DEN HAAG TRANSMURAAL

TRANS

Nummer 1 • maart 2013

DEN HAAG TRANSMURAAL

VOOR PROFESSIONALS IN DE ZORG

APOTHEKER PIETER SIPKES ‘Eerst ben ik zorgverlener, dan ondernemer’

NETWERKTHEMA : AMBITIE SAFFIER DE RESIDENTIEGROEP Effecten van kunstzinnige therapie

FLORENCE Kinderen herstellen het beste thuis

IN DIT NUMMER

14

16

NETWERKTHEMA: Ambitie 6

Transmurale ambitie in tijden van hervorming Apotheker Pieter Sipkes: ‘Eerst ben ik zorgverlener, dan ondernemer’

11

Parnassia specialiseert zich in revalidatie ‘Je ziet de mensen opknappen’

15

Florence biedt specialistische kinderthuiszorg ‘Kinderen herstellen het beste thuis’

16

Gehandicaptenzorg worstelt met ombuigingen De ambitie om te veranderen

18

20

WZH pleit voor gelijke aandacht

Nieuwe visie op cliënt en mantelzorger

19

Belevingsgerichte zorg bij dementie

Amy van den Berg: ‘Een stralend gezicht, daar doe je het voor’

22

HWW Zorg investeert fors in personeel Kwaliteit die blijft

24

Anton Constandse en Kessler trekken samen op Meer kwaliteit door samenwerking

25

Samenwerking in Loosduinen

Woonzorgcentrum Cardia-Tabitha profiteert van korte lijnen

26

Regionale transmurale afspraken ‘Zorg in de beste setting’

TRANS 2

22

Het netwerkgevoel van …

12

Wij werken samen

14

Het verhaal van …

20

De gouden tip van …

28

Colofon

30 31 32 32

Felicitas Verwer, wijkverpleegkundige-Zichtbare Schakel: ‘We kunnen veel voor elkaar doen’ HagaZiekenhuis en Koorenhuis: Beter van kunst Renate Volkert: ‘Cliënten komen innerlijk weer in beweging’

28

Respect Zorggroep Scheveningen Cliënten en medewerkers blij met invoering buddyschap

RUBRIEKEN Ondertussen op het web

4 9

Vraag & antwoord

10

Actueel in het netwerk Vernieuwende website IC HagaZiekenhuis

Berichten uit de Stichting Column: Caffè

Zichtbare Schakels

Tweets

MIA VAN LEEUWEN Ambitie Het is zo’n woord dat gemengde gevoelens oproept. Je komt het tegen in een bestuurlijke context, waarin het geassocieerd wordt met nog groter worden, nog belangrijker worden, nog meer doen in minder tijd, nog meer winst voor de aandeelhouders. Ambitie in de zorg neemt ook andere vormen aan. Het is de behoefte om nog betere zorg te leveren, ook al staat de gezondheidszorg onder druk. Ook al gaat het soms tegen de klippen op, soms als beroepsgroep en soms als organisatie. Dit nummer staat vol verhalen over deze laatste manifestatie van ambitie. De apothekers en de gehandicaptenzorg worstelen met overheidsmaatregelen die het hun knap moeilijk maken. Toch lees ik hoe ze proberen daar een positieve draai aan te geven. De apothekers blijven transmurale samenwerking zoeken, ook al zijn ze door de marktwerking in de zorg eigenlijk elkaars concurrenten geworden. De gehandicaptenzorg moet het eigen wereldje verlaten en meer aansluiting zoeken met de maatschappij. Andere organisaties gaan samenwerken, zoals de zorg- en welzijnsorganisaties in de Haagse Julianakerk, het Koorenhuis en het HagaZiekenhuis, of Anton Constandse met de Kessler Stichting. De reeks artikelen maakt duidelijk hoe zeer iedereen bezig is met kennis delen en ervaring uitwisselen en hoe enthousiast men daarover is. Dat inspireert mij enorm: het doel van de Stichting is immers samenhang in de zorg bevorderen om zo tot de beste zorg te komen. Dat is niet alleen de ambitie van de Stichting, maar ook mijn persoonlijke drijfveer. Een opvallend initiatief komt deze keer van de Respect Zorggroep Scheveningen. Deze heeft recentelijk het buddyschap ingevoerd voor de totale organisatie. Alle medewerkers die niet werken in het primaire proces, besteden ten minste een uur per week aan een cliënt. Volgens de berichten genieten beide partijen daarvan. Een gouden tip en een inspirerend voorbeeld! n

TRANS 3

ACTUEEL IN HET NETWERK

Spaanse verpleegkundigen naar Respect

Ellis van Biezen nascholingscoördinator Haga Huisarts Ellis van Biezen volgt huisarts Eric Warmenhoven op als nascholingscoördinator voor het HagaZiekenhuis. Zij doet dit namens de Werkgroep Deskundigheidsbevordering Huisartsen, onderdeel van Huisartsen Kring Haaglanden.

Bronovo start Sociaal Innovatieteam Bronovo wil kwalitatief hoogwaardige zorg aan patiënten blijven bieden door continu de zorg te verbeteren. Ook wil de organisatie toegerust zijn op de snel veranderende wereld en een zorg die steeds dynamischer wordt. Begin 2013 is daarom een innovatief en vernieuwend project gestart, het Sociaal Innovatieteam. Vernieuwing en innovatie creëren beweging. Het Sociaal Innovatieteam bestaat uit twaalf medewerkers met ideeën om processen te verbeteren. Echte verandering ontstaat namelijk in de praktijk. Het Sociaal Innovatieteam krijgt de ruimte en tools om de individuele innovatiekracht voor de organisatie in te zetten en om verbeteringen daadwerkelijk te realiseren. De leden van het Sociaal Innovatieteam worden opgeleid tot omdenkers, die de organisatie in beweging brengen. Zij worden toegerust met kennis en vaardigheden, zodat zij individueel en gezamenlijk de innovatievaardigheden kunnen gaan toepassen. Zij gaan tot het najaar van 2013 aan de slag met vernieuwende projecten. In deze periode delen zij hun ervaringen met elkaar en met iedereen binnen Bronovo via korte lijnen en sociale media.

Foto ter beschikking gesteld door Bronovo

TRANS 4

Foto: Studio Oostrum

Personalia

Een tiental Spaanse verpleegkundigen op niveau 4 komt vanaf 1 juli de gelederen van Respect Zorggroep Scheveningen versterken. Op dit moment krijgen zij nog Nederlandse les in Spanje en eind mei vliegen zij naar Nederland. De maand juni is bestemd om hen nader kennis te laten maken met Respect en de Nederlandse samenleving. De werving en selectie is verricht door een bemiddelingsbureau dat eerder goede ervaringen heeft opgedaan met de inzet van Spaanse verpleegkundigen. Respect heeft besloten Spaanse verpleegkundigen aan te trekken omdat het op korte termijn niet mogelijk is Nederlandse gediplomeerde verpleegkundigen te krijgen voor de circa tien openstaande vacatures. Er zijn wel Nederlandse verpleegkundigen-niveau 4, maar deze kiezen meestal voor een andere branche. Daardoor is er in de ouderenzorg een tekort. Natuurlijk probeert de organisatie ook intern de medewerkers bij te scholen en wordt er creatief gezocht naar andere oplossingen, zoals het omscholen van medewerkers uit de kinderopvang. Op korte termijn biedt dat echter geen uitkomst. De werkloosheid in Spanje onder verpleegkundigen bedraagt 50 procent. Op deze manier snijdt het mes aan twee kanten.

WZH maakt vrolijke lipdub Eind januari heeft jong en oud zich vermaakt tijdens het opnemen van een lipdub – een videoclip waarin geplaybackt wordt - in woonzorgcentrum WZH De Sonneruyter. Vrijwilligers, medewerkers en bewoners zongen mee op het nummer 'Echte vrienden' van Jan Smit en Gerard Joling. De lipdub is eigenlijk een ode aan gebouw Sonnenburgh. Dit gebouw wordt gesloopt en gaat plaats maken voor nieuwbouw om in de toekomst de kwaliteit van zorg te kunnen waarborgen. Met deze lipdub zal het gebouw nooit echt helemaal verdwijnen. Youtube: http://youtu.be/He19qx2Hor4

WZH introduceert dynamische verlichting Het nieuwe woonzorgcentrum WZH Oosterheem in Zoetermeer heeft een primeur binnen de ouderenzorg. Het gebouw is voorzien van een uniek therapeutisch lichtsysteem dat wordt bestuurd met wifi. Het systeem zorgt voor een stabiel slaap/waakritme bij de bewoners. WoonZorgcentra Haaglanden is de eerste zorgorganisatie die een dergelijk geavanceerd systeem heeft ingezet om het welzijn van de bewoners te verbeteren. Veel ouderen met dementie hebben last van een stoornis van hun biologische klok waardoor ze ’s nachts wakker en onrustig zijn en overdag apathisch en slaperig. Hun gedrag wordt sundowning genoemd, omdat er ook angst en onrust in de late namiddag optreden. Het verlichtingssysteem in de huiskamers van WZH Oosterheem bootst de daglichtsituatie na voor een goede werking van de biologische klok. Door op het juiste moment van de dag een bepaalde kleur licht of een combinatie van kleuren, af te geven wordt op termijn de biologische klok hersteld. Positieve effecten van biodynamische verlichting zijn o.a. een beter humeur, minder agressief gedrag, minder belasting voor de (mantel)zorg.

Signaleringskaart en web-app ontwikkeld voor melding kwetsbare ouderen Het pilotproject Centrum voor Ouderen (CVO) heeft voor de thuiszorg een signaleringskaart en een web-app ontwikkeld, waarmee zorgverleners kunnen bepalen of iemand in een kwetsbare situatie zit. Zij kunnen dat mondeling aan hun leidinggevende doorgeven of direct tijdens het werk via een smartphone. De leidinggevende schat in of hij de juiste ondersteuning kan leveren. Als dat niet binnen de eigen organisatie kan of als er meer aan de hand is, gaat de melding naar het CVO. Deze signaleringsinstrumenten zijn extra mogelijkheden om ook zaken te melden die niet direct bij de zorgaanbieder thuis horen. Denk bijvoorbeeld aan financiële of sociale problematiek. De melding komt uiteindelijk bij het casemanagement team binnen, het hart van het CVO. Daar worden de meldingen besproken door een multidisciplinair team, bestaande uit professionals uit verschillende organisaties onder regie van de gemeente Den Haag. Zij organiseren de juiste ondersteuning voor de oudere. Van professionele hulp tot extra aandacht van een vrijwilliger. Voorkomen is beter dan genezen.

