Cardiologie Inleiding
Peter Soethoudt Spoedgevallen Middelheim Verpleegkundige
Het hart Een holle spier, die door geregeld samen te trekken, bloed door
het lichaam pompt (6 L / minuut)
Het hart Is asymetrisch van vorm en ligt midden in de borst achter het
borstbeen, iets meer naar de linker- dan de rechterkant.
Functionele anatomie Het hart bestaat uit twee belangrijke delen :
1. Het pompgedeelte 2. Het besturingsgedeelte
Cardiologie 1. Het pompgedeelte
1 hart, 2 hartpompen De rechterpomp O2-arm bloed vanuit het lichaam in de Re boezem via de tricuspidaalklep naar de Re kamer via de longslagaders naar de longaders (O2-voorziening)
1 hart, 2 hartpompen De linkerpomp
O2-rijk bloed vanuit de longaders naar de Li boezem
via de mitralisklep naar de Li kamer via de Li kamer doorheen het lichaam langs de aorta
De hartcyclus 1. Boezemsystole = stadium 1 De boezemspieren trekken samen en bloed wordt naar de kamers geperst 2. Kamersystole = stadium 2 De kamerspieren trekken samen en bloed wordt naar de slagaders geperst 3. Diastole = stadium 3 Ontspannen van de kamers
De hartcyclus
Cardiologie 2. Het besturingsgedeelte
Elektrische besturing De hartslagfrequentie in rust wordt bepaald door de pacemaker, ook sinusknoop genoemd.
Door de prikkel van de sinusknoop trekken de hartboezems samen.
Elektrische besturing De elektrische impuls plant zich verder naar de atrio-ventriculaire knoop. De AV-knoop bevindt zich tussen boezems en kamer. De impuls wordt ongeveer 0,1 sec vertraagd in de AV-knoop.
Elektrische besturing Tijdens deze vertraging pompen de boezems hun bloed naar de kamers. De AV-knoop geeft de signalen door naar de Bundel van His en de Purkinjevezels. De kamers trekken dan samen (systole)
Elektrische besturing Het hart ontspant zich terug (diastole).
De ritmestrook De elektrische activiteit van het hart kan met elektroden op de borst gemeten worden.
De grafiek van deze meting noemt men de ritmestrook.
De ritmestrook
Plaatsing elektroden
Spierstoringen
De ritmestrook
• P-top : activiteit vanuit de sinusknoop en boezems • PR-interval : pauze in de AV-knoop • QRS-complex : activiteit van de kamers • T-top : ontspannen van de kamers
Elektriciteit en mechanica
Ritme en bloeddruk
Normaal sinusritme Regelmatige prikkel, om de 60 – 100 /sec
Normale hartfrequenties Rust (wakker)
Rust (slaap)
Inspanning / koorts
Pasgeborene
100 - 180
80 - 160
Tot 220
1 wk – 3 mnd
100 - 220
80 - 220
Tot 220
3 mnd – 2 jr
80 - 150
70 - 120
Tot 200
2 jr – 10 jr
70 - 110
60 - 90
Tot 200
10 jr – volw.
60 - 100
50 - 90
Tot 200
Aanleggen ECG
Aanleggen ECG - precordialen • V1 – rood • V2 – geel
• V3 – groen • V4 – bruin • V5 – zwart • V6 – mauve
Cardiologie Ritmestoornissen
Ritmeherkenning 1. Zijn er P-toppen? 2. Zijn er QRS-complexen? 3. Wordt elke P-top door een QRS gevolgd? 4. Regelmatig of onregelmatig? 5. Wat is de frequentie?
Voorbeeld Zijn er P-toppen?
Voorbeeld Zijn er QRS-complexen? Ja, normale, smalle QRS-complexen
Voorbeeld Wordt elke P-top door een QRS gevolgd? Ja, 1 P-top voor elk QRS sinusaal ritme
Voorbeeld Regelmatig of onregelmatig? • Neem blaadje papier onder strook en maak merkteken bij elke P-top (3-tal opeenvolgende) • Verschuif blaadje en controleer overeenkomst met vorige P-toppen
Voorbeeld
Voorbeeld Wat is de frequentie? 1. Zoek een R- top die precies op een dikke lijn valt 2. Tel vervolgens 300,150,100 bij elke dikke lijn die volgt 3. De plaats waar de volgende R-top ligt, bepaalt de frequentie 4. Onthoud : 300,150,100,75,60,50
Voorbeeld
Cardiologie Ritmen en ritmestoornissen
Ritme 1
Ritme 2
Ritme 3
Ritme 4
Ritme 5
Ritme 6
Ritme 7
Ritme 8
Ritme 9
Ritme 10
Ritme 11
Ritme 12
Cardiologie De bloedvoorziening
Bloedvoorziening rond het hart De kransslagaders
Angina pectoris (angor) hogere nood aan O2 + vernauwing kransslagaders = ‘pijn op de borst’
Normaal
Angor
Angina pectoris (angor) Symptomen
• Drukkende pijn in het midden van de borst • Kan uitstralen naar kaak, schouder, arm en rug • Zweterig en klamme huid • Kortademig • Gevoel van indigestie
Angina pectoris (angor) Soorten • Stabiele – Bij inspanning, verdwijnt door rust
• Instabiele – Komt op zonder enige oorzaak
• Prinzmetal – Verkramping van de coronairen
• Silentieus
Angina pectoris (angor) Benadering
Ga er steeds vanuit dat het
om een infarct gaat !
