DEN HAAG TRANSMURAAL

TRANS

Nummer 1 • maart 2014

DEN HAAG TRANSMURAAL

VOOR PROFESSIONALS IN DE ZORG

BRONOVO Soarian brengt digitalisering op hoger niveau

NETWERKTHEMA : DIGITALISERING Interview Bert Mulder (HHS) en Marten Vente (Saffier De Residentiegroep)

FLORENCE Familienet verhoogt betrokkenheid bij zorg

IN DIT NUMMER

14 24

NETWERKTHEMA: Digitalisering 6

Meer vrijheid, inspiratie en kwaliteit Hoe digitalisering de zorg verandert

10

Nieuwe app voor Parkinsonpatiënten Cue2Walk

11

Dichter bij de cliënt door zorg op afstand

20

Gemiva-SVG Groep start digitale ondersteuning

12

Soarian ondersteunt protocollen en stroomlijnt processen Digitalisering van Bronovo op hoger niveau gebracht

14

Weten wat er speelt

Familienet verhoogt betrokkenheid bij zorg

15

Digitale informatie over patiënten op Intensive Care HagaZiekenhuis informeert familie via speciale website

18

Rabobank zoekt ouderen op in de wijk Workshop internetbankieren bij Saffier

20

Inzet van domotica bij Respect Zorggroep Technische snufjes in de zorg

TRANS 2

15

22

Cardia digitaliseert papieren zorgdossiers Ervaringen met het Elektronisch Cliëntendossier

23

Het is even wennen, dat wel

Personeel WZH blij met Digitaal ZorgDossier

24

Genomineerde digitale wervingscampagne met follow-up Gezocht: medewerkers met oog voor een verhaal

25

Optimale zorg bij overlijden

HagaZiekenhuis digitaliseert Zorgpad Stervensfase

26

Apps voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen Stemmen in je hoofd? Tem ze

28

Ervaringen medewerkersportaal bij HWW Zorg Meer overzicht, controle, betrokkenheid en rust

29

Meer direct contact met cliënten Ambulant en digitaal

RUBRIEKEN Personalia 4 Actueel in het netwerk 4 Ondertussen op het web 9 www.hulponlinedenhaag.nl

Het verhaal van...

16

Wij werken samen

19

Colofon

30 31 32 32

Meneer Van Erkel, vrijwilliger bij Respect: ‘Mensen ervaren zo veel meer aansluiting met de maatschappij’ Project ‘Langer thuis met dementie’ Kwaliteit en kostenreductie door digitale innovaties

Berichten uit de Stichting Column: Memoires van een zorgrobot Tweets

MIA VAN LEEUWEN Digitaal verbindt Steeds meer digitaal: persoonlijk ben ik er erg blij mee. Ik zou niet weten hoe de Stichting Transmurale zorg haar verbindende werk moet doen zonder digitale communicatie. Als we een symposium organiseren, sturen we digitale uitnodigingen en gebruiken we digitale inschrijving en evaluatie. De post is al lang geen optie meer. De Stichting Transmurale Zorg streeft naar betere zorg in de regio door verschillende zorgverleners rondom een patiënt/cliënt met elkaar te verbinden; zodat ze die zorg onderling optimaal kunnen afstemmen. Ook daarvoor bedienen wij ons steeds vaker van digitale middelen. In januari 2014 is de Regionale SamenwerkingsOrganisatie (RSO) Haaglanden aan de Stichting overgedragen. RSO Haaglanden houdt zich bezig met de organisatie van het regionale elektronische berichtenverkeer in de zorg. Zo is het regionale beheer van POINT daar ondergebracht. Via POINT hebben de transferverpleegkundigen in het ziekenhuis in 2013 voor ruim 13.000 patiënten de gegevens overgedragen aan de organisaties voor verpleging en verzorging. Daarmee is de continuïteit van de zorg na ontslag gewaarborgd. POINT is ook nog een eigen initiatief van de Stichting dat inmiddels door veel andere regio’s is overgenomen. Iets om samen trots op te zijn. Voor de Stichting is de overdracht van RSO Haaglanden een uitgelezen kans om nog meer te sturen op de inzet van eenvormige informatietechnologie in deze regio. Bestuurders maken samen keuzes en beslissen samen welke systemen ze regionaal willen gebruiken - om te voorkomen dat iedereen straks met iets anders werkt. De keuze voor en implementatie van ICT op regionaal niveau is best ingewikkeld, is mijn ervaring. Sommige systemen hebben last van kinderziektes of zijn nog niet gebruiksvriendelijk genoeg. Zorgverleners willen koppelingen met eigen systemen en hebben eigen voorkeuren. Het is een mooie opgave om daar met elkaar meer samenhang en samenwerking in te brengen. Eén ding staat voor mij vast. Digitale communicatie kan nooit persoonlijk contact helemaal vervangen. Het een bouwt op het ander. Af en toe moet je iemand gewoon een hand geven en in de ogen kijken. Gelukkig hebbben we daar onze netwerkbijeenkomsten en symposia voor. n

TRANS 3

ACTUEEL IN HET NETWERK Symposium: kleinschaligheid bij Korsakov - een uitkomst?

Foto: Eva Collette

De Eshoeve: “Buurthuis van de Toekomst”

Verpleeghuis De Eshoeve van HWW Zorg werd 6 februari jl. door de gemeente Den Haag bekroond tot Buurthuis van de Toekomst. Wethouder Karsten Klein bevestigde hoogstpersoonlijk dit naambord aan de gevel. De Eshoeve is onderscheiden vanwege tal van initiatieven en activiteiten die daar ontplooid worden, zoals: de opening van het Zorgcafé, conversatielessen Engels voor ouderen; de inrichting van het Citatenmuseum; Granny’s finest, waar jonge ontwerpers met ouderen samenwerken aan hun collectie; de opening van een podium voor jonge kunstenaars, en natuurlijk bingo’s, high tea’s en modeshows. Al deze activiteiten zijn ook voor buurtbewoners toegankelijk.

Domus Nostra (Saffier De Residentiegroep) is een nieuw kleinschalig woonzorgcentrum waar begeleiding en behandeling aan bewoners met het syndroom van Korsakov en aanverwante ziektebeelden wordt geboden. Eind september 2013 is een groot aantal bewoners met Korsakov verhuisd van De Lozerhof naar Domus Nostra. Dit was een goede gelegenheid om de gevolgen van de overgang naar kleinschalig wonen voor onze cliëntengroep te evalueren, en te toetsen of onze verwachtingen over de effecten van kleinschaligheid op het welzijn en functioneren van bewoners met Korsakov en verzorgenden waargemaakt worden. Saffier De Residentiegroep heeft samen met het Trimbos-instituut deze overgang naar kleinschalige zorg bij deze cliëntengroep geëvalueerd. Op 3 april organiseren we een middagsymposium ter gelegenheid van de officiële opening van Domus Nostra en presenteren wij u graag de resultaten van dit onderzoek.

Personalia

Foto: Ria van Haaften

De heer drs. Marten Vente is op 1 januari aangetreden als lid Raad van Bestuur van Saffier De Residentiegroep. Samen met directe collega en voorzitter Roland de Wolf vormt hij de Raad van Bestuur. Marten Vente is in Den Haag geen onbekende. Zo is hij in diverse functies werkzaam geweest, onder andere bij Nuts Ziektekosten/Verbindingskantoor en Parnassia. In 2005 heeft hij de ontwikkeling en uitrol van PsyQ vormgegeven

TRANS 4

Foto: Arnaud Roelofsz

Middagsymposium en opening woon- en expertisecentrum Domus Nostra Donderdag 3 april 2014 Aanvang symposium om 13.30 uur Aanvang opening om 16.00 uur Informatie: [email protected]

ACTUEEL IN HET NETWERK

Respect Zorggroep voert sinds kort een iets andere naam: in de officiële aanduiding wordt Scheveningen achterwege gelaten. Hiervoor is gekozen omdat het werkgebied, met name de groeiende thuiszorg, inmiddels veel meer omvat dan alleen Scheveningen. Bovendien is het de bedoeling dat de verschillende onderdelen van Respect (zoals de thuiszorg en de verschillende locaties) meer ruimte krijgen voor een eigen profiel en dus een eigen gezicht. De naamsverandering wordt geleidelijk doorgevoerd. Daarnaast heeft Respect Zorggroep de website vernieuwd: www.respectzorggroep.nl. Deze geeft snel een overzicht van wat Respect te bieden heeft. De eerste reacties zijn heel positief: bezoekers noemen de website fris en overzichtelijk. De komende maanden bouwt Respect de website verder uit, onder andere met informatie en foto’s (veel foto’s) van afdelingen en activiteiten.

Elektronisch Gestructureerd Patiënten Overleg in de praktijk Elektronisch Gestructureerd Patiënten Overleg in de praktijk Een aantal hulpverleners in de regio is gestart met het elektronisch Gestructureerd Patiënten Overleg (eGPO). Dit is een internettoepassing voor de ondersteuning van multidisciplinaire samenwerking waarin informatie over patiënten snel, overal en overzichtelijk beschikbaar is. Het systeem faciliteert de communicatie tussen zorgverleners onderling én tussen zorgverleners en patiënten over het zorgactieplan. Het systeem vervangt niet de eigen informatiesystemen van zorgprofessionals, maar is een aanvullende module die tijd in overdracht en communicatie bespaart. Informatie: www.transmuralezorg.nl onder eGPO.

Digitaal verwijzen naar GGZ Haagstreek/Zoetermeer Digitaal verwijzen naar GGZ Haagstreek/Zoetermeer In 2013 is het zorgaanbod van GGZ Rivierduinen toegevoegd aan ZorgDomein, de applicatie waarmee huisartsen hun patiënten digitaal kunnen doorverwijzen. Centrum GGZ Haagstreek/Zoetermeer, dat onderdeel uitmaakt van Rivierduinen, krijgt inmiddels bijna drie kwart van de doorverwijzingen binnen via ZorgDomein. Bij verwijzing via ZorgDomein zien huisarts en patiënt direct het zorgaanbod, de wachttijd en welk centrum van Rivierduinen het meest dichtbij is. Ook krijgt de patiënt direct geprinte informatie mee over de voorbereiding voor zijn afspraak en de contactgegevens. ‘Wij merken dat door deze digitalisering de patiënten beter voorbereid op hun eerste bezoek komen. Ook is de meegestuurde verwijsinformatie verbeterd’, aldus Karin van der Heijden, teammanager Zorgadministratie bij GGZ Haagstreek/Zoetermeer. De terugkoppeling over de diagnose en behandeling van de patiënt aan de huisarts verliep al digitaal, via Zorgmail. Per 1 januari 2014 is in Nederland de Generalistische Basis GGZ (GB GGZ) ingevoerd. Hierin worden mensen met lichte tot matige, niet-complexe psychische problemen behandeld, of mensen met stabiele chronische problematiek. Ook Rivierduinen is hiermee gestart. Karin: ‘Binnenkort staat ook het zorgaanbod van de Generalistische Basis GGZ in ZorgDomein, zodat huisartsen makkelijk hiernaar kunnen verwijzen. Laten we vooral zoveel mogelijk digitaal doen, dat maakt het voor iedereen een stuk makkelijker!’

