De Toegevoegde Waarde van Architectuur De nieuwe opgave - Anders kijken
Bizz design
Seminar Effectief met Architectuur in de zorg Colette Niemeijer 7
o
k
t
o
b
e
r
2
0
1
4
‘We can’t solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them’
- Albert Einstein -
Stellingen •
Informatie ≠ technologie
•
Architectuur ≠ design & styling
•
Architectuur = van idee naar realisatie
•
Architect ≠ maker
•
De architect = de ontwerper van de ruimtelijke conditie
©CEANconsulting
2
Introductie: van architect naar consultancy Achtergrond Consulting
Drijfveer Innovatie, concepten & onderzoek
IB
Bedrijfsontwikkeling
Architectuur, vastgoed & technologie
3
©CEANconsulting
3
Aanleiding: Architectonisch ontwerpen …van luchtkasteel naar toegevoegde waarde voor de kwaliteit van zorg •
Het ontwerp is geen vrije invulling van de architect,
•
…. maar het vormgeven van een strategische verandering
•
De gebouwopgave is de kans voor verbetering van de zorg Architectuur is de kunst en de leer van het ontwerpen en uitvoeren van bouwwerken. Het architectonisch ontwerpen is het uitdenken en in schets brengen van de ruimtelijke en materiële opzet van een bouwwerk dat beantwoordt aan eisen van architectonische kwaliteit
©CEANconsulting
4
Het verschil in design & redesign: Hoe organiseren wij de zorg ? De OK = wanorde
©CEANconsulting
De cockpit = orde
5
Waardecreatie door middel van het ontwikkel- en bouwproces •
Waardemodel
©CEANconsulting
6
Integrale werkwijze: Naar een gestructureerde en navolgbare verandering Stap 1 Bedrijfsdiagnose → Continuïteit van zorg
Stap 2
Stap 3
Stap 4
Strategische richting → Eigentijdse zorg
Bedrijfsconcept → Doelmatige zorg
Implementatie en realisatie
Contextanalyse Visieontwikkeling Bestaande infrastructuren Portefeuilleanalyse
Externe strategische oriëntatie Interne strategische doelen Zorgconcept: Doelgroepen en zorgpaden
Waardepropositie en Locatieprofielen
Integrale Business Case en ontwikkelstrategie
Zorgprocessen, organisatie, ICT Zorg- & werkplekconcepten
Capability ontwerp zorginfrastructuur
Locatieselectie en aan/verkoop Selectie, bidbook, aanbesteding & contractering uitvoerende partijen Transitieplan en Programmaorganisatie
Strategisch management Programma management Project management Scheppen voorwaarden voor verandering Vormgeven verandering Formuleren en handhaven strategische richting en besluitvorming Stakeholdermanagement ©CEANconsulting
Aansturen realisatie bedrijfsconcept Opstellen, monitoren en handhaven integrale businesscase Stakeholdermanagement
Managen programma van eisen, ontwikkeling en realisatie Bewaken investeringsomvang en doorlooptijd
7
Systematisch verband tussen bedrijfsstrategie en gebouwontwerp Stap 1 Bedrijfsdiagnose → Continuïteit van zorg
Stap 2
Stap 3
Stap 4
Strategische richting → Eigentijdse zorg
Bedrijfsconcept → Doelmatige zorg
Implementatie en realisatie
Bedrijfsontwikkeling Waardepropositie • Oriëntatie op de patiënt • Opvangen van groei en krimp
Integrale Business case • Optimale toegankelijkheid (in de regio) • Eigentijds verloop van zorgpaden • Individuele bejegening
Capability ontwerp • Optimaal lopende bedrijfsprocessen • Optimale informatieuitwisseling • Veiligheid (medisch en sociaal)
Gebouweisen → Toekomstwaarde • Interne/externe flexibiliteit, • Geschikt voor andere bestemmingen • Gunstige (gebouw)exploitatie
→ Culturele waarde • Bereikbaarheid • Herkenbare eigentijdse zorgpaden en routing • Privacy
→ Gebruikswaarde • Heldere ruimtelijke opzet • Mutlifunctioneel ruimtegebruik (digitalisering) • Healing Environment aspecten
Ontwerpoplossingen Compact ziekenhuisgebouw in netwerk, vooral geëquipeerd op behandelen • Positie in de regio, concentratie spreiding • Kernziekenhuis (wat binnen de muren, wat erbuiten?) • Uitnutten capaciteit ©CEANconsulting
Ordening vanuit perspectief patiënt • End to end (in de keten) • One stop shop (zorg rondom de patiënt in beperkt gebied • Beperken verstoringen (scheiden hoofd/afdelingsverkeer, geen kruising liggend/lopende patiënt)
Zonering en systematiseren • Scheiden front en back office op werkvloer • Modulaire uniforme eenheden (nabijheid door uitwisselbaarheid) • Zichtlijnen en uitzicht • Flow en materialisering bevordert (medische- en patiënt) veiligheid
8
Toets op toekomstbestendige, eigentijdse en doelmatige zorgprocessen – Healing environment?
