m. de Stichting Stevenskerk en het Oecumenisch Citypastoraat.
Boeren, Burgers & Buitenlui: Mooie waar, billijke prijzen! In de Middeleeuwen kwamen de boeren van heinde en verre met karren hun waren aanvoeren, uit de Betuwe fruit, uit het Land van Maas- en Waal groenten, en via de Hanzeschepen werden wijn, bont, hout en stoffen meegebracht. Die traditie herleeft in de grote Middeleeuwse Jaarmarkt in de Burchtstraat. Ook zijn er deelmarkten in het Valkhof- , het Kronenburgerpark en op het Stevenskerkhof. Deze gezellige markt trekt altijd veel bekijks en kopers. Dit jaar is er extra vermaak en vertier: muzikanten, poppenspelers en jongleurs. Dus hier is uw daalder nog meer waard. Aangeboden worden ambachtelijke en eerlijke producten uit de eigen streek: brood, wijn, honing, speelgoed, mede, vis, bretzels en vruchtensappen. Veel waar is van ecologische oorsprong. Goed vertegenwoordigd zijn de Van Limburg producten waarvan het assortiment steeds verder groeit: kaas, wijn, koeken, enzovoort. Allemaal Lekkerrrrrrrrr van Van Limburg! Ambachtslieden vertonen hun handwerk werk en geven tekst en uitleg over hun werkstukken: pijlen en bogen, vlechtwerk,
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 20
24-07-11 14:28
Zondag 28 augustus
vilt, hoeden, ratels, tegels en sieraden. Ter plekke koken standhouders middeleeuwse hapjes voor u. Inclusief zijn de middeleeuwse recepten. Bij educatieve kramen krijgt u uitgebreide informatie over cultuurhistorie, onderwijs, archeologie, kastelen en de Middeleeuwen. Marktmeester: Melchior de Grood
lokatie Burchtstraat bij stadhuis – Theater Rad van Fortuin Niemand was zeker van zijn lot en bestaan, Vrouwe Fortuna was stekeblind en kon met haar grilligheid elk moment toeslaan. Het Rad van Fortuin is een belangrijk middeleeuws beeld, waarin alles op zijn kop kan staan. Bovenaan zit nog de keizer, die zegt: ‘ik zal regeren, ik regeer, ik heb geregeerd… ik ben zonder koninkrijk’, want Vrouwe Fortuna zorgt ervoor dat hij van zijn troon valt. Naast de keizer spelen een koopman, bedelman en monnik een rol. Spel: Theaterwerkplaats PLUBO, Plurijn.
lokatie Stevenskerk: Muziekfestival Musica, Musica! Klanken van de Middeleeuwen Live optredens van vele groepen met middeleeuwse muziek zorgden de voorgaande jaren voor die speciale ingetogen sfeer van het festival. Geen versterking, geen elektri-
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 21
ZONDAG 28 augustus
citeit, maar wel passie en wonderlijk authentieke klanken. Genoeg reden om er speciale aandacht aan te besteden door een muziekfestival toe te voegen aan het programma. Drie dagen lang klinken de betoverende en fascinerende klanken van de Middeleeuwen voor een intense beleving en een verrassende intieme sfeer. De middeleeuwse muziek bestrijkt een zeer breed veld van stijlen en onderwerpen, van ingetogen religieus tot uitbundig, kluchtig en wereldlijk. Musica, Musica! staat voor enerzijds authentieke uitvoeringen en anderzijds voor uitvoeringen gebaseerd op middeleeuwse tradities, van folk tot chansons. Bekende groepen voor Middeleeuwse muziek uit binnen- en buitenland treden op over het gehele festivalterrein, zowel op straat als in bijzondere gebouwen. Speciale concerten klinken in de Noorder- en Zuiderkapel van de Stevenskerk en in de Sint Nicolaaskapel. In de Stevenskerk kunt u ook zien hoe kunstig en met veel vakmanschap ambachtslieden en bouwers hun middeleeuwse muziekinstrumenten vervaardigen.
21
Zuiderkapel Stevenskerk 12.30 Madlot 14.00 - 15.00 u. Schola Cantorum Karolus Magnus Madlot Muziek en instrumenten in de inspirerende traditie van de middeleeuwen. Deze groep
24-07-11 14:28
foto links: Trebuchet geschutsklaar. gebouwd door BORN
ZONDAG 28 augustus
uit Wageningen heeft een enorm repertoire aan liederen en dansen die tot ver in het grijze verleden teruggaan. Schola Cantorum Karolus Magnus Nijmegen is de thuisbasis van dit Gregoriaans koor. We belanden in de sfeer van wierook, zacht flakkerende kaarsen en devote verstilling.
