Beter toezicht door inzicht

voor toezichthouders in zorg & welzijn

Beter toezicht door inzicht

Programma

2016

De kolibrie De nieuwe toezichthouder Honderden kleurrijke soorten Klein maar opmerkelijk Zeer groot geheugen Temporiseert continue Beschikt over hoge intelligentie Kan in alle richtingen vliegen

www.nvtzacademie.nl

Veelzijdig Niet opvallend, maar wel zichtbaar Van alles op de hoogte Overzicht houden maar waar nodig langer observeren Opmerkzaam Altijd aanspreekbaar

Voorwoord

NVTZ Academie: op weg naar één grote leeromgeving Het afgelopen jaar was een belangrijk jaar. Zo vond er een overleg plaats tussen de Tweede Kamer, de minister en staatssecretaris over goed bestuur. Dit heeft ertoe geleid dat er de komende jaren een vorm van accreditatie voor toezichthouders ingericht wordt, waarbij het leren van de hele Raad van Toezicht in de context van organisatie en maatschappelijke omgeving centraal staat. De NVTZ heeft vooruitlopend hierop de commissie ‘Toezien met hart voor de zaak, de vrijblijvendheid voorbij’ ingesteld. De commissie heeft een aantal bouwstenen aangereikt voor goed toezicht. Dit betekent in het kort: Voorbereiding (goed beslagen ten ijs), reflectie en de maatschappelijke agenda. Als het gaat om de voorbereiding biedt de NVTZ Academie een uitgebreid aanbod, zowel voor de beginnende, de ervaren als de zeer ervaren toezichthouder. Een ontwikkeling naar een vorm van accreditatie betekent dat naast de leergang voor de nieuwe toezichthouder in de zorg ook de leergang voor de nieuwe voorzitters van de Raden van Toezicht onderdeel gaat worden van deze accreditatie. Van nieuwe toezichthouders en nieuw aangetreden voorzitters wordt verwacht dat zij deelnemen aan deze ‘leergangen’. De tweede bouwsteen, reflectie, zal zowel door de NVTZ, met name in de regio, als door de NVTZ Academie worden opgepakt. Er wordt een uiteenlopend aanbod ontwikkeld van reflectieve methoden. Ondersteunende leerinstrumenten Om het aanbod toegankelijker te maken is een nieuwe website voor de NVTZ Academie ontwikkeld. Op basis van criteria of een filter kunt u gemakkelijk uw voorkeur voor een relevante programma selecteren. Ook wordt een gebruiksvriendelijk Leer Management Systeem (LMS) ontwikkeld. Hierin kunt u op een eenvoudige manier cursusmateriaal, werkopdrachten en powerpoint presentaties downloaden. Onderdeel daarvan zijn ook e-kenniscolleges ter voorbereiding op face-to-face programma’s, zodat effectiever gewerkt kan worden. In de loop van 2016 zal deze mogelijkheid operationeel zijn. Al met al wensen wij u een leerzaam en inspirerend nieuw ‘academiejaar’ toe! Marius Buiting Directeur NVTZ

3

Inhoudsopgave

Voorwoord Beschrijving NVTZ Academie Contact- en adresgegevens

3 6 7

Programma Start Ervaren Zeer Pagina ervaren Algemene meerdaagse programma’s • Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in Zorg & Welzijn 10 • Leergang ‘De nieuwe Toezichthouder in Zorg & Welzijn’ 14 • Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht 18

4

Meerdaagse verdiepende programma’s • Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid 24 • Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille 28 • Verdiepende leergang: De werkgeversrol van de Raad van Toezicht 32 • Leercommunity Toezicht op ICT in Zorg & Welzijn 36 Eendaagse programma’s • Dynamische Oordeelsvorming 42 • Het dashboard voor de Toezichthouder 44 • Het Nederlandse Zorgstelsel 46 • Strategische keuzes: extern krachtenveld & scenario’s 48 • Toezicht op Kwaliteit 50 • Toezicht op financiën voor niet-financiële Toezichthouders 52 • Adequaat toezicht bij calamiteiten 54 • Proactief toezichthouden 56 • State of the art toezichthouden 58 • Strategisch Vastgoed 60 • Sturen en toezicht op cultuur & gedrag 62 • Toezicht op transitie- en verandermanagement in zorgorganisaties 64 • Waardegericht toezichthouden 66

www.nvtzacademie.nl

Programma Start Ervaren Zeer Pagina ervaren Reflectieve methoden • Individueel ontwikkelgesprek toezichthouder 70 • Intervisie voor toezichthouders 71 • Community of Practice 72 • Evaluatie van de Raad van Toezicht 74 • Intercollegiaal spiegelen 75 Incompany mogelijkheden • Evaluatie van de Raad van Toezicht • Boardroom Dynamics

74 78

Congressen

80

In ontwikkeling

82

5

NVTZ Academie

De NVTZ Academie biedt professionele scholing en training voor toezichthouders werkzaam bij zorg- en welzijnsorganisaties. Soort opleidingen De Academie biedt een uitgebalanceerd scholingsprogramma voor de aanstaande, de beginnende, de ervaren en de zeer ervaren toezichthouder. Zowel de actualiteit als meer fundamentele thema’s zijn verwerkt in het curriculum. Er wordt niet alleen aandacht besteed aan kennis, maar ook aan vaardigheden en kunde.

6

Onderscheidend aanbod Het aanbod is hoogwaardig, actueel, uitdagend, compact qua tijdsinvestering én praktijkgericht. Het biedt antwoorden op vragen van toezichthouders, doordat er instrumenten en methoden aangereikt worden die elders succesvol toegepast zijn. Er wordt gewerkt met relatief kleine groepen deelnemers, zodat ingebrachte casuïstiek en dilemma’s in dialoog met de mededeelnemers en docenten besproken kunnen worden. Er zijn diverse vormen van opleidingen en kennisoverdracht ontwikkeld.

Te onderscheiden zijn: • Compacte cursussen op basis van kennisoverdracht • Compacte cursussen voor vaardigheidsontwikkeling • Thematische eendaagse sessies • Jaarlijkse ‘Upload’ Sessie en overige congressen voor toezichthouders in zorg en welzijn Qua werkvorm is er sprake van een passende balans in theorie en casuïstiek. Doordat met relatief kleine deelnemersgroepen gewerkt wordt, is er ruimschoots aandacht voor onderlinge uitwisseling van kennis en ervaring.

www.nvtzacademie.nl

Programmaraad De NVTZ Academie werkt met een Programmaraad, waarin bestaande opleidingen worden geëvalueerd en nieuwe opleidingen worden geïnitieerd en/of beoordeeld. Voortdurend wordt bekeken of er nieuwe thema’s zijn waarvoor nieuwe opleidingen ontwikkeld moeten worden. Tevens wordt gemonitord hoe de kwaliteit van de opleidingen is. Experts De NVTZ Academie werkt samen met diverse organisaties (experts), die bereid zijn om kennis en ervaringen te delen in sessies en andersoortige groot- en kleinschalige bijeenkomsten.

Regiepartner Avicenna Academie voor Leiderschap is regiepartner voor de NVTZ Academie. Dit houdt in dat zij samen met NVTZ de Academie zowel inhoudelijk als organisatorisch vormgeeft. Op de volgende pagina’s treft u de beschrijvingen aan van de opleidingen zoals deze tot op dit moment zijn gepland. Gedurende het jaar zullen andere opleidingen volgen. U kunt daarvoor altijd de website van de NVTZ Academie raadplegen.

7

Contact- en adresgegevens

voor toezichthouders in zorg & welzijn

Churchilllaan 11, 3527 GV Utrecht 030 737 00 85 [email protected] www.nvtz.nl

Regiepartner NVTZ Academie Avicenna Academie voor Leiderschap Postbus 292, 7400 AG Deventer 0570 76 00 06 [email protected] www.nvtzacademie.nl

Algemene meerdaagse programma’s

8

www.nvtzacademie.nl

Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in Zorg & Welzijn Leergang ‘De nieuwe Toezichthouder in Zorg & Welzijn’ Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht 9


Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in Zorg en Welzijn Matcht u met de rol van toezichthouder? Het toezichthouderschap kan vanuit meerdere opzichten een aantrekkelijke rol zijn om te vervullen. Vele mensen met verschillende achtergronden overwegen om toezichthouder te worden. Deze sessies zijn bedoeld om zich gedegen te oriënteren of het toezichthouderschap in zorg en welzijn bij u past. 10

De NVTZ Academie biedt daarom een tweedaags interactief programma, waarin het vak van toezichthouden centraal staat. De sessies worden begeleid door een kerndocent. Daarbij wordt een combinatie gehanteerd van kennisinput van experts en uitwisseling van visies en ervaringen van de deelnemers. De kerndocent draagt zorg voor een optimaal leerklimaat en verzorgt tevens een deel van de sessies.

10

Onderwerpen • Het profiel van de toezichthouder; • De context waarin de toezichthouder opereert; • De vraag of het profiel van de toezichthouder passend is voor de deelnemer. Wat brengt dit programma u? • Inzicht in de rol van de toezichthouder; • Kennisverwerving in de context waarin de toezichthouder opereert; • Bepalen of de rol van toezichthouder iets voor u is; • Inzicht in het werving- en selectieproces; • Tips op welke manier u zich het beste kunt profileren om een toezichthoudende functie te verwerven.

www.nvtzacademie.nl

“Goed kader om te overwegen toezichthouder te worden”

Dag 1 Dagdeel 1: Kennismaking met de rol en context van toezichthouder Tijdens deze sessie staat het door de NVTZ ontwikkelde profiel voor de toezichthouder centraal. • Wie is de toezichthouder (waarvoor is hij van belang)? • Verschillende dimensies van het vak van toezichthouder: wat wordt er verwacht van het externe toezicht, de stakeholders, de belanghebbenden en waar staat de toezichthouder in dit krachtenveld? • Ontwikkeling van de Raad van Toezicht; • Positie en belang van de voorzitter van de Raad van Toezicht; • Het samenspel tussen de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur; • Good governance; • Kenmerken van en ontwikkelingen in de zorgsector.

Dagdeel 2: Het profiel van de toezichthouder Tijdens dit dagdeel wordt er meer ingezoomd in de rol en het profiel van de toezichthouder. • Benodigde competenties en attitude voor toezichthouden; • Profiel van de nieuwe toezichthouder; • De rol van de toezichthouder als individu en binnen het team; • Verantwoordelijkheden, rollen, taken en aansprakelijkheid; • (Financiële) vergoeding; • Het juridisch kader. In gesprek met een toezichthouder Gedurende een deel van dit onderdeel zal een toezichthouder aanschuiven die enkele jaren ervaring heeft. Deelnemers kunnen hiermee in gesprek gaan over: • Het nieuw binnenkomen in een bestaande Raad van Toezicht; • Invloed krijgen; • Dilemma’s voor de beginnende toezichthouder; • Risicogebieden.

11

Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in Zorg & Welzijn

Dag 2

12

Dagdeel 1: Werving & Selectie

Dagdeel 2: Is de rol van toezichthouder passend?

Bezien vanuit de zorgorganisatie: • Het wervingsproces van een nieuwe toezichthouder; • Profielbepaling (binnen de bestaande Raad van Toezicht); • Behoefte aan soort expertise; • Generalist of specialist.

Tijdens het laatste dagdeel staat centraal of de deelnemer de rol van toezichthouder op zich wil en kan nemen. De aangereikte inzichten over de rol, positie, context, risico’s en randvoorwaarden staan hierbij centraal. Op een interactieve wijze en via dialogen met andere deelnemers en de kerndocent komt de deelnemer tot een eigen beeld.

Bezien vanuit de kandidaat: • Curriculum vitae; • Eigen competenties; • Vindplaatsen van vacatures; • Het selecteren van vacatures; • Het solliciteren; • De functie van netwerken; • Valkuilen; • Tips voor de juiste aanpak en profilering.

Wij raden u aan om na afronding van dit programma, wanneer u daadwerkelijk een toezichthoudende functie hebt verkregen, de Leergang voor de nieuwe ‘De nieuwe Toezichthouder in Zorg en Welzijn’ te volgen ter verdieping van uw kennis.

www.nvtzacademie.nl

Docenten Drs. Monica Haimé is afgestudeerd in de Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Daarna heeft zij de postacademische opleiding Organisatiekunde en Bestuurskunde bij de Stichting Interacademiale Opleiding Organisatiekunde (SIOO) voltooid. Zij is gespecialiseerd in kwaliteitsmanagement, verandermanagement en conflicthantering in de zorg. Zij is kerndocente van de Opleiding Kwaliteitsfunctionarissen (OKF). Zij is bekend om haar laagdrempelige manier van werken met groepen zoals medische staven, raden van bestuur, raden van toezicht en managementteams. Mr. Marius Buiting is directeur van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn en bovendien ruim 25 jaar als adviseur werkzaam op het terrein van kwaliteit van zorg, onder meer als president van de European Society for Quality in Healthcare. Eveneens heeft hij deze functie bij CBO bekleed. Daarnaast is hij onder meer lid van Provinciale Staten van de provincie Utrecht, lid van het Nationaal Bestuur van De Zonnebloem en voorzitter van de Beweging van Barmhartigheid. Dr. Ton van Zonneveld werkte bij verschillende universiteiten en adviesbureaus. Zijn belangstelling gaat uit naar het functioneren van raden van toezicht en raden van bestuur, zowel apart als in relatie tot elkaar. Ton studeerde af als sociaal en organisatiepsycholoog en als klinisch psycholoog. Hij promoveerde op organisatieverandering in de zorg en doceert aan toezichthouders. Hij was onder meer docent strategie en interventie in organisaties, bedrijfssociologie, strategische marketing van diensten en HRM en servicecultuur.

Data 1

7 april 2016 24 mei 2016

2

20 september 2016 27 oktober 2016

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Aantal deelnemers Maximaal 15

Kosten € 795,BTW is niet van toepassing

Docenten drs. Monica Haimé mr. Marius Buiting dr. Ton van Zonneveld

Locatie NVTZ in Utrecht 13

13


Leergang ‘De nieuwe Toezichthouder in Zorg & Welzijn’ Inspirerend en wegwijzend. Kortom: een ‘must’

Het toezichthouderschap is een vak met vele dimensies. In een beperkte tijdsinvestering is het zaak om goed zicht te krijgen en te houden op de ontwikkeling van de zorginstelling en de besturing daarvan. De omgeving verandert continu en de verantwoordelijkheid voor de toezichthouder, ook naar de samenleving, neemt daarbij toe. Deze leergang is bedoeld voor de nieuwe toezichthouder die zich vanuit de meest actuele inzichten wil bekwamen in de elementaire kennis en vaardigheden over het toezichthouderschap in zorg en welzijn.

14

De leermethode is in lijn met de voorstellen van de NVTZcommissie onder leiding van Prof. Alex Brenninkmeijer: ‘Toezien met Hart voor de Zaak’, die als opdracht had te adviseren over een systeem van kwaliteitsborging van raden van toezicht. ‘De vrijblijvendheid voorbij’ betekent dat de moderne toezichthouder gericht is op de juiste samenstelling van zijn raad van toezicht, voldoende tijd aan (bij)scholing besteedt, zijn eigen optreden evalueert en zijn visie steeds herijkt en bovenal dat hij verslag doet van zijn werkzaamheden en aanspreekbaar is op zijn functioneren. Hierbij staat de ontwikkeling van de juiste vaardigheden en gedrag bij het toezichthouden voorop.

Doelstelling Na het volgen van deze leergang bent u in staat om (nog beter) op een vakbekwame wijze uw toezichthouderschap vorm te geven, specifiek in de domeinen zorg en welzijn. Wat brengt deze leergang u en uw Raad van Toezicht? • U leert uw rol als toezichthouder beter te definiëren en in te vullen; • U weet aangereikte inzichten op toezichthouden goed toe te passen in uw praktijk; • U verwerft kennis, inzichten over het samenspel: • tussen de leden van de Raad van Toezicht; • met de Raad van Bestuur; • bronnen uit de eigen organisatie; • met actoren in het maatschappelijk veld. • U eigent zich vaardigheden toe op het gebied van: • vragen stellen en observeren; • analyseren, interpreteren en oordelen; • interveniëren (waaronder het lastige gesprek); • (zelf)reflectie en evaluatie. Inhoud en opzet De leergang is modulair van opzet. De eerste drie dagen vormen een vast onderdeel waarin het toezichthouderschap als geheel wordt behandeld. Tevens volgt de deelnemer, één willekeurige eendaagse sessie uit het curriculum van de NVTZ Academie.

www.nvtzacademie.nl

“Meer dan genoeg voor een vliegende start”

E-Kenniscollege: historie en ontwikkeling Raad van Toezicht model De deelnemers starten, via de computer vanuit de eigen thuis- of werksituatie, de leergang met het door de NVTZ ontwikkelde E-Kenniscollege. U krijgt daarmee inzicht in de historie en de achtergrond van het toezichthoudermodel, waaronder de rollen, verantwoordelijkheden, taken en aansprakelijkheid, alsmede de principes van good governance. Simulatie ‘Het nieuwe toezichthouden’ Tijdens de derde collectieve dag wordt op basis van een speciaal ontwikkelde simulatie geoefend in het vak toezichthouderschap. Hierbij komt realistische casuïstiek aan de orde uit de dagelijkse praktijk van toezichthouders. De simulatie biedt diverse situaties van de Raden van Toezicht die nagebootst worden en waarbij deelnemers van de leergang zullen oefenen met realistische praktijksituaties. Ook wordt er ruimschoots de mogelijkheid geboden om in dialoog te reflecteren. Uw visie op toezichthouden Onderdeel van de leergang is een opdracht waarin u uw visie op het gebied van toezichthouden uitwerkt. Deze kunt u vervolgens ook bespreken binnen de eigen Raad van Toezicht.

