Bevolkingsonderzoek Familiaire Hypercholesterolemie
Casuïstiek Mw. K, slanke en sportieve 30 jarige vrouw wordt verwezen voor behandeling van haar verhoogde cholesterol. Haar vader kreeg op 57 jarige leeftijd een hartinfarct.
Anamnese Op dit moment geen klachten, altijd gezond geweest. Roken : 20/d DM RR Gewicht Dieet Alcohol Medicatie OAC Sport
: negatief : negatief : negatief : goed : sporadisch : geen : geen : 3-4/wk
Lichamelijk onderzoek Lengte Gewicht RR
: 1.66 m : 55 kg : 135/75 mmHg
Bdz achillespees xanthomen Overige bevindingen normaal
Laboratorium onderzoek Totaal cholesterol : 9.8 mmol/l (< 6,5) LDL-cholesterol : 8.3 mmol/l (< 3) HDL-cholesterol : 1.52 mmol/l (> 1,3) Triglyceriden : 0.71mmol/l (< 2) totaal-/HDL-chol. : 6.4 (< 4) (tussen haakjes normaalwaarden) overig lab. geen afwijkingen
De cursus totaal chol LDL-chol HDL-chol triglyceriden totaal/HDL-cho
uitgangswaarden
9.8 8.3 1.52 0.71 6.4
10 mg simva
8.9 6.7 1.73 1.11 5.1
Is gestopt met roken! De medicatie geeft geen klachten. Geen cardiovasculaire klachten.
20 mg simva
7.7 4.7 2.31 1.55 3.4
Obductie verslag HART: • Normale proporties met lichte dilatatie van
linker ventrikel. Vooral in het interventriculaire septum aan de apex en in de voorwand worden meerdere infarctlittekens gevonden. • Sterke stenoserende sclerose van de hoofdstam links en van de rechter coronairarterie. De ramus circumflexus links toont enige atheromatose maar geen duidelijke stenose.
CHOLESTEROL
Functie van cholesterol 1. 2. 3. 4.
Gal Hormonen Lipoproteïnen Celwanden
Lipoproteïnen
Oorzaken Hoog Cholesterol 1. – – – –
2. – 3. – – – –
Dieet en levensstijl Roken Alcohol Snoep en Snacks Verzadigde vetten
Erfelijke vetstofwisselingsstoornis Familiaire Hypercholesterolemie Ziekten met verhoogd cholesterol (secundair) Diabetes mellitus Trage schildklierwerking Nierziekten Leverziekten
Familiaire Hypercholesterolemie
De Defecte LDL-receptor
Cholesterol huishouding Levercel Bouwsteen
LDL
-
Statine
cholesterol 7α-hydroxylase
Galzuur
Darm
+ -
LDL receptor
Cholesterol huishouding Levercel Normale situatie
Levercel Familiaire Hypercholesterolemie
LDL deeltjes
LDL receptoren
LDL receptoren
Familiaire Hypercholesterolemie • • • •
Autosomaal dominante overerving Premature hart- en vaatziekten (< 60 jaar) Sterk verhoogd LDL-cholesterol Afwijkingen bij lichamelijk onderzoek Xanthomen, xanthelasmata en arcus lipoides op jonge leeftijd
Familiaire Hypercholesterolemie lichamelijk onderzoek
Arcus lipoides
Familiaire Hypercholesterolemie lichamelijk onderzoek
Xanthelasmata
Familiaire Hypercholesterolemie lichamelijk onderzoek
Xanthelasmata
Familiaire Hypercholesterolemie lichamelijk onderzoek
Achilles pees xanthomen
FH Prognose Eerste uitingen van coronaire hartziekten
Mortaliteit door CHZ op 60 jaar
FH niet behandeld
40-60y
35%
FH behandeld
50-55y
20%
Personen zonder FH 60-80y
10%
Waarom opsporing? • • • • •
Ernstige gevolgen op jonge leeftijd Vrijwel geen klachten – symptomen Goede behandeling mogelijk Kosten effectief Verantwoordelijkheid van patiënt en arts
Start van de StOEH • •
Ontwikkeld door de afdeling vasculaire geneeskunde van het AMC 1994 Initiatiefnemers: – –
•
1994 -2001 –
•
Dr J.J.P Kastelein Dr. Ir. J.C. Defesche 700 – 1000 FH patients /jr (geschat 40.000 patiënten)
April 2003 –
Start Bevolkingsonderzoek
Hoe worden FH-patiënten opgespoord? •
Patiënt wordt verdacht van FH en door huisarts verwezen naar specialist Lipidenpolikliniek
Cholesterol > 8 mmol/l •
Stap 1 – Bepalen lipidenprofiel -
•
HDL-cholesterol LDL-cholesterol Triglyceriden
Stap 2 – Uitsluiten secundaire dyslipidemie -
ALAT eventueel gamma-GT(lever) Nuchter glucose (suikerziekte) TSH (schildklier) Proteïnurie (nieren) Problematisch alcoholgebruik
Specialist
Diagnose FH
Diagnose FH
Hoe worden FH patiënten opgespoord? •
Bloed wordt afgenomen en opgestuurd naar het DNA laboratorium van het AMC
Hoe worden FH patiënten opgespoord? •
In het AMC wordt complex onderzoek naar DNA afwijkingen gestart
Hoe worden FH patiënten opgespoord? •
Genetic Fieldworker neemt contact op met familieleden van FH-patiënt. -
-
•
Eerst wordt brief met folder over de StOEH gestuurd. Telefonisch contact om afspraak te maken voor het afnemen van bloed.
Genetic Fieldworker bezoekt potentiële FH patiënt. -
Neemt bloed af voor DNA onderzoek. Verzamelt gegevens over de andere familieleden.
Hoe worden FH patiënten opgespoord? •
•
•
DNA laboratorium kan nu volstaan met simpele test om DNA afwijking te bevestigen. Indien afwijking wordt gevonden krijgt de insturend specialist en de StOEH hierover een bericht. Uitslagen van DNA onderzoek worden opgestuurd naar StOEH en door GFW-er schriftelijk doorgegeven aan cliënten
Stamboomonderzoek
Stamboomonderzoek
Stamboomonderzoek
Hoe worden FH-patiënten opgespoord? • Indien uitslag positief is, dan kan via huisarts afspraak gemaakt worden bij lokale specialist van Lipidenpolikliniek of vasculaire polikliniek.
Kosten van Opsporing •
DNA diagnostiek - Complexe diagnostiek: € 625 - Eenvoudige diagnostiek: € 90
Opsporing StOEH Overzicht Resultaten
Streven is 10.000-12.000 bezoeken per jaar met als resultaat 3500-4000 indexpatiënten per jaar
Resultaten Screening 1994 - 2004
Resultaten Screening 1994 - 2004
Stichting Opsporing Erfelijke Hypercholesterolemie StOEH Paasheuvelweg 15 1105 BE Amsterdam Tel: 020 697 1014 www.stoeh.nl
Laboratorium Vasculaire Geneeskunde (G1-112b) Academisch Medisch Centrum Amsterdam Antwoordnummer 474 1100 WC Amsterdam Tel: 020 566 6528 www.jojogenetics.nl
