Erftransformatie Aaltenseweg 92a, 92b, 92c & Bargerdijk ongenummerd, Dinxperlo Gemeente Aalten
Notitie Uitgangspunten en Randvoorwaarden
Tweede concept november 2009
Erftransformatie Aaltenseweg 92a, 92b, 92c & Bargerdijk ongenummerd, Dinxperlo Gemeente Aalten
COLOFON Opdrachtgever: Gemeente Aalten, Mevr. F. Luimes Initiatiefnemer: Dhr. J.H. Lensink (locatie 92a), Dhr. B.J. Kuiperij (locatie 92b), Dhr. G.H.G.M. Keuben (locatie 92c), Dhr. E. Smits (locatie Bargerdijk) Adviseur: Dhr. B. Wopereis, Van Westreenen BV Opgesteld door: Gelders Genootschap De Ervenconsulent 026-4421742 Datum: tweede concept 25-11-2009
Notitie Uitgangspunten en Randvoorwaarden
Tweede concept november 2009
INLEIDING De heer J.H. Lensink, de heer G.H.G.M. Keuben, Dhr. B.J. Kuiperij en de heer E. Smits hebben een principeverzoek ingediend om gezamenlijk 3128m2 aan stallen te slopen en vier vrijstaande woningen terug te bouwen. De gemeente Aalten wil bij verandering van erven de landschappelijke diversiteit en bijhorende structuur- en ruimtebeelden koesteren en versterken. Daarom heeft zij de ervenconsulent gevraagd om advies te geven voor deze erftransformatie. Dit advies geeft uitgangspunten en randvoorwaarden voor het ruimtelijk ontwerp van het erf en de bebouwing. Het brengt het gehele erf in beeld en maakt duidelijk wat de ambities zijn en reikt inspiratie aan om mooie plannen te ontwerpen. In dit advies worden wensen vanuit het landschaps- ontwikkelingsbeleid en vanuit het welstandsbeleid toegespitst op deze opgave.Het vormt het kader bij de welstandsadvisering en de vergunningverlening door het gemeentebestuur. Het advies is opgesteld door de ervenconsulent van het Gelders Genootschap in overleg met de gemeente Aalten en de initiatiefnemers. De opgave Aan de Aaltenseweg 92a, 92b en 92c staan diversen agrarische schuren. Op het perceel 92a blijft de woning met vrijstaand bijgebouw staan. De eigenaar wil een bestaande schuur (200m2) verplaatsen waardoor het makkelijker wordt om het perceel in tweeën op te delen. De schuur van 851 m2 wordt gesloopt met daarbij horende verharding, daarvoor in de plaats kan een woning van 600 m3 met geïntegreerd bijgebouw van maximaal 75 m2 worden terug gebouwd. Op het perceel 92b blijft de woning onveranderd. In totaal worden hier drie stallen van 1338 m2 gesloopt met bijhorende verharding. Daarvoor in de plaats mag een nieuwe woning van 600 m3 met geïntegreerd bijgebouw van 75 m2 worden terug gebouwd (92c). De eigenaar heeft het plan om een schuur van 93 m2 te verplaatsen. Aan de overzijde van de Aaltenseweg ligt aan de Bargerdijk een perceel waar een agrarische schuur op staat van 939 m2 die ook gesloopt gaat worden met bijhorende verharding. Op deze locatie van dhr. Smits mogen twee wooneenheden in één gebouw gebouwd worden. Van belang is dat de landschappelijke gebiedskarakteristieken worden versterkt waardoor de nieuwe situatie beter aansluit op de specifieke kenmerken van het terplaatse klein- schalige karakteristieke landschap.