Ik vond dit voor mij als beginnende toezichthouder een erg zinvolle cursus. De docenten waren zeer deskundig en de lesstof was toegankelijk. Het heeft mij nog meer bewust gemaakt van de positie van een RvC/RvT en mij scherper gemaakt. Binnenkort gaan wij met de RvC terugkijken op de cursus en kijken hoe we onze ervaringen in de praktijk kunnen brengen. Ook de uitwisseling van ideeën en ervaringen heb ik als heel inspirerend ervaren, hier zou nog meer ruimte voor gegeven kunnen worden. C. Idzinga-van den Berg, Toezichthoudster Diapriva Buitenveldert BV 15

Ik vond het een inspirerende cursus. Hoewel het maar twee dagen zijn, heb ik er veel aan gehad. Om mee te geven aan toekomstige cursisten: vooral de verhouding Raad van Toezicht/bestuurder komt uitgebreid aan de orde. Deze cursus heeft mij als beginnend toezichthouder veel inzicht gegeven in deze materie. Ik heb er veel uit kunnen halen. Ik ben dan ook van plan om op korte termijn mijn opgedane inzichten te presenteren aan de Raad van Toezicht. J. Aalbers, Toezichthouder stichting Trimenzo

Leergang ‘De nieuwe Toezichthouder in Zorg & Welzijn’

Dag 1: H et modern toezichthouderschap: Profiel Toezichthouder Zorg en Welzijn Tijdens deze sessie staat het profiel van de toezichthouder met de nieuwste inzichten en visie van de NVTZ centraal: • De essentie en meerwaarde van het toezichthouden; • De positionering van de Raad van Toezicht in het gehele krachtenveld (van toezicht op bestuur naar toezicht op besturing); • De visie van de NVTZ op het toezichthouden en de benodigde ontwikkeling van de toezichthouder.

Ankerpunten voor goed toezichthouderschap w.o.: • Kernwaarden en het moreel kompas; • Transparantie; • Het afleggen van verantwoording (aan wie en op welke manier); • Formele en informele feedback.

16

Sturing • Governance in de praktijk; • Elementen voor een excellente performance van de zorgorganisatie; • Sturingsgebieden (kwaliteit en veiligheid, financiën, vastgoed, reputatie, etc.); • Het Jaarplan; • De totstandkoming van de (meerjaren)agenda; • Contacten met interne organen en externe partijen/stakeholders. Dag 2: Oordeel- en besluitvorming • Visie op toezicht en het vaststellen van een kader/ gezamenlijk doel; • Waar staat de Raad van Toezicht voor en hoe wordt dit tot uitdrukking gebracht?; • Zorgvuldige besluitvorming van de Raad van Toezicht • Informatievoorziening en informatiebronnen (intern/ extern); • Dynamische oordeelsvorming; • Momenten van reflectie.

In gesprek met een ervaren toezichthouder Tijdens deze sessie gaan de deelnemers op basis van dialoog ook in gesprek met een zeer ervaren toezichthouder. De deelnemers kunnen eigen casuïstiek inbrengen, bijvoorbeeld: • Het omgaan met dilemma’s; • Specialisme of generalisme; • Het vermogen tot en de organisatie van (zelf)reflectie. Dag 3: Oefening baart kunst van toezichthouden Tijdens deze dag oefent u door middel van een simulatie diverse vaardigheden die essentieel zijn voor de functie van toezichthouder, namelijk: 1. Vragen stellen en observeren; 2. Analyseren, interpreteren en oordelen; 3. Interveniëren (waaronder het lastige gesprek); 4. (Zelf)reflectie en evalueren. Output van de leergang Na de leergang werkt u uw visie op het gebied van toezichthouden verder uit en brengt deze in cq. licht deze toe in uw eigen Raad van Toezicht. Tevens stuurt u uw document op naar de NVTZ Academie. Dit document wordt enkel gearchiveerd en wordt niet voor externe doeleinden gebruikt. Additionele eendaagse sessies Afhankelijk van uw portefeuille of interessegebied volgt u additioneel één eendaagse sessie uit het curriculum van de NVTZ Academie. U betaalt voor deze sessie slechts € 325,- i.p.v. € 495,- (€ 170,- korting). Certificaat van Deelname U ontvangt van de NVTZ Academie een Certificaat van Deelname, zodra u alle sessies heeft gevolgd, alsmede uw visiedocument uitgewerkt is en vervolgens naar de NVTZ Academie heeft verzonden.

www.nvtzacademie.nl

Docenten Dr. Ton van Zonneveld werkte bij verschillende universiteiten en adviesbureaus. Zijn belangstelling gaat uit naar het functioneren van raden van toezicht en raden van bestuur, zowel apart als in relatie tot elkaar. Ton studeerde af als sociaal- en organisatiepsycholoog en als klinisch psycholoog. Hij promoveerde op organisatieverandering in de zorg en doceert aan toezichthouders. Hij was onder meer docent strategie en interventie in organisaties, bedrijfssociologie, strategische marketing van diensten en HRM en servicecultuur. Drs. Beatrix van Emmerik heeft een organisatiesociologische opleiding gevolgd met aanvullende masteropleiding in de zorg (MBA-H) en de commissarissencyclus te Nijenrode. Zij is werkzaam geweest als bestuurder en directeur voornamelijk in de zorg en begeleidt nu medische staven. Zij heeft daarnaast ruim 15 jaar ervaring als toezichthouder. Haar speciale belangstelling gaat uit naar de groepsdynamica van de raad en veranderprocessen ten gevolge van transities in de zorg.

Bas Baanders - lid van het NVTZ-netwerk van externe evaluatoren - begeleidt regelmatig Raden van Toezicht bij hun evaluaties. Daarnaast schakelen Raden van Toezicht hem in voor onderzoek van specifieke governance-vraagstukken, bijvoorbeeld naar de gevolgen van transities in de zorg voor governance, of op het gebied van kwaliteit en governance. Bas Baanders werkte in verschillende zorgsectoren. Praktische governance-ervaring deed Bas Baanders op oa als directeur/bestuurder van het Nederlands Huisartsen Genootschap en binnen het Groene Hart Ziekenhuis. Mr. Marius Buiting is directeur van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn en bovendien ruim 25 jaar als adviseur werkzaam op het terrein van kwaliteit van zorg – onder meer bij het CBO en als president van de European Society for Quality in Healthcare. Daarnaast is hij onder meer lid van Provinciale Staten van de provincie Utrecht, lid van het Nationaal Bestuur van De Zonnebloem en voorzitter van de Beweging van Barmhartigheid. Drs. Puck Dinjens heeft als partner bij GovernanceQ uitgebreide ervaring met vraagstukken op het gebied van samenstelling van en samenwerking met directies, raden van bestuur. Daarnaast adviseert zij toezichthouders over inhoud en inrichting van governance en over de gedragsmatige aspecten van corporate governance. Zij is onder meer coauteur van de Toolkit Toezicht Gezondheidszorg en auteur van het onderzoek “Bestuurder, voldoende uitgedaagd?”.

Data 1

20 januari 2016 17 februari 2016 16 maart 2016

2

3 februari 2016 9 maart 2016 5 april 2016

3

23 maart 2016 14 april 2016 18 mei 2016

4

5 april 2016 17 mei 2016 15 juni 2016

5

7 september 2016 5 oktober 2016 2 november 2016

6

21 september 2016 26 oktober 2016 16 november 2016

7

13 oktober 2016 10 november 2016 8 december 2016

8

25 oktober 2016 22 november 2016 13 december 2016

Tijd 10.00 - 17.00 uur


Kosten € 1.095,- (en € 170,- korting op een ééndaagse sessie naar keuze) BTW is niet van toepassing

Kerndocenten (per editie 1 persoon): dr. Ton van Zonneveld drs. Beatrix van Emmerik Bas Baanders

Docenten mr. Marius Buiting drs. Puck Dinjens

Ron Henkes drs. Daniel Le Gras

Locatie NVTZ in Utrecht (Dag 1 en 2). Landgoed Doornburgh in Maarssen (Dag 3)

17


Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht Proactief denken en handelen

18

Aan de Raad van Toezicht worden tegenwoordig hoge eisen gesteld. Dit geldt des te meer voor de voorzitter van de Raad van Toezicht. De complexiteit van een zorgorganisatie en de specifieke kenmerken van de maatschappelijke onderneming met zijn vele stakeholders, vereisen kennis en kunde om ruim en reflectief te denken en tegelijkertijd scherp toezicht te houden. De voorzitter moet met de Raad van Toezicht een professioneel toezichtkader bieden opdat de Raad van Bestuur de zorgorganisatie in goede banen kan leiden. Daarom is het essentieel dat de voorzitter de juiste bagage heeft qua kennis, inzichten, attitude en vaardigheden om aan de rol van de Raad van Toezicht én het samenspel met de Raad van Bestuur invulling te geven. Deze leergang is bedoeld om de voorzitter van de Raad van Toezicht te ondersteunen en de kennis en vaardigheden die nodig zijn voor een goed voorzitterschap verder te ontwikkelen. Samen met andere voorzitters is er ruimschoots de mogelijkheid in dialoog de verschillende thematieken te bespreken. Na het volgen van deze sessies heeft de voorzitter zijn/haar repertoire vergroot om de functie vorm te geven.

www.nvtzacademie.nl

“Waardevol: Het inspireert, informeert en leert mij”

Wat brengt deze leergang u en uw Raad van Toezicht? U leert: • de Raad van Toezicht op strategische wijze in te zetten t.b.v. de organisatie en goede zorg; • het juiste samenspel: • in de Raad van Toezicht; • met de Raad van Bestuur; • met andere stakeholders, zowel intern als extern. • de eigen rol als voorzitter effectief in te zetten. De leergang is sterk interactief van opzet. Daarbij wordt een combinatie gehanteerd van kennisinput van experts, uitwisseling van ervaringen van de deelnemers, oefening en toepassing in de praktijk. Door een maximale groepsgrootte van 15 deelnemers kan eigen casuïstiek ruimschoots aan bod komen.

Goede docenten. Prettig om collega’s te ontmoeten met gelijksoortige ervaringen en hiermee van gedachten te wisselen. De cursus sluit goed aan bij de actualiteit. Er is op het moment sprake van een kentering in de governance van organisaties. De cursus pakt dit goed op. Er is ook voldoende ruimte om vanuit de eigen situatie gerichte vragen te stellen. Dr. C.C. Schouten (Toezichthouder Ambiq)

19

Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht

20

Dag 1: De rollen van de voorzitter • Het profiel van de voorzitter in de context van de zorgorganisatie: over ‘formative, performance en conformance roles’; • Uitwerking naar de acht rollen van de voorzitter: tussen profiel en praktijk; • Het schakelen tussen de verschillende rollen; • Het samenspel tussen voorzitter als primus inter pares en leden Raad van Toezicht; • Het samenspel tussen de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur; • De werkgeversfunctie; • Toezicht op de sturingsgebieden (financiën, kwaliteit en veiligheid, reputatie, etc.); • Het bepalen van de agenda (op korte en middellange termijn). Dag 2: De Raad van Toezicht in de maatschappelijke context en regievoering door de voorzitter De rol van de voorzitter bij het: • komen tot een visie voor toezicht op een maatschappelijke onderneming in een maatschappelijk krachtenveld met toenemende eisen en verwachtingen; • Het selecteren van een nieuwe toezichthouder, waaronder het bepalen van het profiel en het inrichten van het selectieproces.

Dag 3: Boardroom Dynamics en het voorzitterschap • Boardroom Dynamics: bespreken van casuïstiek; • Het omgaan met dilemma’s; • Het inbouwen van reflectiemomenten; • Conflicthantering; • Specifieke werkgeversvraagstukken (proces van selectie en aanstelling, 360° beoordeling en competentie ontwikkeling ontslag en opvolging van bestuurders). Simulatie ‘Het vak van goed voorzitterschap’ Tijdens de derde collectieve dag wordt op basis van een speciaal ontwikkelde simulatie geoefend voor het vak van de voorzitter van een Raad van Toezicht. Hierbij komt realistische casuïstiek aan de orde uit de dagelijkse praktijk van de Raad van Toezicht.

www.nvtzacademie.nl

Docenten Drs. Theo Schraven is senioradviseur op het gebied van governance. Hij was o.a. secretaris/lid van de Commissie Health Care Governance (Commissie Meurs) voor de eerste governancecode (‘gouden standaard’) in de zorg. Theo adviseert bestuurders en toezichthouders over hun governance en hij was adviseur van VWS op het governance-dossier. Tevens actief in innovatieve vraagstukken rondom dit thema (eigenaarschap van professionals, nieuwe vormen van medezeggenschap cliënten/verwanten, bestuur en toezicht van allianties en netwerken). Drs. Mat Botman is management consultant, toezichthouder en docent. Hij richt zich op begeleiding van bestuurders en Raden van Toezicht. Daarnaast is hij lid van vier Raden van Toezicht. Tevens is hij docent bij de Postmaster controllersopleiding aan de VU en externe begeleider van evaluaties van Raden van Toezicht. Na zijn studie economie heeft Mat gewerkt op het Ministerie van Financiën en bij the Boston Consulting Group.

Data 1

10 maart 2016 17 mei 2016 6 september 2016

2

13 april 2016 7 juni 2016 13 september 2016

3

27 september 2016 29 november 2016 17 januari 2017

4

8 november 2016 6 december 2016 31 januari 2017

Tijd 10.00 - 17.00 uur


Kosten Drs. Puck Dinjens heeft als partner bij GovernanceQ uitgebreide ervaring met vraagstukken op het gebied van samenstelling van en samenwerking met directies, raden van bestuur. Daarnaast adviseert zij toezichthouders over inhoud en inrichting van governance en over de gedragsmatige aspecten van corporate governance. Zij is onder meer coauteur van de Toolkit Toezicht Gezondheidszorg en auteur van het onderzoek “Bestuurder, voldoende uitgedaagd?”. Dr. Steven de Waal is oprichter en voorzitter van de Denktank Public SPACE, met als missie het bevorderen van burgerschap en maatschappelijk ondernemerschap in de publieke sector in Nederland. De Waal is expert op het gebied van strategische ontwikkelingen in de gezondheidszorg in binnen- en buitenland. Hij introduceerde de term en het gedachtegoed van maatschappelijk ondernemerschap en de maatschappelijke onderneming. Tevens is hij ontwikkelaar van besturingsmodellen in diverse branches, waaronder woningcorporaties, zorg en welzijn. Steven de Waal heeft diverse boeken en vele publicaties op zijn naam staan.

€ 1.475 ,BTW is niet van toepassing

Kerndocenten (per editie één persoon) drs. Theo Schraven drs. Mat Botman

21

Docenten dr. Steven de Waal drs. Puck Dinjens Een ervaren voorzitter zal tevens casuïstiek behandelen.

Locatie Landgoed Doornburgh in Maarssen

21

Meerdaagse verdiepende programma’s

22

www.nvtzacademie.nl

Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille Verdiepende leergang: De werkgeversrol van de Raad van Toezicht Leercommunity Toezicht op ICT in Zorg & Welzijn 23


Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid Een must voor toezichthouders met het aandachtsveld kwaliteit & veiligheid Hoe nu écht goed toe te zien op kwaliteit van zorg? Welke (schriftelijke) informatie is nodig, welke aanvullende activiteiten zijn zinvol, welke bronnen kunnen gehanteerd worden en op welke passende manier? Tijdens deze driedaagse ‘Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit en Veiligheid’ wordt onder meer ingegaan op deze kernvragen.

