compass
>
01 2009 EEN KLARE KIJK OP zaken atradius.be
EUROPa, inc. de oprichting van privéfirma's op europees niveau
CHILi het leven na de hoge koperprijzen
LONDen 2012 kmo's gaan voor olympisch goud
EEN WEDLOOP TEGEN DE TIJD voorbereiding op een worstcasescenario
2 _ EditoriAal
>
door michel beke
Beste klant,
De crisis treft ons allemaal - geen land, geen onderneming of consument ontsnapt eraan. Meer dan ooit moeten we dus anticiperen op wat de toekomst ons brengt. We moeten daarbij voldoende realiteitszin aan de dag leggen en er alles aan doen om het vertrouwen in onze economie te herstellen.
“ Met hernieuwd vertrouwen”
Hoewel een kredietverzekering niet meteen een antwoord biedt op de algehele malaise, draagt zo’n verzekering wel bij tot het behoud van het vertrouwen, het vertrouwen van banken in de klantenportefeuille van de onderneming, met het oog op snellere en vlottere kredieten. Ondernemingen die deze penibele economische conjunctuur het hoofd willen bieden, moeten bovendien preventief te werk gaan. Het is onze taak om onze klanten te beschermen en ja, daarvoor moeten we soms moeilijke beslissingen nemen wanneer het risico te groot wordt. Meer nog, het is onze plicht, ook al weten we dat het voor onze verzekerden niet makkelijk is om een klant in de kou te laten staan. In crisistijden bieden zich echter soms onverwacht interessante kansen aan. Het is aan ons om nu berekende risico’s te nemen en ons aan te passen aan de nieuwe markt. Nog nooit evolueerde het economische klimaat zo snel en met Atradius aan uw zijde beschikt u over de middelen om mooie kansen met beide handen te grijpen. Vandaag stellen we meer dan ooit alles in het werk om u te helpen deze moeilijke periode te boven te komen.
Ik wens u veel leesplezier.
Michel Beke Algemeen Directeur België / Luxemburg
3 _ inhoud
10 _ Horizonten EUROPa, inc.
12 _ Horizonten LONDen 2012
privéfirma's oprichten op europees niveau
de olympische spelen van de kleine bedrijven
zodat kleine ondernemingen speelruimte krijgen
leveranciers in de startblokken voor de pelen van 2012 in london
6 _ HORIZONten bedrijfscontinuïteit
wat te doen wanneer het noodlot toeslaat doeltreffend plannen voor een worstcasescenario
02 _ eDITOriaal nieuwsflits 04 _ internationaal paspoort 18 _ BELGIë 21 _ over risico's SABRIYE TENBERKEN 22 _ bronnen, impressum
COMPASS 01 _ 09
14 _ paspoort CHILi
het leven na de hoge koperprijzen er is meer dan grondstoffen alleen
4 _ nieuwsflits internationaal
“HET GLOEDNIEUWE financiËlE systeEm … zakt VOOR DE MARKTTEST.” Paul Volcker Het hoofd van Barack Obama’s Economic Recovery Advisory Board, de 81-jarige Paul Volcker, zag de wereldwijde financiële bui in 2007 nog niet hangen toen hij zei dat de financiële reglementering te nonchalant was geworden. Volcker, die in de jaren ’80 voorzitter was geweest van de US Federal Reserve (“de Fed”), drong aan op de handhaving van regelgevende firewalls tussen het commerciële bankieren en het investeringsbankieren. Zijn opvolger Alan Greenspan liet die firewalls echter afbrokkelen. Volcker reageerde daarop met een scherpe waarschuwing in april 2008, lang voor de financiële crisis haar kritieke massa had bereikt. “Om het eenvoudig te zeggen: het gloednieuwe financiële systeem, met al zijn getalenteerde deelnemers en mooie beloningen, is gezakt voor de marktest. Wat zonder meer in de waagschaal werd gesteld, is het wederzijdse vertrouwen onder gerespecteerde marktspelers, waarop elk sterk en doeltreffend financieel systeem moet steunen.” De nieuwe presidentiële adviesraad zal bestaan uit niet-gouvernementele deskundigen uit onder meer het bedrijfsleven, de academische en werkende wereld. De raad wil economische problemen op een multidisciplinaire manier aanpakken en zal President Obama adviseren over zijn reactie op de hui-
dige economische problemen. President Jimmy Carter duidde Volcker in 1979 aan als voorzitter van de Fed. In 1983 werd hij herbenoemd door President Ronald Reagan. Hij leidde de Fed tot in 1987. Volckers Federal Reserve kreeg lof voor de beëindiging van de Amerikaanse stagflatiecrisis van de jaren ’70 en voor de fundamenten die het legde voor de economische groei in de late jaren ’80 en de jaren ’90. Volckers voornaamste beleidstool was het op-
krikken van de intresten en de beperking van de toename van de geldtoevoer. Dat droeg bij tot een periode van grote werkloosheid in de vroege jaren ’80, die leidde tot openbaar protest onder boeren, bouwvakkers, autoverkopers en anderen die klappen hadden gekregen door die daling. Volcker heeft economische diploma’s van Princeton en Harvard op zak, en trok in het begin van de jaren ’50 met een beurs naar de London School of Economics.
■ www.ny.frb.org/aboutthefed/PVolckerbio.html Atradius
een Nieuwe Chinese Partner Atradius Collections is het eerste wereldwijde incassobureau dat een samenwerkingsovereenkomst ondertekende met een zakenpartner in China: Flevum-Loenermark in Nanjing. Beide ondernemingen zullen samen zorgen voor de invordering van openstaande facturen van Chinese exporteurs aan hun buitenlandse klanten. Meer dan 75% van de Chinese exporteurs schrijft onbetaalde internationale facturen af omdat de taal in de weg staat of de administratie mank loopt. Raymond van der Loos, directeur van Atradius Collections, hoopt dat deze samenwerking met Flevum-Loenermark de activiteiten van Atradius in China en Azië een zetje zal geven.
■ www.atradius.be
de zuid-amerikaanse
groeimarkt Nu de traditionele markten kopje onder gaan, proberen bedrijven wereldwijd hun verkoop in Zuid-Amerika te verhogen. Dit was althans de boodschap in een nieuw verslag van Atradius en de Economist Intelligence Unit met de titel “A Complex Picture: Investing and Trading in Latin America”. Dit verslag is gebaseerd op een rondvraag uit 2008 in ruim 300 internationale bedrijven die momenteel handel drijven in Zuid-Amerika of van plan zijn daarmee te beginnen. Het is het op één na laatste in een rij door Atradius gesponsorde verslagen over de mogelijkheden maar ook risico’s van de handel met opkomende markten. Meer dan de helft van de ondervraagden (53%) zei dat die beslissing om op zoek te gaan naar kansen in de streek hoofdzakelijk werd beïnvloed door een terugval op hun traditionele markten. De helft van hen zag de concurren-
■ www.atradius.be
tiële druk op hun binnenlandse markt ook als een doorslaggevende factor. Meer dan twee derde (69%) zei dat de Braziliaanse markt heel belangrijk zal zijn voor zijn uitbreiding op middellange termijn. Mexico kreeg met 48% een eervolle tweede plaats toegewezen. Bovendien schatte 61% dat zijn jaarlijkse inkomsten uit de handel met die regio de komende 3 jaar met meer dan 6% zouden stijgen, terwijl 59% verwacht dat zijn jaarlijkse winstgroei voor de regio in diezelfde periode minstens 6% zal bereiken. Maar het beeld dat dit verslag ophangt is niet helemaal rooskleurig. Misdaad, corruptie en politieke instabiliteit worden stuk voor stuk genoemd als hindernissen op de weg naar een succesvolle handel. Toch zijn er verschillende landen in deze regio die uitblinken als sterke prospecten voor een bloeiende internationale handel. Brazilië en Mexico voeren een marktvriendelijk economisch beleid, terwijl andere landen in de regio – en dan vooral Venezuela
en Argentinië – nog een strijd moeten uitvechten met hun torenhoge inflatie en vermeende politieke instabiliteit. Over de bevindingen van het verslag zei CEO van Atradius Isidoro Unda: “Zuid-Amerika heeft bedrijven die voor hun uitbreiding op zoek zijn naar nieuwe markten duidelijk heel veel te bieden. Het heeft een jonge en groeiende bevolking die tuk is op ingevoerde consumptiegoederen, en de hervormingen van de voorbije jaren blijven de economische en politieke stabiliteit in een groot deel van de regio verbeteren.”
