KEIZERLIJK Donderdag 3 november Venlo Vrijdag 4 november Kerkrade Zaterdag 5 november Maastricht Zondag 6 november Utrecht Ed Spanjaard dirigent | Ronald Brautigam piano De bloemen voor het concert in Maastricht worden aangeboden door AtelierFauve - Voor meer dan alleen uw inlijstingen- Grote Gracht 30, Maastricht | www.atelierfauve.com
seizoen 2011 2012 | www.limburgssymfonieorkest.nl
Keizerlijk Ed Spanjaard dirigent | Ronald Brautigam piano Gustav Mahler Uit Symfonie nr. 1: Blumine (1888) Mieczyslaw Weinberg Symfonie nr. 16 op. 131 (1981) Zes delen Pauze Ludwig van Beethoven Pianoconcert nr. 5 in Es op. 73 (1809) - Allegro con brio - Adagio un poco mosso - Rondo: Allegro Donderdag 3 november Venlo, Theater de Maaspoort | 20.15 uur 19.15 uur gratis inleiding door Ben Benders Vrijdag 4 november Kerkrade, Theater Kerkrade | 20.00 uur Zaterdag 5 november Maastricht, Theater aan het Vrijthof | 20.00 uur 19.00 uur gratis inleiding door Jean Lambrechts Zondag 6 november Utrecht, Muziekcentrum Vredenburg | 15.00 uur
Gustav Mahler
(1860 – 1911)
Uit Symfonie nr. 1: Blumine Op een Londense veiling kwam ooit een manuscript van Mahlers Eerste symfonie boven water. Dat was in 1959, zeventig jaar na de première van het werk. Het manuscript behoorde tot de nalatenschap van Jenny Feld, een goede vriendin van Mahler. De symfonie had in deze manuscriptversie een drastisch ander gedaante dan waarin ze tot dan toe werd gespeeld. Namelijk met vier klassieke delen. Na de rampzalige première in 1889 had Mahler van de oorspronkelijk vijf delen het tweede, bijgenaamd Blumine, geschrapt. Hij vond dit deel te zwak om nog langer te handhaven. Ook verwijderde hij alle programmatische titels van de andere delen. Hij wilde dat de muziek voor zichzelf zou spreken. In 1967, zo’n acht jaar na de Londense veiling, verzorgde Benjamin Britten tijdens het Aldeburgh Festival in Suffolk een uitvoering van dit geschrapte deel Blumine. Met unaniem zeer gunstige kritiek. Een jaar later (1968) gaf The New Haven Symphony Orchestra, als nieuwe eigenaar van het manuscript, de eerste complete uitvoering van de symfonie in vijf delen sinds 1894. De dromerige sfeer van Blumine herinnert aan de posthoornsolo uit de Derde symfonie. Die werd in 1920 door Mahlers vriend Max Steinitzer omschreven als “een serenade geblazen over de maan beschenen Rijn in de richting van het kasteel waar Margarethe woont”. Oorspronkelijk had het deel nog de ondertitel Lente zonder einde. Net als het Adagietto uit de Vijfde symfonie wordt ook het dun geïnstrumenteerde Blumine over het algemeen als zelfstandig stuk uitgevoerd.
Mieczyslaw Weinberg
(1919-1996)
Symfonie nr. 16 op. 131, zes delen Mieczyslaw Weinberg (ook wel Moisei Vainberg) behoorde lange tijd tot een van de goed bewaarde geheimen uit de Sovjet-Unie. Weinberg werd geboren in Warschau, waar zijn vader werkte als componist en muzikaal leider van een joods theater. Weinberg week in 1939 uit naar de SovjetUnie, op de vlucht voor de oprukkende Duitse troepen. Twee jaar later vluchtte hij opnieuw voor de oorlog naar Tasjkent in Oezbekistan. Weinbergs familie in Polen werd door de nazi’s vermoord en in 1948 werd zijn schoonvader, de beroemde joodse acteur Solomon Mikhoels, op Stalins bevel geliquideerd. Weinberg was nauw bevriend met Mjaskovski en Sjostakovitsj. Die laatste beschouwde Weinberg als een van de beste Russische componisten en nam het voor hem op toen hij in 1953 valselijk werd beschuldigd en gearresteerd. Uiteindelijk was het Stalins dood die Weinbergs leven redde. Zonder dat hij ooit een les van Sjostakovitsj had, beschouwde Weinberg hem als zijn leraar en Sjostakovitsj droeg zijn Tiende Strijkkwartet aan Weinberg op. Vanaf de jaren zestig beleefde Weinberg als componist zijn beste tijd; de beste Russische musici stond in de rij om zijn werken uit te voeren. Toen Weinberg in Moskou overleed op 26 februari 1996, 76 jaar oud, liet hij een indrukwekkend oeuvre na. De Zestiende symfonie van Weinberg is bezet met een orkest van een gematigde omvang maar met een omvangrijke slagwerksectie. Het werk bestaat uit zes gedeelten die zonder onderbreking in elkaar overgaan. Samen een grootschalige sonatevorm waarvan de inleiding in de verte herinnert aan de opening van de Eerste symfonie van Brahms. Deze symfonie klonk voor het eerst in 1982, uitgevoerd door het Symfonieorkest van het Moskous Filharmonisch Genootschap onder leiding van Pavel Kogan. Sovetskaya Muzyka karakteriseerde de symfonie als een lyrischdramatisch werk met filosofische kwaliteiten en een serieuze eigen gevoelswereld. Verder vond journaliste Elena Dolinskaya dat “Weinberg veel onverwachte frisse details introduceerde in zijn gevestigde stilistische wereld”. Zij ontwaarde “een gevoel van romantische poëzie in de structuur van de symfonie”.