24

Er is gedegen kennis van en inzicht nodig in het werkveld van kwaliteitsmanagement voor het houden van verantwoord toezicht op de mate waarin de zorg van een instelling kwalitatief goed is, veilig is en de toets der kritiek kan doorstaan. Men kan niet meer volstaan met het uitsluitend op afstand in de boardroom beoordelen van schriftelijk aangeleverde informatie. De maatschappij verwacht dat de Raad van Toezicht in contact staat met diverse bronnen én zicht heeft op de wijze waarop in de dagelijkse praktijk risico’s zijn afgedekt.

Doelgroep Deze driedaagse leergang is bedoeld voor leden van de Raad van Toezicht met het aandachtsveld Kwaliteit en Veiligheid. In steeds meer zorginstellingen richten Raden van Toezicht, op vergelijkbare wijze als auditcommissies voor de financiën, ook kwaliteitscommissies in. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij de basale kennis en inzichten op het gebied van kwaliteit en veiligheid beheersen. Zie daarvoor ook het curriculum van de eendaagse sessie ‘Toezicht op Kwaliteit’ van de NVTZ Academie. Onderwerpen • De veranderende positie van de toezichthouder van bestuurder naar besturing (zie rapport: ‘Tussen besturing en samenleving’); • Op welke wijze laat je je als toezichthouder informeren?; • Hoe geef je toezicht aan het primaire proces?; • Van Raden van Toezicht wordt verwacht dat zij inzicht hebben in risico’s die zich soms ook moeilijk laten afdekken. Hoe creëer je openheid en vertrouwen tussen de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht en welke heldere afspraken maak je?; • Hoe om te gaan met calamiteiten?; • Hoe selecteer en weeg je als toezichthouder de benodigde informatie uit de enorme overvloed aan informatie?

www.nvtzacademie.nl

Wat brengt deze leergang u en uw Raad van Toezicht? • State of the art kennis en ontwikkelingen op het gebied van kwaliteit en veiligheid in de zorg; • Meer inzicht en toezicht op het primaire proces; • Weging van (soms paradoxale) informatie; • Het juist hanteren van en omgaan met diverse informatiebronnen; • Methodes om het goede gesprek te voeren; • Kennis van fases en opschaling van toezicht (o.a. bij calamiteiten). Inhoud en opzet In deze leergang begeleiden wij u om als Raad van Toezicht op proactieve wijze met uw Raad van Bestuur tot overeenstemming te komen over de juiste en tevens relevante informatie en aanvullende activiteiten. U krijgt inzicht in actuele ontwikkelingen, nieuwe trends, innovaties en inzichten op het gebied van vormgeving aan en verantwoording over kwaliteit en veiligheid. Diverse best practices komen aan bod. U leert hoe u gegevens kunt beoordelen, trends kunt volgen en uw organisatie kunt helpen om kwaliteit en veiligheid te waarborgen en te verantwoorden. Daarnaast is er volop de mogelijkheid tot dialoog over dilemma’s op basis van eigen en reële casuïstiek.

Na het volgen van deze leergang heeft u een stappenplan dat helpt om het toezicht op kwaliteit en veiligheid verder te professionaliseren en om de verantwoording hierover beter te kunnen beoordelen.

25 Dag 1: Vertaling van strategie naar kwaliteit • Kwaliteitsmanagement: trends en actuele ontwikkelingen; • Kwaliteit en veiligheid als aanjager voor klantgericht werken; • De maatregelen die diverse partijen toepassen op zorginstellingen; • Maatschappelijke verantwoording in vele soorten en maten; • Bronnen van informatie; • Vertaling van de strategie naar informatie over performance naar klanten.

Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid

Resultaat dag 1: U formuleert de uitgangspunten die voor uw zorginstelling van belang zijn ten aanzien van verantwoording en positionering van uw zorginstelling in het maatschappelijke krachtenveld. Deze uitgangspunten vormen de basis voor een gesprek met uw Raad van Bestuur en de kwaliteitsfunctionaris of beleidsmedewerker Kwaliteit en Veiligheid.

26

Dag 2: Proactief toezien op Kwaliteit en Veiligheid • Beschikbaarheid, toegankelijkheid, continuïteit en kwaliteit van schriftelijke informatie; • Indicatoren, structuur, proces en uitkomstindicatoren; • Trends en benchmarken; • Het organiseren van feedback vanuit klanten, medewerkers en stakeholders; • Toezicht op de veiligheid van technische apparatuur; • Toezicht op de besturing van kwaliteit en veiligheid en voeling houden met de praktijk; • Criteria voor de selectie van indicatoren en gegevens voor de kwaliteitsrapportage. Resultaat dag 2: Aan de hand van criteria maakt u keuzes voor selectie van informatie over uw zorginstelling die u met bepaalde frequentie en op bepaalde wijze wilt ontvangen. Deze criteria vormen de basis om de kwaliteitsrapportage aan de Raad van Toezicht verder te helpen ontwikkelen in uw instelling.

Dag 3: Verantwoord vinger aan de pols houden • Waardengericht werken bij moeilijk beheersbare risico’s; • De betekenis van formele en informele contacten met cliëntenraad, ondernemingsraad, leidinggevenden en medewerkers; • Het voorkomen van calamiteiten én effectief handelen bij calamiteiten; • Evenwicht in de afstand tot en betrokkenheid bij het primaire proces; • Casuïstiek: Het gesprek met de Raad van Bestuur; • Zelfstandig informatie vergaren: do’s en don’ts; • Contouren van toekomstige veranderingen in het toezicht houden op Kwaliteit en Veiligheid; • Calamiteiten en afspraken hierover tussen bestuurders en toezichthouders. Op basis van reële casuïstiek worden met een ervaren toezichthouder diverse dilemma’s besproken. Resultaat dag 3: U reflecteert over de mogelijke activiteiten die u als Raad van Toezicht wel en niet wilt ondernemen in het licht van zicht houden op de kwaliteit en veiligheid van het primaire proces. U maakt een voorstel van afspraken passend bij de cultuur, de context en de aard van uw instelling met uw Raad van Bestuur.

www.nvtzacademie.nl

Docenten Drs. Monica Haimé is afgestudeerd in de Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Daarna heeft zij de postacademische opleiding Organisatiekunde en Bestuurskunde bij de Stichting Interacademiale Opleiding Organisatiekunde (SIOO) voltooid. Zij is gespecialiseerd in kwaliteitsmanagement, verandermanagement en conflicthantering in de zorg. Zij is kerndocente van de Opleiding Kwaliteitsfunctionarissen (OKF). Zij is bekend om haar laagdrempelige manier van werken met groepen zoals medische staven, raden van bestuur, raden van toezicht en managementteams. Drs. Hein Griffioen is twintig jaar werkzaam als adviseur van bestuurders en toezichthouders in de zorg. Ook is hij zelf toezichthouder. In 2011 schreef hij met Peter Sierksma ‘Op leven en dood’, waarin bestuurders vertellen over de calamiteit in hun zorginstelling. Hij houdt lezingen over dit onderwerp en verzorgt ontwikkelsessies voor Raden van Toezicht. Ook verzorgt hij evaluaties van Raden van Toezicht en intervisie voor toezichthouders.

Data 1

12 april 2016 26 mei 2016 16 juni 2016

2

17 november 2016 15 december 2016 19 januari 2017

Tijd 10.00 - 17.00 uur


Kosten € 1.475,BTW is niet van toepassing

Kerndocent drs. Monica Haimé

Docenten Betty Geijtenbeek drs. Hein Griffioen MCM Tevens wordt een bijdrage gegeven door een inspecteur van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

27

Locatie NVTZ in Utrecht

27


Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille De volwaardige financiële sparringpartner

28

Financieel toezicht in de zorg is toezien op financiële complexiteit. Gelet op de sectorale (bekostiging) issues vraagt het financieel toezicht dan ook specifieke materiekennis en een toezichthouder die ook op dit vlak geheel up-to-date is. Met een karakteristieke eigenheid ‘tussen markt en overheid’ moet het rekening houden met allerlei belangen, partijen en geldstromen. Het vraagt om een constructief kritische opstelling van de Raad van Toezicht en tegelijkertijd om een vruchtbare relatie met de bestuurder. Transparant functioneren en de maatschappelijke verantwoording naar de samenleving speelt ook steeds meer. De continuïteit van de zorginstelling is als zodanig geen relevant thema voor de overheid. Daarmee is financieel toezicht kritischer geworden: financiële zelfstandigheid is een ‘license to operate’. In deze financiële leergang voor gevorderden (toezichthouders) staan specifieke vaardigheden centraal en worden de onderwerpen behandeld die op de agenda van de financiële commissie van de Raad van Toezicht horen te staan. Parallel met de planning & control-cyclus van de eigen zorginstelling worden een drietal praktijkgerichte eendaagse sessies georganiseerd. De verbinding met de P&C-cyclus in de eigen praktijk, de inbreng van eigen casuïstiek en de samenhang tussen de drie modules biedt concrete meerwaarde voor de deelnemers.

Doelgroep Deze leergang is specifiek ontwikkeld voor toezichthouders die financieel goed onderlegd zijn én behoefte hebben aan een verdere verdieping, waaronder: • de leden van auditcommissies; • de leden van financiële commissies van Raden van Toezicht in de zorg en welzijn; • toezichthouders met financiële kennis en ervaring, die zich nog meer in de financiële aspecten van toezicht willen verdiepen.

www.nvtzacademie.nl

Wat brengt deze leergang u en uw Raad van Toezicht? • integraal inzicht in sturing en financiën van zorg- en welzijnsorganisaties (incl. ICT); • diepgaande kennis op essentiële financiële deelgebieden, waaronder vastgoed; • inzicht in inkomstenbronnen en financiers e.a. geldverstrekkers/banken; • bepaling van indicatoren voor check & balances; • kennis van zaken met betrekking tot belastingen; • omgaan met investeringen en innovatie; • kennis van risicoanalyses en risicomanagement op bedrijfsvoering; • inzicht verwerven in het verhaal achter de cijfers. U kunt ervaring en kennis delen met gelijkgestemde toezichthouders van andere zorgorganisaties. Dit wordt zeer gewaardeerd in deze leergang.

Iedere module zal starten met de hoofdlijnen van actuele dynamiek. Dominante thema’s als vastgoed, derivaten, productieregulering, kostenbeheersing staan centraal gedurende de gehele leergang. Daarnaast kent iedere module specifieke deelonderwerpen. De behandeling van relevante casuïstiek (van deelnemers zelf en docenten), de interactieve opzet en diepgaande kennis en inzichten maken het geheel aantrekkelijk om te volgen. Specifieke aandacht gaat uit naar het achterhalen van het ‘verhaal achter de cijfers’.

29

Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille

30

Dag 1: Het fundament van een goede meerjarenbegroting 2015 - 2020 • Trends en dominante marktontwikkelingen in de zorgsector; • Wat zijn de strategische speerpunten en hoe formuleer je deze in meetbaarheid?; • Relatie meerjarenbeleid, meerjarenplanning en jaarbegroting; Welke speerpunten uit het meerjarenbeleid worden verzilverd in welk jaar?; • Uitgangspunten financieel beleid en essenties van de kaderbrief; • Inrichten van het financieel kompas: Toetsing begroting aan de hand van relevante kengetallen • Relatie investeringsbegroting en jaarbegroting; • De risicoparagraaf in de begroting en beheersmaatregelen; • Flexibiliteit en aanknopingspunten voor monitoring; • De liquiditeitsbegroting: goed inzicht in de liquiditeitspositie en kredietfaciliteiten. Dag 2: Het beheersinstrumentarium • Monitoring bedrijfsvoering; aanknopingspunten vanuit de jaarbegroting; efficiënte terugkoppeling: zijn de kritische prestatie- en risico indicatoren helder in beeld?; • Ankerpunten in de administratieve organisatie (incl. tax control) en (verbijzonderde) interne controle; • Accountantscontrole: attentiepunten en aanknopingspunten in de managementletter; • Specifieke checks & balances bij investeren en (ver)bouw t.a.v. een sluitende businesscase; • Het sturen op kasstromen en treasury-issues; • Ondersteunende ICT-systemen: toereikend en toekomstbestendig.

Dag 3: De jaarrekening • Kwaliteit van het exploitatieresultaat; Wat zegt het exploitatieresultaat over de performance?; • De balans ultimo 2014 uitgedrukt in bancaire ratio’s. Hoe wegen financiers uw balans?; • Het belang van het kasstroomoverzicht; hoe ontwikkelt uw cash-positie?; • Dominante thema’s: vastgoed en posities zorgkantoor/ zorgverzekeraar; • Niet-financiële jaarverslaggeving. Welke KPI’s zijn echt kritisch voor stakeholders?; • Risk reporting; transparantie over risico-awareness; • Decharge: waarop dechargeert u uw bestuur eigenlijk?

www.nvtzacademie.nl

Docenten Drs. Marco Walhout is accountant in de zorgpraktijk van Deloitte (partner). Met ruim 20 jaar ervaring heeft hij de grote veranderingen van budgetfinanciering naar prestatiebekostiging van nabij meegemaakt. Dit heeft hem geholpen de essenties in de bedrijfsvoering te onderkennen. In zijn rol als accountant is hij sparringpartner voor management, bestuur en toezichthouders. Als voorzitter van accountantsplatform Coziek en lid van de RJ werkgroep Zorg is hij goed op de hoogte van de impact van actuele ontwikkelingen.

Data

Prof. Rienk Goodijk is afgestudeerd als bedrijfskundige, heeft vervolgens promotieonderzoek gedaan en is sindsdien werkzaam als consultant bij GITP, de eerste jaren op het gebied van medezeggenschap en de laatste 20 jaar vooral ook op het gebied van bestuur en toezicht (governance). Daarnaast is hij bijzonder hoogleraar Governance, eerst aan de Rijksuniversiteit Groningen, later bij Tias/Tilburg University en sinds medio 2015 bij de VU Amsterdam. Hij is bekend vanwege zijn vele optredens en publicaties over (corporate) governance.

Aantal deelnemers

Ir. Edwin Sinnema is sinds juli 2015 manager van de RVE Oncologie bij het Martini Ziekenhuis te Groningen. Daarnaast is hij lid van de Raad van Toezicht van het FPC Dr. S. van Mesdag en De Zijlen. In het verleden werkte hij als director bij Deloitte, directeur Bedrijfsvoering bij Zorggroep Pasana en Manager Financiën & Control bij Alrijne Zorggroep. Edwin is tevens initiatiefnemer en docent van de masterclass ‘Geïntegreerd Management van Kwaliteit & Financiën’ aan de Julius Academy.

drs. Marco Walhout

6 april 2016 19 mei 2016 22 juni 2016

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Maximaal 15

Kosten € 1.475 ,BTW is niet van toepassing

Kerndocenten Docenten prof. Rienk Goodijk ir. Edwin Sinnema

Locatie

31

NVTZ in Utrecht

“Verdieping en verbreding” 31


Verdiepende leergang: De werkgeversrol van de Raad van Toezicht Toezien op besturing: nu en naar de toekomst De werkgeversrol van de Raad van Toezicht jegens de bestuurder(s) is een speciaal element in de onderlinge verhoudingen. Er komen hier immers verschillende formele én persoonlijke aspecten van besturing en toezicht het meest direct bij elkaar. In de werkgeversrol is de Raad van Toezicht verantwoordelijk voor: • de kwaliteit van het functioneren van de topfunctionaris(sen) van de werkorganisatie;

32

• de arbeidsvoorwaarden van de top: salaris en aanverwante onderwerpen; • de arbeidsomstandigheden van en arbeidsverhoudingen binnen de top; Het wordt extra ingewikkeld gezien het tijdsgewricht van transities waarin de zorg zich bevindt. Dit leidt tot een veranderende kijk op de besturing van de instelling en de aard van het leiderschap dat daarbij hoort. In tijden van transitie heeft het verleden niet afgedaan, maar is juist ook één van de uitgangspunten voor het vormgeven van de ontwikkelingen in de toekomst. Tegelijkertijd is er vernieuwing nodig.

www.nvtzacademie.nl

Uiteindelijk gaat het daarbij om het vinden van de balans die past bij de situatie van de eigen zorgorganisatie. De uitdaging hierbij is om steeds een balans te vinden op de drie assen: 1. Stabiliteit – flexibiliteit 2. Distantie – nabijheid 3. Individu – team Deze tweedaagse leergang maakt u vertrouwd met de denkkaders rond werkgeverschap zoals opgenomen in de NVTZ-publicatie ‘Werkgeverschap in beweging’. Het programma biedt de mogelijkheid praktijkoplossingen uit te wisselen en geeft u praktische instrumenten om in de eigen praktijk te gebruiken. Verdeeld over de twee dagen worden de verschillende aspecten van de werkgeversrol behandeld. Bij ieder aspect is er ruimschoots gelegenheid om ervaringen uit te wisselen.

Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • De nieuwste ontwikkelingen en opvattingen over het werkgeverschap; • Verdiepende kennis en inzichten om het werkgeverschap als Raad van Toezicht zo optimaal mogelijk in te vullen; • Uitwisseling van ervaringen met andere toezichthouders aan de hand van reële casuïstiek; • De praktische vertaalslag van de kennis naar uw eigen rol en situatie.

33

Verdiepende leergang: De werkgeversrol van de Raad van Toezicht

34

Onderwerpen • Introductie: • De nieuwe rol van de Raad van Toezicht: van verleden naar heden en toekomst; • Rolverdeling in de Raad van Toezicht. • Van analyse tot aanstelling: • Van (omgevings)analyse en maatschappelijke opdracht naar de bestuurlijke opdracht; • Het team waarbinnen de bestuurder gaat opereren (incl. RvT en MT); • Het profiel van de bestuurder (kennis, kunde, persoonlijkheid, attitude, gedrag, etc.); • De samenwerking en ervaringen met werving- en selectiebureaus.

• Hoe gaat het? • Monitorings- en beoordelingsmethoden; • De toezichthouder als beoordelaar en de beoordeling; • Reflectie, tussentijds aanpassen en verbeteren; • Samenspel tussen RvT, RvB en MT. • Als het niet goed gaat: • Verbetering en monitoring; • Beëindiging contract; • Communicatie intern en extern; • Do’s en don’ts. • Thema’s die speciaal uitgelicht worden: • Successieplanning • Juridische aspecten • Remuneratie

www.nvtzacademie.nl

Docenten Patty van Belle MSc heeft meer dan 30 jaar kennis en ervaring in de gehandicaptenzorg en in andere zorgsectoren vanuit verschillende perspectieven; als gz-psycholoog, bestuurder, mentor, pleegouder en toezichthouder. (Inter)nationaal actief in strategische innovatieve denkprocessen in de optimalisatie en transformatie van de zorg vanuit inhoud, onderzoek, beleid en bestuur. Als lid van de commissie werkgeverschap van de NVTZ bijgedragen aan het tot stand komen van het boekje Werkgeverschap. Huib Fienieg MBA is bedrijfskundige en P&O-er en is ruim 22 jaar actief als bestuurder/toezichthouder in de zorg. Huib was bestuurslid van de NVTZ met de portefeuilles werkgeverschap, beloningscode bestuurders en interne organisatie. Huib is partner bij de Opexgroep. Hij houdt zich onder meer bezig met persoonlijke effectiviteit van toezichthouders, bestuurders, managers en professionals. Door strategie en beleid te verbinden met de uitvoering van het werk realiseert men betere resultaten door uit te blinken in betrouwbaarheid. Mr. Willemien Bischot is partner bij Van Doorne en geeft leiding aan de sector Zorg & Life Sciences. Willemien adviseert aanbieders van zorg, particuliere investeringsmaatschappijen en aanverwante maatschappelijke ondernemingen, onder andere over fusies en joint ventures, bekostiging en financiering, corporate governance, contractuele relaties met zorgverzekeraars, gemeenten en subsidieverstrekkers, geschillen, arbeidsrelaties, herstructureringen en recovery. Willemien adviseert cliënten ook bij het aantrekken van privaat kapitaal.

Data 1

13 april 2016 18 mei 2016

2

2 november 2016 6 december 2016

Tijd 10.00 - 17.00 uur



Kerndocenten Patty van Belle MSc Huib Fienieg MBA

Docenten mr. Willemien Bischot drs. Piet-Hein Buiting

Locatie

35

NVTZ in Utrecht

Drs. Piet-Hein Buiting heeft geneeskunde, geschiedenis en bedrijfskunde gestudeerd. Hij heeft een zeer ruime ervaring als bestuurder in het Slingeland Ziekenhuis, het Amphia ziekenhuis en het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis. Tevens heeft hij veel ervaring als toezichthouder. Momenteel werkt hij als interim bestuurder van het Maasstad Ziekenhuis te Rotterdam en per 1 september is hij benoemd tot nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur van het Jeroen Bosch Ziekenhuis te ’s-Hertogenbosch.

35


Leercommunity Toezicht op ICT in Zorg & Welzijn Vernieuwend programma voor koplopers in toezicht

36

Overal in de wereld staan gezondheidszorgsystemen op een kantelpunt. Onder invloed van vergrijzing en welvaartsziekten zijn de gangbare wijzen van zorgverlening onbetaalbaar geworden. Bovendien wordt de bemensbaarheid van de zorg, ook in Nederland, een steeds groter probleem. Vele voordelen worden behaald met de inzet van ICT. Onder meer op het gebied van domotica, efficiency, robotisering, beschikbaarheid van informatie, verantwoording, verbetering van de kwaliteit van zorg, etc. Het gaat inmiddels ook over substantiële investeringen en veelal lange termijn verplichtingen. Belangrijke items als privacy, continuïteit, technische beschikbaarheid, innovatie en l everancierselectie spelen een cruciale rol. Toezichthouders hebben een rol aangaande compliance, performance en werkgeverschap. Intern toezicht heeft daarom een eigen verantwoordelijkheid voor optimale informatievoorziening en het innovatief gebruik van digitalisering. Deskundigheid over ICT in de Raad van Toezicht is daarom onontbeerlijk.

Werkvorm ‘Leercommunity’ De materie is te complex en weerbarstig om in een éénof tweedaagse sessie te behandelen. Daarom biedt de NVTZ Academie een nieuwe leervorm die een aantal zaken combineert. Het biedt cognitieve input over ICT door middel van sessies, maar ook casuïstiek uit de eigen praktijk welke gedurende het traject ingebracht kan worden. Werkvormen bestaan uit inhoudelijke inleidingen, besprekingen van de eigen praktijksituatie, bedrijfsbezoeken, casebesprekingen maar ook ontmoetingen met beleidsmakers en externe toezichthouders. Dit wordt ondersteund met een digitale leerportal, zodat deelnemers tussentijds en op afstand met elkaar de dialoog aan kunnen gaan en e-kenniscolleges kunnen volgen. Het traject zal zich over een langere periode uitstrekken, waarbij we aansluiten op de drukbezette agenda van de toezichthouder. Wat brengt deze ‘leercommunity’ u vanuit de rol van toezichthouder? • Overzicht in alle facetten inzake ICT en zorg; • State of the art ontwikkelingen in ICT; • Inzicht in risicogebieden en op welke manier daarmee om te gaan; • Aanscherping van uw standpunten inzake dilemma’s en lastige kwesties; • Input om het goede gesprek te voeren met de Raad van Bestuur en ICT-verantwoordelijke.

www.nvtzacademie.nl

Opzet – casuïstiek van de deelnemers is leidend In deze ‘leercommunity’ wordt er gewerkt vanuit de casuïstiek van de deelnemers. Aan de hand hiervan wordt zowel kennis, nieuwe inzichten en oplossingen gekoppeld. Ingebracht door docenten, experts en ook de deelnemers zelf. De looptijd van het programma is tien maanden. Er vinden een viertal fysieke bijeenkomsten plaats. Een tweetal fysieke bijeenkomsten wordt gehouden bij een zorgorganisatie. Aldaar wordt casuïstiek van de deelnemers behandeld die dialoog vergen. Per bijeenkomst wordt een specifiek thema uitgelicht. Deelnemers kunnen (tussentijds) individuele vragen of dilemma’s inbrengen die uiteraard allen vertrouwelijk worden behandeld. Digitaal Platform “Toezicht op ICT” Deelnemers hebben toegang tot het digitale platform “Toezicht op ICT”. In deze digitale omgeving: • Ontmoet de deelnemer collega-toezichthouders met ICT als gemeenschappelijk aandachtsgebied; • Vraagt en ontvangt de deelnemer feedback op ontwikkelingen, plannen en ideeën uit de eigen organisatie; zowel van collega´s als van erkende ICT-experts; • Worden ICT-vraagstukken gedocumenteerd; • Zijn verwijzingen naar interessante websites opgenomen en worden good practices gebundeld tot een relevant overzicht van de actuele ICT-praktijk in zorg en welzijn;

• Worden bijeenkomsten van de deelnemers degelijk voorbereid met beschouwingen, documentatie, casuïstiek en vragen; • Na afloop worden bijeenkomsten nabesproken, uitgewerkt en geëvalueerd. E-kenniscolleges (voorafgaand aan de startbijeenkomst): • Overview van ICT-systemen en meerwaarde • Fasen van ontwerp tot en met exploitatie

37

Leercommunity Toezicht op ICT in zorg & welzijn

Dag 1: Startbijeenkomst • Onderlinge kennismaking met toelichting eigen casuïstiek/situatie; • Korte uitleg over het leertraject en het leerplatvorm; • De rol van de toezichthouder bij ICT-projecten; • Presentatie State of the art ontwikkelingen in de ICT voor de zorgsector, waaronder: - De mogelijkheden voor betere empowerment van de patiënt; - Datamining: mogelijkheden en risico’s; - E-health en andere zorginnovaties.

38

Tussentijds: Keuze en voorbereiding casus (met multiproblematiek) van één van de deelnemers. E-kenniscolleges: • Risicogebieden bij ICT; • Leveranciersselectie; • De stakeholders (intern en extern).

Dag 2: B ehandeling van de casus van één van de deelnemers Kernvragen bij ICT-projecten vanuit de rol van toezichthouder • (Beoogde) meerwaarde; • Stakeholdersanalyse; • Inzicht in (beoogde) performance; • De positionering van ICT in de organisatie; • Analyse, beoordeling en interventiemogelijkheden.

Dag 3: Behandeling van de casus Beoordeling van investeringen op het gebied van ICT • Inhoud en beoordeling van de business case (waaronder aanschaf/ontwikkeling en exploitatie); • Beoordeling meerwerk; • Financiële indicatoren; • Toezicht houden op complexe ICT-projecten.

Dag 4: Behandeling van de casus Privacy en data • Risico’s van privacy- en datalekken; • Het oneigenlijk gebruik van informatie; • Het delen van informatie met samenwerkingspartners.

www.nvtzacademie.nl

Data 8 april 2016 23 juni 2016 10 oktober 2016 17 februari 2017

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Duur programma De looptijd van de Leercommunity Toezicht op ICT bedraagt circa 10 maanden.



Kerndocent drs. Marleen van Amersfoort

39

Docenten dr. Dik Hermans mr. Gerard van de Weg drs. Ruud Davids

Locatie Nader te bepalen

39

Eendaagse programma’s

40

www.nvtzacademie.nl

Dynamische Oordeelsvorming Het dashboard voor de Toezichthouder Het Nederlandse Zorgstelsel Strategische keuzes: extern krachtenveld & scenario’s Toezicht op Kwaliteit Toezicht op financiën voor niet-financiële Toezichthouders Adequaat toezicht bij calamiteiten Proactief toezichthouden 41 State of the art toezichthouden Strategisch Vastgoed Sturen en toezicht op cultuur & gedrag Toezicht op transitie- en verandermanagement in zorgorganisaties Waardegericht toezichthouden


Dynamische Oordeelsvorming® De kunst van het vragen stellen: weet wat er speelt

Om te kunnen beoordelen of in uw zorginstelling alles goed gaat, zult u moeten weten wát er speelt. Een zowel helder als volledig beeld is dus een eerste vereiste. Dat krijgt u - onder andere - door schriftelijke en mondelinge voorbereiding en eigen waarnemingen. Goed inzicht hebben op basis waarvan u zelf tot een oordeel komt, is cruciaal. Oordeelsvorming wordt bepaald door vele (eigen) factoren. Dynamische oordeelsvorming® is een beproefde methode die u daarbij helpt dat inzicht te krijgen.

42

Door het stellen van de juiste vragen wordt uw beeld van bepaalde situaties completer en scherper. Soms als verdieping of duiding van aangereikte informatie, soms om nieuwe onverwachte situaties juist te duiden of te detecteren.

Goede vragen stellen gaat niet alleen om de inhoud, maar ook om de manier waarop (vorm) u de vraag stelt. Dit maakt wel degelijk verschil. Een dialoog kan op die manier goed vorm gegeven worden of juist ‘de mist in gaan’. Het is een uitstekend middel om werkelijk zicht te krijgen op het dagelijkse reilen en zeilen binnen de instelling. Na een goed vraaggesprek volgt uw analyse van de verkregen inzichten, waarop u tot een zo objectief mogelijke beoordeling komt: een uiterst dynamisch proces dus! In uw contacten met de bestuurders en andere stakeholders heeft u diverse soorten gesprekken, met verschillende doelstellingen. Soms vervult u daarin de rol van werkgever en beoordelaar, op andere momenten meer die van klankbord, van vertrouweling of adviseur, waarbij het ook gaat om het creëren van een vruchtbare relatie met de bestuurder. Die verschillende doelstellingen en rollen kunnen lastig blijken bij het stellen van vragen. Een kenmerk van een goed vraaggesprek is dat u vooral vragen stelt, luistert en dóórvraagt om tot meer inzicht te komen.

Het was een hele goede dag. Natuurlijk is één dag altijd te kort. Toch ben ik wel tot meer inzicht gekomen. Om mee te geven aan toekomstige cursisten: Het is prettig om ervaringen uit te wisselen met andere toezichthouders. Het contact met de bestuurder is een ingewikkeld proces. De cursus biedt handvatten om je daarin beter voor te bereiden. Het is wel goed om je van tevoren in te lezen in het onderwerp; dan kom je beter beslagen ten ijs en heeft de cursus meer rendement. I.A. van Donkelaar (Toezichthouder Stichting Het Spectrum)

www.nvtzacademie.nl

Data 8 juni 2016 1) 30 november 2016 2)

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Aantal deelnemers Maximaal 8 Onderwerpen • Structuur van het vraaggesprek; • Strategisch vragen stellen en confronteren; • Omgaan met ‘dooddoeners’, ‘rookgordijnen’ en andere oordeelsvervuilers; • Scheiden van professionele rollen.

Kosten € 495 ,BTW is niet van toepassing

Docent Ron Henkes

Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Hoe komt u te weten wat er speelt door een vraaggesprek?; • Meer inzicht in uw eigen proces van oordeelsvorming; • Overzicht van verschillende vormen en richtingen van vragen stellen; • Inzicht in de manier van vragen stellen en de impact op de gesprekspartner; • Kennis van het proces van een goede dialoog; • Vaardigheden bij lastige gesprekken; • Per deelnemer: feedback op de manier van vragen stellen en verbeteringen daarin.

Ron Henkes heeft in zijn werk als trainer en MfN registermediator de ambitie om vanuit oprechte betrokkenheid mensen met zichzelf en met elkaar in gesprek te brengen. Hij is bestuurslid van Stichting Dialoog en opleider in alle mogelijke toepassingen van Dynamische Oordeelsvorming en als docent verbonden aan de School voor Mediation. Dynamische Oordeelsvorming® is een instrument om het oordeelsvermogen te versterken, om zo bewust en efficiënt om te gaan met dagelijkse problemen en uitdagingen. Het stellen van de juiste vragen is hierbij doorslaggevend.

Locatie 1) 2)

Landgoed ISVW in Leusden NVTZ in Utrecht

43

“Had ik veel eerder moeten doen”


Het dashboard voor de Toezichthouder Voor optimale sturing & control

Het is een reële behoefte van toezichthouders om de complexe werkelijkheid terug te brengen tot overzichtelijke proporties. Dashboards hebben als doel om door middel van kengetallen en indicatoren inzicht te geven in de prestaties van de organisatie op de meest essentiële gebieden (financiën, risico’s, kwaliteit, externe ontwikkelingen, etc.). De kengetallen en indicatoren moeten een afgeleide zijn van de missie, visie en strategie en vervullen daarmee een signaleringsfunctie of het met de zorginstelling de goede kant opgaat.

44

Tegelijkertijd zijn kengetallen en indicatoren slechts een artefact van een zeer diffuse werkelijkheid. Dit roept vragen op hoe u als toezichthouder adequaat om kunt gaan met dergelijke dashboards. Immers: elk instrument is op zijn best zo goed als zijn gebruiker! Daarom zal in deze sessie tevens worden ingegaan op de plaats en het gebruik van dit instrument. En belangrijker: het voeren van de goede dialoog met uw Raad van Bestuur naar aanleiding van de uitkomsten van het dashboard.

Onderwerpen • Wat is een dashboard precies en hoe komt u tot dashboards op maat voor de Raad van Toezicht?; • Wat is de relatie tussen dashboards, het managementcontract met de Raad van Bestuur en het informatiereglement Raad van Toezicht en Raad van Bestuur?; • De inhoud van een dashboard (financieel, kwaliteit, klantinformatie, etc.); • Wat mag u wel en niet verwachten van een dashboard?; • Soort kengetallen en indicatoren; • Het proces en betrokkenen bij het maken van een dashboard; • Weging van indicatoren op het gebied van kwaliteit; • Het werken met een dashboard bezien vanuit het samenspel met de bestuurder.

www.nvtzacademie.nl

Data 30 maart 2016 12 oktober 2016

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Aantal deelnemers Maximaal 12 Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Inzicht in welke indicatoren passend zijn voor een dashboard (en dus uw sturing); • Kennis van het proces om te komen tot een dashboard; • Begrip welke rol een dashboard in het pallet van instrumenten inneemt; • Meer zicht op het verhaal achter de indicatoren.


