EDUCATIE. Strijders voor de mensenrechten Lesmap voor het basisonderwijs

Educatief pakket van Amnesty International Vlaanderen vzw • Kerkstraat 156 - 2060 Antwerpen - info: 03/271.16.16

EDUCATIE Strijders voor de mensenrechten Lesmap voor het basisonderwijs

V

o

o

r

j

l e

e u

e r k g d l

r a e i

c d

h e

t r

e s

n

e

n

Educatief pakket van Amnesty International Vlaanderen vzw • Kerkstraat 156 - 2060 Antwerpen - info: 03/271.16.16

E D U C A T I E Mensenrechtenstrijders

Inhoudstafel Dat is niet eerlijk! (tekstjes uit “Luchtpost” van Anne Provoost) Vecht voor de waarheid (een song van Mozaïek) Op een dag in de Londense metro (over Peter Benenson) Betogende studenten en een patisserie (over het begin van Amnesty) De vergeten gevangenen (een artikel van Peter Benenson) Bruce Harris vecht voor de rechten van (straat)kinderen De zaak Nahaman Carmona Woordspel Stellingenspel Schrijfopdracht Voor de leerkracht

p.1 p.2 p.3 p.5 p.6 p.7 p.9 p.10 p.11 p.12 p.13

Peter Benenson

1

Dat is niet eerlijk! Koen en Katrijn praten met een man van Amnesty International. De Amnesty-man: Katrijn: Koen:

“Hebben jullie dat nog nooit eens meegemaakt, dat jullie oneerlijk gestraft werden?” “Ja, in de klas, toen moesten we allemaal een taak maken omdat 2 jongens gefloten hadden.” “En bij het minivoetbal. Ik moest op de bank, maar het was niet mijn schuld dat die andere jongen gevallen was.”

Ben jij ooit oneerlijk behandeld geweest? En hoe kwam dat dan?

De Amnesty-man:

De Amnesty-man: Wat vind jij van het verhaal van de 3 leraren in El Salvador?

“Wel dan, dat zijn dingen die overal gebeuren. Als iemand iets heel ergs doet, een bom leggen of stelen of zo, dan kan hij daarvoor een gevangenisstraf krijgen. Maar in sommige landen kan je ook gevangen genomen worden omdat je niet akkoord bent met de regering van je land. Dat vinden we een heel erg onrechtvaardige behandeling.” “In El Salvador wonen Julio Alfosine, Ricardo Alvarez en Emiliano Huerta. Zij hebben in hun dorp een klein schooltje opgericht, waar ze mensen leren lezen en schrijven. Tijdens de les hebben ze aan hun leerlingen verteld dat de rijkdom in hun land slecht verdeeld is. Sommige mensen hebben veel geld, anderen hebben bijna niets. Opdat deze mensen hun gedachten niet meer verder zouden kunnen vertellen, werden deze 3 mannen 2 jaar geleden met legerwagens opgehaald en in de gevangenis gegooid. Wij vinden het helemaal niet eerlijk, dat zoiets gebeurt.”

Uit: “Luchtpost” van Anne Provoost, Carina Ramaekers & Peter Dekeyser Lesmap “Mensenrechtenstrijders” – juni 2001 Marc Van de maele – Amnesty International

2

Vecht voor de waarheid (uit de CD “Leef”) Mozaïek: Vlaamse popgroep rond Stef Nijs en Kristof Lasure. Grootste succes: “Leef “(Big Brother lied)”.

Vecht voor de waarheid en voor je gelijk In de naam van de eerlijkheid Recht tegen onrecht De strijd voor het gelijk In de naam van de eerbaarheid Een jonge vrouw in een vreemde stad Gevlucht uit een land van gevaar De verkeerde man geeft haar onderdak Help zichzelf liever dan haar Moet zij nu zwijgen levenslang Haar trots en haar glimlach gedoofd Durft ze spreken of is ze bang Dat niemand ooit in haar verhaal gelooft Elk feit, elk woord Ook al is het ongehoord Kent zijn reden en recht van bestaan Wie weet was jij in dezelfde razernij net zo goed in de fout gegaan

Vecht voor de waarheid

Een bange man, in een koude cel De verkeerde woorden gezegd Hij wacht op antwoord, verheft zijn stem Staat hij voor een zinloos gevecht En moet hij zwijgen levenslang Zijn trots en zijn glimlach gedoofd Durft hij spreken of is hij bang Dat niemand ooit zijn verhaal gelooft

De verkeerde woorden gezegd: zoals de 2 Portugese studenten

Vecht voor de waarheid Strijd voor je gelijk

Hoes van hun 9de CD-single “Vecht voor de waarheid”

Vertel wat je weet over de man en de vrouw uit het liedje.