crisisbeheer
de weg naar succes Op 20 november 2008 publiceerde Atradius, in samenwerking met de European Business Awards, zijn witboek “When the going gets tough … Making the case for continued success during an economic downturn”. Het witboek is gestoeld op casestudy’s en bewezen strategieën van de winnaars van de European Business Awards Ruban d’Honneur 2008. Het onderzoekt hoe de grootste Europese bedrijven internationale groei bereiken en geeft een uitvoerige analyse van belangrijke aspecten die zelfs in economisch onzekere tijden bijdragen tot hun duurzame succes.
■ www.atradius.be internationale handel
het groene pad Bepaalde sectoren – zoals die van de hernieuwbare energie – halen voordeel uit de opwarming van de aarde. De meeste andere sectoren staan de komende decennia echter grote risico’s te wachten, besluit het februarinummer van GlobalTrade, Atradius’ magazine over kansen en risicoanalyse. Voorbeelden van die onfortuinlijke sectoren zijn de landbouw, de bosbouw, de gezondheidszorg, de farmaceutische sector, verzekeringen, toerisme en transport. Het artikel belicht de manier waarop bedrijven hun activiteiten bijsturen om zich voor te bereiden of te reageren op de klimaatverandering, en de veelbelovende mogelijkheden voor leveranciers van groene technologieën, de huidige financiële crisis ten spijt.
■ www.atradius.be
COMPASS 01 _ 09
6 _ HORIZONten continuïteitsplanning voor bedrijven
een wedloop tegen de tijd
door Arianna davidson
WAT MOETEN BEDRIJVEN DOEN OM OPERATIONEEL TE BLIJVEN na een aanval of natuurramp? slimme bedrijven hebben een plannetje klaarliggen.
Enkele jaren geleden brak in een maga>
zijncomplex van Katoen Natie, een multinational in logistieke diensten in Antwerpen, een genadeloze brand uit. Voor de vlammen tot bedaren konden worden gebracht, legden ze een magazijn van 16.000 m² en een heleboel grondstofsilo’s in de as. Gelukkig gebeurde dit op een zondag, toen er niet veel werknemers aanwezig waren. Niemand raakte gewond, maar de materiële schade was enorm. . . Voor een minder goed georganiseerd bedrijf zou zo’n ramp het einde hebben betekend. Maar niet zo voor Katoen Natie, dat van vooruitplannen immers een vak had gemaakt. De volgende dag al verscheepte het bedrijf alweer naar andere locaties en was het weer aan het laden en lossen. Voor Katoen Natie is continuïteitsplanning een kwestie van overleven. Contracten met klanten dwongen het bedrijf in een strak tijdschema goederen te vervoeren. Om aan die verplichtingen te kunnen beantwoorden, had het bedrijf verschillende grote risicoscenario’s uitgewerkt en ervoor gezorgd dat elke vestiging voor elk scenario reactieplannen klaar had liggen. Die plannen omvatten procedures voor het heropstarten van de activiteiten en het informeren van klanten, leveranciers en andere betrokken groepen.
De procedures werden natuurlijk grondig getest en geoefend. Toen de brand uitbrak, vonden de brandweerlui probleemloos hun weg en wist het noodhulppersoneel van het bedrijf meteen wie het moest bellen. “We kregen de kans om ons continuïteitsplan uit te testen, en het werkte”, zegt Chief Risk Officer Carl Leeman. Vooruitdenken Het hoofd koel houden in een crisis – omdat de procedures op voorhand werden uitgewerkt – lijkt een kwestie van gezond COMPASS 01 _ 09
waterDICHT Je kunt het hoofd pas koel houden wanneer je een rampenplan bij de hand hebt.
verstand. Geen enkel bedrijf wil personeel dat op cruciale momenten maar lukraak iets doet of, erger nog, verstomd op instructies staat te wachten. En toch zijn er verrassend veel bedrijven, en dan vooral kleine, die de noodhulp laten voor wat het is en gewoon hopen op een goede afloop. Zo bracht de Gartner Group, een bedrijf voor IT-onderzoek en consultancy, in een studie aan het licht dat 40% van de kleine en middelgrote ondernemingen in de VS geen noodplan heeft. Uit een recente rondvraag door de Economist Intelligence Unit blijkt dat respondenten van bedrijven met een jaarlijkse omzet van minder dan 500 miljoen dollar zichzelf doorgaans veel minder succesvol achten in risicobeheer dan grotere ondernemingen. Slechts 18% gaf zichzelf goede punten voor het actief testen van de continuïteitsplannen, tegenover 31% bedrijven met een omzet van meer dan 1 miljard dollar. Maar voor zowel kleine als grote bedrijven is de belangrijkste stap in de voorbereiding op een ramp het overdenken van alle factoren die een bedreiging kunnen vormen voor het bedrijf, met bijzondere aandacht voor de zwakke plekken, en de uitwerking van plannen die het helpen te reageren op een aanval op zijn kritieke bronnen. Wat die kritieke bronnen precies zijn, is afhankelijk van de aard van de activiteiten. Maar doorgaans staan mensen, gebouwen, informatiesystemen en eigendomsgegevens boven aan het lijstje. “Het is volgens ons belangrijk dat je je focust op de gevolgen van gebeurtenissen, en niet zozeer op de specifieke oorzaak van een onderbreking”, legt Nicola McCarthy, continuïteitsmanager bij Atradius, uit. “Het maakt niet uit of die oorzaak een brand of overstroming of ter-
roristische aanslag is ... Als een van onze gebouwen of de systemen onbeschikbaar zijn, of onze mensen niet naar het werk kunnen komen, dan moeten we ons concentreren op het herstellen van de schade en niet op de specifieke oorzaak van het probleem.” Wie deelt de lakens uit? Een cruciaal element in continuïteitsplanning is het aanwijzen van een teamhoofd voor de eerste reactie en de daaropvolgende stappen om de boel weer operationeel te krijgen. In een ideaal scenario zijn de teams multidisciplinair, met experts in IT, bedrijfsactiviteiten, risicobeheer, veiligheid, human resources, public relations en strategisch plannen. “In sommige gevallen zijn duidelijke en tijdelijke krachten nodig die het normale beslissingsveld van de noodteamleider overschrijden”, zegt Bob Tarzey, servicedirecteur bij Quocirca, een Engels bedrijf voor IT-diensten. “Het is belangrijk dat dit vooraf wordt bepaald. Waar je in een crisis
8 _ HORIZONten CONTINUÏTEITSPLANNING voor bedrijven
SCHADEBEHEER Bedrijven met succesvolle plannen voor rampbeheer en bedrijfscontinuïteit stellen interdisciplinaire crisisteams samen en zorgen ervoor dat alle belangrijke partijen op de hoogte worden gehouden.