Kerndocent Expert vanuit KPMG

Docent drs. Haske van Veenendaal

Locatie NVTZ in Utrecht 45

“Tenminste 5 inspiraties opgedaan die ik concreet ga maken”


Het Nederlandse Zorgstelsel De werking én de belangrijkste veranderingen

46

Deze compacte eendaagse sessie geeft een helder overzicht van de werking van het Nederlandse zorgstelsel. Tijdens de sessie worden de rollen en bevoegdheden van de verschillende partijen en instanties in de zorg toegelicht. Ook worden de belangrijkste wetten en financieringssystemen van het Nederlandse zorgstelsel behandeld, met uiteraard aandacht voor de drie decentralisaties. Als laatste komen de verwachte beleidsontwikkelingen vanuit de overheid aan de orde. De inhoud is cruciaal voor de continuïteit van de zorgorganisaties.

Onderwerpen • Feiten en cijfers over de Nederlandse gezondheidszorg; • Organisatie werkzaam in de: • curatieve zorg; • langdurige zorg; • jeugdzorg; • welzijn en maatschappelijke dienstverlening. • Rol van verschillende overheidsorganisaties; • Rol van de zorgverzekeraar / het zorgkantoor; • Positie van de cliënt; • Financiering en bekostiging van de zorg; • Belangrijke verwachte (beleids)ontwikkelingen.

Doelgroep Deze eendaagse sessie is uitermate geschikt voor toezichthouders die nog niet geheel bekend zijn met de zorgsector en diegenen die een gedegen update m.b.t. de laatste ontwikkelingen willen hebben. Op basis van voor de zorg realistische casuïstiek wordt een vertaling gemaakt naar de praktijk.

Met deze informatie en kennis kunt u beter sparren met de Raad van Bestuur over de mogelijkheden voor de organisatie en de voorliggende keuzes.

Een heel boeiend verhaal. Technisch goed doortimmerd. Ook in vergelijking met eerder gevolgde cursussen, springt deze cursus ertussenuit. De sprekers waren goed en het contact tussen de cursisten was ook goed. Juist nu de situatie in het zorgstelsel continu verandert, kan een cursus als deze het overzicht weer vergroten, zodat je dat mee kunt nemen als bagage in je werk als toezichthouder. C. van den Herik (Toezichthouder De Lange Wei)

www.nvtzacademie.nl

Data 20 april 2016 1) 4 oktober 2016 2)

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Aantal deelnemers Maximaal 20 Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Een gedegen vooruitblik ten aanzien van het zorgstelsel: welke fundamentele keuzes liggen voor ons?; • Gedetailleerd inzicht in de concrete veranderingen in financiering van zorg en welzijn; • Beter zicht op het totale speelveld, historie en de toekomst; • Een beter beeld van de veranderende rollen van de stakeholders; • Inzicht in welke impact de veranderingen op de zorgorganisaties hebben; • Input over de mogelijkheden die de transities voor zorgorganisaties bieden.


Docenten drs. Marc Soeters drs. Gerrold Verhoeks

Locatie 1) 2)

Landgoed ISVW in Leusden NVTZ in Utrecht 47

Drs. Marc Soeters is econoom en heeft ruime ervaring met advisering bij grote veranderingstrajecten in de zorg. Marc adviseert overheidspartijen, brancheorganisaties en cliëntenorganisaties over marktordening, regulering en bekostiging. Voordat hij ZorgmarktAdvies oprichtte was hij werkzaam bij het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) en het Ministerie van Financiën. Bij beide ministeries adviseerde hij over de hervorming van het zorgstelsel. Drs. Gerrold Verhoeks heeft inmiddels ruim tien jaar ervaring met strategische advisering op het gebied van zorg en welzijn. Voor zijn overstap naar ZorgmarktAdvies was hij plaatsvervangend directeur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Hij is lid (geweest) van diverse Raden van Toezicht en besturen van instellingen in zorg en welzijn. Gerrold adviseert diverse partijen over bestuurlijke verandertrajecten, marktordening en regulering.

“Goede docenten. Houden zo!” “Zie meer samenhang in de gefragmenteerde zorg”


Strategische keuzes: extern krachtenveld en scenario’s Presteren in een dynamisch veld

Tijdens deze eendaagse sessie wordt op basis van een analyse van het externe krachtenveld en de dynamieken in de gezondheidszorg inzicht gegeven in het complexe strategisch krachtenveld en een vertaling gemaakt naar de strategische scenario’s waar de zorgorganisatie voor kan kiezen. De rol van het toezicht komt aan de orde in relatie tot de turbulentie en strategische moeilijkheden en vraagstukken van dit moment: Hoe dichtbij? Hoe betrokken? Welke criteria voor toetsing? Welk raamwerk voor goed bestuur en beoordeling van het huidige bestuur? Op basis hiervan kan het toezicht zo optimaal mogelijk worden uitgevoerd.

48

Steven de Waal heeft een goed overzicht ontwikkeld op basis waarvan het externe krachtenveld en de turbulentie adequaat in kaart kan worden gebracht, aan de hand van voorzetten van zijn eigen strategische inzichten. Op welke grondslagen worden de keuzes gemaakt? Veelal wordt er gestuurd op middelen in plaats van doelen. De juiste definiëring van de prestatievelden is dan ook van groot belang. Vervolgens wordt de koppeling van de analyse naar het eigen handelen gemaakt. Aan de hand hiervan krijgt u inzicht in de belangrijkste dynamieken in de zorg.

Onderwerpen • Extern krachtenveld en fundamentele dynamieken in de zorgsector; • Afweging belang van continuïteit van zorg en/of continuïteit van zorgorganisatie; • Strategische scenario’s: het antwoord van de zorgorganisatie; • Definiëring van prestatievelden mede op basis van het externe krachtenveld; • De rol van de toezichthouder: • Vanuit de maatschappelijke rol van de zorgorganisatie; • Uitoefenen van invloed; • Van analyse naar handelen.

De groep bestond uit een klein aantal deelnemers en dat heb ik als zeer positief ervaren. Het groepsgesprek dat ontstond, heeft mijn eigen ervaringen en inzichten sterk verruimd. De docent, Steven de Waal, haakte ook goed in op de ervaringen van de cursisten. Hij stimuleerde het interactieve proces. Door zijn brede kennis en ervaring, was hij in staat de individuele ervaringen in te bedden in zekere trends en zo tot een groter inzicht te komen. Hoewel alles misschien niet helemaal volgens schema verliep, heb ik de dag als heel positief ervaren. Als aanrader voor komende cursisten: Juist het interactieve groepsgesprek heeft weer inzichten kunnen toevoegen aan mijn jarenlange ervaring in dit werk. Toezichthouder bij een ziekenhuis (naam bekend bij NVTZ Academie)

www.nvtzacademie.nl

Data 1 juni 2016 1) 1 november 2016 2)

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Aantal deelnemers Maximaal 20 Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • U krijgt goed inzicht in de externe ontwikkelingen en het krachtenveld; • Deze ontwikkelingen kunt u vertalen naar de strategische opties; • U leert de Raad van Toezicht (inclusief uzelf) en de Raad van Bestuur kritisch te bevragen bij strategische vraagstukken; • U weet de eigen organisatievraagstukken in een breder perspectief te plaatsen; • U kunt de strategische opties koppelen aan de prestatievelden van de organisatie.


Docenten dr. Steven de Waal

Locatie 1) 2)

Op basis van de voor de zorg realistische casuïstiek wordt een vertaling gemaakt naar de praktijk. Dilemma’s van controle/toezicht naar sturing op basis van de externe analyse komen ruimschoots aan de orde. Uiteraard kunnen dilemma’s en eigen praktijksituaties tijdens de sessie ingebracht worden.

Dr. Steven de Waal is oprichter en voorzitter van de Denktank Public SPACE, met als missie het bevorderen van burgerschap en maatschappelijk ondernemerschap in de publieke sector in Nederland. De Waal is expert op het gebied van strategische ontwikkelingen in de gezondheidszorg in binnen- en buitenland. Hij introduceerde de term en het gedachtegoed van maatschappelijk ondernemerschap en de maatschappelijke onderneming. Tevens is hij ontwikkelaar van besturingsmodellen in diverse branches, waaronder woningcorporaties, zorg en welzijn. Steven de Waal heeft diverse boeken en vele publicaties op zijn naam staan.


49

“Betere helicopterview en scherper geworden”


Toezicht op Kwaliteit Eendaagse sessie met essentiële kennis voor toezichthouders

Van de moderne toezichthouder wordt verwacht dat hij zicht heeft op kwaliteit en veiligheid in het primaire proces. Tijdens deze compacte eendaagse sessie krijgt u inzicht op welke manier u als toezichthouder zicht krijgt en houdt op de kwaliteit van zorg. Door wie en op welke manier laat u zich informeren? Welke informatiebronnen kunt u gebruiken en welke kwaliteitssystemen zijn te onderscheiden? Hoe geeft u invulling aan het modern toezichthouderschap als het gaat om het ontvangen en juist interpreteren van signalen? Hoe gaat u om met dilemma’s op het gebied van kwaliteit en veiligheid? 50

Onderwerpen • Dimensies van het begrip kwaliteit; • Perceptie van kwaliteit; • Governance en kwaliteit; • Voor- en nadelen van verschillende kwaliteitssystemen en –modellen; • Het regelen van goed toezicht op kwaliteit en veiligheid; • Indicatoren voor toezicht op kwaliteit en veiligheid; • ‘Soft signals’ en het hanteren van dilemma’s; • Ambitie en uitdagingen. Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Elementaire kennis over kwaliteit en kwaliteitssystemen in zorgorganisaties; • Koppeling van governance en kwaliteit; • Inzicht in wijze van toezicht en sturen op kwaliteit; • Overzicht van instituten (incl. hun kerntaken) die zich bezighouden met kwaliteit; • Samenspel tussen harde en zachte factoren (waaronder data en menselijk handelen).

Inspiratie om de commissie ‘ Kwaliteit en Veiligheid’ verder uit te bouwen. Veel stof tot nadenken. Praktische handvatten. Motiverend. Bijdragen op weg naar betere kwaliteit. Focus op beperkt aantal items die er echt toe doen. Veel nuttige informatie. Basismateriaal voor de Commissie Kwaliteit. Bewustwording van waar het om gaat. Verfrissend. Goed te gebruiken in de Raad van Toezicht. Toezichthouder en deelnemer van deze sessie

www.nvtzacademie.nl

Data 8 maart 2016 1) 14 september 2016 2)

Tijd 10.00 - 17.00 uur


Kosten Aan de hand van reële casuïstiek wordt een vertaalslag gemaakt naar de zorgpraktijk van de toezichthouder. Tijdens de interactieve sessie worden de deelnemers expliciet uitgenodigd hun ervaringen te delen en dilemma’s in te brengen.

€ 495 ,BTW is niet van toepassing

Docenten drs. Haske van Veenendaal drs. Monica Haimé

Locatie 1) 2)

NVTZ in Utrecht Landgoed ISVW in Leusden 51

Drs. Haske van Veenendaal was vanaf 2000 tot 2015 adviseur bij het CBO. Binnen het CBO legde hij zich o.a. toe op andere manieren om het cliëntenperspectief binnen kwaliteitsverbetering te benutten en was een van de schrijvers van het Landelijk Actieprogramma Zelfmanagement en auteur van het boek ‘Ruimte voor regie’. In 2015 is hij als onafhankelijk adviseur gestart om organisaties te helpen bij het komen tot de zorg van morgen. Drs. Monica Haimé is afgestudeerd in de Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Daarna heeft zij de postacademische opleiding Organisatiekunde en Bestuurskunde bij de Stichting Interacademiale Opleiding Organisatiekunde (SIOO) voltooid. Zij is gespecialiseerd in kwaliteitsmanagement, verandermanagement en conflicthantering in de zorg. Zij is kerndocente van de Opleiding Kwaliteitsfunctionarissen (OKF). Zij is bekend om haar laagdrempelige manier van werken met groepen zoals medische staven, raden van bestuur, raden van toezicht en managementteams.

“Zienderogen beter”


Toezicht op financiën voor niet-financiële Toezichthouders Goede gesprekspartner over planning, control, financiën en risico’s De toenemende concurrentie, de stelselherziening en een sterk veranderende bekostiging van zorginstellingen noodzaken tot sterkere sturing en beheersing van zorgorganisaties. De opbrengsten worden meer variabel en het zorgbudget staat onder druk, terwijl de kosten gestaag groeien. Daarnaast is er steeds meer onzekerheid over de verwachte inkomsten. Er moeten keuzes gemaakt worden in het zorgaanbod en een effectieve en efficiënte inrichting van de bedrijfsvoering is essentieel om de gestelde doelen te behalen. Dit vergt van zorginstellingen een andere inrichting van de financiële sturing en transparantie in keuzes en uitvoering. 52 Veelal is er binnen de Raad van Toezicht een financieel specialist die zich met name met het domein Financiën bezighoudt. Alle toezichthouders in de Raad van Toezicht zijn echter mede verantwoordelijk voor het financieel reilen en zeilen van de organisatie. Voor u als interne

toezichthouder betekent dit dat u op de hoogte moet zijn van het wijzigende speelveld om adequaat toezicht te kunnen houden en vooral de juiste vragen te stellen. Uw kennis moet actueel zijn om de impact van de ontwikkelingen en de noodzakelijke aanpassing van de financiële sturing op een adequate manier te kunnen plaatsen en hierover te kunnen sparren met het bestuur en de overige toezichthouders van de zorginstelling. In essentie gaat het in deze om de vertaling van de strategie en risico’s naar jaarplannen en begroting. Vervolgens is de uitvoering de sleutelfactor voor succes. Hoe houdt u voldoende zicht op de uitvoering? Ten slotte geeft de jaarrekening inzicht in de geleverde prestaties en de gezondheid van de organisatie.

Mijn ervaringen met deze cursus zijn heel positief. Ik heb er echt wat van geleerd. Het is niet bedoeld voor de “materiespecialisten”, maar verbetert je beeldvorming over het onderwerp. Ik heb meer inzicht gekregen in de “cure and care” in de gezondheidszorg, met name de care. Het materiaal dat gebruikt werd was professioneel en van goede kwaliteit. De docent was goed. Hij legde duidelijke verbindingen met de actualiteit. Zowel de huidige situatie als de verwachtingen voor de toekomst kwamen daarbij aan bod. Door de goede groep cursisten was er veel ervaringsdeskundigheid en ontstond er een interessante dialoog. Deze cursus geeft een goed beeld van de financiële aspecten. Het geeft geen kant en klare oplossingen, maar prikkelt je gedachtenvorming en scherpt daardoor je inzicht. Drs. R. Bosveld (Toezichthouder stichting Centrum Indicatiestelling Zorg)

www.nvtzacademie.nl

Data 19 april 2016 1) 6 oktober 2016 2)

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Aantal deelnemers Maximaal 20 Onderwerpen • Ontwikkelingen in de zorgsector die bepalend zijn voor de inkomsten en risico’s; • Kernbegrippen en basiskennis inzake de begroting, uitvoeringsrapportages en jaarrekening; • Financiële sturing en beheer: planning en control; • Ratio’s: definitie en betekenis; • Vertaling strategie naar performance- en risicomanagement; • Cashflow sturing, financiering en vastgoedvraagstukken; • Wanneer ben ik een goede gesprekspartner over deze onderwerpen met de bestuurder en de financieel specialisten in de Raad van Toezicht?


Docent drs. Mat Botman

Locatie 1) 2)


Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Kennis en achtergrond van de financiële kernbegrippen en indicatoren; • Inzicht in de inhoud en vorm van de verschillende interne en externe rapportages; • Terug- en vooruit kunnen kijken t.a.v. de kosten en de verwachte inkomsten; • Bewustwording van de risicogebieden op financieel gebied; • Goede gesprekspartner voor financieel specialisten en bestuurders, zonder zelf de specialist te worden. Drs. Mat Botman is management consultant, toezichthouder en docent. Hij richt zich op begeleiding van bestuurders en Raden van Toezicht. Daarnaast is hij lid van vier Raden van Toezicht. Tevens is hij docent bij de Postmaster controllersopleiding aan de VU en externe begeleider van evaluaties van Raden van Toezicht. Na zijn studie economie heeft Mat gewerkt op het Ministerie van Financiën en bij the Boston Consulting Group.