lokatie Binnenstad Muziekfestival Musica, Musica! Klanken van de Middeleeuwen
Noorderkapel Stevenskerk 12.30 Dans & muziek: Triomphe et Enchantement en Wronghel en Wei 14.00 Lezing middeleeuwse muziek door Hubert Hendriks
22
Triomphe et Enchantement en Wronghel en Wei Geniet van sierlijke lijnen, kleding en melodiepartijen. De dansers en hun muzikale begeleiders verzorgen een kennismaking met de middeleeuwse hofdans. Lezing Middeleeuwse muziek Hubert Hendriks geeft een lezing over de muziek vanaf de Gebroeders van Limburg tot aan de meerstemmige gezangen aan het einde van de 15e eeuw. Welke muziek heeft tóen in Nijmegen geklonken? In de Stevenskerk worden enkele demonstraties gegeven van middeleeuwse kalligrafie. Tevens zijn er demonstraties van het vervaardigen van middeleeuwse muziekinstrumenten. Wat: Kapelconcerten Waar: Noorder- en Zuiderkapel Hoe laat: van 12.30 – 15.00 uur Entree: € 4,- euro per concert in de voorverkoop, € 5,- aan de kassa.
Organisatie: Melchior de Grood i.s.m. Wim Hompe en Eric Brouwer. Met dank aan de Stevenskerk, Rens Schulte en de vrijwilligers van de Stevenskring.
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 22
In een lint van speelplekken klinkt de middeleeuwse straatmuziek met volksvertier door de straten van het centrum. Locaties zijn: Burchtstraat, Marikenstraat, Stadhuis, Grote Markt, Ganzenheuvel en Kronenburgerpark. Te horen en te zien zijn onder anderen: Poppenspeler Kiepenkasper, Muizenroulette, Goetendefyn en Wronghel en Wei. Veel is mogelijk gemaakt door de samenwerking van binnenstadondernemers en de Stichting Gebroeders Van Limburg. Heel bijzonder is de programmering op de buitenpleinen Ganzenheuvel en Grote Markt. Behalve muziek en vermaak is het Bourgondisch genieten geblazen. De oude smaken en geuren komen weer helemaal terug. Op de menukaarten van de horecaondernemers zullen de gasten veel bijzondere aanbiedingen vinden. Deze collectieve campagnes smaken naar meer ... Op het podium op de Grote Markt: Overdag op zaterdag en zondag wisseloptredens. Op zaterdagmiddag: dansen met Madlot, balfolk. Organisatie: Melchior de Grood ism. Balfolk Nijmegen en de horecaondernemers van de Ganzenheuvel en de Grote Markt.
24-07-11 14:29
ZONDAG 28 augustus - vervolg lokatie Binnenstad Nijmeegse Torendag 10 jaar! Torens bepalen het beeld van een stad. Wie Nijmegen vanaf de ‘andere kant’ van de Waal of vanuit de Ooijpolder ziet liggen ziet dat in één oogopslag. De Nijmeegse torens vertellen de roerige geschiedenis van de oudste stad van ons land. De tiende Nijmeegse Torendag – zondag 29 augustus van 13.00 tot 17.00 uur – staat ook dit jaar in het teken van het Gebroeders van Limburg Festival. Dat betekent dat niet alleen de historische stadstorens die dag gratis toegankelijk zijn, maar dat de activiteiten rond de torens in middeleeuwse sfeer zijn gehouden. Rondleiders en artiesten zijn in middeleeuwse kledij gestoken. De Nijmeegse Torendag sluit zo naadloos aan bij het middeleeuwse festival. Bij dit jubileum verschijnt een speciale kalender voor het jaar 2012 met alle torens, te koop in museum De Stratemakerstoren.
Van 13.00 tot 17.00 uur is de toren te beklimmen met een gids. Op het terras treden middeleeuwse troubadours op. Ook de torens in het Kronenburgerpark zijn op de tiende Torendag gratis te bezichtigen. De Kruittoren is de hele dag open voor bezichtiging, behalve tijdens de bestorming (13.00 -14.30 uur). Ook de Sint Jacobstoren is gratis toegankelijk. Bovendien worden daar vertellingen in middeleeuwse sfeer gebracht. In de Roomse Voet worden verhalen verteld en ook deze toren is gratis te bezichtigen. Organisatie: Stichting Nijmeegse Torendag i.s.m. museum De Stratemakerstoren.
23
De Stevenstoren is zondag te beklimmen van 12.00 tot 15.45 uur. Aangezien maar een beperkt aantal mensen tegelijk in de toren kunnen, worden er gratis toegangskaartjes verstrekt bij de toren. Museum de Stratemakerstoren aan de Waalkade is gratis toegankelijk van 13.00 tot 17.00 uur. Op de binnenplaats wordt om 13.00 en 15.00 uur een show gegeven met roofvogels, aantrekkelijk voor iedereen. Middeleeuwse troubadours zorgen bovendien voor een muzikale omlijsting. De Stadhuistoren (Burchtstraat) is geopend voor bezichtiging tussen 13.00 en 17.00 uur. Er kan ieder half uur evenwel slechts een beperkt aantal mensen onder begeleiding van een gids naar boven. Dit jaar is ook de Belvedere in het Valkhofpark weer betrokken bij de Torendag.
