DERDE KWARTAAL- RAPPORTAGE 2015

DERDE KWARTAALRAPPORTAGE 2015

INHOUDSOPGAVE

VOORWOORD ............................................................................................................................ 3 HOOFDSTUK 1. SAMENVATTING .................................................................................................. 4 HOOFDSTUK 2. TOELICHTING OP DE RESULTAATGEBIEDEN ..................................................... 7

2.1

FNV .............................................................................................................................................. 8

2.2

COLLECTIEVE BELANGENBEHARTIGING ................................................................................... 9

2.3

INDIVIDUELE BELANGENBEHARTIGING ..................................................................................17

2.4

VERSTERKING VERENIGING EN VAKBONDSWERK ................................................................19

2.5

MIDDELEN.................................................................................................................................25

HOOFDSTUK 3. FINANCIËLE EN OVERIGE TOELICHTINGEN .................................................... 29

3.1

STAAT VAN BATEN EN LASTEN ................................................................................................30

3.2

TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN .............................................................31

3.3

TOELICHTING OP DE BESTEMMINGSRESERVES .................................................................... 35

3.4

ONTWIKKELING BELEGD VERMOGEN.....................................................................................36

3.5

RISICOPARAGRAAF ................................................................................................................ 367

Derde kwartaalrapportage 2015 | 2

VOORWOORD Voor u ligt de derde kwartaalrapportage van 2015 van de FNV . In deze kwartaalrapportage worden de resultaten van het derde kwartaal en de financiële resultaten over de eerste drie kwartalen van 2015 toegelicht. De eerste negen maanden is de FNV goed op de kaart gezet. Met een geslaagde startmanifestatie op 31 januari gevolgd door een zeer succesvolle manifestatie op 1 mei over ‘Echte Banen’ is zichtbaar gemaakt waar de FNV zich versterkt. Met de campagne ‘Young & United’ om het minimumjeugdloon aan te pakken met vele tienduizenden handtekeningen en ‘Red de Zorg’ waarmee 700.000 mensen de petitie hebben ondersteund. Ook in onderhandelingstrajecten is veel bereikt, bijvoorbeeld in de sectoren Bouw en Afbouw. In de sector Metaal wordt volop druk op de werkgevers uitgeoefend via acties. Hierbij is beslag gelegd op vele mensen in de vereniging en de werkorganisatie. Verdere acties zijn nodig bij de rijksoverheid, bij de douane en in de Verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg (VVT) en natuurlijk, al is dat niet in het ongedeelde deel, door de collega’s bij de politie. Deze kwartaalrapportage voldoet nog niet aan het ambitieniveau, maar er zijn grote stappen voorwaarts gemaakt om op een betrouwbare, transparante wijze inzicht te geven in de besteding van de middelen van de bond. Ook laat het zien, welke maatschappelijke resultaten voor de leden en werkers in de sectoren zijn behaald. De financiële processen verlopen na de aanvankelijke problemen beter, al blijft de ontwikkeling achter bij de doelstelling. Ook de ledenontwikkeling en de werkgeversbijdragen blijven tot nu toe achter bij de doelstellingen die zijn geformuleerd. De ledendaling gaat harder dan de verwachte daling van 2,5 procent. Inhoud Hoofdstuk 1 betreft een samenvatting en is een weergave van de resultaten op hoofdlijnen. In hoofdstuk 2 worden de reguliere, respectievelijk projectmatige, doelstellingen en resultaten toegelicht. De structuur van die toelichting volgt de indeling van de beleidskaderbrief. In de beleidskaderbrief 2015 zijn vier resultaatgebieden benoemd. Een resultaatgebied is een verzameling van diensten, producten, activiteiten en middelen die zowel vanuit maatschappelijk als verenigingsoogpunt een herkenbaar en samenhangend geheel vormen. De vier resultaatgebieden zijn: 1. 2. 3. 4.

Collectieve belangenbehartiging (zowel sectoraal als sector overstijgend) Individuele belangenbehartiging Versterking vereniging en vakbondswerk Middelen

Binnen ieder resultaatgebied zijn doelstellingen benoemd, die afgeleid zijn van de zes prioriteiten uit het Meerjarenbeleidsplan (MJBP). In de werkplannen is aangegeven op welke wijze wordt bijgedragen aan de doelstellingen van de FNV. In de deze kwartaalrapportage wordt gerapporteerd over de resultaten die zijn behaald in de het derde kwartaal van 2015. In hoofdstuk 3 worden de belangrijkste financiële resultaten over de eerste drie kwartalen van 2015 toegelicht. Wij wensen u veel leesplezier. Woerden, november 2015

Leo Hartveld Secretaris FNV

Coen van der Veer Penningmeester FNV


HOOFDSTUK 1 SAMENVATTING INLEIDING De kwartaalrapportage is een onderdeel van de planning & control cyclus en geeft antwoord op de door de vereniging gestelde doelen en uitgangspunten van de FNV. Het realiseren van deze doelen en uitgangspunten vindt plaats binnen de kaders van het reguliere werk en een aantal incidentele projecten die specifiek voor extra inzet op bepaalde doelen zijn ingericht.

WAT HEBBEN WE BEREIKT EN WAT HEBBEN WE DAARVOOR GEDAAN? Er is veel energie gestoken in de integratie van de vereniging en de werkorganisatie. Het plaatsingsproces is afgerond, iedereen is geplaatst of boventallig. De medewerkers die, naar maatstaven van de FNV, een vast contract zouden moeten ontvangen, hebben vaste dienstverbanden gekregen.. Alle sectorhoofden zijn benoemd en er wordt een proefperiode met Integrale teams voorbereid. Oorspronkelijk zou er na de zomer met integrale teams gewerkt gaan worden, maar vanwege de vele vacatures zijn de meeste teams nog niet op sterkte. Naar verwachting gaat er eind 2015 gestart worden met de integrale teams. De organisatie begint in een rustiger vaarwater te komen, medewerkers weten waar ze aan toe zijn en de afdelingen krijgen vorm. De klachtenregeling ongewenst gedrag is vastgesteld en er zijn vier scenario’s voor de huisvesting van het toekomstig hoofdkantoor doorgerekend. De FNV heeft het diversity charter getekend. Hierin heeft de FNV een doelstelling benoemd ten aanzien van het aantal medewerkers met afstand tot de arbeidsmarkt.

Collectieve Belangenbehartiging In alle sectoren staan de thema’s ‘Gewoon Goed Werk’, ‘Internationaal Vakbondswerk’, ‘uitwerking van het Sociaal Akkoord’ en Handhaving & Naleving prominent op de agenda. Het afsluiten van cao’s komt in sommige gevallen moeizaam tot stand en in een aantal gevallen is het noodzakelijk om drukmiddelen te gebruiken. De interne werving van nieuwe bestuurders is afgerond. Ongeveer vijftig collega’s geven te kennen belangstelling te hebben voor een bestuurdersfunctie. Zesentwintig collega’s zijn aangesteld als bestuurder, dertien van hen volgen de verkorte opleiding en de overige dertien collega’s starten in december met de bestuurdersleergang. Overigens zijn hiermee nog niet alle bestuurdersvacatures binnen de sectoren vervuld.

Gewoon Goed Werk Vanaf 1 juli is de nieuwe Wet werk en zekerheid (Wwz) van kracht, en sturen werkgevers sterk op het afspreken van de wettelijke transitievergoeding. Het afspreken van een vergoedingen op het niveau van de factor C van de oude kantonrechterformule lukt vooral in bedrijven waar FNV een sterke positie heeft. De aanpassing voor het nieuw financieel toetsingskader (FTK) is merendeels gerealiseerd. Het FTK is het onderdeel van de Pensioenwet waarin de wettelijke financiële eisen aan pensioenfondsen zijn vastgelegd. De eerste contouren van het aanbestedingsprotocol in de bouwsector tekenen zich af. Het streven is om voor het einde van 2015 het protocol gereed te hebben. Het protocol zorgt ervoor dat er inzicht komt in het aanbestedingsbeleid van de opdrachtgevende instanties.

Internationale vakbondssamenwerking FNV investeert in internationale samenwerking met collega-vakbonden, omdat besluiten op nationaal niveau steeds vaker worden beïnvloed door besluitvorming op Europees niveau. Internationale samenwerking tussen vakbonden die invloed hebben op pensioenvermogens wordt vormgegeven door het bepalen van een gezamenlijke strategie. De CWC conferentie in Londen heeft hiervoor de lijnen uitgezet. Samen met Building and Wood Workers International voert de sector Bouw actie tegen de FIFA in verband met arbeidsomstandigheden van bouw van stadions en infrastructuur voor het wereldkampioenschap voetbal in Qatar. Op 10 oktober wordt de landelijke TTIP-manifestatie in Amsterdam georganiseerd. De FNV heeft samen met een aantal organisaties deze manifestatie voorbereid en is het SER adviestraject over TTIP opgestart. Lokale netwerken sluiten zich aan bij TTIP-activiteiten en zorgen ervoor dat het onderwerp op lokaal niveau op de agenda komt. De beleidsadviseurs hebben een coördinerende en inhoudelijke rol bij de internationale activiteiten van de FNV en proberen hierbij een goede verbinding te maken tussen de sectoren en het internationale speelveld.


Handhaving & Naleving De ervaringen van het team Handhaving & Naleving bevestigen het beeld dat veel cao’s op grote schaal worden ontdoken of ontweken. De problemen concentreren zich rond het inschakelen van flexkrachten, voornamelijk bij het inschakelen van buitenlandse flexkrachten. De verschillende campagnes die het team Handhaving & Naleving in samenwerking met de sectoren en de kaderleden heeft gevoerd leveren de nodige leer- en aandachtspunten op waarmee de FNV aan de slag gaat.

Koopkracht En Echte Banen (KEEB) In het derde kwartaal zijn er nieuwe radiospots uitgezonden rondom de KEEB-campagne. Drie kleinere vakcentrales hebben In de overheidssector een akkoord gesloten, waarbij de verbeteringen in het loon voor een groot deel worden gefinancierd uit versobering en premieverlaging van de pensioenen.. De FNV heeft dit akkoord afgewezen, omdat het onverantwoordelijk (voor het pensioenfonds) en volstrekt onvoldoende (voor de cao’s) is en organiseerde van 14 tot en met 19 oktober een referendum onder de ABP-deelnemers. De sector Vervoer is in gesprek met het ministerie van Infrastructuur en Milieu over wat tot werkverdringing leidt en banen kost. Kaderleden analyseren dit onderwerp. De representativiteitstoets voor het Pensioenfonds Schilders is geslaagd, waardoor de verplichtstelling van dit fonds voortduurt en ook zelfstandig werkende schilders verplicht aangesloten zijn. Dit betekent dat de pensioenopbouw voor de vele zzp’ers in deze sector behouden blijft en de opdrachtgevers niet nóg lagere tarieven kunnen afdwingen. De gewenste afspraken over meer vaste banen zijn in de Jeugdzorg nog niet gerealiseerd doordat de cao-onderhandelingen moeizaam verlopen. De uitvoering van de campagne ‘werkdruk’ in de sector Woondiensten loopt, als gevolg van eigen werkdruk, vertraging op. Ter ondersteuning van de campagne ‘Young & United’ en ter ondersteuning voor de demonstratie op 10 oktober is er een solidariteitsverklaring opgesteld. De beleidsadviesgroep heeft de sectoren inhoudelijk ondersteund waar nodig. Onder andere bij de werkdruktrajecten die er lopen in het kader van de KEEB-campagne. Ook in het kader van de uitwerking van het Sociaal Akkoord heeft de beleidsadviesgroep stappen gezet in bijvoorbeeld de strijd tegen het nieuwe dagloonbesluit WW samen met voorlichting, sector UG en IBB. Tevens heeft zij ondersteuning gegeven bij de implementatie van de afspraken over garantiebanen, onder andere middels een convenant met AWVN en lobby versterkt voor de daadwerkelijke start van beschut werk.

Het Sociale Domein Het sociale domein wordt steeds belangrijker voor de leden van de FNV en de samenleving als geheel. Tot en met het derde kwartaal zijn 56 aspirant-netwerken opgericht, die nu in de opbouwfase zitten. . . Opbouwactiviteiten zijn bijvoorbeeld startvergaderingen, werkplanbijeenkomsten en oprichtingsavonden. De fase waarin de opbouw van de lokale netwerken zich bevinden is verschillend. Sommige netwerken zijn actief in het beïnvloeden van de lokale politiek en het verwerven van positie op lokaal niveau. Andere netwerken richten zich vooralsnog op verenigingsactiviteiten. De themaavonden die door de lokale netwerken georganiseerd worden, gaan onder andere over WMO en Red de Zorg. Veel netwerken sluiten zich ieder op eigen wijze aan bij verschillende campagnes, zoals Campagne SWZL in samenwerking met de sector UG en de Campagne Red de Zorg samen met de sector zorg. Het werven van nieuw kader voor voornamelijk de gemeentelijke beïnvloeding vraagt veel inzet.

Individuele belangenbehartiging De koppeling tussen collectieve verenigingsdoelen en individuele belangenbehartiging wordt vormgegeven door het Kennis- en innovatiecentrum. In september is de Teamleider KIC aangesteld. Uit het klanttevredenheidcijfer blijkt dat de leden – conform de doelstelling - onverminderd tevreden zijn over de dienstverlening door FNV; die klanttevredenheid is 7,4. In het derde kwartaal van 2015 zijn 8.500 dossiers afgehandeld, in het derde kwartaal van 2014 lag dat aantal 25% hoger. Het aantal beantwoorde telefoongesprekken ligt in het derde kwartaal van 2015 vijf procent hoger dan in het derde Q van 2014.

Versterking Vakbondswerk en Vereniging De organising afdeling voert activerend vakbondswerk uit in de zorg, in de schoonmaaksector, bij DAF en op Schiphol. Afgelopen kwartaal is er in de jongerencampagne Young & United politiek gezien flinke beweging gekomen. De lokale netwerken zijn betrokken bij campagnes als ‘Stop Werken zonder Loon’ en ‘Red de Zorg’. FNV Belastingservice verzorgde de belastingservice en de scholing van invullers en instructeurs. Daarnaast zijn scholingen gestart voor nieuw


geworven belastingservice kaderleden. Het dienstverlenend kader verzorgde spreekuren voor 11.500 bezoekers, reintegratietrajecten (300) en loopbaanspreekuren (243 spreekuren). Heerlen, Leeuwarden en Amsterdam zijn pilot locaties voor de vakbondshuizen, er is een start gemaakt met het uitwerken van de pilotplannen door het organiseren van bijeenkomsten met kaderleden.