ACTUEEL IN HET NETWERK Regionale GHB-richtlijn ontwikkeld

Foto: Studio Oostrum

Ziekenhuisapotheker Daan Touw van Apotheek Haagse Ziekenhuizen/HagaZiekenhuis nam het initiatief om een praktijkrichtlijn voor de GHB-zorg, afgeleid van het landelijke NISPA-protocol (Nijmegen Institute for Scientist-Practitioners in Addiction), te ontwikkelen voor regio Haaglanden. Deze richtlijn zorgt ervoor dat alle zorgverleners in de regio de symptomen bij een GHB-overdosis of bij GHB-afkickverschijnselen herkennen en dezelfde behandelmethode gebruiken. ‘Er is een toename van het aantal patiënten dat het ziekenhuis vanwege een overdosis GHB bezoekt’, vertelt Daan Touw. Ik merkte dat de zorgverleners van de ziekenhuizen in de regio niet dezelfde behandelwijzen toepasten. Dat kan voor problemen zorgen omdat de ene medicatie eerst moet worden afgebouwd voordat aan de andere kan worden begonnen.’’ Els Govers, regiodirecteur van Brijder Verslavingszorg regio Haaglanden, ziet ook een toename van GHB-verslaafden die willen stoppen met het gebruik ervan. ‘GHB is een drug waar je na korte tijd aan verslaafd kunt raken en waar je heel moeilijk van af kunt komen. Patiënten die willen afkicken kunnen bij ons terecht om clean te worden en hun leven weer op de rails te krijgen.’ Brijder opende op 15 maart een afkickkliniek voor GHB-verslaafden in Den Haag.

TRANS 5

‘We werken vanuit verschillende disciplines aan veilige medicatie’

Foto: Arnaud Roelofsz

INTERVIEW

TRANS 6

INTERVIEW NETWERKTHEmA

Transmurale ambitie in tijden van hervorming

Apotheker Pieter Sipkes: ‘Eerst ben ik zorgverlener, dan ondernemer’ ‘Er zijn van die dagen waarop ik me meer administratieve kracht van de zorgverzekeraars voel dan apotheker.’ Aan het woord is Pieter Sipkes (39), openbaar apotheker en voorzitter van het departement 's-Gravenhage van de KNMP, de lokale brancheorganisatie van apotheken. Hij is ook lid van het bestuur van de Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. Als startend apotheker kreeg hij vanaf 2008 direct te maken met ingrijpende overheidsmaatregelen ter beteugeling van de medicijnkosten. Toch zit hij vol transmurale ambitie. MARIEKE KEUR, TRANS

Bewakers van medicatieveiligheid Pillendraaier, doosjesschuiver: het zijn zo maar een paar grappige, weinig respectvolle namen voor een apotheker. Pieter Sipkes noemt zichzelf een geneesmiddelspecialist. Hij beschrijft zijn beroep als volgt: ‘Je hebt een logistiek deel, d.w.z. het inkopen en verstrekken van de geneesmiddelen. Daarnaast geeft een apotheker voorlichting en adviezen over geneesmiddelen en vaccinaties. We begeleiden een patiënt bij opname en ontslag uit het ziekenhuis op het vlak van de medicatie. Bij patiënten die veel geneesmiddelen gebruiken over een langere periode, controleren we of dat allemaal goed gaat (polyfarmacie). Deze groep ziet vaak verschillende specialisten en gebruikt verschillende middelen naast elkaar. Een apotheker houdt in de gaten of de totale medicatie in combinatie optimaal is. Daarnaast leveren we maatwerk in de vorm van speciale bereidingen. Hiertoe werken wij intensief samen met de Apotheek Haagse Ziekenhuizen (AHZ).’

Preferentiebeleid In 2007 nam Pieter Sipkes Apotheek Seghwaert over in Zoetermeer. Zomer

2008 begon het preferentiebeleid op gang te komen. Dit had grote gevolgen voor een startende apotheker zoals Sipkes: ‘Het doel van het preferentiebeleid was de prijzen van geneesmiddelen te verlagen. Dat moest ook, de geneesmiddelen waren veel te duur. De apothekers hadden op zich niets tegen prijsverlaging. Die is er ook gekomen, maar de gevolgen voor de apothekers waren desastreus. Kort gezegd komt het preferentiebeleid op het volgende neer: je mag van een geneesmiddel per zorgverzekeraar alleen nog maar een bepaald merk – meestal het goedkoopste – afleveren, anders krijg je het niet volledig vergoed of moet je het verschil bijpassen. In Haaglanden heb je vier grote zorgverzekeraars, met daaronder verschillende labels. Die hebben allemaal een ander beleid en daar heb ik rekening mee te houden. Dat betekent concreet dat ik 4-5 merken van een en hetzelfde geneesmiddel op de plank moet hebben liggen. Bovendien verandert de keuze van de zorgverzekeraar nogal eens – want die beweegt met de prijzen mee en moet ik mijn inkoopbeleid dus doorlopend aanpassen. Â TRANS 7

NETWERKTHEmA

INTERVIEW Voor een patiënt is het verwarrend omdat hij voor sommige geneesmiddelen telkens een ander doosje meekrijgt, waar soms ook een ander gebruik bij hoort.’ Patiënten spraken de apothekers hierop aan - en niet hun zorgverzekeraar. Dit leidde tot veel onbegrip en vervelende discussies met patiënten, wat de werksfeer en werkdruk ernstig heeft beïnvloed.

Administratieve rompslomp Het preferentiebeleid leidde niet alleen tot een heel ander inkoopbeleid, maar bracht ook een enorme papierwinkel met zich mee. Elke uitgave, tot het kleinste rolletje Leukopor, moet verantwoord worden. Formulieren moeten ingevuld worden en ondertekend. Ontbreekt er iets, dan kun je opnieuw beginnen, omdat de declaraties worden afgekeurd. Ook voor de patiënt wordt het financiële verhaal er niet duidelijker op. Bij vragen van de patiënt over afrekenspecificaties wordt vaak verwezen naar de apotheek. Pieter Sipkes: ‘Soms voel ik me gewoon het administratiekantoor van de zorgverzekeraar.’

Haaglanden is transmuraal gezien heel sterk Pieter Sipkes: ‘De zorgverzekeraars besloten bepaalde prestaties niet langer in te kopen, zoals de begeleiding van een patiënt bij opname en ontslag uit het ziekenhuis. Met de ziekenhuisapothekers bekostigen wij transmurale apothekersassistenten, die toezien op een veilige medicatieoverdracht. Die betalen wij uit eigen zak, maar inmiddels lukt dat eigenlijk niet meer omdat we met onze eigen exploitatie in de rode cijfers zakken. Er is geprobeerd om hiervoor geld los te krijgen bij de zorgverzekeraars, maar dat is tot dusver niet gelukt. Daardoor komt

de veiligheid van de patiënt in het geding, en daar wordt de apotheker op aangesproken.’

VWS en marktwerking Als voorzitter van het KNMP departement ‘s-Gravenhage denkt Pieter Sipkes in oplossingen: ‘Het is belangrijk dat er rust komt in de branche, dat apothekers weer een gezonde bedrijfsvoering kunnen realiseren. Dat kan alleen als VWS zijn verantwoordelijkheid neemt, de regie naar zich toetrekt en de zorgverzekeraars niet langer vrij spel geeft. Deze

De apothekers verloren ook hun basistarief. In plaats daarvan kwam een gedifferentieerd tarief voor de verschillende onderdelen van hun dienstverlening. Deze differentiatie leidde tot meer inzicht in het werk van een apotheker, met schadelijke effecten voor de laatste. Vooral startende apothekers, die net een praktijk hadden gekocht en geen financiële buffer hadden, kregen de grootste moeite om hun exploitatie rond te krijgen. Toen de Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) ook verschillende prestaties definieerde werd dit nog erger. TRANS 8

Een apotheker geeft o.a. voorlichting en adviezen over geneesmiddelen en vaccinaties

Foto: Arnaud Roelofsz

In de rode cijfers

ONDERTUSSEN OP HET WEB Vernieuwende website IC HagaZiekenhuis

zullen immers altijd gaan voor de laagste prijs en niet voor kwaliteit. Wat mij betreft komt er morgen een einde aan de marktwerking in de zorg.’ Een oplossing voor de apothekers is de terugkeer naar een basistarief, bijvoorbeeld door de invoering van een abonnementstarief voor bepaalde patiëntengroepen. Pieter Sipkes: ‘Daardoor genereer je voldoende middelen – een basisinkomen - om een apotheek draaiende te houden en verder te werken aan transmurale samenwerking.’

De Intensive Care (IC) van het HagaZiekenhuis heeft een digitaal informatiepunt met een nieuw concept. Het informatiepunt is een beveiligde website voor de naasten van patiënten die op de IC zijn opgenomen. Via de website krijgen zij informatie op maat en kunnen zij onderling communiceren.

Transmurale ambities zijn er volop, de rol van de apotheker brengt die immers met zich mee. Op dit moment vindt er al veel transmuraal overleg plaats met huisartsen, specialisten en verpleegkundigen. Er is vooral veel overleg op het vlak van de interne geneeskunde (bijvoorbeeld diabetes) en de farmacie (de ziekenhuisapothekers). Ondanks de marktwerking, die apothekers tot elkaars concurrenten maakte, werken ze veel samen. Medicijngegevens worden uitgewisseld binnen de richtlijnen van de privacywetgeving. Pieter Sipkes: ‘Haaglanden is transmuraal gezien heel sterk, zeker als je kijkt naar de rest van het land. We werken vanuit verschillende disciplines aan veilige medicatie. Daar helpen we mensen mee, dat willen blijven we doen – ook al worden we er niet voor betaald. Dat maakt ons vak zo leuk.’

Overleven Pieter Sipkes is realistisch over de toekomst: ‘Tijdens mijn studies biofarmaceutische wetenschappen en farmacie ben ik klaargestoomd voor de farmaceutische industrie. Ik ben er uiteindelijk niet in doorgegaan, want ik vond die te

‘Wat mij betreft komt er morgen een einde aan de marktwerking in de zorg’

commercieel. De zorgkant trok me meer. Maar om zorgverlener te zijn moet ik als ondernemer kunnen overleven. De apothekers kunnen de hervormingen van de afgelopen jaren niet op hun beloop laten. Daarvoor grijpen die te hard in. Ik hoop dat we als beroepsgroep overleven, zonder verlies van kwaliteit en innovatie: dat de farmaceutische industrie de prijzen verlaagt en VWS de regie terugneemt van de zorgverzekeraars. Want bij VWS hoort de verantwoordelijkheid te liggen, nergens anders. Gezondheidszorg is hoe dan ook een nutsvoorziening.’ n

Foto: Arnaud Roelofsz

Sterke regionale samenwerking

De website informeert naasten van ICpatiënten over het ziektebeeld en de behandeling van de patiënt. De contactpersoon van een patiënt krijgt inloggegevens voor het beveiligde deel van de website, waar persoonlijke informatie over de patiënt te vinden is. Hij kan anderen uitnodigen om toegang te krijgen. Zo ontstaat een centraal informatiepunt waar alle actuele informatie 24 uur per dag beschikbaar is. De website past goed binnen het Planetree-concept van het HagaZiekenhuis. Dit zorgconcept richt zich op de menselijke kant van de zorg, zoals een vriendelijke bejegening, service en het ondersteunen van de patiënt en diens naasten bij het maken van keuzes. Daarom is de website genomineerd voor de Planetree Award. De prijswinnaars worden bekend gemaakt op de Planetree conferentie van 21 maart. De website is te vinden via www.hagaic.nl.