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 23
24-07-11 14:29
ZONDAG 28 augustus lokatie Het Valkhof De Valkhofburcht herleeft! Op Het Valkhof met zijn magistrale panorama verrees in de Middeleeuwen de grootste burcht van de Lage Landen. Na de befaamde keizer Karel de Grote, keizerin Theophano en keizer Federico I Barbarossa bewoonden de hertogen van Gelre dit kasteel. De grote uitkijktoren, de Donjon, zal, als alles meezit, de komende jaren worden herbouwd. Er is geen mooiere plek denkbaar om het hofleven zichtbaar te maken voor jong en oud. Met riddertoernooien, een roofvogelshow, middeleeuwse ambachten, veel muziek, verhalen, kinderspelen, schaapscheerders en middeleeuws eten en drinken . U koopt 1 kaartje voor een dag (waarmee u ook in en uit kunt lopen) en kiest zelf wat u mee wilt maken.
Programma Toernooiveld: ´Het Riddertoernooi van Gelre´ 12.00-12.30 u. Riddershow 13.00-13.30 u. Kinderveldslag met winnaar, gekozen door jury 14.00-14.30 u. Riddershow 16.30-17.00 u. Blijde Incomste trekt over het Toernooiveld
Programma Barbarossaruïne 13.30 u.
Verkiezing Mooiste Jonkvrouw en Jonkheer / Ridder onder 8 jaar Doorlopend boogschieten
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 24
Wat: De Valkhofburcht herleeft! Doorlopend programma met Toernooiveld (Riddertoernooi van Gelre) / Barbarossaruïne helmschouw en kinderspelen (boogschieten)] / Sint Nicolaaskapel [muziek en beeldend theater] / middeleeuwse ambachten [demonstraties smeedtechnieken, houtbewerking, leerbewerking en een tinnegieter, doorlopend], middeleeuws eten en drinken, doorlopend/ Kampementen [doorlopend] / Schaapsscheerder [doorlopend] / muziek Krebbel, doorlopend / optreden Het Woud der Verwachting, doorlopend. / Roofvogelshow met valkenjacht / demonstraties middeleeuwse textieltechnieken / middeleeuwse marktkooplieden uit binnen- en buitenland / Doorlopend middeleeuwse kinderspellen/ Verkiezing Jonkvrouw en Jonkheer / Ridder van het Valkhof. Waar: Het Valkhof Wanneer: Zondag van 12.00 tot 17.00 uur. Vanaf 16.30 uur vindt de finale van de Blijde Incomste plaats met een unieke parade op het Toernooiveld. Kaarten: in de voorverkoop € 6,- on-line via www.gebroedersvanlimburg.nl tot 23 augustus Kassa: bij ingang Valkhofpark, vanaf een uur voor aanvang: € 7,-
24-07-11 14:29
ZONDAG 28 augustus - vervolg poppen, figuren en middeleeuwse klanken komt dit schilderij van de Gebroeders van Limburg op wonderbaarlijke wijze tot leven. Het middeleeuws lekenkoor I Bianchi zingt meerstemmige a capella koormuziek uit de periode 1250-1450, die je zelden hoort. U kunt getuige zijn van wat Franse koningen aan hun hoven beluisterden. Daarbij nemen zij u mee op een muzikale reis door de tijd, beginnend bij de “Oude Kunst” Ars Antiqua (1250-1300), via de “Nieuwe Kunst” Ars Nova (1300-1380) en “Allersubtielste Kunst” Ars Subtilior (1380-1420) naar de eerste aanzet tot de Renaissance (1420-1470).
Programma St. Nicolaaskapel, zondagmiddag 12.00-12.15 u. 12.30-12.45 u. 13.00-13.15 u. 13.30-13.45 u. 14.00-14.15 u. 14.30-14.45 u. 15.00-15.15 u.