Ledenwerving en organisatiegraad De urgentie om meer aandacht te schenken aan ledenwerving- en behoud is groot. Het ledenverlies tot en met het derde kwartaal 2015 is 2,5%. Deze daling is 5.600 leden groter dan begroot. Over de hele lijn is er sprake van dalende ledentallen, alleen in de sectors Ambulancezorg, Chemische Industrie, Uitzendsector, Metalelektro en Sport stijgt het ledental enigszins. De sectoren werken met Individueel en C&M samen om er zowel via een sectorale aanpak op de werkvloer, als via een sectoroverstijgende autonome en/of FNV-brede aanpak voor te zorgen dat de neerwaartse trend in de ledencijfers gekeerd wordt. Er is nog steeds geen zicht op de organisatiegraad.

Kaderacademie De medewerkers van de kaderacademie ondersteunen via het integrale team bij lokaal en regionaal de opbouw van de nieuwe lokale netwerken. Hiervoor ontwikkelt en geeft de kaderacademie trainingen n om de slagkracht van lokale kaderleden bij de beïnvloeding van gemeentelijk beleid ten aanzien van het sociaal domein te vergroten. Verder heeft het kaderacademie voor verschillende sectoren en voor het FNV Ledenparlement scholingsplannen opgesteld. Ook heeft de kaderacademie een plan van aanpak geschreven voor werving, inzet en behoud van nieuwe kaderleden in de netwerken. De kaderacademie heeft de projectleider geleverd voor het project FNV Consulent.

WAT HADDEN WE DAARVOOR NODIG? Exploitatieresultaat Een uitgebreide toelichting op de financiële cijfers is opgenomen in hoofdstuk 3. De hoofdlijnen:

De baten staan onder druk. De fondsen bedrijfsbijdragen en contributies blijven achter bij de begroting. Vooral vanwege deze reden is het structurele exploitatieresultaat tot en met het derde kwartaal € 0,9 miljoen negatief. We zetten vermogen in (onttrekking uit de bestemmingsreserves) voor de doelen van de bond. Tot en met het derde kwartaal bedraagt deze onttrekking € 15,1 miljoen. Deze middelen zijn vooral voor investeringsprojecten om de FNV sterker te maken en voor frictie- en integratiekosten als gevolg van de fusie.

Vermogensopbrengsten De FNV had in het begin van het jaar een belegd vermogen van circa € 673 miljoen. Per ultimo september 2015 bedraagt het belegd vermogen € 676 miljoen. In het eerste kwartaal was de ontwikkeling van het belegd vermogen uitzonderlijk positief hetgeen resulteerde in vermogensopbrengsten van ruim € 60 miljoen, In het tweede en derde kwartaal is de beurs substantieel gecorrigeerd, de vermogensopbrengsten tot en met het derde kwartaal bedragen € 5,3 miljoen. De toerekening aan voorzieningen en weerstandskassen/actiefondsen heeft nog niet plaatsgevonden.

Verenigingsresultaat Met een exploitatieresultaat van € 0,9 miljoen negatief en resultaat uit vermogen van € 5,3 miljoen positief bedraagt het verengingsresultaat € 4,3 miljoen positief.


HOOFDSTUK 2 TOELICHTING OP DE RESULTAATGEBIEDEN


2.1 FNV In de beleidskaderbrief zijn algemene beleidskeuzes (en financiële kaders) voor het komende jaar vastgesteld. Dit zijn algemene kaders, die worden uitgewerkt in activiteiten ten behoeve van zowel A- als C-taken. In deze paragraaf wordt ingegaan op de resultaten die zijn bereikt in het derde kwartaal.

Referendum over loondeal In september lanceerde de FNV een referendum over de loondeal van het kabinet-Rutte. Afgelopen zomer sloot dit kabinet met drie kleinere vakcentrales een deal om 600.000 overheidsmedewerkers een loonsverhoging te kunnen geven. Alle 2,8 miljoen ABP-deelnemers moeten daarvoor straks koopkracht inleveren, terwijl ze daar weinig of helemaal niets van terug zien. Vooral jonge mensen zijn het dupe; voor hen kan de verslechtering oplopen tot 15 procent. Met het referendum krijgen álle ABP-deelnemers een stem over dit loonvoorstel.

Fusie FNV KIEM In het derde kwartaal zijn alle fusiedocumenten die nodig zijn voor het fusiebesluit in de vereniging vastgesteld en is de fusie met Kiem gedeponeerd. Erica Schaper heeft op 24 augustus een adviesaanvraag over de integratie van de werkorganisatie van FNV Kiem en een adviesaanvraag over de oprichting van een expertisecentrum ZZP naar de ondernemingsraden gestuurd. Het directiemandaat is tevens ondertekend. Op 10 oktober nam het congres van FNV Kiem het besluit om als zelfstandige bond aangesloten te blijven bij de FNV.

Campagne Red de Zorg Op 12 september is de manifestatie voor 'Red de zorg' gehouden. Hierbij waren ruim 15.000 mensen aanwezig. Veel FNV-collega’s waren samen met kaderleden actief in de ordedienst. Uit diverse sectoren (niet alleen uit de Zorg) waren (kader)leden naar Amsterdam getrokken. Het was een geslaagde demonstratie, waarop de FNV met trots kan terugkijken. De maatschappelijke steun voor de campagne is tevens door 100 bekende Nederlanders bekrachtigd. Inmiddels heeft de volkspetitie 850.000 handtekeningen opgeleverd.

Uitspraak stakingsrecht doorbraak voor vakbond Als gevolg van recente uitspraak van de Hoge Raad is het voor werknemers en vakbonden makkelijker om collectieve acties te voeren. Het oordeel geeft aan dat een staking niet per sé het uiterste middel hoeft te zijn en ook niet verplicht van tevoren moet worden aangekondigd. Met de uitspraak van de Hoge Raad wordt het collectieve actierecht versoepeld. De uitspraak ging over een actie die de FNV vanuit de organising campagne in de VVT in 2013 organiseerde bij een vestiging van een Amsterdamse zorginstelling.

F*CK HET JEUGDLOON! FNV wil volwassen loon voor volwassen werk. De acties hebben er inmiddels voor gezorgd dat de meerderheid in de Tweede Kamer voor het (gedeeltelijk) afschaffen van het jeugdloon is. Het CDA en ChristenUnie erkennen dat het jeugdloon tot problemen leidt.

Belastingservice De invulperiode van de belastingservice start jaarlijks op 1 maart en loopt tot 1 mei. Tot 1 september zijn 220.061 aangiften afgehandeld. In juli is nog veel gebruik gemaakt van de nazorgservice, als gevolg van het feit dat veel aangiften niet in de reguliere periode naar de Belastingdienst waren gestuurd. In voorbereiding op het komende jaar is besloten dat FNV met de online aangifte voorziening OLAV gaat werken. Er zijn 180 à 190 instructeurs opgeleid.


2.2 COLLECTIEVE BELANGENBEHARTIGING Collectieve belangenbehartiging heeftzes doelstellingen benoemd: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Gewoon Goed Werk Internationaal Vakbondswerk Uitwerking Sociaal Akkoord Handhaving & Naleving Campagne Koopkracht En Echte Banen Meer invloed op sociaal domein – voorzieningen op lokaal niveau

In deze paragraaf wordt per doelstelling aangegeven welke resultaten zijn behaald in het derde kwartaal.

2.2.1

GEWOON GOED WERK (GGW)

Met Gewoon Goed Werk (GGW) wil de FNV werk met voldoende zekerheid, goede arbeidsvoorwaarden, groeimogelijkheden en zeggenschap. In deze paragraaf wordt eerst ingegaan op sectoroverstijgende activiteiten met betrekking tot GGW-agenda. Vervolgens wordt per sector aangegeven welke activiteiten in het derde kwartaal hebben plaatsgevonden die betrekking hebben op GGW. De aanpassing voor het nieuw financieel toetsingskader (FTK) is merendeels gerealiseerd. Het FTK is het onderdeel van de Pensioenwet waarin de wettelijke financiële eisen aan pensioenfondsen zijn vastgelegd. Het pensioenteam kijkt met spanning uit naar de berekeningen op basis van de rentestand op het meetmoment voor de premieberekening voor 2016. In de overheidssector is door andere bonden een akkoord gesloten, waarbij de verbeteringen in het loon voor een groot deel worden gefinancierd uit versobering en premieverlaging bij het pensioen. De FNV heeft dit akkoord als onverantwoordelijk (voor het pensioenfonds) en als volstrekt onvoldoende afgewezen. Het derde kwartaal heeft voor de sector Overheid vrijwel geheel in het teken gestaan van op 10 juli gesloten ‘Loonruimteakkoord publieke sector 2015-2016’. Dit akkoord betekent een aantasting van de koopkracht in de toekomst (forse verslechtering pensioen) en levert geen bijdrage aan de realisatie van echte banen in de sector Overheid. FNV Overheid maakt bezwaar tegen het proces waarin deze deal tot stand gekomen is en is een kort geding gestart. Op 1 oktober was de uitspraak van het kort geding. De rechter heeft FNV Overheid geen gelijk gegeven. De FNV gaat daarom in hoger beroep. Het loonruimteakkoord bevat meer inhoudelijke bezwaren. Deze worden tijdens informatiebijeenkomsten aan leden en niet-leden toegelicht. Op 16 september startte een referendum over de loondeal, waaraan alle 2,8 miljoen ABP-deelnemers konden meedoen. De eerste contouren van het aanbestedingsprotocol in de bouwsector tekenen zich af. Het streven is om voor het einde van 2015 het protocol gereed te hebben. Het protocol zorgt ervoor dat inzicht komt in het aanbestedingsbeleid van de betrokken instanties, dat controle uitgeoefend wordt op de arbeidsvoorwaarden en dat toegang tot de bouwplaats is om looncontroles te kunnen uitvoeren. Ook wordt een sanctiebeleid bewerkstelligd in de vorm van uitsluiting bij aanbesteding en oplegging van boetes. Na een lang onderhandelingstraject is een cao Woondiensten afgesloten, waarin 1 miljoen euro beschikbaar is ter bevordering van werk naar werk en mobiliteit binnen en buiten de sector. Daarnaast is een onderzoek naar het loongebouw in de sector afgesproken. De Arbeidsvoorwaardenevaluatie (Avw) 2015 en de concept AVW-agenda voor 2016 zijn aangenomen in het FNV Ledenparlement. Tevens is er een perspresentatie geweest van de tussenstand van het cao-seizoen. Vanaf september verzorgen juristen en adviseurs van de FNV in de regio’s korte cursussen voor bestuurders over de nieuwe Wwz-wetgeving. Mede naar aanleiding van praktijkervaringen wordt het beleid verder ontwikkeld. Op 2 juli is de diversity charter gelanceerd en ondertekend door de FNV. Het Netwerk Roze heeft hierover een themaavond georganiseerd. Het Netwerk Vrouwen heeft een bijeenkomst georganiseerd over Gelijk loon voor gelijk werk,


economische onafhankelijkheid voor alle vrouwen en goede verdeling arbeid en zorg. Tijdens de bijeenkomst waren 45 geïnteresseerde vrouwen aanwezig. In de vaste Kamercommissie SZW, waar de brief Stand van zaken Medezeggenschap van Asscher besproken werd, was duidelijk dat Kamerleden notie genomen hadden van de kritische reactie van FNV. Ook in de vakbladen heeft de FNV zijn zorgen geuit over het rooskleurig beeld dat de minister schetst en aangedrongen op onderzoek naar de werkelijke kwaliteit van de medezeggenschap en de gevolgen van de gewijzigde bekostiging or-scholing. Het Netwerk voor Arbeidsomstandigheden en Werktijden van de FNV is verder vormgegeven. Onder andere is het aantal leden van dit netwerk verder uitgebreid. Het netwerk heeft tevens meegedacht in de voorbereiding van ‘Festival voor de nacht’ van 9 oktober.

Activiteiten binnen de sectoren In de sector Jeugdzorg is een start gemaakt met functiecreatie, waardoor een bijdrage wordt geleverd aan de 125.000 garantiebanen. Bij de sector Kinderopvang is inmiddels een cao afgesloten. De cao-onderhandelingen bij de Gehandicaptenzorg (GHZ) verlopen moeizaam. Werkgevers zijn vooralsnog niet bereid om op de wensen van volwaardige contracten, gebroken diensten en ploegbezetting (werkdruk) en bieden een minimale loonsverhoging, terwijl de wachtgeldregeling afgeschaft dient te worden. In de ambulancezorg zijn werkonderbrekingen gestart omdat nog geen goede afspraken mogelijk zijn over duurzame inzetbaarheid. Het cao-resultaat bij KPN is door de leden afgewezen omdat een te sterke relatie bestond tussen de loonsverhoging en individueel presteren. Bij de cao Productieleveringsbedrijven en bij de cao Waterbedrijven zijn acties voorzien om uit de cao-impasse te komen. Met de cao-trajecten bij PostNL, Loodswezen, KPN en TNT is een start gemaakt. Bij alle trajecten wordt ingezet op het nieuwe arbeidsvoorwaardenbeleid FNV 2016. De sector Publiek Belang wordt sterk getroffen door het ‘Overheidsakkoord’. Veel werknemers in de sector bouwen pensioen op bij ABP en worden hard getroffen in hun pensioenopbouw. In de sector Handel is bij het afsluiten van de cao voor Ikea succes geboekt, omdat goede afspraken zijn gemaakt over het afschaffen van het jeugdloon voor 17-jarigen en over participatiebanen. FNV Finance heeft bij ABN Amro, FNV en UNI Global Union een international framework agreement (ifa) getekend. Deze overeenkomst is bedoeld om de sociale dialoog met vakbonden te verstevigen. Voor zowel bank als vakbonden is het een bevestiging van een verantwoordelijke en duurzame bedrijfsvoering. De acties in de metaalsector zijn in het derde kwartaal voortgezet. In de maanden juli en in de eerste helft van augustus zijn ludieke acties gevoerd. Er is een 24-uursstaking gehouden en er heeft een werkonderbreking plaatsgevonden. Vanaf eind augustus zijn alle activiteiten weer gericht op het organiseren van stakingen. Aan het einde van het derde kwartaal hebben zich ruim 22.000 stakers ingeschreven. In het derde kwartaal is een toename van het aantal reorganisaties in de metaalsector zichtbaar. Vanaf 1 juli is de Wwz van kracht en sturen werkgevers sterk op het afspreken van de wettelijke transitievergoeding. Het afspreken van een vergoedingen op het niveau van de oude kantonrechtersformule lukt vooral in bedrijven waar FNV een sterke positie heeft. In juli is Imtech failliet verklaard, een van de grootste werkgevers in de sector Metaal. In samenwerking met het team Duurzame Inzetbaarheid zijn bijeenkomsten voor alle werknemers georganiseerd. Bijna 200 werknemers hebben zich aangemeld voor deelname aan workshops Duurzame Inzetbaarheid. Binnen de sector Overheid heeft een succesvolle actie voor de brandweer plaatsgevonden. De onderhandelingen over de cao Voortgezet Onderwijs (VO) zijn voortgezet. Het onderhandelingsakkoord zal binnenkort getekend worden en voorgelegd worden aan de achterban. Het team Onderwijs & Onderzoek is vertegenwoordigd in de stuurgroep arbeidsomstandigheden van ZESTOR (arbeidsmarkt- en opleidingsfonds van het hbo). Deze stuurgroep ondersteunt met het ontwikkelen van een digitale risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E). Met de RI&E wil men meer zicht krijgen op belangrijke Arbo thema’s voor de sector HBO, zoals werkdruk, de gevaren van thuiswerken en een veilige werkomgeving. Sofokles (het sociaal fonds voor de kennissector) heeft onderzoek gedaan naar de prestatie en werkdruk onder wetenschappelijk personeel. Het onderzoek was onder regie van de sector Overheid samen met een vertegenwoordiger van de werkgevers. De resultaten van dit onderzoek zijn schokkend. Belangrijkste conclusie is dat de prestatiedruk en de