www.hagaic.nl

www.apotheekseghwaert.nl www.knmp.nl

TRANS 9

VRAAG & ANTWOORD

MONIQUE BERGSMA, Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. Wat houdt het project in? Zichtbare Schakels worden ook wel “wijkverpleegkundigen-nieuwe stijl” genoemd. Zij stappen af op wijkbewoners bij wie zij of hun omgeving een “niet pluis”-gevoel hebben. Zo sporen ze kwetsbare mensen op en bieden hun ondersteuning. Het idee erachter is dat je iemand kunt behoeden voor totale ontsporing in een latere fase als zorg en welzijn op wijkniveau met elkaar samenwerken. Waarom heten jullie Zichtbare Schakels? Als wijkverpleegkundige-nieuwe stijl kun je op drie niveaus schakelen: tussen de cliënt en zorg of hulp van familie of vrijwilligers; en tussen zorgaanbieders onderling. Bovendien hebben we ook een preventieve en signalerende functie en kunnen we een cliënt “doorschakelen”naar een instantie die iemand passende zorg kan bieden. Kun je voorbeelden uit je werk geven? Ja hoor. Een tijdje geleden vroeg de politie ons bij iemand langs te gaan. Ik heb een paar keer voor de deur gestaan van die mijnheer en een paar woorden met hem gewisseld, maar binnenkomen was er niet bij. Ik zag dat er sprake TRANS 10

Foto’s: Arnaud Roelofsz

De overheid wil dat mensen met een zorgvraag langer thuis blijven wonen. Daardoor moet de zorg op wijkniveau geïntensiveerd worden. Het project Zichtbare Schakels is een voorbeeld van de manier waarop dit op dit moment gebeurt. Het geeft de wijkverpleegkunde opnieuw inhoud en vorm. Margareth Korthout is wijkverpleegkundige-Zichtbare Schakel in de Haagse wijk Transvaal en de Schilderswijk. Hogeschool Rotterdam heeft waarderend onderzoek gedaan onder Zichtbare Schakels in Den Haag. ‘Je kunt echt het verschil maken’ is een verkorte versie van het onderzoek. Praktijkverhalen vertellen wat het werk van de Zichtbare Schakels inhoudt en hoe zij bijdragen aan de zelfredzaamheid van kwetsbare mensen. Verder geven de verhalen inzicht in wat de succesfactoren zijn van deze aanpak en wat we ervan kunnen leren. Zie: www.transfergroep.nl

was van vervuiling en dat het niet goed met hem ging. Op een dag verliep het gesprek opeens anders. Hij zei: ‘Hee, ben je daar weer? Kun je me helpen? Ik moet verhuizen.’ Ik had voldoende vertrouwen bij hem opgebouwd om zijn verhuizing te regelen en hulp te organiseren. Nu woont hij in een hofje en eet regelmatig met een vriend van vroeger. Hij heeft weer sociale contacten en bloeit op.

Zichtbare Schakels worden ook wel “wijkverpleegkundigen-nieuwe stijl” genoemd Het gebeurt ook dat een vrijwilliger of iemand uit welzijn contact met ons opneemt omdat hij betrokken is bij een kwetsbare situatie. We nodigen dan alle betrokken hulp- en zorgverleners uit om de ondersteuning op elkaar af te stemmen. Zo kunnen we ook de ondersteuning van een mantelzorger goed organiseren. n meer informatie: www.transmuralezorg.nl onder activiteit Wijkverpleegkundige Zichtbare Schakel

NETWERKTHEmA

Parnassia specialiseert zich in revalidatie

‘Je ziet de mensen opknappen’ Waar plaats je iemand met een psychiatrische achtergrond die moet revalideren? Tot dusver kwam deze groep in de reguliere revalidatie terecht, wat voor niemand een ideale oplossing was. Met ingang van 1 januari jl. heeft het psychiatrisch verpleeghuis Dorestad van Parnassia tien revalidatiebedden geopend voor deze groep. De eerste ervaringen zijn veelbelovend. MARIEKE KEUR, TRANS Aandacht voor psychiatrie Bianca Morren is teamcoördinator van afdeling Atalanta, waar psychiatrische patiënten komen revalideren. Ze vertelt: ‘De combinatie psychiatrie en revalidatie kom je regelmatig tegen. In de reguliere revalidatie kan iemand met een psychiatrische achtergrond meestal niet terecht, omdat deze patiëntengroep vaak onaangepast gedrag vertoont. Voor medepatiënten of medewerkers is dit moeilijk te hanteren, omdat ze onbekend zijn met de achterliggende psychi-

ten de deur hebben gehouden. Er kan sprake zijn van ernstige ondervoeding en spierafbreuk, met schizofrenie als achterliggende stoornis. Vaak heeft de omgeving uiteindelijk ingegrepen en de zorgverlening ingeschakeld. Bianca Morren: ‘In principe kan iedereen komen. Op dit moment hebben we mensen tussen de 22 en de 92 jaar. We kunnen veel voor hen doen, zoals sondevoeding en zuurstof geven. Alleen bloedtransfusies en infusen doen we niet.’

atrische stoornis. Maar tijdens een revalidatie moet ook de psychiatrie aandacht krijgen. Daarom is Parnassia dit specialisme gestart.’

Jong en oud Op de revalidatieafdeling zijn op dit moment veel jongeren die een poging tot zelfmoord ondernomen hebben. Ze hebben vaak complexe breuken. Er zijn ook veel ouderen die zichzelf ernstig verwaarloosd hebben, maar de zorg bui-

Foto: Istockphoto

Uitgroeien tot een volledige revalidatieafdeling MCH Er is veel belangstelling voor dit initiatief. Bianca Morren: ‘Vooral de Medisch Psychiatrische Unit (MPU) van het MCH weet ons goed te vinden. Onze ambitie is uit te groeien tot een volledige revalidatieafdeling. Dat is beter, aangezien de patiëntengroep die we in de revalidatie ontvangen, niet goed past bij de bewoners uit het verpleeghuis. De revalidatiepatiënten kunnen vaak nog terugkeren in de maatschappij, de be-

woners niet. Onze medewerkers zijn enthousiast. Zij vinden het werk uitdagend. Dat komt onder andere door de diversiteit van de problematiek. Hier knappen de mensen op. Dat maakt het zulk dankbaar werk.’ n Voor meer info: [email protected].

TRANS 11

HET NETWERKGEVOEL VAN... Felicitas Verwer,

‘We kunnen Felicitas is vanaf het begin betrokken bij het project Zichtbare Schakel. Drie jaar geleden verleende ZonMw hier de subsidie voor. Felicitas is enthousiast over wat ze in haar nieuwe rol kan betekenen voor hulpbehoevende mensen in de wijk.

MONIQUE BERGSMA, STICHTING TRANSMURALE ZORG DEN HAAG E.O.

Binnenkomen

TRANS 12

Felicitas met haar collega Margareth Korthout

Foto’s: Arnaud Roelofsz

Felicitas is al jaren wijkverpleegkundige. Zij heeft het vak zien professionaliseren, met alle gevolgen van dien. Een tijd lang was het lastig om met mensen die hulp nodig hebben in contact te komen vanwege wet- en regelgeving. Zonder indicatie kwam je nergens binnen. Felicitas is daarom heel blij dat zij in haar nieuwe rol als Schakel juist voor deze groep iets kan betekenen.

HET NETWERKGEVOEL VAN... wijkverpleegkundige-Zichtbare Schakel:

veel voor elkaar doen’ Belang van teambesprekingen Samen met haar collega’s Margareth Korthout en Veronique van Beusekom werkt Felicitas als wijkverpleegkundigeZichtbare Schakel (zie blz. 10) vanuit de Julianakerk in de Haagse wijk Transvaal. Samen met 29 collega’s in andere stadsdelen begeleiden zij mensen in kwetsbare situaties naar gepaste ondersteuning. Felicitas benadrukt de onderlinge samenwerking: ‘Teambesprekingen en intervisiebijeenkomsten zijn heel belangrijk als je de juiste benadering voor iemand wilt vinden. Het doel is altijd om de regie over iemands leven op gepaste wijze terug te geven.’

Felicitas ziet allerlei mensen, niet alleen met een Hindoestaanse of een Antilliaanse achtergrond, maar ook Hagenezen. ‘Door de samenwerking met o.a. STEK, de politie, de woningbouwvereniging,

De partners weten ons ook te vinden thuiszorg en welzijn kunnen we veel voor hen doen. Deze partners weten ons ook te vinden: als ik hen inschakel, zie ik op termijn een verzoek terug. Dat is prima, want dat versterkt de samenwerking.’

Nauwe samenwerking loont Zorg en welzijn samen In de Julianakerk huizen ook de E-shop (het WMO-loket in de wijk) en STEK (Stichting voor Stad en kerk). De kerk is omgebouwd tot een ontmoetingsplaats van zorg en welzijn en is een uitstekende basis om hulpbehoevenden op te vangen.

kelen om zijn problemen een voor een op te lossen. Met zijn instemming is deze hulp in gang gezet. Zo hebben we met verschillende soorten hulpverleners grip gekregen op zijn situatie.’

Felicitas geeft een typerend voorbeeld: ‘Laatst kreeg ik iemand doorverwezen vanuit welzijn: een Surinaamse mijnheer, met schulden, fysieke problemen en zonder netwerk dat bij kan springen. Ik heb met hem zijn problemen in kaart gebracht en hem verteld wie ik in kan scha-

Dementie Felicitas ziet ook veel dementie in de wijk: ‘Een mevrouw belde en vroeg me te gaan kijken bij haar buren, want die hadden gezondheidsproblemen. Zij had hen tot voor kort geholpen, maar dat ging niet meer. Ik ben op dat adres langs gegaan. Die mensen vertelden me dat de buurvrouw die had gebeld, zelf problemen met haar geheugen heeft. Voor beide buren heb ik toen de juiste zorg geregeld. Dat geeft mij dan een heel voldaan gevoel.’ n

De regie over iemands leven op gepaste wijze teruggeven

TRANS 13

WIJ WERKEN SAMEN HagaZiekenhuis werkt samen met Koorenhuis

Beter van kunst In het HagaZiekenhuis is in januari het project Beter van kunst van start gegaan. Dit biedt patiënten de mogelijkheid om creatief bezig te zijn en zich daardoor te ontspannen of afleiding te hebben. De ervaring leert dat dit een gunstig effect heeft op hun welbevinden en herstel. Docenten van het Koorenhuis, het kunstencenregio, begeleiden patiënten bij de creatieve activiteiten.

MARINA VAN SCHUPPEN, HAGAZIEKENHUIS Animatiefilmpjes maken Patiënten kunnen kiezen uit drie kunstvormen: beeldende kunst, schrijven en muziek. De docent bezoekt de patiënt met een kar vol benodigdheden: de zogenoemde kunstkar. Iemand kan samen met de docent gaan schilderen, een gedicht schrijven of een muziekinstrument bespelen. Dat gebeurt op de kamer van de patiënt of in de gemeenschappelijke woonkamer van de afdeling. In het Juliana Kinderziekenhuis kunnen patiënten van dertien jaar en ouder digitaal aan de slag met audiovisuele media. Ze kunnen bijvoorbeeld fotograferen, animatiefilmpjes maken en interviewen.