Lesmap “Mensenrechtenstrijders” – juni 2001 Marc Van de maele – Amnesty International

3

Peter Benenson stichtte Amnesty International. Geboorte31 juli 1921 datum Nationaliteit Brit Beroep Advocaat In 1961, 40 jaar geleden, stichtte Peter Inzet Benenson Amnesty International.

Wie is Peter Benenson? Duid hem aan op de tekening.

Op een dag in de Londense metro. (Naar: Amnesty International Nijmegen) Op een morgen in november rijdt de ondergrondse trein naar het centrum van Londen. Het is nog vroeg. Zoals gewoonlijk zitten de meeste reizigers de krant te lezen. Reizigers die geen krant hebben, staren voor zich uit of slapen.

Peter Benenson, een advocaat, is op weg naar zijn kantoor. Zijn ogen glijden over de titels in de krant. Het gewone wereldnieuws. Dan wordt zijn aandacht getrokken door een klein berichtje: Dronk op vrijheid eindigt in de gevangenis Lissabon, 3 november 1960 Twee Portugese studenten zijn in Lissabon aangehouden, toen ze in een restaurant een dronk uitbrachten op de vrijheid. Later zijn ze door de rechter tot 7 jaar gevangenisstraf veroordeeld.


4

Peter Benenson is woedend. Op kantoor zegt hij: “Daar moet iets aan gedaan worden. We moeten daar met zijn allen toch iets aan kunnen doen. Zeven jaar gevangenis, alleen omdat je een dronk hebt uitgebracht op de vrijheid.”

Temple: plaats waar Peter naartoe reist. Daar heeft hij zijn kantoor. Het wordt het eerste hoofdkwartier van Amnesty International.

België (Brussel)

Waarom zijn net die 3 landen op het kaartje aangeduid?

Het netwerk van de Londense metro (de ondergrondse trein)

Groot-Brittannië (hoofdstad Londen)

Portugal (hoofdstad Lissabon)


5

Betogende studenten en een patisserie Het Rossioplein in Lissabon was in de jaren 1950 en 1960 een geliefde plek voor betogingen tegen de dictator Salazar. Ontmoetingsplaats voor de studenten was patisserie Suiça (= Zwitserland). Die patisserie had twee toegangen. Bij een aanval van de politie konden de betogers via een achteruitgang ontsnappen. De 2 studenten die dronken op de vrijheid.

•

Ivone Lourenço is in 1957 opgepakt in de patisserie. Ze was toen 17. Ze was de dochter van eenvoudige boeren die zich verzette tegen de armoede en de ellende in haar land. Ze werd in november 1960 veroordeeld tot 7 jaar gevangenisstraf.

•

De jongen, die samen met Ivone werd aangehouden, heette Rolando Verdial. Hij is tweemaal uit de gevangenis ontsnapt. Na zijn derde aanhouding werd zijn straf verlengd tot 11 jaar. Hij is in de gevangenis ernstig mishandeld. Na zijn vrijlating is hij in de psychiatrie beland en uiteindelijk in een psychiatrische instelling gestorven.

Café Suiça heeft 2 adressen: Rossio 102 en Praça da Figueira 3. Dit koffiehuis loopt inderdaad helemaal van het ene plein naar het andere. Er is een zeer ruime keuze aan bonbons, gebak en taarten.

Duid op het kaartje aan waar zich het café Suiça bevindt.


6

The forgotten prisoners (de vergeten gevangenen) De geschiedenis van Amnesty International begint dus met Peter Benenson. Die Britse advocaat had in de krant gelezen dat 2 Portugese studenten tot 7 jaar waren veroordeeld voor een dronk op de vrijheid. Daarop plaatste hij in 1961 in de Britse krant “The Observer” een artikel. Dat had als titel: “The forgotten prisoners” (de vergeten gevangenen). Meteen de start van Amnesty International.

Benenson en zijn helpers werkten voor de vrijlating van gewetensgevangenen. Dat zijn mannen en vrouwen die in de gevangenis zitten omwille van hun overtuiging. Tussen 1961 en nu heeft Amnesty de zaak opgenomen van meer dan 44.600 gewetensgevangenen. Daarvan zijn nu 40.248 dossiers afgesloten. (Amnesty International Chicago)

44.600 446 35.680 40.140

= 100 % = 1% = 80 % = 90 %

Omcirkel het juiste antwoord! 40.248 = 80,2 % 90,2 %


7

Bruce Harris strijdt voor de rechten van (straat)kinderen. Geboortedatum 12 april 1955 Nationaliteit Brit Beroep Directeur van Casa Alianza Sinds 1989 is hij directeur van Casa Alianza, een organisatie Inzet die zich inzet voor straatkinderen in Guatemala, Honduras, Nicaragua en Mexico.