werkdruk door bijna alle onderzoekers en docenten als hoog of zelfs te hoog wordt ervaren. Op 22 oktober is een expertmeeting geweest, waar het definitieve rapport werd besproken en werd gekeken naar oplossingen. Vanwege het uitblijven van een onderhandelingsresultaat is de sector Sociale Werkvoorziening (SW) in het derde kwartaal doorgegaan met acties voor een nieuwe cao SW. Inmiddels is het onderhandelingsproces tijdens de meest recente ronde vastgelopen. De acties gaan nu hardere vormen aannemen. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft nog steeds geen standpunt bepaald over een af te sluiten cao-participatiewet. Daarom is deze nog niet afgesloten. In het derde kwartaal is veel werk verzet om ervoor te zorgen dat de uitwerking van de motie Kerstens (30 miljoen euro voor de SW bedrijven) niet leidt tot gesubsidieerde afbouw van de sector. De FNV heeft de standpunten over dit onderwerp met staatssecretaris Klijnsma besproken. In de taxisector is in samenwerking met het bureau Handhaving & Naleving gewerkt aan de urenregistratie. Bij vier bedrijven worden de aanbestedingen beoordeeld en worden enquêtes gestart. Met werkgevers wordt gewerkt aan de verbeteringen bij Europese aanbestedingen. Binnen het streekvervoer worden de nieuwe bestekken beïnvloed door middel van brieven aan de concessiehouder en door middel van gesprekken. Doelstelling van het zzp-project binnen de sector Bouw is dienstverlening, ledenwerving, het tegengaan van schijnzelfstandigheid en (prijs)concurrentie tussen werknemers en zzp’ers. Daarnaast wil de sector dit jaar 1.250 leden onder de zzp’ers werven. Tot en met het derde kwartaal zijn 286 leden geworven. In de nieuwe bouw-cao is afgesproken dat de FNV samen met Bouwend Nederland een modelovereenkomst voor zzp’ers opstelt. De Belastingdienst heeft mede in het kader van de nieuwe wet Deregulering beoordeling arbeidsrelaties, aangegeven grote belangstelling te hebben voor deze eerste sector-modelovereenkomst. Daarnaast heeft de staatssecretaris van Financiën aangegeven dat de zzpmodelovereenkomst van Bouw van belang is bij het tegengaan van schijnzelfstandigheid in de sector. Naar aanleiding van de VOL1 VCA2 verplichting voor zzp’ers in de Bouw-cao wordt een voorleesexamen ontwikkeld voor zzp’ers die moeite hebben met lezen. Voor de bevordering van de veiligheid op bouwlocaties is een smartphone app ontwikkeld voor zzp’ers. De app geeft onder andere informatie over werken met gevaarlijke stoffen, valbeveiliging, geluidsbescherming en werken met elektriciteit. De app is begin november beschikbaar. Het dedicated team heeft in de sector Handel 435 leden en 55 kaderleden geworven.

2.2.2 INTERNATIONAAL VAKBONDSWERK Zowel de FNV Vereniging als de sectoren willen de vakbondsmacht wereldwijd versterken. Besluiten op nationaal niveau worden steeds vaker beïnvloed door besluitvorming op Europees niveau. Daarom investeert de FNV in samenwerking met collega-vakbonden in Europa en wereldwijd. Communicatie & Marketing ondersteunt de sectoren en andere afdelingen onder meer via persberichten, aandacht in de digitale nieuwsbrief en een speciale themapagina in het ledenblad over internationaal vakbondswerk. Per kwartaal wordt de nieuwsbrief van FNV Mondiaal verstuurd. De eerste stappen zijn gezet om de internationale samenwerking van vakbonden die invloed hebben op pensioenvermogens te vergroten door betere samenwerking en strategiebepaling. Het FNV Ledenparlement heeft tevens het vierjarig project ‘Committee on Workers Capital’ van de Wereldwijde Vakbeweging ITUC goedgekeurd waarbij FNV voorzitter Ton Heerts de leiding heeft. De wereldwijde campagne van de ITUC en de BWI, waaraan 200 vakbonden deelnemen, heeft als doelstelling om werknemersrechten als doorslaggevend criterium te hanteren bij het investeren van pensioengelden. Committee on Workers Capital wil voorkomen dat pensioenfondsen en verzekeraars investeren in bedrijven en landen waar werknemers- en vakbondsrechten geschonden worden. Ook duurzaamheidseisen, sociale- en grondrechten zijn daarbij belangrijk. De CWC-conferentie in Londen heeft daarvoor de lijnen uitgezet. Samen met BWI (Building and Wood Workers International) heeft de sector Bouw actie gevoerd tegen de FIFA in verband met arbeidsomstandigheden van bouw van stadions en infrastructuur voor het wereldkampioenschap voetbal in Qatar. De 1 VOL = Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden 2 VCA = Veiligheid gezondheid en milieu Checklist Aannemers


advocaten hebben de procedure tegen FIFA verder voorbereid en er is gesproken met sponsoren. De FNV en BWI hebben gezamenlijk een app ontwikkeld ten behoeve van arbeidsmigranten. In het derde kwartaal zijn door de sector Onderwijs & Onderzoek contacten gelegd met European Federation of Public Service Unions (EPSU) en de vakbond in Groot Brittannië en Ierland (UNite) rond de internationaal zwakke positie van jonge onderzoekers. Er is veel aandacht besteed aan de voorbereidingen van 10 oktober, de landelijke TTIP-manifestatie in Amsterdam. De FNV heeft hier samen met een aantal NGO’s invulling aan gegeven. Daarnaast is een SER-adviestraject over het TTIP opgestart. Het congres voor het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV) is voorbereid. Jaarlijks sterven 100.000 werknemers aan een beroeps gerelateerde vorm van kanker. Deze cijfers zijn afkomstig van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid in Bilbao. De EU doet niets om dit aan te pakken. Sterker nog, eurocommissaris Timmermans wil de regelgeving effectiever en eenvoudiger maken, wat neerkomt op minder bescherming van werknemers. De FNV wil dat er meer beschermende maatregelen en grenswaarden voor kankerverwekkende stoffen op de werkplek komen. Daarvoor worden activiteiten voorbereid. In het Ledenparlement is de generieke inzet voor het convenant Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) besproken en vastgesteld. De SER ondersteunt de trajecten in de kleding- en bankensector. De FNV heeft met diverse partijen over mogelijke IMVO-convenanten gesproken in onder meer de sectoren Scheepsbouw, Chemie, Voeding, Detailhandel (goud) en Zoetwaren (zoethout). De FNV heeft een internationale overeenkomst met ABN Amro en UNI Global Union getekend. Hiermee committeert de bank zich aan de fundamentele normen van de ILO, inclusief het recht op vakbondsvrijheid. De overeenkomst is bedoeld om de sociale dialoog met de vakbonden te verstevigen.

2.2.3

UITWERKING SOCIAAL AKKOORD

In deze paragraaf wordt ingegaan op activiteiten die hebben plaatsgevonden met betrekking tot de uitwerking van het sociaal akkoord. Op 20 februari 2015 stelde de SER het advies ‘Werkloosheid voorkomen, beperken en goed verzekeren’ vast. Het advies gaat over de toekomst van de arbeidsmarktinfrastructuur en de Werkloosheidswet (WW) en is een vervolg op het Sociaal Akkoord van 11 april 2013. In het advies heeft de SER aangekondigd een aantal vervolgactiviteiten te zullen ondernemen. Zo zal de SER betrokken worden bij de uitwerking van de in het advies voorgestelde pilots voor adviescentra en regie op regionaal en (inter)sectoraal niveau. Een deel van de Wet aanpak schijnconstructies (WAS) is op 1 juli 2015 in werking getreden. Dit voorstel wijzigt de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag en de naleving en handhaving van arbeidsrechtelijke wetgeving in verband met de aanpak van schijnconstructies door werkgevers. Het voorstel beoogt bij te dragen aan het voorkomen van oneerlijke concurrentie tussen bedrijven, het versterken van de rechtspositie van werknemers en aan een beloning voor werknemers, conform weten regelgeving, cao’s of afspraken bij individuele arbeidsovereenkomst. Schijnconstructies komen vaak voor in de tuinbouw, de bouw en de vervoerwereld. De FNV is in de SER vertegenwoordigd, bijvoorbeeld de Commissie Toekomstige Arbeidsmarktinfrastructuur en Werkloosheidswet (TAW), om de belangen van de vakbeweging en haar leden te behartigen. In de sector Bouw worden bij de formulering van cao-voorstellen diverse afspraken naar aanleiding van het Sociaal Akkoord opgenomen. In de cao Houthandel is een bepaling opgenomen ten aanzien van de reparatie van het derde jaar WW. In de cao Woondiensten hebben partijen afgesproken gezamenlijk in kaart te brengen welke kosten gepaard gaan met een private aanvullende WW-verzekering in de corporatiesector. Daarnaast treden de partijen met elkaar in overleg om hierover afspraken te maken, die passend zijn in de corporatiesector.


De bestuurders werkbedrijven hebben een belangrijke rol bij het realiseren van de ‘baan afspraak’ uit het Sociaal Akkoord. De afspraak gaat over extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking. In het derde kwartaal zijn hiervoor diverse activiteiten verricht. Via vertegenwoordiging in de landelijke Werkkamer, als bestuurder in een of meer van de 35 regionale werkbedrijven. De werkbedrijfbestuurders (allen bestuurders in sectoren dan wel bestuurder lokaal/regionaal) van de FNV zijn met name dit voorjaar aan hun activiteiten begonnen. Met de bestuurders werkbedrijven vindt zesmaal per jaar een landelijke FNV bestuurders bijeenkomst plaats. Er is een tempoverschil in de uitvoering van de werkzaamheden in de werkbedrijven. Er zijn werkbedrijven nog bezig met de basis randvoorwaarden en er zijn er die al bezig zijn met het opzetten van activiteiten, onder andere in Den Haag en Tilburg. De garantiebanen maken onderdeel uit van het arbeidsvoorwaarden beleid en in veel cao’s zijn hier afspraken overgemaakt. Daarnaast zijn de sectoren Gemeenten, Provincies en Rijk ondersteund bij het maken of uitwerken van cao-afspraken over de garantiebanen. In alle cao’s van de sector Publiek Belang wordt ingezet op reparatie in duur en opbouw van het derde WW-jaar. De afspraken over het nabetalen van de 0,8% pensioenpremie worden ingehaald door de werkelijkheid rondom het overheidsakkoord. In de cao Kinderopvang is de intentie afgesproken om het derde WW-jaar te repareren. Bij Welzijn & Maatschappelijke dienstverlening, de VVT en GHZ is het overleg hierover gestart en in Jeugdzorg is de afspraak vorig jaar gemaakt. De uitvoering blijkt weerbarstig, mede omdat centrale afspraken in STAR of SER niet van de grond lijken te komen. Zowel in de VVT als in de GHZ wordt geprobeerd sociaalplannen, voor zover mogelijk, in overeenstemming te brengen met de Wwz. In de nieuw overeengekomen cao Huisartsenzorg is afgesproken het derde jaar WW te verzekeren onder twee voorwaarden: werknemers dragen vijftig procent van de premie daarvoor bij én er komt een landelijke uitvoeringorganisatie met uniforme polisvoorwaarden. Binnen team Diensten is men nog niet tot harde afspraken kunnen komen over derde WW-jaar, anders dan de afspraak uit het Sociaal Akkoord te implementeren in cao-teksten. Daarbij zijn er van overheidswege ook nog geen uitvoeringsregels. Binnen de sectoren Senioren en Uitkeringsgerechtigden hebben in diverse regio’s WAO-/WIA-begeleidingen plaatsgevonden en zijn werkzoekenden begeleid. Binnen de verenging zijn diverse spreekuren in verband met sociale zekerheid gehouden. De leden zijn op deze bijeenkomsten geïnformeerd en bijgepraat. De Kaderacademie ondersteunt de werkgroep Sociale Innovatie, waarin de afspraken op het gebied van regionaal arbeidsmarktbeleid centraal staan. De beleidsadviesgroep heeft de sectoren inhoudelijk ondersteund waar nodig. Onder andere in de strijd tegen het nieuwe dagloonbesluit WW samen met voorlichting, sector UG en IBB. En ook bij de verdere uitwerking van de afspraken over de uitvoering TAW. De gesprekken met de werkgevers over de reparatie van het derde jaar WW zaten in het derde kwartaal vast. Door het voeren van proefprocedures wordt getracht het beleid te beïnvloeden bijvoorbeeld bij schijnfaillissementen.

2.2.4

HANDHAVING EN NALEVING

Het team Handhaving & Naleving heeft in samenwerking met de sectoren en kaderleden verschillende campagnes gevoerd gericht op het ontduiken en ontwijken van cao’s. De ervaringen van het team bevestigen het beeld dat veel cao’s op grote schaal worden ontdoken of ontweken. De problemen concentreren zich rond het inschakelen van flexkrachten, voornamelijk buitenlandse. Regelingen die oorspronkelijk bedoeld waren om de werknemers te beschermen of tegemoet te komen, zijn verworden tot ordinaire verdienmodellen van werkgevers of de intermediairs. Soms wettelijk toegestaan, maar vanuit maatschappelijk oogpunt zeer onwenselijk. De verschillende campagnes die het team in samenwerking met de sectoren en de kaderleden heeft gevoerd leveren de nodige leer- en aandachtspunten op waarmee de FNV aan de slag kan. In het derde kwartaal heeft het team in de bestaande campagnes voortgang geboekt. In onderstaande is een opsomming opgenomen.