Ludwig van Beethoven
(1770 – 1827)
Pianoconcert nr. 5 in Es op. 73 - Allegro con brio - Adagio un poco mosso - Rondo: Allegro Heel Wenen sidderde en beefde onder het kanongebulder van de artillerie van Napoleon in mei 1809. Bleek van angst zocht iedereen een veilig heenkomen. Oud en jong, arm en rijk. Ook Beethoven. De volgende dag was het gedonder en geraas voorbij. De Fransen veroverden de Oostenrijkse hoofdstad op 12 mei 1809. Er volgde zware tijden voor de Weense burgers. Maar het waren niet alleen de oorlogsperikelen die Beethovens verblijf in Wenen tot een kwelling maakten. Al geruime tijd maakten de plaatselijke toestanden en intriges in het muziekleven hem het leven zo zwaar dat hij ernstig overwoog Wenen te verlaten. Maar toen zijn Weense vrienden en geldschieters hiervan lucht kregen, was geen offer of inspanning hen teveel om het weerbarstige genie te behouden voor de stad. Met een ruim jaarsalaris van 4.000 gulden wisten ze hem definitief aan de Donaustad te binden. In deze zeer onrustige en enerverende tijd ontstond het stralende Pianoconcert nr. 5. De eerste schetsen bracht Beethoven al in 1808 op papier. Eind 1809 was het werk gereed. Pas een jaar later was de bejubelde eerste uitvoering. Niet in Wenen. In het Leipziger Gewandhaus met de solist Johann Schneider. De Weense openbare première op 15 februari 1812 met Beethovens leerling Carl Czerny aan de vleugel werd koel ontvangen. Beethovens doofheid had zich omstreeks die tijd zo verergerd, dat hij het idee moest loslaten om het concert zelf uit te voeren. En dat terwijl hij het eigenlijk voor zichzelf had geschreven. De titel Keizerconcert is niet authentiek. Het stamt niet van Beethoven; het is ongepast en misleidend. Beethoven was namelijk woest toen Napoleon zichzelf tot keizer kroonde en met de destijds regerende Oostenrijkse keizer had Beethoven ook al weinig op. Vermoedelijk inspireerden Beethoven wel de toen zo populaire militaire concerten in Frankrijk die bol staan van de marsritmen, militaire signalen, trompetfanfares en tromgeroffel. Het eerste deel begint zeer ongebruikelijk met een gulle cadens voor piano. Pas daarna zet het orkest in met zijn stralende thema’s. Hier klinkt heldhaftige overwinningsmuziek. Het dromerige tweede deel vormt daarmee een sterk contrast. De sfeer is mystiek, sereen en romantisch. Betoverend is de afloop, die als een stilte voor de storm en met gevoel voor suspense vooruit blikt naar het slotdeel. Clemens Romijn
Ed Spanjaard dirigent De Haarlemse dirigent Ed Spanjaard profileert zich in een breed repertoire, zowel in het algemene geliefde als het avontuurlijke. Hij studeerde in Amsterdam en Londen. Hij leidde vrijwel alle Nederlandse orkesten en trad wereldwijd op als gastdirigent. Hij debuteerde zeer succesvol in mei 2006 bij de Münchner Philharmoniker. Sinds 2001 staat het Limburgs Symfonie Orkest onder zijn bezielende leiding en kreeg hij menig lovende recensie. In juli 2005 brachten ze samen in het Concertgebouw een bejubelde uitvoering van La Vida Breve van de Falla. Ook bracht hij met het orkest op het label Pentatone twee geprezen cd’s uit. Een met Fauré’s Requiem met het Nederlands Kamerkoor. In 2006 met Charlotte Margiono de Wesendonck Liederen en werken van Wagner. In 2007-2008 dirigeerde Ed Spanjaard bij het 125-jarige Limburgs Symfonie Orkest vele werken van zijn eigen persoonlijke keuze: Bruckner 9, L’Enfance du Christ van Berlioz, Daphnis et Chloé van Ravel, de Matthaeus Passion en Le Sacre du Printemps. Hij opende het 125e seizoen met een Tsjaikovsky programma in het Concertgebouw en sloot af met als hoogtepunt het jubileumconcert op 2 september 2008 in aanwezigheid van Koningin Beatrix. In september 2009 maakte hij met Das Rheingold een begin aan de uitvoering van de complete Ring des Nibelungen bij de Nationale Reisopera. Hierna volgde de Walküre, en onlangs dirigeerde hij Siegfried. De recensies waren unaniem positief. In het concertseizoen 2011-2012 is Ed Spanjaard met maar liefst 10 concertweken weer te bewonderen met uw eigen Limburgs Symfonie Orkest. In juni 2012 neemt hij afscheid als chef-dirigent van het orkest met de uitvoering van Le martyre de Saint Sébastien van Debussy.