Planetree zorgconcept Het project Beter van kunst is een PlaneTRANS 14

Foto: Studio Oostrum

trum voor Den Haag en de Haagse

Docenten van het Koorenhuis begeleiden patiënten van het HagaZiekenhuis bij creatieve activiteiten

tree-activiteit. Planetree is het zorgconcept waar het HagaZiekenhuis sinds enkele jaren mee werkt. Het richt zich op de menselijke kant van de zorg, zoals een vriendelijke bejegening, veel service en keuzevrijheid. Daarnaast maakt Planetree zich sterk voor een prettige en zorgzame omgeving. Want als mensen zich prettig voelen, is dat goed voor hun herstel.

Oud-architect exposeert Het project levert al goede en leuke resultaten op. Een patiënt, oud-architect, had al zijn tekenspullen weggegooid. Hij was ziek geworden, had er geen interesse meer in. Totdat beeldende kunstdocent Sytske hem in het HagaZiekenhuis inspireerde om toch weer eens wat te proberen. De vonk sloeg over en voor hij

het wist had hij het vuur van zijn hobby weer te pakken. Een expositie van zijn werk is op dit moment in het ziekenhuis te zien.

Gitaarklanken Ook medewerkers worden blij van het project. Een unithoofd heelkunde liet weten: ‘Ik heb op dit moment het gevoel dat ik in hét Planetree-ziekenhuis zit. Gitaarklanken stromen mijn kamer in, uit de patiëntenkamer naast mij. De patiënt vindt het prachtig. We blijken een mezzosopraan en een blueszanger op de afdeling te hebben. En patiënt Rinus, die een aantal jaren geleden het Haags Songfestival won, heeft zijn winnende lied nogmaals kunnen zingen. Geweldig.’ n

NETWERKTHEmA

Florence biedt specialistische kinderthuiszorg

‘Kinderen herstellen het beste thuis’ Kinderen zo snel mogelijk weer in hun eigen, vertrouwde omgeving brengen: dat is waar de kinderthuiszorg van Florence Jong voor staat. In een intensieve samenwerking met ziekenhuizen kan de verblijfsduur daar van soms wel zes naar twee weken worden teruggebracht. Reden is dat de gespecialiseerd verpleegkundigen steeds meer hoogtechnische handelingen thuis kunnen uitvoeren. Zo is er snel weer een ziekenhuisbed beschikbaar voor een andere jonge patiënt.

JOSE VAN SANTEN, FLORENCE Goed lopende keten

Flexibiliteit

‘We zien dat kinderen het beste herstellen in hun eigen omgeving. En dat is meteen de drijfveer achter onze intensieve samenwerking met ziekenhuizen, consultatiebureaus en huisartsen’, vertellen zorgcoördinatoren Chantal van Driel en Marije van der Horst van Florence Jong. ‘Met een goed lopende keten zoals we die nu kennen, kunnen kinderen weken eerder naar huis. Bovendien kunnen we met kinderthuiszorg het gehele gezin ondersteunen. Bijvoorbeeld in hoe om te gaan met een chronische ziekte of door hen instructies te geven over hoe zij bepaalde zorgtaken het beste kunnen doen. Artsen en verpleegkundigen zijn zo verzekerd van een nauwgezette voortzetting van de behandeling.’

Flexibiliteit is belangrijk in de zorg aan kinderen in de thuissituatie. ‘Als een drie maanden oude baby ’s avonds zijn sonde eruit trekt en er liggen nog twee andere kinderen te slapen, komen wij thuis bij de ouders. Zij hoeven dus niet halsoverkop naar het ziekenhuis.’ En ook in minder acute situaties sluiten de medewerkers zo goed mogelijk aan. Van der Horst: ‘Kinderen die afhankelijk zijn van sondevoeding, hoeven bijvoorbeeld niet meer naar een medisch kinderdagverblijf. Zij kunnen gewoon naar een regulier kinderdagverblijf. Zij zijn mentaal en fysiek immers niet minder dan hun leeftijdsgenoten. Wij komen bij hen langs om de sondevoeding toe te dienen. Zo ondervinden ze zo min mogelijk hinder van de behandeling.’ n

Kinderen

Ouders ontlasten

kunnen weken Foto: Studio Oostrum

‘Thuiszorg voor kinderen is anders dan voor volwassenen’, vertelt Van Driel. ‘Dat heeft alles te maken met het feit dat een kind niet zelfstandig woont. Je betrekt dus altijd het gezin bij de zorg. Een belangrijk deel van ons werk is de ouders te ontlasten. Je moet je voorstellen dat sommige ouders 24 uur per dag hun chronisch zieke kind verzorgen. Dan is het fijn dat wij zorgtaken van hen overnemen, zodat zij kunnen bijkomen en wat tijd voor zichzelf hebben.’

eerder naar huis Marije van der Horst aan het werk

TRANS 15

NETWERKTHEmA

De ambitie om te veranderen

Gehandicaptenzorg worstelt met Het thema van dit nummer is ambitie. Volgens Wikipedia staat het woord ambitie voor het streven om een bepaalde taak of functie beter uit te voeren. Maar hoe maak je je ambitie waar als de sector waarin je werkzaam bent, gebukt gaat onder stevige bezuinigingen?

De aanspraak op dagbesteding , woonlocaties en ambulante dienstverlening wordt de komende jaren sterk beperkt

AWBZ onbetaalbaar De zorg voor mensen met een handicap heeft het zwaar te verduren. De Gemiva-SVG Groep, die mensen met een verstandelijke handicap, een lichamelijke beperking en/of niet-aangeboren hersenletsel ondersteunt, weet er alles van. De AWBZ, waaruit deze zorg wordt betaald, gaat flink op de schop. Als 'voorproefje' is het budget voor het vervoer van mensen met een beperking van en naar hun dagbesteding via het Lenteakkoord 2012 drastisch gekort.

Opgeven is geen optie

Van AWBZ naar WMO De AWBZ wordt te duur. Ingrijpen is onvermijdelijk. De crisis heeft het proces versneld. Een deel van de oplossing is gevonden in het overhevelen van de AWBZ naar de gemeentelijke WMO. De gemeenten hebben dan geen zorgplicht, maar een compensatieplicht. De WMO compenseert de negatieve gevolgen van het hebben van een beperking. Hoe, dat mag iedere gemeente zelf invullen. Het budget dat hiervoor wordt overgeheveld van de AWBZ naar de lokale WMO-pot, wordt tegelijkertijd gekort met minimaal 25 procent. De wet is er nog niet, maar komt er aan. De bezuiniging op vervoer kwam daar onverTRANS 16

wacht tussendoor. Al vanaf 1 januari 2013 geldt een forse korting op het vervoersbudget. Voor de Gemiva-SVG Groep betekent dat dat zij de activiteitencentra in de regio Den Haag opdracht moest geven het vervoer anders te regelen voor mensen met een lichamelijke beperking of niet-aangeboren hersenletsel. De bezuinigingen kwamen zelfs zo snel dat de stichting uit eigen middelen moest bijspringen, omdat de veranderingen niet zo snel te realiseren bleken.

In hun eigen kracht zetten Het centrale thema bij de transitie van AWBZ naar WMO is de burger in zijn eigen kracht zetten, ook de burger met een beperking. Mensen zouden te veel leunen op de verzorgingsstaat en dat maakt de AWBZ onbetaalbaar. Daar is wat voor te zeggen, maar hoe vul je dat concreet in als je een hersenletsel hebt opgelopen, je karakter verandert, je lichamelijke beperkingen overhoudt en niet meer in staat bent betaald werk te verrichten? Dan leg je veel druk op je partner en/of je gezin. Dagbesteding biedt je dan een perspectief om weer (nieuwe) dingen op te pakken. Dat geeft weer ruimte aan partner en gezinsleden, omdat de zorg voor een dergelijke huisgenoot een behoorlijke wissel trekt op zijn naaste

Foto’s: Gemiva-SVG Groep

HANS VAN AMSTEL, GEMIVA-SVG GROEP

Noodzaak om verdere aansluiting te vinden bij de samenleving

ombuigingen partijen met elkaar om de tafel om oplossingen te vinden. Het huidige gemak van het vervoeren van cliënten van en naar de dagbesteding verdwijnt. Dan blijkt het mogelijk om goedkopere alternatieven te vinden. Reizen met het openbaar vervoer, het inzetten van vervoersvrijwilligers, het accepteren van een dagbestedingsplek dichter bij huis, die wellicht minder aansluit bij de wensen van de cliënt. Door de inzet van slimme elektronische middelen (domotica) is 24-uurstoezicht niet altijd meer nodig en kunnen mensen met vernuftige hulpmiddelen af met minder betaalde hulp. Als de bureaucratie wordt aangepakt, blijft er meer tijd over voor direct contact tussen begeleiders en hun cliënten. Hierover lopen al experimenten. Daarnaast ontstaan er initiatieven om mensen met een beperking in te zetten in de samenleving. Als zij bijvoorbeeld met behoud van uitkering receptiewerkzaamheden kunnen verrichten in een ziekenhuis waar de betaalde receptionisten al zijn wegbezuinigd, is dat winst voor twee. Iemand met een beperking in een rolstoel die het winkeltje in een zorginstelling open houdt, is even wennen - maar waarom niet? omgeving. Als die zorg te zwaar wordt, is wonen in een 24uurswoonlocatie een goed alternatief. De Gemiva-SVG Groep heeft in en om Den Haag een aantal van deze woonlocaties. In de bezuinigingsplannen rondom de AWBZ wordt de aanspraak op dagbesteding, woonlocaties en ambulante dienstverlening de komende jaren echter sterk beperkt.

De zorg voor mensen met een beperking was altijd een wereldje op zichzelf. Door de bezuinigingen is de noodzaak groter om aansluiting te vinden bij de rest van de samenleving. In een samenleving waar minder geld is voor zorg, moeten we elkaars kwaliteiten beter benutten, ook van mensen met een beperking. Als alle partijen die ambitie hebben, komen we een heel eind. n

Nieuwe ideeën Bovenstaand verhaal is somber. Cliënten en medewerkers in de zorg voor mensen met een beperking staan met hun rug tegen de muur, maar opgeven is geen optie. Dus gaan beide

meer informatie over de transitie van AWBZ naar de WmO is te vinden op www.gemiva-svg.nl/wmo

TRANS 17

NETWERKTHEmA

WZH pleit voor gelijke aandacht

Nieuwe visie op cliënt en mantelzorger Ouderen blijven langer thuis wonen, waardoor mantelzorg de komende jaren steeds belangrijker wordt. Karin Klein, stafmedewerker bij WZH, heeft dan ook ambitieuze plannen. ‘Familie en de sociale context van de cliënt moeten net zo veel aandacht krijgen als de zorgvrager zelf. Het samenspel tussen alle mensen die van betekenis zijn in een zorgsituatie vraagt van professionals naast gespreksvaardigheden ook ondernemingslust, creativiteit en flexibiliteit om de zorg anders in te richten. Deze nieuwe kijk op de cliënt én zijn omgeving kan je werk enorm verrijken.’