PLUIMVEEVERWERKENDE INDUSTRIE De nalevingscampagne in de pluimveesector richt zich op de naleving van de cao en de voorbereidingen op de caoonderhandelingen. De insteek voor de cao-onderhandelingen is om de minimumfunctieschaal terug te brengen naar het minimumloon en daarnaast nog het realiseren van een aantal andere arbeidsvoorwaarden. Met betrekking tot naleving van de cao loopt een drietal procedures. Bij enkele zaken heeft de inspectie t de FNV in het gelijk gesteld. Samen met de bestuurder is een berekening gemaakt van de financiële voordelen die het bedrijf heeft op basis van de bevindingen uit het rapport van SZW. De FNV start een bodemprocedure.

STEIGERBOUW Op drie grote locaties met concentraties aan steigerbouwers loopt een onderzoek naar naleving. Het verlonen volgens de cao bij de ingeleende werknemer is eerder uitzondering dan regel binnen de sector. Controle-onderzoek heeft aangetoond dat er weinig verbetering is in het nakomen van de cao-afspraken. Vijf ‘artikel 10-verzoeken’ heeft uiteindelijk geresulteerd in beweging binnen de sector. Bedrijven zoals Brand en Bilfinger geven aan te willen pleiten voor een sectorbrede aanpak. De resultaten lijken de goede kant op te gaan. Overdracht naar de sector het komende kwartaal is noodzakelijk om te verzilveren en te borgen.

BOUWKOLOM Doel van de campagne is om de Bouw-cao weer leidend te laten zijn, waarop kan worden gehandhaafd en nageleefd. In vijf regio’s zijn bouwlocaties geselecteerd om de nalevingsproblematiek in kaart te brengen en aan te pakken. Hierbij is onderzoek verricht en zijn audits gehouden. De gesprekken met opdrachtgevers over hun rol bij de cao naleving beginnen hun vruchten af te werpen. Met de gemeente Leeuwarden en Google zijn goede afspraken gemaakt over de regelingen “werken ver van huis”. Bij Google wordt een audit uitgevoerd onder al haar aannemers, de FNV wordt bij de beoordeling betrokken. Tevens gaat de FNV een kantoor krijgen op deze bouwplaats, waardoor contact met werknemers vergemakkelijkt wordt. Een hoofdaannemer heeft bemiddeld bij het oplossen van de cao-ontduiking door een uitzendbureau. Medewerkers worden nabetaald, het uitzendbureau is van de bouwplaats verwijderd en de uitzendkrachten hebben zich ingeschreven als lid bij de FNV. Met RWS wordt geprobeerd een aanbestedingsafspraak te maken, waarmee ook het probleem werken ver van huis opgelost moet worden. De eerste juridische procedure naar aanleiding van een door ons ingediend artikel 10-verzoek is om meerdere redenen succesvol: de FNV heeft de procedure gewonnen en de gemeente Groningen heeft op zich genomen de nabetaling aan betrokkenen te organiseren omdat het uitzendbureau failliet is. Om een doorbraak te creëren in de discussie over werken ver van huis heeft de FNV het bedrijf Aelbers in een kort geding gedaagd.

METAAL De FNV heeft een rekentool ontwikkeld om na te kunnen rekenen hoe uitzendkrachten in de sub-sectoren Metalelektro en Metaal & Techniek verloond worden ten opzichte van de werknemers die onder de betreffende cao’s vallen. Deze rekentool wordt ingezet bij een drietal trajecten, waarbij onderzoek gedaan wordt naar de arbeidsvoorwaarden van de vaste krachten, de aanwezigheid, roosters en verspreiding van de uitzendkrachten over het bedrijf. Naast de bestaande rekentool heeft het team Naleving een excelsheet gemaakt, die eenvoudiger in gebruik is en met kaderleden gedeeld kan worden. Uit onderzoek is gebleken dat de uitzendkrachten van Randstad bij Ardagh Hoogeveen tussen de 7 en 25 procent minder verdienen dan de inlenersbeloning van Ardagh. Bij Scania werken alle uitzendkrachten via Randstad en is de overtreding van de inlenersbeloning Metalelektro tussen de 7 en 20 procent.

CONTRACTING De sectoroverstijgende contracting-campagne is gericht om het fenomeen contracting in kaart te brengen, de verdienmodellen te beschrijven, de publieke opinie te beïnvloeden en de politiek duidelijk te maken dat een dergelijke constructie schadelijk is voor mens en maatschappij. Aangezien uitzendbureaus sinds 30 maart vanaf de eerste dag conform de inleen-cao moeten betalen, is contracting voor hen een aantrekkelijk alternatief. In samenwerking met bestuurders uit de sector Agrarisch en met de kaderleden en bestuurder van de sector GFI wordt contracting opgespoord en aangepakt.


SCHEEPSBOUW Met behulp van een landelijke nalevingscampagne zal het team de problematiek in de scheepsbouw in kaart brengen, (publiekelijk) aan de orde stellen en naleving bij werkgevers afdwingen. Doel van de campagne is de FNV meer zichtbaar te maken als handhaver van cao-naleving. Het opzetten van twee actieve kadernetwerken en het uitvoeren van een aantal nalevingsacties samen met (kader)leden is daarvan het doel. De FNV heeft een rekentool ontwikkeld om de problematiek in kaart te brengen. Daarin is de analyse en invoer van de bedrijven uit het noorden gereed. Zodra de gegevens uit het westen van het land toegevoegd zijn, kunnen voorlopige conclusies getrokken worden. In de scheepsbouw blijkt veel gewerkt te worden via A1-verloning. Daarom wordt in kaart gebracht wat de effecten van de legale en illegale varianten zijn.

OVERIGE SECTOREN Het team Handhaving & Naleving geeft training aan kaderleden uit de uitzendsector. Het Doel hiervan is om de kaderleden meer kennis te geven van naleving van de cao en samen met hen verbinding te zoeken met werknemers. In de toekomst zal dit een onderdeel vormen van de leergang naleving voor kaderleden. In de sector Zorg & Welzijn en de sector Kinderopvang zijn de werkzaamheden van de stichting VNB in het derde kwartaal gecontinueerd. In de VVT wordt het team geconfronteerd met eenzijdige maatregelen van zorgaanbieders tot salarisverlaging (Verian, TSN). Tegen diverse werkgevers wordt een kort geding aangespannen om afspraken nageleefd te krijgen. De sector Publiek Belang en het bureau Handhaving & Naleving hebben de ondersteuning bij de sectors Afval & Milieu en Post & Pakketten besproken. Bij Post & Pakketten gaat het voornamelijk over payrolling en het inzetten van pakketbezorgers zonder dat hier loon tegenover staat. Hierbij wordt sterk de nadruk gelegd op een intersectorale aanpak. Binnen Afval & Milieu is deze problematiek ook zichtbaar: afvalverwerkers zetten mensen in die geen beloning krijgen voor hun werkzaamheden. Het team Flex van de sector Diensten werkt met Handhaving & Naleving aan een gezamenlijke aanpak misstanden.

2.2.5

CAMPAGNE KOOPKRACHT EN ECHTE BANEN (KEEB)

De FNV voert de campagne Koopkracht En Echte Banen. In het derde kwartaal zijn nieuwe radiospots gelanceerd. In de onderstaande paragraaf worden de activiteiten in het derde kwartaal toegelicht die gericht zijn op de campagne KEEB. De sector Spoor heeft een werkgroep gevormd die de cao-afspraken van flex en inhuur nauwlettend volgen op naleving. De taxisector is in gesprek met het ministerie van Infrastructuur en Milieu over de vraag: wat leidt tot werkverdringing en kost banen? In september zijn vanuit de sector Decentrale Overheden op veel plaatsen informatiebijeenkomsten gehouden om de loondeal toe te lichten. De boosheid en verontwaardiging van de leden neemt toe. Voor de sector Decentrale Overheden is dat aanleiding om door te gaan met verzet tegen deze loondeal. Dit wordt gedaan door de bijeenkomsten te intensiveren en een “nee-campagne” voorafgaand aan het referendum (14 tot en met 19 oktober). Binnen de sector SW zijn in het derde kwartaal diverse acties gevoerd voor een nieuwe cao SW, met als speerpunten werkzekerheid en koopkracht. De cao-onderhandelingen in de Jeugdzorg en GHZ verlopen moeizaam. De gewenste afspraken over meer vaste banen zijn nog niet gerealiseerd zijn. Met werkonderbrekingen wordt geprobeerd een cao Ambulancezorg tot stand te brengen. De uitspraak over uitbetaling van onregelmatigheidstoeslag over vakantie laat nog steeds op zich wachten. In de cao Huisartsenzorg is koopkracht gerealiseerd. Voor de KKEEB-deelcampagne werkdruk is de Sneltest Werkdruk (www.fnvsneltestwerkdruk.nl) en de bijbehorende database verder geüpdatet en verbeterd. Er zijn werkdruk-trajecten bij o.a. Connexxion Voorne Putten, ABN Amro, Tata Steel en de sector Woondiensten.


Ter ondersteuning van de campagne ‘Young & United’ en ter ondersteuning voor de demonstratie op 10 oktober heeft de sectorraad Woondiensten een solidariteitsverklaring opgesteld.

2.2.6

MEER INVLOED OP SOCIAAL DOMEIN EN VOORZIENINGEN OP LOKAAL NIVEAU

Het sociale domein wordt steeds belangrijker voor de leden van de FNV en de samenleving als geheel. Tot en met het derde kwartaal zijn 56 lokale netwerken opgericht. Zeven lokale netwerken zijn bezig met de voorbereiding van verkiezingen in het vierde kwartaal. Communicatie & Marketing heeft diverse lokale activiteiten ontplooid. De website van lokaal FNV is gereed, daarnaast zijn er ongeveer 25 lokale netwerken websites. Niet overal gaat de oprichting en opbouw van een netwerk in een hetzelfde tempo. Soms zijn er discussies over de gebiedsindeling, ook wordt het proces soms vertraagd door cultuurverschillen en strubbelingen tussen individuen. Waar dit van toepassing is worden (individuele) gesprekken ingepland. Opbouwactiviteiten zijn bijvoorbeeld startvergaderingen, werkplanbijeenkomsten en oprichtingsavonden. Men voorziet dat het werven en opleiden van (nieuw) kader voor met name de gemeentelijke beïnvloeding lastig zal worden. De netwerken maken naast opbouw en oprichting ook tijd voor thema-avonden, vakbondscafés en huldigingen. WMO is met stip het meest gekozen thema. Ook de zorg (Red de Zorg), wonen, TTIP, ZZP en de participatiewet zijn aan de orde gekomen in thema-avonden. Daarnaast heeft een aantal lokale netwerken een thema-avond georganiseerd over de nieuwe structuur van een lokaal netwerk. Diverse netwerken hebben een start gemaakt met gemeentelijke beleidsbeïnvloeding, bijvoorbeeld door gesprekken met wethouders en politieke partijen, maar ook door het inspreken op raadsvergaderingen en raadscommissies. De onderwerpen waarop ingesproken wordt, hebben te maken met WMO en de Participatiewet. In Amsterdam is ingesproken in de gemeenteraad tegen bezuinigingen op de basiseducatie, perspectiefbanen, beschut werk met leerstages (Stop Werk zonder Loon), kwijtschelding gemeentelijke belastingen en WMO. Het Lokale Netwerk Utrecht-Midden heeft deelgenomen aan de Wereldarmoedeconferentie in Utrecht en het boek “Armer & rijker” uitgereikt met begeleidend schrijven aan de verantwoordelijk wethouder. Daarnaast heeft het netwerk kennismakingsgesprekken ingepland en is het armoededossier opgepakt. Bij de gemeente Roosendaal is ingesproken op het onderwerp ‘sociaal actieplan Roosendaal’. Dit is een plan waarin de gemeente Roosendaal 1,2 miljoen euro uittrekt voor een werkgelegenheidsplan, maar waar de FNV niet betrokken was. De FNV is nu gesprekspartner van de gemeente. Het lokale netwerk Utrecht-Midden zet zich samen met de sector Zorg in tegen zorgverzekeraar Achmea, die onderscheid maakt in de vergoeding van de wijkzorg. Na zeven maanden actie voeren bij Verian in Nijmegen en Apeldoorn heeft de sector Zorg en Welzijn besloten het actietraject te intensiveren. De actie tegen de gemeente Apeldoorn gaat door na de vakantieperiode om het effect van bezuinigingen onder de aandacht te houden. Daarnaast zijn acties geweest richting gemeente Stadskanaal en Groningen en is in diverse gemeenten ingesproken, waaronder de gemeente Amersfoort. De sector Bouw heeft in samenwerking met Lokaal een debat georganiseerd over aanbesteding en zzp’ers. Tijdens het debat over zzp’ers waren circa zeventig zzp’ers aanwezig. Thema’s als naleving en verdringing, duurzame inzetbaarheid en loopbaanontwikkeling zijn aan bod geweest tijdens bijeenkomsten. De ouderencontactpersonen hebben dit kwartaal veel leden gebeld en diverse huisbezoeken afgelegd. Een nieuwe groep ouderen is geïnformeerd over hun situatie op het moment dat ze pensioengerechtigd zijn en eventuele problemen zijn gesignaleerd. De Kaderacademie ondersteunt de opbouw van nieuwe lokale netwerken via het integrale team. Dit uit zich onder andere in het (mede)ontwikkelen en geven van trainingen om de slagkracht van lokale kaderleden bij de beïnvloeding van gemeentelijk beleid ten aanzien van het sociaal domein te vergroten.


2.3 INDIVIDUELE BELANGENBEHARTIGING Binnen het resultaatgebied individuele belangenbehartiging zijn de volgende doelstellingen geformuleerd: 1. De individuele belangenbehartiging wordt meer ingezet voor de collectieve belangen, onder andere proactieve signalering van collectieve (cao-)gevallen en heeft verbinding met de sectoren en de GGW-agenda op specifieke thema’s; 2. Leden en potentiële leden merken niets van de overgang naar één FNV voor wat betreft kwaliteit van belangenbehartiging. De klanttevredenheid blijft minimaal gelijk; 3. De kwaliteit van de individuele belangenbehartiging door kaderleden blijft minimaal op het huidige niveau; 4. De individuele belangenbehartiging is aangesloten op de uitvoering van de Wwz. In deze paragraaf wordt nader beschreven op welke wijze resultaten zijn gerealiseerd in het derde kwartaal.