echt niet op zit te wachten, zijn mensen die kibbelen over wie wat moet doen.” Ook belangrijk is vooraf te weten wie wat meedeelt aan wie. “We ontwikkelen een cascadeproces waarin personen worden aangeduid die anderen moeten verwittigen, die op hun beurt weer andere mensen op de hoogte brengen enzovoort”, licht McCarthy van Atradius toe. “We hebben al testen gedaan waarin we mensen onder aan een communicatieketen vroegen weer te rapporteren aan de persoon bovenaan, om er zeker van te zijn dat iedereen de boodschap heeft gekregen. We beschikken ook over welbepaalde “publiekeige-
naars”. Eén persoon start bijvoorbeeld de informatiestroom naar het personeel toe, een andere naar de klanten, een derde naar de media, een vierde naar makelaars en een vijfde naar regelgevers.” In opstartmodus Bij Katoen Natie bestaat het crisisteam van elke vestiging uit twee groepen. Eén groep trekt de activiteiten weer op gang door een andere locatie te vinden, alles weer op te bouwen, te zorgen voor het onderhoud van goederen, de IT te transfereren en op zoek te gaan naar alternatieve leveranciers. De andere groep houdt zich
enkel bezig met de communicatie, en dan vooral die naar klanten toe. De mensen die instaan voor de klantencommunicatie informeren klanten over de schade, adviseren hen over nieuwe verschepingsroutes en bieden doorgaans aan de nodige alternatieve regelingen te treffen. Zodra de veiligheid van het personeel werd gewaarborgd, buigen veel bedrijven zich over maatregelen voor de bescherming van gegevens. Dit gaat zeker op voor kleine firma’s. Volgens een studie van Quocirca in 2007 gebruikt meer dan de helft van het kmo-personeel een pc voor zijn werk. De meesten werken ook vanuit meer dan één plaats, waardoor het doorsturen van elektronische gegevens cruciaal wordt. Toch beweerde slechts 25% van de respondenten tevreden te zijn over de beschermingsmaatregelen van hun IT in het geval van een grote verstoring. Inpakken en wegwezen Bedrijven moeten ook nadenken over alternatieve productiefaciliteiten wanneer hun eigen fabrieken worden getroffen door brand, overstroming, een ontploffing of andere ramp. “Als een van je fabrieken in panne valt en je geen alternatieve oplossing hebt, zou je wel eens meer kunnen verliezen dan de verzekerde waarde die wordt gedekt door je verzekering tegen bedrijfsschade. Je dreigt dan een deel of zelfs een volledige markt te verliezen”, vertelt Marie-Gemma Dequae, Group Risk Manager bij Bekaert, een gediversifieerde bedrijvengroep die actief is in de sectoren van onder meer de geavanceerde materialen, coatings, de automobielsector en de bouw. “Een klant die een andere goede leverancier heeft gevonden, is soms moeilijk terug te winnen. Beschikken over een alternatieve fabriek voor noodgevallen is dus een belangrijke factor in continuïteitsplanning.” Maar voor kmo’s is het niet altijd mogelijk om de productie over te hevelen naar een andere, eigen vestiging. Voor zulke bedrijven “is het logischer relaties uit te bouwen met collega-concurrenten en afspraken te maken over wederzijdse hulp in het geval van een onderbreking”, gaat Dequae verder. Als voorbeeld haalt ze een COMPASS 01 _ 09
de wet van MURPHY Wat kan er allemaal misgaan? Bedrijven zetten alles op een rijtje. Wanneer mensen het woord ‘noodgevallen’ horen, denken ze meestal aan grote rampen zoals de aanslag op het World Trade Centre of orkaan Katrina. De meeste bedrijfsonderbrekingen kennen echter meer alledaagse oorzaken, zoals een plaatselijke griepepidemie, een rivier die buiten zijn oevers treedt of wegenwerkers die per ongeluk een elektriciteitskabel doorsnijden. Hoewel ze verstoringen veroorzaken, worden deze gebeurtenissen doorgaans gelokaliseerd. Dat betekent dat getroffen bedrijven hun activiteiten naar tijdelijke faciliteiten op een andere plaats overhevelen en weer aan de slag gaan. Maar er zijn incidenten die zo veel schade aanrichten dat alle activiteiten – en veel van het leven in het algemeen – tot een abrupt einde komen. Denk maar aan terroristische aanslagen of orkanen. Andere voorbeelden zijn aardbevingen, kernrampen en genadeloos oprukkende ziektes zoals de SARS-epidemie in Azië, de vogelpest en het mond-en-klauwzeer in het VK. In dit lijstje horen ook grote stormen thuis, zoals de vijf dagen durende ijsstorm die Oost-Canada trof in 1998 en een groot gebied bedekte met een 11 centimeter dikke ijskorst, meer dan 1.000 elektriciteitspalen en transmissietorens omverwierp en het gebied wekenlang in het donker en de kou hulde. De gevolgen van zulke rampen kunnen tot op zekere hoogte worden ingeperkt. Zo schakelden veel bedrijven in Canada na de dodelijke ijsstorm over op niet-elektrische warmtebronnen. Door de bank genomen gaan de continuïteitsprocedures die gelden voor de voorbereiding op gelokaliseerde onderbrekingen ook op voor de voorbereiding op grote rampen.
Belgische roomijsfabrikant aan, wiens fabriek flinke brandschade leed. Hij had een overeenkomst gesloten met een concurrent en kon zijn klanten producten van die concurrent aanbieden tot zijn beschadigde fabriek weer operationeel was. Soms komt de impuls om de productie te verhuizen van de klant. In 2000, nadat een microchipfabriek van Philips in New Mexico in vlammen opging, vroeg zijn klant Nokia aan Philips om voor chips van andere fabrieken te zorgen. De Nederlandse elektronicagigant slaagde er zelfs in de productie van New Mexico te verhuizen naar fabrieken in Eindhoven en Shangai. Nokia vond dan weer alternatieve leveranciers om de druk op het Nederlandse bedrijf te verminderen terwijl het zijn beschadigde fabriek herstelde. Over Nokia’s reactie op de mogelijke onderbreking in de levering van de zo belangrijke microchips was vooraf goed nagedacht. In een
casestudy uit 2008 met de titel “The Fire That Changed an Industry” schreef businessconsulent Amit Mukherjee dat Nokia vijf jaar vóór de brand “ervoor zorgde dat het zich niets meer moest aantrekken van een uitdaging die de hele bedrijfswereld in de ban houdt.” Uit het voorbeeld van Nokia en dat van Katoen Natie blijkt dat een solide voorbereiding op noodgevallen en continuïteitsplanning geen snelle brandoefening zijn. Dit is pure ernst! <
10 _ HORIZONten de small business act van de eu
speelruimte
Een EU-voorstel geeft private, niet-GENOTEERDE BEDRIJVEN de vrijheid om in heel europa filialen op te richten onder dezelfde europese RECHTSvorm. het voorstel moet kmo’s HELPEN, maar ook grotere bedrijven pikken een graantje mee.