Verplaatsen 93m2 Sloop Sloop Sloop 92c Sloop
92b
verplaatsen 200 m2 92a
De acht te slopen schuren (3128 m2)
Gelders Genootschap
3
Locatie aan de Bargerdijk, lange oprit met te slopen schuur
Locatie 92b achterzijde woning met aanbouw
Voorzijde woning 92b
Bargerdijk
Locatie Aaltenseweg 92c te slopen schuren en bijhorende verharding
4
Locatie Aaltenseweg 92a, woning met bijgebouw en te slopen schuur
Ligging van de diversen percelen
Notitie van uitgangspunten en randvoorwaarden voor Aaltenseweg 92a, 92b, 92c en Bargerdijk, Dinxperlo | ERVENCONSULENT | 2009
Aaltenseweg
Relevant beleid In de bestemmingsplannen Buitengebied Dinxperlo 2007 zijn onder voorwaarden, mogelijkheden gecreëerd voor bouwen van woningen met bijgebouw in ruil voor sloop van de agrarische schuren en het wijzigen van de bedrijfs- bestemming in een woonbestemming. In het landschapsontwikkelingsplan “Nieuwe noabers, vernieuwend landschap” vastgesteld in november 2007, ligt de locatie in een ontginningslandschap. Het landschap bestaat uit kleine verspreid liggende bosjes en andere landschapselementen, o.a. eiken- en elzensingels, die een afwisseling van open en beslotenheid vormen, daarin liggen concentraties van bebouwing. Daarbij behoren de volgende kenmerken: jonge veld- en broekontginning, overlopers met elzen, meidoornhagen en eikenberkenbosjes. Er wordt ingezet op het versterken van het aanwezige landschap. Op de locatie kan dat zichtbaar gemaakt worden door de nieuwe woningen in relatie tot het landschap te situeren. Belangrijk daarbij is dat er een duidelijke erfstructuur ontstaat die zorgt voor de verankering met de omgeving. Altijd dient er sprake te zijn van een zekere verevening.
Onverharde Bargerdijk in het kampenlandschap.
Voorwaarden gemeente Landschap - De erftransformatie sluit aan bij de kenmerken van erven in het betreffende landschapstype (ontginningslandschap). - Herstel van kerkpaden, boomweiden met eiken, meidoorn- en hazelaarhagen en kopjessingels van elzen, kers (boskriek) en eiken langs de esranden. - Een landschappelijke inpassing in de vorm van aanleg van streekeigen erfbeplanting en een ecologische inpassing in de vorm van aanleg van kleinschalige natuurelementen. Erf -
Het zicht op het bouwperceel vanuit de omgeving in relatie met het landschap is een ensemble. Boomweiden met eiken en streekeigen bebouwing.
Gelders Genootschap
5
- -
Een samenhangende erfontwikkeling vormt de basis voor het ontwerp, verkleining van het bouwperceel of bestemmingsperceel. Het gebied kent streekeigen bebouwing van de T-boerderij en bebouwing rond 1900 die onderscheiden door een simpele plattegrond, één verdieping en een zadeldak met pannen en daklijsten. Zij kunnen dienen als uitgangspunten of inspiratie voor de nieuwe opgave.
De locatie biedt aanknopingspunten voor verankering met de omgeving.
6
Notitie van uitgangspunten en randvoorwaarden voor Aaltenseweg 92a, 92b, 92c en Bargerdijk, Dinxperlo | ERVENCONSULENT | 2009
BESTAANDE KWALITEITEN Landschap Het landschapsensemble Dinxperlo ligt niet alleen op de grens van Nederland en Duitsland, maar ook op de grens tussen het dekzandkopjeslandschap in de Achterhoek en het rivierengebied van de Liemers. Het zuidwestelijke deel is ook het laagst gelegen deel in de gemeente, ca. 16.5m +NAP. In de noordoostelijke richting waar de locatie ligt loopt het landschap langzaam op tot ongeveer 20.0m +NAP. Hier is veel reliëf aanwezig. Langs de Aaltenseweg loopt een langgerekte dekzandrug die helemaal doorloopt tot IJzerlo. De dekzandkopjes werden van oudsher als akkers gebruikt en éénmansessen of kampen genoemd. Hierdoor werd het reliëf verder geaccentueerd, dit type landschap met reliëf, houtwallen en houtsingels met bomenweiden en waterlijnen wordt hoog gewaardeerd. Het gebied is in de 14e eeuw ontwaterd en langzaam ontgonnen en verkaveld. De ontwikkeling in de landbouw heeft er voor gezorgd dat veel van de kenmerkende houtwallen en houtsingels verloren zijn gegaan. Daarmee heeft het landschap op veel plekken zijn besloten en kleinschalig karakter verloren. Ook op deze locatie. De grote schuren die in het verleden zijn gebouwd, worden afgebroken en met aanleg en herstel van beplantingselementen wordt bijgedragen aan het behoud en versterking van het oorspronkelijke landschap. De nieuwe woonbebouwing kan dan op een logische manier worden neergezet en worden vormgegeven zodat er zoveel mogelijk winst voor het landschap wordt geboekt. Vooral voor de locatie aan de Bargerdijk zijn er kansen voor meer natuurlijke samenhang. Aan de Aaltenseweg is het streefbeeld een samenhangend compact erven te ontwikkelen (kamerstructuur). Daarbij kan gedacht worden aan een karakteristieke opbouw van een haag langs de weg en in de voortuin hoogstamfruitbomen. Notenbomen of berkenbomen in de zijtuinen en eiken met grasland op het achterterrein. Gecombineerd met een goed bouwplan ontstaat er een fraaie overgang van voorerf naar een ‘achter’ met aansluiting en uitzicht op het bestaande landschap.