Verbinding met de sectoren en de GGW-agenda Het Kennis- en innovatiecentrum (KIC), van waaruit een belangrijk deel van de uitbouw van de koppeling tussen collectieve (verenigings)doelen en individuele belangenbehartiging georganiseerd wordt, begint vorm te krijgen. In september is de teamleider KIC aangesteld. Het contactcenter heeft in het derde kwartaal een belangrijke bijdrage geleverd aan de Red de Zorgactie. Het contactcenter heeft mensen opgeroepen om deel te nemen aan de demonstratie. Er ruim 1.300 leden ingeschreven voor deelname aan de demonstratie. Voor het contactcenter bood de actiedag een goede mogelijkheid om te testen hoe leden ‘digitaal’ ingeschreven kunnen worden: er is speciaal voor de actiedag een website ontwikkeld die op een smartphone te gebruiken is. Het contactcenter heeft collectieve belangenbehartiging ondersteund bij de Young & United actiedag op 10 oktober. Er zijn tot en met het derde kwartaal ruim 3.600 nieuwe jonge leden ingeschreven. Het doel is om in de aanloop naar 10 oktober 5.000 jongeren als lid in te schrijven; voor heel 2015 ligt de doelstelling op 6.000. De contactcentra van voormalig FNV Bouw, Abvakabo FNV en FNV Bondgenoten werken samen onder één Arbo telefoon.

Leden en potentiële leden merken niets van de overgang naar één FNV Klanttevredenheid Uit het klanttevredenheidcijfer blijkt dat de leden – conform de doelstelling - onverminderd tevreden zijn over de dienstverlening door de FNV. De helft van de leden met wie telefonisch contact is geweest, is niet op de hoogte van de fusie. Ook weet de helft van de leden niet dat veel gestelde vragen op de website beantwoord worden – daar is dus nog verbeteringsruimte mogelijk. Een rapportage over de klanttevredenheid ten aanzien van de dossierbehandeling op de regiokantoren wordt in het vierde kwartaal verwacht. De implementatie van de nieuwe integrale klachtenregeling, die voor een deel van de organisatie nieuw is, verloopt zonder problemen. Tot en met het derde kwartaal zijn 8.481 dossiers afgehandeld ten opzichte van 10.705 dossiers in de vergelijkbare periode in 2014. Het aantal beantwoorde telefoongesprekken bedroeg 105.649 tegenover 100.828 in 2014. De integratie op de regiokantoren verloopt nog niet vlekkeloos met als gevolg dat nog niet alle managementinformatie beschikbaar is.

De kwaliteit van de individuele belangenbehartiging door kaderleden blijft op niveau Individuele belangenbehartiging heeft een coördinerende en kaderstellende rol bij de opleiding, bij- en nascholing van kaderleden die zich bezighouden met individuele belangenbehartiging. Individuele belangenbehartiging participeert in het daadwerkelijk geven van de opleidingen, voor zover daar naast de kernactiviteiten ruimte voor is. In samenwerking met de Kaderacademie wordt opleidingsmateriaal aangepast, en wordt de consulentengids toegankelijker gemaakt voor kaderleden.


Individuele belangenbehartiging is aangesloten op de uitvoering van de Wwz Deze doelstelling is behaald, de medewerkers van zijn geschoold op de Wwz en klaar om met dit nieuwe leerstuk in het Nederlandse arbeidsrecht aan de slag te gaan. De eerste procedures op basis van de Wwz lopen inmiddels en een enkele uitspraak met Wwz-aspecten is reeds gepubliceerd. Pas in het vierde kwartaal kan gerapporteerd worden over de koers die de jurisprudentie ten aanzien van de Wwz neemt.


2.4 VERSTERKING VERENIGING EN VAKBONDSWERK Binnen het resultaatgebied Versterking vereniging en vakbondswerk zijn zes doelstellingen benoemd: 1.

Inzet op activerend vakbondswerk

2.

Versterken lokaal en regionaal vakbondswerk en netwerken

3.

Ledenwerving en -behoud en verhogen organisatiegraad

4.

Inzet op kaderwerving en - ontwikkeling

5.

Versterken van sectoren

6.

Jongeren

In deze paragraaf wordt per doelstelling aangegeven welke resultaten zijn behaald in het derde kwartaal van dit jaar.

2.4.1 INZET OP ACTIVEREND VAKBONDSWERK De organising campagnes in de zorg, metaal en Young & United zijn op dit moment erg actief. Afgelopen kwartaal is bij deze campagnes veel actie gevoerd, is de FNV veel in de media geweest en zijn nieuwe leden ingeschreven. De campagnes laten het actieve gezicht van de FNV zien.

YOUNG & UNITED (JONGERENCAMPAGNE) Afgelopen kwartaal heeft de jongerencampagne vanuit politiek oogpunt gezien een flinke beweging gemaakt en is het ledenaantal gestegen. Er is inmiddels een meerderheid in de Tweede Kamer voor het (gedeeltelijk) afschaffen van het minimumjeugdloon. De race is hiermee nog niet gelopen, want er volgt nog een wetgevingsproces. Vanaf de start van de campagne zijn inmiddels 5.071 nieuwe leden ingeschreven, waarvan het grootste deel onder het gratis lidmaatschap valt. Er wordt een strategie ontwikkeld om deze jonge, nieuwe leden ook aansluitend aan het gratis lidmaatschap aan de FNV te binden. De campagne kent inmiddels zo’n zeshonderd jonge activisten. Lokaal wordt Young & United ingezet om ook andere (jongeren)groepen aan de FNV te binden. Deze (jongeren) groepen kenmerken zich door het voeren van energieke acties. In de campagnes wordt volop gebruikt gemaakt van nieuwe middelen , zoals sociale media.

CAMPAGNE SCHIPHOL AFHANDELING EN BEVEILIGING Als de FNV vakbondsmacht wil in Nederland, is Schiphol een belangrijke plek. De campagne Schiphol bevindt zich op dit moment in de fase van herijking. De deelcampagnes Beveiliging en de deelcampagne Afhandeling waren uit elkaar gegroeid. De activiteiten van beide campagnes worden weer bij elkaar gebracht. Een overkoepelende projectleider is inmiddels aangesteld om de campagne vorm te geven. Daarnaast wordt een bredere Schipholstrategie opgesteld, waarbij Schiphol als opdrachtgever wordt aangesproken. Om deze macht te realiseren zijn vakbondsactiviteiten op verschillende plekken op Schiphol nodig. Afgelopen kwartaal is gebruikt om hier een nadere analyse van te maken. Daarnaast is veel tijd gestoken is het creëren van draagvlak en het verkrijgen van input voor de herijking, zowel bij betrokkenen in de werkorganisatie als in de vereniging. Er is veel gesproken met bestuurders, organisers, kaderleden en andere betrokkenen.

CAMPAGNE RED DE ZORG De organisingcampagne in de zorg heeft het afgelopen kwartaal volledig in het teken gestaan van Red de Zorg. Een uitgebreide evaluatie van 12 september is separaat samengesteld en aan het FNV Ledenparlement en bestuur toegezonden. De Red de Zorgcampagne heeft als doel de politieke agenda dusdanig te beïnvloeden dat er een eind komt aan de kaalslag in de zorg. Deze kaalslag leidt tot verlies aan kwaliteit van werk voor de leden van de FNV en dus de kwaliteit van zorg voor zorgbehoevenden. Uiteindelijk leidt het tot verlies aan banen en arbeidsvoorwaarden in de sector. Dat wil de FNV stoppen. De FNV wil echte banen in de zorg en kwaliteit van werk. De Volkspetitie Red de Zorg heeft een gigantische steun zichtbaar gemaakt, inmiddels staat de teller op 850.000 handtekeningen. Om de maatschappelijke steun nóg beter zichtbaar te maken is ook een grote krantenadvertentie geplaatst met daarin de namen van ruim 100 Bekende Nederlanders. Tevens zijn vanuit de campagne 73 maatschappelijke organisaties georganiseerd die Red de Zorg steunen, zoals Omroep Max, Unie KBO Brabant, Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie ANGO. Tevens heeft


Maurice de Hond een opinie onderzoek gedaan dat laat zien dat 85 procent van Nederland de bezuinigingen op de zorg niet steunt en 88 procent van Nederland de Red de Zorg acties goed vindt. Op dit moment zijn in de campagne door heel Nederland veertig regiocomités actief. Deze comités variëren in omvang, kracht en samenstelling. Vanuit deze comités zijn 168 geregistreerde kaderactiviteiten in het afgelopen kwartaal. Vanaf 9 juli tot aan 11 september zijn deze activiteiten elke dag geregistreerd en gemonitord. . De opkomst op 12 september werd door de politie geschat op 15.000 mensen. Op de dag zelf deden belangrijke media een verslag van de demonstratie. De actiedag op 12 september is conform plan uitgevoerd. In politiek Den Haag wordt afgetast wat de onderhandelingsruimte van staatssecretaris Van Rijn is. Aan de hand van deze uitkomst worden vervolgacties gepland.

CAMPAGNE METAAL DAF TRUCKS DAF laat zien een voortrekkersrol te kunnen spelen in de acties voor de Metalelektro cao. De sterke kadergroep heeft (langdurige) stakingen georganiseerd. Afgelopen kwartaal zijn bij DAF 110 nieuwe leden ingeschreven en zes nieuwe kaderleden geworven. Daarnaast zijn twee grote collectieve acties gevoerd met respectievelijk 450 en 1.050 deelnemers. Op de zesde stakingsdag is door kaderleden vrijwilligerswerk verricht. Dit heeft media-aandacht opgeleverd.

CAMPAGNE SCHOONMAAK In de schoonmaakcampagne lag de focus het afgelopen kwartaal op het versterken van de leiders in de campagne, het inschrijven van nieuwe leden en het identificeren van knelpunten. Deze knelpunten gaan voornamelijk over de thema’s echte banen, werkdruk, en bezuinigingen. Daarnaast is binnen de campagne aandacht voor de interne vakbondsdemocratie. Het is belangrijk dat actieve kaderleden met een achterban enthousiast worden om zich te kandideren voor diverse functies in de vereniging. Dit kwartaal is een nieuwe groep bestuurders, werknemers en kaderleden gestart met de cursus Nederlandse taal. In de sector Schoonmaak worden vrijwel elke dag nieuwe leden ingeschreven. Lastig is dat de sector te maken heeft met een grote uitstroom. Continu wordt door het team nagedacht over de wijze waarop dit kan stoppen. Daarnaast worden in samenwerking met het callcenter acties gedaan om de reeds ingeschreven leden ook te behouden.

ACTIVEREND VAKBONDSWERK Binnen de sectoren heeft activerend vakbondswerk plaatsgevonden. Hieronder volgen een aantal voorbeelden. Binnen de sector Taxi ligt een visiedocument waarin de modernisering van de cao op het loongebouw, werkingssfeer en arbeidstijden wordt beschreven. Het plan voor de Luchtvaart is herijkt, waarover nadere detaillering nog volgt. Daarnaast heeft een actie plaatsgevonden van werknemers in de afhandelbedrijven en er is een gedegen witboek overhandigd aan Schiphol met oplossingen. Na een lange periode van werving en selectie, startten op 1 oktober drie netwerkers in de sector Woondiensten. Zij gaan samen met de bestuurders in deze sector, uitvoering geven aan het project ‘Versterking Vakbondspositie Woondiensten’. Het project ging op 1 oktober officieel van start. Binnen de sector Zorg & Welzijn is in het afgelopen kwartaal activerend vakbondswerk ingezet. Op 5 september heeft de kaping van het VNG-congres in Den Bosch plaatsgevonden. Het congres van raadsleden en wethouders werd overvallen en staatssecretaris Klijnsma werd door leden geconfronteerd met de dreigende werkloosheid van 4.300 thuiszorgvrouwen. De actievoerders hadden succes en kregen veel media-aandacht. Deze actie stond vooral in dienst van de landelijke manifestatie Red de Zorg op 12 september. Op 30 september heeft een actie bij het gemeentehuis Groningen plaatsgevonden. De gemeente Groningen bezuinigt waardoor 300 medewerkers hun baan per januari 2016 verliezen. Ruim 150 actievoerders, waaronder vijftien cliënten, zijn de raadsvergadering binnengedrongen waardoor de burgemeester de raadsvergadering stil heeft gelegd om met de actievoerders te overleggen. De website voor medewerkers van Gemeenten en Provincies: www.meesterinjewerk.nl is gereed. Het A&O-fonds Gemeenten en het A&O-fonds Provincies hebben deze site gebouwd en gevuld met specifieke informatie over loopbaanontwikkeling en vakmanschap voor werkenden bij gemeenten en provincies. In september is de website officieel


gepresenteerd. Binnen de sector Onderwijs & Onderzoek is een investeringsplan goedgekeurd dat zich richt op een campagne ter versterking van de FNV bij de Universiteiten. De pilot ‘geldzorgen medewerkers Belastingdienst’ binnen de sector Rijk is in september gestart. Alle informatie staat op www.fnv.nl/geldzorgen. Daarin staat ook een link naar de FNV-budgetcoaches. De komende maanden gaat de BLG Noord allerlei activiteiten organiseren om bekendheid te geven aan het thema geldzorgen en de dienstverlening van de FNV. Bijvoorbeeld door het verzorgen van presentaties in een werkoverleg, flyeren en aansluiten bij cao-bijeenkomsten en lokale FNV-bijeenkomsten. De resultaten worden bijgehouden en bij succes kan de pilot verder worden uitgerold.

2.4.2

VERSTERKEN LOKAAL EN REGIONAAL VAKBONDSWERK

Lokaal en regionaal vakbondswerk wordt versterkt, onder andere door de opstart van vakbondshuizen en de ondersteuning van lokale netwerken. Heerlen, Amsterdam en Leeuwarden zijn aangewezen als pilotlocatie voor de uitrol van de vakbondshuizen. Een gedeelte van de lokale netwerken rapporteert over activiteiten met betrekking tot de werkbedrijven en sociale werkvoorzieningen. Ten behoeve van de garantie banen is er in Nijmegen en Tiel gepland een kadergroep te formeren. Deze kadergroep informeert de OR en werkt mee aan een banenbeurs en spreekt over het ‘Maatjesproject’ en een werknemerstop. In de arbeidsmarktregio Zuid-Limburg heeft een kaderoverleg (‘expertisenetwerk’) plaatsgevonden over de diverse onderwerpen, zoals het omvormen van de Werkgeversservicepunten, de matching van mensen met een arbeidsbeperking aan vacatures en het sectorplan omvorming SW-bedrijven. Gezien de ligging van de regio Zuid-Limburg is ‘grensoverschrijdende arbeid’ een thema dat speciale aandacht behoeft. De lokale netwerken hebben actief bijgedragen aan de Campagne Red de Zorg. Dit hebben zij gedaan door te flyeren in buurten, op markten te staan, door handtekeningen te verzamelen en themabijeenkomsten te organiseren. Ook zijn sommige netwerken gezamenlijk naar de actie in Amsterdam gegaan. De netwerken hebben ook andere acties ondersteund waaronder diverse acties bij Taxivervoer, Metaal, GVB, TTIP en “Young & United”. Daarnaast zijn bijeenkomsten gehouden over Stop Werken Zonder Loon. In Sittard-Geleen is overleg met de gemeente geweest om bijstandsgerechtigden niet langer zonder loon in te zetten voor productiewerk zoals bijvoorbeeld bij PostNL, maar in plaats daarvan garantiebanen te creëren. In de eerste drie kwartalen hebben 11.500 leden gebruik gemaakt van de inloopspreekuren van het team Ledenservice Kader. De loopbaanconsulenten werken aan de doorontwikkeling van FNV Werkt; dit plan beoogt de dienstverlening loopbaanadvies in te bedden in alle vakbondshuizen. Er is een startdag georganiseerd voor nieuwe consulenten.