53

“Nieuwe inzichten waar ik alert op moet zijn”


Adequaat toezicht bij calamiteiten Voorkomen en juist handelen

54

Aandacht voor de veiligheid van de geleverde zorg neemt meer en meer toe. De gevolgen voor de betrokken cliënten/patiënten en hun omgeving kunnen bij calamiteiten groot zijn. De overheid stelt, op grond van een toenemende risicobeheersing, steeds strengere eisen aan maatschappelijke organisaties. Burgers worden mondiger en organiseren zich makkelijker. De consequenties van calamiteiten kunnen zowel voor zorgprofessionals als voor bestuurders en toezichthouders enorm zijn. In het verlengde geldt dit ook voor de reputatie van de zorgorganisatie. Bij ontstane calamiteiten moet alles navolgbaar en verifieerbaar zijn. Maar ook het preventief toezicht en het anticiperen op mogelijke calamiteiten is essentieel. De Raad van Toezicht is mede verantwoordelijk voor het gevoerde beleid bij calamiteiten en het voorkomen daarvan. Zij is dus aanspreekbaar op de vraag of er goed toezicht is uitgeoefend en of belangrijke beslissingen verantwoord zijn genomen in het belang van de cliënten/ patiënten en de zorgorganisatie.

Onderwerpen • Inzicht in soorten calamiteiten; • Kritische fasen en processen; • Preventie en signalen; • Organisatiecultuur aspecten; • Leiderschapsstijlen; • Goed voorbereid zijn: wat houdt dit in? Wat als een calamiteit onverhoopt heeft plaatsgevonden? • Verantwoordelijkheden, taken, rollen en benodigde competenties van de: o Raad van Toezicht; o Raad van Bestuur; o Betrokken zorgprofessional en leidinggevende; o Kwaliteitscommissie; o Omgaan met externe toezichthouder(s) (waaronder IGZ); o Politie, het Openbaar Ministerie en de Onderzoeksraad voor de Veiligheid.

www.nvtzacademie.nl

Data 9 juni 2016 15 november 2016

Tijd 10.00 - 17.00 uur


Kosten • Interventies passend bij de soort situatie; • Omgang met de betrokkenen: afstand of nabijheid?; • De rol van de media en sociale media; • Juridische aspecten.


Docent drs. Hein Griffioen

Stappen na de calamiteit: • Onderzoek en analyse; • (Zelf) reflectie; • Evaluatie; • Leren van gemaakte fouten.

Locatie Landgoed ISVW in Leusden

Naast kennisoverdracht zal er veel aandacht uitgaan naar relevante casuïstiek. Deelnemers kunnen hun eigen casuïstiek ook inbrengen.

55

Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Essentiële kennis en inzicht over calamiteiten en stakeholders; • Wezenlijke input om de rol van de Raad van Toezicht adequaat in te vullen; • Inzicht in (on)wenselijke organisatiecultuuraspecten; • Bewuste inzet van interventies. Drs. Hein Griffioen is twintig jaar werkzaam als adviseur van bestuurders en toezichthouders in de zorg. Ook is hij zelf toezichthouder. In 2011 schreef hij met Peter Sierksma ‘Op leven en dood’, waarin bestuurders vertellen over de calamiteit in hun zorginstelling. Hij houdt lezingen over dit onderwerp en verzorgt ontwikkelsessies voor Raden van Toezicht. Ook verzorgt hij evaluaties van Raden van Toezicht en intervisie voor toezichthouders.

“Zicht op hoe en wat ik in mijn Raad van Toezicht ga aankaarten”


Proactief toezichthouden Tijdig signaleren en schakelen in verschillende fasen van toezicht

Hoe kunt u signalen in het bestuur en in de organisatie goed inschatten en daarmee escalaties voorkomen? Problemen moeten in eerste instantie opgelost worden door het bestuur. Soms wordt dit onvoldoende opgepakt door het bestuur en is het vervolgens aan de toezichthouders om zoveel mogelijk preventief corrigerend op te treden.

56

In deze sessie maken wij gebruik van de metafoor van een barometer met toezicht bij mooi, veranderlijk en zwaar weer. Deze metafoor zal u van dienst zijn bij het eerder herkennen van waarschuwingssignalen en proactief reageren daarop. Een groot aantal praktische voorbeelden van signalen komt aan bod. Hierdoor wordt het voor u gemakkelijker om in escalerende situaties sneller te schakelen in uw bevoegdheden en om proactief toezicht te blijven houden. Onder alle omstandigheden, continue werkend aan een excellente performance van de zorgorganisatie.

Werkboek Proactief Toezicht en Waarschuwingssignalen De inhoud van deze sessie is mede gebaseerd op onderzoek naar best practices van een groot aantal voorzitters van Raden van Bestuur en Raden van Toezicht. Eveneens wordt er gebruik gemaakt van bekende praktijkcases en indien mogelijk van eigen ervaringen. U ontvangt een exemplaar van het gelijknamige e-boek dat beide docenten over dit onderwerp hebben geschreven. Onderwerpen • Herkennen van waarschuwingssignalen; • Inzicht in escalerende situaties (intern en/of extern); • Rolverdeling in de Raad van Toezicht; • Professionele verhouding met de Raad van Bestuur; • Verschil toezichthouden in mooi en zwaar weer situaties; • Oefenen met praktijkcases.

De cursus was prima verzorgd. De inhoud van deze cursus is heel belangrijk. Juist door de behandeling van praktijkvoorbeelden, leer je als toezichthouder sneller te schakelen bij incidenten. W.H. Everts (Toezichthouder MEE Groningen)

www.nvtzacademie.nl

Data 24 maart 2016 29 september 2016

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Aantal deelnemers Maximaal 20 Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Juiste weging van signalen; • Goed werkbaar model: welke passende interventie is nodig in welke situatie; • Ideeën en tips over omgang en dialoog met de bestuurder(s) en andere stakeholders; • Inzicht in het onderling samenspel en gedrag in de eigen Raad van Toezicht in verschillende omstandigheden. Deze sessie krijgt telkens weer zeer hoge scores van de deelnemers. De sessie voorziet in de behoefte van toezichthouders met enkele jaren ervaring die onder alle omstandigheden het vak toezichthouden goed willen blijven uitvoeren.


Docenten Jacques Gerards mr. Daniel Le Gras


57

Jacques Gerards is voormalig directeur van de NVTZ, oprichter van de VTW en zet zich al meer dan 20 jaar in voor de professionalisering van toezichthouders van maatschappelijke organisaties. Hij is partner van het Instituut voor Governance & Leiderschap en heeft zijn eigen adviespraktijk voor commissarissen en toezichthouders Bureau Bestuurlijk Advies.

Mr. Daniel Le Gras is senior docent Governance bij diverse Business scholen en heeft jarenlange ervaring als organisatieadviseur, interim-directeur, executive coach en jurist. Hij is partner van het Instituut voor Governance & Leiderschap en begeleidt jaarlijks tal van zelfevaluaties van Raden van Toezicht. Tevens schrijft hij werkboeken en artikelen over proactief toezichthouden.

“Heel veel verbetertips voor mijn praktijk als toezichthouder”


State of the art toezichthouden Ontwikkelingen van het Raad van Toezichtmodel en adequaat omgaan met dilemma’s Het model van de Raad van Toezicht bestaat nu ca. 20 jaar. In die tijd is het ‘bestuur’ van destijds gaandeweg veranderd in een geprofessionaliseerde raad. Ook nu ontwikkelt de Raad van Toezicht zich verder. Wat vraagt deze tijd voor soort Raad van Toezicht, als antwoord op de komende periode? De toekomst is minder voorspelbaar, terwijl juist risico’s voorkomen moeten worden. Wat vraagt dat van de expertise van de individuele leden en de Raad van Toezicht als totaal? Hoe is het samenspel tussen de bestuurder, maar juist ook de andere stakeholders, intern en extern? Eén van de ontwikkelingen wordt gekenschetst in het rapport van de Wetenschappelijke Advies Raad van NVTZ: ‘Tussen Besturing en Samenleving’.

58

Wij nemen u mee in de belangrijkste dilemma’s die direct samenhangen met de context waarin de RvT haar werk doet. Denkt u bijvoorbeeld aan het dilemma betrokkenheid – distantie of relatieopbouw met stakeholders versus het behoud van een onafhankelijke positie. De term dilemma impliceert uiteraard dat die ene, passende, oplossing niet voor handen is. Daarom praten we graag met u over best practices, voor- en nadelen, zodat u uw eigen handelwijze kunt kiezen.

Doelgroep De sessie is gericht op de meer ervaren toezichthouder en/of de voorzitter die de eigen rol of die van de Raad van Toezicht willen ‘actualiseren’. Onderwerpen • Ontwikkelingen en toenemende eisen aan de Raad van Toezicht; • Modern toezichthouderschap; • Omgaan met dilemma’s; • Vormen van effectief gedrag; • (Maatschappelijke) verantwoording; • Best practices.

Binnen de Raad van Toezicht krijgt het persoonlijk gedrag steeds meer aandacht: vooral dat van de voorzitter staat in de schijnwerpers. Graag gaan wij actief met u kijken welk gedrag effectief is bij een aantal dilemma’s. Belangrijkste onderwerpen zijn: vertrouwen, moreel kompas, de juiste informatie vergaren, transparantie, vruchtbare relatie met de bestuurder en de wijze waarop besluiten genomen worden met hart voor de ‘zorgzaak’.

De cursus heeft ertoe geleid dat er direct stukken werden rondgestuurd met de ervaringen die waren opgedaan. Dit leidt onder andere tot een evaluatie in september van deze externe inzichten. De ervaringen worden meegenomen in de beslissingsrondes voor de vacatures van nieuwe leden van de Raad van Toezicht. Ook in de besluitvorming ten aanzien van vragen als: “Hoe kijken we naar de toekomst, hoe gaan we het doen?“, worden de externe ervaringen, opgedaan in onder meer de cursus, meegenomen. Juist in een tijd waarin er weinig zekerheid is omtrent de grote ontwikkelingen, is het belangrijk om je te blijven oriënteren op de externe factoren en die mee te nemen in je beslissingen.”Er was sprake van een goede uitwisseling van zowel gedachten als ervaringen tijdens deze cursus. Toezichthouder en deelnemer aan deze sessie

www.nvtzacademie.nl

Data 10 mei 2016 1) 24 november 2016 2)

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Aantal deelnemers Maximaal 20 Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • State of the art inzichten in toezichthouderschap; • Input en ideeën over omgang van de Raad van Toezicht met multidimensionale thema’s; • Inzicht in effectief en ineffectief gedrag in relatie tot toezichthouden en besturen; • De samenstelling van de Raad van Toezicht als antwoord op het huidige tijdsgewricht van andere zorgorganisaties.


Docenten drs. Puck Dinjens dr. Marcel Wanrooy

Locatie 1) 2)

Landgoed ISVW in Leusden NVTZ in Utrecht 59

Drs. Puck Dinjens heeft als partner bij GovernanceQ uitgebreide ervaring met vraagstukken op het gebied van samenstelling van en samenwerking met directies, raden van bestuur. Daarnaast adviseert zij toezichthouders over inhoud en inrichting van governance en over de gedragsmatige aspecten van corporate governance. Zij is onder meer coauteur van de Toolkit Toezicht Gezondheidszorg en auteur van het onderzoek “Bestuurder, voldoende uitgedaagd?”. Dr. Marcel Wanrooy is als senior consultant werkzaam bij de adviesgroep Bestuur & Toezicht van GITP. Hij is expert op het domein leiderschap en de besturing van professionele organisaties. Hij schreef meerdere boeken en talloze artikelen op dit terrein. Zijn advieswerk betreft onder meer het begeleiden van directies en toezichtsorganen bij de inrichting, opvolging en samenwerkingsvraagstukken binnen de top van de organisatie.

“Gevoel van helicopterview” “Inspirerende vooruitblik”


Strategisch Vastgoed De noodzaak van inzicht in meerjarig perspectief

In deze eendaagse sessie wordt inzicht gegeven in de ontwikkelingen op het vastgoeddossier in de gezondheidszorg. Vanuit het perspectief van de voor de zorg relevante samenwerkingspartners (gemeenten, woningcorporaties, beleggers/bouwers) worden de verschillende belangen en ‘assets’ in kaart gebracht, zodat het krachtenveld helder wordt. De voor toezichthouders relevante aspecten waarop specifieke alertheid noodzakelijk is, komen tevens aan bod.

60

Vervolgens wordt nader ingezoomd op de specifieke consequenties hiervan voor zorginstellingen: de noodzaak van een scherpe strategie en welke strategische keuzes zorginstellingen hierin kunnen maken. Uiteraard komt daarbij het onderwerp ‘scheiden wonen en zorg’ aan de orde als het nieuwe perspectief van zorginstellingen.

Tenslotte zullen de aanwezigen vertrouwd gemaakt worden met de begrippen bedrijfswaardeberekening’ en ‘impairmenttest’. Aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden en voorbeeldberekeningen wordt de impact op de bedrijfsvoering van een zorginstelling inzichtelijk gemaakt. Ook hier zal telkens het perspectief van de toezichthouder centraal staan. Het programma voorziet in voldoende ruimte voor interactie en inbreng van eigen casuïstiek en u krijgt voldoende kennis en input om de goede dialoog te volgen. Onderwerpen • Ontwikkelingen op vastgoedvlak bij zorginstellingen en samenwerkingspartners; • Spelers op de markt en het krachtenveld; • Vastgoed in meerjarig perspectief; • Scheiden wonen en zorg; • Waarde begrip: Bedrijfswaardeberekening en impairmenttest; • De rol van de Toezichthouder.

www.nvtzacademie.nl

Data 1 december 2016

Tijd 10.00 - 17.00 uur


Kosten Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Inzicht in de dynamiek in de maatschappij, politiek en overheidsbeleid gericht op strategisch vastgoed; • Kennis van de strategische opties van vastgoed en de consequenties voor de zorgorganisatie; • Grondslagen van waardering en waardering vermindering van bestaand vastgoed; • Hoe om te gaan met bestaand vastgoed met het oog op de (toekomstige) ontwikkelingen; • Input voor maatregelen ten behoeve van risicovermindering; • Bewustzijn van specifieke aandachtvelden voor de toezichthouder.


Kerndocent ir. Iwan Zuidberg

Docenten ir. Remko Jaspars Janko Lindenbergh mrics drs. Marco Walhout


Ir. Iwan Zuidberg is director bij Deloitte Real Estate. Vanuit deze rol coördineert hij de vastgoedadviespraktijk in de gezondheidszorg binnen Deloitte. Iwan is expert op het vlak van strategische vastgoedvraagstukken, gebieds- en locatieontwikkeling en organisatie van samenwerking. Hij adviseert zowel cure- als care-instellingen.

“Veel nieuwe aandachtspunten gekregen”

61


Sturen en toezicht op cultuur & gedrag Waarnemen en handelen vanuit het eigen moreel kompas De gezondheidszorg maakt turbulente tijden door. De rol van de toezichthouder en hoe hij deze invult wordt hierdoor steeds belangrijker. De toezichthouder heeft de behoefte om vanuit verschillende bronnen geïnformeerd te worden en signalen op een goede manier te kunnen duiden. Dit vraagt om een professioneel kritische houding.

62

Deze eendaagse sessie biedt inzicht en duiding in het gedrag van anderen, het eigen gedrag mede gekoppeld aan uw moreel kompas. Het gaat in op dilemma’s en praktijkvoorbeelden ten aanzien van signalen waar je als toezichthouder mee te maken kunt krijgen. Ook andere bronnen, naast de bestuurder zelf en de duiding van de daaruit voortkomende signalen komen aan de orde.

Onderwerpen • Inzicht in gedrag van bestuurders en toezichthouders; • Welke elementen hebben invloed op ons gedrag?; • Onderscheiding van soort soft signals; • Vanuit welk moreel kompas functioneert u?; • Welke gedragskenmerken zijn hier van invloed op?; • Welke overige factoren hebben invloed op ons gedrag? ; • Dilemma’s waar je als toezichthouder tegenaan loopt; • Welke dilemma’s zijn er in de verhouding bestuur – toezichthouder en toezichthouders onderling • Op welke manier kun je dilemma’s en soft signals bespreekbaar maken?; • Soft signals in de praktijk; • Welke signalen zijn er (welke gedragskenmerken zie je, hoe beïnvloed je deze) die aanleiding geven tot een noodzakelijke extra professioneel kritische houding?; • Bronnen van soft signals; • Welke verschillende interventies zijn er en wanneer werken ze wel en wanneer niet?