Casa Alianza

• • Reacties •

Nu

Hij kreeg van Amnesty International in 1991 de titel “mensenrechtenheld” In juli ’91 werd een centrum van Casa Alianza in Guatemala beschoten door 4 mannen in een blauwe BMW. Na herhaaldelijke doodsbedreigingen moest Harris met zijn gezin Guatemala ontvluchten.

Bruce Harris woont nu in Costa Rica.

Bruce Harris: • “Zonder de briefschrijvers van Amnesty International zou ik niet meer in leven zijn. • “We hebben aanklachten ingediend tegen 123 politie-agenten en 48 militairen voor het mishandelen en vermoorden van straatkinderen.” 1. Het leven van Bruce Harris is in gevaar. Waaraan merk je dat? 2. Wie wil Bruce Harris uit de weg ruimen. Vanwaar komt het gevaar? 3. Wat doet Amnesty International om het leven van Bruce Harris te beschermen? 4. Helpt dat?


8

Midden-Amerika

Duid op het kaartje de landen aan die vermeld worden in het stukje over Bruce Harris en Casa Alianza. Duid op de wereldkaart aan waar Midden-Amerika zich bevindt. (Gebruik een atlas of een wereldkaart)


9

De zaak Nahaman Carmona Data Feiten 4 maart 1990 Nahaman Carmona, een 13-jarige straatjongen, is in Guatemala-stad lijm aan het snuiven samen met andere straatkinderen. Politie-agenten omsingelen de kinderen en beginnen de lijm over hun hoofden te gieten. Nahaman verzet zich. Hij wordt door een politieman op de grond gegooid, in zijn maag getrapt en voor dood achtergelaten. 14 maart 1990 Nahaman sterft in het hospitaal. Hij heeft een gescheurde lever, 6 gebroken ribben en kneuzingen over 60 % van zijn lichaam.

Op zijn grafsteen staat: “Ik wilde alleen maar een kind zijn, maar dat lieten ze niet toe.”

Maart 1991 Onder druk van Casa Alianza en Amnesty International worden 4 politie-agenten schuldig bevonden aan de moord op Nahaman. Ze krijgen gevangenisstraffen van 10 tot 15 jaar. Augustus 1996 De 4 agenten worden vervroegd vrijgelaten. September De regering van Guatemala betaalt 1999 Nahamans moeder een schadevergoeding van 52.000 Quetzal (bijna 300.000 BEF) Bruce Harris: “Hij was het eerste kind dat ik dood zag.” Lesmap “Mensenrechtenstrijders” – juni 2001 Marc Van de maele – Amnesty International

Lijm wordt hier als drug gebruikt

In Guatemalastad leven 5000 kinderen op straat. De meesten zijn tussen 7 en 14 jaar oud. Veel straatkinderen zijn uit armoede of na mishandelingen thuis weggelopen. Anderen zijn hun ouders in de burgeroorlog in Guatemala kwijtgeraakt. Wat vind jij daarvan: 300.000 BEF voor een mensenleven?