>
Vijf jaar na de goedkeuring van een wet die het mogelijk maakt om op Europees niveau grote, openbaar genoteerde bedrijven op te richten, maakt de Europese Unie zich op om hetzelfde te doen voor nietgenoteerde bedrijven in privéhanden. Onder een voorstel dat de Europese Commissie in juni aannam, kunnen niet-genoteerde bedrijven worden opgericht onder de Europese Unie in plaats van nationale wetten. Deze bedrijven, die bekendstaan als Europese Besloten Vennootschappen (SPE’s) of bij het Latijnse equivalent Societa Privata Europaea (SPE), zouden hun aandelen niet openbaar mogen verhandelen. Maar die beperking daargelaten, zouden ze een uitzonderlijke vrijheid en macht genieten. Een SPE kan bijvoorbeeld filialen oprichten in verschillende EU-lidstaten, die allemaal dezelfde Europese rechtsvorm zouden gebruiken. Eens een bedrijf in een ander land een SPE-filiaal heeft opgericht, kan het zijn domicilie naar dat land verhuizen zonder zijn activiteiten in het oorspronkelijke land op te doeken. De SPE geniet dan van een Europees label (de “SPE” maakt dan ook deel uit van zijn wettelijke naam), zonder grensoverschrijdende zaken te moeten doen. De aandeelhouders krijgen een beperkte verantwoordelijkheid voor een aanvankelijke kapitalisatie van niet meer dan één euro. Een groot voordeel van een SPE is dat het juridische en administratieve kosten uitspaart omdat bedrijven zo in alle EU-lidstaten dezelfde vennootschapsrechtelijke bepalingen kunnen volgen. Dit is vooral interessant voor kleine bedrijven die niet zo ruim bij kas zitten, vertelt de Europese Commissie. “Als ondernemers overal in de EU hetzelfde type van bedrijf kunnen oprichten en beheren, gewoon door uniforme regels te volgen, dan kan de besparing op juridische kosten voor de oprichting van bedrijven tussen 2.000 en 10.000 euro bedragen, en
COMPASS 01 _ 09
tussen 750 en 8.000 euro voor dagelijkse werkingskosten”, zei Charlie McCreevy, Commissaris voor Interne Markt, in oktober toen hij in Parijs een publiek toesprak. Zoek de begunstigde Goed nieuws dus tot hiertoe. Maar het SPE-voorstel heeft nog een interessante kronkel. Onder dit plan van de Europese Commissie kan iedere persoon of elk bedrijf in Europa – grote, publiek genoteerde bedrijven inbegrepen – een SPE oprichten. En het is precies die mogelijkheid die vakbonden wakker schudde. Ze zijn verbolgen dat grote, publiek genoteerde bedrijven van die wet, die oorspronkelijk was bedoeld voor kleine firma’s, kunnen profiteren om in heel Europa SPE’s uit de grond te stampen. Zo krijgen grotere bedrijven volgens hen de kans om de kapitalisatieverplichtingen en arbeidswetten in hun huidige land van domicilie te ontduiken door hun domicilie over te plaatsen naar SPE’s die ze oprichtten in landen met wetten die hen gunstiger zijn gezind. “Onder de SE-wet [Societa Europaea, een Europese bedrijfswet voor grote, genoteerde bedrijven die in 2004 werd goedgekeurd] moeten bedrijven die hun domicilie naar een ander land willen verhuizen dat bespreken met hun werknemers”, vertelt Severine Picard, juridisch adviseur bij de European Trade Union Confederation (ETUC). “Met het SPE-voorstel zouden grote ondernemingen dit alles kunnen vermijden door een SPE op te richten in een ander land met heel lage normen en daar hun hoofdzetel in te schrijven.” Ze voegt eraan toe dat “dit ondernemingen zou aanmoedigen om brievenbusbedrijven op te richten in het VK, Denemarken of Spanje en hun hoofdzetel in een van die landen te laten registreren terwijl hun voornaamste activiteiten blijven waar ze zijn.”
door Steven baker
Bedrijfs- en werkgeversorganisaties wuiven die angsten weg. “Het argument dat dit kan leiden tot sociale dumping slaat nergens op,” vertelt Karen Clements, consulent voor EU-zaken voor de Britse Kamer van Koophandel. “Bedrijven hebben goede redenen om zich in bepaalde landen te vestigen. Het idee dat massa’s bedrijven zouden wegtrekken uit Frankrijk of Duitsland is bespottelijk. Een multinational kan zijn standplaats niet zomaar veranderen door een SPE op te richten.” Anderen beklemtonen de voordelen van de SPE voor grote, private ondernemingen. “De SPE-wet richt zich tot grotere kmo’s in Europa, zoals werktuigfabrikanten met 1.000 werknemers”, beklemtoont Matthias Schmidt-Gerdts, juridisch adviseur voor de Federatie van de Duitse Industrieën (BDI) in Brussel. “Dit is geen wet voor de bakker op de hoek. De SPE’s moeten bedrijven zijn die hun pijlen op het buitenland richten en daar ook zaken kunnen doen.” Hij voorspelt dat veel van Europa’s middelgrote privéfirma’s op deze nieuwe vennootschapsvorm zullen springen wanneer ze de kans krijgen. “Nog geen vijf jaar na de goedkeuring van de SE-wet in 2004 hebben we nu zo’n 200 SE’s”, voegt hij eraan toe. “Binnen dezelfde termijn na de invoering van de SPE-wet zouden we tien keer zoveel SPE’s kunnen zien opduiken.” Hulp op komst Het SPE-voorstel maakt deel uit van een groter pakket maatregelen dat bekendstaat als de “Small Business Act” (SBA) en wordt ontwikkeld door de Europese Commissie. De andere grote bepalingen van de SBA zijn een kmo-vrijstelling van beperkingen op staatssteun, verminderde btw-tarieven op plaatselijk geleverde, arbeidsintensieve dienstverleningen, en een regel die tijdige betalingen aan kmo’s voor alle transacties verzekert. Het pakket zou tegen juni 2009 voor het Europese Parlement moeten komen.
<
12 _ HORIZONten Londen 2012
de spelen van de kleine bedrijfjes MEER DAN OOIT DOEN KLEINE BEDRIJVEN EEN GOOI NAAR GOUD ALS LEVERANCIERS VOOR DE OLYMPISCHE SPELEN. DE WEDLOOP VOOR DE SPELEN VAN 2012 IS AL BEGONNEN!
>
De laatste atleten hadden het Vogelnest in Peking vorig jaar in augustus nog niet verlaten of wereldwijd stortten bedrijven zich al op de volgende Olympische Spelen, die van 2012 in Londen.
De Spelen hebben een lange weg afgelegd sinds ze in 776 v.Chr. het levenslicht zagen op de Olympus. Vandaag houden de Olympische Spelen niet alleen zo’n 4 miljard televisiekijkers wereldwijd in de ban, maar bieden ze ook reusachtige zakenkansen. Het prijskaartje van de Spelen in Londen zou 9,3 miljard pond voor de infrastructuur en faciliteiten plus nog eens zo’n 2 miljard pond voor de organisatie van de evenementen zelf bedragen. Tegen de tijd dat op 27 juli 2012 de openingsceremonie plaatsvindt, zal een groot deel van de Lower Lea Valley ten oosten van Londen zijn ontruimd en herontwikkeld, zal er in een gloednieuw olympisch dorp een olympisch stadion met 80.000 zitplaatsen prijken, en zullen er grootse spoor-, weg- en telecominfrastructuren zijn aangelegd. Wanneer je naar de omvang van het gebeuren kijkt, lijken deze Spelen niet anders dan andere recente edities. Maar wat Londen zo anders maakt, is dat bij de voorbereidingen zo veel mogelijk kleine en middelgrote bedrijven (kmo’s) worden betrokken. “Dit zijn volgens mij de eerste Olympische Spelen die zo veel aandacht besteden aan kmo’s”, vertelt Morag Stuart, Head of Procurement bij de Olympic Delivery Authority (ODA), het orgaan dat instaat voor de ontwikkeling en bouw van nieuwe trefpunten en infrastructuren. “De stimulans daarvoor komt van de regering, die meer mensen aan
door craig wogan het werk wil krijgen. Een belangrijk onderdeel van dat beleid is het aanmoedigen van kleine ondernemingen, vooral in het kader van grootschalige programma’s zoals de voorbereiding tot de Olympische Spelen.” De grootste hap van ODA’s overheidsbudget van 9,3 miljard pond gaat dan ook naar kmo-leveranciers, onderstreept Stuart. “Zo’n 70% van onze rechtstreeks contracten wordt met kmo’s afgesloten. Verwacht wordt dat de meeste onderaannemers ook kleine ondernemingen zullen betrekken.”