Het middeleeuws lekenkoor I Bianchi Beeldend theater Madoc Trio “ Les Clochards” Het middeleeuws lekenkoor I Bianchi Beeldend theater Madoc Trio “ Les Clochards” Het middeleeuws lekenkoor I Bianchi
Deelnemers: Stichting Langenort, Stichting Schalmei / Krebbel, Stichting HEI, Het Woud der Verwachting, Valkerij Schaap, De herders van Balloo, Stichting Foeks, Smederij Kloosterhuis, Het Holtland Genootschap, Marc en Petra van der Aa, Sint Sartorius Organisatie: Désirée van Thiel Werkgroep: Hanna Duinkerken, Pieke Schoonbrood, Guus Vennik, Manfred Vennik, Max Knegjens, Wouter Nicolaï, Jacobus Trijsburg, Alex Brown, Rob van Hulst, Wilma Makkink, Naömi van IJzendoorn. Met dank aan de Valkhof Vereniging
25
Trio “Les Clochards” combineert verhaal en muziek. Een traditioneel portatief begeleidt liederen van onder andere Guillaume Du Fai en Gilles Binshois. Er klinken verhalen die gaan over grote thema’s waar de gebroeders van Limburg ongetwijfeld over gemijmerd hebben. Het Nijmeegs Beeldend theater Madoc speelt: “Van Valk tot Hof” Trompetgeschal, paardengetrappel en hondengeblaf, een vrolijke stoet trekt over de groene velden. Het is de maand Mei van de kalender uit de Trés Riches Heures. Via
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 25
24-07-11 14:29
ZONDAG 28 augustus lokatie Kronenburgerpark
26
Bestorming van de Middeleeuwse torens en muur In 1388, toen de gebroeders Van Limburg nog heel jong waren, reden 500 moedige ruiters van hertog Willem van Gulik door de Nijmeegse poorten 10.000 Brabantse soldaten tegemoet in de weilanden bij Niftrik. Binnen 2 uur waren de Brabanders verslagen, ze sloegen op de vlucht, sprongen de Maas in of werden gevangen genomen. Zegevierend met de vlaggen van 17 Brabantse steden keerden de Gelderse ruiters terug de stad in. In het Kronenburgerpark vindt een bestorming van de Kruittoren en middeleeuwse muur plaats met behulp van de trebuchet, enkele kanonnen, kruisbogen, hellebaardiers, lansendragers, soldaten en voetvolk. Wat: Militaire kampement over middeleeuwse krijgskunst met de Compagnie van Cranenborgh, Gelres Overkwartier met smidse, Compagnie van Brederode, Scoutinggroep Karel de Stoute, De Blijde Vrienden (trebuchet), ’t Geheim genootschap en de Ghele Couseband.
Geen militair kampement zonder handel! Een middeleeuwse markt staat opgesteld met veel bijzondere waren. Zoals speelgoed in de sfeer van anno 1450, veel culinaria en de nodige ambachten en beroepen. De lekkere hapjes daar moet u echt geproefd hebben. Wat: Permanente demonstraties en een grote bestorming van de Kruittoren. Waar: Kronenburgerpark Hoe laat: Kampement open van 12.00 tot 17.00 uur. Bestorming en Slag van Niftrik om 13.00 uur Organisatie: Renée van de Boor, Ellen van Heesch. O.l.v. Henk van der Zand Mede mogelijk gemaakt door: RABO Bank Nijmegen e.o., De Blijde Vrienden, Bouw: BORN (Bouwopleiding Regio Nijmegen; Jan van Zoest),Rutten Hoogteservice BV, NVOB Cultuurfonds.
lokatie Stevenskerkhof Middeleeuwse markt, kampement en scènes uit Mariken van Nieumeghen Traditiegetrouw staan onderaan de trans van de Stevenskerk, op het Stevenskerkhof de kampementen van buitenlandse reenactmentgroepen. Dit jaar met Duitse, Belgische en Zweedse groepen. En het Nederlandse Die Landen van Herwaerts Over. Op zondag stallen leden van ’t Scapreel, Christoforus en buitenlandse marktkooplieden hun waren uit en demonstreren hun ambachten op een authentieke 15e eeuwse markt. Organisatie: Melchior de Grood en Henk van der Zand
Van het mirakelspel Mariken van Nieumeghen wordt onderaan de Stevenskerk de scène met het wagenspel Masscheroen opgevoerd. Mariken keert na zeven zondige jaren in
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 26
24-07-11 14:29
ZONDAG 28 augustus - vervolg Antwerpen terug naar Nijmegen en komt door het aanschouwen van dit wagenspel tot berouw en inkeer. De duivel neemt echter wraak en stort haar van de Stevenstoren. Dan redt het opperwezen haar, zodat ze de val overleeft. Deelnemers: acteurs Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen, abseilteam SSgN. Regie en organisatie: Marjolein Pieks en Diede Sars.
titeld ´Zoeken naar Mariken´. Speciaal voor kinderen vanaf 7 jaar. 4- ‘Mariken wint, Mariken pint’, om 14.30 uur komt Mariken van Nieumeghen naar de Lange Hezelstraat naar Bakker Arend om haar boodschappen te doen in de oudste winkelstraat van Nederland, maar wel met 100% pin. In het kader van de actie ‘Ringstraten 100% PIN-gebied’.
lokatie Binnenstad 4 x Mariken van Nieumeghen Nadat in 2009 voor het eerst tijdens het festival het locatietheater Mariken van Nieumeghen werd opgevoerd, naar een idee van Peter Seijbel (SSgN) is de belangstelling voor dit wereldberoemde mirakelspel plotseling levend geworden. Allerlei initiatieven worden ontplooid. Tijdens het festival is op vier plekken de Mariken te beleven.