Historische kaart rond 1879 Nabij de locatie ligt nog veel bos en waardevol kampenlandschap.
Gelders Genootschap
7
Bebouwing Aan de Aaltenseweg staat op 92a een eenvoudige woning met bijgebouw afgedekt met pannen, daarbij staat een schuur die verplaatst gaat worden.Ondanks dat in deze schuur nog enkele aardige gebinten aanwezig zijn is het advies om een ander nieuwe schuur te bouwen die meer in relatie met de nieuwe woning staat. Op het perceel 92b staat een lage woning met zadeldak en haaks daarop een geplaatste aanbouw. Ook hier is de wens een bestaande kapschuur te verplaatsen. Gezien de staat waarin deze verkeerd is het niet wenselijk deze schuur te herbouwen, maar eerder te kiezen voor lagere nieuwe schuur die beter in de situatie van het erf past.
Woning (92a) met bijgebouw en schuur die verplaatst gaat worden.
Op het perceel 92c staan schuren die worden afgebroken. Voor uitlopend op de functieverandering heeft de nieuwe eigenaar een hondentrainterrein aangelegd met een hoge afrastering, dit past niet in het fraaie landschap.
Te slopen kapschuur en schuur (92c) met woning (92b) en aanbouw.
Bestaande inrit tussen twee hagen en hagen langs de Aaltenseweg.
8
Notitie van uitgangspunten en randvoorwaarden voor Aaltenseweg 92a, 92b, 92c en Bargerdijk, Dinxperlo | ERVENCONSULENT | 2009
NIEUWE KWALITEITEN Landschap Het perceel aan de Aaltenseweg 92a wordt in twee kavels opgedeeld. Op de kavel gelegen aan de Aaltenseweg blijft de huidige woning met bijgebouw en ontsluitingsweg bestaan. De bestaande schuren met verharding worden weggehaald waardoor meer groen kan worden aangelegd. De erfbeplanting bestaat uit een haag van meidoorn rond de voortuin en langs de weg. Hoogstamfruitbomen in de voortuin en een enkele boom (noot of berk) langs de zijkant van de woning. Aan de achterzijde een smalle houtsingel van lijsterbes, meidoorn en hazelaar. Daarachter op de tweede kavel een nieuwe woning met herbouw van de nieuwe schuur (200m2). De ontsluiting vindt plaats tussen twee bestaande coniferen hagen naar de Aaltenseweg. De coniferenhaag zou mogelijk voor een meidoorn- of beukenhaag kunnen worden vervangen. Achter de woning kan een eikenclump van inlandse eiken aangeplant worden en daaronder natuurlijk grasland. De eikenclump sluit mooi aan bij de bestaande eiken in het kleinschalig open landschap. Op de grens met de buren komt een houtwal van eik, els, hazelaar. Het perceel Aaltenseweg 92b wordt ook gesplitst in twee kavels (92b en 92c) met een dubbele ontsluitingsweg met daar tussen een meidoornhaag. De bestaande woning met haaks daarop geplaatste aanbouw blijft staan. Het uitgangspunt voor deze twee kavels is een compact erf. Tevens dient er een samenhang te zijn in de gebouwen op het erf. De nieuwe woning met de bestaande woning en voor iedere kavel een nieuwe schuur/bijgebouw moeten een zekere verwantschap hebben ten opzichte van elkaar. De erfbeplanting bestaat uit een haag van meidoorn aan de straat en op de erfscheiding. In de voortuin staan hoogstamfruitbomen om een meer groenbeeld te krijgen, aan de achterzijde van de woningen kan een eikenclump zonder onderbeplanting de relatie met de het bestaande landschap versterken. Een houtwal van eik, els, hazelaar, meidoorn, hondsroos en veldesdoorn op de perceelsgrens versterkt de ‘kamerstructuur’ van het omringende landschap. Aan de overzijde van de Aaltenseweg, aan de Bargerdijk ligt een groot perceel waar twee nieuwe woningen met geïntegreerde bijgebouwen zijn gesitueerd. De woningen worden aan één gemeenschappelijk compact erf geplaatst met één ontsluiting aan de Bargerdijk.