10

m

e

x

i

c

o

a

m

q

k

r

e

v

e

l

b

n

a

e

s

o

b

g

g

o

u

s

u

b

m w

i

u

e

a

o

n

m

r

e

e

o

e

i

e

c

o

o

j

r

g

g

r

u

s

i

v

n

r

t

u

t

a

u

p

m

g

n

e

g

i

t

e

a

t

d

z

h

c

r

d

v

n

e

i

b

a

v

r

f

n

g

u

a

t

e

m

a

l

a

r

g

o

n

e

a

s

g

r

n

l

o

r

o

r

s

t

o

i

o

i

n

a

c

e

n

e

o

r

i

n

m

a

i

o

e

r

s

i

t

h

n

a

b

c

s

d

a

o

r

o

r

r

t

a

c

k

r

i

h

b

e

h

t

v

e

u

n

l

d

e

t

a

i

i

s

a

i

n

a

t

i

d

d

a

o

e

d

i

r

n

j

s

m

r

t

r

i

e

e

n

l

g

b

a

e

a

d

v

t

a

r

r

r

r

r

n

o

i

r

s

t

d

g

e

e

r

n

a

u

i

b

a

t

h

t

a

d

u

o

u

r

r

a

k

i

m

s

b

r

u

c

e

f

o

m

o

a

e

s

f

p

o

l

i

t

i

e

n

i

l

o

d

d

e

n

s

c

h

u

l

d

i

g

r

e

t

n

d

Woordspel Doorstreep in het rooster de gegeven woorden: agent – armoede – BMW – briefschrijvers - Brit – Bruce – burgeroorlog - Carmona – centrum – directeur - dood – doodsbedreigingen – geboortedatum – gevangenisstraf - graf – Guatemala – Harris Honduras – lever - lijm – maag – mensenrechtenheld - Mexico – moord - Nahaman – nationaliteit – Nicaragua – organisatie - oud – politie - quetzal - ribben – schuldig snuiven – straatkinderen – thuis - vier Je vindt ze horizontaal, verticaal en diagonaal in het rooster. De niet-doorstreepte letters vormen een zin. Welke? Lees van links naar rechts en rij per rij.


11

Stellingenspel

Straatkinderen, die steeds weer stelen en overvallen plegen, moeten hun verdiende straf krijgen.

Straatkinderen mogen niet vervolgd worden. Ze moeten hulp, opvang en begeleiding krijgen. Agenten, die zich schuldig maken aan mishandeling van straatkinderen, moeten bestraft worden.

De politie krijgt elke dag wel te maken met lastige straatkinderen. Begrijpelijk dat ze er niet al te zachtzinnig mee omgaan.

Als straatkinderen aandacht en liefde krijgen in een opvanghuis en wat scholing en mogelijk een opleiding, kunnen ze van de straat gered worden.

Straatkinderen zitten zo verstrikt in hun vrijbuitersleven van diefstal en druggebruik dat ze er niet meer los van kunnen komen. Eens straatkind, altijd straatkind.

Voorpagina van “Chico” van R.H. Schoemans, het verhaal van een straatjongen in Peru. Lesmap “Mensenrechtenstrijders” – juni 2001 Marc Van de maele – Amnesty International

12

1

Je bent dood, omdat je niet naar school gaat en geen toekomst hebt. Later zul je toch maar een misdadiger worden. Onze stad kan je missen.

2

Vaarwel. Sterven was het beste wat je kon doen voor onze stad. De Pelourinho∗ is nu weer netjes

∗ De Pelourinho is een plein in Salvador da Bahia in Brazilië. Bordje 1 is gevonden rond de hals van Aldemir, een Braziliaanse straatjongen, gedood door een doodseskader (een gewapende groep, die tegenstanders uit de weg ruimt). Bordje 2 is gevonden rond de hals van Marcos, een Braziliaanse straatjongen, eveneens gedood door een doodseskader. Aldemir en Marcos zijn figuren uit het boek van Dirk Bracke “Een vlieg op de muur”, uitgegeven door het Davidsfonds. 4.1. Opdracht bij de bordjes uit “Een vlieg op de muur” Kies één van de bordjes en schrijf een antwoord op de boodschap, die de moordenaars hebben nagelaten. Wat zou jij willen zeggen tegen de mannen die zo’n straatkind hebben gedood? …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………...


13

Bedoeling Deze lesmap sluit aan bij de eindtermen van het domein “Wereldoriëntatie”. Kinderen van de basisschool moeten in contact gebracht worden met de Rechten van de Mens en de Rechten van het Kind. Dat is precies de bedoeling van deze map. N.a.v. de 40ste verjaardag van Amnesty International staan we stil bij 2 “mensenrechtenhelden”, m.n. Peter Benenson, de stichter van Amnesty International, en Bruce Harris, een prominent verdediger van kinderrechten. 1. Dat is niet eerlijk! • De stukjes tekst worden klassikaal behandeld. • “Ben jij ooit oneerlijk behandeld geweest?” De leerlingen worden uitgenodigd om hun verhaal te doen, maar er is natuurlijk geen verplichting. • “Wat vind jij van het verhaal van de 3 leraren?” De leerlingen worden uitgenodigd hierop te reageren. Die reacties mogen zowel van inhoudelijk als van emotionele aard zijn. 2. Vecht voor de waarheid • Laat de leerlingen de song beluisteren. Het is een vlotte meezinger in de traditie van Clouseau. De videoclip van de song vind je op de compilatievideo “Mensenrechtenactivisten”. • “Vertel wat je weet over de man en de vrouw.” Antwoord: de man is een gewetensgevangene. Omwille van zijn overtuiging zit hij in de cel. De vrouw is een vluchtelinge. Op de vlucht voor het gevaar in haar eigen land liep ze in de armen van een man die van haar profiteerde. Op die manier belandde ze van de regen in de drup. 3. Peter Benenson stichtte Amnesty International. Op een dag in de Londense metro. • “Wie is Peter Benenson?” Beeldmateriaal over Antwoord: uiteraard de man met de bolhoed en de krant. Peter Benenson en • “Waarom zijn net die 3 landen aangeduid?” Antwoord: in Londen, de hoofdstad van Groot-Brittannië, Ivone Lourenço vind je leest Peter in de krant over 2 studenten die zijn opgepakt in op de compilatievideo Lissabon, de hoofdstad van Portugal. België is als in het programma “Amnesty vecht voor referentiepunt mee aangeduid. mensenrechten”. 4. Betogende studenten en een patisserie. • Duid op het kaartje aan waar zich het café Suiça bevindt. Antwoord: café Suiça ligt tussen de Rossio en de Praça da Figueira. 5. The forgotten prisoners Beeldmateriaal over • Omcirkel het juiste antwoord. Bruce Harris (“Een 90,2 % is het juiste antwoord. huis met een hart”) & 6. Bruce Harris strijdt voor de rechten van (straat)kinderen. Nahaman Carmona • Het leven van Bruce Harris is in gevaar. je op de Antwoord: een centrum van Casa Alianza is beschoten, vind compilatievideo. Harris heeft herhaaldelijk doodsbedreigingen ontvangen. • Vanwaar komt het gevaar? Lesmap “Mensenrechtenstrijders” – juni 2001 Marc Van de maele – Amnesty International