Van het mirakelspel Mariken van Nieumeghen wordt onderaan de Stevenskerk de scène met het wagenspel Masscheroen opgevoerd. Daarna stort de duivel Mariken van de Stevenstoren.
27
1- Stevenskerkhof: met het wagenspel Masscheroen en het vallen van de Stevenstoren. Zie hierboven. 2- In het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis kan tot op zondag 28 augustus voor het laatst genoten worden van de expositie, waarin het verhaal uit de doeken wordt gedaan. Speciaal voor deze laatste kans zingen en vertellen musici en voordrachtkunstenaars delen uit het locatietheater. Organisatie: Marjolein Pieks en Diede Sars. 3- In Museum Het Valkhof heeft vormgeefster Marga van de Heuvel een grote kijkdoos opgesteld, waar je door het verhaal van Mariken kunt lopen. Deze kijkdoos is gebaseerd op het prentenboek dat zij heeft gemaakt met illustraties van haar hand, ge-
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 27
24-07-11 14:29
ZONDAG 28 augustus lokatie Binnenstad Kinderactiviteiten Het Gebroeders Van Limburg festival is bij uitstek een familiefestival. De Middeleeuwen hebben een grote aantrekkingskracht op kinderen. Wat is er mooier dan ‘levende geschiedenis’, kijken naar historische figuren in levende lijve, naar vernuftige technieken en vaardigheden die we al lang verleerd zijn. Meestal milieuvriendelijk en in harmonie met de natuur. Dit jaar is het aantal kinderactiviteiten sterk uitgebreid en over diverse locaties verspreid.
28
1- Gebroeders van Limburg JUNIOR Sinds 2009 is de Stichting Gebroeders Van Limburg samen met Museum Het Valkhof een educatief traject gestart waaraan alle basisscholen mee kunnen doen. Zie daarvoor de website www.gvljr.nl waar scholen zich ook kunnen opgeven. Enkele tientallen enthousiaste leerlingen, die al kennis gemaakt hebben met dit project, kunt u als ambassadeurs actief zien deelnemen aan het festival. 2- Kinderpelgrimage Ook kinderen gingen in de Middeleeuwen op pelgrimstocht naar heilige plaatsen. Zo konden zij een straf inlossen, bijvoorbeeld omdat ze iets gestolen hadden. Ze moesten wel herkenbare kledij dragen: mantel,
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 28
staf, bedelnap en hoed. Ze droegen ook een schriftelijk bewijs van de rechter bij zich dat ze een strafexpeditie moesten lopen. Van hun reisdoel moesten ze een bewijs meenemen waarmee ze konden aantonen dat ze inderdaad in het bedevaartoord waren aangeland. Vanuit Nijmegen startten, en starten nog steeds, bedevaartochten naar Santiago de Compostella. De Sint Jacobskapel is daarvoor de logische startplaats. Als symbool namen de pelgrims de Jacobsschelp mee die in Spanje te vinden was. De kinderpelgrimage is voor kinderen van 7 tot 12 jaar, die met hun ouders een route door het centrum aflopen met speelse, spannende en educatieve activiteiten. Je komt o.a. langs een folterkamer in het stadhuis, een pestdokter en een marktkoopman. Als de bedevaarttocht met succes is afgelegd krijgt de pelgrim een herinnering. De start is in Stevenskerk. 12:15 uur: eerste groep; 13:15 uur: tweede groep; 14:15 uur: laatste groep 3- Het Valkhof Zie programma De Valkhofburcht herleeft! Kinderen krijgen bij de kassa een kerfstok waarop ze de activiteiten kunnen laten afvinken. Het gaat om de volgende activiteiten die verspreid door het park worden aangeboden: • Wolvilten bij de schaapscheerders Balloo • Boogschieten in de Barbarossa Ruïne • Ring werpen bij het Holtland Genootschap • Kegelspel bij het Holtland Genootschap • Kussengevecht op een bok. • Voeldoos met typisch middeleeuwse attributen Tevens vindt er om 13:00 uur een kinderveldslag plaats op het toernooiveld. Kinderen kunnen daar de strijd aanbinden met heuse ridders.
24-07-11 14:29
ZONDAG 28 augustus - vervolg 4- Verkiezing mooiste Jonkvrouw en Jonkheer / Ridder van het Valkhof Om 13:30 uur vindt er in de Barbarossa Ruïne een verkiezing plaats van de mooist verklede jonkvrouw en jonkheer/ridder van het Valkhofpark. Een jury, bestaande uit edellieden, zal een meisje en jongen uit het publiek kiezen die zij het mooiste verkleed vinden. Aan de verkiezing zit een prijsje verbonden. 5- Kronenburgerpark Permanent demonstraties van trebuchet schieten door De Blijde Vrienden, waarbij kinderen kunnen assisteren bij het aanspannen. Kinderspelen van ’t geheim Genootschap. 6- Zandsculpturen op het Gebroeders van Limburgplein. Een professionele zandkunstenaar maakt zandsculpturen van de Valkhofburcht met Donjon. Kinderen tot 10 jaar kunnen zelf aan de slag met het bouwen van hun eigen zandkastelen.