2.4.3

LEDENWERVING EN -BEHOUD EN VERHOGEN ORGANISATIEGRAAD

Iedere medewerker en kaderlid werkt binnen zijn werkgebied aan ledenwerving en –behoud, gericht op de handhaving van het huidige ledental. De ledenwerfcampagne is verder ontwikkeld en is goedgekeurd in het FNV Ledenparlement.

CONTRIBUTIETARIEVEN (IN DE SECTOREN VAN DE FNV) Per 1 januari gelden gewijzigde contributietarieven en voorwaarden voor de leden van de gefuseerde FNV-bonden. De diverse oude regelingen zijn opgeheven en er vindt door middels van een overgangsregeling harmonisatie van de tarieven plaats. Nieuwe leden ontvangen een introductiekorting en betalen € 25 voor de eerste vier maanden (daarna maximaal € 16 per maand). Jongeren tot 21 jaar betalen het eerste jaar van hun lidmaatschap geen contributie. Na dit eerste jaar betalen deze jongeren € 25 per jaar. Een toelichting op de contributie-inkomsten is opgenomen in hoofdstuk 3.

LEDENONTWIKKELING (IN DE SECTOREN VAN DE FNV) De FNV heeft diverse sectoroverstijgende en sectorale activiteiten uitgevoerd om leden te werven en leden te behouden. Maandelijks ontvangt het dagelijks bestuur een rapportage over de ledenontwikkeling. In onderstaande tabel is de ledenontwikkeling per sector weergegeven:

Totaal FNV Overheid Publiek Belang Zorg & Welzijn Bouw Industrie & Agrarisch Vervoer Metaal Handel Diensten & Facilitair Sport en Bewegen Uitkeringsgerechtigden Senioren Onbekend

Begin 2015 892.223 94.789 31.981 144.028 56.056 65.297 56.450 78.612 48.439 68.727 910 59.441 181.478 6.015

Ultimo Mutatie % Mutatie september Mutatie Q1 Mutatie Q2 Mutatie Q3 YTD Q3 YTD Q3 869.915 -9.147 -7.372 -5.789 -22.308 -2,5% 92.339 -831 -395 -1.224 -2.450 -2,6% 30.677 -442 -414 -448 -1.304 -4,1% 141.605 -902 183 -1.704 -2.423 -1,7% 52.897 -1.569 -750 -840 -3.159 -5,6% 63.984 -428 -776 -109 -1.313 -2,0% 55.480 188 -497 -661 -970 -1,7% 77.161 -612 -244 -595 -1.451 -1,8% 45.606 -359 -1.436 -1.038 -2.833 -5,8% 65.324 -993 -1.043 -1.367 -3.403 -5,0% 979 6 75 -12 69 7,6% 57.962 -58 -1.276 -145 -1.479 -2,5% 178.172 -2.633 -514 -159 -3.306 -1,8% 7.729 -514 -285 2.513 1.714 28,5%

De begroting 2015 gaat uit van een gemiddelde ledenstand van 883.000, gerekend met een beginstand van 894.000 leden en een ledendaling van 2,5 procent op jaarbasis. 2015 begon echter met 892.200 leden (dit is 1.800 leden lager dan de begrote beginstand). Het ledenverlies bedraagt na negen maanden reeds 2,5 procent. Binnen de sectoren is samen met Individueel en de afdeling Communicatie & Marketing een groep samengesteld die zowel via een sectorale aanpak op de werkvloer, als via een sectoroverstijgende autonome en/of FNV-brede aanpak ervoor moet zorgen dat de neerwaartse trend gekeerd wordt. De sectoren Ambulancezorg, Chemische Industrie, Uitzend, Metalelektro en Sport laten een geringe stijging van de ledenaantallen zien. Vanaf de eerste week van de stakingen in de Metalelektro is er sprake van sterke ledengroei. Het plan voor het behouden van (bijna) gepensioneerden in de metaalsector wordt in het najaar vormgegeven, als de cao’s zijn afgesloten. De afdeling Handhaving & Naleving komt in haar campagnes kwetsbare groepen werkers tegen. Deze groepen worden tijdens poortacties, bijeenkomsten met werknemers en huisbezoeken benaderd om lid te worden. De sector Senioren is met een stand aanwezig geweest op de 50+-beurs in Utrecht. De sector heeft zich hierbij kunnen profileren en zijn er nieuwe leden ingeschreven. Zo’n 100 leden uit de sector Senioren hebben in september een flashmob op het Binnenhof in Den Haag gehouden. Met veel getrommel en de leus “FNV Senioren laat van zich horen” heeft de


sector heeft zich geprofileerd. Het filmpje van de actie (https://www.youtube.com/watch?v=B-u6TaFqEO0) wordt via de sociale media veelvuldig gedeeld. Binnen de sectoren krijgt ledenwerving veel aandacht en om dit te versterken wordt overwogen om in het vierde kwartaal een training te geven om dit meer onder de aandacht te brengen.

2.4.4

INZET OP KADERWERVING EN – ONTWIKKELING

De FNV zet in op werving en ontwikkeling van kaderleden. De Kaderacademie heeft verschillende maatwerkopleidingen en trainingen gegeven met thema’s als activerend vakbondswerk. Het opleidingsplan dat het Kaderacademie samengesteld heeft voor het FNV Ledenparlement, is gestart in het derde kwartaal. Aan de opleiding voor gevorderde kaderleden namen twaalf deelnemers deel. Zestig kaderleden hebben de basisopleiding gedaan (waaronder een groep Poolssprekende kaderleden). Vijfendertig kaderleden en twintig bestuurders hebben deelgenomen aan de workshop ‘hoe zet je social media in voor (activerend) vakbondswerk’. Hieronder een aantal voorbeelden vanuit de sectoren. FNV Noord biedt een sectoroverstijgend scholingspakket aan haar kaderleden aan. Delen hiervan zijn ook aan specifieke doelgroepen in de bouwsector aangeboden. Dit betreft cursussen zoals de wet op de Ondernemingsraden en de cursus Arbeidsovereenkomst, faillissement en ontslag. In totaal hebben zich zes actieve bouwleden aangemeld. De nieuwe sectorraad FNV Handel is geïnstalleerd op 23 september. In het derde kwartaal zijn nieuwe kandidaten voor de sectorraad Diensten geworven. In het vierde kwartaal vinden de verkiezingen plaats. Daarnaast is met de Kaderacademie een tweedaagse scholing in voorbereiding. Het sectorbestuur Publiek Belang heeft in het derde kwartaal de laatste trainingsdag gehad. De sectorraad zal ook een training gaan volgen. Binnen de sectoren wordt veel aan kaderwerving en –ontwikkeling gedaan. Het kader van KPN, het kader van Post & Pakketten en het sectorbestuur Stadsvervoer volgen een kadertraining. De sectorbesturen van Zwembaden en Sport & Bewegen willen integreren. Met een afvaardiging uit de sectorraad en het sectorbestuur van Zorg & Welzijn is een scholingsprogramma voorbereid die tijdens de scholing tweedaagse in november met de sectorraad aan de orde komt. Daarbij zal vooral gekeken worden hoe de raad zelf wil functioneren. Aan de orde komen de vergaderfrequentie, de samenwerking met het sectorbestuur en de inhoud van de vergadering. Het sectorbestuur heeft een gesprek gehad met een afvaardiging van het FNV bestuur over de ruimte die het sectorbestuur heeft.

2.4.5

VERSTERKEN SECTOREN

De sectoren bepalen zelf hun agenda, binnen de kaders van het FNV beleid en in afstemming met het lokalen en regionale vakbondswerk. In deze paragraaf wordt aangegeven welke activiteiten zijn ontplooid om de sectoren te versterken. In het derde kwartaal zijn gesprekken gevoerd met de projectleiders van de toegekende investeringsprojecten. In totaal is 7,5 miljoen euro investeringsruimte beschikbaar gesteld. De middelen zijn toegekend aan een twintigtal projecten die als doel hebben de sectoren te versterken. Bij Handel (dedicated team), Sport & Bewegen en Uitkeringsgerechtigden (Campagne Stop werken zonder loon) zijn de investeringsplannen opgestart. Voor de investeringsplannen Transport en Logistiek, Decentrale Overheden, Poolssprekende consulent en Zorg & Welzijn kaderopbouw loopt inmiddels de werving van collega’s. Het valt echter niet mee intern mensen te vinden, wat leidt tot een vertraagde opstart van de investeringsplannen. Er is inmiddels een projectleider aangesteld voor het SW investeringsplan. De senioren hebben voorlichting gegeven over inkomens- en uitkering gerelateerde onderwerpen op informatie- en themabijeenkomsten. Daarnaast heeft de sector Senioren activiteiten en acties in FNV-verband ondersteund gericht op de belangen van senioren en werkenden. Door de sector zijn initiatieven ondernomen op onderwerpen die senioren raken zoals inkomen


en zorg. De beleidsadviesgroep ondersteunt de sectoradviseurs en arbeidsvoorwaardenadviseurs met het opstellen van sectoranalyses.

2.4.6

JONGEREN

De FNV wil investeren in het binden van jongeren, onder andere via gastlessen in samenwerking met FNV Jong en gastlessen vanuit het project FNV Bouw. De ontwikkeling van Bureau Gastlessen is voortgezet. Ondertussen worden al gastlessen gegeven. De gastlesdocenten staan incidenteel op relevante beurzen en bijeenkomsten van sectoren. Vanuit het project FNV Bouw heeft een bijeenkomst van de BAHM-jongeren plaatsgevonden. Daarnaast staat een inhoudelijke bijeenkomst gepland medio oktober in samenwerking met de jongeren van IG Bau. Tijdens gastlessen zijn ongeveer vijftien jongeren vanuit de regio geworven die meedoen aan de ‘Young & United’-actie op 10 oktober. Via een belactie is gepoogd daar een groep van vijftig van te maken. Ter ondersteuning van de campagne ‘Young & United’ en ter ondersteuning voor de demonstratie op 10 oktober heeft de sectorraad Woondiensten een solidariteitsverklaring opgesteld. Wijzingen in de situatie van FNV Jong, Young & United en het netwerk Jongeren vragen om een vernieuwde aanpak om het netwerk te laten meegaan in de ontwikkelingen. Overleg hierover is reeds gestart met leden van het netwerk en de desbetreffende bestuurder. Het netwerk is een grote najaarsbijeenkomst aan het organiseren waarvoor FNV-breed zal worden geworven. FNV participeert opnieuw in een nieuw PensioenLab waarin jonge vakbondsleden zich verdiepen in, actief onderzoek doen naar en voorstellen doen voor een nieuw pensioenstelsel. Dit betreft een kleine maar zinnige bijdrage aan draagvlak bij en betrokkenheid van jongeren bij het onderwerp pensioenen. Het sectorbestuur, de sectorraad en het team FNV Publiek Belang van de werkorganisatie hebben een presentatie gehad van de campagneleider van Young & United. Daarnaast zijn in het derde kwartaal de gastlessen die gegeven worden in de sectoren Sport & Bewegen en de sector Zwembaden naar aanleiding van evaluatie aangepast. Young & United wordt nu expliciet in de gastlessen meegenomen. Binnen de investeringsaanvraag Fitness wordt ook speciale aandacht besteed aan het werven van jonge kaderleden. Binnen de fitnesssector werken naar verhouding veel jongeren.


2.5 MIDDELEN Binnen het resultaatgebied Middelen zijn twee doelstellingen benoemd: 1.

Sluitende activiteitenbegroting

2.

Inrichting nieuwe werkorganisatie

In deze paragraaf is per afdeling aangegeven welke resultaten zijn behaald in het derde kwartaal.

2.5.1

SLUITENDE ACTIVITEITENBEGROTING

Het uitgangspunt voor 2015 is de in november 2014 door het FNV Ledenparlement goedgekeurde begroting voor 2015. Besloten is om voor het jaar 2015 niet te werken met een activiteitenbegroting. Voor een nadere toelichting op de financiële resultaten in relatie tot de begroting wordt verwezen naar hoofdstuk 3.

2.5.2

INRICHTING NIEUWE WERKORGANISATIE

Organisatieontwikkeling is in hoofdlijnen te onderscheiden in drie hoofdgebieden: (Re)organisatieontwikkeling Uitvoering Sociaal Plan Mobiliteitsbureau Het plaatsingsproces is afgerond, nagenoeg iedereen is geplaatst of boventallig. De medewerkers die, naar maatstaven van de FNV, een vast contract zouden moeten ontvangen, hebben vaste dienstverbanden gekregen. Alle sectorhoofden zijn benoemd en er wordt een proefperiode met integrale teams voorbereid. Mede hierdoor begint de organisatie in een rustiger vaarwater te komen. De medewerkers weten waar ze aan toe zijn en de afdelingen krijgen vorm. FNV heeft de diversity charter getekend waarin een doelstelling ten aanzien van het aantal medewerkers met afstand tot de arbeidsmarkt overeengekomen is. De klachtenregeling ongewenst gedrag is vastgesteld en zijn er vier scenario’s voor de huisvesting van het nieuwe hoofdkantoor doorgerekend.

SECTOREN In het tweede kwartaal zijn de sectorhoofden benoemd. Dit zijn de verantwoordelijke leidinggevenden van de sectorteams. Per 1 september zijn de regiocoördinatoren benoemd. De regiocoördinator is verantwoordelijke voor de samenhang over de sectoren heen (zoals FNV campagnes, maar ook sectoroverstijgende scholing voor kaderleden) en de coördinatie van het arbeidsmarktbeleid. In de planning stond om na de zomer met integrale teams te gaan werken. Vanwege de vele vacatures zijn de meeste teams echter nog niet op sterkte. In de zomermaanden heeft de werving voor nieuwe bestuurders plaatsgevonden. Er waren een vijftig interne belangstellenden. Dit heeft geleid tot een dertiental collega’s die met een verkorte opleiding zijn aangesteld als bestuurder en dertien collega’s die in december starten met de bestuurdersleergang. Daarmee zijn nog niet alle vacatures binnen de sectoren vervuld.

INTEGRATIEPROCES WERKORGANISATIE Om het integratieproces goed te monitoren is er een integratiemonitor opgesteld voor de primaire processen en het bedrijfsvoeringsproces. Deze monitor wordt frequent met de hoofden besproken en geactualiseerd.