SIRIKIT DE JOODE, WZH ‘Hoe gaat het nu met u?’ ‘Het overkomt je: je bent of je wordt mantelzorger. Vroeg of laat krijgt iedereen ermee te maken. Er wordt ook steeds meer een beroep gedaan op ons als mensen in de maatschappij om hulp te bieden.’ Karin Klein weet uit eigen ervaring hoe belangrijk het is om mantelzorgers bij de zorg rondom de cliënt te betrekken. ‘Mijn vader heeft sinds enkele jaren Parkinson en binnenkort gaat hij voor het eerst naar de dagbesteding. In de gesprekken hierover met diverse professionals ging de aandacht ook uit naar mijn moeder en werd er gevraagd: “Hoe gaat het nu met u?” Ze werd gezien en er werd rekening gehouden met haar mogelijkheden en wensen. Dat was ongelooflijk belangrijk voor haar en vormt voor mij een inspirerend voorbeeld hoe goed dat werkt.’

Taskforce mantelzorg WZH is portefeuillehouder van het project Taskforce Mantelzorg, dat medio 2012 is gestart en gefinancierd wordt door de gemeente Den Haag. Zorg- en welzijnsorganisaties zoals WZH, Florence, HWW Zorg, Zichtbare Schakels, Xtra en Welzijn Scheveningen trainen hun hulpverleners om in gesprek te gaan met mantelzorgers, hen te begeleiden en toe te leiden naar passende ondersteuning. Meer informatie: [email protected]

tieve oplossingen bedenken hoe je met de zorg omgaat. Ik ben van huis uit zelf verpleegkundige en weet dat wetgeving, protocollen en productiviteit jarenlang belemmerend hebben gewerkt. Ik ben ervan overtuigd dat het je werk enorm kan verrijken om de hele situatie van de cliënt erbij te betrekken. Uiteindelijk wordt iedereen er beter van.’ n

De juiste vragen stellen

Foto: Vincent Basler

Karin heeft de ambitie om ervoor te zorgen dat elke zorgprofessional de cliënt en diens omgeving kent en weet wat dat betekent voor een passend zorgaanbod. ‘Dit vraagt een verdere professionaliseringsslag van de zorgverleners. WZH heeft hiertoe al de nodige stappen gezet. Verpleegkundigen en verzorgenden gaan met de mantelzorgers in gesprek en betrekken hen bij het zorgplan. Deze gesprekken moeten ertoe leiden dat er meer aandacht komt voor het versterken van de sociale context van de cliënt. Als zorgverlener ga je aan de familie van de cliënt de juiste vragen stellen, weerstand overwinnen en creaTRANS 18 Betrek mantelzorgers bij de zorg rond de cliënt

NETWERKTHEmA

Belevingsgerichte zorg bij dementie

’Een stralend gezicht, daar doe je het voor’

ANNELIES VAN GEEST, STICHTING EYKENBURG

Winkelspel In belevingsgerichte zorg is de beleving van de bewoner het uitgangspunt van de zorgverlening: wat voelt, vindt en wil iemand? Amy: ‘Ik ben geregeld bij het ontbijt met de bewoners. Dan zie ik al of ze lekker in hun vel zitten en of ze goed geslapen hebben.’ Amy laat de bewoners zelf hun beleg kiezen, ook al eten ze elke dag hetzelfde. Bij de meeste bewoners laat ze de keuze zien en dan geeft iemand aan wat hij op zijn brood wil. Waarom belevingsgerichte zorg? Amy: ‘Je wilt zelf toch ook graag ergens bij betrokken worden, zelf keuzes maken en aan leuke dingen denken? Bewoners hebben veel bagage, alleen hebben ze die vaak niet direct paraat.’ Om hen te stimuleren gebruikt Amy onder andere het Winkelspel. De kaarten van het spel tonen merken van producten van vroeger. ‘Als bewoners die zien, gebeurt er wat. Vaak begint iemand meteen te praten: “Kijk, dat had onze drogist ook!” Het is mooi om zo met hen in gesprek te komen.’

Het Winkelspel maakt herinneringen los aan vroeger

Foto: Sjaak Doeleman

Amy van den Berg werkt als activiteitenbegeleidster met demente verpleeghuisbewoners van Stichting Eykenburg. Amy wil door middel van belevingsgerichte zorg bewoners meer betrekken bij het dagelijks leven. Ook haar collega’s maakt ze hier bewust van.

Effect Door het materiaal en vragen haalt Amy de bewoners weer even terug naar een tijd waar ze leuke herinneringen aan hebben: ‘Je ziet direct effect. Een gezicht gaat stralen. Of een bewoner die normaal drie woorden zegt, komt ineens met een paar zinnen.’

‘Dat had onze drogist ook!’ Bewustwording Amy probeert haar collega’s bewust te maken van belevingsgerichte zorg. ‘Als je een afspraak maakt met een bewoner om 14.00 uur, zorg dan ook dat je er op dat tijdstip bent. En loop niet langs met de mededeling: “Ik kom zo.” Laat de bewoner in zijn waarde, toon respect. Je kunt als verzorgende wel denken: de bewoners zijn toch vergeetachtig, het maakt niet uit - maar door je aan afspraken te houden bouw je een band met hen op. Wij als werknemers maken deel uit van hun leven en we mogen werken in hun huiskamer. Dus behandel de bewoners zoals je zelf ook behandeld wilt worden.’ n TRANS 19

HET VERHAAL VAN... Toen ik hoorde dat het thema van dit nummer ambitie is, moest ik onmiddellijk denken aan Renate Volkert (32). Zij is kunstzinnig therapeut van de bijzondere zorg van Saffier De Residentiegroep. Het gesprek vindt plaats in het atelier het Louvre in Swaenestate. Als je daar rondkijkt, proef je al iets van haar ambitie.

Effecten van kunstzinnige

Renate Volkert: RIA VAN HAAFTEN, SAFFIER DE RESIDENTIEGROEP

Foto: Arnaud Roelofsz

Start kunstzinnige therapie

TRANS 20

Renate Volkert begon tien jaar geleden als activiteitenbegeleidster in De Lozerhof op de afdeling bijzondere zorg. Zij had toen net haar HBO opleiding tot kunstzinnig therapeut afgerond. Al werkend met een groep cliënten zag Renate mogelijkheden om hun meer te bieden in het programma. Renate: ‘In de klinische lessen heb ik diverse collega’s laten ervaren wat de mogelijkheden zijn van kunstzinnige therapie. Hiervoor heb ik een onderzoek uitgevoerd, waarbij ik een jaar lang het proces dat een cliënt doormaakte, heb bijgehouden.’ De effecten waren zo groot dat de directie van De Lozerhof er de meerwaarde van inzag. Na zo’n twee jaar is uiteindelijk de functie van kunstzinnig therapeut gecreëerd. In de kunstzinnige therapie ligt het accent op het positieve in de mens en wordt onvermogen dat samenhangt met de problematiek van een cliënt naar de achtergrond geplaatst. Renate: ‘Door kunstzinnige activiteiten kunnen bewoners innerlijk weer in beweging komen. Dat de therapie werkt, zie je soms aan een klein glimlachje of aan de kleur van iemands gezicht die verandert. Dat is zo mooi om mee te maken.’

Naar Barcelona en Parijs Een atelier in een woonzorgcentrum dat vol hangt met schilderijen die gemaakt zijn door cliënten met Korsakov: het is allemaal niet zo

HET VERHAAL VAN... therapie

Cliënten komen innerlijk weer in beweging vanzelfsprekend. Toch heeft Renate dit voor elkaar gekregen. De schilderijen weerspiegelen het innerlijk van de makers. Deze kunstenaars zijn ruim anderhalf jaar bezig om een expositie bij elkaar te schilderen. Met de opbrengst van de verkoop worden kunstreizen bekostigd. Zo is er al een groep naar Barcelona geweest en naar het Louvre in Parijs. Ondertussen staat er al weer een nieuwe reis op stapel. Maar daar moeten wel eerst weer werken voor worden verkocht. De eerstkomende expositie en veiling zijn op 3 mei.

Op de planken met een musical Renate heeft ook samenwerking gezocht met een danstherapeut, om cliënten ook fysiek in beweging te brengen. Toen is het idee ontstaan om een musical te maken: ‘In 2009 hebben we met een groep cliënten onze eerste musical opgevoerd. Dit werd een parodie op

Grease, met kleding, decor en liedjes uit deze musical. Het was heel herkenbaar en een geweldig succes. Deze musical is intern in De Lozerhof opgevoerd. In 2012 hebben we opnieuw een musical uitgebracht. O Sole Mio is een verhaal van de cliënten zelf, waarbij we meer improvisatietechnieken hebben gebruikt. Deze voorstelling is in een het theater aan de Hobbemastraat opgevoerd. Onze bewoners hebben zichzelf overtroffen en genoten er zichtbaar van. Het publiek was enthousiast.’ ‘Niet vanuit iemands beperkingen denken, maar het gezonde deel aanspreken, dat is wat we doen’, vervolgt Renate. ‘Je moet het ook durven. Door mee te doen met een musical treedt een cliënt in de openbaarheid met zijn Korsakovaandoening. Natuurlijk kan er iets mis gaan, maar als je alleen daarvan uitgaat, kom je niet verder.’ n

Renate studeerde kunstzinnige therapie in Leiden, een antroposofische opleiding die de mens ziet als geheel van lichamelijke, psychische en individuele aspecten. Dit holistische mensbeeld inspireert haar. Zij is een gedreven medewerker die acht maanden zwanger op de vorige expositie nog schilderijen stond te verkopen. Saffier De Residentie is volop in ontwikkeling in de begeleiding van Korsakovcliënten. Renate werkt op Swaenestate waar twee woongroepen Korsakovcliënten gehuisvest zijn. Zij werkt samen met het zorgteam en andere vaktherapeuten, activiteitenbegeleiders. Ondertussen zijn er nog twee andere kunstzinnige therapeuten aangenomen. www.saffierderesidentie.nl

Ook iets zien van het werk en de resultaten van kunstzinnige therapie? Kom naar de expositie op 3 mei in Swaenestate of koop de DVD van de musical O Sole Mio. Deze is verkrijgbaar in De Lozerhof, Randveen 64. Of mail naar: [email protected]

Foto's: Saffier De Residentie

Uit de musical

TRANS 21 Atelier het Louvre in Swaenestate

NETWERKTHEmA

HWW Zorg investeert fors in personeel

Kwaliteit die blijft 19 februari jl., plaats: ROC Mondriaan. Vandaag ontvangen 47 medewerkers van HWW Zorg een diploma. De zaal zit vol met familie, vrienden en collega’s, die zijn gekomen om dit bijzondere moment met hen te vieren. Er heerst een feestelijke stemming.