7- Ezeltje rijden in de Lange (H)Ezelstraat Kinderen kunnen op ezels op en neer rijden over de oudste winkelstraat van Nederland, die is omgedoopt tot Lange (H)Ezelstraat. Het is ook een moderne straat, want op zondagmiddag start de actie ‘100% PINgebied’. 8- In het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis is het verhaal van Mariken van Nieumeghen te zien en te horen. Het is tevens de laatste dag van deexpositie over Mariken. 9- In Museum Het Valkhof is een grote kijkdoos opgesteld, waar je door het verhaal van Mariken kunt lopen. Speciaal voor kinderen vanaf 7 jaar. Organisatie: Naömi van IJzendoorn, Désirée van Thiel, Peter van der Heijden, Marcella Conceicao Lima, Manfred Vennik, Wilma Makkink, Stichting Langenort, Marjolein Piecks, Diede Sars e.a. Met dank aan: Federatie Ringstraten, Speelgoedwinkel De Engelbewaarder, Talis Woondiensten, Dekker van de Kamp, Van Schijndel Bouwgroep, Jo Jansen
29
PLATTEGROND KINDERACTIVITEITEN ZONDAG
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 29
24-07-11 14:29
ZONDAG 28 augustus Binnenstad Blijde Incomste
30
De Blijde Incomste is het hoogtepunt van het festival. Een dergelijke stoet past in een traditie van historische optochten, zoals die eeuwenlang in Nijmegen hebben plaats gevonden. Een aantal ensembles is rechtstreeks nagebootst van miniaturen van de Gebroeders van Limburg, u herkent bijvoorbeeld figuren uit het januari-, het april-, het mei- en augustusblad uit de Très Riches Heures du duc de Berry. Ook de Gregoriusoptocht, de hellemond, de schaapherders, de flagellanten, de Wijzen uit het Oosten of het witte koor zijn afgeleid van bladen van de hand van de drie broers. Uitleg over de stoet, ‘wie stelt wie voor?’, ‘welke miniaturen zijn afgebeeld?’, vindt u op een apart blad, dat uitgedeeld wordt tijdens de optocht. 1- Flagellanten en pestlijders. De pest -ook wel zwarte dood- trok een spoor van dood en verderf door Europa: 25 miljoen mensen stierven er in de 14e eeuw aan, een derde van de bevolking. Flagellanten voerden geselrituelen uit om boete te doen voor de zonden van de mensheid en om erger te voorkomen. De indringende gezangen en
vormen van zelfkastijding worden naar authentiek middeleeuws voorbeeld een paar maal tijdens het festival opgevoerd. 2- Rad van fortuin Niemand was zeker van zijn lot en bestaan, Vrouwe Fortuna was stekeblind en kon met haar grilligheid elk moment toeslaan. Het Rad van Fortuin is een belangrijk middeleeuws beeld, waarin alles op zijn kop kan staan. Bovenaan zit nog de keizer, die zegt: ‘ik zal regeren, ik regeer, ik heb geregeerd…ik ben zonder koninkrijk’, want Vrouwe Fortuna zorgt ervoor dat hij van zijn troon valt. Naast de keizer spelen een koopman, bedelman en monnik een rol. 3- Hertogelijke stoet Bazuinblazers, wimpeldragers, hellebaardiers, herauten, erfmaarschalken, bannerheren van Gelderse adellijke families en de burggraaf van Nijmegen gaan de hertog vooraf. Een bont spektakel trekt voorbij, samengesteld uit figuren van de lenterit en valkenjacht uit de miniaturen van de gebroeders. Valkeniers, hondenmeesters en strontscheppers sluiten de stoet van 50 man af.