De cursus was heel informatief. De docenten waren goed; ze brachten veel nieuwe informatie in vanuit PwC. Het is prettig om met een kleine groep deelnemers te werken, want je kunt dan goed je eigen “worstelingen” kenbaar maken en die van anderen herkennen. Ik heb geleerd soft signals beter te duiden en eerder te herkennen. Mijn ervaring met deze cursus zal ik zeker doorspelen naar mijn collega’s. Ook al ben je ervaren als toezichthouder, toch moet je blijven instaan voor je zorg en verantwoordelijkheid. Deze cursus biedt de mogelijkheid om je houding weer opnieuw aan te scherpen en dat is absoluut noodzakelijk om je taak goed te kunnen blijven vervullen. F.W.M. Kevenaar (Toezichthouder Stichting Eykenburg)

www.nvtzacademie.nl

Data 2 juni 2016 7 december 2016

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Aantal deelnemers Maximaal 15 Interactie en actieve participatie op basis van cases en zelf ingebrachte dilemma’s vormen het grootste deel van deze training. In deze training krijgen deelnemers inzicht in de theoretische kennis van een professioneel kritische houding en daarnaast wordt aandacht besteed aan dilemma’s uit de praktijk. Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Meer sensitiviteit tijdens gesprekken en bijeenkomsten; • Daardoor beter kunnen inschatten en duiden wat de situatie is; • Beter bespreekbaar maken van impliciet en expliciet gedrag en signalen; • Bewust zijn van wat eigen gedrag en handelen teweeg brengt bij anderen; • In lastige (veelal niet eenduidige) situaties bewuster en beter kunnen handelen.


Docenten Marianne Luyer CMC


63

Marianne Luyer CMC is ondernemer en toezichthouder in verschillende maatschappelijke sectoren. Zij combineert een adviespraktijk op het gebied van besturing en governance, HRM en verandermanagement met een aantal maatschappelijke nevenfuncties als toezichthouder. Naar aanleiding van het verschijnen van haar boek ‘Waardegedreven Leiderschap, varen op het moreel kompas’ verzorgt zij lezingen en leidt debatten en dialoogtafels voor bestuur en toezicht. Zij begeleidt zelfevaluaties van raden van toezicht vanuit het uitgangspunt van waardegedreven toezicht, waarbij cultuur en gedrag van toezichthouders en bestuurders een belangrijke plek innemen.

“Praktijk en theorie samen goed gekozen”


Toezicht op transitie- en verandermanagement in zorgorganisaties Speel op tijd in op de toekomst

Dat het roer om is zal inmiddels voor een ieder helder zijn. De bevolking vergrijst en de multimorbiditeit neemt toe. De decentralisaties zijn een feit. Het beroep dat de bevolking op zorg doet neemt nog altijd toe. Tegelijkertijd nemen de beschikbare middelen voor zorg af. Vraagstukken, discussies en dialogen over concentratie en groei, over regie bij patiënten/cliënten, over het dienstenaanbod en over nieuwe vormen van samenwerking zijn aan de orde van de dag. De discussies in de samenleving spelen volop over de invulling van zorg en welzijn. Dit heeft zeer veel impact op de individuele zorgorganisatie. Zowel qua benodigd dienstenaanbod als de structuur en organisatie.

De sessie is bedoeld om toezichthouders inzicht te geven in de fundamentele vraagstukken over transities bezien vanuit de zorgorganisatie zelf. En aansluitend op welke manier de organisatie op deze veranderingen kan anticiperen. De sessie biedt handvatten voor de toezichthouder om te sparren met de betrokkenen over de plannen, alsmede kennis en inzichten om de voortgang van transities met de bestuurder te bespreken. Raden van Toezicht zullen vanuit hun rol vervolgens beter in staat zijn om de besturing van de instelling toekomstbestendig te helpen maken.

64 In deze eendaagse sessie wordt een koppeling gemaakt van transities naar de noodzakelijke aanpassingen bij zorgorganisaties. Welke veranderstrategieën zijn passend en hebben de meeste kans op beoogde effect?

Ik heb de docente als inspirerend ervaren. Zij verduidelijkte haar boodschap met sprekende voorbeelden en vergelijkingen en belichtte het onderwerp vanuit verschillende invalshoeken. Zo werd ook de praktische toepasbaarheid van de verworven inzichten helder. De docente behield duidelijk de regie in het gezelschap van cursisten, zodat discussies “to the point” gevoerd bleven. E.C. Suvee (Toezichthouder Stichting Cavent)

www.nvtzacademie.nl

Data 12 mei 2016 1) 23 november 2016 2)

Tijd 10.00 - 17.00 uur

Aantal deelnemers Maximaal 20 Onderwerpen • Overview state of the art transitiemanagement; • Innovatieve concepten in de zorg en de impact op zorgorganisaties; • Verschillende veranderstrategieën; • Succesfactoren en leiderschapsstijlen bij transities en veranderoperaties; • Hoe krijg je zicht op kwaliteit bij management, bestuur en professionals?; • De rol van de toezichthouder bij transities en veranderingen. Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Zicht op de meest essentiële transities; • Kennis van diverse veranderstrategieën; • De mogelijkheid keuzes en plannen van de Raad van Bestuur beter te wegen; • De lopende veranderingen van de organisatie kritisch volgen en input geven.

Drs. Monica Haimé is afgestudeerd in de Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Daarna heeft zij de postacademische opleiding Organisatiekunde en Bestuurskunde bij de Stichting Interacademiale Opleiding Organisatiekunde (SIOO) voltooid. Zij is gespecialiseerd in kwaliteitsmanagement, verandermanagement en conflicthantering in de zorg. Zij is kerndocente van de Opleiding Kwaliteitsfunctionarissen (OKF). Zij is bekend om haar laagdrempelige manier van werken met groepen zoals medische staven, raden van bestuur, raden van toezicht en managementteams.


Docent drs. Monica Haimé

Locatie 1) 2)


65

“Een aanrader voor toekomstige cursisten”


Waardegericht toezichthouden Voor modern toezichthouden

In de governance wordt de roep steeds luider dat we van het paradigma van ‘command en control’ naar het paradigma van ‘bezieling en bewaking’ moeten. De maatschappelijke druk op toezichthouders neemt toe en daarmede ook het ongemak bij die toezichthouders. Tegelijkertijd spelen ondergenoemde ontwikkelingen: • Niemand zit te wachten op meer externe regels, maar de toezichtdruk lijkt autonoom toe te nemen. Dit leidt tot meer ‘hiërarchisering’ en ‘verticalisering’.

66

• Maatschappelijk gezien gaan we de andere kant op, waaronder de ontwikkeling naar ‘civil society’, waarbij zorg en welzijn ondersteunend zijn. • Er wordt een andere opstelling van de burger gevraagd, namelijk van zorgconsument, naar meer zelfoplossend vermogen. • De toekomstige zorgorganisatie is verweven in een web van samenwerkingsrelaties op wonen, zorg en welzijn of op een combinatie van cure, care en comfort. Dat leidt tot nieuwe vormen van (netwerk)governance. • Zorgorganisaties maken een ontwikkeling door. Ze brengen verantwoordelijkheden zo laag mogelijk in de organisatie binnen ‘zelfsturende’ units. Hierbij staan decentralisatie en dé-hiërarchisering centraal.

Wat betekent dit voor u als toezichthouder in deze nieuwe tijd? In deze interactieve sessie verkennen we nieuwe en eigentijdse vormen van toezicht. Er worden ook praktische en andere handvatten aangereikt. Daarbij definieert u uw (nieuwe) rol als ‘bewaker’, ‘hoeder’ of ‘beschermer’ van de kernwaarden van de zorg met de bestuurder die de mooie rol van ‘bezieler’ is toebedacht. Deze sessie is ook zeer relevant voor ervaren toezichthouders die hun rol willen herijken. Onderwerpen • Structuur van het vraaggesprek; • Strategisch vragen stellen en confronteren; • Omgaan met ‘dooddoeners’, ‘rookgordijnen’ en andere oordeelsvervuilers; • Scheiden van professionele rollen.

www.nvtzacademie.nl

Data 9 november 2016

Tijd 10.00 - 17.00 uur



Docent drs. Theo Schraven

Locatie Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? • Inzicht in belangrijke waarden in de samenleving en consequenties ten aanzien van het toezichthouden; • U wordt uitgedaagd fundamenteel na te denken over de nieuwe rol als toezichthouder passend in dit tijdsgewricht; • Betere afwegingen kunnen maken ten aanzien van nieuwe paradigma’s met betrekking tot besturen en besturing; • Input voor modern toezichthouden.

Drs. Theo Schraven is senioradviseur op het gebied van governance. Hij was o.a. secretaris/lid van de Commissie Health Care Governance (Commissie Meurs) voor de eerste governancecode (‘gouden standaard’) in de zorg. Theo adviseert bestuurders en toezichthouders over hun governance en hij was adviseur van VWS op het governance-dossier. Tevens actief in innovatieve vraagstukken rondom dit thema (eigenaarschap van professionals, nieuwe vormen van medezeggenschap cliënten/verwanten, bestuur en toezicht van allianties en netwerken).

Landgoed Doornburgh in Maarssen

67

“Het mag (en moet) dus: De waarde van waarden benoemen”

Reflectieve methoden Individueel ontwikkelgesprek toezichthouder Intervisie voor toezichthouders Community of Practice Evaluatie van de Raad van Toezicht Intercollegiaal spiegelen 68

www.nvtzacademie.nl

Reflectieve methoden

Reflectieve methoden voor ontwikkeling

De commissie ‘Toezien met hart voor de zaak, de vrijblijvendheid voorbij’ onder leiding van Alex Brenninkmeijer heeft de NVTZ een aantal bouwstenen meegegeven voor goed toezicht. Op de eerste plaats ‘Voorbereiding, goed beslagen ten ijs’. Hieraan werkt de NVTZ Academie continue met haar programma’s. Op de tweede plaats reflectie, een blijvende ontwikkeling door continue interventie. Door goede feedback kunnen leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Toezicht als geheel zicht krijgen op blinde vlekken. Feedback betreft dan niet alleen het persoonlijk functioneren, maar ook het groepsproces in de Raad van Toezicht .

Sommige vormen van reflectieve methoden worden rechtstreeks vanuit NVTZ georganiseerd, anderen worden via de NVTZ Academie aangeboden. Waar aan de orde, wordt naast de theoretische onderbouwing, gewerkt met casuïstiek uit de dagelijkse praktijk. Deelnemers wordt gevraagd hierop te reflecteren.

U kunt deelnemen aan een uiteenlopend aanbod van reflectieve methoden: • Individueel ontwikkelgesprek toezichthouder • Intervisie voor toezichthouders • Community of Practice • Evaluatie van de Raad van Toezicht • Intercollegiaal spiegelen

“Werkenderwijs van elkaar leren”

69


Individueel ontwikkelgesprek toezichthouder Voor de ervaren toezichthouder: Reflectie en toekomst De NVTZ Academie zal in 2016 gaan starten met de mogelijkheid om een individueel ontwikkelgesprek te voeren. In eerste instantie is deze dienstverlening gericht op de ervaren toezichthouder, die voor de carrière als toezichthouder tussentijds op een gedegen manier wil bekijken wat deze nieuwe tijd van toezichthouden vraagt en welke kwaliteiten en ontwikkelpunten de rol van toezichthouder heeft.

70

Aanpak Speciaal voor toezichthouders heeft het adviesbureau Herfst & Partners een profiel en analyse ontwikkeld gericht op toezichthouders. Eerst wordt een vragenlijst online ingevuld. Aansluitend wordt een persoonlijk gesprek gepland van ca. anderhalf uur. Daarin komen diverse aspecten van de deelnemer aan de orde op basis van een persoonlijk gesprek. De uitkomsten van de analyse worden tevens besproken. Van daaruit volgt een richting waarop de toezichthouder zich kan ontwikkelen. Tevens wordt besproken welke rol de toezichthouder in de Raad van Toezicht het beste kan innemen gezien de specifieke kwaliteiten.

Geselecteerde gespreksleider Het individuele ontwikkelgesprek wordt gehouden door een door de NVTZ geselecteerde gespreksleider. Deze is speciaal opgeleid om het gesprek goed te voeren en de analyse te interpreteren.

Datum en locatie in overleg met de deelnemer en gespreksleider

Kosten € 445,- excl. BTW per deelnemer (inclusief uitgebreide analyse)

Vragen & aanmelding Voor uw vragen en aanmelding kunt u bellen met de NVTZ Academie op telefoonnummer 0570 76 00 06 of mailen naar [email protected].

www.nvtzacademie.nl


Intervisie voor toezichthouders Leren met elkaar en van elkaar In 2015 zijn een aantal intervisiepilotgroepen voor toezichthouders gestart binnen de NVTZ. In 2016 zal hier vervolg aan worden gegeven. Intervisie is een professionele uitwisseling tussen mensen die werkzaam zijn in hetzelfde vakgebied. Het doel van de intervisie is het bevorderen van de deskundigheid van de deelnemers en de verbetering van de kwaliteit van het werk. Het principe bij intervisie is dat men van en met elkaar leert. Op basis van door de deelnemers ingebrachte casuïstiek wordt op een gedegen en methodische wijze door de andere deelnemers gereageerd en de betreffende persoon bevraagd. Dit leidt vrijwel altijd tot nieuwe inzichten, zowel bij diegene die de casus heeft ingebracht als de andere deelnemers. De casussen kunnen gaan over inhoudelijke of procesmatige vraagstukken, belemmerende gevoelens of overtuigingen, ontwikkelingsvragen, etc. Een intervisiegroep biedt een veilige omgeving en kent geen hiërarchie. Aanpak NVTZ Intervisie De eerste intervisiesessie duurt 4 uur, zodat de deelnemers tijd krijgen zich goed aan elkaar voor te stellen. Elke opvolgende intervisie bijeenkomst duurt 2,5 uur. Per intervisiesessie staat in principe telkens één casus van een deelnemers centraal. De deelnemer in kwestie bereidt de casus samen met de intervisor voor.

Data en frequentie De startbijeenkomst wordt van te voren gepland. Vervolgens worden bij de eerste bijeenkomst de vervolgdata met de betrokkenen afgestemd. De intervisiegroepen komen 5 keer per jaar bij elkaar. De intervisiegroep duurt één jaar. Indien een groep besluit om verder te gaan, dan kan een volgend jaar ingaan. Er worden in 2016 meerdere intervisiegroepen gestart. De groepen worden ingedeeld per gewenste regio. De sessies vinden namelijk in verschillende regio’s plaats. Uiteraard zal doorgang plaatsvinden bij voldoende aanmeldingen.

Geselecteerde intervisoren De intervisie wordt begeleid door een door NVTZ geselecteerde intervisor. Per intervisie groep is er een vaste begeleider.

Data, tijdstip en locaties: Op de site van de NVTZ treft u de locaties, startdata en tijdstippen

Aantal deelnemers 5 personen per groep

Vragen & aanmelding Voor uw vragen en aanmelding kunt u bellen met de NVTZ op telefoonnummer 030 737 0085 of mailen naar [email protected].

71


Community of Practice Voor koplopers in toezicht

Er zijn al vele good practices in wording op het gebied van modern toezichthouden. De NVTZ Academie organiseert daarom de Community of Practice om nieuwe werkwijzen in de praktijk te traceren, uit te testen en te delen. Koplopers in toezicht wordt hiermee ruimte én legitimatie gegeven om modern toezicht vorm te geven.

72

Het basale uitgangspunt hierbij is dat een Raad van Toezicht verbindingen moet leggen met derde partijen in en om de organisatie én dat er een opdracht ligt van maatschappelijke meerwaarde en verantwoording. In de Community of Practice leert men van elkaar en creëert men ‘good practices in toezicht’. De aanpak past geheel in de nieuwe lijn van ontwikkelen, waarbij geleerd wordt via kritische zelfreflectie op basis van reële casuïstiek.

Een Community of Practice wordt als volgt gedefinieerd: Communities of Practice zijn groepen mensen die een interesse, een stel problemen of een passie delen en die hun kennis en ervaring op dit gebied delen en verdiepen door voortdurend te interacteren met elkaar. Gedurende de interacties en het samen dingen doen, wordt informatie, inzichten en adviezen uitgewisseld. Leden van de community helpen elkaar met het oplossen van problemen, bediscussiëren hun eigen situaties, hun aspiraties en hun behoeften. Ze denken na over gemeenschappelijke kwesties, verkennen nieuwe ideeën en doen dienst als klankbord.