mogelijkheden in talrijke domeinen, van toerisme en productie tot winkelverkoop, sport, transport, de welzijnssector, beveiliging, milieu, beheer, het hotelwezen, de bouw, IT, marketing en communicatie, logistiek en veel andere sectoren en industrieën.” Iedereen op het web Het belangrijkste instrument voor een maximale deelname door kmo’s is een website: www.competefor.com. Dit is niet zozeer een site voor elektronische aanbestedingen, maar eerder een elektronisch “datingbureau”
35.000 ondernemingen ingetekend. Daarvan zijn er 90% kleine tot middelgrote ondernemingen, vertelt Stuart. “Of de kmo’s uiteindelijk het meeste goud op zak zullen steken, valt nog af te wachten”, zegt Nick Winch, beleidsmanager van Londen 2012 bij de UK Federation of Small Businesses (FSB). “Dit koppelproces tussen kleine ondernemingen en toeleveringsmogelijkheden was bij vorige Spelen nooit zo omvangrijk”, vertelt hij. “Maar niemand weet welke hap van de uitgaven naar de kleine en
Londen 2012 in een notendop Openingceremonies: 27 juli 2012 Slotceremonies: 12 augustus 2012 Sportevenementen op het programma: 300 Vertegenwoordigde olympische sporten: 26 Deelnemende landen: 205 (geschat) Beschikbare tickets: 7,7 miljoen Aantal atleten: 12.500 Trefpunten in Londen: 23 Uren verslaggeving door de BBC: 2.750 Nieuwe bruggen in het olympisch dorp: 30 Nieuwe wegen rond het dorp: 20 km
pronkstuk: de nieuwe olympische faciliteiten concentreren zich in Oost-Londen.
Een afzonderlijke organisatie, de London Organising Committee for the Olympic Games (LOCOG), staat in voor de organisatie van de Spelen zelf, en heeft een eigen budget van 2 miljard pond. Die middelen moeten uit privébronnen komen via de ticketverkoop, merchandising en uitzendrechten. Al bij al verwacht Londen 2012 tienduizenden zakenkansen te creëren, en dit zowel voor als tijdens de Spelen, maar ook erna, wanneer sommige structuren een nieuwe bestemming krijgen. En die zakenkansen? Dat zijn onder meer rechtstreekse contracten, plus contracten met tweede en derde partijen binnen vooraf bepaalde toeleveringsketens. Er worden tal van verschillende contracten afgesloten, van de vrijmaking van het moerasland in de Lower Lea Valley tot de ticketcontrole aan de ingang en de beveiliging. “We hebben duizenden computers, telefoons, televisies, draagbare radio’s en de laatste technologieën nodig om de Spelen op de wereld aan te sluiten”, licht voorzitter van Londen 2012 Sebastian Coe toe. “Er schuilen COMPASS 01 _ 09
dat kleine ondernemingen vooraf moet kwalificeren, ze op de hoogte moet brengen van relevante tenders, en ze in contact moet brengen met kopers. Op deze website zullen zo’n 10.000 aanbiedingen worden geplaatst. De website wordt gebruikt voor zowel rechtstreekse contracten als de ontwikkeling van toeleveringsketens met tweede en derde leveranciers. De meeste deals die via de website worden beklonken – en dan vooral verderop in de toeleveringsketens – zouden kmo’s moeten mobiliseren. Via het kwalificatieproces wordt erop toegezien dat elke biedende kmo een gezondheidsen veiligheidsbeleid, een gelijkekansenbeleid en een verklaring van kwaliteitsbeheer heeft. Bedrijven die niet aan dat profiel beantwoorden, kunnen hulp krijgen om toch aan de normen te voldoen zodat ook zij kunnen intekenen. In oktober 2008, slechts negen maanden na de lancering van de website, hadden zo’n
plaatselijke bedrijfjes gaat.” Valt ook nog af te wachten of ook kmo’s uit het buitenland in de prijzenpot delen. “Als nabijheid een belangrijke factor is, dan speelt dat zeker in de kaarten van plaatselijke contractanten”, zegt Winch. “Neem nu een contract voor de levering van eten en drankjes aan de mensen die het olympisch dorp opbouwen. Dan zal het voor een broodjeszaak in Frankfurt moeilijk zijn om te concurreren met een zaak in Oost-Londen. En toch ziet men de Spelen in Engeland niet als een koninkrijk van Britse bedrijven.” “Ik wil "Europese kmo’s" echt aanmoedigen om zich te registreren op de website en mee te dingen naar contracten”, voegt Stuart er nog aan toe. “De fondsen voor infrastructuur en bouw komen van de overheid, en een groot deel van het Britse publiek wil dat de contracten in het VK worden toegekend. Maar we zijn natuurlijk allemaal voor wat gezonde concurrentie in een vrije handel. Wie niet geregistreerd is, grijpt ook naast de prijzen. Je moet meespelen om te kunnen winnen.” <
14 _ paspoortChili
goed op stoom
door Aviva Freudmann
HET GING CHILI DE VOORBIJE JAREN VOOR DE WIND DANKZIJ DE HOGE PRIJZEN VAN HET VOORNAAMSTE EXPORTPRODUCT, KOPER. maar chili heeft heel wat andere troeven achter de hand …
De Atacamawoestijn, een reusachtig en >
boomtown Santiago de Chile vanuit de lucht bekeken, hieronder. Links, het geiserveld van El Tatio in het noorden van Chili.
schaars bevolkt plateau in Noord-Chili, is niet meteen de plek waar je denkt grote, bloeiende bedrijven te zullen aantreffen. Deze plaats is zo dor, kaal en verlaten dat het wel eens werd vergeleken met een maanlandschap. En toch … Aan een stoffige verkeersweg in de buurt van de stad Sierra Gora ligt een van Zuid-Amerika’s nieuwste en drukste projecten: BHP Bilitons kopermijn van Spence. De open groeve van 1 miljard dollar gaf zijn geheimen voor het eerst prijs in 2007 en brengt nu al ruim 200.000 ton koperen kathoden per jaar voort. In een land dat voor zijn levensonderhoud in grote mate afhankelijk is van de mijnbouw – die er goed is voor zo’n kwart van het BBP – is Spence Chili’s grootste onbebouwde mijnproject van de voorbije tien jaar. De Spence-mijn is een vooraanstaande speler in een druk bevolkte sector. Chili is met 35% van de productie de grootste koperproducent ter wereld. Over heel het land liggen massa’s boven- en ondergrondse mijnen verspreid. Deze mijnen met kleurrijke namen zoals Escondida, Cerro Colorado, Los Pelambres en Chuquicamata vormen de hoeksteen van de Chileense economie. Vooral nu de wereldwijde prijzen van industriële grondstoffen de voorbije jaren de hoogte inschoten, hebben de Chilenen met hun mijnen een schatkist aangeboord. Volgens officiële bronnen haalde de koperuitvoer van het land in 2006 een recordcijfer van 33,3 miljard dollar. En de kassa bleef ook in 2007 rinkelen, toen de internationale koperprijs gemiddeld 3,23 dollar per pond bedroeg, 5,9% hoger dan in 2006. Verwacht wordt nu wel dat de jackpot tegen 2009 tot bedaren zal komen. Volgens voorspellingen door economische analisten zou de wereldwijde prijs van een pond koper in 2009 onder de 3,00 dollar en in 2010 tot 2,70 dolCOMPASS 01 _ 09
businessetiquette > Chileense zakenlui gaan relatief formeel gekleed. De mannen dragen meestal een pak of jasje met das, terwijl vrouwen een rok of broekpak aantrekken. > Voor een zakelijke afspraak kom je maar best op tijd. Voor privéafspraakjes daarentegen is het vrij gebruikelijk om 30 tot 40 minuten te laat te komen. > Chilenen zijn heel gastvrij en verwachten daar niets voor terug. Maar als je bij Chilenen wordt uitgenodigd, is een kleine attentie zeker welkom. Het geeft blijk van goede smaak om de gastvrouw op voorhand bloemen of pralines toe te sturen. > Roken is sociaal aanvaard maar verboden in bioscopen, theaters, kerken en het openbaar vervoer. > Bij wijze van begroeting is een handdruk gebruikelijk, hoewel vrouwen elkaar soms liever een klopje geven op de rechtervoorarm of schouder. Een ontmoeting met een grote groep? Dan schud je best ieders hand. > Wanneer je mensen aanspreekt, begin je met hun achternaam en meneer, mevrouw of juffrouw, en wacht je op een uitnodiging om hen te tutoyeren. > De meeste Hispanics hebben twee achternamen, één van de vader en één van de moeder. Gewoonlijk wordt enkel de naam van de vader gebruikt. Bron: UK Trade & Invest; Kwintessential (VK)
16 _ paspoort ChilI
OUD EN NIEUW Iglesia de la Merced en een naburige wolkenkrabber in hartje Santiago.