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 30
24-07-11 14:29
ZONDAG 28 augustus - vervolg 4- Oogstwagen en Hertoginnewagen De Betuwe speelde van oudsher een belangrijk rol voor de aanvoer van groente en fruit in Nijme-gen. De boer met zijn authentieke oogstwagen maakt het publiek deelgenoot van de rijke oogst. 5- De Nijmeegse Rijnsgulden Ook worden er 15.000 chocolademunten verspreid, met aan de ene kant een afbeelding van de unieke Nijmeegse Rijnsgulden uit ca. 1390, waarvan er slechts één exemplaar in een museum in Duitsland wordt bewaard. Deze munt is dan ook 7.000 euro waard. De munten staan voor het losgeld dat de Brabanders betaalden aan de ridders van het hertogdom Gelre in Nijmegen, die hen verpletterend hadden verslagen bij de Slag van Niftrik in 1388. Met dank aan: RABO bank Nijmegen e.o. Organisatie: Désirée van Thiel
6- Verlovingsscène en net getrouwd echtpaar Alda en David Het aprilblad van de Très Riches Heures komt tot leven, de scène met de verloofden van het hof. Daarnaast loopt het net op middeleeuwse wijze getrouwde echtpaar mee. 7- Sint Olof van het Nijmeegse schippergilde In de tocht wordt een kostbare en unieke replica van het Schippersantependium (1494) meegedragen. Dit antependium is afkomstig van het Nijmeegse schippergilde Sint Olof uit de tijd dat dit gilde in de Hanzestad Nijmegen de grootste en belangrijkste was. Het bestaat uit rijk geborduurde applicaties op Lucca zijde en is bespannen met goud en zilverborduursel. De onderzijde bestaat uit geborduurde bloemen met ieder een eigen betekenis. De applicaties stellen Maria en Sint Olof voor met daartussen een Nijmeegs
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 31
koggeschip met de wapens van Nijmegen en Gelre. Daarachter is Sint Olof uit het doek gestapt. Hij draagt de symbolen van zijn wrede dood en de ciborie van deelgenootschap van de gelovigen. 8- Ambassadeurs van GVLJR Leerlingen van diverse basisscholen, die gewerkt hebben aan het educatieve project GVLJunior lopen als weeskinderen mee met de stoet.
Grote Markt
31
Muziekfestival Musica, Musica! Klanken van de Middeleeuwen Het muziekfestival Musica, Musica! wordt door alle artiesten en muzikanten spontaan afgesloten met een MUZIKALE FINALE op de Grote Markt om 17.30 uur. Bladmuziek van de gezamenlijk gespeelde muziek wordt vooraf verspreid. Idee en organisatie: Speellieden van Gelre, Melchior de Grood.
PLATTEGROND BLIJDE INCOMSTE
24-07-11 14:29
uurzaam en maatsch app De Stichting Gebroeders van Limburg doet meer dan alleen het festival! len kennis maken met de kunst van hun Nijmeegse voorgangers, die immers zelf nog heel jong waren toen zij hier rondliepen en hun talenten ontwikkelden. Excellentie begint al vroeg. En dat de scholieren enthousiast zijn ziet u wellicht als u ze tijdens het festival tegenkomt in hun Middeleeuwse kleding.
32
De Stichting gebroeders Van Limburg hanteert sinds haar oprichting in 2003 een eenvoudig motto: ‘Authentiek, duurzaam en gedragen door de bevolking’. We houden van puur natuur en echt. Net zoals in de Middeleeuwen verbruiken we geen elektriciteit (althans zo min mogelijk), maar doen we alles met inspirerende menskracht. Natuurlijk gebruiken we geen plastic, en de producten, die worden verkocht zijn biologisch, met eerlijke ingrediënten en meestal uit eigen streek. Het boekje dat u nu leest is op FSC papier gedrukt en de T-shirts van onze gezellen zijn van bio-katoen. Als u ons en de DAR helpt met het scheiden van afval en door niets op straat te gooien houden we ons centrum schoon. Het begint met de jeugd Met het educatieve project GVLJR laten we zoveel mogelijk leerlingen op basisscho-
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 32
Hospice Bethlehem… De gebroeders Van Limburg schilderden hun wonderschone miniaturen in een wel zeer barre en helse tijd. De pest sloeg toe, éénderde deel van de Europese bevolking stierf. Begeleiding van zieken en stervenden werd in Nijmegen gedaan in kloosters en door de hospitaalridders in de Commanderie van Sint Jan. Niet ver daar vandaan, op de Sint Anthoniusplaats was een huis voor de opvang van armen en zieken gevestigd. Sinds 2003 huist op deze plek het Hospice Bethlehem waar 24 uur per dag zorg geboden wordt aan tien gasten uit de regio Nijmegen. Zij kunnen in alle rust, in een sfeervolle omgeving en in de nabijheid van dierbaren afscheid gaan nemen van het leven. Een team
24-07-11 14:29