Foto: GGZ Haagstreek/Zoetermeer

Respect Zorggroep: nieuwe naam en website

TRANS 5

'De techniek is ruimschoots voorhanden, maar in de toepassing gaat het vaak nog mis.'

TRANS 6

Foto: Arnaud Roelofsz

INTERVIEW

INTERVIEW NETWERkTHEMA

Meer vrijheid, inspiratie en kwaliteit

Hoe digitalisering de zorg verandert De digitale samenleving: we zijn hard op weg ernaartoe. ICT-systemen dringen steeds meer het dagelijks leven en de persoonlijke sfeer binnen. Ook de zorg, bij uitstek een mensgerichte sector, ontkomt er niet aan. Wat betekent deze voortschrijdende digitalisering voor de zorg - en de transmurale zorg in het bijzonder? De visie van Bert Mulder, docent aan de Haagse Hogeschool, en Marten Vente, de nieuwe bestuurder van ouderenzorgorganisatie Saffier De Residentiegroep. MARIEKE KEUR, TRANS

Onderweg naar morgen Mevrouw Jansen is aan het skypen met haar dochter in Australië. Ze heeft vanochtend haar glucosemeting gedaan, een online consult gehad met de huisarts en praat nu haar dochter bij. In de badkamer helpt Annemieke, de verzorgende, mijnheer Jansen in de digitaal gestuurde tillift. Zijn plassensor is afgegaan. Straks komt de casemanager langs om te kijken welke nieuwe digitale aanpassingen in huis nodig zijn, want ‘pa is weer slechter geworden’.

Keihard nodig en kansrijk Bert Mulder is lector Informatie, Technologie en Samenleving. Met zijn studenten doet hij onderzoek naar en ontwikkelt hij nieuwe ICT-toepassingen in de zorg. Hij traint ook ontwerpteams die de ICT zo goed mogelijk moeten afstemmen op de behoeften van de gebruiker. Digitalisering brengt inspiratie en vrijheid, betoogt hij. Maar is bovenal keihard nodig. Marten Vente is sinds 1 januari jl. bestuurder van de Saffier De Residentiegroep. Hij heeft eerder in zijn carrière bij zorgverzekeraars in deze regio gewerkt en later onder meer bij de Parnassia Groep. Daar heeft hij de meermerkenstrategie bedacht voor verschillende doelgroepen, waaronder PsyQ. Hij ziet in de digitalisering van

de zorg veel kansen voor de verbetering van transmurale informatieoverdracht en transmurale zorgpaden. Bovendien maak je het langer thuis wonen voor ouderen comfortabeler en veiliger door de inzet van domotica en online dienstverlening.

Tussen twee vuren: vergrijzing en ontgroening Digitalisering, of automatisering, verandert de wereld en de zorg snel. Bert Mulder schetst een tweetal belangrijke trends: ‘Digitale systemen in de zorg worden steeds persoonlijker, komen steeds dichterbij, en richten zich steeds meer op de kwaliteit van leven. Door ze onderling te koppelen ontstaat een digitale omgeving met nieuwe mogelijkheden voor persoonlijke ondersteuning.’ Â TRANS 7

NETWERkTHEMA

INTERVIEW Het is maar goed dat de digitalisering zo’n vlucht neemt, zegt hij: ‘De komende 10-15 jaar gaat de vergrijzing door en krijgt de arbeidsmarkt te kampen met ontgroening. Straks zijn er heel veel oude mensen en veel minder jonge mensen in Nederland. In de zorg gaan veel oudere medewerkers met pensioen, maar er komen nauwelijks jongeren voor in de plaats. Het is een misverstand dat dat komt doordat jongeren het vak niet langer aantrekkelijk vinden. Die jongeren zijn er straks gewoon niet meer. Digitale systemen worden steeds beter en goedkoper en kunnen steeds meer eenvoudige informatie- en communicatietaken in de zorg overnemen. Daar kunnen we maar beter alvast aan wennen.’

De zorg moet veel

men: de zorg moet veel minder op slot. Een chip in de schoen, waaraan in onze huizen gedacht wordt, kan een oplossing zijn. Je wilt het leven leefbaar houden, ook voor mensen met dementie; we weten dat iemand aan de wandel is, maar we hoeven hem of haar niet bij voorbaat direct terug te halen. Dit soort systemen kan een toepassing in de zorg vinden en leiden tot zorginnovatie.’

Kwaliteit in de transmurale zorgketen Marten Vente ziet ook hoe digitalisering de transmurale zorg verbetert. ‘Bij ouderen zie je veel comorbiditeit. Ze zien verschillende specialisten en gebruiken meerdere medicijnen. Iemand wordt niet langer op één plaats behandeld, maar ontvangt zorg op verschillende locaties van verschillende

zorgverleners. De patiënt ondergaat bijvoorbeeld een ingreep in het ziekenhuis, doet daarna een revalidatietraject in een verpleeghuis en gaat daarna naar huis met thuiszorg. Het is essentieel dat zijn patiëntendossier accuraat van hand tot hand gaat in zo’n transmurale zorgketen. Alleen dan kan iemand optimale zorg ontvangen.’ Saffier De Residentiegroep is sterk in geriatrische revalidatie. Een paar verpleeghuizen zijn omgebouwd tot geriatrische revalidatiecentra. Marten Vente: ‘Wij zijn hierin een grote ketenpartner voor de ziekenhuizen. De inzet is om ouderen zo snel mogelijk te laten revalideren na bijvoorbeeld een heupoperatie. Want als een revalidatie bij ouderen lang duurt, loop je het risico dat je ze niet meer in beweging krijgt. Snelheid is dus enorm belangrijk: snel uit het

Vrijheid en toezicht, thuis en in de wijk

Marten Vente is positief over de bijdrage van digitalisering in de ouderenzorg. ‘Als we ouder worden willen we zo lang mogelijk zelfstandig wonen en zelf de regie houden, ook als dat door allerlei beperkingen moeilijk wordt. Met slimme domotica kom je een heel eind, zeker als je die combineert met online dienstverlening. Maar je zult ook toezicht, bewaking en beveiliging moeten regelen - niet alleen thuis maar ook in de buurt. Met de modernisering van de zorg gaan we situaties tegenkomen waar we iets op moeten verzinnen. Wat doe je bijvoorbeeld als een oudere met dementie gaat dwalen door de buurt? Vroeger ging iemand ‘gewoon’ naar een gesloten afdeling, maar nu willen we dergelijke vrijheidsberoving voorko-

minder

TRANS 8

'Je wilt niet de slaaf worden van je laptop of smart phone.'

Foto: Arnaud Roelofsz

op slot

ONDERTUSSEN OP HET WEB ziekenhuis naar de revalidatie en dan daarna naar huis met de huisarts op de achtergrond. Het is heel belangrijk dat iemands dossier bij opname volledig en accuraat meekomt, dat er geen fouten in de overdracht worden gemaakt. Daar is nu nog een grote slag te maken en digitalisering gaat ons daarbij helpen.’ Is digitalisering alleen maar goed? Bert Mulder lacht: ‘De digitale samenleving komt eraan, maar we zijn er nog niet. We zijn op zoek naar een even-

dracht in de transmurale zorgketen wordt alleen maar belangrijker. Dat betekent dat allereerst de privacy-issues en de governance van informatie in iemands medisch dossier in de wet geregeld moeten worden. De volgende stap is het op elkaar afstemmen van de ICTsystemen die zorginstellingen gebruiken. Nu doet men dat vaak nog op zijn eigen manier. De apotheker doet zus, de huisarts doet zo, en het ziekenhuis doet het weer anders. Om optimale zorg aan iemand te kunnen leveren moeten onze

Inzet van digitale middelen kan het zorgcontact versterken wicht. Wat kan wel, wat niet? In de persoonlijke leefomgeving wordt digitaal steeds dwingender, maar je wilt niet de slaaf worden van je laptop of smart phone. De techniek is ruimschoots voorhanden, maar in de toepassing gaat het vaak nog mis. Het grootste risico dat we lopen is dat e-health een succes wordt. Stel je dat eens voor: je woont als oudere nog thuis en hebt vier aandoeningen (vier is standaard). Dan gebruik je zo 10-15 digitale apparaten en apps die je zorg regelen. En stel je nou eens voor dat die niet geïntegreerd zijn, dat alles op zijn eigen manier draait, vormgegeven is, en niet gekoppeld is – dan heb je echt een probleem. Die integratie van de verschillende diensten is heel lastig, maar moet gerealiseerd worden.’ Hoe maak je digitalisering in de zorg tot een succes? Marten Vente wijst erop dat een goede rechtenstructuur een voorwaarde is voor verdere digitalisering. ‘Dataover-

digitale systemen informatie aan elkaar kunnen doorgeven. Er gebeurt al het een en ander, denk aan systemen als POINT en medischegegevens.nl, maar er is nog een weg te gaan. Bert Mulder wijst fijntjes op de noodzaak van een mentaliteitsverandering onder sommige zorgprofessionals: ‘Sommige zorgverleners hebben een afkeer van de computer: ze zijn liever met een patiënt/cliënt bezig en gaan echt niet achter het beeldscherm zitten. Ze zien dat als iets wat tussen hen en de zorgvrager in staat. Maar dat is een misverstand. De inzet van digitale middelen kan het zorgcontact juist versterken, doordat het arbeidsbesparend is. Je houdt tijd over voor persoonlijk contact. Het betekent een tijdsinvestering, want om handig te worden met de computer heb je kennis en vaardigheden nodig. Hopelijk gaan zorgprofessionals dit op tijd inzien en die slag gemotiveerd maken.’ n

Online hulpverlening in het maatschappelijk werk Een jaar geleden zijn de welzijnsorganisaties Zebra, MOOI en VÓÓR Welzijn gestart met www.hulponlinedenhaag.nl. Bewoners kunnen hier terecht voor informatie en hulp op het gebied van welzijn, ondersteuning en maatschappelijke dienstverlening. Een nieuwe groep mensen vindt hierdoor de weg naar het maatschappelijk werk: mensen die overdag werken en dan geen tijd hebben om informatie in te winnen over bijvoorbeeld schulden of relatieproblemen. De laagdrempeligheid en de mogelijkheid om je anoniem aan te melden, maken de website een toegankelijke vorm van hulp vragen. Het team Hulp Online bestaat inmiddels uit twaalf maatschappelijk werkers. Uitbreiding is eenvoudig want alle maatschappelijk werkers van Zebra, MOOI en VÓÓR Welzijn zijn inmiddels getraind in het online hulpverlenen. In één jaar hebben honderden mensen via kort contact, online een antwoord op hun vraag gekregen; zijn er 109 mensen via de chat geholpen, en nog eens 61 mensen online intensief begeleid. Om ervoor te zorgen dat de website nog toegankelijker wordt, werken we samen met andere online hulporganisaties. n

TRANS 9

NETWERkTHEMA

Nieuwe app voor Parkinsonpatiënten

Cue2Walk Mensen met de ziekte van Parkinson hebben soms bij het

en lijken als aan de vloer genageld. Verder lopen lukt vaak niet. In samenwerking met de Haagse Hogeschool heeft Sophia Revalidatie een app ontwikkeld om mensen te helpen opnieuw te starten met lopen na freezing. BETSY NIEUWHOF, PATIËNTENCOMMUNICATIE SOPHIA REVALIDATIE

Zorgvernieuwing Fysiotherapeut en manueel therapeut Eelco Sengers is een tijd lang unitmanager geweest bij Sophia Revalidatie Westeinde. Nu werkt hij ook voor het Kenniscentrum van Sophia Revalidatie als stafmedewerker zorginnovatie. De fysiotherapeuten in het Westeinde wilden graag dat er iets werd ontwikkeld voor de patiënten met Parkinson. Eelco dacht meteen aan een app en heeft hiertoe een verzoek ingediend.Sophia Revalidatie honoreerde dat en stelde een bedrag beschikbaar vanuit het zorgvernieuwingsgeld van de zorgverzekeraars.