©CEANconsulting
9
Healing environment – design?
©CEANconsulting
10
•
zorgpaden
Waardepropositie: De veilige daad Kwaliteit van zorg vanuit de vraag van de eindgebruiker Samenhang van zorgpaden, informatie en zorglogistiek – –
Leidt tot end to end processen (zorgpaden) Voorkomen van fouten en herhalingsacties
Zorgpad patiënt Zorgvraag - Acuut - Planbaar
Intake/opname
transcendent Diagnostiek/ Voorbereiding
Behandeling
Verblijf en herstel
Ontslag/ Transfer
Voorzieningen Ziekenhuis
Ik wil alleen…
Rustig maar, wij weten wat goed voor u is … (aanbod)
(vraag)
Product
Gebruiker
Proces
Waarde = kwaliteit van leven
“Advances in Predictive, Preventive and Personalised Medicine”, Volume 1, Vincenzo Costigliola, Editor, © Springer Science+Business Media Dordrecht 2012 11 ©CEANconsulting
Organiseren van zorg vanuit patiënt perspectief = Omkering van wijze van zorgverlening Op basis van: Clayton Christensen Harvard Business School (2011) The Innovator’s Prescription: How Disruptive Innovation Can Transform Health Care .
Door integratie, systematisering, ontvlechting en hergroepering Centra voor dagbehandeling
Interventie centra 1,5e lijns 1,5e lijns zorgcentra zorgcentra
1,5e lijns 1,5e lijns zorgcentra zorgcentra 1,5e lijns Revalidatie en zorgcentra kwaliteit van 1,5e lijns 1,5e lijns leven centra voor zorgcentra basiszorg en welzijn
Gespecialiseerd en administratief gefragmenteerd
Systematisch geïntegreerd
Nieuwe zorgconcepten
Intuïtie en trial en error problem solving
Op ervaring gebaseerde zorgverlening
Op regels gebaseerde zorgverlening
De focus moet eerst liggen op ontvlechting van huidige bedrijfsmodellen en ketenintegratie langs het ‘end to end’ zorgpad ©CEANconsulting
12
Ziekenhuis verantwoordelijk voor terugverdienen investeringen In het gebouwontwerp wordt het werkproces voor de komende 20 jaar vastgelegd
•
Grootste kans in integrale zorg (kostenreductie) 1. 2.
•
Verbeteren Innoveren
Kwaliteit staat centraal
Kwaliteit is de kern – geen concessies!
Product centraal
Business case – werkelijke kosten i.p.v. budgetten
Integrale business case
8% gebouw, rente en afschrijvingen
• •
Zorgconcept Gebouwconcept
57 % personeelskosten 60% zorg – patiëntgebonden 15% zorg – niet patiëntgebonden 25% - ondersteunend en overhead
•
Kosten en opbrengsten
2% onderhoud en energie
Proces centraal
• • •
Optima -lisatie
Loslaten bestaande budgetopbouw Op basis van werkelijke kosten 2 kleinere capabilities Opbouwen rondom
Klant centraal
1
©CEANconsulting
33 % overige kosten 75% - patiëntgebonden 10% - voeding en hotelmatige kosten 15% - algemene kosten
Clayton Christensen: Harvard Business School (2011) - The Innovator’s Prescription: How Disruptive Innovation Can Transform Health Care .