De uitgangspunten bij het integratieproces zijn: De winkel blijft open voor leden, kaderleden en medewerkers; Het integratieproces is verantwoord en beheersbaar, in de loop van 2015 zijn we geïntegreerd en onderweg lopen er geen wielen af en vliegen we niet uit de bocht. Intern moet er nog een hoop werk worden verzet om het huis op orde te brengen en integratie af te ronden. De aandachtsgebieden voor de komende jaren (zie werkplan) zijn te onderscheiden in processen, sturing, financieel, HR, huisvesting, ICT en interne communicatie. Voor de buitenwereld is de FNV geïntegreerd. Er is 1 website, 1 telefoonnummer, 1 ledenblad met edities per sector. Een belangrijk verbeterpunt vanuit het gezichtspunt van de leden is de vermindering van de wachttijden aan de telefoon. Ook de verzending van de juiste editie van het ledenblad nog niet optimaal. Nu de afdelingen binnen de FNV zijn ingericht kan de volgende stap gezet worden, de integratie van de werkprocessen binnen de werkorganisatie binnen en over de afdelingen heen. Verbetering in de sturing op de speerpunten, zoals sturing op meer leden, is nodig om de doelen te bereiken. Kwartaalrapportages en integratiemonitor worden opgeleverd. De kwaliteit is voor verbetering vatbaar, vooral wat levert het concreet op ten aanzien van de speerpunten. Investeringsplannen zijn goedgekeurd, de implementatie van deze plannen is nog beperkt. Vanaf de start van het jaar zijn de financiële processen niet voldoende op orde. Concreet zichtbaar in het niet tijdig verwerken van facturen en declaraties (langzamerhand op orde), geen maandrapportages en de kwaliteit van de financiële kwartaalrapportage, bijvoorbeeld geen volledige balans. In de intern opgestelde nulmeting die is getoetst en aangevuld door de accountant wordt een meer volledig beeld gegeven van de status en de verbeterpunten. De maatregelen t/m Q3, zoals extra inzet van menskracht en acties uit het plan van aanpak financiële stromen, zoals meer sturing op houding, gedrag en samenwerking, hebben onvoldoende resultaat opgeleverd. In Q4 zijn aanvullende maatregelen genomen om de financiële rapportages en overige verbeterpunten uit de nulmeting aan te pakken en orde te brengen. Het zicht op de formatie is gereed. Het plaatsingsproces nadert zijn voltooiing, er is nog slechts op een klein aantal plekken sprake van boventallige medewerkers. In het derde kwartaal heeft vanuit de interimpool de begeleiding van boventallige collega’s veel aandacht gevraagd. De nadruk lag op het maken van afspraken over (tijdelijk) werk voor iedereen en het op orde brengen van de administratie: wie valt nu onder de interimpool en welke medewerkers worden nog op termijn verwacht? Vanuit het Mobiliteitscentrum lag de nadruk in het derde kwartaal op het geven van workshops, het opstarten van individuele begeleidingstrajecten en het ondersteunen van sollicitatieprocedures naar aanleiding van de 55 vacatures die in het derde kwartaal zijn verschenen. Ook niet-boventallige collega’s vroegen hierbij ondersteuning. Bijna dertig collega’s hebben een vliegende start gemaakt met hun loopbaantraject door de zomerworkshops te doorlopen. De keuze voor het hoofdkantoor is gepland voor het vierde kwartaal. 1 Hoofdkantoor zal bijdragen aan de integratie van vooral de werkorganisatie. Tegelijkertijd wordt er gewerkt aan de vakbondshuizen nieuwe stijl. Het informatiebeleidsplan zal worden opgeleverd in het vierde kwartaal. Dit plan geeft een beeld van de uitgangspunten en wat komende nog gedaan moet worden om te integreren.

CONTACTCENTER EN INDIVIDUELE BELANGENBEHARTIGING Op het contactcenter is de integratie zichtbaar in het gegeven dat 80 procent van de medewerkers van het juridisch adviescentrum door middel van e-learning en klassikaal trainen zijn getraind en in staat zijn vragen vanuit alle sectoren te beantwoorden. Leden hebben de mogelijkheid een juridische vraag te stellen via www.fnv.nl/juridisch-advies. Greenvalley is afgelopen kwartaal bij het contactcenter in gebruik genomen, maar kent nog wat aandachtspunten. De integratie van de afdeling Letsel is gereed. De afdeling is werkzaam op één locatie met één systeem. Ook binnen de advocatuur is het integratieproces gaande: advocaten behandelen dossiers van elkaar.


In de bouwsector is het intakeproces volledig geïntegreerd in de werkprocessen op de regiokantoren. Het proces wordt uitgevoerd door de dossiercoördinatoren op die regiokantoren.

FINANCIËLE ADMINISTRATIE (FA) De financiële administratie werkt inmiddels met één nieuw administratief systeem maar er zijn diverse aandachtspunten waarvoor een plan van aanpak is gemaakt. De vooruitgang op het plan is nog onvoldoende. Specifieke aandacht gaat uit naar: • het grootboek is niet bij, waardoor er niet op basis van het grootboek gerapporteerd kan worden • de toets die P&C en de accountant moeten maken ten aanzien van de opzet, het bestaan en de werking van de belangrijkste processen, is niet gereed • de maandelijkse financiële rapportage is in ontwikkeling • de communicatie en de overlegstructuur tussen FA en P&C zijn nog niet op orde • oneigenlijke taken binnen FA zijn in beeld gebracht, maar nog niet overgeheveld naar andere afdelingen

PLANNING & CONTROL (P&C) De planning & control cyclus is opgesteld en besproken met de directie en de penningmeester. P&C heeft de beleidskaderbrief 2016 in nauwe samenwerking met de beleidsadviesgroep opgesteld. De beleidskaderbrief, format werkplan en kaders voor het werkplan zijn in het derde kwartaal gecommuniceerd met de budgethouders en de rest van de organisatie. Met de budgethouders is meerdere malen overleg geweest over de begroting en de werkplannen. Dat heeft ertoe geleid dat de meeste werkplannen (op hoofdlijnen) en begrotingen op tijd ontvangen zijn. In het derde kwartaal is de tweede kwartaalrapportage opgeleverd. Deze rapportage voldoet nog niet aan het ambitieniveau. De nieuwe accountant is begonnen met een oriëntatie op de nieuwe organisatie en de voorbereidingen op de jaarrekening. Resultaten hiervan worden besproken met directie en bestuur.

PERSONEEL & ORGANISATIE (P&O) Het plaatsingsproces en de uitvoering van het sociaal plan zijn samen de rode draad geweest voor de afdeling P&O in het derde kwartaal. Een volgende fase binnen het plaatsingsproces is aangebroken; na interne vervulling van vacatures ontstaan elders in de organisatie vacatures, waardoor een carrousel van doorlopende verschuivingen en vervulling van vacatures ontstaat. De boventalligheid zal daardoor steeds verder afnemen. Voor een enkele vacature is in dit kwartaal, na een zorgvuldige zoektocht, geconstateerd dat de benodigde expertise niet binnenshuis aanwezig was. Dit heeft ertoe geleid dat we voor het eerst extern zijn gaan werven. Het ziekteverzuim is gedurende de zomermaanden relatief hoog gebleven met 5,3 procent en 5,5 procent in de maanden juli en augustus. De maand september liet een sterke stijging zien naar 6,2 procent. Met een zorgelijk hoog gemiddelde van 5,5 procent voor 2015 zit FNV hoger dan de norm van 4 procent. De gebruikelijke zomerdip in verzuim is aan ons voorbij gegaan. Op 2 juli heeft FNV de diversity charter ondertekend en zich verbonden aan de doelstelling dat 5 procent van het werknemersbestand eind 2018 zal bestaan uit medewerkers uit de doelgroep chronisch zieken of medewerkers met een arbeidsbeperking. In het derde kwartaal is daarvoor een plan van aanpak gemaakt. De afgelopen maanden is er veel ondersteuning verleend en werk verzet voor de aangekondigde fusie van KIEM en FNV. Daarnaast zijn de nodige harmonisatievoorstellen voorbereid voor het overleg in het vierde kwartaal over financiële regelingen en de beide cao’s. Een aandachtspunt in het vierde kwartaal is het personeelsadministratiesysteem, dat operationeel is maar nog niet volledig is doorontwikkeld.

MOBILITEITSCENTRUM


Vanuit het mobiliteitscentrum lag de nadruk op het geven van workshops, het opstarten van individuele begeleidingstrajecten en het ondersteunen van sollicitatieprocedures naar aanleiding van de 55 vacatures die in het derde kwartaal zijn verschenen. Ook niet-boventallige collega’s vroegen hierbij ondersteuning. Bijna dertig collega’s hebben een vliegende start gemaakt met hun loopbaantraject door de zomerworkshops te doorlopen. In het derde kwartaal heeft vanuit de interimpool de begeleiding van boventallige collega’s veel aandacht gevraagd. De nadruk lag op het maken van afspraken over (tijdelijk) werk voor iedereen en het op orde brengen van de administratie: wie valt er nu onder de interimpool en welke medewerkers worden op termijn nog verwacht.

ICT EN INFORMATIEBELEID In het derde kwartaal hebben de eerste migraties (mail en agenda) plaatsgevonden naar de nieuwe omgeving. Het grootste deel van die migratie wordt in het vierde kwartaal afgerond. Nieuwe systemen zijn opnieuw verder gestabiliseerd en de continuïteit van alle bestaande systemen gewaarborgd. In de negentien lopende projecten worden goede integratiestappen gezet, maar implementatie zal conform verwachting later plaatsvinden. Zowel binnen de vereniging als de werkorganisatie zijn interviews gehouden, zodat in het informatiebeleidsplan de projectportfolio voor de komende twee jaar als richtlijn opgenomen kan worden passend bij de thema’s ‘Echte banen’, ‘Versterking FNV’ en ‘Huis op orde’.

HUISVESTING EN FACILITAIR (H&F) De medewerkers van H&F hebben in het derde kwartaal gewerkt aan de integratie van de diverse afdelingen en het beschrijven van de werkprocessen. Daarnaast zijn voorbereidingen getroffen voor het harmoniseren van de dienstverlening binnen de verschillende panden en de keuze voor het hoofdkantoor en de realisatie van de vakbondshuizen. Er zijn voorbereidingen getroffen voor het ontwikkelen van een nieuw inrichtingsconcept voor vakbondshuizen. De herindeling op regiokantoor Weert is succesvol afgerond in samenwerking met verschillende andere afdelingen. De herindeling is ruim binnen budget gerealiseerd. De projecten Digitalisering post en Topdesk hebben vertraging opgelopen door ICT-problematiek en de zorgvuldigheid die in deze trajecten nodig is. Het project Digitalisering post, plateau 1, is onder een aantal voorwaarden goedgekeurd door de OR en zal gestart worden in het vierde kwartaal. Het project Topdesk zal in het vierde kwartaal gerealiseerd worden.

SECRETARIATEN In het derde kwartaal is de mobiliteit binnen het secretariaat nog groot. Er hebben diverse verschuivingen plaatsgevonden en de medewerkers komen steeds meer op de juiste plek. Het secretariaat is gestart met een coachingstraject van de teamleiders en in het verlengde hiervan van de medewerkers. Het doel is om te voldoen aan de missie van het secretariaat: “De ondersteuning van de verschillende opdrachtgevers binnen de FNV en haar (kader) leden in het uitoefenen van haar taken door het leveren van hoogwaardige diensten en kwalitatief hoogstaand personeel”.


HOOFDSTUK 3 FINANCIËLE EN OVERIGE TOELICHTINGEN De kwartaalrapportage is, net zoals de gehele planning & control cyclus, in ontwikkeling. Het is de bedoeling om de financiële toelichtingen uit te breiden met specificaties inzake de ontwikkelingen van de balans, een kasstroomoverzicht en diverse relevante onderwerpen. Bijgaande financiële rapportage is moeizaam tot stand gekomen. Alhoewel de achterstand in de verwerking van de banken zo goed als is ingelopen is de financiële administratie niet volledig bij en nog onvoldoende intern gecontroleerd. (zie verder ook 2.5.2). Dit heeft impact op de kwaliteit van deze financiële kwartaal rapportage. Voor de duidelijkheid wordt bovendien hier vermeld dat de tussentijdse cijfers niet bevatten de jaareindemutaties, zoals jaarlijkse herijkingen van voorzieningen en bestemmingsreserves. En dat de tussentijdse cijfers niet gecontroleerd zijn door de accountant. Een beperkt aantal posten in staat van baten en lasten is op basis van een zo goed mogelijke schatting opgenomen. De cijfers zijn gecorrigeerd voor de posten die ten laste van de gevormde reorganisatievoorziening gebracht worden. De uitputting van de bestemmingsreserves (investeringsprojecten, frictiekosten en overige reserves) is eveneens in de cijfers verwerkt. Toerekening van vermogensopbrengsten aan voorzieningen weerstandskassen/actiefonds heeft nog niet plaatsgevonden en is ook niet (geschat) opgenomen in de staat van baten en lasten. Het (verwachte) verloop van de bestemmingsreserves, actiefonds en reorganisatievoorziening is opgenomen in paragraaf 3.3. Door de status van de financiële administratie is het nog niet mogelijk om een volledige balans per 30 september op te leveren. Vergelijking van de realisatie vindt plaats met driekwart van de begroting voor het gehele jaar, waardoor over- of onderschrijdingen ten opzichte van de begroting door tempoverschillen een vertekend beeld kunnen geven.


3.1 STAAT VAN BATEN EN LASTEN (ENKELVOUDIG)


3.2 TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN (ENKELVOUDIG)

Baten

De post contributie is samengesteld uit de prolongatieboekingen zoals die bij de afzonderlijke bonden plaatsvindt. Het negatieve begrotingsresultaat op de contributie wordt verklaard door een lager ledenaantal en hogere inningsverliezen. Het resultaat wordt deels gecompenseerd door een hoger gemiddeld contributietarief en door de vrijval uit bestemmingsreserve (ex Bouw inzake inloop seniorentarief) en vrijval uit de voorziening frictiekosten (ex Bondgenoten inzake compensatie hogere opzegtermijn). Facturatie voor contributie van aangesloten bonden heeft nog niet plaatsgevonden. Als realisatie is 3/4 deel van de begroting opgenomen. Aantallen leden voor de contributie-inning:

Het begroot aantal leden bedraagt 883.000. De begrote contributie bedraagt € 139,8 miljoen voor het gehele jaar. Een gemiddeld begroot tarief van € 13,19 per lid.

In 2015 zijn de fondsen bedrijfsbijdragen bij een aantal sectoren te hoog begroot voor € 2,8 miljoen. In de realisatie is hiermee rekening gehouden. De realisatie tot en met september bestaat uit 3/4 deel van de verlaagde begroting, rekening houdend met lagere inkomsten door het niet-afsluiten van cao's. Dit laatste speelt met name bij de sector Metaal, waardoor de opbrengsten € 4,4 miljoen lager worden geschat. De 8% veiligheidsmarge is ingezet ter compensatie van de lagere bijdragen voor circa € 3 miljoen.


