“Dokter op Dinsdag”
Bevolkingsonderzoek darmkanker
Dr. Anneke De Schryver, MDL arts
25 maart 2014
Het slijmvlies van de dikke darm
Het ontstaan van poliepen
Poliepen
+
Goedaardig
+
Maar: kunnen kwaadaardig worden
+
het is belangrijk om poliepen vroegtijdig op het spoor te komen en te verwijderen.
Hoe kunnen we onderzoeken of er poliepen zijn
+
Ontlastingstest op bloed
+
Colonoscopie: kijkonderzoek van de dikke darm
+
CT scan van de dikke darm
Onderzoek van de dikke darm: colonoscopie
De colonoscoop
Colonoscopie: poliep
Poliep verwijderen
Poliepectomie
Vlakke poliep: sessiele poliep
Poliepectomie sessiele poliep
Dikke darm kanker
Dikke darm kanker -
-
Jaarlijks in NL ongeveer 13.000 nieuwe gevallen van dikke darmkanker Jaarlijks overlijden in NL ongeveer 5000 patiënten aan dikke darmkanker
klachten + + + + + + +
+
buikpijn verandering van ontlastingspatroon loze aandrang bloed bij de ontlasting bloedarmoede obv ijzertekort gewichtsverlies algeheel onwelbevinden NIET MEEDOEN AAN BEVOLKINGSONDERZOEK maar naar huisarts gaan!
Algemene kenmerken van een bevolkingsonderzoek medisch onderzoek naar een ernstige ziekte dat wordt aangeboden aan mensen die geen klachten hebben systematisch aanbod van de overheid aan een grote omschreven groep mensen Deelname is vrijwillig
Bevolkingsonderzoek
+
+
Doel: Sterfgevallen door dikke darm kanker voorkomen. Hoe: door middel van screening poliepen verwijderen voordat ze kwaadaardig kunnen worden
Hoe ziet de screening er uit? +
Mannen en vrouwen van 55 – 75 jaar worden twee jaarlijks gescreend door middel van een Ontlastingstest: + +
+
zit er bloed in de ontlasting ? Zelfafnametest
Bij een afwijkende ontlastingstest: colonoscopie
Uitnodiging De uitnodiging wordt verstuurd in een paarse envelop. De inhoud bestaat uit een mapje met: Uitnodigingsbrief Informatiefolder Ontlastingstest (iFOBT) Gebruiksaanwijzing Zakje voor buisje Antwoordformulier Retourenvelop
Ontlastingtest: iFOBT
Buisje + antistoffen + vloeistof Test: anti-stoffen gericht tegen menselijk bloed In het laboratorium kan zo worden gemeten of er bloed aanwezig is vloeistof die zorgt dat het bloed in de ontlasting minder goed wordt afgebroken
Ontlastingtest
Draai aan het groene dopje Met het staafje aan het groene dopje prikt u op 4 verschillende plaatsen in uw ontlasting Bewaar het daarna in de koelkast als u hem niet meteen op kunt sturen
Uitvoeren en beoordelen test Stuur het buisje en het antwoordformulier op in de retourenvelop De laboratoria analyseren het monster en geven de uitslag door aan de screeningsorganisatie.
De uitslag: gunstig Van de 1000 die mee doen hebben 936 een gunstige uitslag (93,6%) U wordt over 2 jaar weer opgeroepen indien <75 jaar
Uitslag: er is bloed gevonden Van de 1000 die mee doen wordt bij 64 mensen bloed gevonden (6,4%)
U krijgt een afspraak voor vervolgonderzoek aangeboden
Uitslag: er is bloed gevonden >> Coloscopie:
Bij 5 % darmkanker Bij ca 50 % is poliepen
Uitslag: geen volledige zekerheid U kunt onterecht worden gerustgesteld
De ontlastingstest biedt geen 100% garantie dat bloed gevonden wordt bij poliepen en darmkanker de ontlastingstest is een momentopname en geen garantie dat er in de toekomst geen bloed in uw ontlasting gevonden zal
Bij klachten Huisarts!!!!!! Iedere 2 jaar een oproep
De screening in cijfers Doelgroep
+ + + + + + +
Omvang doelgroep Oproepinterval ontlastingstest Aantal uitnodigingen /jaar Verwachte deelname Aantal ontlastingstests per jaar Aantal afwijkende ontlastingstests/jr Colonoscopie volgend op een afwijkende ontlastingstests
Mannen en vrouwen 55 – 75 jaar + + + + + + +
4,4 miljoen Elke 2 jaar 2,2 miljoen 60% 1,3 miljoen 78 duizend 66 duizend
Voorspelde 5 jaars overleving
+
+
Huidige 5 jaars overleving dikke darm kanker: 59% Dikke darmkanker opgespoord na positieve ontlastingstests in bevolkingsonderzoek: 85%
Hoeveel sterfgevallen worden voorkomen?
Uitvoering +
5 screeningsorganisaties die betrokken zijn bij uitvoering van screening naar borstkanker en baarmoederhals kanker + Selectie en uitnodigen doelgroep voor ontlastingstest + Uivoering screeningstest + Verwijzing naar de ziekenhuizen
Invoering: gefaseerd UITNODIGINGSOVERZICHT Het bevolkingsonderzoek darmkanker gaat geleidelijk van start. Wanneer u een uitnodiging ontvangt, hangt af van uw geboortejaar. U kunt dit in onderstaand overzicht opzoeken.
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
76 75 75
1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 enz.
aantal uitnodigingen
1938
75
1939
75
1940
75
1941
73
69
1944 1945
67
1946
1947
65
1949
67
1949
63
1950 1951
61
1955
61
1958
1959
1956 61
1958
59
1959
57 55
1954 63
1957
59
57
1960
65
1955
1956 1957
1958
1953 63 61
59
67
1952
63
57
1950
65
1954
1955 1956
1957
67
1952 61
59
69
1951
65
1953
1948
1949
1950 1951
1954
59
67
65
71
69
63
1953 1954
1947
69
63
73
1946
71
1948
1949
1952
61
1945 1946
67
1950 1951
73
71
1947
65
63
61
1952
1945 69
1948
65
75
1944
69
1947
1948
73
71
1946
67
75
1943
69
63
73
71
67 65
75
1942
71
1960
59
1960
57
1961
55
1961
57
1962
55
1963
1962
1963
55
1964
1964 1965 1966
875.000
1.195.000
1.538.000
1.990.000
2.218.000
2.260.000
2.260.000
2.260.000
Conclusies +
+
+
Dikke darm kanker komt frequent voor + Maar gelukkig is de levensverwachting voor veel patiënten goed. Poliepen zijn het voorstadium van dikke darm kanker Door bevolkingsonderzoek eerdere opsporing van poliepen en dikke darm, waardoor de levensverwachting van de patiënten verbetert