sch appelijk betrokken van 20 beroepskrachten, ondersteund door een groep van 80 gespecialiseerde vrijwilligers, staat garant voor deskundige zorg en liefdevolle aandacht. Het hospice is er voor mensen die medisch gezien uitbehandeld zijn maar niet thuis kunnen sterven omdat de omstandigheden daar niet naar zijn. Deze mensen willen hun laatste levensdagen in een warme en zorgzame omgeving doorbrengen. De kleinschalige woonvoorziening Hospice Bethlehem biedt deze zorg, maar kan dat alleen doen met uw hulp! Word donateur en daarmee lid van de vriendenclub van Hospice Bethlehem! Donateur bent u al voor 25 euro per jaar. Tijdens het festival kunt u aan een kraam van het Hospice Bethlehem in de Stevenskerk u opgeven en verdere informatie krijgen. Voor meer info, zie ook www.vriendenhospicebethlehem.nl
aan de toekomst. Stichting Donjon Nijmegen kan niet zonder die passie en gedrevenheid van haar inwoners. In 2012 lanceren wij hier diverse publieksacties. Donjon: voor Nijmegen, door Nijmegen! Voor meer info: www.donjon.nu
Donjon Met de herbouw van de Donjon krijgt middeleeuws Nijmegen weer iets van haar grandeur terug. In de loop van de eeuwen is veel verwoest en leefde er terughoudendheid om verloren gegane gebouwen te reconstrueren naar authentiek voorbeeld. De Stichting gebroeders Van Limburg ondersteunt de herbouw en beveelt de publieksacties van de Stichting Donjon Nijmegen van harte bij u aan. De oude Donjon is een icoon uit het verleden van Nijmegen. De nieuwe Donjon wordt een uitkijktoren naar het verleden en de toekomst. De Nijmegenaar van nu kent dezelfde gedrevenheid, openheid, passie als eeuwen geleden en koestert deze historie, maar gebruikt die energie nu om te bouwen
Historisch Havenkwartier Met de reconstructie van een middeleeuws schip wil de Stichting gebroeders Van Limburg laten zien dat Nijmegen in de Middeleeuwen floreerde als actieve Hanzestad. De Nijmeegse schippers van het Sint Olofgilde voeren over de Rijn, maar ook op de rest van Europa. Een dergelijk schip is het hele jaar door een toeristische trekpleister, bijvoorbeeld als onderdeel van een Historisch Havenkwartier in de Lindenberghaven. Hier hadden de Romeinen al een haven aangelegd en het schippersgilde bouwde er haar gildehuis. Het schip is natuurlijk ook een varend visitekaartje van de stad. Stem mee welk schip u het liefst gereconstrueerd zou willen zien. Ga naar www.gebroedersvanlimburg.nl
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 33
Toerisme Cultuurhistorie levert geld op, want het maakt Nijmegen, de oudste stad van ons land, nog aantrekkelijker om te bezoeken. De Stichting gebroeders Van Limburg stond aan de wieg van het Historisch Belevenis Netwerk om de middeleeuwse schatten van de euregio voor toeristen te ontsluiten. Kijk eens op www.spannendegeschiedenis.nl en verbaas u over het vele moois in uw eigen regio. Met toeristische tips voor u zelf, uw familie en vrienden.
33
24-07-11 14:29
In goed Geselscap! Ja, de kunst en het festival van de gebroeders Van Limburg vind ik bijzonder. Ik steun de stichting door lid te worden van ’t Geselscap (de Vrienden van de Stichting gebroeders van Limburg).
∏ Ik word lid voor € 25,- per jaar
Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
∏ Ik word lid voor € 40,- per jaar
Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
∏ Ik word lid voor …….. per jaar
E-mailadres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
∏ Stuur mij informatie over het lidmaatschap:
Datum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Handtekening: . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(Graag inleveren bij de kassa of de informatiekraam van ’t Geselscap in de Stevenskerk).
Als u vóór of tijdens het festival lid wordt kunt u gratis naar de Soirée op zaterdagavond 27 augustus. Bovendien profiteert u van de nieuwe ledenactie: twee kapelconcerten voor de prijs van één (alleen aan de kassa en niet in de voorverkoop) ‘t Geselscap, de Vrienden van de Stichting Gebroeders van Limburg organiseert in januari een sfeervolle nieuwjaarsbijeenkomst, genaamd ‘Approche, approche’, die u als lid eveneens gratis kunt bezoeken. Lid worden kan ook eenvoudig via onze website www.gebroedersvanlimburgfestival.nl Metropolitan Museum, New York, maart 2010
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 34
24-07-11 14:29
tal0309
Leven begint met wonen
35
Wezenlaan 71 6531 MK Nijmegen Wijchenseweg 111 6538 SW Nijmegen Europaplein 17 6602 GV Wijchen Telefoon (024) 352 39 11 www.talis.nl
tal0309_11_adv_A5_04.indd 1 GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 35
19-07-1114:29 11:44 24-07-11
Valkhofpark St Nikolaaskapel Belvédère Stratemakerstoren Burchtstraat
Z
6. 7. 8. 9. 10.
Stadhuis Grote markt Stevenskerk Stevenskerkhof St. Jacobskapel
Festivalterrein binnenstad Nijmegen
P
1. 2. 3. 4. 5.
11. 12. 13. 14. 15.
Lange Hezelstraat Kronenburgerpark Roomse Voet Kruittoren Kelfskensbos
A. Informatiekraam en kassa Stevenskerk B. Kassa Het Valkhof P. Parkeerplaats Centrum Oude Stad Z. Zandsculpturen Hessenberg
24-07-11 14:29
GVL programmaboekje 2011 DEF.indd 36