Hartinfarct volledige afsluiting kransslagader + tijd (20 minuten is voldoende) = symptomen als bij angor, maar de pijn is heviger en duurt langer
Angor
Infarct
Pijn bij coronair lijden Angor
AMI
Intensiteit
Mild tot matig
Intens, beangstigend
Duur
Meestal 3 – 5 min
Tot uren
Oorzaken
Inspanning, stress, koude
Ook bij rust
Soms geen
Dyspnoe, nausea, braken, duizeligheid, zweten en doodsangst
Andere symptomen
Handelen bij vermoeden infarct
• Patiënt geruststellen • Halfzittende houding • Toedienen O2 • Snel, glijdend vervoer naar een algemeen ziekenhuis (+ Delta)
Hartfalen • Verminderde pompwerking • Verstoorde transportfunctie van het bloed • Zuurstof en voedingstoffen bereiken slecht
rest van lichaam • Afvalstoffen en vocht kunnen lichaam niet adequaat verlaten
Hartfalen Hart is niet langer in staat het weefsel te voorzien van genoeg bloed (bij normale vullingdrukken) 1. Linker hartfalen 2. Rechter hartfalen
Linker hartfalen
• Komt vooral voor bij patiënten die eerder al AMI hebben gehad • Vaak bij hypertensie
Linker hartfalen Leidt tot verminderde doorbloeding van alle organen en daardoor tot achteruitgang van het functioneren van die organen. • Minder urineproductie • Minder doorbloeding hersenen (concentratiestoornissen)
Linker hartfalen • Rechtopzittende, kortademige patiënt • Tachycard • Klam en bleek • Longoedeem
Rechter hartfalen • Komt vooral voor bij patiënten met longproblemen (cor pulmonale) – COPD – longembolen
• Vaak bij trombosebenen
Rechter hartfalen • Pitting oedeem enkels • Moe • Geen eetlust – Spanning in buik – Vergrote lever
• Matige tot ernstige dyspnoe
Cardiologie Syncope
Definitie syncope Tijdelijke, globale hypoperfusie van de hersenen • Plots, onverwacht en transiënt BWZverlies • Verlies posturale tonus (houding) • Nadien volledige recuperatie
Incidentie van syncope • Idem voor mannen als vrouwen • Neemt toe met de leeftijd (1e gemiddeld op 50 jaar) • Dubbel zoveel bij cardiopatiënten • 3 – 5 % van de opnames op spoed
Oorzaken • Ongekend • Neurologisch
• Orthostatisme • Cardiovasculair • Cerebrovasculair
Orthostatisme • Houdingsgebonden daling van de BD – Minstens 20 mmHg syst of 10 mmHg diast
• Bij rechtop staan 300 – 800 ml bloed naar onderste ledematen minder naar vitale organen • Ontstaat door falen adaptatiemechanisme – Vasoconstrictie, polsversnelling
Cardiovasculair 1. Ritmestoornissen – Brady-/tachycardie – Long QT
2. Structureel cardiopulmonair – AMI – Pulmonale hypertensie – Aorta dissectie
Hoog risico syncope • Hartlijders
• Leeftijd > 45 jaar • Ventriculaire aritmieën • ECG-afwijkingen
Anamnese • Omstandigheden net voor syncope – Houding, activiteit, uitlokkende factoren
• • • • •
Begin van syncope Duur van syncope Einde van syncope (herstel) Achtergrond patiënt (cardiaal belast) Medicatie Syncope tijdens inspanning : cardiaal
Klinisch onderzoek • BD-controle (liggend en staand) • Ritme • Ademhalingsfrequentie (en saturatie) • Temperatuur
Transport • Afhankelijk van BD en hartritme • Indien herhaaldelijke syncopes • Onvolledig herstel na syncope
Delta bijvragen