Inhoud en opzet De Community of Practice van de NVTZ Academie wil bewerkstelligen dat Raden van Toezicht een leer- en praktijkgemeenschap vormen, waarin wordt geleerd én geëxperimenteerd met de volgende nieuwe vormen van toezicht: • Contacten intensiveren en vormgeven met ‘derde partijen’, zowel intern als extern de organisatie; • (Creatieve) overlegvormen en prioritering van agendapunten; • Vormgeven aan ‘strategisch partnerschap’: het vroegtijdig betrokken zijn van de Raad van Toezicht bij strategische besluitvorming; • Experimenteren met vormen van verantwoording afleggen binnen en buiten de organisatie; • Meer radicaal denken aan een experiment met een maatschappelijke raad waarin professionals, omwonenden en (ex-)patiënten zijn vertegenwoordigd. Binnen de Community of Practice worden ook regelmatig relevante (praktijk) experts uitgenodigd.

www.nvtzacademie.nl Deelnemers De Community of Practice bestaat uit 6 tot 8 Raden van Toezicht van zorgorganisaties. Uit iedere Raad van Toezicht is een vast team van drie personen vertegenwoordigd in de Community of Practice. De deelnemers komen 4 keer per jaar bijeen om leerervaringen te delen, casuïstiek en nieuwe experimenten te bespreken. Het is van belang dat de gehele Raad van Toezicht én de Raad van Bestuur zich committeert aan de Community of Practice. Dit geeft een Raad van Toezicht de ruimte om te experimenteren zonder tegen (onnodige) weerstand aan te lopen. Ook de Raad van Bestuur wordt bij het programma betrokken. Zij wordt minimaal eenmalig specifiek hiervoor uitgenodigd. Wat wordt er van uw Raad van Toezicht verwacht? Om een Community of Practice te laten slagen, is het van belang om van tevoren heldere afspraken te maken over inzet en toewijding. Ook wordt er rekening gehouden met de volgende punten: • Er zal voorafgaand aan de inschrijving een telefonische intake plaatsvinden; • De deelnemers nemen de tijd en hebben de energie om met nieuwe werkvormen te experimenteren; • De gehele Raad van Toezicht én Raad van Bestuur van de organisatie onderschrijft het belang van (het doel van) de Community of Practice • Het maken en delen van korte verslagen naar aanleiding van experimenteren is hier eveneens onderdeel van. Wat kunt u van de NVTZ Academie verwachten? • Vier keer per jaar een bijeenkomst, waarin ervaringen en leerpunten worden gedeeld; • Begeleiding van de bijeenkomsten; • Inbreng expertise op het gebied van modern toezicht en veranderings- en vernieuwingsprocessen; • Ondersteuning in materiaal en communicatie (digitaal platform/mailinglist/ webinar); • Optioneel: Ondersteuning bij uw Raad van Toezicht; • Publicatie van ervaringen op de website van de NVTZ en aan het eind in een evaluatieve publicatie.

Procesbegeleider Jan Smit is mede initiatiefnemer en partner van Broosz. Dit is een netwerkorganisatie die organisaties ondersteunt bij het leren en ontwikkelen in de richting van Nieuw, Slim, Anders en Rijnlands Organiseren. Hij houdt zich onder meer bezig met het vormgeven en faciliteren van Werkconferenties (Large Group Interventions) en Communities of Practice in tal van sectoren. In zijn werk is zelforganiserend leren altijd uitgangspunt. Jan doet op dit moment ook onderzoek naar transformatie van de jeugdzorg. Het ontwikkelen van nieuwe vormen van verantwoording spelen daarin een belangrijke rol. Hij gelooft dat het verbinden van – en kennisdeling tussen - vernieuwers de snelste weg is voor fundamentele vernieuwingen binnen organisaties, sectoren en beroepsgroepen.

Startdatum 7 april 2016 Vervolgdata worden nader met elkaar afgestemd.

Duur De Community of Practice duurt in eerste instantie één jaar. Na evaluatie en uiteraard bij voldoende interesse van de deelnemers voor doorgang is er een uitloop naar twee jaar. Na het eerste jaar kan men bepalen of men inderdaad weer intekent voor het volgende jaar. Bij afronding van het traject kan de groep uiteraard zelfstandig verder gaan als intervisiegroep.

Tijden 14.00 - 20.00 uur Kick-off bijeenkomst (13.45 uur ontvangst) 15.30 - 20.00 uur Vervolgsessies (15.00 uur ontvangst)

Locatie Landgoed ISVW in Leusden

Aantal deelnemers Minimaal 18 deelnemers (6 Raden van Toezicht) Maximaal 24 deelnemers (8 Raden van Toezicht)

Kosten Per individuele deelnemer: € 995,Bij drie deelnemers per Raad van Toezicht: € 2.985,BTW is niet van toepassing

73


74

Evaluatie van de Raad van Toezicht

Netwerk evaluatoren

Volgens de governance-principes en governance-codes dient u uw functioneren als Raad van Toezicht jaarlijks te evalueren. Deze regel is er niet voor niets. Ten eerste: binnen een stichting is de Raad van Toezicht formeel aan niemand verantwoording verschuldigd over het eigen functioneren. De jaarlijkse evaluatie is een ingebouwd mechanisme dat bevordert dat dat functioneren onder de loep wordt genomen. Ten tweede: toezichthouders en bestuurders hebben een voorbeeldfunctie als het gaat om professionalisering, zich toetsbaar op stellen en open blijven staan voor leren en ontwikkeling (hoe ervaren men ook is).

Door NVTZ geselecteerde evaluatoren:

Hoe zorgt u dat de (volgende) evaluatie bijdraagt aan de verdere ontwikkeling van uw raad? We nemen verschillende vormen van evaluatie door die inspirerend en/of disciplinerend zijn én passend bij de ontwikkelingsfase van uw raad. Naast ‘het hoe’ nemen we ook de tijd om ook concreet en evaluatief aan de slag te gaan over het functioneren van uw raad. De inzichten die dat oplevert kunt u weer gebruiken om aan te grijpen voor verbeteringen. Deze sessie wordt veelal ook ingezet bij Raden van Toezicht die nieuwe leden hebben of die toe zijn aan een ‘verfrissing’ en te komen tot een upto-date toezicht dat past bij deze en de komende tijd. Onderwerpen • Verschillende vormen van evaluatie; • Welke vorm van evaluatie past bij welke ontwikkelingsfase?; • Analyse van het functioneren van de eigen Raad van Toezicht; • Van analyse tot verbetering; • Verbeteringsmogelijkheden. Tevens is het mogelijk om dit thema als Incompany uit te voeren.

Afhankelijk van het doel en onderwerp van de evaluatie kan het verstandig of nodig zijn dat u zich daarbij extern laat begeleiden. De NVTZ adviseert om in ieder geval eens per drie jaar gebruik te maken van een externe evaluator. Daarom heeft de NVTZ een aantal vakkundige begeleiders geselecteerd.

• Bas Baanders • Beatrix van Emmerik • Daniel Le Gras • Els van der Wilden • Hans Hoek • Hildegard Pelzer • Mat Botman • Maurits de Brauw • Monica Haimé • Puck Dinjens • Theo Schraven • Ton van Zonneveld Op de site van de NVTZ treft u een beschrijving per evaluator aan. Tevens kunt u daar de ‘Gids Evaluatie’ en een ‘Instrument Evaluatie toezicht Zorginstellingen’ downloaden.

Vragen & aanmelding Voor uw vragen en aanmelding kunt u bellen met de NVTZ op telefoonnummer 030 737 0085 of mailen naar [email protected].

www.nvtzacademie.nl


Intercollegiaal spiegelen Intercollegiaal spiegelen is een manier om van elkaar te leren: te reflecteren op elkaars handelen, ideeën opdoen, blinde vlekken in beeld krijgen en om van daaruit het toezichthouderschap verder te ontwikkelen en optimaliseren. De deelnemende Raden van Toezicht vormen duo’s/ koppels die ‘bij elkaar in de keuken kijken’. Na het vaststellen van de leervraag, vindt een uitwisseling plaats. De leervraag kan een strategisch onderwerp betreffen, zoals “Hoe zorgt u als Raad van Toezicht dat u de blik naar buiten richt en nagaat of het beleid aansluit bij de ontwikkelingen in het veld en de maatschappij?”, maar het kan ook een inhoudelijk onderwerp zijn, zoals zicht houden op kwaliteit en veiligheid, of een leervraag omtrent het dynamisch proces van toezicht houden. Het ‘kijken in de keuken’ kan op verschillende manieren vormgegeven worden. De gekoppelde Raden van Toezicht kiezen een instrument dat het beste aansluit bij de leervraag. Verspreid over de acht maanden organiseert de NVTZ drie bijeenkomsten om uitleg te geven, ervaringen op te halen en te delen en om de methode te evalueren. In de tussengelegen periodes vindt de uitwisseling tussen de twee Raden van Toezicht plaats.

Procesbegeleider Monique Klompé is projectleider van ‘’De vrijblijvendheid voorbij; Toezien met Hart voor de Zaak’’. Dit project leidde in oktober 2014 tot het vaak genoemde Rapport van de Commissie Brenninkmeijer, waarin bouwstenen voor goed toezicht in zorg en welzijn worden aangereikt. Monique Klompé begeleidt nu ook de implementatie van het gedachtegoed van de commissie. Zij heeft vijftien jaar ervaring als zelfstandig ondernemer in complexe verandertrajecten, waarin professionalisering een grote rol speelt. In haar werk staat waardecreatie centraal. Zij begeleidt organisaties in visieontwikkeltrajecten tot en met toepassing daarvan in de praktijk. Daarnaast heeft zij jarenlang ervaring als toezichthouder en momenteel begeleid zij als interim-directeur een fusie tussen twee welzijnsorganisaties.

75

Data, tijdstip en locatie In 2015 is een pilot gestart waarin Raden van Toezicht intercollegiaal spiegelen en deze pilot loopt door tot in 2016 Na evaluatie van de pilot worden eventuele nieuwe data bepaald, die de NVTZ tijdig bekend zal maken.

Nader informatie Voor nadere informatie kunt u bellen met de NVTZ op telefoonnummer 030 737 0085 of mailen naar [email protected].

Incompany mogelijkheden Op basis van thema’s naar behoefte Evaluatie van de Raad van Toezicht Boardroom Dynamics

76

www.nvtzacademie.nl

Incompany methoden

Incompany mogelijkheden

Regelmatig wordt de NVTZ Academie door individuele Raden van Toezicht benaderd of het mogelijk is om een op maat afgestemd programma te maken voor de betreffende Raad van Toezicht. Dit is een mogelijkheid. Op basis van een in eerste instantie telefonische intake wordt de aanvrager in contact gebracht met een passende docent of sessiebegeleider. Daarmee worden vervolgens het programma, de opzet, data en daarmee samenhangende kosten afgestemd. Veelal is het ook een optie om met meerdere toezichthouders een reguliere sessie te volgen binnen het bestaande programma van de NVTZ Academie. Deze optie kan ook worden besproken tijdens de telefonische intake.

Voorbeelden thema’s Het programma Boardroom Dynamics en Evaluatie van de Raad van Toezicht zijn onder andere veelgevraagde onderwerpen. Het programma Boardroom Dynamics wordt kort op de volgende bladzijde als voorbeeld van een incompany programma beschreven. Meer over het programma Evaluatie van de Raad van Toezicht leest u op pagina 74. Ook op de andere thema’s is een incompany programma mogelijk. Voor (aan)vragen: Voor uw vragen kunt u bellen met de NVTZ Academie op telefoonnummer 0570 76 00 06 of mailen naar [email protected].

77

Incompany

Boardroom Dynamics

Dynamieken in de boardroom kunnen het functioneren van de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur maken of breken. Het juiste samenspel is, zowel tussen de individuele leden als vanuit de verschillende entiteiten, van essentieel belang. Inzicht hebben in de dynamieken en bewust handelen en schakelen is daarbij een randvoorwaarde.

78

De NVTZ Academie heeft daarom een programma samengesteld dat individuele Raden van Toezicht op maat (incompany) kunnen inzetten. Het programma is uitdagend, nodigt uit voor reflectie en geeft praktische handvatten tot verbetering. De aanpak is geschikt voor Raden van Toezicht die de wil hebben om op een vooruitstrevende manier zich (verder) te professionaliseren. Dat kan in situaties zijn waarin er een vernieuwde Raad van Toezicht is of waarin een bestaande Raad van Toezicht expliciet aandacht wil besteden aan het effectief opereren. De doelstelling van deze sessies is het zo optimaal mogelijk inzetten van de talenten in de Raad van Toezicht, gebruikmakend van de mogelijkheden en variaties die de raad tot haar beschikking heeft. Wat levert deze sessie u en uw Raad van Toezicht op? • U herkent grondpatronen eerder; • De talenten van de leden worden beter ingezet; • De dialoog, samenwerking en verhouding tussen Raad van Toezicht en Raad van Bestuur kan verbeteren; • Taboes en de mores binnen de boardroom worden transparant; • Vermogen tot situationeel switchen wordt versterkt.

Opzet Op basis van een persoonlijke intake worden de te behandelen thematieken en de werkwijze in nauw overleg bepaald. De sessies worden zoveel mogelijk gepland op basis van de reguliere bijeenkomsten van de Raad van Toezicht, om zo ook aan te sluiten bij de casuïstiek en dynamiek van de Raad van Toezicht.

Docenten / begeleiders Afhankelijk van de situatie kan de NVTZ Academie de juiste docent of begeleider voorstellen. Dat gebeurt op basis van een (telefonische) intake.

Voor (aan)vragen: Voor uw vragen kunt u bellen met de NVTZ Academie op telefoonnummer 0570 76 00 06 of mailen naar [email protected].

www.nvtzacademie.nl

79

Congressen Jaarlijkse ‘Upload’ Sessie in het licht van nieuw bestuur

De NVTZ Academie organiseert begin 2016 wederom de ‘Upload’ Sessie voor toezichthouders in de zorg. Tijdens deze bijeenkomst komen de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van nieuw toezicht aan de orde. Nieuwe congressen De NVTZ Academie organiseert ook in 2016 meerdere congressen in samenwerking met diverse kennispartners. De thema’s hiervoor worden nog nader ingevuld.

80

www.nvtzacademie.nl

81

Jaarlijkse ‘Upload’ Sessie en overige congressen voor toezichthouders in zorg en welzijn

Nadere informatie en inschrijving Voor zowel de Jaarlijkse ‘Upload’ Sessie als voor de nieuwe congressen geldt dat zodra de inhoud hiervan definitief is, u vanuit de NVTZ een uitnodiging ontvangt. Op basis hiervan kunt u bepalen of u zich wilt inschrijven.

In ontwikkeling

82

www.nvtzacademie.nl

Meer diversiteit in Raden van Toezicht Om qua invulling meer diversiteit in Raden van Toezicht te realiseren om zo een betere afspiegeling van de samenleving te krijgen, start NVTZ Academie begin 2016 met een groep potentiële allochtone en jonge toezichthouders om deze op te leiden voor het vak toezichthouden. Het programma zal gebaseerd zijn op het meerdaagse programma ‘Oriëntatiesessie voor de aankomende Toezichthouder in zorg & welzijn’.

Toezicht op innovaties Deze tijden van transities vragen vernieuwend denken en handelen. Op welke manier sluiten de diensten het beste aan op de maatschappelijke opdracht en tegen welke prijs? Innovatie vergt investeringen, waarvan per definitie vooraf onduidelijk is of deze terugverdiend worden. Maar hoe kan je toch innoveren, zonder te hoge risico’s te lopen? Welke vereisten moeten aan samenwerkingspartners gesteld worden? Wat is het ‘goud’ van de eigen organisatie op basis waarvan je kunt innoveren? Wanneer beoordelen financiers positief over innovaties? De NVTZ Academie ontwikkelt voor 2016 een tweedaagse compacte opleiding om toezichthouders goed uit te rusten met kennis voorzien van relevante praktijkvoorbeelden van voorlopers.

Sessie HRM en transities Momenteel spelen grote reorganisaties in de zorg- en welzijnssector. De verwachting is dat dit de komende tijd blijft spelen. Op welke manier kunt u goed toezichthouden op deze veelal complexe situaties en vele lastige dilemma’s. De eendaagse sessie HRM en transities wordt momenteel ontwikkeld.

Nieuw Learning Management Systeem De NVTZ Academie ontwikkelt een praktisch en toegankelijk software systeem, waarbij cursusmateriaal per opleiding, onderlinge communicatie tussen deelnemers en docenten en mogelijk ook e -kenniscolleges geboden worden. We verwachten hiermee medio 2016 operationeel te zijn.

Nadere informatie U kunt uw eventuele belangstelling aan de NVTZ Academie kenbaar maken. Wij zullen u dan op de hoogte houden wanneer en op welke wijze u kunt deelnemen. Ook kunt u de website van de NVTZ Academie in de gaten houden.

83

NVTZ Churchilllaan 11 3527 GV Utrecht 030 737 00 85 [email protected] www.nvtz.nl Regiepartner NVTZ Academie Avicenna Academie voor Leiderschap Postbus 292 7400 AG Deventer 0570 76 00 06 [email protected] www.nvtzacademie.nl

www.nvtzacademie.nl voor toezichthouders in zorg & welzijn

Beter toezicht door inzicht

Recommend Documents