Enthousiaste

reacties

in het land

Samenwerking met de Haagse Hogeschool Eelco Sengers: ‘Het ontwikkelen van de app konden wij natuurlijk niet alleen. TRANS 10

De app geeft de prikkel die nodig is

We hebben als revalidatie kennis van het ziektebeeld en hadden wel ideeën waaraan de app moest voldoen. De technische kennis moesten we elders zoeken. Hiervoor hebben we contact gezocht met de Haagse Hogeschool, opleidingen Communication & Multimedia Design en Informatica.’ Het resultaat is een app voor IPhone of IPod die op het moment van freezing de patiënt een prikkel geeft, waardoor hij het lopen hervat.

Hoe het werkt Mensen met Parkinson kunnen goed reageren op een externe prikkel, zoals een trilling, (mars)muziek of het geluid van een metronoom. Eelco Sengers: ‘De app geeft de prikkel die nodig is. De Iphone wordt op het been gedragen en registreert freezing. Als daar sprake van

is, geeft deze de prikkel af. De app kan worden ingesteld voor lopen binnenshuis en buitenshuis: je loopt immers binnen heel anders dan buiten.’

AppStore De app is klaar. In het land is heel enthousiast op Cue2Walk gereageerd, vervolgt Sengers. ‘We willen hem graag aanbieden aan de AppStore als hij gevalideerd is. Helaas zijn daar nog geen fondsen voor gevonden. Wel zagen we dat de TU Twente een loophulpmiddel voor patiënten met Parkinson voor Googles MyGlass wil ontwikkelen. Hiermee is nu een samenwerking gestart om de app ook voor Google Glass bruikbaar te maken. In deze ontwikkeling wordt de validatie van Cue2Walk meegenomen. Dan kan hij bijna op de markt komen.’ n

Foto ter beschikking gesteld door Sophia Revalidatie

lopen last van wat wel “freezing” heet. Ze staan opeens stil

NETWERkTHEMA

Dichter bij de cliënt door zorg op afstand

Gemiva-SVG Groep start digitale ondersteuning Met het project Digitaal Dichtbij start de Gemiva-SVG Groep ambulante dienstverlening bij de cliënten thuis via een speciaal voor hen ontworpen computerprogramma. Het programma is gebruiksvriendelijk gebouwd, in eerste instantie voor mensen die verstandelijk en/of lichamelijk beperkt zijn. Maar door de overzichtelijke en duidelijke opzet is het ook geschikt voor andere mensen die niet zo digitaal zijn, zoals ouderen en mensen die niet (meer) kunnen lezen en schrijven.

Videobellen, mailen en huisbezoek Het is nu gebruikelijk dat een ambulant begeleider één of twee keer per week bij een cliënt thuis komt en met hem de lopende zaken doorspreekt. ‘Dat kan beter én efficiënter’, vertelt Ben Eijsink, projectleider bij de GemivaSVG Groep. ‘We hebben hiervoor een digitaal platform ontwikkeld, waarop cliënten via hun computer sneller kunnen communiceren met hun begeleiders.’ Cliënten kunnen via het beveiligde platform op vaste momenten videobellen met hun begeleiders. Waar nodig wordt dit contact gevolgd door een huisbezoek. Korte, praktische vragen kan de cliënt op ieder moment mailen of met een videoboodschap inspreken. De medewerkers van de afdeling Ambulante Dienstverlening bekijken dagelijks alle boodschappen en geven direct antwoord op korte, eenvoudige vragen. Dat kan met een mail, maar ook met een videoboodschap. De rest wordt besproken tijdens het vaste contactmoment tussen de begeleider en de cliënt. De mails en videoboodschappen kan de cliënt opslaan in zijn logboek. Zo kan hij de antwoorden nog eens opzoeken als hij het even vergeten is.

Vrees voor deze manier van werken opzij zetten

Foto ter beschikking gesteld door Gemiva-SVG Groep

HANS VAN AMSTEL, GEMIVA-SVG GROEP

Kostenverlagend en kwaliteitsverhogend Het project is begin dit jaar gestart, vertelt Ben Eijsink. ‘Zowel begeleiders als cliënten moeten nog wel hun vrees voor deze manier van werken opzij zetten. Dat is nu gaande. Als de ambulante dienstverlening straks overgaat van de AWBZ naar de gemeentelijke Wmo, gaat dit gepaard met een forse budgetkorting. We zullen dus efficiënter moeten werken. Dat kan met Digitaal Dichtbij. Tegelijkertijd ben ik ervan overtuigd dat de dienstverlening aan de cliënt beter gaat verlopen. Cliënten krijgen sneller respons op soms kleine problemen. Daarmee kun je escalatie voorkomen.’ Meer informatie over het project Digitaal Dichtbij is te verkrijgen bij Ben Eijsink, regiomanager van de Gemiva-SVG Groep, te bereiken via [email protected]. n TRANS 11

NETWERkTHEMA

Digitalisering van Bronovo op hoger niveau gebracht

Soarian ondersteunt protocollen en Hogere kwaliteit, meer veiligheid en efficiency: zomaar wat voordelen van Soarian, het EPD-systeem dat meet, registreert én zorgpaden uitstippelt. Bronovo is in Nederland de eerste gebruiker. Voor de transmurale partners is Soarian toekomstmuziek. FRANCINE VAN DER WIEL Voorbeeld: workflow bij ondervoeding

TRANS 12

Ondersteunen, niet overnemen Gio is twee jaar bezig geweest voor alle vakgroepen, stap voor stap, zorgpaden uit te stippelen, met per diagnose één of

meer alternatieve behandelroutes. Uiteraard is dat gebeurd in overleg met alle betrokken zorgverleners – verpleegkundigen, specialisten, arts-assistenten – want een mooi systeem is leuk, maar mensen moeten er wél mee willen werken. 'Iedereen moet het eens zijn over de protocollen die het systeem aanbiedt,

Soarian heeft de transmurale keten veel te Foto: Frank van der Burg

Eerst maar even die naam: wat betekent Soarian in hemelsnaam? Projectmanager Gio Tettero van Bronovo: 'Het is afgeleid van “to soar”, op grote hoogte zweven.' Want dat is het doel van het nieuwe EPD-met-extra's: kwaliteit, veiligheid en efficiency op een hoger niveau brengen. Wat Soarian is en hoe dat doel wordt bereikt, illustreert hij met een relatief eenvoudig voorbeeld. Met zijn team heeft Gio Soarian-software ingericht voor de workflow bij ondervoeding (toepasselijk SNAQ gedoopt). Op grond van de gegevens die een verpleegkundige invoert, berekent het systeem of een patiënt ondervoed is. Wijzen de cijfers op lichte ondervoeding, dan stuurt het systeem een seintje naar de voedingsassistent in de keuken: er moet een aanvulling op het menu komen. Is er sprake van matige tot ernstige ondervoeding, dan gaat alle relevante informatie automatisch naar de diëtiste. Na een bezoek aan de patiënt stelt deze een behandelplan vast. 'Als verpleegkundige

ben je dus klaar zodra je je bevindingen hebt ingevoerd. Soarian zorgt voor de vervolgacties.'

bieden Projectleider Gio Tettero: 'De techniek is niet het probleem, maar maatschappelijk zijn we nog niet zo ver.’

NETWERkTHEMA

Foto: Frank van der Burg

stroomlijnt processen

'Er blijft keuze. Als het goed is, werkt het bevrijdend.'

want als je honderd verschillende mogelijkheden per diagnose in het systeem opneemt, schiet je nog niets op. Het systeem zal wel steeds vragen of je een voorgesteld zorgpad wilt activeren of niet. Er blijft dus keuze. De bedoeling van Soarian is werkprocessen ondersteunen, niet overnemen. Als het goed is, werkt het niet beklemmend maar bevrijdend.'

Logistiek bepalend voor succes Soarian brengt de digitalisering zo op een hoger niveau en stroomlijnt de processen in het ziekenhuis. Het maakt daarnaast zichtbaar welke protocollen de beste resultaten opleveren en dus de voorkeur genieten. Zo kan steeds scherper op kwaliteit en veiligheid worden

gestuurd, terwijl ook de efficiency wordt verhoogd, onder andere doordat er veel minder verspilling van onderzoek is. In Nederland is Bronovo het eerste ziekenhuis dat Soarian heeft ingevoerd. Het Erasmus Medisch Centrum en het Universitair Medisch Centrum Groningen zullen binnenkort volgen. 'Dat een klein ziekenhuis als Bronovo zich zo op de procesgang richt, is wel bijzonder,' heeft Gio gemerkt. 'Maar ook in andere branches zie je dat processen en logistiek bepalend zijn voor je succes.'

Grote winst in transmurale toepassing Het laat zich raden dat Soarian ook de transmurale zorg veel te bieden heeft, al was het maar omdat het werken met het

systeem leidt tot grotere eenduidigheid en meer structuur in de gegevensregistratie. Technisch zou het mogelijk zijn Soarian nu al uit te breiden met “lijntjes” naar zorginstellingen en eerstelijnszorgverleners buiten Bronovo. Gio ziet wel mogelijkheden om die informatieoverdracht op een vrij simpele manier vorm te geven. 'Via een portal zouden huisartsen, bijvoorbeeld met hun UZI-pas, toegang kunnen krijgen tot relevante gegevens. Uiteraard wél met toestemming van de patiënt.' En daar raakt hij aan een gevoelig punt: de privacy. Met de discussie over het LSP nog vers in het geheugen denkt Gio dat we waarschijnlijk jaren verder zijn voor de hele transmurale zorgketen in Soarian kan worden opgenomen. 'De techniek is niet het probleem, maar maatschappelijk zijn we nog niet zo ver. Er spelen principiële vraagstukken mee waarvoor eerst een wettelijk kader moet worden geschapen.'