13
Systematiseren van zorgprocessen 1. Verbeteren - beter benutten capaciteit polikliniek, behandeling verblijf (voorbeeld) – –
Piek in opnamen: 08:00 en 11:00-12:00 Piek in ontslagen: 11:00
2. Innoveren - redesign en systematiseren
Per specialisme 18%
Diagnose
→
80 % Volume
→
• 75%
subspecialismen voor Interne Geneeskunde en Chirurgie),
Omzet
80 – 20 regel: Effect van integrale zorg (systematiseren werkprocessen en ICT)… … 15% tot 40% daling kosten voor ziekenhuiszorg en toename kwaliteit (Christensen, 2011). Referentie in Nederland: • Ca. 20% diagnoses bepalen ca. 80% van het volume en 75% van het omzet • Standaardisatie van behandelingen voor deze diagnoses levert ca. 10% besparing op totaal ©CEANconsulting
ca. 5 tot 20 diagnoses (per
•
Overzichtelijk en uitvoerbaar
binnen maximaal een jaar •
Zie bijlage voor overzicht diagnosen top 20 per specialisme 14
Woest efficiënt: systematiseren van zorgprocessen = betere patiëntenzorg Het verloop van de diagnose code sinusitis
©CEANconsulting
15
Het topklinische interventiecentrum Het waardemoment is de geslaagde interventie:
700 AOA BCU1 CAR1
600
CCU1 CHI totaal COML
COMS
1. Acute en 24/7 zorg
EHH
500
GER1 ICU totaal INTtotaal KIN1 LON1
400
NEO1 NEU TOTAAL ONC1 ORT tot
2. Complexe zorg
300
TIE1 VERLOS totaal
CDAG COM4 DBDF 200
DCAF DCAR DONC FAEN
3. Schaarse kennis en middelen
FAIN
100
FGYN GDAG IDAG KDAG
Regionetwerk
totaal
0 1-1-2010 0:00
1-2-2010 1-3-2010 0:00 0:00
1-4-2010 0:00
1-5-2010 0:00
1-6-2010 0:00
1-7-2010 0:00
1-8-2010 0:00
1-9-2010 1-10-2010 1-11-2010 1-12-2010 0:00 0:00 0:00 0:00
+ACDC/cepezed ©CEANconsulting
16
Capabilitieontwerp: Wat is dan nog een ziekenhuis? •
Concentratie van hoogcomplexe zorg en spreiding van laagcomplexe zorg
•
Het ‘alles onder één dak ziekenhuis’ maakt plaats voor regionale interventiecentra en lokale dagcentra
Patiënt als pingpong bal
Horizontale patiëntenprocessen
©CEANconsulting
Interventiecentrum
17
Waarom 1-bedskamers? Toekomstwaarde = Continuïteit van zorg Waardepropositie: •
Voordelen van 1-bedskamers (bronnen: o.a. JAMA,
Applied
Nursing Research):
– – – – – – –
Minder fouten in verzorging, medicijnen en informatie Meer privacy Sneller genezingsproces (minder besmetting, meer rust) Betere benutting (geen geblokkeerde bedden en minder transfers) Minder verplaatsingen ‘Alles’ gebeurt op de kamer Meer mogelijkheden familieparticipatie
Processen op de eenbedskamer • Gesprek patiënt met arts/verpleging • Werkplek verpleging & invoer gegevens • Diagnostiek, bloed, medicijnen • Familie/mantelzorg • Slapen, eten, wassen • Reactivering • Dagvoorraad • Beddenreiniging, schoonmaak
Circle Hospital
©CEANconsulting
18
Deventer ziekenhuis: Culturele waarde = Eigentijdse zorg •Integrale Business case rondom gehele zorgproces van de patiënt
Verlos kamers
Kliniek Zorgpad kinderen, moeders, neonaten & Kind Moeder Polikliniek moeder/kind
Behandeling /acuut
Intensive Care Unit
OK-complex
Verblijf Polikliniek
19
Capabilityontwerp SVA: Gebruikswaarde = doelmatige zorg •
Innovatie en de BC cumuleert in de plattegrond
Passend bij verpleegconcept
Is de taakverdeling van bevoorrading passend bij het verpleegconcept?