Ronald Brautigam piano Ronald Brautigam studeerde in zijn woonplaats Amsterdam waarna hij zijn studie voortzette in Londen en de Verenigde Staten – bij Rudolf Serkin. In 1984 ontving hij de Nederlandse Muziekprijs. Sindsdien treedt hij op met orkesten als het Koninklijk Concertgebouw Orkest, London Philharmonic Orchestra, BBC Philharmonic Orchestra, Gewandhaus Orchester, Hong Kong Philharmonic, Budapest Festival Orkest en het Orchestre National de France, met dirigenten Riccardo Chailly, Charles Dutoit, Bernard Haitink, Christopher Hogwood, Andrew Parrott, Frans Brüggen, Ivan Fischer en Edo de Waart. Hiernaast ontwikkelde Ronald Brautigam zich tot een van de belangrijkste fortepianisten: hij was te horen met het Orkest van de 18e Eeuw, Tafelmusik, the Orchestra of the Age of Enlightenment, Het Freiburger Barockorchester, Concerto Copenhagen en l’Orchestre des Champs-Elysées. Hij trad op tijdens de Salzbürger Festspiele, de Londense Proms, het Schleswig-Holstein Musik Festival en New Yorks Mostly Mozart Festival. Ronald Brautigam vormt al bijna twintig jaar een duo met violiste Isabelle van Keulen. In 1995 begon zijn samenwerking met het Zweedse CD label BIS. Onder de bijna 40 CD’s die verschenen, behoren de Pianoconcerten van Mendelssohn (met Amsterdams Sinfonietta) en integrale opnames van de pianowerken van Mozart en Haydn op fortepiano. In 2004 verscheen, eveneens op fortepiano, de eerste in een serie van zeventien CD’s met het complete pianowerk. In 2008 verscheen de eerste in een serie van vier CD’s met alle pianoconcerten van Beethoven op moderne piano. Naast zijn opnames voor BIS nam Ronald Brautigam pianoconcerten op van Sjostakovitsj, Hindemith en Frank Martin, met het Koninklijke Concertgebouworkest en Riccardo Chailly (Decca). Zij opnames hebben talloze onderscheidingen gekregen, waaronder twee Edisons, een Diapason de l’Année, Editor’s choice in de Gramophone, 9 Choc de mois in de Monde de la Musique en in 2004 Cannes Classical Award voor de beste solopiano CD van dat jaar. Ronald Brautigam is Benjamin Meaker Visiting Professor aan de Universiteit van Bristol.
Niet te missen producties
1uur
NC ERTE N BI J AL LE CO
Katja Kabanova
inleiding vooraf gratis
Limburgs Symfonie Orkest en Opera Zuid Stefan Veselka dirigent Janácek Katja Kabanova Vrijdag 18 november Maastricht, Theater aan het Vrijthof | 20.00 uur Zondag 20 november Maastricht, Theater aan het Vrijthof | 14.00 uur Zaterdag 10 december Sittard, Stadsschouwburg Sittard-Geleen | 20.00 uur Dinsdag 22 november Rotterdam | Donderdag 24 november Breda | Dinsdag 29 november Eindhoven | Donderdag 1 december Den Bosch | Zaterdag 3 december Groningen | Dinsdag 6 december Tilburg | Donderdag 8 december Utrecht
Liszt Gastorkest Orchestre Philharmonique de Liège Antoni Wit dirigent | Jean-Frédéric Neuburger piano Karlowicz Stanislaw en Anna Oswiecimowie Liszt pianoconcert nr. 1 Liszt pianoconcert nr. 2
IN ÉÉN CON CER T! BEI DE PIA NOC OMP OSI TIES
Vrijdag 9 december Maastricht, Theater aan het Vrijthof | 20.00 uur T 043 3505555 | www.theateraanhetvrijthof.nl
Messiah Kerstconcert Kynan Johns dirigent | Studium Chorale koor | Hieke Meppelink sopraan | Mirjam Schreur mezzo-sopraan | Peter Gijsbertsen tenor | Robbert Muuse bariton Händel Messiah (oorspronkelijke versie) Vrijdag 16 december Heerlen, Theater Heerlen | 20.00 uur | geen inleiding T 045 571 6607 | www.parkstadlimburgtheaters.nl Zaterdag 17 december Maastricht, Theater aan het Vrijthof | 20.00 uur T 043 3505555 | www.theateraanhetvrijthof.nl Zondag 18 december Venlo, Theater de Maaspoort | 15.00 uur T 077 320 7222 | www.maaspoort.nl
HAL LEL UJA H INC LUS IEF HET BER OEM DE