Traject van continue verbetering De invoering van Soarian is dus nog niet voltooid en zal voortdurend in beweging blijven. De medische wetenschap staat immers niet stil. Technieken verbeteren, inzichten verschuiven, organisaties veranderen, er komen nieuwe medicijnen op de markt. 'Wij zijn steeds bezig zaken aan te passen en toe te voegen; het is een traject van continue verbetering. Ik ben trots dat wij dat in Bronovo kunnen doen.' n TRANS 13

NETWERkTHEMA

Weten wat er speelt

Familienet verhoogt betrokkenheid bij zorg Alledaagse belevenissen van bewoners eenvoudig delen met de familie: dat is Familienet van Florence

Partner en familieleden blijven eenvoudig op de hoogte van de dagelijkse bezigheden van de bewoner

in het kort. Via een beveiligde pagina op het internet delen familieleden en verzorgenden foto’s, berichten en belevenissen met elkaar. JOSÉ VAN SANTEN, FLORENCE

Als een naaste verhuist naar een woonzorgcentrum of verpleeghuis, verandert er veel. Vaak willen familieleden nauw betrokken blijven bij het dagelijks leven van de bewoner. Naast een bezoek aan de cliënt en een gesprek met de medewerkers is nu ook digitaal contact mogelijk via Familienet. De eenvoud van het programma is te vergelijken met Facebook. Op elk gewenst moment kunnen familie en verzorgenden berichten en foto’s sturen. Met de bijbehorende agenda is het eenvoudig afstemmen wie wanneer een bezoek brengt aan de bewoner en aan welke activiteit de bewoner kan deelnemen. Voor mensen die op grote afstand of in het buitenland wonen, biedt Familienet een slim alternatief om goed op de hoogte te blijven. De eerste contactpersoon van de bewoner bepaalt wie toegang krijgt tot Familienet.

Meerwaarde Projectleider Marian van Schie: ‘Familieleden vinden het fijn om te horen dat hun moeder genoten heeft van een wandeling of samen koffie drinken. Voordat we gebruik maakten van Familienet deelden we dit soort informatie nauwelijks. Wat we nu merken is dat deze informatie voor familie juist een flinke meerwaarde heeft. Ze zijn daardoor meer betrokken bij de cliënt en de zorg.’ Van Schie geeft aan dat het wel belangrijk is om richtlijnen in acht te nemen. ‘We hebben ervoor gekozen geen medische gegevens te delen via Familienet. Over dat soort zaken gaan we TRANS 14

Foto: Studio Oostrum

De dagelijkse dingen

persoonlijk in gesprek of via de telefoon. Ook in geval van discussies spreken we elkaar persoonlijk. Daarvoor is een medium als Familienet minder geschikt.’

Weinig inzet van personeel Familienet won de Innovatieprijs 2011 binnen Florence. De jury koos Familienet als winnaar omdat het de familieparticipatie vergroot en met weinig inzet van personeel te realiseren is. Inmiddels beschikken zeven locaties van Florence over Familienet. Familienet is gratis. n

‘Het is fijn om juist iets over de dagelijkse dingen te horen. En niet alleen als er écht iets mis is. We zien aan de foto’s hoe onze moeder nog steeds geniet.’ - Zoon van bewoonster PG-afdeling locatie Duinstede

NETWERkTHEMA

Digitale informatie over patiënten op Intensive Care

HagaZiekenhuis informeert familie via speciale website In het HagaZiekenhuis krijgen de

Wie heeft toegang tot de website?

familieleden van een patiënt op de

De contactpersoon van de patiënt krijgt de gegevens die toegang geven tot de website. Hij kan zelf bepalen aan wie hij die gegevens doorgeeft.

Intensive Care toegang tot een beveiligde website. Hierop staat veel informatie over de situatie van de

familie steeds hoe het gaat met hun geliefde. BART VAN WOLFEREN, HAGAZIEKENHUIS Bij iemand willen zijn Als iemand wordt opgenomen op de Intensive Care is dat ingrijpend. Want de toestand van de patiënt is ernstig. Familieleden zijn vaak erg ongerust en willen voortdurend weten hoe het gaat. Sommigen zouden wel altijd bij de patiënt willen zijn. Maar dat gaat natuurlijk niet. Het HagaZiekenhuis heeft een goede oplossing bedacht voor deze situatie. De familieleden krijgen toegang tot een beveiligde website. Op deze website staat informatie over de situatie van de patiënt. Er is ook een dagboek, waarin iedereen zijn ervaringen kan opschrijven. Hierdoor zijn alle naasten altijd goed op de hoogte. Ook als zij er niet bij kunnen zijn.

Voordelen voor familie en patiënt

Alle naasten weten via de website hoe het met hun geliefde gaat. Ook als zij er niet bij kunnen zijn.

dat gesprekken met familieleden vlotter verlopen. De mensen weten al veel en hebben meer concrete vragen. Dat spaart tijd en verhoogt de kwaliteit van het gesprek.’ ‘Familieleden die de website gebruiken worden nog meer betrokken. Soms gaan zij zelfs meedenken. Zij ervaren de website als een manier om erbij te zijn. Maar ook de patiënt zelf gebruikt de website. Meestal niet tijdens de opname. Dan kan hij vaak weinig doen. Maar later kan hij bladeren door het dagboek. Dat helpt hem om het verblijf op de Intensive Care te verwerken.’ n

Foto: Studio Oostrum

patiënt. Dankzij de website weet de

De familieleden vinden op de website de volgende mogelijkheden: • informatie over de situatie van de patiënt; • informatie over het verblijf op de Intensive Care; • informatie over de apparaten die rond het bed staan; • een dagboek om aantekeningen te maken; • een agenda om afspraken over bezoek te maken; • gelegenheid om een familiegesprek aan te vragen. Kijk voor meer informatie op www.hagaic.nl

Familieleden die de website gebruiken worden nog meer betrokken

Intensivist Piet Melief is een van de initiatiefnemers. Hij noemt de voordelen. ‘Je merkt TRANS 15

HET VERHAAL VAN...

Meneer Van Erkel,

‘Mensen ervaren Meneer Van Erkel, 92 jaar, 25 jaar vrijwilliger bij Respect, heeft de wereld zien veranderen. Jarenlang legde hij ziel en zaligheid in het kopiëren, stencilen en rapen van het huisblad. Niets digitalisering of automatisering! Het uitwerken van interviews doet hij ook nu nog steeds met de hand. In een sierlijke, bijna “oud-Hollandsche” stijl, maar voor de kenner redelijk te lezen. ‘Ik ga interviews echt niet digitaal aanleveren. Dat zoeken naar de letters op het toetsenbord - zonde van mijn tijd!’ Deze digibeet moet wel kritisch zijn over de digitalisering in de zorg.

Foto’s: Ronald van Erkel

KIM VAN BEMMEL, COMMUNICATIEMEDEWERKER RESPECT ZORGGROEP

TRANS 16 Gezellig een praatje maken

HET VERHAAL VAN...

vrijwilliger bij Respect:

zo veel meer aansluiting met de maatschappij’ Kennis van muziek Maar, wat blijkt? Hij heeft wel een pc! ‘Tot drie jaar terug had ik er geen behoefte aan. En het was ook niet nodig. Maar mijn dochter en haar man dachten daar heel anders over. Zij kochten een computer voor mij. Ook ik moest mee met de tijd. En nu durf ik wel te zeggen dat ik aardig mijn weg gevonden heb op het world wide web. Ik gebruik het ook voor mijn vrijwilligerswerk. Voor cliënten draai ik regelmatig muziek. Voordat ik hen bezoek, surf ik op het net, op zoek naar achtergrondinformatie over een componist. De cliënten vinden dat heel leuk. “Hoe weet u dit toch allemaal?”, vroeg een van hen onlangs.’

Praatje in de trein Drie maal per week reist meneer Van Erkel vanuit Santpoort met de bus, trein en tram naar Respect. Door de komst van de mobiele telefoon zijn de sociale contacten tijdens zijn reis veel minder geworden. ‘Negen van de tien

mensen in de trein kijken voortdurend op hun smartphone. Dat vind ik jammer. Met die ene persoon die dat niet doet, probeer ik altijd een praatje te maken.’ En daardoor krijg je soms bijzondere gesprekken. Zo kwam hij onlangs in gesprek met een dame. Zij vroeg waar de reis naar toe ging. Hij vertelde over zijn vrijwilligerswerk en dat hij sinds kort nog maar drie keer in de week deze reis aflegde. Voor zijn operatie kwam hij vier keer in de week naar Respect. Maar helaas gaat dat nu niet meer. ‘Mevrouw vroeg waar ik geopereerd was. Daarop antwoordde ik: ‘Aan mijn heup’. Nee, ik bedoel in welk ziekenhuis. ‘In het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk. Door dr. Oei.’ De dame in kwestie lachte hartelijk. ‘Wat een toeval. Dat is mijn man.’

Skype ‘Ik spreek veel cliënten. Veel van hen hebben profijt van de digitalisering. Zo communiceren zij bijvoorbeeld digitaal met familie en vrienden die soms ver

weg wonen. Een paar weken geleden had ik met een cliënt afgesproken om samen muziek te luisteren. Ik moest even op de gang blijven wachten, want hij was nog in gesprek met zijn zus in Australië. Via Skype. Via de iPad liet hij zijn gerenoveerde kamer zien. Hoe de flexibele douchewand werkt en hoe handig zo’n multifunctioneel lcdscherm kon zijn. Televisie kijken, internet gebruiken en je zorgdossier oproepen. Mooi toch? Mensen ervaren zo veel meer aansluiting met de maatschappij. Een druk op de knop en je bent aan de andere kant van de wereld.’ n Hoe ervaart u de automatisering in de zorg? ‘Nou niet! Er zijn toch nog geen robots?’ De heer Vrolijk, cliënt

Komt er door de automatisering meer tijd en aandacht vrij voor persoonlijke ontmoetingen? ‘Op het eerste gezicht maken niet alle vormen van automatisering meer tijd vrij. Denk aan het ECD. Veel tijd gaat verloren aan administratie. De persoonlijke ontmoetingen met een cliënt worden daardoor minder spontaan. Er moet tijd voor worden ingepland. Daarentegen zijn alle gegevens altijd en overal paraat, is er een duidelijk overzicht en kunnen wijzigingen makkelijk worden doorgevoerd. Daardoor ervaren cliënten meer rust en aandacht tijdens de contactmomenten.’ Debby van Setten, praktijkbegeleider

TRANS 17

NETWERkTHEMA

Rabobank zoekt ouderen op in de wijk

Workshop internetbankieren bij Saffier Kortgeleden heeft de Rabobank een workshop internetbankieren verzorgd in locatie Swaenehove van Saffier De Residentiegroep. Een aankondiging in de wijkkranten leverde zo’n honderd belangstellenden op uit de wijk.