MARIEKE KEUR, TRANS Aanleiding: diploma verplicht Vanaf 2012 heeft HWW Zorg 151 medewerkers laten opleiden, op een personeelsbestand van ca. 1200 verplegenden en verzorgenden. Zij hebben de afgelopen maanden een opleiding gevolgd tot niveau 2, omdat het Zorgkantoor een aantoonbare opleiding verplicht stelt voor iedereen werkzaam in de zorg. Sommigen zijn naar school gegaan, anderen hebben zich d.m.v. zelfstudie op het examen voorbereid. Wat opvalt is

dat iedereen al heel lang in de zorg werkt, waarvan ten minste vijf jaar bij HWW Zorg, en dat dat examen voor de meesten helemaal niet moeilijk was. Ze wisten het al uit de praktijk, ze deden het immers elke dag. Alleen dat diploma, tja dat was er niet.

Politiek: Intensiveringsgelden Het vorige kabinet heeft extra geld vrijgemaakt voor de zorg. Deze zogenaamde Intensiveringsgelden zijn

bestemd voor verbetering van de kwaliteit van de zorgverlening, te besteden aan bijvoorbeeld opleidingen en extra personeel. Ankie de Boois, Opleidingsadviseur HWW Zorg: 'Extra personeel inzetten is mooi, maar houdt onmiddellijk op zodra de geldkraan door een volgend kabinet wordt dichtgedraaid. Goed opgeleid personeel daarentegen, heeft een blijvend effect. Kiezen voor opleiding is dus een duurzame keuze.’

Arbeidsmarkt: tekort aan personeel Nooit meer onzeker Trudy (58): ‘Ik ben altijd weggelopen voor een opleiding, want ik kan niet tegen stress. Daardoor had ik geen enkel diploma. Ook deze keer zag ik het echt niet zitten. Maar mijn klasgenoten hebben me erdoor gesleept. Die hebben op me ingepraat: “Kom op, zet nou door!” Nu blijkt dat ik helemaal niet zo dom ben. Ik heb havo-niveau! Mijn man is zo trots! Misschien ga ik wel niveau 3 doen!’

TRANS 22

Er zijn nog meer redenen om te kiezen voor opleiding. Zo vindt HWW Zorg de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers erg belangrijk. Bovendien kan de organisatie met meer gediplomeerden beschikken over deskundig, gemotiveerd personeel. En dat werkt overal door. Sommige gediplomeerden hebben de smaak te pakken en willen verder studeren. Dat is prachtig want verzorgenden op niveau 3 zijn moeilijk te vinden. Voor de medewerkers betekent het niet

Foto’s: Eva Collette

alleen een betere uitgangspositie op de arbeidsmarkt, maar ook het concrete bewijs van hun kennis en ervaring. Ankie de Boois: ‘Voor sommigen is dit hun eerste beroepsdiploma. Dat geeft zo veel zelfvertrouwen, dat kun je je nauwelijks voorstellen.’

Oma krijgt een diploma!

Mensen: iedereen trots Op deze feestelijke dag is iedereen heel erg trots: medewerkers zijn trots op zichzelf, de familie is trots, en - niet te vergeten - de collega’s zijn trots. Werkbegeleiders en praktijkbegeleiders zijn gekomen om hun collega’s de belofte uit te horen spreken. Overal lopen mensen rond met bossen bloemen. De sfeer is uitgelaten. Ankie de Boois, tevreden: 'Dit is groei, hier moeten we verder mee. Op je werk leer je het meest

tijdens het werkoverleg, door ervaringen uit te wisselen. Ik hoop dat iedereen doorgaat met leren.’ De organisatie is ook trots. RvB voorzitter Lettie van Atteveld: ‘HWW Zorg heeft een miljoen geïnvesteerd in opleiding. We vinden het fantastisch dat jullie doorgezet hebben. Jullie zijn deskundiger geworden, kritischer en hebben je creativiteit en inspiratie in het vak vernieuwd. Mijn hartelijke felicitaties!’ n

‘Jullie zijn deskundiger geworden, kritischer en hebben je creativiteit en inspiratie in het vak vernieuwd’

Ineke (54) staat te glunderen met haar kleinzoon Jesse: ‘Ik zat in een topklas, we hadden het zo gezellig met elkaar. Zo veel van elkaar geleerd, zo hard gelachen! Ik had dit tien jaar eerder moeten doen. Jesse vond het eerst maar raar. Maar toen ik mijn diploma moest ondertekenen, stond hij opeens naast me!’

Leren van elkaar Jannie (61): ‘Ik wist alles al, want ik werk 25 jaar in de zorg. Ik had veel certificaten, maar geen diploma. Waar ik veel van geleerd heb is het werkoverleg. Je vertelt elkaar over je ervaringen, hoe je iets aanpakt, wat wel of niet bij een cliënt werkt. Als je van een werkoverleg geen kletsoverleg maakt, is het enorm waardevol!’

TRANS 23

NETWERKTHEmA

Anton Constandse en Kessler trekken samen op

Meer kwaliteit door samenwerking Zowel de Stichting Anton Constandse als de Kessler Stichting zijn bekende Haagse organisaties. Deze komen elkaar steeds vaker tegen. Qua aanpak en visie op cliëntenzorg zijn er veel raakvlakken. Beide bestuurders besloten onlangs te onderzoeken of er kan worden samengewerkt om krachten te bundelen en kwaliteit te verhogen. IAN PLUG, STICHTING ANTON CONSTANDSE

Foto: ter beschikking gesteld door de Kessler Stichting

Lidy Zaat, directeur Stichting Anton Constandse ‘De Kessler Stichting is een organisatie met diverse doelgroepen. Deze wordt voornamelijk geassocieerd met dak- en thuislozen, wat jarenlang de core business was. Er is een grote inhaalslag gemaakt om de organisatie financieel weer gezond te krijgen en dat is goed gelukt! De samenwerking is positief, omdat wij snel kunnen handelen en doorgaans maar een half woord nodig hebben om elkaar te begrijpen. Het bij elkaar in de keuken kijken heeft al het een en ander opgeleverd. We delen informatie, wisselen procedures uit en geven vacatures aan elkaar door. Dit is vaak het begin van een intensivering van een samenwerking.’

Gezamenlijk hoofd P&O Bram Schinkelshoek en Lidy Zaat ondertekenen een samenwerkingsovereenkomst

Bram Schinkelshoek, directeur Kessler Stichting ‘De Stichting Anton Constandse is een goed georganiseerde instelling voor beschermd wonen, begeleid zelfstandig wonen en dagbesteding. Zeer betrokken medewerkers zijn dagelijks bezig om met de bewoner/cliënt het leven op de rails te krijgen en te houden. De platte organisatie, ambitie en no-nonsense mentaliteit spreken me aan, evenals de focus op het werken vanuit een visie. Dit alles past goed bij de Kessler Stichting. Het wederzijdse vertrouwen in de samenwerking zegt iets over de sfeer. Die is prima, ook door de kleinschaligheid van beide organisaties.’ TRANS 24

Een concrete vorm van samenwerking is de komst van een gezamenlijk hoofd P&O. Mario Elenbaas werkt per juli 2012 zowel bij de Stichting Anton Constandse als bij de Kessler Stichting. Mario: ‘Beide stichtingen kenmerken zich door het creëren van vernieuwing en mogelijkheden. Uitgangspunt is kwaliteit van de zorgverlening. Voorbeelden zijn het project Herstel en professionalisering bij de Stichting Anton Constandse en Competentiegericht begeleiden bij de Kessler Stichting. Twee verschillende ontwikkelingen die allebei uitgaan van eigen regie en verantwoordelijkheid van cliënten en medewerkers. Als twee afdelingen P&O zetten we ons voor beide organisaties in door middel van meer integratie, samenhang en kennisuitwisseling. Dit draagt bij aan betere zorg voor onze cliënten.’ n

NETWERKTHEmA

Samenwerking in Loosduinen

Woonzorgcentrum Cardia-Tabitha profiteert van korte lijnen De samenwerking in Loosduinen van huisartsen, fysiotherapie, apotheek en de ouderenzorg leidt tot versterking van de zorg. Behalve bewoners worden ook medewerkers en buurtbewoners hierin betrokken. MARLEEN OTOIDE-VREE, CARDIA

Snel en efficiënt In Tabitha wonen ongeveer 130 mensen van wie velen gebruikmaken van het medisch dienstencentrum. In de afgelopen periode is de samenwerking versterkt door het intensiveren van de zogenaamde multidisciplinaire overleggen. Hierin worden behandeling en begeleiding van bewoners afgestemd. Alle disciplines die bij een bewoner betrokken zijn, nemen hieraan deel. Door deze samenwerkingsvorm zijn de lijnen kort en kunnen wij snel en efficiënt handelen.

Klinische lessen Voor de medewerkers van Tabitha verzorgt het MDC klinische lessen. De kwaliteit van zorg in Tabitha wordt hiermee verhoogd, doordat medewerkers actuele en parate kennis hebben over bijvoorbeeld medicatie of een lichamelijke aandoening. Rondom een maatschappelijk onderwerp organiseert het MDC samen met Tabitha jaarlijks een themabijeenkomst. Dit jaar was het thema dementie. Ook buurtbewoners zijn hiervoor uitgenodigd. Zo’n tachtig inwoners van Loosduinen bezochten deze bijeenkomst een groot succes!

Groter bereik in de wijk Martien Goense en Margreet Fraanje (huisarts), Han en Anne Kingma (fysiotherapeuten), Marco Oosterveld en Harry de Jong (apothekers) en Annelies Kloppenborg (locatiemanager CardiaTabitha) beamen dat het geweldig is te zien dat met een goede samenwerking betere zorg geleverd kan worden. Daardoor kunnen meer inwoners in het zorggebied bereikt worden. n

Foto: Thea Keyzer

Medisch dienstencentrum Waldeck Om goede zorg te bieden aan patiënten is het noodzakelijk dat verschillende zorgverleners goed en efficiënt met elkaar samenwerken. In Loosduinen is zo’n samenwerkingsverband georganiseerd in het Medisch Diensten Centrum Waldeck aan de Mozartlaan / A. Diepenbrockhof. Hierin participeren huisartsen die verbonden zijn aan Zonneoord van de Azalea groep Den Haag, fysiotherapiepraktijk Waldeck, de Waldeck apotheek en woonzorgcentrum Tabitha.

Aan het werk bij de fysiotherapeut

Tachtig inwoners op bijeenkomst over dementie TRANS 25

NETWERKTHEmA

Regionale transmurale afspraken

‘Zorg in de beste setting’ Hanneke de Jong, huisarts en medisch adviseur van Stichting Haagse Gezondheidscentra (SHG), maakte onlangs regionale transmurale afspraken met de longartsen Saar van Nederveen en Tessa Nizet van het HagaZiekenhuis.