Is beddenwas nodig bij 1-bedskamers? Balie of informatiezuilen?
Eten op de kamer of in klein restaurantje?
Voorbeeld afdeling met 24 x 1-bedskamers en 2 4-bedskamers Voorontwerp MCA 2012 ©CEANconsulting
Waarom acht computer werkplekken?
Vaste computer of tablets? 20
De uitdaging voor de architect: De weg naar betaalbare en kwalitatief betere zorg… … kan alleen tot stand komen door te investeren in gebouwen met betere zorgprocessen •
Welke zorg, hoe en op welke plek in de regio?
•
Samenhang: – – –
Zorgconcept Gebouwontwerp Integrale Business case
= strategisch idee = architectonisch idee = toekomstbestendige zorg
= consistent en iteratief doorexcerceren van deze samenhang
©CEANconsulting
21
Reflectie op de stellingen Wat is jullie drijfveer om in dit vakgebied te zijn? Techniek of zorg? •
Informatie ≠ technologie
•
Architectuur ≠ design & styling
•
Architectuur = van idee naar realisatie
•
Architect ≠ maker
•
De architect = de ontwerper van de ruimtelijke conditie
©CEANconsulting
22
Partners Colette Niemeijer •
2006 – today
Partner and cofounder CEANconsulting
•
2012
PhD TU Delft; De toegevoegde waarde van architectuur voor de zorg in ziekenhuizen
•
2005
Master of Real Estate, UvA
•
2001 – 2006
Strategic advisor health care and real estate
•
1998 – 2001
Management consultant, Accenture
•
1992 – 1998
Architect
•
1992
Architecture TU Delft
Guru Manja •
2007 – today
Partner and cofounder CEANconsulting
•
1998 – 2007
Management consultant, Accenture Benelux lead, Innovation and Architecture
•
1996 – 1998
Consultant, Tata Unisys Architect Online Banking, Rabobank
•
1996
©CEANconsulting
Electrical Engineering (honours), Mangalore university, India 24
Credentials CEANconsulting Voorbeelden van resultaten in de gezondheidszorg De rol die CEANconsulting doorgaans vervult omvat onder meer het samen met de opdrachtgever opstellen van de strategische visie en transitieplannen, het bepalen van de financiële en bedrijfsmatige haalbaarheid (business cases), conceptontwikkeling (zorg- en woonconcepten, bedrijfsconcepten en de architectuur voor vernieuwing van zorgprocessen, ICT en gebouwen), programma van eisen, begeleiden contractering, stakeholdermanagement, en het begeleiden van de transitie op strategisch (besluitvorming en risicomanagement) en operationeel niveau (get it done). Ziekenhuiszorg CEANconsulting begeleidt ziekenhuizen bij complexe vraagstukken, zoals de transitie van een groot ziekenhuis op één locatie naar een nieuw organisatiemodel met onderdelen op verschillende locaties. Van concept, businesscase, naar gebouwontwerp en inrichint werkplekconcepten. Ouderenzorg en GGZ CEANconsulting begeleidt ouderenzorg- en GGZ instellingen bij de transitie van traditionele verpleeg- en verzorgingshuizen naar actuele woonvomen voor Psychogeriatrie, Somatiek, Gerontorevalidatie en zorgappartementen, en van verouderde GGZ concepten en -centra naar reductie van bedden, afstoten van terreinen en opzetten van ambulante centra op basis van moderne en duurzame/betaalbare zorg- en vastgoedconcepten. ©CEANconsulting
Voorbeelden van onze ervaring in andere industrieën Retail • Europa-brede vernieuwing van klant-, leverancier- en productmanagementprocessen Banking en Insurance • Vernieuwing (wereldwijde/Europese) bedrijfsprocessen en ICT-architectuur • Introductie oplossingen internetbankieren Telecommunicatie en High-Tech • Opzetten en ondersteunen van grootschalige verbeterprogramma’s • Vernieuwing (wereldwijde/Europese) bedrijfsprocessen en ICT-architectuur Energie • Deregulering en splitsing • Opzetten en ondersteunen van grootschalige veranderprogramma’s • Begeleiden EU-aanbestedingen • Assessment, herstructurering en vernieuwing van bedrijfsprocessen en ICT-architectuur
25