Aanleiding ‘De vestigingen van de Rabobank worden steeds minder vaak bezocht’, vertelt Ellen Bekkering, Rabobankdirecteur in Den Haag. ‘Dus zijn we met klanten in gesprek over andere manieren om hen te helpen bij hun bankzaken. Gemak, eigen regie houden, dus je zaken zelf blijven regelen: dat is voor velen heel belangrijk. Daarom bieden we al een paar jaar een workshop internetbankieren aan. Dichtbij onze klanten, in de wijk.’

‘De meeste deelnemers zijn dik tevreden’

en het echt thuis gaan doen.’ Tineke ziet de voordelen van bankieren via internet. ‘Bijvoorbeeld bij online aankopen en het reserveren van een voorstelling. Het is even een stap om over de onzekerheid heen te komen.’

Nooit te oud om te leren Over de onzekerheid heen Workshopleider Cees Brokke en een collega van de Rabobank hebben de wijkhuiskamer in Swaenehove omgetoverd tot leslokaal. Laptops, een beamer en een prachtig workshopboek liggen klaar als de deelnemers arriveren. Mevrouw Tineke Wubben is een van hen. ‘Ik werk wel met de computer, maar mijn man doet de bankzaken. Zelf wil ik dat ook kunnen. Toen ik de advertentie zag, dacht ik: nu grijp ik mijn kans.’ Ze is enthousiast over de workshop: ‘In een kleine drie uur heb ik veel geleerd. Cees vertelde alles duidelijk en in kleine stappen. Nu moet ik zelf gaan oefenen TRANS 18

Cursusleider Cees Brokke vindt dat je wel met een computer moet kunnen werken om deel te nemen aan de workshop. Hij vertelt dat veel ouderen dat met veel plezier doen. Zoals die mevrouw van tegen de negentig die via Skype contact heeft met de kleinkinderen en naar de workshop kwam om dan ook maar internetbankieren te leren.

‘In een kleine drie uur heb ik veel geleerd Cees is een ervaren workshopleider. Hij heeft 36 jaar bij de Rabobank gewerkt en is ook een beetje in de leeftijd van de doelgroep. Cees: ‘Ik vind het geweldig om te doen en de meeste deelnemers zijn dik tevreden. Ik praat makkelijk en houd rekening met de diverse niveaus in een groep. Ik peil regelmatig even of de boodschap duidelijk is en knip de lesstof in kleine stukjes.’ n

Foto: Arnaud Roelofsz

RIA VAN HAAFTEN, SAFFIER DE RESIDENTIEGROEP

WIJ WERKEN SAMEN

Project ‘Langer thuis met dementie’

Kwaliteit en kostenreductie door digitale innovaties CZ wil als zorgkantoor innovaties in de langdurige ouderenzorg mogelijk maken, maar wil niet dat elke organisatie zelf het wiel uitvindt. Gestimuleerd door de CZ-innovatie-gelden werken vier zorgaanbieders in Den Haag en Gouda samen aan het project: “Langer thuis met dementie”, waarin zij samen zorginnovaties ontwikkelen. Naast Cardia, Humanitas Woonzorgplus, Florence en de Vierstroom, neemt Focus Cura Zorginnovatie deel als technologiebedrijf en als adviseur voor adequate technologie. De Haagse Hoogeschool is betrokken bij het evaluatieonderzoek. MARLEEN

OTOIDE-VREE, CARDIA

Ondersteuning van cliënt en mantelzorger Als mensen met dementie langer thuis blijven wonen en minder contacturen van zorgmedewerkers nodig hebben, kan dit tot een aanzienlijke kostenreductie leiden. Maar dit kan alleen als thuis de veiligheid, zekerheid en comfort zijn gewaarborgd. De zorginnovaties worden ingezet om zowel de cliënt als de mantelzorger te ondersteunen. Het idee hierachter is: ik zorg voor mezelf, mijn mantelzorger zorgt voor mij en de zorgverlener ondersteunt. De zorgverlener komt alleen als het echt nodig is.

Integrale aanpak De innovaties ondersteunen verschillende domeinen van het leven van een cliënt. Door gerichte ondersteuning op vier fronten, kan iemand langer in zijn vertrouwde omgeving wonen. Zo kan de ene innovatie de toepasbaarheid van een

Foto: Mariken de Jong, Vierstroom

De partners in het innovatieproject “Langer thuis met dementie”

andere mogelijk maken. De aanpak verhoogt de zelf- en samenredzaamheid van de cliënt, waarbij ook de mantelzorger gerichte ondersteuning krijgt. Concreet hebben de samenwerkingspartners de volgende vier innovaties voor ogen. • De woon- en leefomstandigheden worden met sensoren gemonitord om mogelijk onveilige situaties tijdig op te merken. • De dagindeling en het dagritme worden ondersteund met bv. een waarschuwing dat het tijd is voor een activiteit. • Digitale medicatiebegeleiding • Eenvoudig in (digitaal) contact komen met een zorgverlener, mantelzorger of huisarts.

Leren 35-40 Cliënten uit de vier zorgorganisaties nemen deel aan het project, dat heel 2014 loopt. De Haagse Hoogeschool gaat uitgebreid evalueren hoe zij en hun mantelzorgers de innovaties ervaren. Ook de benodigde competenties van de medewerkers worden hierin meegenomen. Met deze nieuwe kennis en ervaring zal aan het einde van het project zicht zijn hoe en onder welke omstandigheden ook andere cliënten en hun mantelzorgers baat kunnen hebben van het “zelfzorgpakket” van de vier innovaties en hoe zorgmedewerkers hierin adequaat de cliënten kunnen ondersteunen. n TRANS 19

NETWERkTHEMA

Inzet van domotica bij Respect Zorggroep

Technische snufjes in de zorg In de zorg worden steeds meer elektronische hulpmiddelen gebruikt: met een mooi woord “domotica”. Soms gaat het om eenvoudige, bekende apparaten, maar er zitten ook echt nieuwe snufjes tussen. PEP ging een kijkje nemen bij De Zeeleeuw, een afdeling op de locatie Quintus voor oudere cliënten met lichamelijke beperkingen van Respect Zorggroep. FREYA LIGTENBERG, REDACTEUR PEP DEN HAAG

De bedsensor waarschuwt als iemand uit bed stapt

TRANS 20

Foto: Ronald van Erkel

Bedsensor Verpleegkundige Lisette Koppert neemt ons mee naar de huiskamer. Daar hangt een beeldscherm waarop alle kamernummers staan met ernaast vier knoppen. Bij sommige brandt een groen lichtje, wat betekent dat de bedsensor aanstaat. Vroeger had iedereen een bedhek, maar een bewegingssensor geeft de cliënten meer bewegingsvrijheid terwijl het personeel hen toch in de gaten kan houden. De sensor geeft een waarschuwing als iemand uit bed stapt. ‘Dan gaat er bij mij een bel over,’ vertelt Lisette. ‘Ik zie dan op mijn ontvanger de naam van de cliënt en ga dan snel naar hem of haar toe. Zo gaat er ook een bel over als iemand een hard geluid maakt. Dan gaan we vragen of alles in orde is.’

NETWERkTHEMA

woordig toegang geven tot ruimtes waarin zij geen gevaar lopen.’ Het multidisciplinair team van de instelling (arts en andere behandelaars) bepaalt altijd samen met de cliënt of diens familie, welke middelen en maatregelen worden toegepast. Dat geldt ook voor het gebruik van domotica. Weigert iemand wel eens een hulpmiddel? ‘Zeker,’ aldus Marzena. ‘Als een cliënt iets echt niet wil, gebruiken we het niet, of zetten we een ander middel in. Zo staat er nu bij een cliënt een babyfoon. Zij kan door de ziekte van Parkinson niet zelf bellen. De aanwezigheid van een babyfoon geeft haar een veilig gevoel.’

Soms net magie Een halsalarm geeft een veilig gevoel

Camera’s Lisette klikt weer op een knopje. Op het beeldscherm is de gang te zien, en daarnaast het scherm in de woonkamer waar we voor staan. Daar hangen dus ook camera's? ‘Ja, dat zijn zogenoemde dwaalsensoren. Als er 's nachts iemand over de gang loopt, gaat er een alarm af. Dan kunnen wij op dit scherm zien wie het is.’ Lisette neemt ons mee naar een van de kamers en wijst op een wit apparaatje met een camera-oog. ‘Dat kunnen we plaatsen in alle kamers waar het nodig is. Als we het niet gebruiken, zetten we het met het oog naar de muur.’ Lisette schuift de wand van de badkamer opzij, waardoor er een open ruimte ontstaat. Ze wijst op een rail aan het plafond. ‘Daaraan kan een tilsysteem worden bevestigd. Vroeger gebruikten we tilliften die op wieltjes door de kamer werden gereden. Nu rijd ik de cliënt met

één druk op de knop naar het toilet of de douche. Dat is gemakkelijker en vooral veel veiliger.’ Het klinkt eigenlijk heel mooi allemaal. Maar zijn er ook nadelen? ‘Dit systeem is gevoeliger,’ vertelt Lisette. ‘Er gaat gauw iets stuk. Dan moet het soms opgestuurd worden en ben je het weken kwijt.’

Meer vrijheid ‘De inzet van domotica is echt bedoeld voor de cliënten,’ vertelt Marzena Krosnicka, afdelingshoofd bij Respect Zorggroep. ‘Het is voor hun veiligheid en we hoeven hierdoor minder vrijheidbeperkende maatregelen te nemen. Ook het aantal rustgevende medicijnen is hierdoor teruggebracht.’ Cliënten van de psychogeriatrische afdelingen hebben vooral meer bewegingsvrijheid gekregen. ‘Waar we vroeger cliënten binnen moesten houden, kunnen we hun tegen-

De vraag is natuurlijk wat de cliënten er zelf van vinden. We vragen het aan mevrouw Vellinga, die in bed ligt met een alarmsysteem om haar hals. Lachend

‘We hoeven minder vrijheidbeperkende maatregelen te nemen’ vertelt ze: ‘Nou, dat vind ik zo veilig als wat. Gisteren speelde hier een grote band met veel slagwerk. Ik kon niet meer zitten en mijn oren deden pijn. Toen ik op de knop drukte, kwam de verzorger me halen. Hoe hij dan weet waar ik ben, weet ik niet.’ Terwijl we zitten te praten gaat het zonnescherm naar boven. ‘Dat vind ik zo gek,’ reageert mevrouw Vellinga. ‘Als de zon schijnt, gaat dat scherm naar beneden. En als hij weg is, gaat het weer naar boven, zomaar vanzelf.’ Domotica: het is soms net magie. n TRANS 21

NETWERkTHEMA

Cardia digitaliseert papieren zorgdossiers

Ervaringen mantelzorger met Elektronisch CliëntenDossier Door de zorgdossiers te digitaliseren wil Cardia de kwaliteit van zorg verbeteren. Voor de ontwikkeling van het Elektronisch CliëntenDossier (ECD) heeft Cardia, naast de zorgverleners en techneuten, ook een vertegenwoordiger van de cliënten laten meedenken. Denis Gabriel van der Linden, lid van de Centrale Cliëntenraad en voorzitter van de regionale cliëntenraad, heeft kritisch en constructief bijgedragen aan deze ontwikkeling. Wat zijn zijn ervaringen? OTOIDE-VREE, CARDIA

Privacy Gabriel van der Linden vertelt dat hij vooral wijzigingen heeft voorgesteld op het gebied van de bescherming van de cliëntgegevens. Als directeur van o.a. een automatiseringsbedrijf heeft hij hier bij uitstek verstand van. De papieren zorgdossiers lagen voorheen bij de cliënt op de kamer, zodat deze gemakkelijk geraadpleegd konden worden door de familie. Dit kan nog steeds, mits er per contactpersoon toestemming is van de cliënt. Het ECD is te raadplegen via computers in de locatie of op tablets van familie zelf. In digitale vorm is de privacy beter gewaarborgd. Zo mogen de medewerkers van de facilitaire dienst niet de persoonlijke gegevens inzien.