PERU Arica
BOLIVIA
Iquique Antofagasta
Huasco Coquimbo PACIFISCHE OCEAAN Valparaíso San Antonio Talcahuano Concepción Lebu
Santiago Rancagua San Vicente ARGENTINÏE
Puerto Montt
ATLANTISCHE OCEAAN Punta Arenas
4 chili in een notendop
Bevolking: 16,9 miljoen inwoners Oppervlakte (m²) 756.630 Lengte 4.300 km Gemiddelde breedte 175 km Hoofdstad Santiago Munteenheid Chileense peso BBP (USD) 163,9 miljard BBP per hoofd (USD) 10.081 Levensverwachting (jaren) 78 Alfabetisme (% volwassenen) 95,7 Bronnen: Atradius, Chile Country Report, 2007/2008; Economist Intelligence Unit.
lar zakken. De economie zal in 2008 en 2009 worden ingetoomd door lagere koperprijzen en hogere intrestvoeten die de binnenlandse vraag zullen afremmen.
Een appeltje voor de dorst Hoewel de zwakkere koperprijs voor een grondstofafhankelijk land als Chili zorgwekkend kan lijken, laat het land zich daardoor niet uit balans brengen. Onder analisten en handelaars heerst het gevoel dat de Chileense economie zoveel meer is dan grondstoffen, en dat andere economische sectoren
en een doorgaans gunstige zakenomgeving de verminderde koperinkomsten wel zullen goedmaken. Het helpt dat tijdens Chili de voorbije speculatieve jaren van stijgende koperprijzen niet verslaafd raakte aan onverhoopte winsten zoals sommige olieproducerende landen afhankelijk werden van spectaculaire petroleuminkomsten. En zo zag de Chileense regering die tegenvaller ook, als een onverwachte bonus. Ze ondernam dan ook stappen om die extra inkomsten opzij te leggen voor later. In 2006 richtte presidente Michelle Bachelet een Economic and
Social Stabilisation Fund op voor de extra koperinkomsten, om zo de sociale uitgaven tijdens mindere periodes veilig te stellen. Het fonds bereikte een geschatte 20 miljard dollar tegen het einde van 2007. Chili heeft trouwens altijd al beseft dat een te grote afhankelijkheid van wispelturige grondstofmarkten een ongezond beleid is en leverde inspanningen om de economie te diversifiëren. De voorbije twee decennia ontwikkelde het land een sterke aanwezigheid in de wijnbouw, de fruit- en groenteteelt, de zalmkweek en de markt van de bosbouwproducten. Vandaag is Chili de op vier na grootste wijnexporteur en heeft het wereldwijd markten voor zijn voedsel en bosbouwproducten.
gestage groei, met zo nu en dan spectaculaire pieken ten gevolge van omhoogschietende koperprijzen. Maar dat wil niet zeggen dat de Chileense economie geen problemen kent. Het land is nog te veel afhankelijk van de grondstofuitvoer dan gezond is op lange termijn. Inflatie is altijd gevaarlijk, vooral wanneer de olieprijzen hoog zijn. Het land hangt in grote mate af van energie en leed de voorbije jaren aan stroomtekorten door beperkte aardgastoeleveringen vanuit Argentinië. Hoewel het goed gaat met de binnenkomende investeringen zijn veel daarvan gericht op de mijnbouw, de bouw, energie en andere infrastructuren.
open economie De grootste Chileense handelspartners GROOTSTE UITVOERMARKTEN (% van de totale uitvoer) Rest (21%)
VS (16%)
Een gestage groei Samen met maatregelen om centraal geleide industrieën te privatiseren en de economie te openen voor handel en investeringen leverden de diversificatie-inspanningen indrukwekkende resultaten op. Chili is een van de meest welvarende landen van ZuidAmerika. In vergelijking met zijn buren kent het politieke stabiliteit, economische vrijheid, een geringe vermeende corruptie en lage armoedecijfers. Volgens de Economist Intelligence Unit bereikte de reële BBP-groei 5,3% in 2007, tegenover 4,0% in 2006. De EIU voorspelt dat die groei in 2008 en 2009 zal afremmen door hoge nominale intrestvoeten, de wereldwijde kredietcrisis en minder gunstige handelsvoorwaarden. De groei zou dan ook vertragen tot 3,9% in 2008 en 2,7% in 2009. Een van de belangrijkste motoren van de Chileense groei de voorbije jaren was de openheid naar de internationale handel toe. Het land heeft 57 vrijehandelscontracten lopen, meer dan eender welk ander land in de wereld, met inbegrip van belangrijke markten zoals de VS, de EU, China en Japan. De handelsvolumes vertoonden dan ook een COMPASS 01 _ 09
Maar die problemen daargelaten, bleek Chili een magneet voor buitenlandse investeerders. Het land heeft een modern telecomsysteem, een ondernemingsvriendelijk wettelijk stelsel en – met uitzondering van Santiago’s problematische openbaarvervoersysteem – een hoogwaardige openbare infrastructuur. Het aandeel rechtstreekse buitenlandse investeringen bedroeg eind 2007 91,5 miljard dollar. Veel bedrijven gebruiken Chili als een marketing- en verkoopbasis voor de rest van de regio. “Chili is een van de meer gemakkelijke ZuidAmerikaanse markten om je geld in te steken”, vertrouwt Bethan Loveless, Atradiusanalist voor Zuid-Amerika, ons toe. “Het land belooft investeerders enkele van ’s werelds scherpste kosten. De invoertarieven zijn laag en buitenlandse investeerders krijgen dezelfde behandeling als hun binnenlandse evenknieën. Vergunningsaanvragen worden meestal snel goedgekeurd.“ In zijn rangschikking van zakenomgevingen voor de periode 2006-2010 gaf de EIU het land de 22e plaats onder de meest aantrekkelijke plaatsen om zaken te doen ter wereld, tussen Spanje en Israël in. En dat was de hoogste rangschikking voor Zuid-Amerika. Ook het Chileense kredietstelsel en de betalingspraktijken kregen goede punten. Het rapport “Doing Business” van The World Bank voor 2009 geeft Chili een score van 5 op een maximum van 6 punten voor de toegang tot en de kwaliteit van kredietinformatie. Dat was beter dan het OESO-gemiddelde van 4,8 en veel beter dan de Zuid-Amerikaanse score van 3,3. In het zeldzame geval van betalingsgeschillen bedraagt de gemiddelde kostprijs
Azië (23 % )
Zuidamerika (17%)
grootste invoerbronnen (% van de totale invoer) VS (16 % ) Argentinië (13 % )
En magneet voor investeerders “Die diversificatie begon 20 jaar geleden, lang vóór de koperprijzen ongekende hoogtes bereikten”, vertelt Felipe Gomez, General Manager, Southern Cone Countries voor Sony Ericsson. “Twee tot drie decennia geleden hadden we niet eens een wijnexporterende industrie. Nu reizen onze wijn, fruit, groenten en andere producten de wereld rond. Iedereen was het erover eens dat we niet afhankelijk konden blijven van enkel koper.”