14

Antwoord: het gevaar komt van de politie en het leger. Ze worden met de vinger gewezen door Bruce Harris i.v.m. de mishandeling van en de moord op vele straatkinderen. • Wat doet Amnesty International? Antwoord: brieven schrijven naar de overheid. • Helpt dat? Antwoord: blijkbaar, want Bruce Harris is nog steeds in leven, al heeft hij dan wel Guatemala moeten verruilen voor Costa Rica als vaste verblijfplaats. 7. “Duid aan op de kaart.” Bedoeling van deze opdracht is dat de leerlingen de plaats van handeling kunnen situeren. 8. De zaak Nahaman Carmona. Laat de leerlingen reageren op wat er met Nahaman is gebeurd. Ze mogen zich ook uitspreken over de rol van politie, gerecht en overheid in deze zaak. • Wat vind jij daarvan: 300.000 Bef voor een mensenleven. Antwoord: enerzijds is een leven onbetaalbaar, anderzijds neemt de overheid haar verantwoordelijkheid op en zal Nahamans moeder het geld goed kunnen gebruiken. Al heeft ze daarmee haar zoon natuurlijk nog niet terug. 9. Woordspel. In het woordspel worden termen gebruikt uit de teksten over Bruce Harris & Nahaman Carmona. • De niet-doorstreepte letters vormen een zin. Welke? Antwoord: de zin, die in het labyrint van letters moet gezocht worden, luidt: “Kom op voor straatkinderen” 10. Stellingenspel Elke leerling neemt een standpunt in. De op die manier ontstane deelgroepen gaan met elkaar de discussie aan. 11. Opdracht bij de bordjes De leerlingen treden in discussie met de moordenaars. Het is ook mogelijk om een boodschap op één van de bordjes en het antwoord daarop van één van de leerlingen te verwerken tot een rollenspel. De compilatievideo “Mensenrechtenactivisten” De compilatievideo bevat drie documentaires: “Amnesty vecht voor mensenrechten” (met beeldmateriaal over Peter Benenson & Ivone Lourenço),“Ter nagedachtenis van Chico Mendes” en “Een huis met een hart” (over Casa Alianza & Bruce Harris). Verder zijn er drie videoclips in opgenomen: “Vecht voor de waarheid” van Mozaïek, “Walk on” van U2 en “They dance alone” van Sting. Tot slot vind je fragmenten over Nahaman Carmona. Titel Amnesty vecht voor mensenrechten Ter nagedachtenis van Chico Mendes Een huis met een hart (Bruce Harris) Nahaman Carmona They dance alone Vecht voor de waarheid Walk on

Duur 21 min. 20 min. 11 min. 1.30 min. 3 min. 3.50 min. 4.55 min.

Leeftijd 14+ 14+ 10+ 10+ 12+ 10+ 12+

Onderwerp Het werkterrein van Amnesty Chico’s levensverhaal Straatkinderen in Guatemala Nahamans “case” Videoclip van de song Videoclip van de song Videoclip van de song

De compilatievideo kan je bestellen bij Amnesty International, Kerkstraat 156 – 2060 Antwerpen. Tel.: 03/271 16 16, Fax 03/235 78 12, e-mail: [email protected]


EDUCATIE. Strijders voor de mensenrechten Lesmap voor het basisonderwijs

Recommend Documents