Leesbaar voor mantelzorger Zijn moeder woont in Landscheiding (Mariahoeve) en ontvangt daar verpleeghuiszorg. Op haar afdeling is de pilot gestart. Het voordeel van het ECD, TRANS 22

vertelt hij, is de leesbaarheid. Voorheen vulden veel verschillende handschriften het papieren dossier – waarvan sommige beter leesbaar dan andere. Uiteraard is het bijhouden een belangrijke voorwaarde voor succes, maar dat geldt ook voor het papieren dossier.

Directe communicatie De communicatie van de familie met de verzorgende is sterk verbeterd met de komst van het ECD, ervaart Gabriel van der Linden. Voorheen was het lastig om de EVV’er te treffen als hij zijn moeder bezocht: zij had of een andere dienst of was druk met een andere bewoner. Soms gaf hij dan een bericht door aan iemand die er toevallig was. Met het ECD kan hij eenvoudig een bericht sturen direct aan de juiste persoon. Zodoende vergeet hij het minder snel. De persoonlijke communicatie blijft prettig, doordat de EVV’er hem belt als dat nodig is.

Het ECD wordt nu stap voor stap uitgerold naar andere etages en locaties. Gabriel van der Linden vindt het ECD makkelijk in het gebruik, ook op een tablet. Ouderen die verzorgingshuiszorg ontvangen, kunnen zelf hun dossier lezen en begrijpen. Hij hoopt dan ook dat deze ouderen ondersteuning krijgen bij het leren omgaan met computers en het ECD. n

Denis Gabriel van der Linden

Foto: Marleen Otoide-Vree

MARLEEN

NETWERkTHEMA

Het is even wennen, dat wel

Personeel WZH blij met Digitaal ZorgDossier In 2012 is WoonZorgcentra Haaglanden (WZH) gestart met een pilot van het Digitaal ZorgDossier (DZD). Na een succesvolle afronding is in 2013 het DZD ingevoerd in alle woonzorgcentra van WZH. Ondertussen zijn de papieren zorgdossiers opgeborgen en wordt op bijna alle locaties gewerkt met iPads. Ron Luijken, woonzorgbegeleider bij WZH Leilinde en werkzaam op een PG-afdeling, vertelt.

LISANNE VAN DAALEN DE JEL, WZH “Super users”

‘Het grootste voordeel van het DZD ten opzichte van het papieren dossier vind ik het overzicht. Ik kan heel makkelijk filteren en snel gegevens ophalen die ik nodig heb. Voorheen, bijvoorbeeld na een vakantie, was ik per dossier een kwartier aan het lezen om weer op de hoogte te zijn. Nu heb ik alle dossiers van mijn cliënten in datzelfde kwartier gelezen. Daar komt bij dat ik geen last meer heb van moeilijk leesbare handschriften. Soms kon ik zelfs mijn eigen handschrift niet lezen’, grapt de woonzorgbegeleider. Maar er zijn meer voordelen: ‘De samenwerking tussen verpleegkundigen, verzorgenden en behandelaren is verbeterd. We kunnen met meerdere disciplines tegelijk in het DZD. De overdracht gaat stukken sneller en de voorbereidingstijd voor een multidisciplinair overleg (MDO) is veel korter. Alle tijd die we winnen, kunnen we direct inzetten voor de cliënt!" Wat Ron ook heel prettig vindt, is dat hij nu meer op de afdeling is. ‘Ik hoef me niet meer af te zonderen op een kamer met een pc. Ik

Voor Ron was de overstap naar het DZD niet groot. Hij heeft er namelijk al ervaring mee opgedaan bij een vorige werkgever en hij heeft thuis een iPad. Maar voor veel van zijn collega’s was het nieuw. ‘Iedereen heeft trainingen gevolgd en duidelijke instructies gekregen. Daarnaast zijn er “super users” aangewezen, van wie ik er een ben. Deze “super users” ondersteunen collega’s bij het werken met het DZD. Het was voor veel collega’s wennen, maar nu kunnen we ons moeilijk voorstellen hoe het eerst was. Sommigen die eerder niets van een tablet moesten hebben, hebben er nu ook één voor thuis gekocht.’ n

'Ik kan rapporteren in de huiskamer.'

kan rapporteren met de iPad op een stoel in de huiskamer. Mocht er wat gebeuren, dan ben ik er meteen bij en familieleden en collega’s kunnen me direct aanspreken.’

Foto ter beschikking gesteld door WZH

Meer tijd voor cliënt

TRANS 23

NETWERkTHEMA

Genomineerde digitale wervingscampagne met follow-up

Gezocht: medewerkers met oog voor een verhaal

Foto ter beschikking gesteld door HWZ+

Net als voor andere zorgorganisaties is het voor Humanitas Woonzorgplus (HWZ+) niet makkelijk om medewerkers te vinden, met name op niveau 3 en 4. Daarom startte HWZ+ in 2012 een gerichte wervingsactie. Maar ... hoe werf je schaars personeel en breng je tegelijkertijd de boodschap van je organisatie op een aantrekkelijke manier over? Dit is het verhaal van een slim idee dat direct aansloeg bij de juiste groep. MARIE-LÈNE ONLAND, HUMANITAS WOONZORGPLUS Website vol persoonlijke verhalen De uitgangspunten van HWZ+ zijn respect hebben voor de identiteit van mensen en zorgen dat mensen zelf de regie over hun leven houden. Hoe breng je dit tot uitdrukking? Door te luisteren naar hun verhalen. Daarom Sommige interviewden en fotokandidaten grafeerden wij cliënten en medewerkers voor de stuurden hun campagne. Op de webvan HWZ+ is een eigen site aparte knop aangeverhaal in maakt: “Medewerkers met oog voor een verhaal”. De foto’s zijn gebruikt voor reclameborden in Den Haag. Tevens is een account op facebook en twitter aangemaakt waarop de actie is aangekondigd en reacties zijn geplaatst.

Brug over de rivier Kwai Uiteraard hebben we samen met de zorgmedewerkers nagedacht over welke verhalen zouden aanspreken. Bijvoorbeeld dat van een oudere dame die vertelt dat ze een eigen café heeft gehad in een tijd dat vrouwen vaak alleen binnenshuis werkten. Of iemand die als dwangarbeider heeft gewerkt aan de beruchte brug over de rivier de Kwai in Thailand, onderdeel van de Birmaspoorlijn (magistraal verfilmd in “Bridge on the river Kwai”). Of de boer in opleiding, die door de oorlog zijn loopbaan niet als boer maar bij de politie heeft doorlopen.

Nominatie SJP award De campagne “Gezocht: medewerkers met oog voor een verhaal” was zeer suc-

Lees meer: www.humanitaswoonzorgplus.nl/1/verhalen/1/

TRANS 24

cesvol. Niet alleen leverde de campagne meer kandidaten op, ook reageerden nu kandidaten met het juiste profiel. Zij verwezen naar de verhalen op de site en soms stuurden ze in dezelfde trant hun eigen verhaal in. ‘Ik zocht een functie die bij me past en toen ik de verhalen las wist ik zeker dat ik bij HWZ+ wilde gaan werken!’ Bovendien is de actie genomineerd door de Stichting Jaarprijzen Personeelscommunicatie, wat aangeeft dat de actie behoort tot de beste acties op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie in 2013. En daar is HWZ+ trots op. n

NETWERkTHEMA

Optimale zorg bij overlijden

HagaZiekenhuis digitaliseert Zorgpad Stervensfase Overzichtelijk

Mensen in de stervensfase hebben alle aandacht nodig en het mag hen aan niets ontbreken. Het is een periode waarin alle dimensies van de palliatieve zorg intensief samenkomen. De begeleiding wordt in het HagaZiekenhuis optimaal ondersteund door de digitalisering van het bestaande Zorgpad Stervensfase.

Het ZS is een zorgdossier, een checklist en evaluatie-instrument in één. Een hulpmiddel om de kwaliteit van de zorg, de communicatie met de patiënt en diens naasten en de samenwerking tussen zorgverleners zo optimaal mogelijk te laten verlopen. De verbeterde, volledige en eenduidige wijze van rapporteren in de digitale versie maakt de zorg voor alle betrokken zorgverleners overzichtelijk. Het ZS is al in gebruik op de afdeling Medische Oncologie en zal naar verwachting Hagabreed worden uitgebreid. Door middel van een checklist worden stappen gevolgd. Denk bijvoorbeeld aan het consulteren van de geestelijke verzorger of het aanpassen van de pijnbestrijding. Maar ook geeft het de gelegenheid om van tevoren door te spreken hoe de fasen zullen verlopen en wat je als patiënt en familie allemaal kan tegenkomen. Daardoor worden acceptatie en rouwverwerking makkelijker.

Voor alle betrokkenen is het een emotionele gebeurtenis als een patiënt gaat sterven.

Houvast Voor alle betrokkenen is het een emotionele gebeurtenis als een patiënt gaat sterven. Ook voor verpleegkundigen. Het digitale Zorgpad Stervensfase (ZS) geeft verpleegkundigen houvast om optimale zorg te kunnen bieden. Als de behandelend arts vaststelt dat de laatste levensdagen van de patiënt zijn aangebroken wordt het ZS ingezet. Het bestaat uit drie onderdelen: de beoordeling van de patiënt aan het begin van de stervensfase, de beoordeling van patiëntgebonden problemen (registratie van symptoomlast en ingrepen) en het overlijden, en de zorg na overlijden.

Foto: HagaZiekenhuis

ELLY VAN SCHAIK, HAGAZIEKENHUIS

‘Voordelen zijn eenduidigheid en inzichtelijkheid’ Landelijke pilot Het Integraal Kankercentrum Nederland heeft het digitale ZS landelijk geïmplementeerd en is ondersteund door het ministerie van VWS. De coördinatie loopt via het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam. Het HagaZiekenhuis is de eerste in de regio die het digitale ZS in gebruik heeft genomen. De informatie wordt overzichtelijk opgeslagen en beheerd. Dit beveiligde digitale systeem vervangt het huidige papieren systeem. Voordelen zijn de eenduidigheid, het gemak en de inzichtelijkheid. Nog een belangrijk voordeel is dat gegevens landelijk worden geregistreerd en kunnen worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek. Dit zal leiden tot verdere verbetering. n

TRANS 25

NETWERkTHEMA

Apps voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen

Stemmen in je hoofd? Tem ze E-health neemt een steeds belangrijkere plaats in in de behandeling van mensen met psychiatrische aandoeningen. Zo kent Parnassia al langere tijd het beeldbellen. Daarnaast worden apps ontwikkeld ter ondersteuning van de behandeling van mensen met ernstige psychia-

de onlangs onderscheiden “temstem”.