ELLY VAN SCHAIK, HAGAZIEKENHUIS

De regionale transmurale afspraken (RTA) bestaan uit de onderdelen verwijzing (proces en benodigde informatie), terugverwijzing (wanneer en verslaglegging) en afspraken over bijscholing. Hierdoor is het mogelijk een patiënt, bekend met astma of COPD, voor een kortdurend assessment door te sturen. ‘Met de RTA’s willen we de afstemming tussen huisarts en specialist bevorderen en de kwaliteit van zorg voor patiënten verbeteren. Zorg in de beste setting is daarbij het uitgangspunt,’ vertelt Hanneke de Jong. De afstemming past in de landelijke ontwikkelingen in de zorg, waar substitutie een belangrijk thema is. Hanneke: ‘Wij hebben de afgelopen jaren hard gewerkt om protocollen te maken, indicatoren van het NHG te monitoren en medewerkers te scholen. Ook worden alle praktijkondersteuners en artsen regelmatig geschoold in spirometrie (longfunctiemeting). Dankzij deze kennis hebben we nu in de eerste lijn veel te bieden.’ TRANS 26

Foto: Studio Oostrum

Substitutie

Huisarts Hanneke de Jong: ‘Wij hebben nu in de eerste lijn veel te bieden’

Verwijszorgtraject Longarts Saar van Nederveen van het HagaZiekenhuis vult aan: ‘Zorgverzekeraars kijken steeds kritischer naar de manier waarop een zorgproces efficiënter kan worden georganiseerd. Samen met de SHG is een verwijszorgtraject uitgeschreven volgens landelijke zorgstandaarden. Daarin staat welke route

een patiënt met astma/COPD het beste kan volgen.’ Longarts Tessa Nizet: ‘Patiënten worden, nadat ze in de tweede lijn uitgebreid zijn onderzocht, met een zorgplanadvies terugverwezen naar de eerstelijnszorg voor verdere behandeling. De patiënt krijgt het zorgplan zelf mee. Daarmee geven we hem eigen ver-

Foto: Studio Oostrum

Astma en COPD lenen zich bij uitstek voor het maken van RTA’s

Longartsen Tessa Nizet en Saar van Nederveen van het HagaZiekenhuis: ‘De huisarts kan met een gericht advies goed verder’

antwoordelijkheid om zo goed mogelijk met zijn ziekte om te gaan. Voorheen bleven patiënten lang voor behandeling in de tweedelijnszorg. Het doel van de nieuwe RTA’s is dat patiënten nu zoveel mogelijk hun behandeling bij de huisarts krijgen.’

Optimaal georganiseerd Bij verwijzing door de huisarts voor second assessment of longrevalidatie faxt de praktijkondersteuner de longfunctiegegevens naar de longafdeling van het HagaZiekenhuis. De patiënt krijgt op korte termijn een afspraak. Na drie maanden krijgt de huisarts een verslag wat het advies is en of de patiënt terug kan naar de eerste lijn. De huisarts kent de patiënt (en eventueel familie) beter, vaak ook voor andere aandoeningen. Ook willen de meeste patiënten het liefst thuis behandeld worden.

Snelle verwijzing en relevante informatie over behandeling en zorg zijn dankzij de RTA’s bekend bij specialist en huisarts. Dat draagt in grote mate bij aan de kwaliteit van zorg voor de patiënt. De huisarts kan met een gericht advies weer goed verder. De specialist en huisarts zijn bekend met elkaars (on)mogelijkheden en weten elkaar sneller te vinden voor overleg. Ieder kwartaal worden patiënten geëvalueerd die volgens het nieuwe verwijstraject worden behandeld. Saar: ‘We evalueren of de nieuwe manier van doorverwijzen goed verloopt, of de patiënt tijdig worden terugverwezen en of de brief met gegevens er snel genoeg is.’ Hanneke verwacht dat er op termijn een daling van de kosten komt, omdat meer patiënten in de eerste lijn terugkomen én kunnen blijven. Bovendien vindt meer gerichte zorg plaats, omdat patiënten beter in kaart zijn gebracht. Met de kinderlongarts zijn ook al afspraken gemaakt die nu op papier worden gezet.

Samenwerken Beide longartsen vinden het een goed initiatief om via Zorgdomein verwijszorgtrajecten af te spreken. Tessa: ‘Het is een goede en leuke manier om samen te werken. De longaandoeningen astma en COPD lenen zich bij uitstek voor het maken van RTA’s.’ SHG en HagaZiekenhuis onderzoeken of meer afspraken denkbaar zijn op het gebied van substitutie. Voor de diabeteszorg zijn al RTA’s afgesproken. Dankzij de RTA’s voor astma/COPD profiteren ook andere huisartsen van Zorgdomein, omdat deze aangepast en duidelijker is geworden. Er kan ook rechtstreeks naar de longrevalidatie verwezen worden. Over een jaar volgt evaluatie over het aantal verwijzingen en terugverwijzingen en wordt gekeken of er kostenbesparing is gerealiseerd. n

Intentieverklaring Dr. M.J.A. Tasche, lid Raad van Bestuur HagaZiekenhuis, en drs. J.E. van Popta-Kwant, directeur SHG, ondertekenden in november 2012 als eersten in de regio een intentieverklaring waarin regionale transmurale afspraken voor chronische aandoeningen worden geïmplementeerd. Effectieve ketenzorg vermindert de druk op de specialistische ziekenhuiszorg. Substitutie van tweede- naar eerstelijnszorg maakt een belangrijk onderdeel uit van het nieuwe regeerakkoord en is in lijn met het VWS-beleid.

TRANS 27

DE GOUDEN TIP VAN... Respect Zorggroep Scheveningen

Cliënten en medewerkers blij met Respect Zorggroep Scheveningen heeft vanaf 2012 het buddyschap ingevoerd. Alle ondersteunende medewerkers die niet direct in de primaire zorg werkzaam zijn, zijn ongeveer een uur per week buddy van een cliënt. De organisatie wil meer tijd investeren in iemands geestelijke welzijn.

KIM VAN BEMMEL-ROELEVELD, RESPECT ZORGGROEP SCHEVENINGEN Foto's ter beschikking gesteld door de Respect Zorggroep Scheveningen

Jonge vakantiekrachten Dit initiatief komt voort uit het vernieuwde ondernemingsplan van Respect met de titel: ‘Waar het ècht om gaat’. Bovendien wijst wetenschappelijk onderzoek uit dat mensen die zich goed voelen, minder vaak een beroep doen op medische zorg. Er waren echter nog meer aanleidingen, zoals de ervaringen met de inzet van jonge vakantiekrachten. Waar vroeger in de zomermaanden de “alarmbellen in de zorg” gingen rinkelen, is dat al lang niet meer zo bij Respect, door de inzet van jonge vakantiemedewerkers. De cliënten genieten daarvan omdat

deze veel oog hebben voor recreatie en ontspanning. Deze ervaring heeft ertoe geleid dat de organisatie het accent heeft verlegd van fysiek naar mentaal welbevinden - vanuit de cliënt bezien het belangrijkste domein in het Zorgleefplan, samen met sociale participatie. Respect ziet fysiek welbevinden nu veel meer als de natuurlijke randvoorwaarde voor kwaliteit van leven, terwijl daar vroeger een eenzijdig accent op lag, wat ten koste ging van de andere domeinen.

Teamgeest en overhead Maar Respect streefde nog twee doelen na met de invoering van het buddyschap: de organisatie wilde de teamgeest krachtig focussen op het cliëntenwelzijn. Als je op een administratieve afdeling werkt, is het geweldig om te weten wat er op een zorgafdeling speelt bij de mensen om wie het allemaal draait. Het geeft inzicht en begrip, en bevordert de teamgeest.

Enorme glimlach Mijnheer Ansink had als hobby autorijden. Toen Jeffrey Brouwers, ICT-medewerker, hiervan hoorde, heeft hij contact gezocht met hem. ‘Fantastisch’, zei de heer Ansink toen hij de sportauto van Jeffrey zag. ‘Een Chrysler Crossfire Cabrio! Wat een luxe, wat een luxe. Dat ik dit nog mee mag maken!’ Jeffrey vond het geweldig om wekelijks met hem een ritje te maken: ‘Dat blije gezicht! Soms vielen er stiltes en als ik dan opzij keek, zag ik een mijnheer met een enorme glimlach op zijn gezicht.’ Jeffrey kijkt met plezier terug op deze periode. Inmiddels is mijnheer Ansink overleden. Maar dankzij buddy Jeffrey heeft hij nog kunnen genieten van zijn grote hobby!

TRANS 28

invoering buddyschap Daarnaast wilde Respect de overheadkosten verlagen. De managers kregen de keus om hun begroting 1 procent neerwaarts bij te stellen of hun medewerkers in het primaire zorgproces in te zetten.

Ervaringen Uit een tussentijdse inventarisatie blijkt dat de cliënt wat meer persoonlijke aandacht krijgt. Die aandacht neemt heel veel verschillende vormen aan: van wandelen, fietsen op de duofiets, tot biljarten of kaarten of een persoonlijk gesprek. Medewerkers zeggen dat zij “positief opgeladen” worden van de reacties van de cliënten: ’Het is gewoon heel leuk en afwisselend om iets met een cliënt te ondernemen. Het maakt mijn werk leuker’, aldus een van hen. n

Goede klik Mevrouw Platzôder is na diverse operaties in 2011 opgenomen op de terminale afdeling van locatie Bosch & Duin. ‘U heeft nog maar drie maanden te leven’, werd haar verteld. In 2012 heeft zij als een van de eerste cliënten haar medewerking verleend aan de pilot Buddyschap. De eerst verantwoordelijke verzorgende heeft haar wensen geïnventariseerd. Daarna konden we op zoek naar een geschikte buddy. Al snel werd er een match gevonden en nu, een jaar later, vertelt mevrouw Platzôder dat zij het buddyschap een enorm positieve ontwikkeling vindt binnen Respect: ‘De klik met mijn buddy is goed. Daardoor is het mogelijk om vrijuit met elkaar te spreken. Soms zijn de gesprekken diepgaand en emotioneel, soms vrolijk en luchtig. Elke week kijk ik er weer naar uit. Ik kan oprecht zeggen dat het een positieve invloed heeft gehad op mijn leven!’ Na acht maanden intensieve zorg op de terminale afdeling is mevrouw Platzôder verhuisd naar een somatische afdeling. Ze zegt: ‘En … ik ben er nog! De gesprekken die ik heb gehad met mijn buddy, werpen op verschillende manier zijn vruchten af. Ik merk zelf dat ik een soort buddyrol vervul voor de mensen om mij heen. Dit geeft mij veel voldoening!’