Houtwal
Eiken / berkenclump Houtsingel
Bargerdijk
Fruitbomen
Houtwal Aaltenseweg
92a ( gesplitst)
Meidoornhagen 92b Eiken / berkenclump
Noten / berkenbomen 92c
Houtwal Grijze panden zijn bijgebouwen Inrichtingsschets
Gelders Genootschap
9
De woningen worden deels omsloten door een bestaande en nieuwe houtwal van eik, els, berk, hazelaar, veldesdoorn, en hondsroos. Hierdoor ontstaat een ‘groene kamer’ in het landschap. Tussen de twee woningen komen eiken- en notenbomen te staan met een struikbeplanting van sering, boerenjasmijn, en bessen waarmee een natuurlijke scheiding kan worden gemaakt tussen beide percelen. Onder de bomen ligt een ondergrond van gras. Bebouwing De bestaande en nieuwe gebouwen vormen samen met de bijgebouwen/schuren een helder ensemble. De woningen aan de Bargerdijk staan op een collectief erf met één ontsluiting aan de Bargerdijk. De woningen nabij de Bargerdijk vormen met de geïntegreerde bijgebouwen een boerenerf. Het erf wordt verankerd met de Bargerdijk. Er is gekozen voor een eenvoudige opbouw van de twee woonvolumes met geïntegreerde bijgebouwen. Voor alle nieuwe woningen geldt dat de streekeigen bebouwingskenmerken een inspiratiebron vormen voor de architectuur. De plattegrond, vorm en materiaal- en kleurkeuze van de bebouwing moeten elkaar versterken zodanig dat het geheel met de beplanting een verrijking van het landschap impliceert. In de architectuur van de nieuwe woningen is het van belang de karakteristiek van de Achterhoekse boerderijen te verwerken. Deze karakteristiek zit onder andere in de royale kappen van de bebouwing met een grondvorm die eenvoudig en rechthoekig is. Eigentijdse oplossingen zijn mogelijk.
Plant eiken en houtwallen aan, plant langs schuren bomen en struiken, plant een eikenclump aan in een groep zonder onderbeplanting. Hiermee wordt bijgedragen aan het behoud van het landschap.
10
Notitie van uitgangspunten en randvoorwaarden voor Aaltenseweg 92a, 92b, 92c en Bargerdijk, Dinxperlo | ERVENCONSULENT | 2009
Referentie van eenvoudige bebouwing in de omgeving
Referentie van een eikenclump
Referentie van een mooie houtwal
Referentie van losse meidoornhaag
Gelders Genootschap
11
RICHTLIJNEN / REFERENTIEBEELDEN Landschap - Het versterken van het landschapstype ontginningslandschap en daarmee de relatieve openheid begrenzen met bos, houtwallen en lanen. - Aanleg van streekeigen beplantingen zoals boomweiden met eiken, met doorzichten naar de open ruimten. - Aanplant van meidoorn- en hazelaarhagen, houtwallen met elzen, eiken en onderbegroeiing langs de perceelranden. Erf - - -
De twee woningen aan de Bargerdijk plaatsen in een natuurlijke setting (geen formele tuin), omzoomd met houtwallen en aanvullende erfbeplanting van eikenbomen. Het totaal is een ruimtelijk ensemble dat herkenbaar is in het landschap. De bestaande woningen en nieuwe woningen aan de Aaltenseweg 92a, 92b, 92c met een karakteristieke opbouw van een haag, tuin, fruitbomen, houtwal en eikenclump voorzien en zo aansluiten op de bestaande landschap. Gebruik geen dominante poorten, afrasteringen, schuttingen en dergelijke maar maak gebruik van natuurlijk groen.
Referentiebeeld voor woonhuis en bijgebouw met erfbeplanting aan de Aaltenseweg.
Bebouwing - Nieuwe woningen compact situeren en op een samenhangend erf plaatsen. - Kies voor een eenvoudige basisvorm, onder een stevig zadeldak met of zonder wolfseind, mogelijk kan dit effect worden versterkt door het hanteren van een lagere goothoogte. - Voor de woningen aan de Baggerdijk kan de streekeigen bebouwing een inspiratie bron zijn voor traditioneel ontwerp of vernieuwende architectuur. - Bijgebouwen ondergeschikt aan de hoofdmassa. - Kleur en materialen afstemmen op de streekeigen bebouwing. Overigens blijven de criteria uit de gemeentelijke welstandsnota van toepassing. Referentiebeeld voor woonhuis en bijgebouw met erfbeplanting aan de Aaltenseweg.
12
Notitie van uitgangspunten en randvoorwaarden voor Aaltenseweg 92a, 92b, 92c en Bargerdijk, Dinxperlo | ERVENCONSULENT | 2009
Referentiebeeld voor twee woningen aan de Bargerdijk met geïntegreerd bijgebouw
Gelders Genootschap
13