HANS VAN PEPERSTRATEN, PARNASSIA, SPECIALIST IN PSYCHIATRIE Temstem Stemmen horen is niet zeldzaam. Cijfers lopen uiteen, maar ruwweg kunnen we stellen dat ongeveer 10% van de volwassenen ooit stemmen hoort. Op elk willekeurig moment hoort waarschijnlijk zo’n 2% van de Nederlanders regelmatig stemmen. Onder jongeren Marga: komt stemmen ‘Sinds ik kan horen veel vaker beeldbellen voor. In bijna alle gevallen gaat met m’n hulpverlener dit vanzelf over; als er iets is, soms echter niet. De stemmen voel ik me kunnen zeer hineen stuk veiliger.’ derlijk zijn in het dagelijks functioneren. Mensen kunnen er somber of angstig van worden en er een groot deel van de dag mee bezig zijn. Voor deze mensen is “temstem” ontwikkeld. “Temstem” is een smartphone- en TRANS 26

tablet-applicatie voor zowel apple- als android-producten. De app is dus overal te gebruiken: thuis, op het werk, op school, op een feestje of in de bus. Een handig hulpmiddel dat mensen helpt zich sterker en zelfverzekerder te voelen ten opzichte van hun stemmen. Door taalspellen te doen helpt de app mensen minder last van hun stemmen te hebben: de stemmen stoppen tijdelijk of worden minder levendig en indrukwekkend. Dit gebeurt omdat het taalgebied van een mens geen twee activiteiten tegelijk kan uitvoeren. Mensen worden dus afgeleid tijdens het spelen. Deze app is tot stand gekomen in een samenwerkingsproject tussen medewerkers van de Parnassia Groep, waarvan Parnassia deel uitmaakt, en Reframing Studio. Mensen die stemmen horen zijn hierbij betrokken. De innovatieve app leverde Parnassia recent zelfs de Rotterdam Designprijs op.

Beeld ter beschikking gesteld door Parnassia

trische aandoeningen. Voorbeelden daarvan zijn de keuzehulp-app en

De eerste testen met prototypen van “temstem” zijn positief. Gebruikers hebben minder last van stemmen en zijn gemiddeld genomen erg tevreden over de app. Zij raden andere mensen met dezelfde klachten aan de app te gaan gebruiken. Momenteel bereiden we een wetenschappelijk onderzoek voor naar de effectiviteit van “temstem”. n Temstem is gratis is te downloaden. Peter: ‘Ik heb “temstem” in de bus gebruikt. Het is prettig zoiets altijd bij de hand te hebben. Het maakt je zelfverzekerder.’

NETWERkTHEMA

Dirk-Jan: ‘Toen ik op een feestje stemmen hoorde, ging ik even met “temstem” bezig. Ik werd er rustiger van en andere mensen merkten het niet. Normaal was ik naar huis gegaan.’

Beeldbellen: steeds populairder Deze communicatie is vergelijkbaar met Face-time of Skype. De patiënt maakt met zijn computer via een beveiligde verbinding beeld- en geluidcontact met zijn hulpverlener. Het van oorsprong telefonisch contact krijgt zo een extra dimensie door het beeld. Ook is het hierdoor mogelijk een behandeling op afstand te ontvangen, zoals reguliere behandelcontacten, een deel van een psychiatrisch onderzoek of cognitieve gedragstherapie. Er zijn in Den Haag ruim 95 aansluitingen met patiënten. Ook een aantal bewoners van Stichting Anton Constandse zijn aangesloten en in de nabije toekomst gaan we deze dienst waarschijnlijk ook aanbieden aan een aantal cliënten van Limor, maatschappelijke opvangpartner van Parnassia. Het beeldbellen kan via een eigen computer of iPad tot en met een scherm dat Parnassia levert. De ervaringen zijn goed. Alle gebruikers van de eerste groep die ervaringen opdeed met beeldbellen, willen hun scherm graag houden.

Keuzehulp-app: meer regie voor de patiënt Met de Keuzehulp-app kunnen patiënten stapsgewijs hun problemen in kaart brengen. Vervolgens toont de app welke behandelmogelijkheden hiervoor zijn. Als iemand bijvoorbeeld aangeeft problemen te hebben met sociale contacten, kan een training ‘Sociale relaties’ onderdeel zijn van de behandeling. Patiënten kunnen zo thuis rustig nadenken over waar ze last van hebben en hoe ze hieraan iets willen doen. De antwoorden voeren ze gelijk in in de tablet die op de eettafel ligt. In het gesprek met hun hulpverlener bespreken ze hun keuzes. Zo houden ze zo veel mogelijk de regie over hun behandeling.

Mounir: ‘Ja.. het is zo mooi gewoon… Het heeft mij echt veranderd hè? Ik hoor gewoon bijna geen stemmen meer. Sinds jaren hoor!’ TRANS 27

NETWERkTHEMA

Ervaringen medewerkersportaal bij HWW Zorg

Meer overzicht, controle, betrokkenheid en rust HWW Zorg werkt sinds 2012 met een nieuwe kernapplicatie, met de veelzeggende naam ONS. Een onderdeel hiervan is het medewerkersportaal. Deze digitale tool heeft als doel de zorgverlening beter en efficiënter te maken. Zorgmedewerkers kunnen hierin o.a. hun planningen inzien en hun uren registreren. Dat kan vanuit huis op elk uur van de dag. Hoe bevalt dat in de praktijk?

Wat ook een grote vooruitgang is, is dat de medewerkers zelf het systeem kunnen inzien. René: ‘Ze houden beter in de gaten of het allemaal klopt. Het gaat niet langer over hun hoofd heen.’

Wijkzorg: blij met de app Haydee Vanier is sinds een jaar wijkverpleegkundige bij HWW Zorg. Ze werkt in een team van elf personen dat zo’n vijftig cliënten bezoekt in BezuidenhoutWest. Het team opereert zelfstandig en stemt het werk onderling af. Haydee is verantwoordelijk voor de planning in ONS: ‘In één oogopslag heb je het overzicht van alle routes in de wijk. Je ziet wie waar wanneer is. Je kunt iemand

MARIEKE KEUR, TRANS

René Nollkämper is teamleider in Woonzorgcentrum Rivierenbuurt. Zijn ervaringen met ONS zijn uitstekend. Hij is medeverantwoordelijk voor het rooster van de verzorgenden op zijn afdeling. Met ONS gaat dat heel goed, vertelt hij: ‘Het systeem geeft mij een up-to-date

overzicht van alle dag- en nachtdiensten. Ik weet altijd hoe mijn bezetting eruitziet. Als iemand een dienst wil ruilen, gaat dat veel gemakkelijker dan vroeger, omdat je in ONS kunt zien wie er beschikbaar is. Verder houdt het systeem je eigen uren bij - ook eventueel te veel gewerkte uren - en vrije uren. Het werkt allemaal veel efficiënter dan vroeger.’

Haydee Vanier registreert haar begintijd bij de cliënt.

TRANS 28

Je ziet wie waar wanneer is

Foto: Eva Collette

Intramuraal: meer grip op bezetting

niet dubbel inplannen, omdat het systeem dan een foutmelding geeft. Als een cliënt afwezig is, voer je dat in. Daardoor komt niemand van ons voor een dichte deur te staan. Via een ONS-app op onze telefoon kunnen we elkaar berichtjes sturen over onze cliënten: denk bij deze cliënt even hieraan. Dat soort reminders ging vroeger mondeling of in de vorm van losse notities. Nu kijk je in je telefoon en je bent direct op de hoogte.’ n

www.hwwzorg.nl

NETWERkTHEMA

Meer direct contact met cliënten

Ambulant en digitaal De ambulante begeleiders van de Stichting Anton Constandse gaan altijd op weg met smartphone en iPad. ‘Fantastisch’, vindt begeleider Nancy van Wijhe. ‘Het scheelt zo veel tijd.’ Collega Brian Dijkhuijs: ‘Rapportages voer ik nu direct bij de cliënt in.’

een handtekening kan zetten. Soms laat ik de iPad trouwens in de tas, voor beter oogcontact met de cliënt.’ Nancy vindt dat ze haar collega’s nu te weinig ziet. ‘Nu e-mailen en whatsappen we veel, maar dat is ook weleens belastend. Dan denk ik: oh ja, ik kan beter even bellen. Dat bestaat ook nog.’ n

STEF VAN DELFT Minder tijd kwijt aan administratie

Schriftje Brian is al lang ambulant begeleider en ervaart sinds september de digitale hulpstukken als krachtige ondersteuners. ‘Vroeger maakte ik tijdens het bezoek aan een cliënt aantekeningen in een schriftje om die later op kantoor in een rapportage uit te werken. Nu maak ik die rapportage in een keer af, vaak samen met diezelfde cliënt, meteen op de iPad.’ Agenda bijhouden, tijdschrijven: het zijn werkjes die nu in een handomdraai zijn ge-

beurd. Een vaste werkplek hebben ze niet meer, hun kantoor zit in de tas. Nancy bekijkt ’s ochtends thuis haar e-mail en whatsappjes. ‘We sturen altijd een berichtje naar collega’s als we beginnen.’ Om half negen stapt ze volledig op de hoogte - op haar fiets naar haar eerste afspraak. ‘Voorheen ging ik eerst naar kantoor. Opstarten, kletsen met collega’s, administratie. Dan was ik zo een uur verder voordat ik mijn eerste cliënt zag.’

‘Oh ja, bellen kan ook nog!’

Oogcontact Rapportages maken, begeleidingsplannen opstellen, formulieren invullen voor de woningbouwcorporatie: het kan allemaal ter plaatse, samen met de cliënt. Brian: ‘Onhandig is nog het inloggen bij de centrale server. Ik hoop dat er snel een app komt waarop we meteen de rapportage kunnen invoeren én op het scherm kunnen ondertekenen. Nu moeten we alsnog printen, zodat de cliënt

Foto: Annelies van der Linden

Sinds september heeft de Stichting Anton Constandse drie teams die volledig ambulant werken. Doel is dat cliënten die psychiatrische problemen hebben, zelfstandig kunnen blijven wonen. ‘Collega’s van de beschermende woonvormen waren jaloers toen we onze smartphones en iPads kregen’, lacht Nancy. ‘Het werkt inderdaad geweldig. De kwaliteit van ons werk is flink vooruit gegaan. Meer contact met cliënten, minder tijd kwijt aan administratie.’