De overige opbrengsten uit individuele dienstverlening blijven met € 0,3 miljoen achter op de begroting. Dit wordt grotendeels veroorzaakt doordat de opbrengst btw-plichtig is geworden, een stelsel waar in de begroting niet in de volle breedte rekening mee is gehouden. Hier tegenover staan ook minder lasten als gevolg van aftrekbare btw op inkopen.

De inschatting is dat de vacatiegelden nagenoeg gelijk zijn aan de begroting. Controle dient nog plaats te vinden.

De overige opbrengsten zijn beduidend hoger dan begroot vanwege niet-begrote incidentele baten. Als bijdrage uit gerealiseerde vermogensopbrengsten is genomen 3/4 deel uit de bestemmingsreserve activiteitskosten. Bijdrage FNV Bouw De bijdrage van FNV Bouw in Naleving zijn gebaseerd op de werkelijke kosten ter hoogte van € 986.000 (begroot: € 1.380.000).

Lasten De totale begrote lasten zijn € 150,8 miljoen. De werkelijke lasten (voor onttrekkingen van bestemmingsreserves) bedragen € 158,4 miljoen. De onttrekking van de bestemmingsreserves bedraagt € 11,3 miljoen, waardoor de totale lasten uitkomen op € 147,1 miljoen. Dit leidt tot een onderschrijding van € 3,6 miljoen. Een toelichting per hoofdkostensoort is hieronder opgenomen. Er is sprake van incidentele kosten als gevolg van frictie. Circa 50 boventalligen worden ingezet op incidentele activiteiten. Bovendien wordt extra ingezet op bepaalde gebieden zoals financiën. Ook vindt extra inzet plaats op investeringsprojecten. Een toelichting hierop is hieronder opgenomen. In deze kwartaalrapportage is nog geen rente toegerekend aan het weerstandsfonds (0,8%) en de voorzieningen (3%). Indien dit financieel resultaat per ultimo september zou moeten worden genomen, betekent dit een additionele last van circa € 2,3 miljoen.


De onderschrijding op de salariskosten van € 4,6 miljoen wordt grotendeels gecompenseerd door de extra lasten op tijdelijk personeel van € 3,9 miljoen. De inzet van tijdelijk personeel betreft voornamelijk invulling van vacatureruimte en deels extra inzet. De opleidingskosten en reis- en verblijfkosten blijven achter bij de begroting. De totale personeelskosten blijven ruim binnen de begroting. De gerealiseerde salariskosten zijn circa € 4,6 miljoen lager dan begroot. Deze onderschrijding wordt veroorzaakt door een aantal oorzaken. De belangrijkste zijn: • in de begroting 2015 is gerekend met een te hoog gemiddeld salaris (circa € 1,6 miljoen onderschrijding) • de uitnutting ten laste van de bestemmingsreserves en reorganisatievoorziening is in kaart gebracht en op de juiste wijze verwerkt in de administratie

De automatiseringskosten overschrijden met € 750.000 omdat de bezuinigingsdoelstelling nog niet wordt gehaald. De afschrijvingskosten overschrijden met ruim € 1.258.000. De afschrijving van de nog aanwezige activa bij de fuserende bonden per 1 januari is aanzienlijk hoger dan begroot. Vanuit de bestemmingsreserve ‘schoon invaren’ heeft een vrijval van € 545.000 plaatsgevonden. Alle boekingen op het project IISF zijn uit de kosten gehaald en als activa opgenomen.

De kosten publiciteit, promotie en werving onderschrijden voor € 1,5 miljoen. Ledenwerfcampagnes hebben nog niet plaatsgevonden. Daarnaast zijn diverse activiteiten vanuit het weerstandsfonds gefinancierd.

De verenigingsactiviteiten onderschrijden het budget met € 780.000. In het derde kwartaal hebben verhoudingsgewijs minder activiteiten plaatsgevonden in verband met de vakantieperiode. Daarnaast zijn activiteiten vanuit het weerstandsfonds gefinancierd.


De exploitatie ontwikkelt zich nagenoeg conform begroting.

De bijdragen aan het weerstandsfonds, het actiefonds en aan FNV Mondiaal zijn op basis van de begroting opgenomen. De exploitatie ontwikkelt zich nagenoeg conform begroting.

Tot en met het derde kwartaal is een positief ongerealiseerd koersresultaat behaald van ruim € 5,2 miljoen. Het overige resultaat vloeit voort uit rente op banktegoeden. De zakelijke waarden hebben een positief koersresultaat behaald van € 3,3 miljoen, de vastrentende waarde hebben een positief koersresultaat behaald van € 1,1 miljoen. Het overige resultaat komt uit de vastgoedportefeuille (€ 0,7 miljoen). Zie hoofdstuk 3.5 belegd vermogen voor nadere details. Er heeft geen toerekening van rendement plaatsgevonden aan voorzieningen en de weerstandskassen.


3.3 TOELICHTING OP DE BESTEMMINGSRESERVES Bestemmingsreserves en voorzieningen Tot en met het derde kwartaal is voor € 15,1 miljoen onttrokken aan de bestemmingsreserves. Daarnaast heeft een onttrekking aan de reorganisatievoorziening plaatsgevonden voor een bedrag van € 2,1 miljoen.


3.4 ONTWIKKELING BELEGD VERMOGEN ONTWIKKELING BELEGD VERMOGEN De mutatie in het belegd vermogen is de som van de toevoegingen, onttrekkingen en de ongerealiseerde vermogensopbrengst.

ASSET MIX

De FNV had in het begin van het jaar een belegd vermogen van circa € 673 miljoen. In het eerste kwartaal was de ontwikkeling van het belegd vermogen uitzonderlijk positief hetgeen resulteerde in een ongerealiseerd resultaat van ruim € 60 miljoen. In het tweede en derde kwartaal is de beurs substantieel gecorrigeerd, waardoor ultimo 3e kwartaal de vermogensopbrengsten € 5 miljoen bedragen. Per saldo is voor€ 2 miljoen verkocht. Ultimo september 2015 bedraagt het belegd vermogen € 676 miljoen.. De belegginsmix van FNV bestaat per eind juni overwegend voor de helft uit zakelijke waarden (waaronder de aandelen) en de voor de andere helft uit vastrentende waarden (waaronder de staatsobligaties). De voorlopige norm bij de zakelijke waarden is bij de begroting besloten en bedraagt 40% (maximale afwijking 5%), waarbij rebalancen aan het eind van het jaar plaatsvindt. De hogere afwijking wordt veroorzaakt door de sterke stijging van de zakelijke waarden en door de daling van vastrentende waarden. In totaal bedraagt de ongerealiseerde vermogensopbrengst tot en met september ruim € 5 miljoen, een gemiddeld rendement van 0,8% in negen maanden. Daarnaast is onttrokken aan de zakelijke waarden en worden enkele fondsen in de vastgoedportefeuille en de vastrentende waarden afgebouwd. Alle deposito’s (stand begin boekjaar: € 11.914.358) zijn in eerste halfjaar 2015 beëindigd en toegevoegd aan de liquide middelen. De leningen worden niet verantwoord in deze toelichting van de beleggingen, maar gerubriceerd onder de financiële vaste activa.

3.5 RISICOPARAGRAAF Derde kwartaalrapportage 2015 | 36

3.5.1 STRATEGISCHE RISICO’S Ons belangrijkste strategisch risico is dat wij in een neerwaartse spiraal komen van een minder sterke bond, mindere resultaten belangenbehartiging, afnemend en ontgroenend ledental, afnemend en ontgroenend aantal vrijwilligers, dalende structurele (contributie) opbrengsten, minder capaciteit voor belangenbehartiging. Om dit risico het hoofd te bieden is het onze belangrijkste uitdaging om aantrekkelijke resultaten te behalen met en voor onze leden. Daarbij gaat het om daadkracht, zichtbaarheid en ledengroei. Verbetering daarvan is ook de achtergrond van de fusie. Om dit realiseren is met de leden het beleid bepaald, is de inrichting van de organisatie daarop afgestemd en worden de resultaten gemonitord in de planning & control cyclus. Belangrijke ijkpunten voor dit risico zijn het ledental en de structurele opbrengsten.

LEDENONTWIKKELING De begroting gaat uit van een gemiddelde ledenstand van 883.000 en er is in de begroting rekening gehouden met een ledendaling voor het hele jaar van 2,5 procent. De beginstand op 1 januari ligt lager dan waar in de begroting rekening mee is gehouden en het gemiddelde ledenverlies in de eerste negen maanden ligt nu al op het niveau van de begrote ledendaling voor heel 2015.

3.5.2

FINANCIËLE RISICO’S

In financieel opzicht willen wij gezond blijven. Daarbij kunnen de volgende risico’s optreden: • de structurele kosten zijn hoger dan de structurele opbrengsten, met andere woorden de structurele exploitatie is niet sluitend • een incidenteel (beleggings-)verlies dat niet kan worden opgevangen • het financieel beheer is niet op orde. Deze financiële risico’s worden afgedekt door het financieel beleid, buffers en door (externe) monitoring. Belangrijke ijkpunten voor dit risico zijn de ontwikkeling van de exploitatie en vermogen en de rapportages betreffende het financieel beheer, zoals het accountantsverslag.

CONTRIBUTIEBATEN EN INNINGSKOSTEN Vanwege het grotere ledenverlies dan begroot, zullen de contributiebaten naar verwachting in de loop van het jaar verder onderschrijden. Door vergrijzing en instroom van jongeren in het jongerentarief alsmede de forse inningskosten staan de inkomsten uit de contributie onder druk. Het risico dat contributiebaten niet worden gerealiseerd is reëel.

WERKGEVERSBIJDRAGEN, VACATIEGELDEN EN PROCESKOSTENVERGOEDINGEN De FNV ontvangt vergoedingen van sociale fondsen en werkgeversbijdragen van diverse bedrijven en instellingen. Regulier vakbondswerk leidt in sommige gevallen tot het niet-afsluiten van sociaalplannen en cao’s. De begrote vergoedingen van deze inkomsten lijken ambitieus. De werkwijze met betrekking tot de verantwoording van sociale fondsen is binnen de fuserende bonden niet hetzelfde. Mogelijke uniformering van die verantwoording kan leiden tot financiële effecten. Expliciet dient vermeld te worden dat in verband met de afloop van de cao’s in de sector Metaal in het tweede kwartaal mogelijk ruim 4,4 miljoen euro lagere werkgeversbijdrage zal worden ontvangen over 2015. Tijdige tijdsregistratie voor de externe verantwoording van de O&O-fondsen en werkgeversbijdragen is een vereiste. In het derde kwartaal is nog steeds onvoldoende grip op de geregistreerde uren in 2015. Er wordt op gestuurd dit voor het einde van het jaar op orde te hebben.

FISCALITEITEN Met de Belastingdienst dienen nadere afspraken te worden gemaakt over de werkwijze en inrichting in het kader van horizontaal toezicht bijvoorbeeld met betrekking tot de (pro-rata) omzetbelasting en diverse dienstverleningsovereenkomsten. Dit kan leiden tot financiële knelpunten en administratieve lasten.

BELEGD VERMOGEN


Ondanks het feit dat geen beleggingsopbrengsten worden begroot en dus geen risico vormen voor de begroting, is dit wel een risico voor de vermogensontwikkeling van de FNV.

3.5.3

OPERATIONELE RISICO’S

Naast de strategische en financiële risico’s hebben we te maken met operationele risico’s: • in de kwaliteit van de belangenbehartiging en de informatiestromen, • ten aanzien van de discontinuïteit van processen en ICT • bij het personele beheer. Deze operationele risico’s zijn primair de verantwoordelijkheid van het management.

ONTWIKKELING VAN MANAGEMENTRAPPORTAGES Door de fusie per 1 januari wordt naast de samenvoeging van de vereniging ook gewerkt aan de integratie van de werkorganisatie. Afdelingen van de afzonderlijke bonden worden samengevoegd en nieuwe automatiseringssystemen worden geïmplementeerd. Dit vraagt van de medewerkers zich extra in te zetten om de integratie te laten slagen, naast de uitvoering van de dagelijkse werkzaamheden. Onderdeel van deze integratie is ook de ontwikkeling van rapportages om het management van kwalitatief goede stuurinformatie te voorzien en zo in staat te stellen goede besluiten te kunnen nemen. Het deels of geheel ontbreken van deze rapportages brengt het risico met zich mee dat door het management geen of onjuiste beslissingen worden genomen .NIEUWE WET- EN

REGELGEVING EN ACTIES

Door nieuwe weten regelgeving en diverse acties die worden georganiseerd, is het risico aanwezig dat dit tot meer dossiers leiden die om individuele belangenbehartiging vragen. Mogelijk kan een toename in dossiers leiden tot hogere kosten in verband met eventuele uitbesteding hiervan.

3.5.4

FUSIE- EN INTEGRATIERISICO’S

In het kader van de fusie en integratie is gesignaleerd dat we op een aantal terreinen een hoger risico lopen in de transitieperiode. Daarbij gaat het onder meer over ICT, huisvesting en personeel. Door extra organisatorische maatregelen, zoals een stuurgroep voor zowel ICT als huisvesting, de integratiemonitor en het monitoren van transitie- en reorganisatiekosten worden deze risico’s beheersbaarder.

STRATEGISCH PERSONEELSPLAN Aan de integratie van de werkorganisaties van de fusiebonden ligt een strategisch personeelsplan ten grondslag. De totstandkoming en invoering van dit plan wordt conform de afspraken in de cao door de werkorganisatie uitgevoerd. Knelpunten bij de invulling (van onderdelen) daarvan kunnen leiden tot tempoverschillen in de uitvoering van de doelstellingen of afwijkingen in de personeelskosten. Vanuit het plaatsingsproces zijn de eventuele formele formatiewijzigingen vastgelegd. Een risico vormen de mondeling toegezegde bezettingsoverschrijdingen. Een tweede risico is onduidelijkheid over de ondersteuning vanuit het secretariaat en het ontbreken van het begroten van deze ondersteuning in de diverse projecten investeringsaanvragen.

INHUUR EXTERNEN De integratie van de werkorganisatie na de fusie vraagt om extra inzet van medewerkers. Indien deze inzet niet toereikend blijkt, wordt in sommige gevallen externe capaciteit ingehuurd om het beoogde resultaat te bereiken. Ook wordt gebruik gemaakt van externe inhuur voor de reguliere werkprocessen. In de begroting is voor externe inhuur in verband met reguliere werk een bedrag opgenomen. Het is essentieel om de uitgaven goed te beheersen.


DERDE KWARTAAL- RAPPORTAGE 2015

Recommend Documents