EU (23 % )
Rest (49%)
Brazilië (12 % ) China (10 % )
Bronnen: Atradius, Chile Country Report, 2008; Economist Intelligence Unit.
voor de oplossing van het probleem er 28,6% van het bedrag van de claim, tegenover 31,3% in de regio. De betalingstermijn is meestal 90 dagen, hoewel voor dure zaken zoals bouwprojecten de contracten 180 dagen kunnen bepalen. “Vaak betalen bedrijven binnen de 60 dagen, ook al hebben ze 90 dagen de tijd”, vertelt Loveless. “Dit is een land waar mensen hun verbintenissen trachten na te komen”, stemt Gomez in. “We zien hier minder dan 1% tot 2% oninbare vorderingen.” Dat besluit zou handelaars en investeerders over de streep moeten trekken, van kleine, plaatselijke fabrikanten tot rijke buitenlandse investeerders, met inbegrip van de mijnbouwgiganten die nu de minerale Chileense rijkdom ontwikkelen. <
18 _paspoort België
Economische vooruitzichten 1ste kwartaal 2009 Atradius lanceert een tweede economische barometer voor de eerste maanden van 2009. De wereldeconomie kreeg het vorig jaar flink te verduren, niet in het minst omwille van de aanslepende malaise op de krediet- en financiële markten. De crisis laat vandaag duidelijk haar sporen na en de economische vooruitzichten voor de komende maanden geven alvast een voorproefje van wat ons voor de rest van 2009 nog te wachten staat. Daarnaast geven we onze visie op politieke risico’s in de wereld, het schuldenlastvermogen op de voornaamste markten en peilen we naar de economische risico’s in Ierland. In vogelvlucht : ✔ Het economische klimaat ging het vierde kwartaal van 2008 van bewolkt naar stormachtig. Op alle belangrijke markten kunnen we spreken van een regelrechte recessie die zich wereldwijd laat voelen. ✔ Het internationale financiële systeem is erg broos en kwetsbaar. Anderhalf jaar nadat de crisis voor het eerst de kop opstak en ondanks de vele herstelmaatregelen en verdere nationalisering blijft de banksector op zowel de ontwikkelde als de opkomende markten harde klappen incasseren. Terwijl de recessie zich verder verdiept, blijven de kredietverliezen die hier eerder typisch mee gepaard gaan de leningsactiviteiten van banken beknotten. ✔ De aandelenmarkten komen zwaar onder druk te staan en de kredietspreads blijven aanzienlijk. De afname van de economische activiteit laat zich momenteel duidelijk voelen. De bedrijfswereld doet er alles aan om waar nodig te snoeien en bij te sturen, waardoor de werkloosheid in sommige landen fors klimt, wat de druk op de algehele vraag verder opdrijft. De vicieuze cirkel van alom nijpende financiële problemen en een afnemende vraag leidt tot een nog minder rooskleurig beeld van kredietrisico’s.
✔ Er is minder ruimte voor belastingincentives. De nationalisering van commerciële banken op grote schaal en de aanzienlijke kredietgaranties die aan de privésector worden verleend, wegen vandaag zwaar op de overheidsfinanciën van de Verenigde Staten en verscheidene Europese landen. ✔ Het doembeeld van een diepe recessie brengt heel wat internationale bedrijven aan de rand van het bankroet. Het aantal faillissementen zou in 2009 op alle sleutelmarkten nog fors toenemen. De ondernemingen die actief zijn op de opkomende markten krijgen met gelijkaardige problemen af te rekenen, waarbij de toenemende politieke onrust op die markten nog meer roet in het eten gooit. Het gebrekkige banksysteem en het macro-economische onevenwicht, vooral in de landen van OostEuropa en het GOS, hollen in het huidige economische klimaat de economische positie van tal van landen verder uit. ✔ Mogen we in 2010 een economische heropleving verwachten? Rekening houdend met de huidige vooruitzichten die wijzen op een verdere inkrimping van de economie in 2009, is het waarschijnlijk dat de recessie nog enige tijd zal aanhouden. Het ziet er bovendien naar uit dat de komende jaren steeds meer ondernemingen hun financiële verplichtingen niet langer zullen kunnen nakomen.
www.atradius.be
20 _paspoort België
investeren in midden- en oosteuropa Atradius publiceerde in samenwerking met de Economist Intelligence Unit het vierde nummer in een reeks rapporten over de opkomende markten. Midden- en Oost-Europa (MOE) is een dynamische regio die een wereldwijde en groeiende belangstelling geniet van investeerders en uitvoerders. Het rapport spitst zich toe op de grootste markten: de Tsjechische Republiek, Hongarije, Polen, Slowakije, Bulgarije, Roemenië en Servië. Onze resultaten, die steunen op een bevraging van zo’n 300 hogere kaderleden onderbouwd met diepte-interviews, schetsen een over het algemeen positief beeld, ondanks de bezorgdheid over de huidige economische toestand en de weinig gunstige voorwaarden voor een bloeiende handel. Een erg gedetailleerde studie en een absolute aanrader voor wie zaken wil doen in Middenen Oost-Europa of er wil investeren.
www.atradius.be
market monitor Des temps difficiles! Comment faire face?
Moeilijke tijden in het verschiet! Iedere maand publiceren de specialisten van Atradius een studie over de belangrijkste markten. Zoals altijd hebben ze hiervoor de wereldeconomie en de verschillende activiteitensectoren deskundig geanalyseerd. Onze experts lichten de gevolgen van wanbetalingen op de reële economie toe, evenals de invloed van de wereldrecessie op de belangrijkste sectoren. In januari werden Duitsland en Frankrijk onder de loep genomen, met focus op twee sectoren, net als het Verenigd Koninkrijk, Turkije, Denemarken en India. In februari peilen we naar de verwachtingen in Nederland, waar we ons toespitsen op de bouw- en de transportsector, in Spanje, met een analyse van de bouw- en de automobielsector, in de Verenigde Staten, België, Oostenrijk, Ierland, Polen en Indonesië. www.atradius.be
COMPASS 01 _ 09
21 _ hoezo, risico?
“ We wilden de kinderen niet overbeschermen.”
Sabriye Tenberken oprichtster van projecten voor blinden in Tibet en India
In Tibet kleeft er een stigma op blindheid. >
leren redden in een moeilijke omgeving en zelfvertrouwen op te bouwen.