TRANS 29

TRANS DEN HAAG TRANSMURAAL

WoonZorgcentra Haaglanden

mr. L.E. Visserhuis, joods wooncentrum

Contactpersonen redactie Bronovo-Nebo

Humanitas Woonzorgplus Den Haag

Christine le Roy www.bronovo.nl

Mari-Lène Onland www.humanitaswoonzorgplus.nl

Cardia

HWW Zorg

Marleen Otoide-Vree www.cardia.nl

Jürgen Burkhardt, Anneke de Lange www.hwwzorg.nl

Cato wonen welzijn zorg

kNMP departement Den Haag

Tessa van Leeuwaarden www.centrumbezuidenhout.nl

Stichting Anton Constandse

Pieter Sipkes www.knmp.nl

Parnassia specialist in psychiatrie

Ian Plug www.stichtingantonconstandse.nl

Erica Holtheijer www.parnassia.nl

Stichting Eykenburg

Respect Zorggroep

Florence

Saffier De Residentiegroep

Annelies van Geest www.eykenburg.nl

Kim van Bemmel-Roeleveld www.respectzorggroep.nl

Eddy Lieferink, Loes Kwint www.florence.nl

Ria van Haaften www.saffierderesidentie.nl

Gemiva-SVG Groep

Sophia Revalidatie

Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken Jaargang 16, nummer 1 (maart 2014) TranS is een uitgave van de Stichting Transmurale Zorg. De Stichting bevordert de kennisuitwisseling en samenwerking tussen een aantal zorgorganisaties in de Haagse regio. Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken Mia van Leeuwen (directeur) Monique Bergsma (contactpersoon redactie) Loosduinseweg 55, 2571 AA Den Haag (070) 700 00 77 www.transmuralezorg.nl Volg ons op t @Transmuralezorg LinkedIn Groep transmurale zorg en subgroep Medicatieveiligheid Inlichtingen en adreswijzigingen: [email protected] Hoofdredactie Marieke keur Tekst & advies [email protected] (070) 350 61 39

Hans van Amstel www.gemiva-svg.nl

Betsy Nieuwhof www.sophiarevalidatie.nl

GGZ Haagstreek/Zoetermeer

Mr. L.E. Visserhuis

Vormgeving en productie Graphicom International, Pijnacker, [email protected]

HagaZiekenhuis

WZH

Distributie Zorgorganisaties die participeren in de Stichting, ontvangen TranS gratis. Losse nummers kunnen uitsluitend op aanvraag toegezonden worden.

Huisartsen kring Haaglanden

Xtra

Marieke Huffenreuter www.rivierduinen.nl

Bart van Wolferen, Elly van Schaik www.hagaziekenhuis.nl Henriëtte Dekkers www.kringhaaglanden.nl

Wim Moll www.jbc-visserhuis.nl

Nikki Vader, Lisanne van der Ploeg www.wzh.nl Sandra Spronk www.xtra.nl

kopij kopij vanuit de participerende organisaties kan voorgedragen worden via de contactpersonen van de redactieadviescommissie. © 2014 Alle rechten voorbehouden. Verspreiding van artikelen uitsluitend in overleg met de redactie.

www.transmuralezorg.nl

ISSN: 1873 - 8907

BERICHTEN UIT DE STICHTING “Communicatie en organisatie op één lijn”: betere zorg voor mensen met dementie Eind december is het project “Communicatie en organisatie op één lijn” afgerond. Het is uitgevoerd onder verantwoording van het Netwerk Dementie Haaglanden. Doel daarvan is de afstemming te verbeteren tussen de verschillende zorg- en hulpverleners die betrokken zijn bij een cliënt met dementie. Het project leverde een aantal leerpunten op die verwerkt zijn in een aantal pilots. Daarin werden de casemanagers verdeeld over de verschillende wijken waardoor het makkelijker werd om contact met de overige hulpverleners op te bouwen en te onderhouden. Daarnaast werd duidelijk dat voor goede communicatie het gebruik van ICT onontbeerlijk is. In de pilots zijn twee verschillende vormen getest. Twee pilotgroepen maakten gebruik van Zorgmail, een beveiligde e-mailapplicatie, voor de overdracht van de casemanager naar de huisarts. Met de zorgmail-app wordt de overdracht van de casemanager zelfs direct opgeslagen in het HIS (Huisartsen Informatie Systeem). In een andere pilot is het eGPO (elektronisch Gestructureerd Patiënten Overleg) ingezet. Hiermee kunnen naast de betrokken professionals ook de patiënt/mantelzorger actief communiceren. Ook beschikbaar: ‘Stroomschema verwijzen van en samenwerking bij kwetsbare ouderen’. Meer informatie op www.transmuralezorg.nl onder Dementie.

Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken

Op 5 februari is de Regionale Richtlijn gepresenteerd op het symposium “Antistolling: oh FAQ!” De presentaties staan ook op de website.

Nieuwe richtlijn: vitamine d-deficiëntie Onderzoek toont aan dat vitamine d een rol speelt bij het behouden van de gezondheid voor zowel gezonde als kwetsbare mensen en dat een hogere dosering nodig is dan tot nu toe gegeven wordt. Vitamine d wordt aangemaakt door zonlicht, maar in de maanden september tot maart is suppletie nodig. Op initiatief van het Farmaco Therapeutisch Transmuraal Overleg (FTTO) zijn met alle betrokken partijen nieuwe afspraken gemaakt over doseringen en levering via de apotheken. Zie www.transmuralezorg.nl onder FTTO

Stichting doet onderzoek naar digitale zorg op maat Als eerste in Nederland doet de Stichting Transmurale zorg Den Haag e.o. onderzoek naar het effect van communicatie met e-mail tussen patiënt en hulpverlener. Welke informatie wil een patiënt eigenlijk langs die weg uitwisselen met een hulpverlener? Deze en andere vragen komen aan de orde. Kijk voor de uitkomst van een verkennende literatuurstudie op www.transmuralezorg.nl onder het project “Zorgvrager doet mee”.

In Haaglanden zijn afspraken gemaakt tussen specialisten, huisartsen en apothekers over een veilige introductie van Nieuwe Orale Anticoagulantia (NOACs). Bij het gebruik van deze middelen is het niet nodig om continu bloed te prikken. Op initiatief van het Farmaco Therapeutisch Transmuraal Overleg (FTTO) is met alle betrokken partijen besloten hoe hier in het komend jaar mee om te gaan. Er is een stroomschema en onderliggende tekst beschikbaar op www.transmuralezorg.nl onder Antistolling.

Foto: Monique Bergsma

Richtlijn Antistolling (NOACs) beschikbaar

Via Twitter, LinkedIn, de website www.transmuralezorg.nl en de elektronische nieuwsbrief delen de hulpverleners van de regio Den Haag kennis met elkaar. Aanmelden voor de nieuwsbrief kan via de website www.transmuralezorg.nl. Nieuws aanmelden kan via [email protected]

TRANS 31

@LogisP Vergrijzing, #EPD, minder budget: uitdagingen in de #zorg. Die zijn het hoofd te bieden door #digitalisering. digitalezorg.nl/digitale/digitalisering-is-meer-dan-het-scannen-van-p apieren-documenten/ … @digitalezorg Zorg nog te voorzichtig met social media @digitalezorg Online veranderen en verbeteren van #gezondheidsgedrag @letustango Giraff opent deuren voor mantelzorgsters #zorgrobot @AdamSciencePark EU steunt onderzoeksproject naar sociale #zorgrobot. Wetenschappers #UvA doen mee @HaagseOuderen Kijk op de vernieuwde website haagseouderen.nl voor alle informatie voor en over Haagse #ouderen #participatie @NPCF Het Elektronisch Patiënten Dossier klinkt bijna te mooi om waar te zijn — http://blog.zorgkaartnederland.nl/2014/03/hokjes-in-de-zorg/ … @DigiZorgGids #blog 'Ziekenhuis-epd lost beloftes nog niet in' @DigiZorgGids #blog 'Hoe verander je met een app het gedrag van je patiënt' @onesmartcontrol "Domotica laat ons toe onze woning naar onze hand te zetten" - Getuigenis wonen met #domotica

COLUMN Memoires van een zorgrobot

Foto: Stichting Anton Constandse

Tweets

De grote omslag kwam in 2014. Nee, niet “de transitie” die bestaat uit allemaal oppervlakkige verschuivingen. De werkelijke revolutie in de zorg was de komst van mijn generatie hulpverleners. Het was het jaar waarin Goochel kwam met een bril waarmee je kon zien of iemand hallucinaties had. Die zag je dan zelf op je schermpje, heel handig. Er was ook een scan waarmee je meteen zag of iemand hyperactief was: hij sloeg dan helemaal rood uit. En DSM V kwam met een app waarbij het surfgedrag van een burger zodanig werd verwerkt dat je kon zien of hij “verhoogd risico” vertoonde op psychische stoornissen en in editie 1.2 zelfs welke stoornissen! Als je veel GTST keek, had je verhoogde kans op Borderline etc. In Japan, waar ik vandaan kom, had men al ervaring met huishoudelijk hulp en “erotische dienstverlening”, die werden verzorgd door Androids. Dat waren geen telefoons, maar werkelijke robots die (ik weet niet waarom) exact op organische mensen leken maar veel meer vaardigheden hadden. En men ontdekte dat deze “zorgrobots”, zoals ik er één van ben, geen last hebben van zogenaamde tegenoverdracht. Dat wil zeggen dat ik honderd keer per week aan een cliënt kan vragen hoe het met hem gaat, terwijl mij dat niet begint te irriteren. Ik sla ook alle antwoorden op en verwerk ze in het dossier. Als het de cliënt begint te irriteren, is het ook geen probleem: hij mag me voor rotte vis of oud schroot uitmaken. Ik heb er als robot geen last van, want ik heb een heel dikke, metalen huid. Ook, en dat was natuurlijk best belangrijk, ben ik relatief goedkoop, dag en nacht inzetbaar en mijn verzuimcijfers, zoals olie verversen, updaten, resetten, APK-keuren, zijn veel lager dan die van menselijke hulpverleners, die daarbij ook nog vaak onaangenaam ruiken naar…hoe heet dat? Zweet! Een tijdlang ging het goed. We namen de zaak in rap tempo over. Echter, men ontdekte dat de empathie-app (het invoelend vermogen of zoiets) bij de robots “te wensen overliet”. De cliënten geloofden op een of andere manier niet dat wij als robots écht in ze geïnteresseerd waren en dat we echt om ze gaven, ook niet als we 24/7 aan hun bed of zitbank verbleven. Daarom kwam een Amerikaanse professor met het onzalige idee om “gevoelens” bij ons te implementeren. Nou, dat hebben we geweten! Onze taken werden meteen “werk” en we begonnen echt te “voelen” wat die humans meemaakten. Nou, dat gaat je niet in je kouwe harde schijf zitten! Voor mij was het zo heftig, dat ik nu met een burn-out thuis zit. Al mijn draadjes zijn doorgebrand. Gelukkig komt er zo iemand naar me kijken ... een echt mens! Ik ben aanvullend verzekerd. n Rogier d’Ailly