Het is gewoon heel leuk en afwisselend om iets met een cliënt te ondernemen ‘Mevrouw Miskulin vindt het fijn om buiten te zijn en te genieten van de mooie natuur. En heel soms gaan we naar de speeltuin. Mevrouw wordt namelijk zo blij van lachende kinderen!’ aldus buddy Inge van der Plas

TRANS 29

TRANS DEN HAAG TRANSMURAAL

WoonZorgcentra Haaglanden

mr. L.E. Visserhuis, joods wooncentrum

Contactpersonen redactie Algemene Stichting Bejaardenzorg

Huisartsen Kring Haaglanden

Henriëtte Dekkers www.kringhaaglanden.nl

Humanitas Woonzorgplus Den Haag

Tessa van Leeuwaarden www.centrumbezuidenhout.nl

Desiree van Kooten www.humanitaswoonzorgplus.nl

Bronovo-Nebo

HWW Zorg

Mariëtte van Wijk www.bronovo.nl

Jürgen Burkhardt, Anneke de Lange www.hwwzorg.nl

Cardia

Departement ‘s-Gravenhage van de KNmP

Stichting Anton Constandse

Parnassia specialist in psychiatrie

Marleen Otoide-Vree www.cardia.nl

Pieter Sipkes [email protected]

Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken Jaargang 16, nummer 1 (maart 2013) TranS is een uitgave van de Stichting Transmurale Zorg. De Stichting bevordert de kennisuitwisseling en samenwerking tussen een aantal zorgorganisaties in de Haagse regio. TranS is de opvolger van het tijdschrift Den Haag Transmuraal. Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken mia van Leeuwen (directeur) monique Bergsma (contactpersoon redactie) Loosduinseweg 55, 2571 AA Den Haag (070) 700 00 77 www.transmuralezorg.nl Volg ons op t @Transmuralezorg LinkedIn Groep transmurale zorg en subgroep medicatieveiligheid

Ian Plug www.stichtingantonconstandse.nl

Erica Holtheijer www.parnassia.nl

Stichting Eykenburg

Respect Zorggroep Scheveningen Kim van Bemmel-Roeleveld www.rzgs.nl

Inlichtingen en adreswijzigingen: [email protected]

Florence

Saffier De Residentiegroep

Hoofdredactie marieke Keur Tekst & advies [email protected] (070) 350 61 39

Leny van der Vliet www.eykenburg.nl

Eddy Lieferink, Loes Kwint www.florence.nl

Ria van Haaften www.saffierderesidentie.nl

Gemiva-SVG Groep

Sophia Revalidatie

Hans van Amstel www.gemiva-svg.nl

Betsy Nieuwhof www.sophiarevalidatie.nl

GGZ Haagstreek

mr. L.E. Visserhuis

HagaZiekenhuis

WZH

Marieke Huffenreuter www.ggzhaagstreek.nl Bart van Wolferen, Elly van Schaik www.hagaziekenhuis.nl

Wim Moll www.jbc-visserhuis.nl

Nikki Vader, Lisanne van der Ploeg www.wzh.nl

www.transmuralezorg.nl

Vormgeving en productie Graphicom International, Pijnacker Distributie Zorgorganisaties die participeren in de Stichting, ontvangen TranS gratis. Losse nummers kunnen uitsluitend op aanvraag toegezonden worden. Kopij Kopij vanuit de participerende organisaties kan voorgedragen worden via de contactpersonen van de redactieadviescommissie. © 2013 Alle rechten voorbehouden. Verspreiding van artikelen uitsluitend in overleg met de redactie. ISSN: 1873 - 8907

BERICHTEN UIT DE STICHTING Xtra treedt toe tot bestuur Stichting Transmurale Zorg Per 1 januari is Xtra toegetreden tot het bestuur van de Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. Xtra vormt het bestuur van vier Haagse welzijnsorganisaties, die in verschillende stadsdelen actief zijn. Xtra zet zich in om de verbinding met de zorg langs transmurale weg gestructureerd vorm te geven. Een belangrijke stap omdat hierdoor welzijn nu definitief gekoppeld is aan de zorgsamenwerking, wat leidt tot een betere zorg. Meer informatie: www.xtra.nl

Netwerk ouderenzorg De presentatie van de conferentie ‘Zelfredzaamheid: dat doen we samen’, van 15 februari jl. staat onder het Netwerk ouderenzorg op de website www.transmuralezorg.nl. Via Twitter, LinkedIn, de website www. transmuralezorg.nl en de elektronische nieuwsbrief delen de hulpverleners van de regio Den Haag kennis met elkaar.

Film over zorg voor mensen met (beginnende) dementie Voor het symposium dementie op 24 januari 2013 is een film gemaakt waarin een impressie wordt gegeven van een aantal ondersteuningsmogelijkheden voor mensen met (beginnende) dementie in de regio Haaglanden. In de film komt ook casemanagement aan bod. Zo wordt onder andere verteld dat een casemanager dementie al in de ‘niet pluis’-fase ingeschakeld kan worden. De film kan gebruikt worden door zorgorganisaties die voorlichtingsbijeenkomsten over dementie geven. Deze is te downloaden via www.geheugensteunpunt.nl onder ‘niet pluis’ en ‘casemanagement dementie’.

Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken

Netwerk Wijkverpleegkundigen-Zichtbare Schakels uit de projectfase Het netwerk van 31 Wijkverpleegkundigen-Zichtbare Schakels heeft per januari de projectperiode afgerond. De gemeente Den Haag heeft subsidie beschikbaar gesteld zodat de Schakels hun werk voort kunnen zetten. Iedereen kan bij Schakels een melding maken van een kwetsbare situatie. Zij mogen zonder indicatie hulp bieden door middel van verwijzing. Het overzicht van welke Schakel waar in Den Haag werkt, is op te vragen bij [email protected]

Geriatrische Revalidatie Zorg: netwerk ontwikkelt stroomdiagram Haagse zorgaanbieders, ziekenhuizen en het revalidatiecentrum ontwikkelen gezamenlijk een stroomdiagram om de patiëntenstroom die in aanmerking komt voor geriatrische revalidatie zo goed mogelijk te laten verlopen. Dit onderdeel is gemaakt als aanvulling op de bestaande regionale afspraken (zie www.transmuralezorg.nl). Het stroomdiagram wordt daaraan toegevoegd zodra dat vastgesteld is.

Regionale sociale kaarten COPD, mS, Palliatieve zorg en Diëtetiek online Op de website van Transmurale Zorg staan een aantal sociale kaarten die regelmatig vernieuwd worden. Deze overzichten zijn bedoeld voor zorgverleners die elkaar willen vinden. Wie opgenomen wil worden in een van de overzichten, kan zich aanmelden via de website. De sociale kaart diëtetiek, ontwikkeld door het netwerk Ondervoe-

ding, bevat een overzicht van diëtisten die volwassenen begeleiden. De werkgroep COPD heeft ook een sociale kaart op de website staan, evenals MS. Voor het netwerk Palliatieve zorg, zie www.netwerkpalliatievezorg.nl/haaglanden .

Instrumentenkoffer mantelzorg als Zorgpartner De instrumentenkoffer is een verzameling methoden en materialen die bijdragen aan de kwaliteit van de communicatie van zorgprofessionals met de mantelzorger. Ervaringen van binnen en buiten de regio Den Haag worden in de instrumentenkoffer gebundeld. De instrumentenkoffer is bedoeld om kennis tussen zorgprofessionals te delen. Het boekje is op te vragen via [email protected] en de inhoud staat op de website www.transmuralezorg.nl onder de activiteit ‘Mantelzorg’.

Regionale agenda 9 en 16 april Palliatieve zorg voor verzorgenden, Monuta 14, 21, 28 mei en 4 juni Basisscholing Palliatieve zorg voor verpleegkundigen 30 mei Netwerkbijeenkomst Palliatieve zorg 'Communicatie', Bronovo meer informatie: [email protected]

TRANS 31

Tweets

@Zorggids Woongroep steeds meer in trek bij ouderen. @ActiZbrancheorganisatie Na €3 mljrd bezuinigingen #ouderenzorg Regeerakkoord nu #nullijn. Betalen zorgmedewerkers rekening vd crisis? @ActiZbrancheorganisatie Alleen als lonen van heel werkend Nederland worden bevroren, zou #nullijn zorg acceptabel zijn. Kessler Stichting @dakloos Vorig jaar hebben zo'n 900 mensen zich aangemeld bij onze nachtopvang. @CathyvanBeek56 Mijnmedicijncoach wint KNMP Zorginnovatieprijs. Prachtig voorbeeld implementatie van innovatie! @Anje_Schakelen tussen zorgen maken, artsen bellen en dan terug naar banaal werk omdat een deadline nadert. Dát vind ik moeilijk aan #mantelzorg @medischbericht Het persoonsgebonden budget waarmee mensen zorg inkopen, wordt door de fiscus als vermogen gezien. Kan dit? @zorgenwelzijn Gemeenten moeten al veel nauwer gaan samenwerken om zich voor te bereiden op de decentralisatie. #jeugdzorg #AWBZ @DigiZorgGids “Ik ben nieuwsgierig of digitale zorg voldoende persoonlijke zorg is.” Kom naar #DigitaleZorgEvent 21/06 Jaarbeurs Utrecht

COLUMN Caffè Nadat zo’n beetje alle illusionaire gele ballonnen die we hadden gevuld met onze gedachten over de eerlijke wielersport, door onze held op de bank bij Oprah kapot waren geprikt, was daar de bankdirecteur. De handen nog stijf van het tekenen van de vastgoedinvesteringen op de vlucht voor de razende reporter met de roze microfoon. En nu zit de kleurrijke bestuursvoorzitter van het Slotervaart ook al op de bank, de nagels gelakt, het vluchtplan klaar. Gekker moest het niet worden. Foto: Jan Bakker

@skipr Werkgelegenheid in de zorg groeit nog steeds. Het aantal banen is in 2012 ten opzichte van 2011 met 1,1 procent toegenomen.

Het werd gekker: rundvlees is eigenlijk paardenvlees of andersom. Ik legde de krant in de koffiebar opzij. ‘Is dat erg?’ vroeg ik aan een oude vriend die net probeerde koffie te drinken door een gaatje in een plastic deksel die een hippe beker koffie afsloot. ‘Uuh, nee’, zei hij. ‘Eerzucht, ijver of ambitie is niet erg. Er ontstaan mooie dingen door.’ Maar hoe verklaar je dan al die gevallen sterren? Terwijl ik peinzend naar de koffiekaart keek en mijn oude vriend de deksel van zijn beker sloopte, antwoordde hij: ‘De kunst is niet het vliegen, beste man, maar het navigeren, niet te dicht bij de zon of de zee.’ ‘Is dat alles?’, vroeg ik, terwijl ik naar een plaatje van een iced skinny latte wees en aan de hippe jongen vroeg of ik er ook koffie bij kon krijgen. ‘Nee, het belangrijkste is humor: ambitie zonder humor is levensgevaarlijk. Kijk maar om je heen, allemaal mannen en vrouwen zonder humor die nu van hun voetstuk vallen.’ En ik zag ze een voor een voor me: hij had gelijk. Allemaal bloedserieus. Zelfspot en ironie zijn kennelijk een goed kompas. Mijn oude vriend stond op, liep naar het buffet, knikte naar de jongeman, sprak met hem en kwam terug met een beker zonder deksel. ‘Kijk eens, koffie. Dat is toch wat je wilde?’ De beker verwarmde mijn handen, de damp deed mijn brillenglazen beslaan. n Bram Schinkelshoek, Kessler Stichting