Blinden worden door hun eigen familie dan ook vaak verstoten. In 1998 trachtte Sabriye Tenberken het tij te keren met de oprichting van de eerste blindenschool van het land. Tegen hardnekkige vooroordelen in nam ze zes van haar leerlingen mee op een beklimming van een 7.000 meter hoge berg. Het team liet zich vergezellen door een televisieploeg en door Erik Weihenmayer, de eerste blinde bergbeklimmer die de top van de Mount Everest bereikte.
compass
Het grootste risico was de aanwezigheid van verschillende groepen, elk met hun eigen streefdoel. De televisieploeg wilde bijvoorbeeld een goede film maken. Erik Weihenmayer, maar ook de televisieploeg, wilden vooral dat we de top bereikten. De kinderen waren heel ambitieus, terwijl Paul en ik hun belangen vertegenwoordigden.
compass
Mevrouw Tenberken, u stampte Tibets eerste blindenschool uit de grond, ondanks de vooroordelen die er heersten. Hoe werd dat initiatief onthaald? Tenberken
Nogal dubbel. Enerzijds toonden de mensen heel wat belangstelling. Ze wilden weten waarom een buitenlander en blinde dit project had opgestart. Maar anderzijds werd er ook een paar keer van mij geprofiteerd, omdat ik niet alle aspecten van het Tibetaanse leven kende. compass
In 1999 kocht u een huis voor het Tibetaanse blindencentrum. Hoe slaagde u erin dat te bekostigen? Tenberken
Vooral met de opbrengst van mijn eerste boek, My Path Leads to Tibet. Maar er waren toch ook risico’s aan verbonden. Mijn partner Paul Kronenberg en ik ondertekenden het aankoopcontract voor het huis op hetzelfde moment dat ik het contract met de uitgever ondertekende. compass
In Duitsland dekken mensen zich doorgaans financieel in. Hoe doet u dat in Tibet? Tenberken
De eerste drie jaar na de oprichting van de school trokken we geen loon. Ik had enkel
Wat was het grootste risico daarboven?
Tenberken
Sabriye Tenberken (38) De Duitse Tibetoloog werd blind toen ze 12 jaar oud was. Ze richtte opleidingscentra voor blinden op in Tibet en India en ontwikkelde een brailleversie in het Tibetaans. Meer informatie over haar activiteiten vindt u op www.braillewithoutborders.org
een ziektekostenverzekering. Later spoorden onze sponsors ons toch aan een loon af te houden.
compass
Door een sneeuwstorm moest uw groep op 6.500 meter hoogte terugkeren. Vond u dat u had gefaald? Tenberken
Neen. Ik zou hebben gefaald wanneer er iets zou zijn gebeurd met de kinderen omdat we een stomme beslissing hadden genomen, de storm negeren bijvoorbeeld, of een risico nemen voor een mooi camerabeeld. compass
Welke top was voor u persoonlijk de moeilijkste? Tenberken
compass
U zou getwijfeld hebben alvorens met zes leerlingen aan een berg van 7.000 meter te beginnen. Waarom was dat? Tenberken
We wilden de kinderen niet overbeschermen, gewoon omdat ze blind zijn. Maar tegelijkertijd wilden we dat de kinderen risico’s net zo goed leerden inschatten als hun eigen vermogens. De beslissende factor in heel dit avontuur was Erik Weihenmayer. Hij is zelf blind en weet veel over bergbeklimmen. Hij leerde de kinderen technieken zodat ze zichzelf daarboven konden rechthouden met behulp van wandelstokken. Dit was een prachtige kans voor de kinderen om zich te
Toen we met de school begonnen, twijfelden veel mensen aan onze slaagkansen. Ik ben immers blind en Paul is een technicus. Onze grootste uitdaging was moedig en ambitieus te blijven. compass
Wat zijn uw volgende plannen?
Tenberken
We concentreren ons nu op het International Institute for Social Entrepreneurs in India. We hopen daar blinden uit alle hoeken van de wereld op te leiden zodat ze in hun eigen land sociale projecten kunnen opstarten.
<
22 _ bronnen
het volgende nummer van COMPASS wordt uitgegeven IN JUNi 2009
impressum
BRONNEN, MEER INFORMATIE bedrijfscontinuïteit _ Pagina 6 Andrew Hiles The Definitive Handbook of Business Continuity Management John Wiley & Sons (2008) ISBN-10: 0470516380 Kenneth L. Fulmer en Philip Jan Rothstein BEDRIJFSCONTINUÏTEITSPLANNING, A Step-by-Step Guide Rothstein Associates Inc. (2004) ISBN-10: 1931332215 Ronald H. Bowman Business Continuity Planning for Data Centers and Systems John Wiley & Sons (2008) ISBN-10: 0470258616
europese besloten vennootschap _ Pagina 10 Joseph A. McCahery, Ellen D. G. Kiersch, en Levinus Timmerman Private Company Law Reform: International and European Perspectives Island Press (2009) ISBN-10: 906704251X
de spelen van de kleine bedrijfjes _ Pagina 12 De Britse regering London 2012 Olympic Games and Paralympic Games: Funding and Legacy Stationery Office (2007) ISBN-10: 0215032144 John Davis The Olympic Games Effect: How Sports Marketing Builds Strong Brands John Wiley & Sons (2008) ISBN-10: 0470823666
chili _ Pagina 16 IBP USA Chile Business Law Handbook International Business Publications, USA (2008) ISBN-10: 1438708440 Rachel Lawrence en Brian Bell Insight Guide Chile & Easter Island Insight Guides (2008) ISBN-10: 9812586814
COMPASS Het klantenmagazine van Atradius dat wordt gepubliceerd in vijf talen voor klanten over de hele wereld. Uitgever Atradius N.V., Amsterdam Hoofdredactie: Christian Buerger, Simon Groves Redactie Fabienne Allainguillaume, Frank Reime, Silvia Ungaro, Patrick Van der Avert Uitgeverij BurdaYukom Publishing GmbH Konrad-Zuse-Platz 11, D-81829 Munchen Tel. +49 (0) 89 3 06 200 Directeurs Manfred Hasenbeck, Andreas Struck Redactiedirecteur Christian Fill Internationale uitgave Aviva Freudmann, Kim Kranz Directeur-Hoofdredacteur Marlies Viktorin Creatieve Directie Felix Kempf Revisie Asa C. Tomash Productie Evelyne Gustin
Links ■
Deze webstek is trouwens ook een kanaal voor communicatie met het team dat instaat voor de productie van elk Compass-nummer. De redactie verwelkomt al uw opmerkingen, suggesties en feedback.
UW INPUT IS MEER DAN WELKOM!
Indien u collega’s of zakenpartners heeft die ook graag Compass zouden willen ontvangen, laat het ons dan weten, en we bezorgen hen een gratis abonnement. Adreswijzigingen kunnen ons worden gemeld via het online formulier. We zorgen ervoor dat het volgende nummer van dit magazine stipt op het nieuwe adres wordt afgeleverd.
COMPASS 01 _ 09
Fotoredacteur Beate Blank (Dir.), Michaela Beck Fotodiensten Silvana Mayrthaler Fotocredits Omslag: mauritius-images/Photo Researchers pp. 4–5 LOOK/I. Pompe (1), corbis/R. Faris (1), gettyimages/G. Chapman (1)/A. Rizzi (1)/ S.Olson (1); pp. 6–9 Fotos: gettyimages/ Charles Doswell III (1)/D. Kelly (1)/J. Reed (1); pp 10–11 gettyimages/T. Hutchings; pp. 12–13 Bulls Press/J. Moore (1), actionpress/RexFeatures Ltd. (1); pp. 14–17 laif/R. Harscher (1), mauritius-images/M. Renner (1), gettyimages/G. Hellier; pg. 18 PR Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Alle rechten voorbehouden. Waarschuwing De meningen uitgedrukt in de artikels in dit magazine weerspiegelen niet noodzakelijk de standpunten van de uitgever.
Cover me. We’re going in.
Be a businessman of action. Sluit een kredietverzekering af die ruggensteun geeft aan de uitbreiding van uw onderneming. Geniet bescherming tegen de gevolgen van wanbetaling en insolventie en ontvang ondersteuning vanuit een wereldwijd informatienetwerk. Go to Atradius.be
Kredietverzekering
Incasso
Bedrijfsinformatie
